Outil de planification énergétique

Narzędzie do
planowania
energetycznego
Paszport
energetyczny
(DE)
Terytorialne planowanie energetyczne stanowi obecnie ponownie przedmiot zainteresowania. Różne narzędzia w tej
dziedzinie wdrożone w Europie są przez miasta wykorzystywane w mniejszym lub większym stopniu. Aby lepiej
wykorzystywać potencjał oszczędności energetycznych w posiadłościach budynkowych, konieczne jest
zagwarantowanie dostatecznej przejrzystości w dziedzinie jakości energetycznej budynków. Dyrektywa ogłoszona w
kwietniu 2002 przez Parlament europejski i Radę dotycząca profilu energetycznego budynków jest ważnym etapem na
tej drodze. W roku 1996, Rada Miejska w Münster (Niemcy) wprowadziła, ze swej własnej inicjatywy, paszport "Ciepło"
jak również etykietę "jakość energetyczna budynków".
PROBLEMATYKA
Sektor mieszkalnictwa i usług reprezentuje w Europie ponad 40% zużycia energii. Poprawa efektywności
energetycznej w tym sektorze powinna być jednym z podstawowych strategii środków politycznych
koniecznych dla spełnienia zobowiązań Protokołu z Kyoto. W ten sposób dyrektywa dla ograniczenia emisji
CO2 przez poprawę efektywności energetycznej (SAVE/93) – w związku z którą państwa członkowskie
opracowują i wdrażają różne programy zorientowane na efektywność energetyczną w dziedzinie budynków i
ogłaszają raporty z ich realizacji – przynosi swoje pierwsze owoce. Niemniej dodatkowe narzędzie
obliczeniowe jest konieczne dla weryfikacji konkretnych pozycji z tych raportów, gdzie występuje
nienormalnie wysoki potencjał oszczędnościowy oraz przy dużych rozbieżnościach rezultatów
zarejestrowanych w różnych krajach.
Dzięki informacjom zawartym w profilach energetycznych budynków system certyfikacji tych profili może
zapewnić większą przejrzystość na rynku nieruchomości budowlanych, w zakresie sprzedaży i dzierżawy
oraz promować inwestycje w oszczędność energii. Właściciele bloków o wysokiej efektywności
energetycznej mogą znakomicie wykorzystywać ten fakt jako przewagę wobec konkurentów. Poza tym
lokatorzy i nabywcy domów i mieszkań, posiadając wiarygodne informacje o jakości energetycznej obiektów,
mogą tę wiedzę wykorzystać do porównania ofert. Taka sytuacja skłoniła Parlament europejski i Radę do
opracowania dyrektywy na temat profilu energetycznego budynków. Została ona ogłoszona w kwietniu 2002.
W Niemczech wprowadzenie takiego "paszportu energetycznego" jest już dyskutowane od ponad dziesięciu
lat. Gminy szczególnie w to zaangażowane – a więc i Münster – wprowadziły ten system ze swej własnej
inicjatywy i osiągnęły już solidne doświadczenie w tej dziedzinie w ciągu ostatnich lat.
OPIS PASZPORTU ENERGETYCZNEGO
Typologia budynków
Przed wprowadzeniem paszportu "Energia" lub "Ciepło", wszystkie gminy miały już jakieś pojęcie o
energetyce komunalnej. Ta wiedza pozwalała analizować, wg sektorów, potencjał oszczędnościowy i
stosowanie środków. Ażeby określić zapotrzebowanie energetyczne i oszacować potencjał
oszczędnościowy w wielu gminach, dystryktach i landach opracowano typologię budynków.
Przyjęto następujące odstawowe kryteria różnicowania:
Energie-Cités
2003
•
•
budowa elementów zewnętrznych (typ budowy,
materiały budowlane),
stosunek
powierzchni
do
kubatury
(dom
jednorodzinny, dom szeregowy, blok).
Typy budowy są mocno związane z różnymi epokami W
Niemczech budynki można z grubsza podzielić na trzy transze
wg lat budowy :
•
budowle historyczne sprzed roku,
•
budowle okresu międzywojennego,1919-1948,
•
budowle powojenne.
Budowle powojenne można jeszcze wewnętrznie zróżnicować
wg różnych typologii.
Wewnątrz każdej transzy wiekowej przeprowadzany jest
jeszcze podział na domy jednorodzinne i dwurodzinne z jednej
strony a domy wielorodzinne i bloki – z drugiej. W istocie, te
dwie grupy różnią się zasadniczo wielkością i pojemnością a
często także innymi istotnymi elementami mimo, że należą do
tej samej, powojennej transzy. Poza tym budynki można
jeszcze różnicować wg typu dachu (płaski lub siodłowy). Domy
jednorodzinne i wielorodzinne mogą jeszcze mieć wersję
pośrednią.
Szczegółowa znajomość wszystkich typów budynków okazuje się konieczna dla określenia aktualnego
zużycia energii do ogrzewania i oszacowania potencjalnych oszczędności energetycznych. Tę pracę
powierza się ekspertom, którzy zbierają dane budynków na formularzach technicznych.
Ale szczegółowa typologia budynków nie tylko stanowi bazę do opracowania różnych scenariuszy
szacowania potencjału oszczędnościowego lecz także jest punktem wyjścia do :
•
rad energetycznych w zakresie oświetlenia,
•
opracowania paszportów energetycznych (obliczenia standardowe),
•
opracowania atlasu ciepła.
Paszport "Energia" / paszport "Ciepło"
Przedmiot
Miasto Münster utworzyło swój paszport "Ciepło" w roku 1996. W raporcie finalnym, opublikowanym w roku
1995, Rada ds klimatu i energii miasta Münster uznała za bardzo ważne przedsięwzięcia renowacyjne
starych budynków jako sposób ochrony klimatu. Jednym z takich przedsięwzięć stało się ustanowienie
paszportu "Ciepło" dla starych budynków i wprowadzenie - na zasadzie dobrowolności – etykiety "jakość
energetyczna budynku".
Rada miejska uznała konieczność uczulenia właścicieli starych budynków na potrzebę ich renowacji oraz na
wpływ podejmowanych działań na poziom emisji CO2. W istocie, potencjał redukcji CO2 jest niezwykły :
oszacowany na 143 000 ton rocznie. Z tego względu przyjęcie paszportu "Ciepło" alarmuje i skłania
właścicieli budynków do porównywania sprawności swoich budynków z innymi.
Ponadto porównywanie budynków pod względem parametrów czysto technicznych/ekonomicznych
umożliwia konkurencję pomiędzy dealerami budynków a paszport „Ciepło” jest wiarygodnym narzędziem
marketingowym. Narzędzie to znajduje również zastosowanie nabywców-mieszkańców, nabywców na
wynajem, lokatorów wynajmujących mieszkania ..., którzy są bardzo zainteresowani sprawnością
energetyczną budynku i warunkami konkurencji.
Dotyczy to również właścicieli i lokatorów domów jedno- i wielorodzinnych jak i stowarzyszeń budujących
mieszkania (spółdzielni mieszkaniowych), dla których taki certyfikat oznacza podniesienie wartości
mieszkania.
Równocześnie z ustanowieniem paszportu „Ciepło” władze miasta Münster uruchomiły kampanię zachęty do
renowacji starych budynków, w której paszport „Ciepło” był głównym elementem. W ramach tej kampanii
miasto udzielało wsparcia zarówno dla budynków prywatnych jak i komunalnych. Mieszkańcy korzystali więc
ze wsparcia technicznego i finansowego, miasto udostępniło również środki do oszacowania skuteczności
wdrożonego przedsięwzięcia.
Energie-Cités
2003
Instytucje zaangażowane
Paszport „Ciepło” został opracowany przez Biuro Środowiska i Centralę Konsumentów Rhénanie-du-NordWestphalie (Nadrenia – Północna Westfalia). Biura projektowe, architekci i rzemieślnicy specjaliści zostali
upoważnieni do opracowywania paszportów z zachowaniem wszakże jednolitej procedury i wskaźników
energetycznych. Kopia była przekazywana do Biura Środowiska, które pełniło funkcje koordynatora tego
przedsięwzięcia.
Wystawianie paszportu „Ciepło” odbywało się darmowo, ale zbieranie potrzebnych do oceny budynku
danych oraz usługi instytucji, które opracowały metodę odbywało się za opłatą.
Techniczna prezentacja paszportu „Ciepło”
Paszport „Ciepło” jest dokumentem, który opisuje sytuację energetyczną budynku za pomocą wskaźnika
energetycznego (jednostka: kWh/m2/a). Ten wskaźnik wyliczany jest na podstawie zużycia energii i
powierzchni ogrzewanej. Opis sytuacji aktualnej podaje propozycje środków poprawy parametrów budynku
określa wielkość emisji jaka powstaje w wyniku takiego zużycia energii.
Paszport „Ciepło” miasta Münster wyraża się czterema elementami:
• arkusz rezultatów
Arkusz rezultatów wyraża ocenę zawartą w paszporcie i sprowadza się do określenia klasy budynku w funkcji zależności
energetycznych. Le profil du bâtiment est résumé par une triple évaluation portant sur le bâtiment lui-même, son système
de chauffage et divers autres éléments (composantes écologiques et/ou particularités) identifiés lors de l’analyse du bâtiment. Le ratio énergétique pertinent pour le bâtiment dans la
catégorie correspondante (voir ci-dessus) est représenté dans
un graphique de comparaison situé dans la partie inférieure
de la feuille. De cette manière, il est possible de tenir compte
des différences de norme énergétique qui prévalent au sein
de chaque classe d’âge et de l’absence de critère de valeur
uniforme pour tous les bâtiments.
• arkusze danych
Najpierw rejestrowane są różne dane specjalistyczne
charakteryzujące budynek i system ogrzewania. Inne parametry wyznacza się obliczeniowo.
• suma strat na przenikanie i wentylację oraz aporty
wewnętrzne i słoneczne (bilans cieplny budynku)
• obliczenia różnych wskaźników
Wskaźnik zużycia energii do ogrzewania jest wielkością pozwalającą na porównania z innymi
budynkami. Te wartości są podane w tabeli, w części wewnętrznej zbioru danych i przedstawione w
postaci graficznej na arkuszu wyników. Inne proporcje służą do klasyfikacji
różnych innych elementów (ogrzewanie, wytwarzanie ciepłej wody) i także
można dokonywać porównań tych wielkości, przeliczonych na ekwiwalenty
energetyczne.
• wartości bezwzględne i procentowe emisji generowanej wskutek
wytwarzania ciepła, ciepłej wody i elektryczności.
• arkusz środków
Tu są wymienione środki, jakie należy zastosować dla poprawy gospodarki
energią w budynku. Podaje się także szereg różnych innych informacji i
zaleceń, które mają ułatwić właścicielom podjęcie właściwych decyzji.
• aneks
Aneks zawiera wartości standardowe potrzebne dla opracowania
kompletnego bilansu jeśli nie wynikają one z pomiarów i nie są podane w
dokumentacji technicznej.
•
System zachęt
Na koniec każdego roku właściciele budynków, które wykażą się najniższymi wskaźnikami
energetycznymi w swojej kategorii za miniony okres, otrzymują nagrodę w postaci zwrotu kosztów
Energie-Cités
2003
paszportu „Ciepło” i ewentualnych wydatków na modernizację. Wizualnie zaś nagroda ma postać
plakietki, którą eksponuje się w budynku, jako dowód wygranego konkursu.
Użytkownicy komunalni
Oprócz Münster paszporty "Energia" lub "Ciepło" wprowadziły na swoich terenach także inne gminy
niemieckie : Frankfurt, Hannover, Stuttgart, Tübingen, Heidelberg, Dortmund, Düsseldorf, Kiel, Hamburg,
Naumburg, Dresden, Wiesbaden i Esslingen.
OCENA I PERSPEKTYWY
Gmina Münster jest częścią przykładu – jak wiele innych gmin niemieckich – że wprowadzenie paszportu
„Ciepło” nie wystarczy do uzyskania efektów oczekiwanych, paszport "Ciepło" został włączony w ogólną
koncepcję modernizacji starych budowli, która została spopularyzowana w środowisku i uzyskała społeczną
aprobatę.
W ciągu pięciu lat, jakie upłynęły od wprowadzenia paszportów, w Münster opracowano paszporty „Ciepło”
dla 835 budynków mieszkalnych. Jest to niewielka ilość w stosunku do ich łącznej liczby. Lecz fakt, że liczne
gminy przystępują do wprowadzania paszportów i że dyrektywa o profilu energetycznym budynków będzie
przyjęta na poziomie europejskim potwierdzają, iż droga podjęta przez Münster prowadzi w dobrym
kierunku.
Gminy, stowarzyszenia właścicieli budynków, przedstawiciele przemysłu szklarskiego, materiałów
izolacyjnych, ogrzewnictwa zorganizowali się w październiku 2000 w grupę roboczą "Paszport energetyczny"
z zamiarem opracowania jednolitego w skali krajowej i rozpowszechnić jego zastosowanie praktyczne w
zakresie koncepcji i poradnictwa.
W chwili obecnej wiele modeli paszportów „Energia” / „Ciepło” współistnieją jeszcze równolegle a metody
obliczeniowe różnią się jeszcze pomiędzy sobą. Niemniej jednak, jest to tylko kwestia czasu gdy paszporty
energetyczne zostaną wprowadzone w skali europejskiej.
ABY PÓJŚĆ DALEJ
Miasto Münster
Amt für Grünflächen und Umweltschutz
(Urząd Terenów Zielonych i Ochrony Środowiska)
Birgit Wildt
Albersloher Weg 33
D 48155 MÜNSTER
Tél. : +49 251 – 492 67 03
Fax : +49 251 – 492 77 37
E-mail : [email protected]
http://www.muenster.de/stadt/umweltamt
Inne strony internetowe na ten temat :
Strona Komisji europejskiej
www.gre-online.de
www.heizspiegel.de
To opracowanie zostało wykonane przez Energie-Cités dzięki współpracy kierownictwa ÖkoInstitut oraz wsparciu technicznemu i finansowemu Agencji Środowiska i Poszanowania Energii
(ADEME).
Tłumaczenie przy wsparciu Francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Energie-Cités
2003