Program Gospodarki Niskoemisyjnej - Urząd Miasta w Słupcy

Transkrypt

Załącznik
do Uchwały Nr XV/97/16
Rady Miasta Słupcy
z dnia 21 marca 2016 r.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Gminy Miejskiej Słupca
na lata 2016-2020
Opracowanie dokumentu pn. „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej
Słupca na lata 2016-2020” zrealizowano przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu
Słupca, 2016 r.
Spis treści
I. WSTĘP - STRESZCZENIE PGN GMINY MIEJSKIEJ SŁUPCA ............................... 4
II.
OPIS STANU OBECNEGO ................................................................................................. 8
1.
Ogólna charakterystyka miasta ............................................................................................... 8
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
PołoŜenie, zagospodarowanie terenu oraz funkcje miasta
Ludność
Mieszkalnictwo
Krajobraz i zasoby przyrodnicze
Klimat
Stan powietrza w mieście
8
11
11
12
13
14
2. Charakterystyka nośników energetycznych zuŜywanych na terenie gminy miejskiej
Słupca ............................................................................................................................................... 16
2.1. System ciepłowniczy
16
2.2. System gazowniczy
17
2.3. System energetyczny
18
2.4. Transport na terenie Gminy Miejskiej Słupca
19
2.5. Odnawialne źródła energii – stan obecny
20
III. NAWIĄZANIE DO REGIONALNYCH I LOKALNYCH DOKUMENTÓW
STRATEGICZNYCH ISTOTNYCH DLA REALIZACJI PLANU GOSPODARKI
NISKOEMISYJNEJ GMINY MIEJSKIEJ SŁUPCA ............................................................. 20
IV. WYNIKI INWENTARYZACJI EMISJI DWUTLENKU WĘGLA DO
ATMOSFERY Z TERENU GMINY MIEJSKIEJ SŁUPCA ................................................ 27
1.
2.
Etapy określania wielkości emisji CO2 .................................................................................. 27
Metodologia inwentaryzacji źródeł emisji CO2.................................................................... 28
2.1. Podstawowe załoŜenia przyjęte w „Planie”
28
2.2. Ogólne zasady opracowania inwentaryzacji
29
2.3. Wykaz źródeł danych uwzględnione w inwentaryzacji bazowej
30
2.4. Wskaźniki emisji
31
2.5. Unikanie podwójnego liczenia emisji
31
V.
WYNIKI OBLICZEŃ ......................................................................................................... 32
1.
Emisja związana z działalnością samorządową .................................................................... 32
1.1.
1.2.
1.3.
2.
Budynki
Oświetlenie publiczne
Gospodarka odpadami
32
33
33
Emisja z działalności społeczeństwa ...................................................................................... 33
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
Mieszkalnictwo
Handel, usługi i przemysł
Pozostałe
Transport
Gospodarka odpadami
33
33
34
35
36
3.
4.
Emisja ogółem z terenu gminy miejskiej Słupca .................................................................. 36
ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca ............................................................. 37
VI.
PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI .................... 39
1.
Określenie celu strategicznego na rok 2020 .......................................................................... 39
2
2.
3.
4.
Strategia długoterminowa do roku 2020 ............................................................................... 42
Cele szczegółowe Planu i kierunki rozwoju .......................................................................... 42
Czynniki potencjalnie oddziałujące na realizację „Planu” – analiza SWOT .................... 44
VII.
OGÓLNA ANALIZA EKONOMICZNA I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ......... 46
1.
2.
3.
Źródła finansowania................................................................................................................ 46
Oszczędności eksploatacyjne wynikające z realizacji „Planu” ........................................... 52
Harmonogram działań – wdroŜenie przedsięwzięć .............................................................. 53
3.1. Działania inwestycyjne krótkoterminowe
53
3.2. Działania inwestycyjne długoterminowe
54
3.3. Działania nieinwestycyjne krótkoterminowe
56
3.4. Działania nieinwestycyjne długoterminowe
57
VIII.
ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE DOTYCZĄCE PGN GMINY
MIEJSKIEJ SŁUPCA ..................................................................................................................... 59
1. Struktura organizacyjna oraz niezbędne zasoby ludzkie .................................................... 59
2. Interesariusze i ich rola w realizacji PGN ............................................................................. 60
3. Aspekty i zasoby finansowe PGN ........................................................................................... 61
4. Zgodność PGN z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko........................................................................................................................................ 62
IX. IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH............................................ 62
X.
PROCEDURY MONITOROWANIA, OCENY POSTĘPÓW WDRAśANIA,
EWALUACJI ORAZ AKTUALIZACJI PGN .......................................................................... 65
XI. SPIS TABEL, WYKRESÓW ............................................................................................. 68
1.
2.
3.
Spis tabel .................................................................................................................................. 68
Spis wykresów .......................................................................................................................... 69
Spis map ................................................................................................................................... 69
3
I. Wstęp - Streszczenie PGN Gminy Miejskiej Słupca
Rozwój niskoemisyjny ma za zadanie umoŜliwić państwom członkowskim Unii
Europejskiej ochronę klimatu przy równoczesnym pobudzeniu gospodarki i tworzeniu
nowych miejsc pracy. W celu przejścia na gospodarkę niskoemisyjną naleŜy zwiększyć
niskoemisyjność, tzn. zwiększyć efektywność energetyczną i wykorzystanie odnawialnych
źródeł energii, przy jednoczesnym ograniczaniu emisji dwutlenku węgla, poprzez
zastosowanie:
− wydajnych rozwiązań energetycznych
− czystej i odnawialnej energii
− technologii przyjaznych dla klimatu Ziemi
− zrównowaŜonej konsumpcji
− gospodarki odpadami minimalizującej emisję gazów cieplarnianych.
Celem nadrzędnym opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej
Słupca było ustalenie potrzeb i problemów występujących na terenie miasta w zakresie
gospodarki niskoemisyjnej oraz wyznaczenie kierunków działań, które mają m.in. przyczynić
się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020,
tzn.:
• redukcji emisji gazów cieplarnianych
• zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych
• redukcji zuŜycia energii finalnej, poprzez
podniesienie efektywności
energetycznej.
Na potrzeby PGN dla Gminy Miejskiej Słupca opracowano Bazową Inwentaryzację
Emisji (BEI) – bazę danych zawierającą wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje
pozwalające na ocenę gospodarki energią w mieście oraz w jej poszczególnych sektorach
i obiektach, a takŜe emisji dwutlenku węgla na terenie Słupcy.
BEI sporządzono na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu Miasta w Słupcy,
ankietyzacji mieszkańców i innych podmiotów, a takŜe danych statystycznych. Zebrane dane
dla analizowanego obszaru są odzwierciedleniem stanu na koniec 2010 roku, stąd teŜ rok
2010 jest rokiem bazowym.
4
Rozpoznanie stanu obecnego oraz wyniki Bazowej Inwentaryzacji Emisji (BEI)
umoŜliwiły identyfikację obszarów problemowych, wskazanie celów, a takŜe określenie
priorytetowych zadań do realizacji na lata 2016-2020.
Opracowanie niniejszego Planu wraz z bazową inwentaryzacją emisji oparte zostało
na rok 2010. Wyniki inwentaryzacji bazowej dla roku 2010 wskazują na:
• zuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 197 905,48 MWh/rok;
• emisję CO2 na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 67682 MgCO2/rok;
• brak OZE na terenie miasta Słupcy wykazanego w ankietach inwentaryzacyjnych
Na podstawie tak opracowanej bazy danych wyznaczono prognozę stanu na rok 2020
biorąc pod uwagę realizację inwestycji zadeklarowanych przez gminę i interesariuszy
niniejszego Planu, którzy zgłosili akces do planu. Przyjęto do realizacji i monitorowania cele
ilościowe planu dla roku 2020 na poziomie:
• zuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 180 570,79 MWh/rok
(ograniczenie o 8,76% w porównaniu do roku 2010);
• emisję CO2 na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 62275 MgCO2/rok
(ograniczenie o 7,99 % w porównaniu do roku 2010);
• produkcję energii ze źródeł odnawialnych na poziomie ok. 200 MWh/rok, co będzie
stanowić 0,1108% zuŜywanej w mieście energii.
W celu osiągnięcia tego poziomu zaplanowano na lata 2016-2020 następujące
działania inwestycyjne:
· sektor publiczny:
• Termomodernizacja
budynków
oraz
montaŜ
energooszczędnego
oświetlenia
wewnętrznego,
• Budowa/montaŜ instalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach publicznych
(fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych lub pomp ciepła),
• Kompleksowa modernizacja i montaŜ energooszczędnego oświetlenia ulicznego,
• Budowa ścieŜek rowerowych,
• Rozwój strefy płatnego parkowania,
• Modernizacja sieci ciepłowniczych.
· sektor społeczny:
5
• Budowa/montaŜ
instalacji
odnawialnych
źródeł
energii
na
budynkach
(fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych, pompy ciepła)
• Termomodernizacja, montaŜ energooszczędnego oświetlenia w częściach wspólnych
budynków oraz oświetlających przestrzeń przed budynkami
• Termomodernizacja budynków jednorodzinnych
• Wymiana starych kotłów opalanych węglem na nowoczesne i ekologiczne.
Ponadto, zakłada się następujące działania:
• Promocja i edukacja w ramach jednostek Urzędu Miasta, obejmująca druk materiałów
informacyjnych i edukacyjnych dotyczących OZE oraz moŜliwości uzyskania
dofinansowania na termomodernizację budynków mieszkalnych
• Zarządzanie energetyczne obejmujące m.in. monitorowanie i aktualizację bazy danych
emisji CO2
• Promowanie poruszania się rowerem oraz promocja ścieŜek rowerowych
• Zielone zamówienia publiczne
• Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego – uwzględniające aspekty
związane z efektywnością energetyczną i odnawialnymi źródłami energii
• Promowanie pojazdów ekologicznych.
Celem sporządzenia i wdraŜania PGN Gminy Miejskiej Słupca jest równieŜ
zapewnienie (zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju) korzyści ekonomicznych,
społecznych i środowiskowych, zgodnie z zasadą płynących z działań zmniejszających
emisje.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) sporządzony został dla miasta Słupcy w jego
granicach administracyjnych. Gmina Miejska Słupca leŜy w centralnej części Powiatu
Słupeckiego oraz środkowo-wschodniej części Województwa Wielkopolskiego. Powierzchnia
miasta Słupcy wynosi 10,3 km2. Od kilku lat Słupcę zamieszkuje ok. 14 tys. osób. Krajobraz
Słupcy jest mało zróŜnicowany o charakterze miejskim i podmiejskim. Na przestrzeń miasta
składają się mniej lub bardziej uporządkowane zespoły zabudowy mieszkaniowej.
W granicach administracyjnych Słupcy brak jest większych, cennych obszarów przyrody,
w tym obszarów chronionych na mocy ustawy o ochronie przyrody. Pod względem
klimatycznym rejon Gminy Miejskiej Słupca połoŜony jest w obrębie Dzielnicy Środkowej.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w Gminie Miejskiej Słupca
6
są zanieczyszczenia komunikacyjne – liniowe oraz pochodzące ze źródeł niskiej emisji. Na
terenie miasta brak jest większych emitorów gazów i pyłów do powietrza. W obowiązującym
Programie Ochrony Powietrza dla strefy wielkopolskiej Miasto Słupca nie zostało wskazane
jako gmina, w której wyznaczono obszary występowania ponadnormatywnych stęŜeń
zanieczyszczeń.
Do najwaŜniejszych problemów miasta w obszarze gospodarki niskoemisyjnej
zaliczono m.in.: duŜą energochłonność budynków będących w zarządzie Urzędu Miasta
w Słupcy, zanieczyszczenia komunikacyjne (liniowe), indywidualne źródła ogrzewania
budynków, węgiel jako jeden z dominujących nośników energii w sektorze mieszkalnictwa
oraz źródło emisji CO2, niekorzystną strukturę wiekową budynków mieszkalnych oraz ich zły
stan techniczny, niski stopień wykorzystania OZE, konieczność scentralizowania systemu
ciepłowniczego, częściowo starą sieć ciepłowniczą powodującą straty oraz niepełną
gazyfikację miasta.
Zaplanowane w PGN działania przyczynią się do rozwiązania wielu problemów oraz
poprawy stanu środowiska i jakości Ŝycia mieszkańców na terenie miasta Słupcy.
ZałoŜenia i cele Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca są zgodne
z załoŜeniami, celami i kierunkami rozwojowymi zapisanymi w innych - najistotniejszych
z punktu widzenia realizacji działań dotyczących gospodarki niskoemisyjnej w Słupcy dokumentach strategicznych i planistycznych na poziomie lokalnym i regionalnym.
Urząd Miasta w Słupcy posiada strukturę organizacyjną oraz dysponuje zasobami
ludzkimi, pozwalającymi na wdroŜenie PGN i realizację zadań w nim zawartych. Jednostką
koordynującą i monitorującą realizację PGN Gminy Miejskiej Słupca będzie znajdujący się
w strukturze Urzędu Referat Promocji i Rozwoju Lokalnego.
Dla efektywnego wdroŜenia PGN konieczne będzie współdziałanie wielu podmiotów
publicznych i prywatnych zaangaŜowanych w jego realizację. W PGN określono
interesariuszy, którzy byli zaangaŜowani w proces opracowania Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca. Będą oni równieŜ uczestniczyć w realizacji PGN,
w tym w procesach wdroŜeniowych i oceniających efekty Planu.
7
Działania samorządu gminy zaplanowane do realizacji w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca są spójne z Wieloletnią Prognozą Finansową (WPF)
Miasta Słupcy lub zostaną do niej wpisane w późniejszym okresie, gdy zostanie
przygotowana szczegółowa dokumentacja dla danego zadania oraz określona jego wartość.
Finansowanie działań przewidzianych w PGN będzie realizowane ze środków własnych
gminy, środków prywatnych, a takŜe ze wsparciem zewnętrznym.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca poddano procedurze
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i opiniowaniu przez odpowiednie organy,
zgodnie z uwarunkowaniami zwartymi w ustawie z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Warunkiem sprawnej oraz efektywnej realizacji PGN jest wypracowanie skutecznego
systemu monitorowania, oceny, ewaluacji oraz aktualizacji zapisów dokumentu. Pozwolą one
realizować PGN w sposób konsekwentny, zgodnie z przyjętymi załoŜeniami.
Podsumowując, Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca na lata
2016-2020 to specyficzna strategia rozwoju miasta oparta na zrównowaŜonej polityce
energetycznej. Ukierunkowanie na gospodarkę niskoemisyjną stanowić będzie kluczowy krok
w kierunku zapewnienia stabilnego środowiska oraz długofalowego i zrównowaŜonego
rozwoju miasta Słupcy. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca z załoŜenia
będzie realizowany do roku 2020, jednakŜe skutki zaplanowanych działań będą miały
charakter długofalowy.
II. Opis stanu obecnego
1. Ogólna charakterystyka miasta
1.1. PołoŜenie, zagospodarowanie terenu oraz funkcje miasta
Gmina Miejska Słupca leŜy na Równinie Wrzesińskiej, w centralnej części Powiatu
Słupeckiego oraz środkowo-wschodniej części Województwa Wielkopolskiego. Miasto
Słupca jest najmniejszą obszarowo gminą w powiecie słupeckim, zajmuje niecałe 1,3%
powierzchni powiatu. Gmina Miejska Słupca graniczy od południa i wschodu z Gminą
wiejską Słupca, a od północy i zachodu z Gminą Strzałkowo.
8
Mapa 1 Miasto Słupca w Powiecie Słupeckim
Źródło: Wikipedia
Słupca leŜy w dorzeczu Warty; nad jednym z jej dopływów – rzeką Meszną. Miasto
jest połoŜone 70 km na wschód od Poznania, 40 km na południe od Gniezna, 30 km na
zachód od Konina oraz 80 km na północ od Kalisza, a takŜe przy drodze krajowej nr 92 oraz
drogach wojewódzkich nr 263 i 466. Istotne dla miasta jest takŜe jego połączenie
z autostradą A2 (fragment trasy europejskiej E30). Przez obszar Słupcy przebiega ponadto
linia kolejowa ParyŜ – Berlin - Warszawa – Moskwa.
Powierzchnia gminy miejskiej Słupca wynosi 10,3 km2, z czego: ponad 45% zajmują
uŜytki rolne, ponad 4% - uŜytki leśne, grunty pod wodami 8%, a grunty zurbanizowane około
42%. Rzeźba terenu jest mało urozmaicona, z nielicznymi zbiornikami wodnymi i lasami.
W zurbanizowanej części miasta szeroko rozwija się odbudowa i tworzenie nowych pasów
zieleni przydroŜnej oraz skwerów z zielenią zorganizowaną.
9
Słupca posiada koncentryczny układ przestrzenny z centralnie usytuowanym
owalnicowym zespołem zabytkowym, stanowiącym jednocześnie ogólnomiejski ośrodek
handlowo – usługowy (centrum miasta). Pośrodku owalnicowego zespołu zabytkowego
znajduje się wydzielony, czworokątny rynek - Plac Wolności. Mimo zmieniającej się
z wiekami zabudowy w starej części miasta, Słupca zachowała pierwotny układ
urbanistyczny. Na jego obszarze zlokalizowanych jest szereg budynków i obiektów
o wartościach kulturowych. Zabytkowy układ urbanistyczny ze względu na wartości
historyczne został wpisany do rejestru zabytków.
Tereny połoŜone w bezpośrednim sąsiedztwie słupeckiej starówki oraz w północno –
wschodniej części miasta nad Jeziorem Słupeckim stanowią największe walory przyrodniczo
– krajobrazowe miasta. Tereny połoŜone przy drodze krajowej oraz przy drogach
dojazdowych do autostrady A2 przeznaczone są na modernizację i rozwój aktywizacji
gospodarczej. W zachodniej części miasta wyznaczono tereny rolniczej przestrzeni
produkcyjnej, z dopuszczeniem lokalizacji zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej oraz
nieuciąŜliwej
aktywizacji
gospodarczej.
Osiedla
mieszkaniowe
są
zlokalizowane
w odpowiednich odległościach, dzięki temu cenny układ urbanistyczny i architektoniczny
starego miasta nie został zniszczony.
Na obszarze zurbanizowanym Gminy Miejskiej Słupca licznie rozwijają się podmioty
gospodarcze, zwłaszcza z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Nie brakuje równieŜ
większych zakładów, do których naleŜą m.in.: Mostostal Słupca, Konspol Bis Zakład Uboju
i Przetwórstwa Kurczaka czy Spółdzielnia Inwalidów „Przyjaźń”.
Sieć wodociągowa obejmuje całe miasto Słupca i obsługuje 98% mieszkańców. Sieć
kanalizacyjna obsługuje 92,5% mieszkańców.
Na terenie Słupcy dobrze rozwinięta jest baza edukacyjna (przedszkola, szkoły
podstawowe, gimnazjum), kulturalna (m.in. Miejski Dom Kultury, Kino „Sokolnia” czy
Muzeum Regionalne) oraz zdrowotna (m.in. szpital powiatowy, przychodnie prywatne).
W Słupcy znajdują się takŜe liczne obiekty i tereny pełniące funkcje rekreacyjno –
turystyczne (m.in. Stadion Leśny, hala widowiskowo – sportowa, strzelnica czy kompleksy
boisk – Orlik).
10
1.2. Ludność
Słupcę zamieszkuje 13 777 osób (dane z ewidencji ludności Urzędu Miasta w Słupcy
za 2015 r.). Z analizy danych wynika, Ŝe liczba mieszkańców w mieście nieznacznie spada,
ale utrzymuje się od kilku lat na poziomie ok. 14 tys. osób.
Wykres 1 Liczba ludności Miasta Słupcy w latach 2010-2015
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS (lata 2010-2014) oraz danych ewidencji ludności
Urzędu Miasta w Słupcy (za 2015 r.)
Według danych GUS za 2014 r. ludność miasta według grup ekonomicznych
przedstawia się następująco:
− 16,9% ludności w wieku przedprodukcyjnym
− 63,1% w wieku produkcyjnym
− 20% w wieku poprodukcyjnym.
Średnia gęstość zaludnienia w Słupcy wynosi 1 361 osób/km2. W 2014 r. odnotowano
w mieście dodatni wskaźnik przyrostu naturalnego. Negatywnym zjawiskiem w Słupcy jest
wyŜsza liczba wymeldowań w stosunku do zameldowań. Saldo migracyjne w mieście jest od
kilku lat ujemne; w 2014 r. wyniosło -21.
1.3. Mieszkalnictwo
Na przestrzeń miasta Słupca składają się mniej lub bardziej uporządkowane zespoły
zabudowy mieszkaniowej. Słupecki Rynek otaczają zabytkowe domy i kamienice z przełomu
XIX i XX wieku. Budownictwo mieszkaniowe w Słupcy największy rozwój osiągnęło
w latach 1970-1990. Od 2000 r. nastąpił w mieście rozwój budownictwa wielorodzinnego
11
i jednorodzinnego, co jest związane z osiedleniem się w tych zasobach wielu osób
zamieszkałych dotychczas poza miastem.
Pod względem powierzchni, na terenie miasta przewaŜa zabudowa mieszkaniowo jednorodzinna. Zasoby mieszkaniowe wybudowane przed 1945 r. stanowią około 30%
ogólnej liczby budynków mieszkalnych.
Według danych GUS za 2014 r. w Gminie Miejskiej Słupca znajduje się 5 080
mieszkań oraz blisko 20 tys. izb. Powierzchnia uŜytkowa mieszkań w mieście wynosi
354 572 m2, przeciętna powierzchnia uŜytkowa mieszkania to 69,8 m2, a na 1 osobę 25,3 m2.
1.4. Krajobraz i zasoby przyrodnicze
Krajobraz Słupcy jest mało zróŜnicowany, o charakterze miejskim i podmiejskim.
Składają się na niego zespoły zabudowy miejskiej, pól uprawnych i zieleni miejskiej,
poprzedzielane pasami zadrzewień i śródpolnych i przydroŜnych. Tereny zielone w obszarze
miejskim stanowią ponad 30% powierzchni. Na terenie Słupcy znajduje się jeden zabytkowy
park miejski załoŜony w XIX w. Północno – wschodni fragment stanowi Jezioro Słupeckie –
zbiornik retencyjny będący największym akwenem miasta. Lasy występują nielicznie.
Dominującym typem siedlisk są lasy mieszane świeŜe oraz bory mieszane. Ze względu na
zajmowany obszar oraz funkcję izolacyjną pomiędzy miastem, a jeziorem istotną rolę
odgrywa, znajdujący się na północno – wschodnich obrzeŜach, las miejski (ok. 50 ha). W
przestrzeni brak znaczących, wyróŜniających się budowli wysokościowych. NajwyŜsza z nich
- wieŜa ciśnień - znajduje się w okolicy zabudowy czteropiętrowych bloków mieszkalnych.
Według podziału hydrogeologicznego Polski, Gmina Miejska Słupca znajduje się
w Regionie Mogileńskim, podregion wielkopolskiej doliny kopalnej. Obszar ten cechuje się
występowaniem poziomów wodonośnych w utworach czwartorzędu, trzeciorzędu oraz
lokalnie kredy. Wody podziemne zlokalizowane w granicach miasta charakteryzują się dobrą
jakością. Sieć rzeczną miasta tworzy pięć cieków wodnych: rzeka Meszna, Kanał
Sierakowski, dopływ z Babina, dopływ ze Zbiornika Słupeckiego, dopływ z DrąŜnej.
Na terenie Słupcy występują ogólnie gleby słabe, podatne na degradację. PrzewaŜają
gleby pseudobielicowe i brunatne wyługowane, przy małym udziale czarnych ziem. Gleby
cechują się nieco nadmiernym zakwaszeniem.
Większość
obszaru
Gminy
Miejskiej
Słupca
jest
silnie
przekształcona
antropogenicznie (głównie przez rozwój strefy miejskiej). W granicach administracyjnych
Słupcy brak jest większych, cennych obszarów przyrody, w tym obszarów chronionych na
12
mocy ustawy o ochronie przyrody. NajbliŜej zlokalizowany jest Powidzko – Bieniszewski
Obszar Chronionego Krajobrazu, znajdujący się jednak za północno – wschodnią granicą
miasta. W większej odległości (ok. 8 km) znajdują się ponadto obszary Natura 2000, parki
krajobrazowe czy uŜytki ekologiczne.
Świat zwierzęcy w Słupcy nie jest zbyt urozmaicony - typowy dla obszarów miejskich
oraz podmiejskich Wielkopolski i kraju.
Mapa 2 Miasto Słupca oraz najbliŜej połoŜone obszary chronione
Źródło: http://natura2000.gdos.gov.pl
1.5. Klimat
Pod względem klimatycznym rejon Gminy Miejskiej Słupca połoŜony jest w obrębie
Dzielnicy Środkowej. Podstawowe parametry charakteryzujące klimat to: średnia roczna
temperatura powietrza 8oC, średni roczny opad 550 mm, średnia roczna prędkość wiatru 2,9
m/s. PrzewaŜającymi wiatrami na terenie powiatu słupeckiego są wiatry zachodnie,
a drugorzędnymi wiatry południowo – zachodnie. Wiatry zachodnie zdecydowanie
przewaŜają w porze letniej, a zimą często pojawiają się wiatry południowo – zachodnie.
Największe prędkości wiatrów notowane są zimą i wiosną, a najmniejsze latem, średnie
roczne prędkości wiatrów zawierają się w granicach od 2 – 4 m/s.
13
Amplitudy temperatury są w rejonie Słupcy mniejsze niŜ przeciętne w Polsce. Wiosny
i lata są wczesne i ciepłe, zimy łagodne z nietrwałą pokrywą śnieŜną, zalegającą około 50 –
60 dni. Okres wegetacyjny trwa średnio około 215 dni. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec,
ze średnią temperaturą 18oC, natomiast najchłodniejszym styczeń -2,2oC. Ujemne średnie
miesięczne temperatury trwają od grudnia do marca włącznie. Charakterystyczne dla tego
obszaru są jedne z najniŜszych w Polsce opady, a sumy roczne wahają się w przedziale od
500 – 600 mm. NajwyŜsze opady w ciągu roku odnotowywane są w miesiącach letnich,
a najniŜsze w miesiącach zimowych od stycznia do marca. Średnia roczna wilgotność
powietrza przekracza 80%.
1.6. Stan powietrza w mieście
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w Gminie Miejskiej
Słupca są zanieczyszczenia komunikacyjne – liniowe oraz pochodzące ze źródeł niskiej
emisji. Na terenie miasta brak jest większych emitorów gazów i pyłów do powietrza.
Największy stanowi kotłownia miejska o mocy zainstalowanej 46 MW opalana głównie
miałem węglowym (jednak moc funkcjonalna to ok. 20 MW, a resztę stanowią źródła
zapasowe na wypadek silnych mrozów i sytuacji awaryjnych).
Całorocznie największy wpływ na jakość powietrza ma komunikacja drogowa.
Szczególnie uciąŜliwe są zanieczyszczenia gazowe powstające w trakcie spalania paliw przez
pojazdy mechaniczne. Drugą grupę emisji komunikacyjnych stanowią pyły, powstające
w wyniku tarcia i zuŜywania się elementów pojazdów. W okresie grzewczym duŜo bardziej
znacząca jest emisja niska pochodząca z gospodarstw domowych, przy czym znaczna część
budynków (zwłaszcza mieszkalnictwa zbiorowego i usługowych) podłączona jest do
ogrzewania komunalnego.
Corocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim dokonuje
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Poznaniu. WIOŚ dokonuje oceny
poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla kaŜdej
substancji dokonuje klasyfikacji stref. Na podstawie wyników monitoringu strefy zalicza się
do jednej z poniŜszych klas:
− do klasy A – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają
poziomów dopuszczalnych lub docelowych
14
− do klasy B – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych
o margines tolerancji
− do klasy C – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne,
lub
poziomy docelowe
powiększone
o
margines
tolerancji,
a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne lub
poziomy docelowe
− do klasy D1 – jeŜeli poziom stęŜeń ozonu nie przekracza poziomu celu
długoterminowego
− do klasy D2 – jeŜeli poziom stęŜeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego.
Na potrzeby oceny jakości powietrza województwo wielkopolskie zostało podzielone
na trzy strefy (aglomerację poznańską obejmującą Poznań - miasto o liczbie mieszkańców
powyŜej 250 tys., miasto Kalisz – miasto o liczbie mieszkańców powyŜej 100 tys. oraz strefę
wielkopolską obejmującą pozostały obszar województwa). Gmina Miejska Słupca naleŜy do
strefy wielkopolskiej.
Zaliczenie strefy do określonej klasy zaleŜy od stęŜeń zanieczyszczeń występujących
na jej obszarze i wiąŜe się z wymaganiami dotyczącymi działań na rzecz poprawy jakości
powietrza lub na rzecz utrzymania tej jakości.
W ramach rocznej oceny jakości powietrza atmosferycznego w 2014 roku dla terenu
województwa wielkopolskiego, na obszarze miasta Słupcy nie zlokalizowano Ŝadnej stacji
pomiarowej. Ocenę dla strefy wielkopolskiej przeprowadzono natomiast z uwzględnieniem
kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę
roślin.
W wyniku oceny jakości powietrza atmosferycznego za 2014 r. strefę wielkopolską:
− pod kątem ochrony roślin – dla ozonu, dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu (NOx) –
zaliczono do klasy A (brak przekroczeń)
Odnotowano jednak przekroczenie wartości normatywnej ozonu (600 µg/m3xh)
wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego (do osiągnięcia w 2020 r.)
− pod kątem ochrony zdrowia – dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu,
benzenu, tlenku węgla oraz kadmu, arsenu, niklu – zaliczono do klasy A (brak
przekroczeń)
15
− dla pyłu PM 2,5 – strefę zaliczono do klasy A (brak przekroczeń)
− dla pyłu PM 10 – strefę zaliczono do klasy C (ze względu na przekroczenia poziomu
dopuszczalnego dla 24 godzin oraz w dwóch przypadkach przekroczenie poziomu
dopuszczalnego dla roku)
− dla benzo(a)pirenu – strefę zaliczono do klasy C (przekroczenie poziomu
docelowego)
− dla ozonu - strefę zaliczono do klasy A (brak przekroczeń dla poziomu docelowego)
i do klasy D2 (przekroczenie poziomu celu długoterminowego).
StęŜenia pyłu PM10 wykazują wyraźną zmienność sezonową, tzn. Ŝe przekroczenia
dotyczą tylko sezonu grzewczego. Zaliczenie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia
oznacza konieczność wyznaczenia obszarów przekroczeń i zakwalifikowanie strefy do
opracowania programów ochrony powietrza.
W obowiązującym Programie Ochrony Powietrza dla strefy wielkopolskiej Miasto
Słupca nie zostało wskazane jako gmina, w której wyznaczono obszary występowania
ponadnormatywnych stęŜeń zanieczyszczeń.
2. Charakterystyka nośników energetycznych zuŜywanych na terenie gminy miejskiej
Słupca
2.1. System ciepłowniczy
Za zaopatrzenie miasta Słupcy w ciepło odpowiada Miejski Zakład Energetyki
Cieplnej. Zakład wykonuje zadania o charakterze uŜyteczności publicznej w zakresie zakupu
ciepła z kotłowni przemysłowej na rzecz odbiorcow komunalnych i przemysłowych z terenu
miasta, a przyłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej, eksploatacji urządzeń słuŜących do
przesyłu ciepła w sieci ciepłowniczej, opracowania bilansu cieplnego miasta oraz
programowania rozbudowy centralnego źrodła ciepła wraz z sieciami przesyłowymi, a takŜe
nadzoru technicznego nad inwestycjami ciepłowniczymi prowadzonymi na terenie miasta.
16
Tabela 1 Odbiorcy i zuŜycie gazu w Gminie Miejskiej Słupca w roku 2014
Parametr
Wartość Jednostka
długość sieci cieplnej przesyłowej
11,7 km
długość sieci cieplnej przyłączy do budynków i innych obiektów
5,8 km
sprzedaŜ energii cieplnej
187202 GJ
Kubatura budynków
1350,6 Dam3
Źródło: GUS
2.2. System gazowniczy
Charakterystyka systemu gazowniczego
W 2009 r. rozpoczęto budowę sieci gazowej na terenie miasta Słupcy i okolic. W pierwszym
etapie wybudowano rurociąg gazowy wzdłuŜ obwodnicy miasta. Trasa głównej nitki gazociągu
obejmuje ulice: Poznańską – Objazdową – Warszawską. Planowana jest takŜe budowa dalszej części
sieci (nitek odchodzących od głównej rury gazociągu) oraz objęcie zasięgiem gazociągu odbiorców
indywidualnych na terenie miasta. Na koniec 2014 r. podłączonych było 142 nieruchomości.
Kolejne włączane są w ramach trwających prac budowlanych.
ZuŜycie i odbiorcy gazu
Tabela 2 Odbiorcy i zuŜycie gazu w Gminie Miejskiej Słupca w 2014 roku
Parametr
Jednostka
długość czynnej sieci
km
odbiorcy gazu
gosp. dom.
142
odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
gosp. dom.
142
zuŜycie gazu tys.m3
tys.m3
211,1
zuŜycie gazu na ogrzewanie mieszkań
tys.m3
211,1
ludność korzystająca z sieci gazowej
osoba
392
korzystający z sieci gazowej w % ogółu ludności %
Wartość
38,615
2,8
Źródło: GUS
Plany rozwojowe dostawców gazu na terenie miasta
Dalszy rozwój sieci jest planowany dla całej gminy miejskiej jako rozwój
infrastruktury niezbędnej do dalszego rozwoju gospodarczego Miasta Słupca.
17
2.3. System energetyczny
Charakterystyka systemu energetycznego
Energia elektryczna na terenie miasta rozprowadzana jest liniami średniego napięcia
15 kV, a następnie przez stacje transformatorowe i dalej liniami niskiego napięcia 0,4 kV do
poszczególnych odbiorców energii. Stan sieci średniego i niskiego napięcia jest dość dobry.
Planuje się modernizację linii niskiego napięcia, a linie 15 kV stopniowo zamieniane są na
linie kablowe średniego napięcia. Na terenie miasta nie ma obiektów elektroenergetycznych –
stacji i linii o napięciu 220 kV i 400 kV – krajowej sieci przesyłowej.
W 2014 r. w Słupcy było 4911 odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu,
natomiast zuŜycie energii wyniosło 9027 MWh.
Odbiorcy i zuŜycie energii elektrycznej
Tabela 3 Odbiorcy i zuŜycie energii elektrycznej w Gminie Miejskiej Słupca w 2014 r.
Parametr
Jednostka Wartość
odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu
w Słupcy
odbiorcy
4911
w Słupcy
MWh
9027
energia elektryczna w miastach na 1 mieszkańca
KWh
644,2
KWh
1838,1
zuŜycie energii elektrycznej na niskim napięciu
energia elektryczna w miastach na 1 odbiorcę
(gospodarstwa domowe)
Źródło: GUS
Plany rozwojowe sieci elektroenergetycznej
W celu zapewnienia niskiej awaryjności sieci średniego i niskiego napięcia prowadzony
jest stały monitoring jej stanu technicznego i w razie potrzeby przeprowadzane są niezbędne
modernizacje.
Oświetlenie ulic
W 2010 r. łączne zuŜycie energii elektrycznej przez oświetlenie uliczne wyniosło
677073 kWh, czyli 677,1 MWh. Oświetlenie uliczne w Gminie Miejskiej Słupca moŜemy
18
podzielić według własności, czyli na miejskie - takie, gdzie właścicielem jest miasto, (690
opraw) oraz naleŜące do Oświetlenia Ulicznego i Drogowego Sp. z o.o. w Kaliszu (332
oprawy), z czego 65% przypada na oprawy sodowe i 35% na oprawy rtęciowe. Ogólna
analiza oświetlenia miasta wykazuje, Ŝe wymaga ono przeprowadzenia wielu prac
modernizacyjnych. Remonty te będą głównie dotyczyły punktów świetlnych (słupy,
wysięgniki, lampy), linii zasilających oraz układów sterujących oświetleniem.
2.4. Transport na terenie Gminy Miejskiej Słupca
Transport publiczny w Gminie Miejskiej Słupca jest bardzo ograniczony. Transport na
terenie miasta obsługiwany jest przez przewoźników autobusowych i busowych oraz
kolejowych. Przez Słupcę przebiega magistrala kolejowa Berlin – Moskwa, która została
zmodernizowana na potrzeby trasy szybkiej kolei o prędkości 160 km/h. Dominującym jest
transport indywidualny.
Przez miasto przebiegają następujące drogi:
•
Droga krajowa nr 92 - obwodnica omijająca miasto od strony południowej
•
Drogi wojewódzkie:
o Słupca – CiąŜeń – nr 466
o Słupca – Sompolno – nr 263
•
Drogi powiatowe
o 3050P - Słupca (ul. Pułaskiego, Plac Szkolny, ul. Traugutta) - Piotrowice Giewartów - Naprusewo - Siernicze Wielkie - Siernicze Małe - granica
powiatu konińskiego - (Budzisław Kościelny)
o 3080P - Słupca (ul. Słowackiego, ul. Pyzderska) - Kotunia - Kąty - droga
wojewódzka 466
o 3090P Słupca (ul. Zagórowska) - Wierzbno - Jaroszyn - Ląd - Zagórów (ul.
Słupecka, ul. Okólna, ul. Berdychów) - Imielno - Łukom - Huta Łukomska
- granica powiatu wrzesińskiego - (Gizałki).
Z miasta jest łatwy dojazd do węzła „Słupca” połoŜonego na autostradzie A2/E30.
Podstawową część sieci drogowej stanowią drogi powiatowe i gminne. Ogółem –
40,7km, w tym powiatowe 15,5km, gminne – 25,2km (asfaltowe – 31,4km, kostka betonowa
– 2,8km, drogi gruntowe – 6,5km). Wszystkie drogi są w zarządzie Gminy Miejskiej Słupca.
19
2.5. Odnawialne źródła energii – stan obecny
Według informacji zdobytych w drodze inwentaryzacji, OZE nie występują na terenie
miasta Słupca. Natomiast zgodnie z informacjami z Urzędu Miasta występują pojedyncze
instalacje – pompy ciepła.
III. Nawiązanie do regionalnych i lokalnych dokumentów strategicznych istotnych dla
realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca jest zgodny z załoŜeniami,
celami i kierunkami rozwojowymi zapisanymi w - najistotniejszych z punktu widzenia
realizacji działań dotyczących gospodarki niskoemisyjnej w Słupcy - dokumentach
strategicznych i planistycznych:
1) Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej
2) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego
3) Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku
4) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta
Słupcy
5) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla miasta Słupcy
6) Strategia Rozwoju Miasta Słupcy na lata 2014-2020
7) Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Słupca na lata 2014-2017
oraz perspektywicznie do 2021 roku
8) Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Słupcy na lata 2011-2021
9) Inne dokumenty.
1. Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej
Program Ochrony Powietrza (POP) jest elementem polityki ekologicznej regionu dokumentem przygotowanym w celu określenia działań, których realizacja ma doprowadzić
do osiągnięcia wartości dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu. Wskazanie
właściwych działań wymaga zidentyfikowania przyczyn ponadnormatywnych stęŜeń oraz
rozwaŜenia moŜliwych sposobów ich likwidacji.
20
POP został opracowany dla strefy wielkopolskiej obejmującej województwo
wielkopolskie z wyłączeniem Poznania oraz Kalisza. Miasto Słupca jest zlokalizowane
w strefie wielkopolskiej. POP dla strefy wielkopolskiej opracowano ze względu na
przekroczenia stęŜenia dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 oraz docelowego dla
benzo(a)pirenu.
W POP określono przyczyny złej jakości powietrza w analizowanej strefie
województwa wielkopolskiego oraz zmiany stęŜeń zanieczyszczeń na przestrzeni ostatnich
lat. W dokumencie stwierdzono, Ŝe konieczne jest podjęcie dalszych działań na rzecz
poprawy jakości powietrza. Określono zatem szereg działań naprawczych, dotyczących
głównie ograniczenia tzw. „niskiej emisji”, których realizacja przyczyni się do poprawy stanu
jakości powietrza.
W Programie Ochrony Powietrza dla strefy wielkopolskiej zawarto harmonogram
rzeczowo – finansowy dla działań naprawczych na poziomie regionalnym oraz na poziome
lokalnym. Zaproponowane działania mogą być realizowane przez wszystkie powiaty, miasta
i gminy strefy wielkopolskiej. Natomiast gminy, w których wyznaczono obszary
występowania ponadnormatywnych stęŜeń zanieczyszczeń są zobligowane do realizacji
wyznaczonych działań wskazanych w harmonogramie szczegółowym.
Harmonogram rzeczowo-finansowy działań naprawczych dla miast i gmin,
opracowano w oparciu o diagnozę istniejącego stanu jakości powietrza. Harmonogram
szczegółowych działań naprawczych jest kierowany do konkretnych gmin i wskazuje m.in.
odpowiedzialnych za realizację planowanych działań.
W
Gminie
Miejskiej
Słupca
nie
wyznaczono
obszarów
występowania
ponadnormatywnych stęŜeń zanieczyszczeń, dlatego gmina nie została ujęta w
szczegółowym harmonogramie i nie jest zobligowana do realizacji wyznaczonych działań
naprawczych.
W Programie Ochrony Powietrza dla strefy wielkopolskiej zapisano, Ŝe moŜliwe jest
dobrowolne prowadzenie działań ograniczających emisję zanieczyszczeń do powietrza - poza
obszarami przekroczeń. W PGN Gminy Miejskiej Słupca zaplanowano wiele działań (np.
termomodernizacja budynków), które wpłyną pozytywnie na stan jakości powietrza na
obszarze miasta.
21
2. Plan
Zagospodarowania
Wielkopolskiego
Przestrzennego
Województwa
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego jest jednym
z najwaŜniejszych dokumentów, które współdecydują o przyszłości regionu. Celem Planu jest
„zrównowaŜony rozwój przestrzenny regionu jako jedna z podstaw wzrostu Ŝycia
mieszkańców”. W Planie województwa wskazano główne kierunki zagospodarowania
przestrzennego
województwa
wielkopolskiego.
Dla
załoŜeń
Planu
Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca najistotniejsze są kierunki związane z jakością
powietrza atmosferycznego (głównie w zakresie procesów inwestycyjnych, w tym
mieszkalnictwa oraz transportu i komunikacji):
• przeznaczanie części terenów dotychczas niezainwestowanych, zwłaszcza w granicach
miast, na tereny zielone wspomagające proces samooczyszczania atmosfery
• eliminowanie węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach
domowych i zastępowanie go innymi, bardziej ekologicznymi nośnikami ciepła,
w tym odnawialnych źródeł energii (np. wody geotermalne, energia słoneczna, energia
biomasy z lokalnych źródeł, energii wiatru)
• termorenowacja budynków mieszkalnych i uŜyteczności publicznej
• intensyfikacja ruchu rowerowego.
3. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do
2020 roku
W zaktualizowanej Strategii województwa napisano, Ŝe „strategia dotyczy tego, za co
Samorząd Województwa odpowiada, bądź tego, na co ma lub zamierza mieć wpływ, takŜe
pośredni”. W strategii wypracowano cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działań. Plan
Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca wykazuje największą spójność
z następującymi celami i kierunkami działań Strategii województwa:
− Cel strategiczny nr 2. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie
jego zasobami
• Cel operacyjny 2.5. Ograniczenie emisji substancji do atmosfery - kierunki
działań:
Eliminacja emisji niskiej
Modernizacja układów technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni,
a takŜe indywidualnych źródeł ciepła, przez m.in. instalowanie
22
urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powietrza oraz stosowanie paliw
niskoemisyjnych
Promocja niskoemisyjnych form transportu
Uwzględnianie ochrony powietrza w planach zagospodarowania
przestrzennego.
• Cel operacyjny 2.10. Promocja postaw ekologicznych – kierunki działań:
Popularyzowanie postaw ekologicznych
Programy i akcje proekologiczne.
− Cel strategiczny nr 3. Lepsze zarządzanie energią
• Cel operacyjny 3.1. Optymalizacja gospodarowania Energią – kierunki działań:
Rozwój wysokosprawnej kogeneracji
ObniŜanie energochłonności
Termomodernizacja
istniejących
budynków
oraz
promocja
energooszczędności w budownictwie
Rozwój scentralizowanych lokalnie systemów ciepłowniczych
Wspieranie edukacji ekologicznej w zakresie produkcji róŜnego rodzaju
energii
Promocja efektywności energetycznej, w tym promocja urządzeń
i technologii energooszczędnych.
• Cel operacyjny 3.2. Rozwój produkcji i wykorzystanie alternatywnych źródeł
energii – kierunki działań:
Budowa
nowych
instalacji
energetycznych
wykorzystujących
odnawialne źródła energii
Zwiększenie wykorzystania biomasy do produkcji energii
Wzmocnienie działań edukacyjnych i promocyjnych w rozwoju
odnawialnych źródeł energii
Promocja odnawialnych źródeł energii wśród przedsiębiorców
Wykorzystanie energii geotermalnej, wiatrowej i słonecznej.
• Cel operacyjny 3.3. Poprawa bezpieczeństwa energetycznego regionu –
kierunki działań:
Wsparcie działań wykorzystujących lokalne zasoby energii
23
Wsparcie
inwestycji
zapewniających
bezpieczeństwo
energetyczne
i rozwój regionu.
4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Miasta Słupcy
Za jedno z najwaŜniejszych zadań studium uznano określenie związków między
rozwojem przestrzennym miasta Słupcy, a podstawami jego rozwoju społeczno –
gospodarczego. Jednym z głównych celów strategicznych rozwoju gminy wskazanym
w studium jest „zapewnienie warunków do zrównowaŜonego rozwoju, w pełnej harmonii
z uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego i kulturowego, przy zachowaniu walorów
krajobrazu miasta”.
Kierunki rozwoju wskazane w studium, powiązane z gospodarką niskoemisyjną to:
planowanie nowych nasadzeń pełniących funkcje ekologiczno – krajobrazowe, izolacyjne
oraz ochronne, rozwój układu drogowego z uwzględnieniem komponentów środowiska
naturalnego, wydzielenie terenów dla budowy ścieŜek rowerowych oraz działania związane
ze zwiększającym się zapotrzebowaniem na energię elektryczną oraz gaz ziemny i ciepło.
W studium stwierdzono ponadto, Ŝe o lokalnych warunkach związanych z jakością
powietrza na terenie miasta Słupcy decydują następujące czynniki:
• ładunek zanieczyszczeń powietrza emitowany przez emitory punktowe
• emisja niska z lokalnych kotłowni i palenisk domowych
• emisja substancji odoroczynnych
• ruch drogowy układu komunikacyjnego.
Cele, kierunki rozwoju oraz czynniki związane z jakością powietrza zawarte
w studium wzięto pod uwagę opracowując załoŜenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Gminy Miejskiej Słupca.
5. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla miasta Słupcy
Miejscowy Plan (MPZP) został uchwalony przez Radę Miasta Słupcy 30 października
2014 r. Do najwaŜniejszych zasad ustalonych w MPZP dla miasta Słupcy, a istotnych dla
opracowania i realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca zaliczają
się m.in.:
− zakaz termicznego spalania odpadów
24
− zakaz lokalizacji elektrowni wiatrowych
− nakaz stosowania przy pozyskiwaniu ciepła dla celów grzewczych i technologicznych
paliw charakteryzujących się niskimi wskaźnikami emisji z wykorzystaniem urządzeń
niskoemisyjnych nie powodujących przekroczenia dopuszczalnej wielkości emisji
substancji do powietrza lub odnawialnych źródeł energii z zastrzeŜeniem dotyczącym
zakazu lokalizacji elektrowni wiatrowych
− zaopatrzenie
w
energię
elektryczną
z
istniejącej
i
projektowanej
sieci
elektroenergetycznej oraz dopuszczenie stosowania energii elektrycznej pochodzącej
ze źródeł odnawialnych z zastrzeŜeniem dotyczącym zakazu lokalizacji elektrowni
wiatrowych
− realizację inwestycji elektroenergetycznych oraz usuwanie kolizji projektowanych
obiektów z istniejącymi sieciami energetycznymi naleŜy realizować zgodnie
z przepisami odrębnymi.
6. Strategia Rozwoju Miasta Słupcy na lata 2014-2020
ZałoŜenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca wpisują się
w wiele celów wyznaczonych w Strategii Rozwoju Miasta Słupcy. Do najwaŜniejszych celów
szczegółowych Strategii z punktu widzenia PGN zaliczyć naleŜy:
• Rozbudowa sieci ciepłowniczej
• Gazyfikacja miasta
• Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej i oświetleniowej
• Rozwiązanie problemu zanieczyszczenia powietrza i hałasu w mieście
• Gospodarowanie terenami zielonymi w mieście.
Na cele szczegółowe Strategii składa się szereg zaplanowanych zadań. Do najbardziej
zbieŜnych z PGN zaliczają się: budowa sieci obwodnic miasta, budowa ścieŜek rowerowych,
stworzenie alternatywnego źródła ciepła dla miasta, rozbudowa sieci gazowniczej na terenie
całego miasta, stosowanie ekologicznych technologii oświetleniowych (np. lampy solarne),
projektowanie zieleni i elementów przyrodniczych w mieście.
7. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Słupca na lata
2014-2017 oraz perspektywicznie do 2021 roku
25
W Programie Ochrony Środowiska (POŚ) dla Gminy Miejskiej Słupca wyznaczono
cele i kierunki działań ekologicznych zgodne z celami PGN Gminy Miejskiej Słupca. Są to
przede wszystkim.:
− Racjonalizacja zuŜycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów
odnawialnych
− Zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych
− Ochrona powietrza:
Ograniczenie emisji do powietrza w energetyce, rolnictwie i przemyśle
Ograniczenie emisji w sektorze mieszkalnictwa
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Wskaźniki monitoringu i oceny skuteczności realizacji POŚ w obszarze „Ochrona
powietrza” to: kontrola emitowanych zanieczyszczeń przez podmioty gminne, zmiana
systemu grzewczego i energetycznego na terenie gminy, poprawa parametrów cieplno –
energetycznych budynków gminnych, modernizacja infrastruktury drogowej, a takŜe
zadrzewienia, zalesianie, zieleń śródpolna, miejska, aleje przydroŜne.
Ponadto, w POŚ dla Gminy Miejskiej Słupca podobnie jak w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej wskazano zadania inwestycyjne oraz nieinwestycyjne (edukacja ekologiczna,
działania informacyjne) będące narzędziem realizacji zaplanowanych celów i osiągnięcia
wskaźników monitoringu.
8. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Słupcy na lata 2011-2021
W Lokalnym Programie Rewitalizacji wyznaczono obszar rewitalizacji w mieście
Słupca. Obszar rewitalizacji to obszar dysfunkcyjny oraz niewykorzystujący dostatecznie
swojego potencjału. Na obszarze tym zidentyfikowano liczne problemy przestrzenne,
społeczne i gospodarcze, a takŜe zdiagnozowano potrzeby rozwojowe. Obszar rewitalizacji
jest centralnie usytuowanym w mieście owalnicowym zespołem zabytkowym, stanowiącym
jednocześnie ogólnomiejski ośrodek handlowo – usługowy. Pośrodku owalnicowego zespołu
zabytkowego znajduje się wydzielony, czworokątny rynek (Plac Wolności) oraz ulice
krzyŜujące się pod kątem prostym. Słupecki Rynek otaczają zabytkowe domy i kamienice
z przełomu XIX i XX wieku. Mimo zmieniającej się z wiekami zabudowy, Słupca zachowała
pierwotny układ urbanistyczny.
26
Na obszarze rewitalizacji zlokalizowany jest szereg budynków mieszkalnych
i obiektów o wartościach kulturowych, istotne elementy przestrzeni publicznej w mieście
(Plac Szkolny), placówki administracyjne, oświatowe i kulturalne, Targowisko Miejskie,
banki oraz punkty handlowe i gastronomiczne.
Rewitalizacja w Słupcy to działania polegające m.in. na zmianie aranŜacji centralnej
części rynku, nowych elementach małej architektury miejskiej, przebudowie ulic, poprawie
stanu elementów infrastruktury technicznej, wykonaniu nowego oświetlenia ulicznego czy
nasadzeniu
w
zieleni.
funkcjonowaniu
DuŜa
część
budynków
zadań
(głównie
rewitalizacyjnych
mieszkalnych),
dotyczy
równieŜ
o
usprawnień
charakterze
termomodernizacyjnym.
Wiele działań zaplanowanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej
Słupca pokrywać się będzie terytorialnie i rzeczowo z działaniami wskazanymi w Lokalnym
Programie Rewitalizacji.
9. Inne dokumenty
Dla obszaru Gminy Miejskiej Słupca nie opracowano Planu (oraz załoŜeń)
zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz Planu zrównowaŜonego
rozwoju transportu zbiorowego.
IV. Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla do atmosfery z terenu Gminy
Miejskiej Słupca
1. Etapy określania wielkości emisji CO2
Określenie wielkości emisji CO2 realizowano w następujący sposób:
1. Zebranie danych dla poszczególnych grup źródeł w sektorze publicznym (dane otrzymane
w formie ankiet):
-
faktury za zakup energii elektrycznej, cieplnej, paliw do ogrzewania,
2. Zebranie danych o dostarczonej energii i paliwach od dystrybutorów ciepła, energii
elektrycznej, gazu dla obszaru miasta i gminy,
3. Oszacowanie
zapotrzebowania
na
ciepło
z
pozostałych
paliw
kopalnych
w
poszczególnych grupach odbiorców,
4. Oszacowanie zuŜycie paliw transportowych,
5. Oszacowanie zuŜycie paliw w produkcji ciepła,
6. Oszacowanie wielkości emisji pozostałych gazów cieplarnianych,
27
7. Przeliczenie pozyskanych wartości za pomocą wskaźników emisji na emisję CO2.
2. Metodologia inwentaryzacji źródeł emisji CO2
2.1. Podstawowe załoŜenia przyjęte w „Planie”
Podstawą sporządzenia „Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca na
lata 2016-2020” jest inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych do powietrza. Dokument ten
został sporządzony zgodnie z wymaganiami Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, zawartymi w załącznikach do naboru wniosków na
przedsięwzięcia związane z opracowaniem Planów Gospodarki Niskoemisyjnej z 2015 r.
Przeprowadzono inwentaryzację zuŜycia energii i związaną z nim emisję CO2
w następujących sektorach:
-
obiekty komunalne,
-
budynki mieszkalne,
-
oświetlenie uliczne,
-
przemysł, usługi,
-
transport.
Do określenia emisji terenu Gminy Miejskiej Słupca zastosowano „standardowe”
wskaźniki emisji obejmujące całość emisji CO2 wynikłej z końcowego zuŜycia energii na
terenie miasta i gminy. Wskaźniki te bazują na zawartości węgla w poszczególnych paliwach
a najwaŜniejszym gazem cieplarnianym jest CO2. Emisje CO2 powstające w wyniku spalania
biomasy/biopaliw
wytwarzanych
w
zrównowaŜony
sposób
oraz
emisje
związane
z wykorzystaniem certyfikowanej zielonej energii elektrycznej są traktowane jako zerowe.
Przyjęte do obliczeń wskaźniki emisji CO2 zestawiono w poniŜszej tabeli.
Obliczenia przeprowadzono w oparciu o wskaźniki emisji według Krajowego Ośrodka
Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE). Publikacja KOBIZE - styczeń 2011 "Wskaźniki emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw - kotły o mocy do 5 MWt".
W obliczeniach wykorzystano następującą zaleŜność:
E
=
B
x
W
gdzie:
E
emisja dwutlenku węgla (CO2), wymiar: kg
B
ilość zuŜytego paliwa. Wymiar: paliwa stałe - Mg, paliwa płynne - m3
W
wskaźnik emisji
28
Tabela 4 Wskaźniki emisji wykorzystane w obliczeniach
PALIWO
WSKAŹNIK EMISJI JEDNOSTKA WSKAŹNIKA
Węgiel kamienny
1850
kg/Mg
Gaz ziemny
2 000 000
kg/106 m3
68,61
kg/GJ
44,8
GJ/tonę benzyny
73,33
kg/GJ
43,33
GJ/tonę oleju napędowego
62,44
kg/GJ
25,19
GJ/tonę LPG
0,812
Mg/MWh
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Energia elektryczna
Źródło: KOBIZE
2.2. Ogólne zasady opracowania inwentaryzacji
Poprzez zuŜycie energii rozumie się zuŜycie przez odbiorców końcowych:
• paliw opałowych (na potrzeby grzewcze pomieszczeń i budynków),
• paliw transportowych,
• ciepła sieciowego,
• energii elektrycznej,
• gazu sieciowego (ziemnego).
W procesie sporządzania bazowej inwentaryzacji emisji wykorzystano dwie metody
zbierania danych:
• Zbieranie danych u źródła, m.in. w postaci ankiet. KaŜda jednostka podlegająca
inwentaryzacji podaje dane, które później agreguje się w taki sposób, aby dane były
reprezentatywne dla większej populacji lub obszaru (inwentaryzacja terenowa
przeprowadzona na terenie gminy).
• Dane globalne dla danego obszaru dotyczące zuŜycia poszczególnych źródeł energii
dla terenu gminy miejskiej Słupca dane GUS, brak moŜliwości pozyskania danych
z energetyki.
Podstawowe źródło danych do przeprowadzenia bazowej inwentaryzacji stanowią
dane uzyskane podczas ankietyzacji budynków znajdujących się na terenie Gminy Miejskiej
Słupca, która przeprowadzona została w okresie wrzesień-listopad 2015 r. Ze względu na
duŜą liczbę zebranych danych, podczas ankietyzacji bazowa inwentaryzacja emisji nie jest
29
obarczona wysokim błędem szacunkowym. Emisję ze zuŜycia paliw stosowanych
do ogrzewania budynków liczono na podstawie podawanych ilości zuŜytego paliwa. Zebrane
dane dla obszaru gminy są odzwierciedleniem stanu na koniec 2010 roku. Dane za ten
rok są rokiem bazowym, czyli rokiem odniesienia, do którego porównywana jest
wielkość emisji. Rok ten wybrany został z paru przyczyn. Po pierwsze podmioty gospodarcze
mają obowiązek przetrzymywać dokumenty dot. rozliczeń podatkowych przez 5 lat. Po drugie
w 2010 roku został przeprowadzony Generalny i Wojewódzki Pomiar NatęŜenia Ruchu na
Drogach (dot. dróg krajowych i wojewódzkich).
Dokonując wyboru wskaźników emisji wykorzystano „standardowe” wskaźniki
zgodne z zasadami IPCC, które obejmują całość emisji CO2 wynikłej z końcowego zuŜycia
energii na terenie gminy – zarówno emisje bezpośrednie ze spalania paliw w budynkach,
instalacjach i transporcie, jak i emisje pośrednie towarzyszące produkcji energii elektrycznej,
ciepła i chłodu wykorzystywanych przez mieszkańców. Zebrane dane są moŜliwie jak
najbardziej pełne.
2.3. Wykaz źródeł danych uwzględnione w inwentaryzacji bazowej
W inwentaryzacji uwzględniono dane źródłowe za 2010 r. (rok bazowy) w zakresie:
•
zuŜycia energii elektrycznej,
•
zuŜycia ciepła sieciowego,
•
zuŜycia paliw kopalnych (węgiel kamienny, gaz ziemny i drewno),
•
zuŜycia paliw przeznaczonych do transportu (obliczenia na podstawie badań natęŜenia
ruchu),
Dane pozyskane od samorządu lokalnego oraz jednostek podległych:
•
zuŜycie energii elektrycznej w obiektach uŜyteczności publicznej (w tym budynki,
oświetlenie publiczne itp.), określono na podstawie danych uzyskanych od Urzędu Miasta
oraz innych jednostek,
•
zuŜycie ciepła sieciowego – j.w,
•
zuŜycie paliw (gazu, węgla kamiennego, drewna) określono na podstawie ankiet
Dane pozyskane od społeczeństwa:
•
zuŜycie energii elektrycznej określono na podstawie wypełnionych ankiet, danych
od zarządców zasobami mieszkaniowymi i danych statystycznych publikowanych przez
GUS,
30
•
zuŜycie paliw (gazu, węgla kamiennego, drewna) określono na podstawie danych
wypełnionych ankiet oraz danych statystycznych publikowanych przez GUS,
•
zuŜycie ciepła sieciowego na podstawie danych przekazanych przez mieszkańców
i zarządców zasobami mieszkaniowymi oraz danych statystycznych publikowanych przez
GUS,
•
zuŜycia paliw w transporcie oszacowano na podstawie danych pochodzących z GDDKiA
(badania wymienione we wcześniejszym podrozdziale).
Analogiczne dane uzyskano od przedsiębiorstw.
2.4. Wskaźniki emisji
Do określenia wielkości emisji przyjęto następujące wskaźniki:
•
dla paliw (węgiel kamienny, brunatny, koks, olej opałowy oraz gaz ziemny) zastosowano
wskaźniki emisji stosowane w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji
CO2, opracowane przez KOBiZE,
•
dla paliw płynnych stosowanych w transporcie zastosowano wskaźniki emisji z raportu
Krajowej Inwentaryzacji Gazów Cieplarnianych (wskaźniki uwzględniają emisję CO2),
•
dla paliw odnawialnych (biomasa, biogaz) przyjęto wskaźnik emisji równy 0 Mg CO2
(na jednostkę biomasy) – przyjęto, Ŝe spalanie paliw odnawialnych jest neutralne pod
względów emisji GHG,
•
dla energii elektrycznej przyjęto wskaźnik 0,812 Mg CO2/MWh (jest to wskaźnik
reprezentatywny dla sektora energetyki zawodowej opartej na węglu kamiennym
i brunatnym, z niewielkim udziałem biomasy określony przez KOBiZE – dane na rok
2010). W celu zachowania porównań wielkości zuŜycia energii pomiędzy poszczególnymi
latami przyjęto wskaźnik na stałym poziomie.
2.5. Unikanie podwójnego liczenia emisji
W celu wyeliminowania moŜliwości podwójnego liczenia emisji zastosowano
następujące środki zapobiegawcze:
• całość obliczeń wykonano w jednym modelu, co zapobiega ewentualnemu dublowaniu
się obiektów, które zostały przyporządkowane do punktów adresowych
31
• podane przez róŜne podmioty dane dot. zuŜycia energii elektrycznej, ciepła oraz paliw
zostało odjęte od wielkości globalnych przekazanych przez dostawców/dystrybutorów
energii, paliw i danych GUS na obszarze miasta i gminy.
V. Wyniki obliczeń
1. Emisja związana z działalnością samorządową
1.1. Budynki
Na terenie objętym Planem znajdują się 33 budynki i kompleksy budynków
publicznych znajdujące się we władaniu Gminy Miejskiej Słupca oraz innych podmiotów
publicznych. Dane zostały pozyskane na podstawie ankiet.
Tabela 5 Łączna emisja CO2 w budynkach uŜyteczności publicznej
Źródło energii
Mg CO2
%
156
4,29%
z węgla
2125
58,32%
z ciepła sieciowego
36,60%
z energii elektrycznej 1334
29
0,79%
z oleju opałowego
3644 100,00%
Razem
Źródło: opracowanie własne
Wykres 2 Łączna emisja CO2 w budynkach uŜyteczności publicznej
Źródło: opracowanie własne
Łączna emisja w budynkach uŜyteczności publicznej w roku 2010 wyniosła 3644 Mg
CO2, z czego ponad prawie 60% było efektem zuŜycia ciepła sieciowego (58,32%) oraz
energii elektrycznej (36,60%).
32
1.2. Oświetlenie publiczne
W tej podgrupie uwzględniono całkowitą ilość energii zuŜytą na potrzeby przestrzeni
publicznej. Emisja CO2 ze zuŜycia energii na oświetlenie publiczne wynosiła 550 Mg.
1.3. Gospodarka odpadami
Nie dotyczy – element fakultatywny.
2. Emisja z działalności społeczeństwa
2.1. Mieszkalnictwo
Na podstawie ankiet 71 budynków mieszkalnych sporządzono niniejszą tabelę.
Tabela 6 Emisja CO2 z róŜnych źródeł energii - na podstawie ankiet
Węgiel
9445 89,88%
Ciepło sieciowe 1023
9,74%
Prąd
19
0,18%
Olej opałowy
21
0,20%
Razem
10508 100,00%
Źródło: obliczenia własne
Wykres 3 Łączna emisja CO2 w budynkach mieszkalnych
2.2. Handel, usługi i przemysł
Na podstawie ankiet 2 duŜych firm sporządzono niniejszą tabelę
33
Tabela 7 Emisja CO2 z róŜnych źródeł energii - na podstawie ankiet
Ciepło sieciowe 5596 22,35%
Prąd
15090 60,28%
Olej opałowy
4348 17,37%
Gaz
4069 16,25%
Razem
25033 100,00%
Wykres 4 Łączna emisja CO2 w przemyśle
2.3. Pozostałe
Na podstawie danych GUS obliczono pozostałą emisję z prądu oraz z energii cieplnej.
Tabela 8 Pozostała emisja CO2 z prądu
ZuŜycie prądu u odbiorców indywidualnych (MWh)
ZuŜycie prądu ujęte w ewidencji (MWh)
Pozostałe zuŜycie prądu w 2010 r. nie ujęte w ewidencji (MWh)
Emisja CO2 (Mg CO2)
9 807,00
23,58
9 783,42
7 944,14
Tabela 9 Emisja CO2 z energii cieplnej
SprzedaŜ ciepła do budynków mieszkalnych (GJ)
Ciepło ujęte w ewidencji (GJ)
Pozostała sprzedaŜ ciepła w 2010 r. nie ujęte w ewidencji (GJ)
ZuŜycie węgla na potrzeby produkcji ciepła (Mg)
Emisja CO2 (Mg CO2)
144 834,00
11 279,00
133 555,00
6 362,21
11 770,08
34
2.4. Transport
Na potrzeby obliczenia emisji CO2 do atmosfery wykorzystano badania Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad – Generalny Pomiar Ruchu z 2010 r. oraz
wykorzystano wyniki pomiaru natęŜenia ruchu na drogach wojewódzkich z 2010 r.
Tabela 10 Wykaz odcinków dróg krajowych i wojewódzkich na terenie Gminy Miejskiej Słupca
NATĘśENIE RUCHU - DOBOWY WYMIAR CZASU
samocho
samocho samocho
pojazd
lekkie
dy
dy
dy
ciągni Długo
y
samocho
motocy osobowe
cięŜarow cięŜarow autobu
ki
ść
silniko
dy
kle
,
e bez
ez
sy
rolnic odcin
we
cięŜarow
mikrobu
przyczep przyczep
ze
ka
ogółem
e
sy
y
ą
Droga krajowa nr 92
1 Wólka – Słupca
9208
53
6668
1270
582
523
81
31
2,5
2 Słupca – Golina
7903
29
5898
1036
430
449
50
11
0,1
3 Słupca – obwodnica
9874
43
7009
1373
Drogi wojewódzkie
658
676
89
26
1,6
Słupca – Szydłowo
4 DW 262
3994
Słupca – CiąŜeń DW
5 466
8423
Źródło: GDDKiA, WZDW
48
3342
300
76
172
20
36
0,6
76
7058
522
253
463
34
17
1,2
Na pozostałych odcinkach natęŜenie ruchu zostało oszacowane.
Tabela 11 NatęŜenie ruchu na drogach gminnych i powiatowych na terenie Gminy Miejskiej Słupca
NATĘśENIE RUCHU - DOBOWY WYMIAR CZASU
samocho samocho
samocho
lekkie
dy
dy
ciągni Długo
pojazdy
dy
samocho
silniko motocyk
cięŜarow cięŜarow autobus
ki
ść
osobowe,
dy
we
le
e bez
ez
y
rolnicz odcink
mikrobus cięŜarow
ogółem
przyczep przyczep
e
a
y
e
y
ą
Pozostałe
Drogi
6 powiatowe
1203
24
1003
90
23
52
4
7
15,5
7 Drogi gminne
793
Źródło: Obliczenia własne
10
668
60
15
34
2
4
25,2
PoniŜej zaprezentowano emisję CO2 z transportu drogowego.
35
Tabela 12 Emisja z transportu
TRANSPORT
TRANSPORT DROGOWY (benzyna)
2961
Ton CO2
TRANSPORT DROGOWY (olej napędowy)
5015
Ton CO2
TRANSPORT DROGOWY (LPG)
306
Ton CO2
Łącznie emisja CO2 z transportu wyniosła 8282 Mg, przy czym największy udział
w tym miały pojazdy poruszające się po drogach wojewódzkich i krajowych.
2.5. Gospodarka odpadami
Nie dotyczy – element fakultatywny.
3. Emisja ogółem z terenu Gminy Miejskiej Słupca
Łączna emisja z terenu Gminy Miejskiej Słupca wyniosła w 2010 r 67682 Mg CO2, co
zostało zaprezentowane w poniŜszej tabeli.
Tabela 13 Emisja CO2 z terenu Gminy Miejskiej Słupcy
OBIEKTY UśYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
stan aktualny (2010)
156
Emisja CO2 ze spalania węgla kamiennego - piece
2125
Emisja CO2 ze spalania węgla kamiennego - ciepłownia
1883
Emisja CO2 z produkcji energii elektrycznej w
krajowym systemie elektroenergetycznym
Emisja CO2 ze spalania oleju opałowego
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
29
Ton CO2
9445
12794
0
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
7963
Ton CO2
21
Ton CO2
5596
4069
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
BUDYNKI MIESZKALNE
Emisja CO2 ze spalania węgla kamiennego - piece
Emisja CO2 ze spalania gazu ziemnego
OBIEKTY PRZEMYSŁOWE
Emisja CO2 ze spalania gazu ziemnego
15090
4348
Ton CO2
36
TRANSPORT
TRANSPORT DROGOWY (olej napędowy)
RAZEM
2961
5015
306
66914
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Według danych do roku 2015 ograniczono emisję w budynkach uŜyteczności publicznej o
361,62 Mg CO2.
4. ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca
ZuŜycie energii wyniosło w analizowanym roku 712 459,72 GJ i 197 905,48 MWh,
z czego na budynki mieszkalne przypada aŜ 40,38 % całkowitego zapotrzebowania, a na
przemysł 38,38%. Zostało to zaprezentowane w poniŜszej tabeli.
Tabela 14 ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca
GJ
MWh
Źródło ciepła
Aktualne (2010)
Budynki uŜyteczności publicznej
Węgiel kamienny
1 774,50
492,92
5 912,86
1 642,46
Energia elektryczna
24
308,55
Ciepło sieciowe
6 752,37
Olej opałowy
460,81
128,00
Oświetlenie uliczne
2 437,46
Energia elektryczna
677,07
Budynki mieszkalne
Węgiel kamienny
107 209,20
29 780,33
Gaz ziemny
0,00
0,00
35 305,20
Energia elektryczna
9 807,00
Ciepło sieciowe
144 834,00
40 231,67
Olej opałowy
337,97
93,88
Przemysł, usługi
Gaz ziemny
73 239,77
20 344,38
63 516,00
Ciepło sieciowe
17 643,33
Olej opałowy
69 769,97
19 380,55
66 902,48
Energia elektryczna
18 584,02
Transport
Paliwa
116 450,95
32 347,49
RAZEM
712 459,72
197 905,48
37
Tabela 15 ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca w podziale na budynki
Budynki mieszkalne
Przemysł, usługi
Transport
Razem
GJ
32 456,72
2 437,46
287 686,37
273 428,21
116 450,95
712 459,72
MWh
9 015,76
677,07
79 912,88
75 952,28
32 347,49
197 905,48
4,56%
0,34%
40,38%
38,38%
16,34%
100,00%
Wykres 5 ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca w podziale na budynki
Ze względu na dominującą emisję pochodzącą z przemysłu oraz budynków
mieszkalnych, analogicznie do powyŜszych danych, takŜe w podziale na źródła ciepła
równieŜ one dominują.
Tabela 16 ZuŜycie energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca w podziale na źródło energii
Rodzaje energii
węgiel kamienny
Ciepło sieciowe
Energia elektryczna
Olej opałowy
Gaz ziemny
Paliwa
Razem
GJ
108 983,70
232 658,55
110 558,00
70 568,75
73 239,77
116 450,95
712 459,72
MWh
30 273,25
64 627,37
30 710,56
19 602,43
20 344,38
32 347,49
197 905,48
%
15,30%
32,66%
15,52%
9,90%
10,28%
16,34%
100,00%
38
Wykres 6 ZuŜycie energii na terenie Gmina Miejskiej Słupca w podziale na źródło energii
Globalnie zuŜycie energii jest zróŜnicowane, jednakŜe najwięcej pochodzi z ciepła
sieciowego (32,66%).
VI. Plan działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji
1. Określenie celu strategicznego na rok 2020
Przyjmuje się, Ŝe kraje Unii Europejskiej powinny dąŜyć do redukcji emisji
w wysokości 20% poziomu z roku 1990 (lub innego, moŜliwego do inwentaryzacji), redukcji
zuŜycia energii pierwotnej o 20% w stosunku do prognoz na 2020 rok oraz zwiększenia
udziału zuŜycia energii z odnawialnych źródeł do 20% w ogólnym zuŜyciu energii. Te cele
strategiczne Polska planuje osiągnąć wdraŜając w Ŝycie działania zewnętrzne, do których
zaliczyć moŜna m.in. wdroŜenie do prawa polskiego dyrektyw UE dotyczących efektywności
energetycznej, wdroŜenie działań przewidzianych w polityce transportowej UE, wdroŜenie
nowego prawa dotyczącego OZE w Polsce, przewidującego wsparcie mikrogeneracji w OZE,
wdraŜanie w Ŝycie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, przyczyniające się
do zmiany mentalności społeczeństwa, dotyczącej gospodarki odpadami (skutkujące
zmniejszaniem
i
docelowo
wyeliminowaniem
składowania
odpadów
ulegających
biodegradacji).
39
Głównym celem planowanych działań jest redukcja emisji gazów cieplarnianych
(CO2), redukcja zuŜycia energii oraz zwiększenie udziału zuŜycia energii z odnawialnych
źródeł w ogólnym zuŜyciu energii.
Na podstawie analizy zgłoszonych projektów inwestycyjnych przewidziano redukcję
emisji CO2 o 7,99%, zapotrzebowania na energię (zuŜycie energii) o 8,76% i wzrost
produkcji energii z odnawialnych źródeł energii o 200 MWh, czyli 0,1108% udziału
całkowitego zuŜycia energii na terenie Gminy Miejskiej Słupca.
W poniŜszej tabeli przedstawiono obliczenie poziomu docelowego emisji CO2 w roku
2020, planowaną produkcję ze źródeł odnawialnych oraz zmniejszenie zapotrzebowania na
energię.
Tabela 17 Ograniczenie emisji CO2 w podziale na źródło pochodzenia emisji i sektor
OBIEKTY UśYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
stan aktualny
stan przyszły
Zmiana
(2010)
(2020)
Emisja CO2 ze spalania węgla
156
14
142
kamiennego - piece
2125
644
1481
kamiennego - ciepłownia
Emisja CO2 z produkcji energii
elektrycznej w krajowym systemie
1883
165
1719
elektroenergetycznym
Emisja CO2 ze spalania oleju
29
0
29
opałowego
BUDYNKI MIESZKALNE
9445
4040
5405
kamiennego - piece
12794
388
12405
Emisja CO2 ze spalania gazu
0
-342
342
ziemnego
7963
0
7963
21
0
21
opałowego
OBIEKTY PRZEMYSŁOWE
5596
280
5316
Emisja CO2 ze spalania gazu
4069
203
3865
ziemnego
15090
0
15090
4348
217
4130
opałowego
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
Ton CO2
40
TRANSPORT
2961
TRANSPORT DROGOWY (olej
5015
napędowy)
306
RAZEM
67682
REDUKCJA
0
2961
Ton CO2
0
5015
Ton CO2
0
5406
7,99%
306
62275
Ton CO2
Ton CO2
Na podstawie ankiet, moŜna stwierdzić, iŜ dla części budynków przewidziano
zastosowanie OZE. Dodatkowo załoŜono, iŜ w perspektywie roku 2020 na budynkach
prywatnych, mieszkaniowych powstanie przynajmniej 100 instalacji OZE (kolektory
słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, pompy ciepła). Przy załoŜeniu, iŜ kaŜdy budynek będzie
miał 4 panele (traktowane jest to jako niezbędne minimum, by miało sens ich zakładanie)
o mocy 250W i pracy ok. 1000 godzin rocznie.
Tabela 18 Planowana i obecna produkcja energii ze źródeł odnawialnych
Produkcja energii ze źródeł odnawialnych
Budynki prywatne
Razem
Udział w produkcji energii
Przyszła
MWh
MWh
MWh
100
100
200,00
0,1108%
Przewidywany jest spadek zapotrzebowania na energię (zuŜycia) o 62 404,87 GJ
i 17 334,69 MWh rocznie w stosunku do roku 2010, tj. o 8,76%.
Tabela 19 Zmniejszenie zuŜycia energii
GJ
Źródło ciepła
węgiel kamienny
energia elektryczna
Ciepło sieciowe
Olej opałowy
energia elektryczna
węgiel kamienny
Gaz ziemny
energia elektryczna
Ciepło sieciowe
Olej opałowy
Gaz ziemny
Ciepło sieciowe
MWh
GJ
MWh
Aktualne
Docelowe
1 617,00
1 774,50
492,92
449,17
5 912,86
1 642,46
5 912,86
1 642,46
24 308,55
16 997,78
6 752,37
4 721,61
460,81
460,81
128,00
128,00
2 437,46
1 843,70
677,07
512,14
Budynki mieszkalne
61 348,77
107 209,20
29 780,33
17 041,32
6 161,40
0,00
0,00
1 711,50
35 305,20
35
303,04
9 806,40
9 807,00
140 518,64
144 834,00
40 231,67
39 032,96
337,97
337,97
93,88
93,88
Przemysł, usługi
69 577,78
73 239,77
20 344,38
19 327,16
63 516,00
60 340,20
17 643,33
16 761,17
41
olej opałowy
energia elektryczna
69 769,97
66 902,48
19 380,55
18 584,02
Transport
116 450,95
32 347,49
712 459,72
197 905,48
Paliwa
RAZEM
Zmiana
66 281,47
66 902,48
18 411,52
18 584,02
116 450,95
650 054,84
62 404,87
8,76%
32 347,49
180 570,79
17 334,69
8,76%
2. Strategia długoterminowa do roku 2020
Realizując wyznaczone cele na rok 2020, polityka władz Gminy Miejskiej Słupca
ukierunkowana będzie na:
•
moŜliwie neutralny dla środowiska i Ŝycia mieszkańców wpływ działań władz miasta na
rzecz ograniczenia niskiej emisji,
•
maksymalnej termomodernizacji sektora publicznego i mieszkaniowego,
•
promowanie i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
•
promowanie wymiany starych źródeł ciepła na nowoczesne i ekologiczne.
Strategia ta będzie realizowana na płaszczyźnie polityki władz miasta i gminy,
poprzez:
•
uwzględnienie celów Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w dokumentach strategicznych
i planistycznych,
•
odpowiednie
zapisy
prawa
lokalnego
(miejscowe
plany
zagospodarowania
przestrzennego, zamówienia publiczne),
•
podejmowanie na szeroką skalę działań promocyjnych i aktywizujących mieszkańców,
przedsiębiorców i jednostki publiczne.
3. Cele szczegółowe Planu i kierunki rozwoju
Zwiększenie efektywności wykorzystywania i wytwarzania energii w obiektach na terenie
miasta
• Kompleksowa termomodernizacja budynków uŜyteczności publicznej na terenie
Gminy Miejskiej
Słupca,
w tym
wymiana oświetlenia wewnętrznego
na
energooszczędne,
• Kompleksowa
termomodernizacja
budynków
mieszkaniowych,
w
tym
jednorodzinnych na terenie Gminy Miejskiej Słupca, w tym wymiana oświetlenia
42
w częściach wspólnych na energooszczędne oraz oświetlających okolice budynków
(nie będących własnością Gminy Miejskiej Słupca),
• Rozpowszechnianie wiedzy o moŜliwych źródłach finansowania termomodernizacji
budynków mieszkalnych,
• Zachęcanie do wymiany źródeł ciepła na bardziej nowoczesne i ekologiczne,
• Modernizacja sieci ciepłowniczej,
Zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na terenie miasta
• Zastosowanie racjonalnie uzasadnionych ekonomicznie rozwiązań OZE w obiektach
uŜyteczności publicznej,
• Rozpowszechnianie wiedzy o moŜliwych źródłach finansowania odnawialnych źródeł
energii,
• Popularyzacja w budownictwie mieszkaniowym racjonalnych rozwiązań OZE poprzez
system zachęt dla mieszkańców,
• Popularyzacja racjonalnie uzasadnionych ekonomicznie rozwiązań OZE w obiektach
komercyjnych i przedsiębiorstwach.
Kompleksowe zarządzanie i rozwój infrastruktury miasta ukierunkowany na niskoemisyjność
• Kierowanie się zasadą niskoemisyjności w podejmowaniu decyzji administracyjnych,
• Wymiana oświetlenia na energooszczędne,
• Wprowadzenie systemu zamówień publicznych z uwzględnieniem kryterium
niskoemisyjności, (np. system zielonych zamówień publicznych),
• Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego – uwzględniające aspekty
związane z efektywnością energetyczną i odnawialnymi źródłami energii.
Promowanie transportu niskoemisyjnego
• Promowanie ścieŜek rowerowych i zachęcanie do poruszania się rowerami po mieście.
Działania te mają doprowadzić do:
• zmniejszenia energochłonności obiektów naleŜących do podmiotów publicznych
przez:
o zmniejszenie zuŜycia energii cieplnej w budynkach uŜyteczności publicznej,
o zmniejszenie zuŜycia energii elektrycznej w budynkach uŜyteczności publicznej i
związanej z oświetleniem ulic,
o wymianę źródeł ciepła w obiektach sektora samorządowego,
o stosowanie OZE,
43
• zmniejszenia energochłonności w budynkach mieszkalnych przez:
o zmniejszenie zuŜycia energii cieplnej (promowanie termomodernizacji obiektów
budowlanych naleŜących do społeczeństwa),
o zmniejszenie zuŜycia energii elektrycznej w częściach wspólnych,
o wymianę źródeł ciepła, w tym stopniowe zastępowanie starych pieców
instalacjami nowej generacji oraz wymiana źródeł ciepła na bardziej ekologiczne,
o stworzenie moŜliwości i pomoc w upowszechnieniu wykorzystywania OZE
w obiektach budowlanych naleŜących do społeczeństwa,
• zwiększenie produkcji energii z OZE
• stosowania nowoczesnych rozwiązań energetycznych w nowopowstających obiektach
• utrzymanie na obecnym poziomie zuŜycia paliw, pomimo wzrostu liczby pojazdów
przez promocję rowerów,
• poprawy jakości powietrza i ochrony zdrowia mieszkańców,
• wyraźnych oszczędności w budŜecie, dzięki ograniczeniu i optymalizacji zuŜycia
energii elektrycznej a takŜe innych mediów,
• zwiększenia komfortu korzystania z budynków i instalacji.
Efektami mierzalnymi PGN jest uzyskanie mniejszego zuŜycia energii cieplnej
i elektrycznej (równieŜ poprzez zwiększenie udziału OZE w ogólnym bilansie produkcji
i zuŜycia energii) w poszczególnych obszarach, skutkujące osiągnięciem celu, jakim jest
redukcja emisji CO2 do roku 2020 o 7,99%.
4. Czynniki potencjalnie oddziałujące na realizację „Planu” – analiza SWOT
Dla celów planowania działań wykonano analizę SWOT.
Tabela 20 Analiza SWOT
SILNE STRONY
SŁABE STRONY
- Aktywna postawa władz w zakresie działań - Niewystarczające środki finansowe na
na rzecz ochrony środowiska i ochrony realizację działań, w tym dofinansowania
klimatu,
działań przewidzianych do realizacji przez
- Doświadczenia w realizacji projektów z społeczeństwo,
zakresu efektywności energetycznej,
-
MoŜliwości
gminy
w
- Niewielka świadomość społeczna w zakresie
zakresie ochrony klimatu,
44
wykorzystania OZE,
-
Brak
zainteresowania
OZE
wśród
mieszkańców,
-
Brak
środków
na
zakup
bardziej
ekologicznych źródeł ciepła,
- Brak zasadności utworzenia komunikacji
publicznej, celem zredukowania emisji ze
środków transportu indywidualnego.
SZANSE
-
Chęć
ZAGROśENIA
społeczeństwa
gminy
do - WciąŜ jeszcze kosztowne instalacje oparte o
przeprowadzenia działań w zakresie OZE i OZE i działania termomodernizacyjne,
termomodernizacji,
uwarunkowana
- Ogólnokrajowy trend wzrostu zuŜycia
moŜliwością
uzyskania energii elektrycznej,
dofinansowania,
-
Krajowe
- Wzrost udziału transportu indywidualnego
zobowiązania
dotyczące w zuŜyciu energii i emisjach z sektora
zapewnienia odpowiedniego poziomu energii transportowego na terenie miasta.
odnawialnej
i
biopaliw
na
poziomie
krajowym, w zuŜyciu końcowym,
- Wymagania UE dotyczące efektywności
energetycznej,
- Wsparcie finansowe UE dla inwestycji w
OZE, termomodernizację i rozbudowę sieci
ciepłowniczej,
fundusze
zewnętrzne
na
działania na rzecz efektywności energetycznej
i redukcji emisji (fundusze europejskie, środki
krajowe),
-
Wzrastająca
presja
na
racjonalne
gospodarowanie energią i ograniczanie emisji
w skali europejskiej i krajowej,
- Rozwój technologii energooszczędnych oraz
ich coraz większa dostępność (np. tanie
energooszczędne źródła światła),
-
Naturalna
środków
wymiana
transportu
indywidualnych
na
pojazdy
45
ekonomiczniejsze,
- Wzrost cen nośników energii powodujący
presję na ograniczenie końcowego zuŜycia
energii,
-
Rosnące
uŜytkowników
zapotrzebowanie
energii
na
ze
strony
działania
proefektywnościowe,
-
Wzrost
świadomości
ekologicznej
społeczeństwa.
VII.
Ogólna analiza ekonomiczna i harmonogram działań
1. Źródła finansowania
Podstawowym programem, z którego mogą być wspierane projekty ujęte w Planie
Gospodarki Niskoemisyjnej jest Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2014-2020.
Przedsięwzięcia będą finansowane w ramach Priorytetu III oraz działań:
a) 3.2. Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym
Warunkami wsparcia projektów będą :
o Kompleksowa,
głęboka
modernizacja energetyczna całego
budynku,
a nie
pojedynczego lokalu mieszkalnego.
o Poprawa efektywności energetycznej o minimum 25% - warunek dotyczy kaŜdego
termomodernizowanego budynku.
o Preferowane będą projekty zwiększające efektywność energetyczną o 60%
oraz wykorzystujące odnawialne źródła energii.
o W zakresie wysokosprawnej kogeneracji wsparte mogą zostać projekty zapewniające
najniŜszy poziom emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń powietrza (w szczególności
PM10).
W przypadku nowych instalacji powinno zostać osiągnięte co najmniej:
o 10% uzysku efektywności energetycznej w porównaniu do rozdzielonej produkcji
energii cieplnej i elektrycznej przy zastosowaniu najlepszych dostępnych technologii.
o Wszelka przebudowa istniejących instalacji na wysokosprawną kogenerację musi
skutkować redukcją CO2 o co najmniej 30%.
46
o Dopuszczona jest pomoc inwestycyjna dla wysokosprawnych instalacji spalających
paliwa kopalne pod warunkiem, Ŝe te instalacje nie zastępują urządzeń o niskiej emisji
CO2, a inne alternatywne rozwiązania byłyby mniej efektywne i bardziej emisyjne.
o W przypadku realizacji projektów dot. wysokosprawnej kogeneracji dopuszczalna
moc instalacji do 1 MWe.
Dodatkowe wymagania w zakresie projektów dotyczących indywidualnych pieców
i mikrokogeneracji:
1. Indywidualne piece i mikrokogeneracja - wsparcie w kotły spalające biomasę lub paliwa
gazowe, jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy osiągnięte zostanie znaczne
zwiększenie efektywności energetycznej oraz gdy istnieją szczególnie pilne potrzeby.
Inwestycje muszą przyczyniać się do zmniejszenia emisji CO2 (w odniesieniu do istniejących
instalacji o min. 30 % w przypadku zamiany spalanego paliwa) i innych zanieczyszczeń
powietrza, do znacznego zwiększenia oszczędności energii, a takŜe przeciwdziałać ubóstwu
energetycznemu. Wsparcie moŜe zostać udzielone jedynie w przypadku, gdy podłączenie do
sieci ciepłowniczej nie jest uzasadnione ekonomicznie.
Działanie składa się z dwóch poddziałań:
• Poddziałanie 3.2.1 Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków uŜyteczności
publicznej
Kompleksowa, głęboka modernizacja energetyczna budynków uŜyteczności publicznej
związana m.in. z:
a) ociepleniem obiektu,
b) wymianą okien, drzwi zewnętrznych,
c) przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła),
systemów wentylacji i klimatyzacji,
d) instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, w tym z zastosowaniem
kogeneracji,
e) instalacją systemów chłodzących, w tym równieŜ z OZE,
f) wymianą oświetlenia na energooszczędne,
g) systemami monitorowania i zarządzania energią,
h) finansowaniem opracowanych audytów energetycznych dla sektora publicznego - jako
elementu kompleksowego projektu.
• Poddziałanie 3.2.2 Kompleksowa modernizacja energetyczna wielorodzinnych
budynków mieszkalnych
47
Kompleksowa, głęboka modernizacja energetyczna wielorodzinnych budynków mieszkalnych
związana z m.in.:
a) ociepleniem obiektu,
b) wymianą okien, drzwi zewnętrznych,
c) przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła),
systemów wentylacji i klimatyzacji,
d) instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, w tym z zastosowaniem
kogeneracji,
e) instalacją systemów chłodzących, w tym równieŜ z OZE,
f) wymianą oświetlenia na energooszczędne (w przypadku wielorodzinnych budynków
mieszkalnych, tylko ich części wspólnych),
g) systemami monitorowania i zarządzania energią,
h) finansowaniem opracowanych audytów energetycznych dla sektora mieszkaniowego - jako
elementu kompleksowego projektu.
b) 3.3. Wspieranie strategii niskoemisyjnych w tym mobilność miejska
Poddziałanie 3.3.1 Inwestycje w obszarze transportu miejskiego
W ramach przedmiotowego poddziałania realizowane będą wyłącznie projekty
składające się co najmniej z dwóch elementów inwestycyjnych wskazanych poniŜej w pkt. 15 oraz elementu dotyczącego informacji i promocji wskazanego w pkt. 6. Preferowane będą
kompleksowe projekty obejmujące jak największą liczbę wskazanych poniŜej rodzajów
projektów polegających na:
1. Zakupie niskoemisyjnego taboru dla transportu publicznego.
2. Budowie, przebudowie, rozbudowie i modernizacji infrastruktury transportu publicznego w
tym np.:
o sieci tramwajowych, sieci autobusowych (układu torowego na trasach, pętlach,
bocznicach, zajezdniach, uzupełnienia istniejącego układu wydzielonych pasów dla
autobusów, wyposaŜenia dróg w zjazdy, zatoki autobusowe i inne urządzenia drogowe
dla komunikacji miejskiej)
o zajezdni tramwajowych i autobusowych, przystanków, wysepek, a takŜe urządzeń dla
osób niepełnosprawnych
o parkingów typu P&R, B&R
o zintegrowanych centrów przesiadkowych
o zapewnienie dróg dostępu do przystanków, centrów przesiadkowych itp.,
o pasów ruchu dla rowerów.
48
3. Budowie systemów zarządzania i organizacji ruchu (np. Inteligentne Systemy
Transportowe, tworzenie systemów i działań technicznych z zakresu telematyki słuŜących
komunikacji publicznej, zakup i montaŜ urządzeń z zakresu telematyki (w tym np. systemy
dystrybucji i identyfikacji biletów, elektroniczne tablice informacyjne, wspólny bilet).
4. Budowie, przebudowie i modernizacji dróg dla rowerów, w tym łączących miasta
i ich obszary funkcjonalne oraz uzupełniająco infrastruktury rowerowej (publiczne parkingi
rowerowe, kładki rowerowe i pieszo-rowerowe zlokalizowane w ciągach ścieŜek rowerowych
oraz systemy rowerów publicznych/miejskich, itp.).
5. MontaŜu efektywnego energetycznie oświetlenia ulicznego lub modernizacji oświetlenia
ulicznego pod kątem zwiększenia jego energooszczędności, przy spełnieniu wymagań
technicznych dotyczących oświetlenia dróg zawartych we właściwych normach dotyczących
oświetlenia drogowego.
6. Działaniach informacyjnych i promocyjnych dotyczących transportu publicznego,
rowerowego i pieszego (wyłącznie jako element projektu inwestycyjnego składającego się
z minimum 2 elementów wskazanych w pkt. 1-5).
Dodatkowo na terenie Gminy Miejskiej Słupca mogą w perspektywie pojawić się
inwestycji, które mogą być wspierane w ramach następujących działań WRPO:
1. Poddziałanie 3.3.2 Inwestycje w sieci ciepłownicze i chłodniczej
1) Budowa, rozbudowa przebudowa lub modernizacja sieci ciepłowniczych i chłodniczych
spełniającej po realizacji projektu wymogi „efektywnego systemu ciepłowniczego
i chłodniczego” w celu przyłączenia nowych odbiorców do sieci o skali regionalnej.
2) Modernizacja sieci cieplnej/chłodniczej w celu redukcji strat energii w procesie dystrybucji
ciepła, równieŜ poprzez wdraŜanie systemów zarządzania ciepłem i chłodem wraz
z infrastrukturą wspomagającą.
2. Działanie 3.1. Wytwarzanie i dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych
Poddziałanie 3.1.1 Wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii
1) Budowa, rozbudowa oraz przebudowa instalacji słuŜących do wytwarzania energii
pochodzącej ze źródeł odnawialnych (wraz z ewentualnym podłączeniem do sieci
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem energii wiatrowej - do 5 MWe,
pochodzącej ze źródeł odnawialnych, w tym (wraz z ewentualnym podłączeniem do sieci
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem energii słonecznej - do 2 MWe/MWth,
49
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem biomasy - do 5 MWth.
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem energii wodnej - do 5 MWe,
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem energii geotermalnej - do 2MWth,
dystrybucyjnej/przesyłowej) z wykorzystaniem biogazu - do 1 MWe.
PoniŜej przedstawiono kilka przykładowych Krajowych Programów Priorytetowych
finansowanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej, w ramach Programu: Ochrona atmosfery.
1. Program KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności
energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii
Okres wdraŜania:
1. Okres wdraŜania w latach 2014 – 2020.
2. Alokacja środków w latach 2014 - 2015.
3. Wydatkowanie środków: do 31.12.2018 r.
2. LEMUR-Energooszczędne Budynki UŜyteczności Publicznej
Celem programu jest uniknięcie emisji CO2 w związku z projektowaniem i budową
nowych energooszczędnych budynków uŜyteczności publicznej.
Okres wdraŜania:
1) Program jest wdraŜany w latach 2013 – 2020.
2) Alokacja środków w latach 2014 – 2020.
3) Okres wydatkowania środków do 2020 r.
3. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych
Celem programu jest uzyskanie oszczędności energii i ograniczenie lub uniknięcie emisji
CO2 poprzez dofinansowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność wykorzystania
energii w nowobudowanych budynkach mieszkalnych.
50
WdroŜenie programu przewidziane jest na lata 2013–2018, a wydatkowanie środków
z nim związanych – do 31.12.2022 r. BudŜet programu wynosi 300 mln zł. Środki
pozwolą na realizację ok. 12 tys. domów jednorodzinnych i mieszkań w budynkach
wielorodzinnych. Wysokość dofinansowania jest uzaleŜniona od uzyskanego wskaźnika
rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię uŜytkową do celów ogrzewania
i wentylacji (EUco), obliczanego zgodnie z wytycznymi NFOŚiGW oraz od spełnienia
innych warunków, w tym dotyczących sprawności instalacji grzewczej i przygotowania
wody uŜytkowej.
4. Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach
Celem programu jest ograniczenie zuŜycia energii w wyniku realizacji inwestycji
w zakresie efektywności energetycznej i zastosowania odnawialnych źródeł energii
w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. W rezultacie realizacji programu nastąpi
zmniejszenie emisji CO2.
Okres wdraŜania programu:
2. Alokacja środków w latach 2014 – 2015.
3. Wydatkowanie środków: do 31.12.2016 roku.
5. BOCIAN - Rozproszone, odnawialne źródła energii
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie
produkcji energii z instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii.
Okres wdraŜania:
2. Alokacja środków w latach 2014 – 2018.
3. Wydatkowanie środków: do 2020 r.
Forma dofinansowania: poŜyczka od 2 do 40 mln zł.
6. Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup
i montaŜ kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych
Celem programu jest ograniczenie lub unikniecie emisji CO2 poprzez zwiększenie
produkcji energii cieplnej ze źródeł odnawialnych. Instytucją wdraŜającą program jest
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Okres wdraŜania: na lata 2010 – 2015.
7. Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaŜ mikroinstalacji
odnawialnych źródeł energii
51
Program ma na celu promowanie nowych technologii OZE oraz postaw prosumenckich
(podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej), a takŜe rozwój rynku dostawców
urządzeń i instalatorów oraz zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze.
8. SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne
Celem programu jest ograniczanie emisji dwutlenku węgla poprzez wspieranie realizacji
przedsięwzięć
poprawiających
efektywność
energetyczną
systemów
oświetlenia
ulicznego.
Podmiotami mogącymi pozyskać finansowanie w ramach tego działania na planowane
projekty z zakresu efektywności energetycznej są jednostki samorządu terytorialnego
posiadające tytuł do dysponowania infrastrukturą oświetlenia ulicznego.
2. Oszczędności eksploatacyjne wynikające z realizacji „Planu”
Na potrzeby określenia oszczędności eksploatacyjnych wynikających z realizacji
„Planu” posłuŜono się danymi uzyskanymi na podstawie doświadczenia związanego
z realizacją inwestycji dotyczących termomodernizacji i zastosowania OZE. W poniŜszej
tabeli przedstawiono efekty energetyczne wybranych usprawnień termomodernizacyjnych.
Tabela 21 Oszczędności zuŜycia energii w zaleŜności od zakresu prac
ObniŜenie zuŜycia ciepła
Lp.
Sposób uzyskania oszczędności
w stosunku do stanu
poprzedniego
1
1
2
2
Ocieplenie zewnętrznych przegród budowlanych
(ścian, dachu, stropodachu)
Wymiana okien na okna szczelne, o niŜszej wartości
współczynnika przenikania ciepła
3
Do 30 %
Do 10 %
3
Ocieplenie dachu
Do 10 %
4
Wymiana źródła ciepła, wraz z instalacją C.O.
Do 25 %
5
Kompleksowa termomodernizacja
Do 50 %
6
Kompleksowa termomodernizacja wraz z
zastosowaniem OZE
Do 70 %
Źródło: Opracowanie własne
52
3. Harmonogram działań – wdroŜenie przedsięwzięć
W poniŜszych podrozdziałach przedstawiono proponowany w latach 2016-2020 zakres
działań wynikający z analiz dokonanych w niniejszym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej.
Do priorytetowych działań charakteryzujących się największą skutecznością ograniczenia
emisji CO2 w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca na lata 2016-2020
zaliczono wymianę źródeł ogrzewania na mniej emisyjne, termomodernizację obiektów
oraz budowę lub montaŜ instalacji OZE.
PoniŜej przedstawiono listę zadań planowanych do realizacji w latach 2016-2020.
Koszty planowanych inwestycji podlegających Urzędowi Miasta w Słupcy zostaną wpisane
do Wieloletniej Prognozy Finansowej.
3.1. Działania inwestycyjne krótkoterminowe
Zadanie nr 1
Termomodernizacja budynków uŜyteczności publicznej zlokalizowanych na terenie Gminy
Miejskiej Słupca (będących własnością Słupcy)
Zakres
• Urząd Miasta w Słupcy,
• Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Adama Mickiewicza w Słupcy,
• Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Słupcy
Szacunkowy koszt
9,096 mln zł
Termin realizacji
2016-2018
Źródło finansowania
WRPO, WFOŚiGW w Poznaniu
Efekt ekologiczny
362,36 Mg CO2
Wskaźniki
Liczba budynków poddanych termomodernizacji
Podmiot odpowiedzialny
Gmina Miejska Słupca
Zadanie nr 2
Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie gminy miejskiej Słupca
Szacunkowy koszt
Brak danych*
Termin realizacji
2016-2018
WRPO, WFOŚiGW w Poznaniu
53
Efekt ekologiczny
164,935 Mg CO2
Wskaźniki
Liczba wymienionych opraw oświetleniowych
*- koszt zostanie oszacowany po dokładnym ustaleniu zakresu
Zadanie nr 3
Budowa ścieŜek rowerowych na terenie miasta Słupca
Szacunkowy koszt
Brak danych*
Termin realizacji
2016-2018
WRPO, środki własne
Wskaźniki
Długość wybudowanych ścieŜek rowerowych (w km)
Zadanie nr 4
Rozbudowa strefy płatnego parkowania
Szacunkowy koszt
224 352 zł
Termin realizacji
2016-2018
Środki własne
Wskaźniki
Liczba utworzonych miejsc płatnego parkowania
3.2. Działania inwestycyjne długoterminowe
Zadanie nr 5
Termomodernizacja budynków uŜyteczności publicznej na terenie Gminy Miejskiej Słupca
Zakres – Kompleksowa termomodernizacja*
Urząd Gminy Słupca
Przedszkole nr 4 „Jarzębinka”
Szkoła Podstawowa nr 1
Zaplecze techniczne S.M.
Pawilon CHU- biurowiec
Szacunkowy koszt
Brak danych**
Termin realizacji
2016-2020
WRPO, WFOŚiGW w Poznaniu, środki własne
Efekt ekologiczny
295,27 Mg CO2
54
Gmina Miejska Słupca, Gmina Słupca, Spółdzielnia
Mieszkaniowa
* - dokładny zakres oraz liczba obiektów zostanie określony po wykonaniu audytów i
określeniu moŜliwości budŜetowych gminy
** - koszt zostanie oszacowany po dokładnym ustaleniu zakresu
Zadanie nr 6
Termomodernizacja budynków mieszkaniowych na terenie Gminy Miejskiej Słupca
Zakres – termomodernizacja, montaŜ OZE, podłączenie do sieci gazowej*
Szacunkowy koszt
Co najmniej 10,66 mln zł**
Termin realizacji
2016-2020
WRPO, WFOŚiGW w Poznaniu, BGK, środki własne
Efekt ekologiczny
4078,65 Mg CO2
Wskaźniki
Właściciele nieruchomości
* - dokładny zakres oraz liczba obiektów zostanie określony po wykonaniu audytów
Zadanie nr 7
Termomodernizacja budynków mieszkaniowych na terenie Gminy Miejskiej Słupca*
Zakres – termomodernizacja, montaŜ OZE**
Szacunkowy koszt
Brak danych***
Termin realizacji
2016-2020
WRPO, WFOŚiGW w Poznaniu, BGK, środki własne
Efekt ekologiczny
Brak danych****
Wskaźniki
Właściciele nieruchomości
* -Dotyczy obiektów nie ujętych w ewidencji
** - dokładny zakres oraz liczba obiektów zostanie określony po wykonaniu audytów i
określeniu moŜliwości budŜetowych gminy
*** - koszt zostanie oszacowany po dokładnym ustaleniu zakresu
**** - efekt ekologiczny zostanie ustalony na późniejszym etapie
Zadanie nr 8
Wprowadzenie energooszczędnych rozwiązań w przedsiębiorstwach na terenie Gminy
55
Miejskiej Słupca
Zakres *
Szacunkowy koszt
Brak danych**
Termin realizacji
2016-2020
Efekt ekologiczny
700,60 Mg
Wskaźniki
Liczba przedsiębiorstw, w których zastosowano
energooszczędne rozwiązania
Przedsiębiorstwa
* - dokładny zakres zostanie na etapie późniejszym
Zadanie nr 9
Modernizacja sieci ciepłowniczej na terenie Gminy Miejskiej Słupca
Zakres *
Szacunkowy koszt
Brak danych**
Termin realizacji
2016-2020
Efekt ekologiczny
Brak danych***
Wskaźniki
Długość zmodernizowanej sieci ciepłowniczej
Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Słupcy
*- dokładny zakres zostanie na etapie późniejszym
**- koszt zostanie oszacowany po dokładnym ustaleniu zakresu
*** - efekt ekologiczny zostanie oszacowany na etapie późniejszym, po ustaleniu zakresu
3.3. Działania nieinwestycyjne krótkoterminowe
Zadanie nr 10
Promowanie poruszania się rowerem oraz promocja ścieŜek rowerowych
Szacunkowy koszt
60 tyś zł.
Termin realizacji
2016-2018
Urząd Miasta w Słupcy
Wskaźniki
Liczba osób objętych działaniami informacyjnoedukacyjnymi
56
Liczba opracowanych i wydrukowanych materiałów
edukacyjnych
Zadanie nr 11
Promocja odnawialnych źródeł energii
Szacunkowy koszt
60 tyś zł
Termin realizacji
2016-2018
Wskaźniki
edukacyjnych
Zadanie nr 12
Preferencje dla pojazdów hybrydowych/elektrycznych w zakresie parkowania w płatnej
strefie w centrum Słupcy
Szacunkowy koszt
-
Termin realizacji
2016-2018
środki własne
Wskaźniki
edukacyjnych
Liczba pojazdów korzystających z preferencji
3.4. Działania nieinwestycyjne długoterminowe
Zadanie nr 13
Promocja wymiany indywidualnych źródeł ciepła na nowoczesne i energooszczędne oraz
termomodernizowania budynków indywidualnych
57
Szacunkowy koszt
100 tyś zł.
Termin realizacji
2016-2020
Wskaźniki
edukacyjnych
Zadanie nr 14
Działania edukacyjne i promocyjne dot. promowania gospodarki niskoemisyjnej
Szacunkowy koszt
100 tyś zł.
Termin realizacji
2016-2020
Wskaźniki
edukacyjnych
Zadanie nr 15
Zielone zamówienia publiczne*
Szacunkowy koszt
Nie dotyczy
Termin realizacji
2016-2020
Nie dotyczy
Wskaźniki
Liczba przeprowadzonych zielonych zamówień publicznych
*-branie pod uwagę przy zamówieniach na towary, usługi i roboty budowlane, oddziaływania
na środowisko w trakcie ich cyklu Ŝycia jest mniejsze w porównaniu do towarów, usług i
robót budowlanych o identycznym przeznaczeniu, jakie zostałyby zamówione w innym
przypadku
Zadanie nr 16
58
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego opracowywane dla Gminy Miejskiej
Słupca – uwzględniające aspekty związane z efektywnością energetyczną i odnawialnymi
źródłami energii
Szacunkowy koszt
Nie dotyczy
Termin realizacji
2016-2020
Nie dotyczy
Wskaźniki
Liczba opracowanych miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
VIII. Aspekty organizacyjne i finansowe dotyczące PGN Gminy Miejskiej Słupca
1. Struktura organizacyjna oraz niezbędne zasoby ludzkie
Przygotowanie i realizacja PGN są formalnym zobowiązaniem władz gminy. To one
odpowiadają za wdraŜanie i efekty poszczególnych działań. To one równieŜ będą decydowały
o jego aktualizacji. Urząd Miasta w Słupcy dysponuje zasobami ludzkimi, pozwalającymi na
realizację zadań zawartych w PGN. W urzędzie są zatrudnione osoby, które mają wiedzę
i doświadczenie w zarządzaniu projektami oraz przeprowadzeniu procesu inwestycyjnego.
Urząd Miasta w Słupcy posiada wiele sukcesów w realizacji projektów współfinansowanych
ze środków zewnętrznych (np. funduszy UE). Znajomość aspektów technicznych oraz
procedur stosowanych przy planowaniu i wdraŜaniu róŜnorodnych przedsięwzięć stanowić
będzie wsparcie dla innych podmiotów z obszaru miasta chcących realizować działania
dotyczące gospodarki niskoemisyjnej oraz przyczyni się w znaczący sposób do sukcesu
w realizacji PGN.
Jednostką koordynującą i monitorującą realizację PGN Gminy Miejskiej Słupca
będzie znajdujący się juŜ w strukturze Urzędu Miasta w Słupcy Referat Promocji i Rozwoju
Lokalnego, który ma duŜe doświadczenie i koordynuje działania miasta w obszarze
planowania i rozwoju lokalnego. W razie potrzeby, do pomocy we właściwym wdroŜeniu
PGN są do dyspozycji inne jednostki Urzędu Miasta w Słupcy oraz jednostki organizacyjne
miasta. WdraŜanie PGN będą w znaczący sposób wspomagały: Skarbnik Miasta
(w obszarze finansowym), Referat Dobrego Porządku i Ochrony Środowiska
(w działaniach merytorycznych) oraz Biuro ds. Inwestycji i Zamówień Publicznych,
59
a takŜe Referat Utrzymania Infrastruktury Miejskiej (przy realizacji poszczególnych
zadań inwestycyjnych).
Do najwaŜniejszych działań jednostki koordynującej wdraŜanie PGN naleŜeć będą:
− koordynacja wdraŜania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej oraz poszczególnych zadań,
a takŜe jego monitoring, ocena i ewaluacja
− identyfikacja potrzeb pozyskania zewnętrznego wsparcia na realizację inwestycji
i zadań nieinwestycyjnych zapisanych w PGN
−
prowadzenie działań informacyjnych dotyczących realizacji PGN oraz efektów jego
wdraŜania.
Dla efektywnego wdroŜenia PGN konieczne będzie współdziałanie wielu podmiotów
publicznych i prywatnych zaangaŜowanych w jego realizację.
2.
Interesariusze i ich rola w realizacji PGN
Interesariusze to podmioty zaangaŜowane w realizację PGN oraz zainteresowane
wynikami jego realizacji. Interesariuszami są podmioty:
− na które PGN oddziałuje w sposób bezpośredni lub pośredni
− których działania (funkcjonowanie) mają wpływ na wdraŜanie PGN
− którzy posiadają informacje, zasoby, specjalistyczną wiedzę i umiejętności potrzebne
do opracowania i realizacji PGN
− których udział i zaangaŜowanie są konieczne do udanej realizacji PGN.
Interesariusze byli zaangaŜowani w proces opracowania Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca. Na etapie opracowania PGN interesariusze mogli
zgłaszać propozycje zadań do realizacji w ramach PGN Gminy Miejskiej Słupca. Zgłoszone
zadania uwzględniono w dokumencie.
Interesariusze będą takŜe uczestniczyć w realizacji PGN, w tym w procesach
wdroŜeniowych i oceniających efekty Planu. Interesariusze będą realizować konkretne
zadania wskazane w PGN. W ramach wdraŜania PGN przewidziano działania informacyjne
skierowane do interesariuszy (w szczególności mieszkańców). Działania te będą polegały na
przekazaniu informacji
w zakresie np. moŜliwości dofinansowania przedsięwzięć
termomodernizacyjnych oraz informowały o efektach w realizacji PGN.
60
Głównymi interesariuszami w mieście Słupca są:
− mieszkańcy miasta
− zarządcy budynków (spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe) w mieście
− przedsiębiorstwa (energetyczne, produkcyjne czy handlowo-usługowe) działające na
terenie miasta
− organizacje pozarządowe i społeczne
− lokalna administracja: poszczególne referaty i biura Urzędu Miasta w Słupcy oraz
podległe mu jednostki organizacyjne
− inne instytucje publiczne i prywatne.
3.
Aspekty i zasoby finansowe PGN
Działania samorządu gminy zaplanowane do realizacji w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca są spójne z Wieloletnią Prognozą Finansową (WPF)
Miasta Słupcy lub zostaną do niej wpisane w późniejszym okresie, gdy zostanie
przygotowana szczegółowa dokumentacja dla danego zadania.
Cały BudŜet Planu Gospodarki Niskoemisyjnej to ok. 20,1 mln zł wydatkowanych na
ograniczenie niskiej emisji w latach 2016-2020. W okresie realizacji PGN do 2020 r. będzie
wiele moŜliwości finansowania przedsięwzięć ukierunkowanych na redukcję emisji CO2,
wzrost efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł
energii. Finansowanie działań przewidzianych w niniejszym Planie będzie realizowane ze
środków własnych gminy, a takŜe ze wsparciem zewnętrznym. ZaangaŜowane równieŜ będą
środki publiczne innych instytucji oraz środki prywatne. W ramach źródeł zewnętrznych
Gmina Miejska Słupca będzie korzystać ze środków krajowych i zagranicznych – w formie
dotacji, poŜyczek, czy kredytów. Aplikującymi o środki zewnętrzne (oprócz gminy) będą
równieŜ jednostki organizacyjne, podmioty prywatne i indywidualni mieszkańcy, którzy
zdecydują o wykorzystaniu instrumentów wsparcia ułatwiających realizację proekologicznych
inwestycji w zakresie energii.
NajwaŜniejszymi źródłami finansowania inwestycji i zadań nieinwestycyjnych
wskazanych w PGN będą fundusze UE na lata 2014-2020 (głownie Wielkopolski Regionalny
Program Operacyjny), środki na przedsięwzięcia związane z gospodarką niskoemisyjną
administrowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Pod uwagę
61
brane są takŜe preferencyjne kredyty bankowe na realizację przedsięwzięć ukierunkowanych
na poprawę efektywności energetycznej i wykorzystaniu OZE (np. BOŚ).
W celu efektywnego wdraŜania przedsięwzięć odpowiednie struktury miasta będą na
bieŜąco śledzić ofertę dofinansowania róŜnych instytucji i w róŜnych programach oraz
analizować nowe moŜliwości pozyskania wsparcia finansowego.
Środki finansowe na monitoring i ocenę PGN będą pochodziły przede wszystkim ze
środków własnych Gminy Miejskiej Słupca. Wiele działań w zakresie monitoringu i oceny
będzie związanych z wykonywaniem bieŜących zadań pracowników gminy. NaleŜy jednak
wziąć pod uwagę, Ŝe Gmina Miejska Słupca będzie w tym procesie potrzebowała równieŜ
zewnętrznego wsparcia finansowego i organizacyjnego w obszarze m.in.: inwentaryzacji
terenowej oraz aktualizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
4.
Zgodność PGN z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko
Projekty dokumentów strategicznych wymagają przeprowadzenia strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko, jeŜeli wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub realizacja postanowień
tych dokumentów moŜe spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Plan
Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca poddano procedurze strategicznej
oceny oddziaływania na środowisko i opiniowaniu przez odpowiednie organy, zgodnie
z uwarunkowaniami zwartymi w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko.
IX. Identyfikacja obszarów problemowych
Na podstawie analizy stanu obecnego Gminy Miejskiej Słupca zidentyfikowano
najwaŜniejsze obszary problemowe w mieście, powiązane z gospodarką niskoemisyjną.
1. Brak Planu (załoŜeń do Planu) zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe
62
Miasto Słupca nie posiada opracowanego Planu (załoŜeń do Planu) zaopatrzenia
w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, a wdroŜenie tego dokumentu pozwala
na m.in.:
− kształtowanie
gospodarki
energetycznej
gminy w
sposób
optymalny
i uporządkowany uwzględniając przy tym specyficzne warunki lokalne gminy
− harmonizację działań w zakresie zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię
podejmowanych
bezpośrednio
przez
organy
gminy
z
odpowiednimi
przedsiębiorstwami energetycznymi funkcjonującymi na obszarze gminy
− uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych
w zakresie rozwoju infrastruktury, w tym lokalizacji nowych źródeł
wytwórczych;
− uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych
z interesami i potrzebami społeczności lokalnej
− zaplanowanie działań energetycznych zorientowanych na zrównowaŜony
rozwój
− zapewnienie ładu energetycznego
− inwentaryzację infrastruktury energetycznej.
2. DuŜa energochłonność budynków będących w zarządzie Urzędu Miasta w Słupcy
Konieczna jest poprawa parametrów energetycznych budynków uŜyteczności
publicznej – termomodernizacja (m.in.: dobór otworów drzwiowych i okiennych
o niskim współćzynniku przenikalności cieplnej, właściwa izolacja termiczna ścian –
ocieplenie budynków oraz modernizacja instalacji c.o.).
3. Zanieczyszczenia komunikacyjne (liniowe)
Zanieczyszczenia komunikacyjne są jednym z głównych źródeł zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego w Słupcy. Całorocznie największy wpływ na jakość
powietrza ma komunikacja drogowa. Szczególnie uciąŜliwe są zanieczyszczenia
gazowe powstające w trakcie spalania paliw przez pojazdy mechaniczne. Drugą grupę
emisji komunikacyjnych stanowią pyły, powstające w wyniku tarcia i zuŜywania się
elementów pojazdów.
63
4. Indywidualne źródła ogrzewania budynków - główne źródło niskiej emisji
W okresie grzewczym znacząca jest emisja niska pochodząca z gospodarstw
domowych. Niska wysokość emitorów w powiązaniu z częstą w okresie zimowym
inwersją temperatury, sprzyja kumulacji zanieczyszczeń. Indywidualne gospodarstwa
domowe w mieście Słupca nie posiadają urządzeń ochrony powietrza, a wielkość
emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania. Wprowadzanie do powietrza
zanieczyszczeń z kotłowni budynków mieszkalnych przez osoby fizyczne nie podlega
Ŝadnym ograniczeniom prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym. Przy czym
znaczna część budynków (zwłaszcza mieszkalnictwa zbiorowego i usługowych)
podłączona jest do ogrzewania komunalnego.
5. Węgiel jako jeden z dominujących nośników energii w sektorze mieszkalnictwa
oraz źródło emisji CO2
Najistotniejszą kwestią wpływającą na wielkości emisji CO2 jest rodzaj stosowanego
paliwa na cele ogrzewania. Jak powszechnie wiadomo najbardziej emisyjnym
paliwem jest węgiel kamienny, który jest wykorzystywany w wielu budynkach
znajdujących się na terenie miasta. Istotny negatywny wpływ na jakość powietrza
w gminie mają lokalne kotłownie, małe i średnie podmioty gospodarcze spalające
węgiel w celach grzewczych i technologicznych oraz piece węglowe stosowane
w
indywidualnych
gospodarstwach
domowych.
Często
w
budynkach
np.
mieszkalnych spalany jest węgiel niskiej jakości. Ponadto, poza emisją zanieczyszczeń
typowych
przy
spalaniu
tradycyjnych
paliw,
problem
stanowi
spalanie
w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach materiałów (np. butelki PET),
powodujących emisję substancji toksycznych do powietrza.
Udział emisji CO2 związanej ze spalaniem węgla na cele ogrzewania i przygotowania
ciepłej wody uŜytkowej w sektorze mieszkalnictwa wynosi w Słupcy 10 438,81
MgCO2.
6. Niekorzystna struktura wiekowa budynków mieszkalnych oraz ich zły stan
techniczny
Zasoby mieszkaniowe w Słupcy wybudowane przed 1945 r. stanowią około 30%
ogólnej liczby budynków mieszkalnych. DuŜa część budynków mieszkalnych
powstała przed 1989 r. i wymaga podjęcia działań na rzecz poprawy ich stanu.
64
7. Niski stopień wykorzystania OZE na terenie miasta
Na obszarze Słupcy nie ma zbyt wielu instalacji OZE. Ze względu na silne
zurbanizowanie terenu miasta, nie przewiduje się lokalizacji duŜych obiektów OZE.
W MPZP dla miasta Słupcy wskazano dopuszczenie stosowania energii elektrycznej
pochodzącej ze źródeł odnawialnych z zastrzeŜeniem dotyczącym zakazu lokalizacji
elektrowni wiatrowych.
8. Konieczność scentralizowania systemu ciepłowniczego na terenie miasta
NaleŜy dąŜyć do rozwoju sieci ciepłowniczej na terenie miasta i budowy lokalnych
źródeł ciepła, aby ograniczyć udział indywidualnych źródeł ogrzewania budynków,
które są główną przyczyną niskiej emisji.
9. Niepełna gazyfikacja miasta
W 2009 r. rozpoczęto budowę sieci gazowej na terenie miasta Słupcy i od tego czasu
wiele budynków mieszkalnych zostało przyłączonych do sieci gazowej. Miasto nie
jest jednak zgazyfikowane w całości. Konieczna wydaje się rozbudowa sieci gazowej
oraz zwiększenie liczby odbiorców.
10. Kotłownia miejska
Największym emitorem gazów i pyłów do powietrza jest kotłownia miejska o mocy
zainstalowanej 46 MW opalana głównie miałem węglowym. Kotłownia jest w złym
stanie technicznym. Zalecane jest usprawnienie jej funkcjonowania w celu
ograniczenia emisji substancji toksycznych do powietrza.
11. Zmniejszenie strat energii w systemach przesyłowych
Konieczne jest zmniejszenie strat energii (zwłaszcza cieplnej) w systemach
przesyłowych, przede wszystkim poprzez uszczelnienie rurociągów oraz ich właściwą
eksploatację. Istotna jest modernizacja sieci ciepłowniczej, która jest częściowo stara
i powoduje straty.
X. Procedury monitorowania, oceny postępów wdraŜania, ewaluacji oraz aktualizacji
PGN
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca realizowany będzie
w horyzoncie czasowym 2016-2020, po jego zatwierdzeniu przez Radę Miasta Słupcy. Po
65
przyjęciu dokumentu przez Radę, za jego wdroŜenie oraz przedstawianie okresowych ocen
z postępu jego realizacji odpowiedzialny będzie organ wykonawczy gminy tj. Burmistrz
Miasta Słupcy wraz z podległym aparatem wykonawczym (Urząd Miasta).
WaŜnym elementem realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej są działania
informacyjne i promocyjne o charakterze zarówno wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Ich
celem jest pozyskanie jak największej rzeszy zwolenników działań w zakresie gospodarki
niskoemisyjnej w mieście, ale takŜe przekazywanie wiedzy nt. realizowanego procesu oraz
zachodzących, pozytywnych zmian.
Monitorowanie to proces systematycznego zbierania i analizowania wiarygodnych
informacji finansowych i statystycznych dotyczących wdraŜania Planu, który obrazuje
tempo i jakość realizacji zaplanowanych zadań. Celem monitoringu jest sprawdzenie
zgodności realizacji działań z wcześniej zatwierdzonymi załoŜeniami.
Monitorowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca
prowadzone będzie w zakresie rzeczowym i finansowym.
Monitorowanie efektów rzeczowych obejmować będzie skwantyfikowane dane
obrazujące postęp we wdraŜaniu PGN oraz umoŜliwi dokonanie oceny jego wykonania
w odniesieniu do ustalonych celów. Monitorowanie rzeczowe będzie prowadzone za
pomocą wskaźników osiągnięć. Pomiar wskaźników odbywać się będzie głównie na
poziomie poszczególnych zadań.
Monitorowanie finansowe obejmować będzie dane finansowe z realizacji zadań,
będących podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na nie środków
w oparciu o raporty okresowe obrazujące wysokość wkładu finansowego pochodzącego
przede wszystkim ze środków publicznych. Z procesem monitoringu powiązana jest
równieŜ ewaluacja Planu. Ewaluacja PGN obejmować będzie systematyczne badanie
wartości oraz cech realizowanego planu z punktu widzenia przyjętych kryteriów, w celu
jego usprawnienia, rozwoju oraz zmiany przyjętych rozwiązań.
Burmistrz Miasta Słupcy jest zobowiązany do okresowego (najlepiej corocznego)
przedkładania Radzie Miasta Słupcy raportu monitoringowego z wdraŜania PGN. Zakres
przedmiotowy raportów okresowych przedkładanych przez Burmistrza powinien
obejmować co najmniej:
• przebieg procesu wdraŜania poszczególnych zadań
• realizację planu finansowego
66
• ewentualne zagroŜenia dotyczące realizacji Planu.
Stanowiska wypracowywane przez Radę w przedmiocie przedkładanych raportów
z monitoringu, stanowić będą podstawę przygotowania oceny wdroŜenia Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej Gminy Miejskiej Słupca sporządzanej na zakończenie okresu planowania
czyli na 2020 rok.
Ocena wykonania PGN powinna zawierać następujące elementy oraz informacje:
•
okresy realizacji poszczególnych zadań
•
efekty realizacji PGN oraz poziom jego wdroŜenia
•
ocenę oddziaływania poszczególnych zadań na redukcję emisji CO2 czy
ograniczenie zuŜycia energii na terenie Słupcy
•
szczegółowy wykaz kosztów i źródeł finansowania poszczególnych zadań
oraz koszty całościowe realizacji PGN
•
wnioski i rekomendacje na przyszłość.
W wyniku realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej powstaną efekty, których
miernikiem są oczekiwane wskaźniki osiągnięć. Monitoring wdraŜania PGN będzie
dokonywany w cyklu rocznym oraz na zakończenie procesu planowania (2020 r.).
Podstawą jego przeprowadzenia będzie zestaw kluczowych wskaźników osiągnięć
przedstawiony w opisie poszczególnych zadań.
Planowane do osiągnięcia w PGN kluczowe wartości wskaźników w 2020 r.:
− zuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 180 570,79
MWh/rok (ograniczenie o 8,76% w porównaniu do roku 2010)
− emisja CO2 na terenie gminy miejskiej Słupca na poziomie 62275 MgCO2/rok
(ograniczenie o 7,99 % w porównaniu do roku 2010)
− produkcja energii ze źródeł odnawialnych na poziomie ok. 200 MWh/rok, co
będzie stanowić 0,1108% zuŜywanej w mieście energii
wskaźniki pomocnicze
− liczba budynków uŜyteczności publicznej poddanych termomodernizacji – 3 szt.
(do 2018 r.)
− Liczba budynków mieszkalnych poddanych termomodernizacji – 66 szt
(do 2020 r.)
67
− Liczba budynków na których zostanie zamontowane OZE, w podziale na budynki
uŜyteczności publiczne i mieszkalne– 2 (budynki uŜyteczności publicznej), 7
(budynki mieszkalne)
W przypadku stwierdzenia konieczności uaktualnienia danych oraz informacji lub
dokonania zmian w zakresie załoŜeń i planowanych działań w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej, naleŜy podjąć odpowiednią procedurę aktualizacji uchwalonego juŜ
dokumentu. Zmiany do przyjętego PGN wprowadzone zostaną odpowiednią uchwałą Rady
Miasta Słupcy. Przewiduje się, Ŝe korekty w dokumencie nie będą następowały częściej
niŜ, raz do roku.
Zgodnie z nadesłanymi odpowiedziami w marcu 2016 r. od Regionalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska w Poznaniu oraz Wielkopolskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego, obie
instytucje odstąpiły od konieczności przeprowadzania Strategicznej Oceny Oddziaływania na
Środowisko.
XI. Spis tabel, wykresów
1. Spis tabel
Tabela 1 Odbiorcy i zuŜycie gazu w gminie miejskiej Słupca w roku 2014 ........................... 17
Tabela 2 Odbiorcy i zuŜycie gazu w gminie miejskiej Słupca................................................. 17
Tabela 3 Odbiorcy i zuŜycie energii elektrycznej w gminie miejskiej Słupca ........................ 18
Tabela 4 Wskaźniki emisji wykorzystane w obliczeniach ....................................................... 29
Tabela 5 Łączna emisja CO2 w budynkach uŜyteczności publicznej ...................................... 32
Tabela 6 Emisja CO2 z róŜnych źródeł energii - na podstawie ankiet..................................... 33
Tabela 7 Emisja CO2 z róŜnych źródeł energii - na podstawie ankiet..................................... 34
Tabela 8 Pozostała emisja CO2 z prądu ................................................................................... 34
Tabela 9 Emisja CO2 z energii cieplnej ................................................................................... 34
Tabela 10 Wykaz odcinków dróg krajowych i wojewódzkich na terenie gminy miejskiej
Słupca ....................................................................................................................................... 35
Tabela 11 NatęŜenie ruchu na drogach gminnych i powiatowych na terenie gminy miejskiej
Słupca ....................................................................................................................................... 35
Tabela 12 Emisja z transportu .................................................................................................. 36
Tabela 13 Emisja CO2 z terenu gminy miejskiej Słupcy......................................................... 36
Tabela 14 ZuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca................................................. 37
68
Tabela 15 ZuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca w podziale na budynki ........... 38
Tabela 16 ZuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca w podziale na źródło energii .. 38
Tabela 17 Ograniczenie emisji CO2 w podziale na źródło pochodzenia emisji i sektor ......... 40
Tabela 18 Planowana i obecna produkcja energii ze źródeł odnawialnych ............................. 41
Tabela 19 Zmniejszenie zuŜycia energii .................................................................................. 41
Tabela 20 Analiza SWOT ........................................................................................................ 44
Tabela 21 Oszczędności zuŜycia energii w zaleŜności od zakresu prac .................................. 52
2. Spis wykresów
Wykres 1 Liczba ludności Miasta Słupcy w latach 2010-2014 ............................................... 11
Wykres 2 Łączna emisja CO2 w budynkach uŜyteczności publicznej .................................... 32
Wykres 3 Łączna emisja CO2 w budynkach mieszkalnych .................................................... 33
Wykres 4 Łączna emisja CO2 w przemyśle............................................................................. 34
Wykres 5 ZuŜycie energii na terenie gminy miejskiej Słupca w podziale na budynki ............ 38
Wykres 6 ZuŜycie energii na terenie gmina miejskiej Słupca w podziale na źródło energii ... 39
3. Spis map
Mapa 1 Miasto Słupca w Powiecie Słupeckim .......................................................................... 9
Mapa 2 Miasto Słupca oraz najbliŜej połoŜone obszary chronione ......................................... 13
69

Program Gospodarki Niskoemisyjnej - Urząd Miasta w Słupcy

Transkrypt

Podobne dokumenty

pobierz - BIP dla UG Słupca

KPP SŁUPCA SPONGEBOB W SŁUPECKIM "MISIU"

Kurs komputerowy ECDL 2016 EFS

Powiatowy Urząd Pracy we Wrześni

pobierz - BIP dla UG Słupca

Streszczenie oceny i porównania złożonych ofert

^ t,lJ,"tucu.,yLu

Wyjaśnienia - pobierz ( 08.08.2011 15:12)

Przetarg na sklep medyczny - Szpital w Słupcy

"Obudź swój potencjał" w Młodzieżowym Centrum Kariery w Słupcy