„Podróż do mojego świata”, czyli jak wykorzystać potencjał
Transkrypt
„Podróż do mojego świata”, czyli jak wykorzystać potencjał
„Podróż do mojego świata”, czyli jak wykorzystać potencjał najbliższej okolicy w edukacji i wychowaniu 25 maja 2012 roku w Tolkmicku, pod hasłem „Podróż do mojego świata”, nauczyciele i uczniowie ośmiu szkół uczestniczyli w 13 edycji Zlotu EkologicznoTurystycznego organizowanego z inicjatywy nauczyciela i konsultanta ds. biologii Janiny Meller we współpracy Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu- Elbląskiego Centrum Edukacji Ekologicznej, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Tolkmicku i Nadleśnictwa Elbląg. Wzorem lat ubiegłych, przygotowaliśmy scenariusz jednego dnia na łonie natury, tym razem w prawdziwie dzikiej scenerii górzystej Wysoczyzny, objętej rezerwatem przyrody Dolina Stradanki w okolicach Tolkmicka. Warsztatom terenowym w rezerwacie Dolina Stradanki, podsumowanym na zielonej trawce Tolkmickiego Ośrodka Kultury towarzyszyły cele edukacyjne i wychowawcze: Promocja walorów przyrodniczych, krajobrazowych i turystycznych Wysoczyzny Elbląskiej. Pogłębianie wiedzy biologiczno-ekologicznej przez aktywny udział w zajęciach terenowych i konkursach. Edukacja leśna, środowiskowa i artystyczna. Kształtowanie przyjaznych postaw wobec środowiska naturalnego. Promocja turystyki pieszej i aktywnego wypoczynku. Aktywizacja i integracja uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z różnego typu placówek Wszyscy uczestnicy warsztatów najpierw udali się na rajd w dolinę rzeki Stradanki. Na trasie rajdu zaplanowano przystanki tematyczne, podczas których wszyscy uczestnicy zlotu zapoznawali się z osobliwościami Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej a w szczególności z charakterystyką rezerwatu przyrody Dolina Stradanki, przyrodą i historią Ziemi Tolkmickiej i Romantycznej Wysoczyzny. Zawiłości i ciekawostki rezerwatu odkrywali przed uczestnikami zajęć przedstawiciele Nadleśnictwa Elbląg i Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. W trakcie wędrówki drużyny rozwiązywały zadania dotyczące życia w ekosystemie leśnym. Pierwsze zadanie konkursowe, podsumowujące wiedzę zdobytą podczas rajdu, polegało na rozwiązaniu Krzyżówki krajobrazowej (załącznik nr 1). Na mecie Zlotu czekały na jego uczestników atrakcje (otwarty konkurs rzutu podkową i rekreacyjnie rzut lotką do tarczy) i nowe zadania: Test pod chmurką pod nazwą Osobliwości przyrodnicze i walory turystyczne Wysoczyzny Elbląskiej (Załącznik Nr 2) oraz rozpoznawanie gatunków flory i fauny występujących na Wysoczyźnie Elbląskiej (Załącznik Nr 3). Po trudach rajdu i zmaganiach konkursowych zaserwowano skromny posiłek turystyczny w postaci grochówki, która najlepiej smakuje na świeżym powietrzu, więc nikogo nie trzeba było zachęcać do konsumpcji. Ostatnią konkurencją Zlotu był tradycyjny mini festiwal piosenki zielono-zakręconej. Prezentowane piosenki zawierały w tekście słowo: woda, rzeka, jezioro, zalew, potok, strumyk lub jego odmiany. Były występy z towarzyszeniem gitar, instrumentów klawiszowych i z podkładami muzycznymi. Na koniec Zlotu podsumowano wyniki konkurencji indywidualnych i drużynowych. Szkołom wręczono pamiątkowe puchary, ufundowane przez Burmistrza Tolkmicka, który sprawował honorowy patronat nad Zlotem. Uczniowie wyróżnieni w konkursach otrzymali nagrody sfinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie i Nadleśnictwo Elbląg. Z tej wyjątkowej, terenowej i interdyscyplinarnej lekcji (biologii, ekologii, geografii, turystyki, muzyki, kultury fizycznej) skorzystało ponad stu uczestników, w tym 14 nauczycieli, którym leży na sercu wszechstronny rozwój powierzonych im uczniów. Z mojego wieloletniego doświadczenia w pracy z młodzieżą gimnazjalną jak i uczniami ze szkoły podstawowej wyrasta nie tylko moje przekonanie, że najbardziej efektywna jest wiedza oparta na bezpośredniej obserwacji i rozwiązywaniu problemów w kontakcie z naturą. Dlatego powinniśmy dbać o to, by uczniowie mieli emocjonalny kontakt ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym swojej najbliższej okolicy. Mówi o tym podstawa programowa, doświadczenie i logika. Mimo to, współczesnemu uczniowi bliższe jest środowisko wirtualne niż najbliższy las. Jednakże, jeśli ma się nieomalże za oknem, niezrównanie piękną i bogatą przyrodę Romantycznej Wysoczyzny, nie wolno przejść obok niej obojętnie; jeśli tak fascynujące są dzieje i miejsca w naszej okolicy, trzeba je odkrywać i pokazywać naszym uczniom. Tak wiele zależy od nauczyciela, od jego fascynacji i zaangażowania, od jego pomysłów i woli realizacji. Są wśród nas tacy nauczyciele i są uczniowie, którzy takie lekcje wspólnie przeżywają. W zielonym lesie, w głębokim borze, szukać mądrości i zdrowia możesz! – to hasło, już od kilku lat, towarzyszy majowym warsztatom terenowym na Wysoczyźnie Elbląskiej. Tegoroczny cytat przewodni Zlotu Podróż do mojego świata brzmiał nieco tajemniczo i był odczytywany bardzo osobiście przez jego uczestników. Mam przekonanie, że w świecie każdego uczestnika Zlotu znalazło się dużo miejsca dla natury i historii swojej najbliższej okolicy. Pozwala to mieć nadzieję, że przyszli uczestnicy konkursu biologicznego dla gimnazjów i przyszli olimpijczycy z przedmiotu biologia będą świadomi co nazywają i o czym mówią , gdy przyjdzie ocenić zasoby przyrodnicze wskazanego ekosystemu, oszacować zagrożenia i wskazać sposoby oraz zasadność ochrony danego biotopu czy biocenozy. Kto choć raz zobaczył z bliska dumnie wzniesione liście pióropusznika strusiego w wilgotnej dolinie prawie górskiej rzeczki Stradanki, tak rzadko spotykanego na niżu, zrozumie dlaczego trzeba ten gatunek chronić przed wyginięciem. Zrozumie też, że trzeba ochroną objąć jego wyjątkowe, niezbyt liczne stanowiska. Ktoś zwrócił uwagę na wspaniałe okazy pióropusznika strusiego (bezcenne!), ktoś zatrzymał się w zachwycie przy bujnie rozkwitającej kalinie koralowej, pochylił się nad poletkiem zimozielonego barwinka, wypatrując liliowoniebieskich płatków jego kwiatów, ktoś odróżnił marzankę wonną, zwaną gajownikiem, od również biało kwitnącej gwiazdnicy albo zanurzył się po kolana w łanie leśnego skrzypu. Ktoś napotkał ślady małego jelenia sika i nie pomyli go już z innym. Ktoś zainteresował się głęboką norą, być może wilczą jamą? Ktoś bieg rzeki w meandrach dostrzegł i kierunek marszu do mety ustalił… Zajęcia terenowe, nawet krótkie, dwugodzinne, to najcenniejsze lekcje przyrody, biologii, geografii. Jeśli dodamy do nich emocje związane z lubianym przez uczniów elementem rywalizacji w ramach ustalonych gier, to sukces edukacyjny gwarantowany. I tu rodzi się refleksja: dlaczego tak nieliczni wychodzą w teren, dlaczego znikają „zielone szkoły”, dlaczego nie ma pieniędzy na wyjazdy, wreszcie dlaczego nauczyciele nie zawsze korzystają z dofinansowania z WFOŚiGW, który promuje terenowe formy edukacji ekologicznej? 13 Zlot Ekologiczno-Turystyczny na Wysoczyźnie Elbląskiej przeszedł do historii. Za nami moc wrażeń i emocji, bagaż wiedzy, doświadczeń i sukcesów. Chociaż wyniki nie są może najważniejsze, to dla porządku podaję rezultaty trzech najważniejszych konkursów: 1. Test pod chmurką Osobliwości przyrodnicze i walory turystyczne Wysoczyzny Elbląskiej: I m. – Jakub Sępka (Gimnazjum w Tolkmicku) – 22/25 pkt. II m.- Mateusz Bałaj (Gimnazjum w Gronowie Górnym) III m.- Barbara Malinowska (V LO w Elblągu) 2. Rozpoznawanie gatunków flory i fauny występujących na Wysoczyźnie Elbląskiej: I m.- Nikol Staszewska (Gimnazjum w Tolkmicku) – 14,5/15 pkt. II m. – Wioletta Langier (Gimnazjum nr 6 w Elblągu) III m. – Małgorzata Jankowska (Gimnazjum nr 6 w Elblągu) 3. Mini festiwal piosenki zielono-zakręconej: Im. – SOS-W Nr 1 w Elblągu II m. – Gimnazjum w Gronowie Elbląskim III m. – MOW w Kamionku Wielkim Największa liczbę punktów w klasyfikacji generalnej Zlotu zdobyli reprezentanci Gimnazjum w Tolkmicku ( pkt.), Gimnazjum w Gronowie Górnym ( pkt.) i Gimnazjum Nr 6 w Elblągu 9 pkt.) Literatura, źródła wiedzy: o http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/ - strony dotyczące Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej o http://www.pkwe.pl/ - oficjalne strony Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej o Rośliny chronione w Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej, Hanna Kruk, PKWE o Dowolne przewodniki do oznaczania i charakterystyki gatunków flory i fauny. o Dzieje Ziemi Tolkmickiej, Lechosław Rutkowiak o Romantyczna Wysoczyzna Legendy, Marek Jagodziński, Dariusz Barton Załączniki: Załącznik nr 1 Krzyżówka krajobrazowa (Potencjał przyrodniczy i kulturowy Wysoczyzny Elbląskiej) Załącznik nr 2 Test pod chmurką pod nazwą Osobliwości przyrodnicze i walory turystyczne Wysoczyzny Elbląskiej Załącznik nr 3 Lista gatunków flory i fauny występujących na Wysoczyźnie Elbląskiej Janina Meller, konsultant ds. biologii