5. Łączenie rodzin i status rezydenta


Powszechna deklaracja praw człowieka (1948)
Art. 12 „Nie wolno ingerować samowolnie w czyjekolwiek życie
prywatne, rodzinne, domowe…”
 Art. 16 „prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny”,
„Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczeństwa i
ma prawo do ochrony za strony społeczeństwa i państwa”


Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności (1950)


Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych
(1966)


Art. 8 „Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia
prywatnego i rodzinnego…”
Art. 23 „prawo do zawarcia małżeństwa i rodziny (rodzina
naturalną i podstawową komórką społeczeństwa)”, „prawo do
ochrony rodziny ze strony społeczeństwa i państwa”
Karta Praw Podstawowych (2000)
Art. 7 „Każdy ma prawo do poszanowania swego życia prywatnego
i rodzinnego…”
 Art. 9 „Prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia
rodziny...„


Konwencja o prawach dziecka (1989)



Art. 9 zasada dotycząca nieseparowania dzieci od
rodziców wbrew ich woli
Art. 10 „wnioski składane przez dziecko lub jego
rodziców odnośnie wjazdu lub opuszczenia państwastrony w celu łączenia rodziny będą rozpatrywane w
sposób przychylny, humanitarny i w szybkim trybie”
Konwencja nr 143 Międzynarodowej Organizacji Pracy
(1978)

Art. 13 „Każdy członek może zastosować wszelkie
niezbędne środki w ramach swej właściwości i
współpracować z innymi członkami w celu ułatwienia
łączenia rodzin wszystkich pracowników migrujących,
zamieszkałych legalnie na jego terytorium. 2. Członkami
rodziny pracownika migrującego, w rozumieniu
niniejszego artykułu, są współmałżonka oraz dzieci,
ojciec i matka, jeśli są na jego utrzymaniu”

Europejska konwencja o statusie prawnym pracowników
migrujących (1977)


Art. 12 prawo do dołączenia do pracownika migrującego
małżonka i nieletnich, niezamężnych dzieci
Warunki przyjęcia:



Europejska Karta Społeczna (1961)


Posiadanie mieszkania uważanego za standardowe dla pracowników
krajowych w regionie
Okres oczekiwania (max. 12 miesięcy) + posiadanie stałego źródła
utrzymania wystarczające do pokrycia potrzeb rodziny
(fakultatywnie)
Art. 19 „strony zobowiązują się do przyjęcia odpowiednich
środków dla ułatwienia wjazdu, podróży i przyjęcia
pracowników migrujących i ich rodzin”
Międzynarodowa konwencja dotycząca pracowników
migrujących i członków ich rodzin (1990)

Art. 44 „prawo do łączenia rodzin (małżonek, partner,
dzieci niepełnoletnie i niezamężne)





Dyrektywa ma na celu ustanowienie wspólnych zasad
dotyczących prawa do łączenia rodzin (umożliwienie
członkom rodzin obywateli państw spoza UE
przebywających legalnie na terytorium UE dołączanie
do nich w państwie UE, w którym zamieszkują)
Celem jest ochrona komórki rodzinnej i ułatwianie
integracji obywateli państw trzecich
Dyrektywa nie ma zastosowania do Irlandii, Danii i
Wielkiej Brytanii
Dyrektywa nie wyklucza ponadto uznawania w
ustawodawstwach krajowych bardziej korzystnych
zasad
O łączenie rodzin mogą ubiegać się obywatele państw
spoza UE posiadający ważne przynajmniej jeden rok
zezwolenie na pobyt w jednym z państw UE i w
przypadku których istnieją uzasadnione
przypuszczenia, że uzyskają prawo stałego pobytu
Członek rodziny: mąż/żona, dzieci niepełnoletnie
stanu wolnego, ewentualnie wstępni I stopnia,
dorosłe niezamężne dzieci, partner w
zarejestrowanym związku
 Małżeństwa poligamiczne nie są uznawane (prawo
do łączenia rodzin przysługuje tylko jednemu
małżonkowi). Podobnie dzieciom kolejnych
małżonków nie przysługuje prawo do łączenie
rodzin, o ile nie wymaga tego interes dziecka
 Państwa UE mogą wymagać, by obywatel państwa
spoza UE i jego małżonek byli w pewnym
minimalnym wieku (co najwyżej 21 lat) przed
połączeniem z małżonkiem
 Państwa członkowskie mogą wymagać, aby
członkowie rodzin przestrzegali środków
dotyczących integracji







Wymogi: odpowiednie zakwaterowanie, ubezpieczenie
zdrowotne, dochody wystarczające na utrzymanie
rodziny
Czas na wydanie decyzji: 9 miesięcy
Państwa mogą wprowadzić wymóg 2-letniego
zamieszkiwania przez cudzoziemca na terenie państwa
członkowskiego
Państwa UE mogą odmówić prawa do wjazdu i pobytu
członka rodziny ze względu na porządek publiczny,
bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne
Członkowie rodzin mają prawo do pobytu na taki sam
okres jak osoby, z którymi zostały połączone i mają
prawo dostępu do edukacji, zatrudnienia i kształcenia
zawodowego (ograniczenia max. 12 miesięcy)
Nie później niż po 5 latach pobytu małżonek, partner i
dziecko, które osiągnęło pełnoletność, mają prawo do
samoistnego dokumentu pobytowego

Ułatwione zasady łączenia rodzin dotyczą
uchodźców
państwa członkowskie mogą ograniczyć stosowanie
niniejszego rozdziału do uchodźców, których związki
rodzinne trwały przed ich wjazdem
 państwa UE nie mogą nakładać wymogów dotyczących
minimalnego okresu pobytu na swoim terytorium
przed dołączeniem do uchodźców członków ich
rodziny
 uchodźcy są wyłączeni z obowiązku spełnienia
wymogów dotyczących kwaterunku, ubezpieczenia
zdrowotnego i środków utrzymania, w przypadku
złożenia wniosku o łączenie rodziny w terminie 3
miesięcy od przyznania statusu uchodźcy







Od 2011 r. dyrektywa rozszerzona na osoby objęte
ochroną międzynarodową
Cel: zapewnienie obcokrajowcom, którzy uzyskali
zezwolenie na pobyt długoterminowy, zbliżonych
uprawnień
Państwa członkowskie zobowiązane są przyznać status
rezydenta długoterminowego po 5 latach legalnego i
nieprzerwanego zamieszkiwania (możliwe nieobecności
przez okres krótszy niż 6 kolejnych miesięcy i
nieprzekraczający w sumie 10 miesięcy w okresie 5 lat)
Warunki otrzymania statusu: 5-letni, legalny pobyt na
terenie państwa członkowskiego, stałe i regularne
dochody, ubezpieczenie zdrowotne
Państwa członkowskie mogą zażądać od obywateli
państwa trzeciego, aby spełniali dalsze warunki
integracji (np. odpowiednia znajomość języka)
Czas na rozpatrzenie wniosku: 6 miesięcy




Rezydenci długoterminowi otrzymują stałe
zezwolenie na pobyt zgodne ze standardowym
wzorem obowiązującym we wszystkich państwach
członkowskich, które jest ważne przez co najmniej 5
lat i podlega automatycznemu odnowieniu
Status rezydenta długoterminowego może zostać
cofnięty wyłącznie z określonych przyczyn
wymienionych w dyrektywie (nieobecność na
terytorium UE przez okres dłuższy niż 12 kolejnych
miesięcy, uzyskanie statusu w wyniku oszustwa lub
podjęcie środków w zakresie wydalenia danej osoby)
Dyrektywa zapewnia gwarancję równego traktowania
na równi z obywatelami państwa
W określonych przypadkach państwa członkowskie
mogą ograniczyć równe traktowanie z obywatelami
odnośnie do dostępu do zatrudnienia oraz edukacji
(np. żądając przedstawienia potwierdzenia
właściwych kwalifikacji językowych)


Państwa członkowskie mogą ograniczyć równe
traktowanie w odniesieniu do pomocy społecznej i
ochrony socjalnej do świadczeń podstawowych
Rezydent długoterminowy może korzystać z prawa do
zamieszkiwania przez okres przekraczający 3 miesiące
na terytorium innego państwa członkowskiego, jeżeli
spełnione zostaną określone warunki:





podjął zatrudnienie jako pracownik najemny lub prowadzi
działalność na własny rachunek,
podjął studia lub kształcenie zawodowe,
zachodzą inne przyczyn
Rezydenci mają zapewnioną szczególną ochronę przed
wydaleniem
Państwa członkowskie mają prawo do preferencyjnego
traktowania obywateli UE i EOG wobec obywateli
państw trzecich
Chakroun C-578/08
Zwrot „korzystanie z systemu pomocy społecznej” zawarty w
dyrektywie 2003/86/WE w sprawie łączenia rodzin należy
interpretować w ten sposób, że nie pozwala on państwu
członkowskiemu na przyjęcie przepisów o łączeniu rodziny
odmawiających go członkowi rodziny rozdzielonej, który wykazał, iż
posiada stabilne i regularne środki wystarczające do utrzymania
jego oraz członków jego rodziny, lecz który z powodu poziomu
dochodów byłby jednak uprawniony do szczególnej pomocy (…)

P i S C-579/13
Dyrektywa 2003/109, nie stoi na przeszkodzie istnieniu przepisów
prawa krajowego nakładających na obywateli państw trzecich,
którzy posiadają już status rezydenta długoterminowego,
obowiązek złożenia egzaminu z integracji społecznej pod rygorem
grzywny, pod warunkiem że szczegółowe zasady stosowania tych
przepisów krajowych nie stanowią zagrożenia dla realizacji celów
wspomnianej dyrektywy. Fakt, że status rezydenta
długoterminowego został uzyskany przed nałożeniem obowiązku
złożenia egzaminu z integracji społecznej lub po jego nałożeniu, nie
jest w tym względzie istotny.

Dogan C-138/13
Wymóg podstawowej znajomości języka niemieckiego,
od którego Niemcy uzależniają wydanie wizy dla celów
dołączenia do obywateli tureckich zamieszkujących
legalnie na terytorium Niemiec przez ich małżonków,
jest sprzeczny z prawem Unii. Wymóg ten,
wprowadzony w 2007 r. nie jest zgodny z klauzulą
standstill układu stowarzyszeniowego z Turcją
 Imran C-155/11
Rząd niderlandzki wskazał Trybunałowi, że decyzja
z dnia 15 lutego 2010 r., przeciwko której wniesiono
skargę w postępowaniu przed sądem krajowym, jest
nieważna, ponieważ na mocy decyzji po ponownym
zbadaniu sprawy, odwołanie B. Imran zostało uznane za
zasadne.


Komisja przeciwko Holandii C-508/10
Kwota jest nieproporcjonalna do opłaty uiszczanej przez obywateli
UE za wydanie karty pobytu (30 euro), co zniechęca obcokrajowców
do korzystania z praw gwarantowanych przez dyrektywę i stanowi
środek utrudniający wykonywanie prawa pobytu, kłócąc się z jej
celem.

Kamberaj C-571/10
„art. 11 dyrektywy 2003/109 należy interpretować w ten sposób, że
stoi on na przeszkodzie istnieniu uregulowania krajowego, które
w zakresie przyznawania dodatku mieszkaniowego przewiduje
wobec obywateli państw trzecich posiadających status rezydenta
długoterminowego, traktowanie odmienne w porównaniu
z traktowaniem zastrzeżonym dla obywateli krajowych przy
podziale funduszy przeznaczonych na te dodatki, o ile taka pomoc
należy do jednej z trzech kategorii objętych tym przepisem”