maria konopnicka patron szkoły podstawowej nr 1 w złotoryi
Transkrypt
maria konopnicka patron szkoły podstawowej nr 1 w złotoryi
UNIWERSYTET OPOLSKI Mi dzywydziałowe Centrum Kształcenia I Doskonalenia Pedagogicznego Studia Podyplomowe Specjalizacji – Nauczyciel bibliotekarz Regina Mazur MARIA KONOPNICKA PATRON SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W ZŁOTORYI PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW DNI PATRONKI SZKOŁY Praca dyplomowa pod kierunkiem dr Wandy Matwiejczuk Opole 2003 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” SPIS TRE CI Wst p ........................................................................................... 2 Rozdział I Zarys historyczny Szkoły Podstawowa nr 1 im. M. Konopnickiej w Złotoryi ......................................... 4 Rozdział II Sylwetka Marii Konopnickiej ............................................. 9 Rozdział III wi to Patronki Szkoły ..................................................... 12 - Dzie Pierwszy ......................................................... 13 - Dzie Drugi .............................................................. 17 - Dzie Trzeci ............................................................. 22 - Dzie Czwarty .......................................................... 24 Zako czenie .............................................................................. 39 Bibliografia ............................................................................... 40 1 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” 1 WST P W niniejszej pracy przedstawiono propozycj obchodów zorganizowania wi ta Patrona Szkoły. W zamierzony sposób wybrałam przykład patrona placówki, w której pracuj – osob Marii Konopnickiej. Autorka jest wybitn postaci w polskiej literaturze, zwłaszcza tej adresowanej do dzieci, jednak cz sto zapominan i niezbyt „atrakcyjn ” dla współczesnych młodych czytelników. Dlatego te głównym celem proponowanego przeze mnie przedsi wzi cia jest przybli enie twórczo ci wielkiej poetki uczniom szkoły, a przede wszystkim dzieciom klas nauczania zintegrowanego. Chciałam, aby po obchodach wi ta szkoły uczniowie zauwa yli, e opowie „O krasnoludkach i sierotce Marysi” oraz inne piosenki, liryki, opowie ci poetyckie dla dzieci „ostały si nietkni te czasem” 1) – s ponadczasowe, i e Konopnicka w swych utworach „nie przychodzi ani uczy dzieci, ani tez ich bawi . Przychodzi piewa z nimi” 2). Przygotowuj c program starałam si tak uło y plan poszczególnych imprez, aby ukaza ich wieloaspektowo . Zdaj c sobie spraw ró norodnych preferencji uczniów, bior c pod uwag z ró ne formy eksponowania wiedzy i aktywno ci, zaproponowałam im udział w nast puj cych przedsi wzi ciach: 1 2 J. Baculewski, Maria Konopnicka, Warszawa 1969, s.28. Tam e, s. 32. 2 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” - zorganizowanie wystawy ksi ek po wi conych Marii Konopnickiej oraz pozycji autorstwa samej poetki, - przeprowadzenie Szkolnego Konkursu Poezji Marii Konopnickiej, - zorganizowanie konkursu czytelniczego pt. „Czy znasz Stefka Burczymuch ? ” - zaprezentowanie inscenizacji opartej o teksty M. Konopnickiej Pa dziernikowe wi to szkoły zaplanowałam na 4 dni, w ka dym dniu miała miejsce inna forma prezentacji, tak, aby ka dy z uczniów mógł aktywnie wł czy si w uroczysto ci szkolne zwi zane z patronk . 3 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” ROZDZIAŁ I 4 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Zarys historyczny Szkoły Podstawowej nr 1 im. Marii Konopnickiej w Złotoryi W strukturze szkolnictwa podstawowego w Złotoryi bardzo wa n perspektywiczn funkcj reprezentuje Szkoła Podstawowa nr 1, kształc ca najwi ksz liczb uczniów w mie cie. Placówka rozpocz ła sw działalno 22 wrze nia 1945 roku w budynku nr 13 przy ulicy Marii Konopnickiej i w tym wła nie roku nadano jej imi wielkiej poetki Marii Konopnickiej. Tymczasowa lokalizacja szkoły przy wspomnianej ulicy trwała tylko dwa lata, po czym w roku 1947 Szkoła Podstawowa nr 1 zaj ła budynek przy Placu Zwyci zców 7, dzi Plac Niepodległo ci 7, gdzie nauk rozpocz to dnia 1 wrze nia. Spo ród wa niejszych wydarze szkoły nale y wymieni potwierdzenie w 1960 roku nadania placówce imienia Marii Konopnickiej i otrzymania w 1965 roku sztandaru. Istotnym momentem w yciu szkoły było te wybudowanie w latach 1966-67 sali gimnastycznej, a w 1968 roku rozpocz cie kapitalnego remontu budynku szkolnego. Miar za sukcesów dydaktycznych szkoły było powierzenie jej w latach 1972-75 funkcji powiatowej szkoły wicze dla kadry kierowniczej i nauczycieli powiatu. Podobnie jak w innych dziedzinach, tak i tu, efekty zale ały i zale kierowników, głównie od ludzi. Była i jest to rzetelna praca licznych a pó niej dyrektorów szkoły oraz całego grona pedagogicznego. 5 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Obecnie w Szkole Podstawowej nr 1 im. Marii Konopnickiej w Złotoryi, kierowanej przez pani Dyrektor Danut Balsk , uczy si 768 uczniów w 24 oddziałach. Dzieci kształc si pod fachow opiek 45 pedagogów. Doskonałe przygotowanie zawodowe nauczycieli pozwala im na wszechstronno działa dydaktycznych nastawionych na sukces ucznia. To oni ucz i wychowawczych twórczego, aktywnego my lenia, operatywno ci i skutecznego działania. Wiedz , e powodzenie wszelkich poczyna zale y od tego, czy potrafimy wyposa y dzieci w wiedz i umiej tno ci wykorzystywane w praktyce. Dobra organizacja pracy, aktywne metody nauczania oraz doskonała współpraca pomi dzy uczniami, rodzicami, nauczycielami i rodowiskiem lokalnym s ródłem wielu sukcesów szkoły. Uczniowie bior udział w licznych konkursach na szczeblu wojewódzkim, a nawet ogólnopolskim, zajmuj c w nich czołowe miejsca. Du ym wsparciem dla działa dyrekcji i nauczycieli placówki s oddani jej rodzice. To oni stoj w „cieniu” dziecka, ale zawsze s obecni. Uczestnicz w yciu szkoły i czuj si współodpowiedzialni za jej działanie. Wa ne miejsce w wieloletnim yciu placówki zajmuje posta patronki Marii Konopnickiej. 21 listopada 1964 roku z inicjatywy ówczesnego kierownika szkoły powstało Szkolne Koło Towarzystwa im. Marii Konopnickiej, które utrzymuje sw działalno do dzi . Zarz d koła nawi zał kontakt z Zarz dem Głównym Towarzystwa w Warszawie, gdzie w 1966 roku delegacja szkoły uczestniczyła w uroczysto ciach odsłoni cia pomnika Marii Konopnickiej. Dnia 5 pa dziernika 1973 roku w budynku szkoły nast piło otwarcie „Izby pami ci szkoły”, w której umieszczone zostały eksponaty i podarunki od załogi statku M/S „Konopnicka”, portrety Marii Konopnickiej i rekwizyty z czasów II wojny wiatowej. 6 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Przedstawiciele Szkoły Podstawowej nr 1 uczestniczyli w sesjach popularnonaukowych po wi conych wielkiej poetce, które odbyły si w Warszawie, w Suwałkach – miejscu jej narodzin. Przez szereg lat brali udział w Ogólnopolskich Zlotach Szkół Podstawowych im. Marii Konopnickiej, które odbyły si w Blachowni, w Łodzi, we Wrocławiu, w arnowcu, w Katowicach, w Warszawie i w innych miastach Polski. Delegacje Szkoły Podstawowej nr 1 uczestniczyły w uroczysto ciach nadania Szkole Podstawowej w Rzeszotarach i Szkole Podstawowej nr 3 w Chojnowie imienia Marii Konopnickiej. W 1990 roku grupa nauczycieli złotoryjskiej szkoły, przebywaj ca na wycieczce we Lwowie, odwiedziła grób patronki znajduj cy si na cmentarzu Łyczakowskim. Tradycja czczenia pami ci patronki jest w szkole ci gle ywa. Wieloletnie działania nauczycieli i uczniów propaguj ce posta i twórczo poetki s wci kontynuowane. W szkole odbywaj si ró ne konkursy zwi zane z osob Marii Konopnickiej. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 s wierni corocznemu Szkolnemu Konopnickiej, którego laureaci bior Konkursowi Poezji Marii udział ( cz sto z sukcesami) w Ogólnopolskich Spotkaniach z Poezj Marii Konopnickiej w Przedborzu. Jedn z form okazania sympatii dla poetki było tworzenie przez uczniów wierszy o patronce. Oto jeden z nich, który wyra a szczere dzieci ce uczucia do „Miłej Pani Marii”. 7 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” „Miła Pani Mario” Patrzysz na nas z góry, Wiersze Twe wyniosły Ci ponad chmury ... Nie walczyła z broni w dłoni Lecz zrobiła wi cej Ni sławni generałowie Wiecznie z szabl w r ce. Twoje pi kne wiersze zagrzewały serce, Które długo trwało w bólu i rozterce ... Gardziła tymi co o siebie dbaj , A biednym ludziom nic nie pomagaj . Głosiła na wiat cały o przemocy Nad polskim narodem, Pomagała dzieciom we Wrze ni I wszystkim ludziom ubogim. Twoja „Rota” była hymnem l skich powsta ców, Gdy bronili l skich-polskich sza ców. Dzi my o tym wszystkim pami tamy I za to Ci Patronko – cenimy i kochamy. Dorota Dutka klasa IV 8 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” ROZDZIAŁ II 9 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Sylwetka Marii Konopnickiej Maria Stanisława Wasiłowska Konopnicka urodziła si 23 maja 1842 roku w Suwałkach, jako córka Józefa Wasiłowskiego (prawnika, patrona trybunału cywilnego) i Scholastyki z Turskich. We wrze niu 1849 roku rodzina sprowadziła si do Kalisza, gdzie przyszła poetka sp dziła dzieci stwo i młodo . W latach 1855-1856 Maria uczyła si na pensji sakramentek w Warszawie, gdzie zetkn ła si z Liz Pawłowsk , pó niejsz Orzeszkow . Przyja ich scementowana wspólnymi zainteresowaniami literackimi przetrwała całe ycie. W 1862 roku Maria wyszła za m zubo ałego ziemianina, dzier awc za Jarosława Konopnickiego – okolicznych maj tków: Bronowa i Gusina. Po latach zajmowania si liczn gromadk dzieci i uczestniczenia w yciu towarzyskim Konopnicka postanowiła po wi ci si pisarstwu. Debiutowała w 1875 roku wierszem w „Koszalinie”. Cykl liryczny wierszy „W górach” zamie cił rok pó niej „Tygodnik Ilustrowany”. Konopnicka zach cona dobrym przyj ciem wierszy przez rodaków i znajomych ju pisarzy, m.in. Henryka Sienkiewicza, przeniosła si do Warszawy. Bardzo szybko jej twórczo poetycka przepełniona patriotyzmem i szczerym liryzmem, stylizowana „na swojsk nut ” zdobyła powszechne uznanie. Ju w latach 1881, 1883 i 1886 ukazały si trzy kolejne serie poezji. Ten rodzaj twórczo ci kontynuowała pisarka przez całe ycie. Była jednak nie tylko wybitn poetk , ale wietn nowelistk . Zajmowała si tak e krytyk literack . 10 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” W dowód uznania Maria Konopnicka z okazji jubileuszu 25-lecia twórczo ci otrzymała w darze od narodu dworek arnowcu koło Krosna. 8 pa dziernika 1910 roku umarła we Lwowie i tam została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim. Wieloletni pobyt Konopnickiej na wsi wpłyn ł na jej gł bokie z ycie z prostymi lud mi, przyrod , kultur ludow . Umiłowanie do tradycyjnych opowie ci i pie ni zaprowadziło j na drog utrzymanej w zupełnie innym stylu ni twórczo ci dla dzieci, dotychczasowe filantropijne i moralizatorskie opowiadania, wierszyki i bajki. Umiała w sposób ywy i pełen humoru ukaza codzienne ycie dzieci, budzi ich wra liwo na przyrod i pi kno kraju rodzinnego. Do najbardziej znanych utworów dla dzieci nale : „O Janku W drowniczku”, ba „Na jagody”, opowie „O krasnoludkach i sierotce Marysi”, poetycka ba ba niowa „Jak to ze lnem było” i obszerny wiersz pt. „Co słonko widziało”. Ta cz pisarskiego dorobku poetki ci gle cieszy si trwałym uznaniem. 11 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” ROZDZIAŁ III wi to Patronki Szkoły 12 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Dzie Pierwszy Pierwszego dnia obchodów wi ta Patrona Szkoły zaproponuj uczniom i nauczycielom obejrzenie wystawy ksi ek autorstwa Marii Konopnickiej i tych, które dotycz jej twórczo ci i biografii. Do zorganizowania tego przedsi wzi cia wykorzystam pozycje dost pne w bibliotece szkolnej i wyeksponuj je w czytelni. Celem tej wystawy b dzie: - poszerzenie i utrwalenie wiadomo ci o yciu Marii Konopnickiej, - poznanie rodowiska, które znacz co wpłyn ło na jej twórczo , - poznanie wybranych biografii i literatury po wi conej poetce, - poznanie wa niejszych tytułów dzieł M. Konopnickiej, - kształcenie umiej tno ci wiadomego i aktywnego odbierania wystawy i prezentacji, - pogł bianie nawyku kulturalnego zachowania si podczas zwiedzania wystawy. Ekspozycja materiałów bibliotecznych podzielona zostanie na III działy: I. Portrety poetki Na planszy zostan umieszczone wizerunki poetki (czarno-białe i kolorowe portrety ukazuj ce Konopnick od czasów młodo ci do ostatnich lat ycia). 13 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” II. Literatura biograficzna. Egzemplarze popularnych biografii i antologii poezji o Marii Konopnickiej. III. Dzieła Marii Konopnickiej. Dział ten to wystawa utworów poetki, tych które uczniowie ju poznali oraz tych które poznaj w nast pnych klasach. Proponowane pozycje: Biograficzne: - Baculewski J., Maria Konopnicka, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988 - Brodzka A., Maria Konopnicka, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956 - Dubis W., Łopatkiewicz Z., Dworek Marii Konopnickiej w arnowcu, Sport i Turystyka, Warszawa 1980 - Filipowicz Z., Suwalskie lata Marii Konopnickiej, Sport i Turystyka, Warszawa 1976 - Konopnicka w ród jej współczesnych, Pod redakcj Teresy Achmatowicz, Czytelnik, Warszawa 1976 - Leopold W., Maria Konopnicka, Wiedza Powszechna 1988 - Sławi ska H., Maria Konopnicka poetka i turystka, Sport i Turystyka, Warszawa 1977 - Sławi ska H., Maria Konopnicka w Bronowie i Gusinie, Sport i Turystyka, Warszawa 1981 - Szypowska M., Konopnicka jakiej nie znamy, Pa stwowy Instytut Wydawniczy - Warne ska M., ladami Konopnickiej, Sport i Turystyka, Warszawa 1969 14 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” - ladami ycia i twórczo ci M. Konopnickiej pod red. Jana Baculewskiego, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1966 Autorskie: - Konopnicka M., Głupi Franek, Dym, Wydawnictwo Pozna skie - Konopnicka M., Franek, Krajowa Agencja Wydawnicza, Białystok 1987 - Konopnicka M., Jak to ze lnem było, Nasza Ksi garnia, Warszawa 1973 - Konopnicka M., Na jagody, Wydawnictwa Res Polona, Łód 1990 - Konopnicka M., Nowele i obrazki, Ksi ka i Wiedza, Warszawa 1951 - Konopnicka M., Nowele wybrane, Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1985 - Konopnicka M., O Janku W drowniczku, Nasza Ksi garnia, Warszawa 1983 - Konopnicka M., O krasnoludkach i sierotce Marysi, Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów 1981 - Konopnicka M., Opowiadania, Czytelnik, Warszawa 1963 - Konopnicka M., Poezje, Czytelnik, Warszawa 1985 - Konopnicka M., Poezje i nowele, Czytelnik, Warszawa 1956 - Konopnicka M., Podró na bocianie, Ksi ka i Wiedza, Warszawa 1987 - Konopnicka M., Stary zegar od pradziadka, Ksi ka i Wiedza, Warszawa 1988 15 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” - Konopnicka M., Stefek Burczymucha, Nasza Ksi garnia, Warszawa 1982 - Konopnicka M., Szkolne przygody Pimpusia Sadełko, Nasza Ksi garnia, Warszawa 1982 - Konopnicka M., U ródła i inne nowele, Nasza Ksi garnia, Warszawa 1984 - Konopnicka M., Utwory dla dzieci, Wybrał i opracował Józef Zbigniew Białek, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988 - Konopnicka M., Wiersze wybrane, Pa stwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965 - Konopnicka M., Z ł k i pól, Czytelnik, Warszawa 1953 Wystaw mo na uatrakcyjni uło eniem obok prezentowanych ksi ek karteczek z cytatami pochodz cymi z eksponowanych pozycji. zadba o warstw estetyczn wystawy – opatrzy j Warto plakatem zach caj cym do jej odbioru. 16 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Dzie Drugi W tym dniu zaproponuj uczniom klas II i III wzi cie udziału w afiszowym konkursie czytelniczym pt. „Czy znasz Stefka Burczymuch ?” – bohatera popularnego wiersza Marii Konopnickiej pt. „Stefek Burczymucha”. Realizacja konkursu wymaga wykonania kolorowych rysunków, z których ka dy odzwierciedla inny fragment utworu. Karta pracy ucznia Zadania do wykonania 1. Przyjrzyj si ilustracjom. Przeczytaj tekst pod rysunkami w takiej kolejno ci, w jakiej zostały uło one ilustracje. 2. Pomy l, jakie wyrazy zostały zakryte i przypomnij sobie, kto napisał ten wiersz. 3. Je li ju wiesz, to napisz na kartce imi i nazwisko autora/autorki, a nast pnie wypisz w kolejno ci brakuj ce wyrazy oznaczaj c je numerkami ilustracji ( np. 12 – ptaszek ). 4. Wypisz teraz kolejno: - pierwsz liter z pierwszego odgadni tego wyrazu, - drug liter z trzeciego odgadni tego wyrazu, 17 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” - szóst liter z czwartego odgadni tego wyrazu, - czwart liter z jedenastego odgadni tego wyrazu, - drug liter z trzeciego odgadni tego wyrazu, - szóst liter z czwartego odgadni tego wyrazu, - czwart liter z jedenastego odgadni tego wyrazu, - czwart liter z drugiego odgadni tego wyrazu, - drug liter z trzeciego odgadni tego wyrazu, - czwart liter z trzeciego odgadni tego wyrazu, - drug liter z trzeciego odgadni tego wyrazu. W ten sposób powstał tytuł lektury, któr poznasz w klasie pi tej. Ksi ka ta została napisana przez t sam autork . Napisz ten tytuł na kartce z odpowiedziami. 5. Sprawd w katalogu, jakie jeszcze ksi ki tej samej autorki znajduj si w szkolnej bibliotece, wypisz na kartce trzy tytuły (je li masz trudno ci – popro bibliotekarza ). 6. Kartk z odpowiedziami podpisz ( imi , nazwisko, klasa ) i oddaj w bibliotece do ....................................................... Nie zwlekaj ! - na zwyci zców czekaj nagrody ksi kowe ! 18 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” 19 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” 20 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Rozwi zania: Zakryte wyrazy: 1. nied wied , 2. wilki, 3. lamparty, 4. tygrysy, 5. kociak, 6. psina, 7. Brysia, 8. wieloryba, 9. chart, 10. lew, 11. myszka. Tytuł lektury kl. V: Nasza szkapa. Tytuły ksi ek M. Konopnickiej. 21 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Dzie Trzeci Kolejny dzie obchodów wi ta Patrona Szkoły przeznaczony b dzie dla tych spo ród uczniów, którzy lubi recytowa i prezentowa swoje umiej tno ci sceniczne bior c udział w Szkolnym Konkursie Recytatorskim Poezji Marii Konopnickiej. Cel Konkursu: - popularyzacja twórczo ci M. Konopnickiej, - doskonalenie sztuki recytatorskiej, - konfrontacja ró norodnych interpretacji tekstu, - ukazanie pi kna j zyka polskiego. Uczniom 2 tygodnie wcze niej zostanie udost pniony regulamin konkursu. REGULAMIN KONKURSU 1. W konkursie mog wzi udział wszyscy uczniowie naszej szkoły w poszczególnych grupach wiekowych: - dzieci klas 0 – I - dzieci klas II – III - dzieci klas IV – VI 22 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” 2. Ka dy uczestnik powinien wybra i przygotowa jeden wiersz autorstwa Marii Konopnickiej. 3. Uczestnicy mog wykorzysta rekwizyty oraz strój sceniczny. 4. Zgłoszenia uczestników konkursu przyjmowane s u wychowawców klas i przekazane opiekunce Szkolnego Towarzystwa Marii Konopnickiej. 5. Termin zgłosze upływa w przeddzie konkursu. 6. Dla zwyci zców konkursu przewidziane s atrakcyjne nagrody. ZAPRASZAMY DO WZI CIA UDZIAŁU W skład jury wejd przedstawiciele grona pedagogicznego: poloni ci, nauczyciel bibliotekarz oraz pracownik Złotoryjskiego O rodka Kultury. 23 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Dzie Czwarty Tego dnia uczniowie naszej szkoły zostan zaproszeni do obejrzenia barwnej inscenizacji, opartej na tekstach Marii Konopnickiej. W przedstawieniu wyst pi dzieci klas młodszych, które na chwil zmieni si w Praczki, Julci maj c kłopoty z laleczk , Adelci i inne postacie z utworów naszej patronki. Mali aktorzy, chocia pochodz ce sprzed wielu lat, wykorzystaj b d mówi teksty współczesne rekwizyty, melodie i stroje. Celem inscenizacji jest ukazanie, jak pi kne, zawsze ywe, wesołe i bliskie ka demu dziecku s wiersze wielkiej poetki – Marii Konopnickiej. Do realizacji tego projektu mog wł czy si nauczyciele plastyki (scenografia), muzyki (oprawa muzyczna) i j zyka polskiego (zaproszenia), dzi ki czemu mo e on sta si okazj integracji przedmiotowej. W przygotowaniu strojów dla małych aktorów mog tak e pomóc rodzice, staj c si w ten sposób współtwórcami sukcesu swoich dzieci. 24 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” „W wiecie poezji Marii Konopnickiej czyli obrazki z tamtych lat”. Osoby bior ce udział w przedstawieniu. - Dziewczynki I, II, III, IV - Mała dziewczynka z lalk - Chłopcy I, II, III, IV Postacie z czasów Marii Konopnickiej: ZOSIA HELCIA WANDZIA JULCIA ADELCIA STEFCIA MARYLA SZE ( Na scen PRACZEK wchodzi Dziewczynka I, trzyma w r ku grub ksi k zawieraj c wiersze Marii Konopnickiej. Siada na krzesełku postawionym na rodku sceny, otwiera ksi k i zaczyna ogl da obrazki. Po chwili wbiega grupa chłopców i dziewczynek, w ród których znajduje si mała Dziewczynka z lalk . Dzieci z zainteresowaniem obserwuj czytaj c dziewczynk .) Dziewczynka I: Zobaczcie, mam tu pi kn ksi k z poezj Marii Konopnickiej. Czy kto z Was zna jaki wiersz tej poetki ? 25 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Chłopiec I: (Podnosz c palce jak na lekcji) „O Janku W drowniczku”! Chłopiec II: „Szkolne przygody Pimpusia Sadełko”. Chłopiec III: „Co Sta pisze”! Chłopiec IV: „Stefek Burczymucha”! Dziewczynka z lalk : No dobrze, dobrze, ale czy Maria Konopnicka pisała tylko o chłopcach? Dziewczynka I: Ale nie, napisała równie wiele pi knych wierszy o dziewczynach, a nawet (bierze z jej r k lalk ) o ich ulubionych lalkach. (oddaje lalk małej) Dziewczynka z lalk : To przeczytaj nam taki wiersz o Dziewczynkach... Dziewczynka I: Dobrze. (bierze mał za r k i prowadzi do grupy dzieci) Słuchajcie uwa nie. (Dzieci sadowi si półkolem w gł bi, przytulone do siebie tworz tło dla postaci z czasów Konopnickiej, które uka si za chwil . Słycha muzyk . Dziewczynka I mówi wolno i uroczy cie) Wyobra cie sobie, e otwiera si stary album z fotografiami (otwiera trzyman w r ku ksi k ), a z kart tego albumu wychodz dziewczynki sprzed wielu lat, z czasów, kiedy yła i pisała Maria Konopnicka. (Dziewczynka I podchodzi do grupy dzieci. Siada mi dzy nimi, maj c przy sobie mał Dziewczynk z lalk i otwart ksi k na kolanach. Czyta zwracaj c si do dzieci) (do widowni) A co wam piewa , laleczki? 26 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Bo umiem ró ne piosneczki: Takie piosneczki i pie ni, O jakich lalkom si nie ni! Umiem piosneczki znad ł ki, Tak jak je nuc skowronki... Umiem piosenki jaskółki, Gdy lata koło rzeczułki. Umiem piosenk niwiarzy, Gdy pot im cieka po twarzy. (do dzieci) A chcecie piosnek wieczoru: Gdy id owce z ugoru? (do widowni) O, u nas piosnek bez liku, Tyle co kropel w strumyku! Tyle, co li ci na drzewie... Chór dzieci (melodyjnie, przyciszonymi głosami) A sk d si bior , nikt nie wie... Dziewczynka I: A co wam piewa , laleczki? Bo umiem ró ne piosneczki Takie piosneczki i pie ni, O jakich lalkom si nie ni!... (Słycha muzyk z piosenki pt. „Z popielnika na Wojtusia”. Podczas tej melodii dzieci jeszcze bardziej skupiaj si wokół Dziewczynki I, przygotowuj c si do słuchania.) 27 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Obrazek l Dziewczynka I (odwraca kart ksi ki) Zosia wybiera si na wie ( W rytm melodii piosenki pt. „Jedzie poci g z daleka” wchodzi Zosia. Jest w szkolnym ubranku, z tornistrem i lalk w r ku. Staje naprzeciwko grupy słuchaczy.) Zosia: Słowik cudnie w gaju piewa, Owce id w pasz . Odziały si kwieciem drzewa, Trawk - ł ki nasze. I ja pójd , hen, daleko; Gdzie wiat pachnie majem, Kwietnym błoniem, modr rzek , licznym, polnym krajem!... W mie cie ksi ki si zostan (figlarnie) Dla wa pana mola, (rzuca teczk na ziemi , a do lalki z czuło ci ) Tylko lalk m kochan Wezm z sob w pola. (przytula lalk do siebie) Poka jej, co to kłosów Z ziarenka powstało, Naucz j kocha wiosk I t ziemi - cał . (zabiera porzucon teczk , odchodzi w rytm melodii) 28 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Obrazek 2 Dziewczynka I (odwraca kart ksi ki) W ogrodzie (Melodia z piosenki pt. „Jestem sobie ogrodniczka”. W rytm tej melodii wchodzi Helcia z lalk . Ubrana w strój ogrodowy, w r ku konewka, w której zatkni ty jest bukiecik polnych kwiatów) Helcia: (stawia konewk na ziemi i zwraca si do lalki) Pójd , laleczko, do ogrodu, Słonko cudnie dzi przygrzewa! Zna i kocha trzeba z młodu Nasze kwiaty, nasze drzewa! To jest, widzisz, liczna ró a; Masz, pow chaj! (podnosi w gór lalk ) Hop do góry! Jak uro niesz, b dziesz du a, To dostaniesz kwiatek który, Tutaj pod ni stokro wieci I fiołki patrz z trawki; (do widowni) Bardzo brzydko, kiedy dzieci Depc kwiaty dla zabawki! One wszystkie czuj , yj , A ten zapach - to ich dusza. (do lalki) Tak łapk zaraz bij , 29 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” (daje jej klapsa) Co to ka dy kwiatek rusza. (gro c lalce palcem) Zapami taj dobrze sobie, Na co patrzysz, lalko miła, eby mi te potem w mie cie wstydu kiedy nie zrobiła! (w stron widowni) A co te tam na wsi ro nie? Za powrotem kto zapyta; A tu panna palec w buzi (zawstydzona opuszcza głow ) I nic nie wie... (energicznie tupn wszy nog ) Wstyd i kwita! (Zabiera konewk , odchodzi w rytm muzyki.) Obrazek 3 Dziewczynka I (odwracaj c kart ) Na jagody ( W rytm melodii z piosenki pt. „Jeste my jagódki”, powoli wchodzi Wandzia, w letniej sukience, w du ym słomkowym kapeluszu, z dzbankiem na jagody i lalk . Idzie rozgl daj c si , jakby wchodziła do lasu; zatrzymuje si na rodku i stawia na ziemi dzbanek. ) 30 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Wandzia (do lalki) Spiesz si , piesz, laleczko, Bo nie mamy czasu! (do widowni) Idziem na jagody Do boru, do lasu! Idziem na jagody Dla mamy, dla taty, ( artobliwie) B dzie nam pomagał Ten wilczek kudłaty! B dzie nam pomagał Ten dzi cioł, co puka, Co w boru robaczków Po drzewinach szuka! Chór dzieci: (wolno, melodyjnie) A w boru, a w lesie Szumi wielkie sosny, A si głos ich niesie Jako płacz ałosny! WANDZIA: (wpatruj c si niby w gł b lasu) A tu Baby Jagi Wyskocz dwa koty, Na so nie si onej Hu taj , niecnoty! I wiec im lepia, W ród mroku zielone... (udaj c przestrach, tuli lalk do siebie) 31 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Niech Pan Bóg zachowa I (pauza) kiedy w t stron !... Boisz si , laleczko? Nie dr yj, moja miła! (z u miechem) To tylko - tak sobie, Taka bajka była! (zabiera dzbanek, odchodzi w rytm melodii) Obrazek 4 Dziewczynka I (odwraca kartk ) Sposób na laleczk (Przy d wi kach melodii z piosenki pt. „Zuzia, lalka nie du a” tanecznym krokiem wbiega Julcia, w strojnej, balowej sukience z szarf , głow w lokach, w r kach ogromna lala, równie strojnie ubrana, w kapeluszu z piórem) Julcia (do widowni) Moja mamo, z t laleczk Nie wytrzymam chyba dłu ej! Ci gle stoi przed lusterkiem, Ci gle tylko oczki mru y. (kryguje si jak przed lustrem) To si muska, to si puszy, To sukienki wci odmienia, 32 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” (poufnym tonem) A co zniszczy kapeluszy! Same, same utrapienia. Ni do ksi ki, ni do igły, Tylko ró ne stroi miny, ( ało nie) Ju doprawdy, prosz mamy, Nie wytrzymam i godziny! Klapsów chyba dam jej kilka (daje lalce po łapach) Albo - w k cie j postawi ; (z niewinnym u mieszkiem) Dzie jest przecie do roboty, A ta (wskazuje lalk ) my li o zabawie! Chór dzieci Chcesz poprawi sw laleczk , (Julcia zwraca si w stron dzieci; chwil oczekuje na dalsze słowa:) Pracuj pilnie, pracuj szczerze,,, (Julcia, szybko odwraca si tyłem od dzieci, opuszcza nisko głow .) Bo posłuchaj, droga Julciu, Ona (wskazuj c na Julci palcami, mówi dobitnie) - z ciebie przykład bierze! (Julcia na d wi k melodii, trzymaj c si jedn r k za spódniczk , w drugiej unosz c lalk , wybiega tanecznym krokiem) 33 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Obrazek 5 Dziewczynka I (odwraca kart ) Oj, kłopoty to nie arty! (Słycha muzyk do piosenki „Nie ma jak u mamy”. Adelcia wje d a w rytm melodii wózkiem, w którym siedzi lalka, W nogach wózka zatkni ta parasolka.) Adelcia Ach, mój Bo e! To nie arty Przeprowadza si raz czwarty, Z parasolem, (wyjmuje z wózka otwart parasolk i stawia j na ziemi poprawia w wózku lalk ) z dzieckiem małym Z gospodarstwem swoim całym! W jednym k cie szafa stoi, W drugim szczotka do pokoi, W trzecim dzieci maik stroj ... ( ało nie, załamuj c r ce) Gdzie ja pójd z dziatw moj ? (pauza) Do ogrodu?... Lecz w ogrodzie Jest baranek! (spogl da niby w stron ogrodu) Mo e bodzie? I Sta na mnie wod pryskana... (tupn wszy nog ) Ach, niezno ne te chłopczyska! (nachyla si troskliwie nad wózkiem) Jeszcze lalka mi, bro Bo e, 34 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Zazi bi si z tego mo e! (wykr caj c wózek) Zawracaj e, miły Janku! (do widowni) B dziem chyba mieszka w ganku Z parasolem, (podnosi parasolk i zatyka j z powrotem w nogach wózka) z dzieckiem małym, Z gospodarstwem naszym całym. (odje d a w rytm melodii) Obrazek 6 Dziewczynka I (odwraca kart ) Wielkie pranie (Melodia do piosenki „Cho mam r czki małe...” powtarza si w cało ci kilka razy, dopóki chłopcy nie ustawi krzeseł; a wszystkie Praczki nie znajd si na swoich miejscach. Dwóch chłopców z grupy znajduj cej si na scenie wnosi dwa krzesła, które ustawiaj w pewnej odległo ci od siebie, dwaj inni wnosz dwa taborety pod miski. Chłopcy wracaj na swoje miejsca. W rytu melodii wbiega sze Praczek w fartuszkach i czepkach lub chusteczkach na głowie. W r kach trzymaj miski, przybory do prania i lalki. Ustawiaj miski na taboretach, rozbieraj lalki i zabieraj si do prania ich ubranek) 35 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Chór praczek Przepraszamy bardzo panie, Lecz dzi u nas du e pranie, Cały sznur si w słonku suszy, W domu nie ma ywej duszy! Praczka I Od soboty do soboty Do nazbiera si roboty. (do Praczki II) To na ł ce zmacza rosa, Praczka II (do III) To znów plama z ółtonosa, Praczka III (do IV) T mietana z garnka pry nie, Praczka IV (do V) To sok z siebie puszcz wi nie... Praczka V (do VI) Albo przy pieczeniu chleba, Czy to mówi nawet trzeba, Praczka VI (do V) Ile wsz dzie m ki, ciasta? Na nic ka dy si zachlasta! Nie dałabym nigdy rady, Gdyby nie to, ze s siady Pomagaj jak kto mo e... Chór praczek Niech im Pan Bóg dopomo e! Praczka. I Wody da mi modra struga, Praczka III Gał jedna, gał druga Sznur mi trzyma w cieniu drzewa, Praczka VI (rozgl daj c si po „niebie”) Słonko wiecie wiatr powiewa, Praczka I Jaskółeczki mi nad głow Szczebiotaj piosnk now , Praczka IV (wskazuje) Kasia mydli wi ksze plamy. Chór praczek I tak sobie pomagamy. 36 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” Praczka II (tr c bielizn w misce) Pucu! Pucu! chlastu! chlastu! Nie mam r czek jedenastu, Tylko dwie mam r czki małe, Lecz do prania doskonałe. Umiem w cebrzyk wody nala , (nalewa „na niby” wod z koneweczki) Umiem wypra ... no... i zwala (zawstydzona opuszcza główk ) Z mydła zrobi tyle piany, Co nasz kucharz ze mietany. I wypłucz , i wykr c , (pokazuje) Cho mnie dobrze bol r ce. Umiem tak e i krochmali , Tylko nie chc si ju chwali ! (do Praczki IV) A u pani? Jak e dziatki? Czy te brudz swe manatki? Praczka IV: (bior c si pod boki) U mnie? Ach! To jeszcze gorzej, Zaraz zdejmuj, co si wło y! Ja i praczki ju nie bior , Tylko co dzie sama pior ! Chór praczek Przepraszamy bardzo panie, Lecz dzi u nas du e pranie... Tak to praca zawsze nowa, Gdy kto lalek si dochowa! 37 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” (Praczki schodz ze sceny przy d wi kach muzyki. Chłopcy wynosz miski, krzesła i taborety. Chłopiec I przynosi i rozstawia staro wiecki aparat fotograficzny. Słycha melodi z piosenki „To był wiat w zupełnie starym stylu...”, w rytm której wchodz dziewczynki: Zosia, Helcia z Wandzi , Julcia, Adelcia z parasolk nad głow , Stefcia z Maryl - i pozuj kolejno przed aparatem. Chłopiec I markuje „robienie” zdj . Dziewczynki powolutku, w takt melodii, cofaj si w gł b i ustawiaj jedna przy drugiej. Nast pnie wchodz szeregiem Praczki i, kl kaj przed dziewczynkami. Na samym przedzie siadaj po turecku” na ziemi najmniejsze: Stefcia z Maryl . Dziewczynka I ustawia z lewej strony chłopców, z prawej dziewczynki, sama trzyma za r k mał Dziewczynk z lalk . Wszyscy patrz na postacie z albumu. Chłopiec I robi zdj cie całej grupie.) 38 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” ZAKO CZENIE Obchody Dni Patronki Szkoły stały si okazj do przeprowadzenia projektu ogólnoszkolnego, w realizacj którego wł czyli si nauczyciele ró nych przedmiotów, nauczyciele bibliotekarze oraz rodzice. Dzi ki dobremu zaplanowaniu pracy, wykonanie całego przedsi wzi cia przebiegało sprawnie i przyniosło oczekiwane efekty. Poezja Marii Konopnickiej, pojawiaj ca si w ka dym z zaproponowanych przedsi wzi , wzbudziła ywe zainteresowanie dzieci i stała si swoistym dialogiem pokole . 39 PROGRAM AUTORSKI OBCHODÓW „DNI PATRONKI SZKOŁY” BIBLIOGRAFIA: - Akta archiwalne Szkoły Podstawowej nr 1 w Złotoryi - Baculewski J., Maria Konopnicka, Warszawa 1978 - Brodzka A., Maria Konopnicka, Warszawa 1965 - Dzieje Złotoryi, pod red. Ryszarda Gładkowicza, ZłotoryjaWrocław 1997 - Konopnicka M., Co słonko widziało, Warszawa 1975 - Kronika Szkoły Podstawowej nr 1 w Złotoryi - Kronika Szkolnego Towarzystwa im. M. Konopnickiej przy Szkole Podstawowej nr 1 w Złotoryi - Warne ska M. ladami Konopnickiej, Warszawa 1969 40