Temat:Średniowieczne wzorce osobowe – asceta 1) Legenda o

25.
Temat: Średniowieczne wzorce osobowe – asceta
1)
Legenda o świętym Aleksym.
Zapis tekstu pochodzi prawdopodobnie z 1454 roku i jest kopią wcześniejszego wzoru,
który powstał ok. V- VI wieku w Syrii. Około X wieku wzór ten pojawił się w Europie
Zachodniej. Odtąd zaczęły powstawać liczne historie o św. Aleksym – pisane wierszem
lub prozą w łacinie i językach narodowych. Utwór prezentuje typ literatury
hagiograficznej (żywoty świętych). Ukształtowała się w pierwszych wiekach
chrześcijaństwa (IV – V w, - żywoty pustelników – egipskich, syryjskich). Pierwsze dzieła
hagiograficzne tworzono według wzorów starożytnej biografistyki, gdzie uwydatniano
sumę zalet. Później podkreślano również cnoty męczenników, wyolbrzymiano działania,
tworząc wzór osobowy. Takie dzieła pokazujące wzór związany z rodami społecznymi
nazywamy parenetycznymi (Pareneza).
2) Treść
Wzór osobowy ascety:
- Aleksy – typowy święty asceta zrezygnował z dóbr doczesnych.
- Poświęcił się Boga
- Pochodził z rodu książęcego (był synem Eufemiusza).
- Porzucił dom, bogactwo.
- Wyrzekł się zaszczytów, szczęścia rodzinnego
- Pozostawił młodą żonę, składając śluby czystości.
- Rozdał majątek (naśladował Chrystusa)
- Wywołał poniżenie, cierpienie (przez kilkanaście lat mieszkał nierozpoznany przez
swoją rodzinę pod schodami).
- Przed śmiercią spisał swoje życie, wyjawił, kim jest.
- Jego życiu towarzyszyły liczne cuda ( zejście Matki Boskiej z obrazu, samoczynne
bicie dzwonów towarzyszące jego śmierci).
- Nagrodą za męczeński żywot, było natychmiastowe wejście duszy do nieba.
3) Wzór kompozycyjny legendy hagiograficznej.
a) Prolog.
b) Właściwa opowieść o świętym (powołanie, motywy, ucieczka z domu, cierpienie,
męczeńska śmierć, pogrzeb).
c) Informacje dodatkowe (relikwie, o przeniesieniu zwłok itd.).
Najbardziej znanym zbiorem legend jest „Złota legenda” (XIII w.) Jakuba de Voragine. Słowo legenda,
żywot, historia używane były wymiennie dla określenia życia w męce świętego. Legendy obfitowały w
niezwykłe, cudowne zdarzenia, ale oparty były na historii.