Spis treœci

Spis treœci
Wprowadzenie
Przedmowa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Wykaz skrótów
Bibliografia
............................................... 7
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
I. Źródła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1. Dokumenty Magisterium Kościoła
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Pisma autorów starożytnych i średniowiecznych . . . . . . . . . . . . . 18
II. Literatura
III. Słowniki
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
Rozdział I. Małżeństwo jako sakrament
1.1. Pojęcie sakramentu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
1.1.1. Pismo Święte i Ojcowie Kościoła
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
1.1.2. Od średniowiecza do współczesności
1.2. Łaska sakramentalna
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
1.3. Próba szerszego zdefiniowania sakramentalnej
rzeczywistości małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
1.4. Problematyka szafarstwa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
1.4.1. Podstawy teologiczno-biblijne
1.4.2. Pojęcie szafarstwa
1.5. Wnioski
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Rozdział II. Dwie tradycje Kościoła o małżeństwie i szafarzu
2.1. Rzeczywistość małżeństwa w Kościele Zachodnim
. . . . . . . . . . . . 69
. . . . . . . . . . . . . 71
2.1.1. Świecka forma zawierania małżeństwa
jako rzeczywistość naturalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
2.1.2. Obecność kapłana jako wymóg Soboru Trydenckiego
2.2. Małżeństwo jako misterium w Kościele Wschodnim
. . . . . . 81
. . . . . . . . . . . . 88
2.2.1. Zawieranie małżeństwa w najstarszych
tradycjach wschodnich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
5
Urszula Nowicka, Szafarz sakramentu małżeństwa
2.2.2. Prawa małżeńskie władców wschodnich
2.3. Wnioski
. . . . . . . . . . . . . . . . 96
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Rozdział III. Problem osoby szafarza w kontekście formy małżeńskiej
3.1. W Kościele Zachodnim
. . . . 105
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
3.1.1. Hilemorfizm znaku sakramentalnego
3.1.2. Wypowiedzi Magisterium Kościoła
. . . . . . . . . . . . . . . . . 107
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
3.1.3. Dyskusje XX wieku – małżonkowie szafarzami sakramentu
małżeństwa?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
3.2. W Kościele Wschodnim
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
3.2.1. Szafarz sakramentu małżeństwa w myśli wschodniej
od XI do XVI wieku
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
3.2.2. Sytuacja prawna zawierania małżeństw
w Katolickich Kościołach Wschodnich do 1949 r.
. . . . . . . . . . . . . 140
3.2.3. Ritus sacer i rola kapłana w świętym obrzędzie
zawierania małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3.3. Wnioski
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Rozdział IV. Osoba szafarza sakramentu małżeństwa
w świetle KPK z 1983 r. oraz KKKW z 1990 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
4.1. Szafarstwo Chrystusa i Kościoła
4.2. Szafarstwo małżonków
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
4.2.1. Małżeństwo jako akt królewskiego
kapłaństwa ochrzczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
4.2.2. Sakrament a kontrakt
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
4.2.3. Element konstytutywny związku małżeńskiego
4.3. Szafarstwo kapłana
. . . . . . . . . . 169
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
4.3.1. Kapłan jako szafarz sakramentu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
4.3.1.1. Zawarcie małżeństwa bez obecności kapłana
w sytuacjach szczególnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
4.3.1.2. Forma prawna a forma liturgiczna
4.3.2. Kapłan jako szafarz błogosławieństwa
. . . . . . . . . . . . . . . . . 180
. . . . . . . . . . . . . . . . 185
4.3.2.1. Błogosławieństwo kapłańskie jako kategoria prawna
4.3.2.2. Błogosławieństwo kapłańskie
jako część konstytutywna znaku sakramentalnego
4.4. Wnioski
Zakończenie
6
. . . . 186
. . . . . . . . . . . . 188
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195