luty 2014

INFORMATOR KULTURALNY STAROMIEJSKIEGO DOMU KULTURY
NR 113/02/2014, www.sdk.pl
WSTEP
,
Spis treści:
WARSZAWSKI PAWIAK
Warszawski Pawiak ...........................................2
Wrażenia więzienne ..........................................3
Kwiatowa książka ............................................10
Informacje kulturalne - bieżące imprezy,
wydarzenia, spotkania... .................................11
Kluby, zajęcia, stałe formy pracy w SDK
Plastyka............................................................22
Galerie...............................................................22
Muzyka..............................................................23
Edukacja artystyczna.........................................23
Kulturoterapia....................................................23
Dla dzieci i młodzieży..........................................24
Hobby................................................................24
Taniec................................................................25
Literatura........................................................25
Dla Seniorów......................................................25
Piwnica na Wójtowskiej......................................26
Teatr...................................................................26
Budżet partycypacyjny ..................................27
Dyskretny urok Stolycy ...................................28
Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie
(np.: terminu lub godziny rozpoczęcia imprezy, składu zespołów).
W
W
WWW
Polecamy Państwa uwadze...
nasza strona internetowa:
W
www.sdk.pl
inne Domy Kultury w Warszawie:
www.domykultury.waw.pl
Okładka:
Jezuicka nocą
Fot. P. Sobieniak
Pawiak - więzienie śledcze zbudowane w latach 1830-1836 według projektu architekta
Henryka Marconiego, umiejscowione pomiędzy ulicami Dzielną i Pawią (popularna
w Warszawie nazwa "Pawiak" pochodzi właśnie od nazwy ulicy Pawiej, przy której znajdowała się brama więzienia).
Do 1863 więzienie kryminalne, następnie
więzienie polityczne. Osadzeni byli tu członkowie Rządu Narodowego, powstańcy 1863 r.,
tysiące działaczy partii robotniczych, narodowych i ludowych. W czasie rewolucji 1905-1907
Pawiak był jednym z głównych więzień dla jej
uczestników. Do końca panowania rosyjskiego
w Królestwie (1915 r.), a także w Polsce
niepodległej był więzieniem śledczym (zarówno kryminalnym, jak i politycznym).
W latach okupacji niemieckiej 1939-1944 był
największym i najkrwawszym więzieniem
politycznym w Generalnym Gubernatorstwie,
pod szczególnym nadzorem Gestapo. W lipcu
1944 Niemcy rozpoczęli likwidację więzienia.
21 sierpnia 1944 wysadzili Pawiak wraz z przylegającymi budynkami.
W latach 60. na ocalałych fundamentach i zachowanych fragmentach piwnic oddziałów VII
i VIII, rozpoczęto prace przy budowie Muzeum
Więzienia; otwarto je 28 listopada 1965 r.
"(...) "Pawiak" warszawski - jest to wielki dwupiętrowy,
murem wysokim obwiedziony gmach więzienny
położony na krańcu żydowskiej dzielnicy Warszawy
przy ul. Pawiej(...).
Strzeżony dniem i nocą strażami na dziedzińcu do
którego prowadzi jedna brama, mieści on setki
więźniów, odsyłanych tu po wstępnem śledztwie,
przeprowadzonem naprzód w więzieniach śledczych
w ratuszu.
Ciemno niebieskie jego dachy i takież kosze Przy
oknach odbijają dziwnie ponuro od białych murów...”
"(...) od strony bramy wejściowej, (...) codziennie koło
godziny 10-ej napływają nieustannie matki i siostry
uwięzionych, przynoszące dla nich w tobołkach
bieliznę, żywność itp. Tu przed bramą wyczekują na
swą kolej, tłocząc się nieraz w dużym ścisku,
szczęśliwe, kiedy wreszcie straż więzienna odbierze
przyniesione przedmioty dla doręczenia ich
„najdroższym"."
["Nowości ilustrowane" 31.03.1906 r.]
Opr. Rebel
Na podst.: www.muzeum-niepodleglosci.pl/pawiak/
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
„Pawiak" warszawski w 1906 r. Widok ogólny więzienia. [Fot. Nemo; fot. z.: „Nowości Illustrowane." nr 13 z 31.03.1906 r.]
Poniższy tekst pochodzi z książki Gustawa
Daniłowskiego (ps. Władysław Orwid), o bardzo
przewrotnym tytule: "Bandyci z Polskiej Partii
Socjalistycznej". Jest to zbiór esejów (wydany
w 1924 roku) poświęconych rewolucjonistom,
bojowcom Polskiej Partii Socjalistycznej, z okresu
rewolucji 1905-1907 w Warszawie oraz ich roli
w zamachach na carską administrację rządową
i wojskową. Książka zawiera również wspomnienia autora (publikowane już w 1908 r. we
Lwowie) z aresztowania w czasie jednej z konferencji Polskiej Partii Socjalistycznej w Warszawie
(oficjalnie odczyt, który odbył się przy ul. Przemysłowej, w grudniu 1906 r.), pobytu w areszcie
w Ratuszu Warszawskim i więzieniu na Pawiaku.
Ze względu na niezwykłą plastyczność opisu i dokumentalizm języka, wspomnienia te - zatytułowane „Wrażenia więzienne”, warte są przybliżenia współczesnemu czytelnikowi w całości.
Niestety, nie dysponujemy wystarczającą ilością
miejsca. Chciałbym jednak wydobyć z nich, notowane z niezwykłą pieczołowitością i zmysłem
obserwacyjnym, elementy kultury więziennej
(warszawskiej) z początku XX wieku.
[Pisownia oryginalna. Podział na części - redakcja "Rynku".]
GUSTAW DANIŁOWSKI
WRAŻENIA WIĘZIENNE
CZĘŚĆ I.
(...) Pawiak jest więzieniem śledczem
z systemem celkowym, który jednak z powodu
nawału więźniów oraz ustępstw wywalczonych
przez politycznych faktycznie nie istniał.
W ciągu dnia cel nie zamykano i można
było bez przeszkody komunikować się w obrębie
swego oddziału.
Oddziałów jest sześć, po dwa na
każdem piętrze. Na trzecim koncentrowali się
kryminalni, w pozostałych siedzieli polityczni,
przeważnie oskarżeni o należenie do P. P. S.,
przedstawicieli innych partji było niewielu.
(...) Personal służby, t. j. strażników,
więziennych, jest grzeczny i przyzwoity, a pod
względem stosunku do więźniów rozpada się na
trzy kategorje: życzliwych, obojętnych i używając
określenia miejscowego - „drani". Życzliwi są
skłonni do wyświadczania różnych przysług
politycznym, nieraz z narażeniem własnem, gdyż
3
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
„Pawiak" 1906 r. Widok od strony bramy wejściowej. Tłum
matek, sióstr i żon z żywnością i bielizną dla więźniów.
[Fot. Nemo; fot. z.: „Nowości Illustrowane." ibid.]
często bywają rewidowani przy wchodzeniu
i wychodzeniu przez własnych kolegów, czy nie
noszą listów, gazet, napoi wyskokowych - wogóle
owoców zakazanych.
Neutralni trzymają się granic służbowych przepisów. Dranie - starają się z własnej
inicjatywy ograniczać swobodę więźnia, na
wykroczeniu go przyłapać, ściągnąć nań karę,
o ile się da, samemu dokuczyć.
Byli to ludzie złośliwi z natury, ze
skłonnościami dręczycieli - mali tyrani, upajający
się dozą pozyskanej władzy.
(...) Więzienie, jako komórka wyodrębniona z reszty świata, wytwarza pewne swoje
obyczaje, formy pożycia, zaczątki własnej władzy.
Formą współżycia więźniów* jest
komuna, do której należą wszyscy polityczni, ale
faktycznie korzystają z niej tylko pozbawieni
pomocy z domu. Otrzymujący pomoc żyją na
własny rachunek i nie mają obowiązku dokładać
do komuny; w każdym wypadku decyduje o tem
ich dobra wola. Jak widzimy więc, konfiskaty
prywatnych własności, środków spożywczych
niema, choć ogół jest nastrojony socjalistycznie.
Podziałem dóbr komuny, dostarczanych głównie
przez stowarzyszenie opieki nad więźniami,
zajmują się obieralni starości i ich pomocnicy, tak
zwani komunardzi. Poza tem starości występują
jako pośrednicy pomiędzy administracją
i oddziałem, którego są oficjalnymi przedstawicielami na zewnątrz.
W stosunkach wewnętrznych, starosta
jest jednostką mniej lub więcej wpływową, o czem
decydują jego zalety osobiste, z których
najpotrzebniejszą na tym stanowisku jest takt.
4
Rola starosty jest dość trudna i kłopotliwa; wszystkie wewnętrzne zatargi, nieporozumienia, interesy oddziału - opierają się
w pierwszej instancji o niego.
W celi ma wiecznie pełno. Przy tem jedni
traktują go jako li tylko wykonawcę życzeń ogółu,
inni jako władzę, skąd wynikają rozmaite kolizje,
które przy nieokreśloności swych funkcji musi
rozstrzygać sam, na zasadzie własnej intuicji.
(...) Szpital przedstawia amfiladę
czterech pokoji, odciętych od trzeciego i czwartego oddziału.
Dwa pierwsze, przechodnie, przeznaczone są dla kryminalnych, następne dla politycznych, razem 24 łóżka i tyleż małych stolików;
krzeseł niema. Jedzenie w szpitalu lżej chorzy
otrzymują takie same, jak w celach, t. j. cokolwiek
lepsze niż w ratuszu.
Bardziej osłabieni z polecenia doktora
otrzymują tak zwaną „trzecią porcję", która różni
się od zwykłej (zwanej piątą) tem, że do
„sztuczki"** dodają łyżkę kaszy i kubek marnego
mleka.
Dobrodziejstwem jest możność posiadania na Pawiaku własnych maszynek do
gotowania, co pozwala mieć herbatę w każdej
porze.
Leczenie się w szpitalu jest właściwie
farsą; doktor ma do rozporządzenia nader
szczupłą ilość najtańszych środków aptecznych,
a co najważniejsze, nie jest wstanie ani na jotę
zmienić warunków więziennych, które bardzo
często są główną przyczyną choroby; gabinet
przyjęć, salę operacyjną i opatrunkową stanowi
mały pokoik apteczny, rolę głównego asystenta
spełnia porządkowy szpitala, złodziej recydywista, bardzo zresztą sympatyczny, pan Władek, maszynki więźniów służą do desynfekcji narzędzi
- jednem słowem, urządzenie pierwotne.
Brak naczyń do jedzenia, łyżek,
szklanek, zakaz posiadania widelcy i noży znakomicie współdziała wzajemnemu zarażaniu
się.
Na obie sale, t.j. 12 chorych, mieliśmy
cztery łyżki, dwa widelce i przemycony nóż, który
stanowił własność pokoiku, gdzie zamieszkałem.
Nóż ten ciągle się ulatniał tak, że dopiero grzmiący
głos poczciwego s ł o n i a: obywatele, nóż do
domu - sprowadzał go napowrót...
Słoń - rzeźbiarz z zawodu - gospodarował nam świetnie, wstawał pierwszy, by
nastawić herbatę, przygrzewał obiady, kombinował rozmaite potrawy, a w wolnych chwilach
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
lepił śliczne ramki z chleba. Żałowaliśmy go
szczerze, gdy wyniósł się na oddział. Jego
następca, bojowiec Zygmunt, znakomicie podobno strzelał, ale talentem kulinarnym nie odznaczał
się wcale.
Pomimo wszystkie wady szpitala,
więźniowie doń się garną, ma on bowiem jedną
olbrzymią atrakcję, mianowicie, choć zakratowane, ale normalnej wielkości i normalnie
umieszczone okna, z których widać kawał nieba,
plac, podwórze, bramę i skrawek Dzielnej ulicy.
Do tych okien tęskni się w celi, dla nich symuluje
się nieraz chorobę, dzięki im, szpital staje się
jakby okiem całego więzienia i jednocześnie
ustami. Ze szpitala widzi się, kto wchodzi, kto
wychodzi, kogo przywieźli, ile kobiet z wałówkami
wystaje przed bramą i jest się przez nie
widzianym; stąd też najłatwiej porozumiewać się
z wolnością - na migi, przez zastosowanie
alfabetu do pukania z tą różnicą, że poziomym
ruchem ręki oznacza się szereg, a pionowym
litery. Przy pewnej wprawie można rozmawiać
dość szybko. Heniek naprzykład godzinami
romansował ze swą narzeczoną; jej rączka
trzepotała się na trotuarze ulicy, jego dłoń latała w
oknie. Ze szpitala także odbywa się wysyłanie
poczty - wyrzucanie „grypsów", t.j. kartek w gałkach chleba.
Ponieważ mur jest wysoki, odległość
dość znaczna, a w oknach kraty, by gałka
wyleciała na ulicę, rzut musi być pewny i silny, to
też dobrzy grypsiarze są w wielkiej cenie. Gryps
sfuszerowany pada w obrębie więzienia i często
dostaje się do kancelarji, co, jakkolwiek
najczęściej niema w nim nic kompromitującego,
nie należy do przyjemności.
(...) Do szpitala przybyłem akurat na
wilję, którą w więzieniu obchodzono uroczyście.
Zapasów z miasta dostarczono w bród,
a na czwarty oddział udało się przeszwarcować
dwie „matki drutu", t.j. dwa gąsiory nieszkodliwie
zabarwionej wody życia. Z tego myśmy otrzymali
sporą porcję. Oczywiście natychmiast jeden
z więźniów dostał strasznych kurczy żołądka,
które tu się leczy miętą. Krople spożyła butelka
i wyśmienita miętówka zjawiła się na stole
złożonym ze stolików, nakrytych prześcieradłem.
Przy tradycyjnym opłatku życzono sobie
łatwego skonania, wygodnych kajdanków,
pomyślnej podróży na północ, szybkiego uwolnienia, co komu w perspektywie wypadało. Po wilji
śpiewano kolendy rewolucyjne, a gdy się
repertuar wyczerpał, zaczęły się rozmaite popisy:
Fotografia grupowa żołnierzy i oficerów rosyjskich,
wyróżniających się w stłumieniu rewolucji 1905 r. na
ziemiach polskich. [Fot. z zasobów Narodowego Archiwum
Cyfrowego www.nac.gov.pl]
sztuki magiczne, gimnastyka, tańce, „polki ojra"
przy dźwięku dziecinnych organków - rozmaite
kawały, tryskające werwą i humorem.
W tak szczerze wesołem, rozbawionem,
rozdokazywanem towarzystwie nie zdarzyło mi
się być dawno - trudno było wprost uwierzyć, że
większość, to ludzie z ciężkiemi sprawami, ludzie
w niedalekiej przeszłości poranieni, pokłuci,
pobici, a w bliskim terminie wyjęci z pod prawa
skazańcy.
CZĘŚĆ II.
(...) Od sali kryminalnych oddzielał nas
próg tylko, a jednak żyliśmy jak dwa obce
plemiona, rozgraniczone łańcuchem gór. Starsi
i doświadczeńsi towarzysze tłumaczyli mi, że jest
to konieczne, że próby zbliżania się pociągały za
sobą złe skutki. Niektórzy ze złodziei okazali się
bardzo niedyskretni a co gorsza, władze, które
dążą stale do zniesienia różnic między dwiema
kategorjami więźniów, zaczęły wyzyskiwać to
zatarcie granic. Trzeba więc było uregulować
stosunki w myśl zasady: grzecznie, ale zdaleka.
I istotnie, prócz posługaczy p. Władka inni kryminalni odwiedzali nas jedynie za
interesem - pożyczyć tytoniu, kurjera, i załatwiwszy sprawę, wynosili się do siebie.
Salka ich była zwykle cicha i senna,
wieczorami grywali w karty na pieniądze, a gdy
tych zabrakło - w durnia, przyczem przegrywającemu przylepiano skrawki papieru do
nosa, do brody, tworząc w ten sposób z twarzy
jego komiczną maskę. Przechodząc przez ich
pokój do wodociągu i ustępu, łapałem nieraz
5
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
Obraz Stanisława Masłowskiego, "Wiosna roku 1905".
(Patrol kozaków w Alejach Ujazdowskich w Warszawie
prowadzi więźniów); 1906 [Ilustr. z: pl.wikipedia.org/; żródło:
cyfrowe.mnw.art.pl]
urywki prowadzonych w złodziejskim żargonie
rozmów o dokonanych przestępstwach, o zajściach z kochankami, którą niejako z urzędu
posiadać musi każdy.
Żargonem tym jako bardziej wyrobionym niż szczupły słownik specjalnego języka
politycznych powoli nasiąka mowa ostatnich, to
też wkrótce poznałem znaczenie bardziej
używanych wyrazów, resztę dopełnił jeden z głośniejszych złodziei, który mi chętnie jako „literatowi", udzielił informacji.** *
Złodzieje naogół traktują swoje zajęcie,
jako zawód niegorszy od innych. Kradzież
nazywa się interesem, robotą, lichy interes nosi
miano partaniny. Sami dzielą się oni stosownie do
specjalności na kategorje wyższe i niższe. Do
ostatnich, niegodnych uwagi porządnego
złodzieja, należą: kradnący „za potokiem"
z jadącego na targ wozu (potoku), na szpryng t.j.
skokiem, z mieszkania, co w ręce wpadnie, oraz
pajęczyniarz, wynoszący bieliznę ze strychu; tego
rodzaju robotą zajmują się zwykle nowicjusze
zawodu, tak zwani powstańcy, lub pętacy t.j. mali
chłopcy, włóczący się po ulicach za żebraniną. Do
właściwych specjalistów należy już doliniarz,
wyciągający z kieszeni od spodni portmonetkę
czyli piter - z za parkanu, kradnący z bocznej
kieszeni skóry - pularesy, szopenfeldziarz polujący na biżuterje - pierścionki - fingle - binbery
cykawy t.j. zegarki, z ogonem - z dewizką, wogóle
na blit - złoto, a nakoniec wyłamywacz kas, t. zw.
klawisznik, który leci tylko na parę t. j. gotówkę.
Złodziei kolejowych określa termin na mojkę
chodzić, wyrywanie torebek damskich z ręki chodzenie za wydrą. Do operujących na wsi
należy chołociarz - koniokrad, który też nie gardzi
6
kierdakiem - wieprzem, a nawet piechotą t. j.
kurami, kaczkami, drobiem. Wielkim szacunkiem
cieszy się abratnik t.j. uciekinier z katorgi, a ogólną
sympatją meliniarki (od melina - schowanko, zamelinować - schować) - gospodynie złodziejskie, dające im przytułek i przyrządzające po
udanym interesie ucztę z tradycjonalną pieczoną
gęsią. W blizkiem pokrewieństwie z właściwymi
złodziejami znajdują się oszuści szulery, t. zw.
kanciarze, kombinatorzy, obrabiający soniterów,
(ofiary gry) i bażantów t. j. porządnie ubranych
mężczyzn brzytwami - kartami; następnie
wytyszki - prostytutki „chodzące na winklu (rogu
ulicy) za rublem" - alfonsi, oraz policja,
zachowująca się raz wrogo, drugi raz życzliwie,
zależnie od tego, czy był blat t.j. ugoda, łapówka,
czy nie.
Narzędzia złodziejskie noszą nazwę
statków, gratów, przyczem główną rolę gra
szpyrak, klawisz - wytrych, oraz szaber - łom.
Ajent policyjny jest to pies, skieł, hind - stróż cięć strażnik więzienny zięba lub klawisz - stójkowy
bury, salceson, śledź, żołnierz - sułan, a rewirowy
- faraon. - Okradziony na ulicy t.j. delator, jeśli
nawet podgoli (złapie) - sprawcę, najczęściej nic
u niego nie znajduje, gdyż ten zdobycz
natychmiast odpala drugiemu.
Kiedy zaś nastąpi poruta t.j. wsypanie
się kompletne, złodziej zazwyczaj zaczyna się
pucować, t.j. tłumaczyć, lub wręcz kłamać trajlować, świecić. Nasz pan Władek, przyłapany
z kuferkiem, pucował się przed sądem, że go
znalazł, na zapytanie zaś sędziego, dlaczego on
nigdy nic nie znajduje, odparł: „Bo ja wstaję o 6 tej,
a pan o 10-ej, a o tej godzinie wszystko, co było do
znalezienia, znalezione zostaje(”). Pomimo to
Władek poszedł do więzienia, mykwy, młyna,
potrzasku i w charakterze felczera odsiadywał
karę na Pawiaku, śpiwaku. Złodzieje mają swoje
sygnały ostrzegawcze - zeks, abeng (baczność),
które daje stojący na posterunku - na kapie, noszą
też zwykle broń, którą najczęściej załatwiają
osobiste rachunki. Kij do bicia nazywa się malaga,
antypa, gromnica - bokser**** - szpadrynka, nóż wenda, majcher, składany - szczupak, sztylet chęć, rewolwer - spluwak, a brauning - winkiel,
w narzeczu politycznych - encyklopedja w ośmiu
tomach. Zabić - znaczy: zakropić, zakopsać;
pobić - podprowadzić, umrzeć - zakitować.
Ubranie nosi nazwę ciuchy, a jego części: spodnie
- nochy, kamizelka - żeberko, czapka - kanioła,
kamasze - skoki, buty z cholewami - opuchy.
Złodziej wyższego rzędu musi nosić
ciuchy klawe (porządne, wogóle superlatyw),
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
posiadać pewne wykształcenie i ogładę towarzyską, mieć ładną kochankę, a nie żampę,
paskudną dziewczynę. Pomimo wszystko życie
złodziejskie - to ustawiczna nędza z rzadką
„gęsią" - drutem, gazem t. j. wódką do syta, prawie
stale mieszkanie wśród chir - wszy, w młynie,
potrzasku za firanką t. j. za koszem i kratami
w oknie, w końcu kajdany - dybki. Przytem samo
zajęcie jest uciążliwe - nie tak łatwo, jak się zdaje,
wleźć przez lipko - okno, stać godzinami pod
pompą (deszczem), czekać aż łysy (księżyc)
zajdzie, z trefnem (kradzionem) zwiać, wystawić
(umknąć), a w razie nawet pomyślnego cugu
(ucieczki) uniknąć chipiszu (rewizji), lub
straszliwego samosądu - dynara, borucha
(chłopa), - który nieraz przetrąca graby (ręce),
łamie cybuchy (nogi), wyrywa z mięsem pierze,
selery (włosy) - wybija lipy (oczy). - Pucować się
przytem długo niepodobna, bo w areszcie
śledczym t.j. szlachtuzie, jak wezmą maglować, to
największy ucharec (zuch) zdrefi (stchórzy)
zgorzeje (zgłupieje) i jak zwykły chojrak
(krzykacz) - wyzna wszystko; i znów wypada
rąbać (jeść) - zgniłe byki (sztuczki) mięsa,
w brudnych dołkach (miskach), bez powiastki
(łyżki) gryźć koks (red. - czarny chleb więzienny)
i chłeptać wachę (wodę). A potem sprawa.
Urzędowa papuga (adwokat) byle jak broni i dostaje się ochłap (wyrok) na ruskie miesiące t.j.
lata. W więzienia złodzieje najwięcej czasu trawią
na kimanie (spanie), i istotnie jedynie w tym stanie
zapomnienia kryminalny wymyka się z młyna,
który mu ściera na miał całą duszę.
CZĘŚĆ III.
(...) Z kryminalnymi (...) w areszcie nikt
sobie nie robi ceremonji, bez względu na to, czy
jest dopiero pod śledztwem, czy odsiaduje karę,
traktowany jest przez władze jako człowiek
pozbawiony praw wszelkich a raczej jak nieczłowiek, nawet nie jak żywa istota ale jak brudny
łachman, którym się pomiata" przy lada sposobności.
Kryminolodzy ubolewają nad tem, że
więzienie staje się często szkołą występku, w której się nowicjusze przez obcowanie z wytrawnymi
zbrodniarzami kształcą w swoim rzemiośle i deprawują w ich atmosferze.
To prawda! ale stokroć bardziej zgubne
jest to ostateczne poniewieranie, któremu
podlega stale kryminalny. Człowiek brutalnie
tarzany w błocie, deptany ustawicznie, bity, łajany
ciągle w najwstrętniejszy sposób, pozbywa się
Ulica Miodowa 6 w Warszawie w dniu 19 maja 1905 r., tuż
po wybuchu bomby rzuconej przez Tadeusza
Dzierzbickiego bojowca PPS, w nieudanym zamachu na
generał–gubernatora warszawskiego Konstantina
Maksymowicza. [Il. pobrano z: ru.wikipedia.org]
wkrótce ostatniej iskierki godności, wyzbywa się
resztek wstydu, pędzony jak bydlę, spada
w końcu we własnych oczach do poziomu
bydlęcia. To też kryminalni rzadko się zdobywają
na opór, zatracają zdolność do solidarnych
wystąpień, a bunty ich noszą charakter ślepego
wybuchu oszalałego z bólu zwierzęcia, które
szybko uśmierza głos i kij dozorcy. W dodatku
surowa dyscyplina, regulująca każdy krok,
kierująca niemal ruchami więźnia, zmienia go
powoli w manekin, pozbawiony wszelkiej energii
i odporności, to też nic dziwnego, że taki ze
zgnojoną wolą osobnik, gdy znajdzie się na bruku,
bez środków do życia, ulega pierwszej lepszej
pokusie i jak się nieraz zdarza, nazajutrz po
uwolnieniu dostaje się napowrót do kryminału, do
tych samych warunków, które go systematycznie
dobijają moralnie a często i fizycznie.
(...) dla kryminalnych wszędzie a zwłaszcza w więzieniu nie istnieją żadne względy
ludzkości.
I jakież uczucia dla tak zwanego
społeczeństwa może żywić taka przez instytucje
jego sprawiedliwości do gruntu skopana jednostka?... Absolutną obojętność albo zażartą nienawiść.
Nic więc dziwnego, że bezlitośnie
obdziera on spotkanego na ustroniu „bażanta",
wbija mu w bok nóż dla wprawy, jak w deskę, lub
rżnie z uczuciem mściwej satysfakcji.
Kryminalny czuje się na wolności niby
samotny rozbitek, wyrzucony w odmęt, nowożytny Robinson, dla którego świat cały stał się
pustynią, obcą, bezludną wyspą, z której własnym
przemysłem musi wyłupiać kęs strawy, drżąc
ustawicznie przed pościgiem ludożerców.
7
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
Z pobieżnych obserwacji nad typami
kryminalnych doszedłem do wniosku, że mały
w każdej sytuacji jest mały.
Drobni rzezimieszkowie przedstawiali
się marnie, bez żadnych zalet, jako moralne
lichoty, na które nigdy liczyć nie należało.
Natomiast zbrodniarze w większym
stylu odznaczali się pewnym rozmachem, kawalerską fantazją, zdradzali przebłyski swojego
rodzaju ambicji, miewali odruchy wprost szlachetne. Były to widocznie natury niepoślednie dziś zwichnięte, materjał bogaty, wyniszczony
przez rabunkową gospodarkę współczesnego
życia.
Gorącem pragnieniem administracji
więziennej jest zrównać politycznych z kryminalnymi. I na lem tle toczy się ustawiczna walka.
Polityczni dążą do rozszerzenia granic
swych praw, do obrony zagrożonej godności
osobistej - władza ciągnie we wręcz przeciwnym
kierunku.
Przywykła do samowoli czuje się ona
wprost dotkniętą, że musi się bawić w jakieś
ceremonje, formy grzeczności z więźniami,
którymi dotychczas pomiatała bezkarnie.
Orężem politycznych w tej walce jest siła
moralna i solidarność, bronią władzy - przemoc
brutalna w postaci uzbrojonych strażników
i wojska.
Do starcia na ostre rzadko jednak
przychodzi, użycie bowiem siły zbrojnej,
kończące się rozlewem krwi, bądź co bądź
porusza opinię publiczną, nabiera rozgłosu,
wywołuje wtrącanie się w sprawę władz
sądowych, słowem przyczynia trochę kłopotu
i zwraca opinję ogółu na stosunki więzienne,
którym najwygodniej pozostawać w cieniu.
Normalnie walka przybiera postać
drobnych codziennych niemal zatargów.
Administracja za pomocą nieznacznych,
mało widocznych ograniczeń, usiłuje zbliżać się
do celu, wysubtelnieni zaś i niezwykle czujni na
tym punkcie więźniowie odgadują w lot zamiary,
najlżejszy zamach wyczuwają znakomicie
i starają się go natychmiast sparaliżować.
Najpierwotniejszą formą protestu staje
się stukanie.
Oddział, na którym wynikło jakieś
nieporozumienie, zaczyna uderzać w drzwi
i tupać w podłogę. Jest to hasłem dla innych,
którzy natychmiast podnoszą tartas, chwytają
krzyżaki od łyżek, łyżki, buty, co znajdzie się
twardszego pod ręką i walą w drzwi, aż cały
Pawiak dygoce i drga.
8
1905 r. Aresztowani manifestanci podczas przejścia przez
pl. Żelaznej Bramy w drodze do cytadeli, konwojowani
przez rosyjskie wojsko. [Il. pobrano z: fotopolska.eu/]
Wobec tego ogólnego alarmu, strażników ogarnia popłoch, latają po korytarzach to tu,
to ówdzie, natykając się wszędzie na hałaśliwe
bębnienie, w kancelarji również szerzy się
niepokój, atmosfera więzienna staje się naraz
duszną i jednocześnie podnieconą, jak powietrze
przed burzą.
Wreszcie w otoczeniu całej świty
pomocników, ze strażnikiem z tyłu, a nieraz
z oddziałem wojska w odwodzie wpada naczelnik.
W pierwszej chwili następuje ostra
wymiana zdań, wzajemne zarzuty i wyrzuty,
potem wyjaśnienia przyjmują spokojniejszy
charakter, sprawa kończy się albo kompletnem
zadośćuczynieniem żądaniom więźniów, albo tak
zwanym krakowskim targiem i następuje zawieszenie broni, nie na długo jednak.
(...) Przymusowa bezczynność więzienia jest szczególnie dotkliwa dla robotników,
nawykłych do tęgiej pracy. Książki, rozmowy im
nie wystarczają, czują potrzebę rękami coś
materjalnego robić i oto rozwija się produkcja
galanterji z chleba.
Chleb, zanim się stanie zdatny do
wyrobów, podlega pewnym operacjom. Naprzód
musi być pogryziony dokładnie. To też nieraz
w szpitalu obserwowałem komiczny widok, jak
pod wodzą tak zwanego „majstra" ustawieni szeregiem „czeladnicy" w takt pracowali szczękami
ku uciesze wszystkich.
Chleb pogryziony szedł do garnka, gdzie
kisł przez dobę.
Potem następowało tak zwane suszenie, które się ma odbywać na gołem ciele. W tym
celu oblepia się ręce do ramion wilgotną chlebową
papką i buja się niemi, by przyspieszyć proces.
PAWIAK W POCZATKACH
XX W.
,
PIWNICA
NA WÓJTOWSKIEJ
Filia
Staromiejskiego
Domu Kultury
ul. Zakroczymska 11
(wejście od Wójtowskiej)
telefon: 22 635 46 47
telefon/faks 22 635 77 83
www.piwnicanawojtowskiej.sdk.pl
PW
PW
i
nw
Ko
rsk
kto
a
k
ka
ryne
ms
Przy
y
ocz
ska
jtow
Wó
r
Zak
a
eln
ś ci
Ko
Fr
ci s
an
ań
zk
a
sk
ta
Fre
Następnie papkę się wałkuje butelką, wybiera
grudki i otrzymuje się wreszcie materjał miększy
od wosku, a równie plastyczny.
Z tego lepi się ramki, pantofelki, serca
przebite strzałami, koszyczki, kwiaty, figurki,
szachy, domino, którymi się obdarza rodziny,
znajomych, a najszczodrzej narzeczone. Wyroby
te są dość kruche, ale trzymane w suchem
miejscu mogą trwać lata.
W szpitalu majstrami byli „słoń" i malarz.
Ostatni robił duże sztuki, farbując je
jaskrawo.
„Słoń" mniejsze, ale niezwykle artystyczne, farb nie używał, twierdząc słusznie, że to
psuje styl. Żywość koloru osiągał za pomocą
kombinacji razowca z pytlowym. Za ozdoby służą
zwykle motywy zaczerpnięte z więzienia, lub
rewolucji.
Duża rama, którą dostałem na wychodnem, miała format tarczy, na jednym rogu książka
z piórem i z moim monogramem wyobrażała
zawód literata, na drugim winkiel, cyrkiel i koło
zębate - fach robotnika, u dołu trupia czaszka,
sztylet, brauning - bojowe sprawy, całość splatała
czerwona wstęga z napisem: „młoty w dłoń, kujmy
broń!"
Posiadam też prócz prześlicznych
ramek, pantofelków - prostą trumienkę z kościotrupem w kajdanach i napisem: „za wolność!"
W wyrobach tego rodzaju lubują się
bojowcy - kandydaci na śmierć.
W szpitalu agitowałem, by urządzić
wystawę tych wyrobów i rozsprzedaż na korzyść
komuny. Projekt ten raz jeszcze podnoszę;
przypuszczam, że miałby powodzenie i zasilił
biedną kasę więziennej pomocy.
Życie w szpitalu płynęło mniej monotonnie nii w celi: siedzieliśmy w kupie; ranek do
południa spędzaliśmy przy oknach, witając
odwiedzających, którzy nas wkrótce uważali za
znajomych, potem jedliśmy obiad i czekaliśmy,
drzemiąc, wieczoru.
Po powierce***** nieliczni szli spać,
nasz zaś pokoik nastawiał na „primusie" herbatę,
schodzili się inni i zaczynały się gawędy bez
końca, pełne niezwykłego dla mnie uroku.
ek
Ryn ego
Nowsta
Mia
* - obserwacja dotyczy więźniów politycznych
** - lichy kawałek mięsa
*** - Warto zauważyć, że wiele z wyrażeń cytowanego przez
autora słownika złodziejskiego przeniknęło i trwale osadziło się
w gwarze warszawskiej
**** - kastet lub podobne "urządzenie" zakładane na dłoń
***** - wieczorne (ok.22.00) sprawdzanie stanu osobowego
celi i krat
9
VARSAVIANA
wydana książka zatytułowana „Warszawa
w kwiatach. Społecznicy na rzecz miasta.”.
Autorką jest pani Wacława Marianna
Borkowska, która przez wiele lat prowadziła
ogólnowarszawski Konkurs, a także pełniła
funkcję skarbnika Zarządu Głównego TPW.
Autorka przedstawia początki konkursu, akcji zainicjowanej przez warszawski
magistrat i Prezydenta Stefana Starzyńskiego
na rzecz kwiatowego upiększania Stolicy, jego
rozwój w pierwszych edycjach (lata 1935-1939)
oraz wybranych laureatów z tego okresu.
Relacjonuje także powojenne losy Konkursu.
Wznowienie ukwiecania miasta na Powiślu,
reaktywację Konkursu dla całej Warszawy
w 1984 roku oraz późniejsze jego prowadzenie
przez grupę społeczników, którzy piękną ideę
pracy na rzecz Stolicy i jej wystroju kultywują po
dziś dzień.
KWIATOWA KSIĄŻKA
„WARSZAWA W KWIATACH.
SPOŁECZNICY NA RZECZ MIASTA.”
Wacława M. Borkowska
Warszawa 2013
Konkurs „Warszawa w kwiatach i zieleni” ma wieloletnią tradycję. W 2013 roku odbyła
się jego XXX powojenna edycja. Prowadzony
jest przez Towarzystwo Przyjaciół Warszawy,
pod patronatem Urzędu Miasta i pani Prezydent
Hanny Gronkiewicz - Waltz. Dyplomy i nagrody
przyznane przez władze miasta zostały rozdane
6 grudnia 2013 r. podczas uroczystości w Teatrze „Kamienica”, a nagrody Zarządu Głównego
Towarzystwa 14 grudnia w Sali Białej Muzeum
Pałacu Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie.
Szczególną nagrodą przyznawaną
przez Zarząd Główny TPW w zeszłorocznym
konkursie na najpiękniejszy wystrój kwiatowy
balkonów i ogródków przydomowych była nowo
10
W książce znajdziemy także: historię
powstawania najstarszych towarzystw lokalnych w różnych dzielnicach Warszawy, biografię
Stefana Starzyńskiego, powojenną historię
powołania Towarzystwa Przyjaciół Warszawy
(1963 r.) przez grono miłośników syreniego
grodu, skupionych wokół profesora Stanisława
Lorentza. Nie zabrakło w niej miejsca na
podkreślenie zaangażowania Towarzystwa
Przyjaciół Warszawy w odbudowie Zamku
Królewskiego (w latach 1971-1984).
Praca nad książką wymagała dużej
wiedzy varsavianistycznej i wielu miesięcy
pracy na poszukiwaniu materiałów w archiwach
i zasobach bibliotecznych. W efekcie otrzymaliśmy bardzo cenną książkę historyczną,
opowiadającą o niezwykłym „kwiatowym
konkursie” w naszym mieście. O ludziach
zaangażowanych w jego organizację i warszawiakach, którym estetyka miasta była i jest
bliska sercu, a którzy rok rocznie, aktywnie biorą
udział w Konkursie.
Krystyna Grzelak
Prezes Zarządu O/Stare Miasto TPW
Informacje kulturalne
Bieżące wydarzenia, koncerty, imprezy, spotkania
tel. (22) 831-23-75, www.sdk.pl
MuZyKA
TeaTR
PLASTyKA
TANieC
GALERie
LITERATURA
EDUKAcjA
dLA DzieCi
i młOdziEży
Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie (np.: terminu lub godziny rozpoczęcia imprezy, składu zespołów).
WYSTAWY
INFORMACJE KULTURALNE
INFORMACJE KULTURALNE
GALERIA PROMOCYJNA
BOŻKA RYDLEWSKA
SEN WE ŚNIE
Wystawa czynna od 5 lutego do 2 marca 2014 r.
Otwarcie wystawy: 5 lutego 2014 r. (środa) o godz. 18.00.
Bożka Rydlewska (ur. 1977, Kraków), ilustratorka i graficzka,
absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2003) oraz
Högskolan för Design och Konsthantverk w Goteborgu (2002).
W 2013 roku uzyskała stypendium twórcze Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Wystawy indywidualne:
2012 - Nowa Botanika, Flying Gallery Foundation, Warszawa
2006 - Shamrock Hotel Studios, Dallas, USA
Wystawy zbiorowe:
2013 - Malarze Ilustracji, Muzeum Sztuki Nowoczesnej,
Warszawa; - 13 Illustrative Festival w Berlinie
2012 - Ilustracja PL 2012", Warszawa
2010 - Ornament, Latająca Galeria, Warszawa
2003 - Wystawa projektu dyplomowego, Pałac Sztuki, Kraków
Galeria Promocyjna - II piętro SDK, od wtorku do soboty: 11.00-18.00, w niedzielę: 13.00-17.00
GALERIA WYJŚCIE AWARYJNE
STANISŁAWA KWAŚNIEWSKA
ZABAWA PIGMENTU Z WOSKIEM
enkaustyka
Wystawa czynna: od 1 do 14 lutego 2014 r.
Wystawa z cyklu: Z TEKI ARTYSTY
Pani Stanisławie Kwaśniewskiej nie brakuje oryginalności w tworzeniu
- wycinanki, malarstwo, enkaustyka... Ta mało znana technika
twórczości owocuje kolorem, głębią, a także aurą wewnętrznego
spokoju. Autorka jest członkiem Komisji Kwalifikacyjnej Warszawskiego Stowarzyszenia Plastyków w Warszawie oraz uczestniczką
zajęć “Spotkania przy Sztalugach”.
Enkaustyka - dawna technika malarska (znana już w starożytności),
w której spoiwem był wosk pszczeli. Pigmenty zmieszane z woskiem
nakładano na gorąco (szpachelkami lub pędzlem). Technika doprowadzona do doskonałości w Egipcie, w I i II w. w Grecji i Rzymie.
[opr. na podst. WIEM - portalwiedzy.onet.pl]
12
Galeria Wyjście Awaryjne - Parter SDK, codziennie: 9.00-21.00. Kurator Galerii: Tomasz Świtalski.
GALERIA WYJŚCIE AWARYJNE
STANISŁAW LEGUS
LUDZKI MÓZG MA JEDNAK
OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI...
WYSTAWA
INFORMACJE KULTURALNE
KULTURALNE
INFORMACJE
Wystawa czynna: od 14 do 28 lutego 2014 r.
Wystawa z cyklu: Z TEKI ARTYSTY
Stanisław Legus (1988) - artysta związany z galerią Czułość, autor wielu plakatów koncertowych,
okładek płyt, rysunków, ilustracji i fotografii. Współtworzy niezależne wydawnictwo płytowe
Crunchy Human Children Records. Jako perkusista występował z wieloma zaspołami związanymi
z warszawską sceną niezależną i improwizowaną, takimi jak Black Coffee, The Phantoms, No Fun,
Dork Project, oraz w wielu składach nieregularnych. Obecnie projektuje plakaty głównie dla klubu
Kosmos Kosmos.Strona: behance.net/slegus
BLUES NA NIEDZIELĘ
9 luty 2014 r. godz. 19.00, Sala Kameralna SDK
TYMKOFF & ŁĘCZYCKI
KONCERT
Galeria Wyjście Awaryjne - Parter SDK, codziennie: 9.00-21.00. Kurator Galerii: Tomasz Świtalski.
Marek Tymkoff - śpiew, gitara
Bartosz Łęczycki - harmonijka ustna
MAREK TYMKOFF - blues-rockowy gitarzysta, wokalista a także
kompozytor i autor tekstów. W latach 90. znany z prowadzonego przez
siebie tria Electric Blues Band z którym odwiedził z sukcesami
większość istniejących wtedy festiwali bluesowych w kraju (od
szczecińskiej Bluesady po katowicką Rawę Blues). Równolegle z działalnością w Electric Blues Band współpracował z legendarnym
wrocławskim Easy Rider. Po rozwiązaniu EBB w 1999 roku dołączył do
reaktywowanego Jary Band, zespołu Krzysztofa Jaryczewskiego,
pierwszego wokalisty grupy Oddział Zamknięty. W Jary Band pozostaje etatowym gitarzystą do dziś, natomiast w lutym 2010 roku dołączył do składu zespołu Wanda i Banda. Strona: www.tymkoff.com
BARTOSZ ŁĘCZYCKI - jeden z najlepszych i najbardziej wszechstronnych harmonijkarzy
w Europie. Otrzymał dwie platynowe płyty za album Koledzy (2007) oraz Męska Muzyka (2008).
Ceniony pedagog i popularyzator harmonijki. Co rok prowadzi ok. 30 warsztatów muzycznych i gra
ok. 120 koncertów w Polsce i za granicą. W roku 2010 jako pierwszy Polak został zaproszony na
największy festiwal harmonijkowy w Minneapolis, organizowany przez SPAH, gdzie zagrał solowy
koncert oraz poprowadził wykład dla najbardziej zaawansowanych uczestników zjazdu z całego
świata. Czuje się swobodnie w każdym gatunku muzyki, biegle posługuje się techniką overbending,
która pozwala grać dowolną skalę w każdej tonacji na zwykłej 10-cio kanałowej harmonijce
diatonicznej. Strona: www.bleczycki.com
Bilety w cenie 20 zł do nabycia na godzinę przed koncertem.
13
KONCERT
INFORMACJE KULTURALNE
INFORMACJE KULTURALNE
KONCERT Z CYKLU
ARCYDZIEŁA MUZYKI KAMERALNEJ
22 lutego 2014 r. o godz. 19.00 w Staromiejskim Domu Kultury (Sala Galerii
Promocyjnej) odbędzie się koncert Kwartetu Wilanów z okazji wizyty profesorów
Uniwersytetu Mount Royal w Calgary.
Wstęp wolny!
Wystąpią:
Kwartet Wilanów w składzie:
Tadeusz Gadzina - I skrzypce,
Paweł Łosakiewicz - II skrzypce,
Ryszard Duź - altówka,
Marian Wasiółka - wiolonczela
oraz Elżbieta Gajewska - flet i Paul Dornian - klarnet.
EDUKACJA KULTURALNA
Koncert w ramach współpracy Staromiejskiego Domu Kultury w Warszawie i Uniwersytetu Mount Royal w Calgary.
KLUBY DZIECIĘCE
14 lutego 2014 r. (piątek) o godzinie 11.00 odbędzie się
BAL KARNAWAŁOWY dla dzieci z Klubiku pod Daszkiem
i Klubiku Sportowego Kangurek. Zapraszamy.
Impreza dla dzieci uczęszczających na zajęcia do klubów dziecięcych SDK.
KLUB MIŁOŚNIKÓW
MILITARIÓW DAWNYCH POLSKICH
Zaprasza w poniedziałek 17 lutego 2014 r., o godz. 18.00, do Staromiejskiego Domu
Kultury, na spotkanie i prelekcję. Klub skupia miłośników, znawców i kolekcjonerów
dawnych militariów polskich, prowadzi działalność edukacyjną. Wstęp wolny!
KLUB WOLONTARIUSZY
Grupa wolontariuszy działa już od października 2010 roku
aktywnie wspierając działalność Staromiejskiego Domu
Kultury jak również angażuje się i inicjuje różnorodne
projekty także na arenie międzynarodowej.
Klub Wolontariuszy SDK zaprasza wszystkich aktywnych,
zainteresowanych działalnością kulturalną do dołączenia
do grupy. Otwarte spotkanie odbędzie się we wtorek
11 lutego 2014 r. o godz. 17.00 w Piwnicy Largactil,
Staromiejskiego Domu Kultury.
14
Kontakt: Paulina Zając, [email protected], tel. 22 831 23 75 w. 141
KT MIKROSCENA
Mikroscena zaprasza 11 lutego 2014 r. o godz. 16.00 do Piwnicy na
Wójtowskiej (ul. Zakroczymska 11 wejście od ul. Wójtowskiej), na
przedstawienie: "Przygody choinki" w wykonaniu uczniów ze Specjalnego
Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Słabosłyszących im. Ottona
Lipkowskiego. Spektakl jest inspirowany baśnią "Choinka" Ch. Andersena.
SPEKTAKL
INFORMACJE KULTURALNE
KULTURALNE
INFORMACJE
Wstęp wolny!
WARSZAWSKIE TOWARZYSTWO SCENICZNE
ZESPÓŁ TAŃCA DAWNEGO PAWANILIA
1 lutego 2014 r. Zespół Tańca Dawnego "Pawanillia" zaprasza do Muzeum Narodowego
na ostatnie spotkanie (finisaż) z cyklu Barokowa Niedziela (impreza w godz. 12.00 18.00). Spotkanie towarzyszy wystawie "Guercino. Triumf baroku. Arcydzieła z Cento,
Rzymu i kolekcji polskich”. Wstęp: obowiązuje bilet wstępu do Muzeum Narodowego
w Warszawie.
TANIEC
W lutym członkowie Warszawskiego Towarzystwa Scenicznego wezmą udział
w Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Miszkolcu na Węgrzech ze spektaklem
operowym "Gwałt na Lukrecji" Benjamina Brittena wyprodukowanym w 2013 r.
Wystawienie opery odbędzie się 7 lutego 2014 r. na scenie Teatru Narodowego
w Miszkolcu.
Kierownictwo muzyczne opery - Lilianna Krych
Reżyseria - Kamila Michalak
Scenografia - Karolina Fandrejewska.
O spektaklu: www.therapeoflucretia.pl
O festiwalu: www.miskolciszem.hu
SPOTKANIA GORSETOWE
Akademia Stroju Dawnego w ramach Spotkań Gorsetowych zaprasza na kurs koronki
klockowej. Planujemy 4 trzygodzinne zajęcia dla początkujących, kompletujemy grupę,
planowany koszt zajęć 140 zł. Prosimy o zgłoszenia mailowe: [email protected]
Kompletujemy też grupę na zajęcia frywolitkowe (na czółenku) dla początkujących 6 godzinny kurs, planowany koszt kursu 120 zł. Ilość miejsc ograniczona.
Prosimy o zgłoszenia mailowe: [email protected].
SPOTKANIA
15 lutego 2014 r. (sobota) o godz. 16.00 koncert pt.: „ŚWIATOWA ROZKOSZ”
(na podstawie utworu Hieronima Morsztyna) w Klubie Seniora "Wars i Sawa"
Staromiejskiego Domu Kultury (obowiązują zaproszenia - kontakt Klub Seniora).
15
EDUKACJA KULTURALNA
INFORMACJE KULTURALNE
INFORMACJE KULTURALNE
BAJKI MIĘDZYKULTUROWE
Poznanie różnorodności kultur wprowadzeniem do rozumienia otaczającego
świata. W Staromiejskim Domu Kultury rusza czwarta edycja programu edukacji
kulturalnej, podczas którego osoby wywodzące się z innego niż polski, kręgu kulturowego,
przeczytają tradycyjną dla siebie bajkę, grupie dzieci z ogniska wychowawczego. Czytanie
bajek wzbogaci prezentacja jej kontekstu kulturowego. Dorośli, podczas warsztatów
literackich, stworzą bajkę wystawioną na koniec jako inscenizacja teatralna angażująca
wszystkich uczestników projektu.
Dzieci, w trakcie warsztatów plastycznych wykonają ilustracje do wysłuchanych bajek.
Cykl regularnych spotkań (we wtorki, w godz. 15.00 - 16.30), odbywających się w Piwnicy
Largactil, zakończy się w czerwcu 2014 r.
BAJKOWY WOLONTARIAT
Grupa wolontariuszy SDK „bajkowych opowiadaczy” od września 2013 do końca czerwca
2014 roku odwiedza przedszkola i inne placówki dla dzieci opowiadając bajki z książeczki
wydanej w ramach poprzednich edycji programu „Bajki Międzykulturowe”.
Kontakt: Paulina Zając, [email protected], tel. 22 831 23 75 w. 141
Organizator - Staromiejski Dom Kultury
Partnerzy - Ambasada Meksyku w Warszawie, Bułgarski Instytut Kultury, Czeskie Centrum w Warszawie, Instytut
Słowacki w Warszawie, Instytut Lecha Wałęsy, Fundacja Krzewienia Kultury Japońskiej Sakura, Forum KenijskoPolskie, Rosyjski Ośrodek Nauki i Kultury w Warszawie, Stowarzyszenie Kulturalne Sahaja Yoga, Towarzystwo
Przyjaciół Grecji, Węgierski Instytut Kultury, Ognisko Wychowawcze Stara Prochownia, szkoły, przedszkola
i placówki opiekuńczo-wychowawcze w Warszawie
MITY AFRYKI
Zapraszamy wszystkich, którzy poprzez teatr chcą przenieść się w świat
afrykańskich mitów i legend - odkrywać jak ponadczasowe prawdy znajdują
odzwierciedlenie w naszym codziennym życiu i wyrażają się w tak nowoczesnej sztuce jaką jest komiks.
Warsztaty teatralne: środy, w godz. 19.00 - 21.00 w Sali Klubowej
Staromiejskiego Domu Kultury.
Warsztaty komiksowe: 22-23 luty 2014 r. Udział bezpłatny!
Kontakt, zapisy: Paulina Zając, [email protected], tel. 22 831 23 75 w. 141
O programie: Mity, wierzenia, legendy są podstawą tożsamości kulturowej wszystkich cywilizacji.
Mitologie afrykańskie są mało znane w Europie, choć ich znaczenie kulturowe dorównuje znaczeniu
znanych nam mitologii greckiej i rzymskiej a przesłanie jest również ponadczasowe. Zagłębienie się
w mityczny świat afrykańskich bóstw i wierzeń pozwala inaczej spojrzeć na kulturę afrykańską.
Podczas regularnych warsztatów teatralnych uczestnicy stworzą spektakle teatralne do wybranych
mitów, które zilustrują też w ramach warsztatów komiksowych. Zestawienie starych prawd życiowych
zawartych w wierzeniach afrykańskich z aktualnym, europejskim systemem wartości stwarza
platformę do międzykulturowego dialogu. Połączenie techniki klasycznej - teatru ze sztuką
nowoczesną, jaką jest komiks potwierdza ponadczasowy charakter mitów. Spektakle zostaną
wystawione w czerwcu 2014 w Staromiejskim Domu Kultury oraz jako wydarzenie towarzyszące
Festiwalu Filmów Afrykańskich AfryKamera.
16
Organizator: Staromiejski Dom Kultury, Partnerzy: Centrala - Central Europe Comics Art., Fundacja AfrykaConnect,
Forum Kenijsko - Polskie, Fundacja dla Somalii, Fundacja FilmGramm
KLUB SENIORA “WARS I SAWA”
Spotkania:
6 luty 2014 r. (czwartek) godz. 11.00 spotkanie pt.:
„LITWA, ŁOTWA, ESTONIA”
prelekcję poprowadzi Katarzyna Węglicka
13 luty 2014 r. (czwartek) godz. 11.00 spotkanie pt.:
„ELIZA BRANICKA ŻONA ZYGMUNTA KRASIŃSKIEGO”
prelekcję poprowadzi Wiesława Dłubak-Bełdycka
DLA SENIORÓW
INFORMACJE KULTURALNE
KULTURALNE
INFORMACJE
20 luty 2014 r. (czwartek) godz. 11.00 spotkanie pt.:
„WYGNANIE I EMIGRACJA POLITYCZNA
W ŚWIECIE STAROŻYTNYM”
prelekcję poprowadzi prof. Barbara Milewska-Waźbińska
27 luty 2014 r. (czwartek) godz. 11.00 spotkanie pt.:
„TEATRY WARSZAWSKIE”
prelekcję poprowadzi Karol Jerzy Mórawski
Koncert:
15 lutego 2014 r. (sobota) o godz. 16.00 zapraszamy na
koncert pt.:
„ŚWIATOWA ROZKOSZ” na podstawie Hieronima Morsztyna
w wykonaniu Zespołu Tańca Dawnego Pawanilia
przygotowanie Katarzyna Mazur (obowiązują zaproszenia)
INTERAKTYWNE LEKCJE TEATRALNE
Co tydzień, w piątki, o godzinie 10.00 w Piwnicy na
Wójtowskiej. Interaktywne lekcje teatralne. Zajęcia z historii
teatru połączone z warsztatami dla zorganizowanych klas
gimnazjalnych i licealnych. Prowadzi Maria Kowalik.
Lekcje na przyszłe terminy (w piątki) można zamówić pod
nr tel. : 22 635 46 47
DO TEATRU PRZEZ BAJKĘ
W poniedziałki o godzinie 10.00 w Piwnicy na Wójtowskiej.
Do teatru przez bajkę - warsztaty teatralne dla najmłodszych
(zorganizowane starsze grupy przedszkolne i pierwsze klasy szkoły
podstawowej) połączone z przedstawieniem teatralnym „Królewna
i kwiat”. Zajęcia z przedstawieniem na przyszłe terminy
(w poniedziałki) można zamówić pod nr tel.: 501 127 388
EDUKACJA KULTURALNA
Wstęp na spotkania za okazaniem karty stałego uczestnika Klubu „Wars i Sawa”.
17
ŚWIĘTO GŁUPCÓW
W niedzielę, 2 lutego 2014 r. zapraszamy na IX Święto Głupców.
Wszystkie imprezy odbywają się w Piwnicy na Wójtowskiej
(ul. Zakroczymska 11, wejście od ul. Wójtowskiej).
PROGRAM:
godz. 12.00 - "Przygody Kropli Wody" Walny-Teatr (spektakl dla dzieci od 3 roku życia)
godz. 18.00 - "Don Kichote" Walny-Teatr (spektakl)
godz. 19.00 - "Głupiec - Komediant - Aktor" - panel dyskusyjny:
Katarzyna Wińska (Opera Buffa), Jagoda Opalińska (Akademia Teatralna),
Krzysztof Majchrzak (Akademia Teatralna), Adam Walny (Walny-Teatr)
godz. 20.30 - "Poezja na miarę obu dłoni"
- śpiewa Marta Andrzejczyk, improwizacje: Adam Walny
godz. 21.00 - „Po herbacie”
Przygody Kropli Wody
Tekst: Maria Warlikowska.
Reżyseria, scenografia, wykonanie: Adam Walny
"Przygody kropli wody" Marii Terlikowskiej to zabawna, pisana klasycznym wierszem historia dla
najmłodszych o fenomenie wody, o tym jak zmienia
ona stany skupienia, dzięki czemu podróżuje od
głębin ziemi, poprzez rzeki, morza, domy aż do
chmur, by powrócić znów na ziemię. Spektakl
zrealizowany w technice teatru przedmiotu ma
charakter lekcji w laboratorium, którą prowadzi
szalony naukowiec, któremu w eksperymentach
z wodą wychodzą zgoła inne efekty od założonych, co przyczynia się do wielu fantastycznych odkryć.
Spektakl ukazuje zupełnie niezwykłe możliwości zastosowania szklanych przedmiotów z szafy
laboratorium i wody, odpowiadając na pytanie: Skąd się wzięło życie? Spektakl przeznaczony dla
dzieci od 3 roku życia.
fot. www.walny-teatr.sdk.pl
PIWNICA NA WÓJTOWSKIEJ
INFORMACJE KULTURALNE
Potrzeba poruszenia obrazu własnymi dłońmi
towarzyszyła człowiekowi od pierwszego obrazu,
który stał się udziałem jego wyobraźni. Problemem
poruszanego obrazu dłońmi były dłonie - widoczne
dłonie, nici, czempuryty, wysięgniki, etc. Widoczna
dla oczu technologia wprowadzała w perspektywę
obrazu znaczenia często przypadkowe, obce idei
czy koncepcji obrazu. Dążenie człowieka do obrazu
pozbawionego cienia ludzkich dłoni zaowocowało
wynalezieniem najpierw teatru cieni, potem fotoplastikonu czy animacji poklatkowej. Technologia
wygrała, natomiast potrzeba poruszenia obrazu pozostała. Z tej potrzeby narodził się autorski pomysł
poruszenia obrazu strumieniami powietrza wydychanego z uwzględnieniem obrazu przewijanego.
Jeden z pierwszych obrazów w literaturze ze szczególnym udziałem wiatru to obraz Don Kichota
walczącego z wiatrakami. Ten opis stał się przyczyną do opowiedzenia historii Don Kichota przy
pomocy obrazu poruszanego powietrzem - oddechem innego współczesnego Don Kichota - lalkarza,
który w dialogu ze śpiewającą i sceptyczną Dulcyneą porusza opowieść o sobie wiatrem płuc
swoich...
Wstęp wolny!
18
fot. A. Waszak
Don Kichote - kino manualne
Pomysł i wykonanie - Adam Walny.
Śpiew - Katarzyna Walny-Bytowska
CAFE POD MINOGĄ - SZKIC TEATRALNY
Sobota 8 lutego 2014 r. o godz. 19.00 w Piwnicy na Wójtowskiej. Wstęp wolny.
Według Stefana „Wiecha” Wiecheckiego “CAFE POD MINOGĄ”, lokal
gastronomiczny trzeciej kategorii z wyszynkiem napojów
alkoholowych, prowadzony przez państwa Aniołków, mieścił się tutaj,
u nas, na warszawskiej Starówce, na Zapiecku… mieścił się dopóki nie
zburzyła go (jak większości staromiejskich budynków) podczas
Powstania Warszawskiego, niemiecka bomba. Jego właścicielami
i gośćmi byli mieszkańcy okolicznych ulic ale także warszawiacy
z odleglejszych dzielnic: Mokotowa, Czerniakowa, Pragi. Mieli jedyny
w swoim rodzaju styl bycia, specyficzną mentalność i posługiwali się
charakterystycznym językiem. Mieli swoje drobne słabości, z dumą
kultywowali gorsze strony natury ludzkiej, ale w ostatecznym
rozrachunku przyzwoitość i grupowa lojalność brały górę nad owymi
ułomnościami. Tak ich opisał Wiech.
Nad językiem utrwalonym przez pisarza pochylili się uczestnicy zajęć
z Monologu Interaktywnego. Pochylili się tak nisko, że zafascynowani
samym językiem, a także postaciami, które się nim posługują postanowili wejść na scenę i w naszych
skromnych warunkach Piwnicy na Wójtowskiej przypomnieć dawno miniony klimat. Z radością
pomogłam im w tych zmaganiach, wybierając teksty z twórczości Stefana Wiecheckiego (nie tylko
z CAFE POD MINOGĄ) i starając się z nich stworzyć coś w rodzaju ciągu wydarzeń, choć główny
nacisk położyliśmy na rodzajowość i dowcip tak charakterystyczne dla twórczości tego autora.
PIWNICA NA WÓJTOWSKIEJ
INFORMACJE KULTURALNE
KULTURALNE
INFORMACJE
Zapraszamy do obejrzenia efektów tej pracy w Piwnicy na Wójtowskiej w sobotę
8 lutego 2014 r. o godzinie 19.00. Jak zwykle czekamy już od 18.00 z kawą
i herbatą. Zaczynamy punktualnie i z przyczyn technicznych nie będziemy
wpuszczać widzów po rozpoczęciu pokazu.
W wiechowskie postacie wcielą się: Ewa Chorąży, Agnieszka Frajt, Aleksandra
Jakubiak, Joanna Kośnik, Małgorzata Purzyńska, Monika Staniszewska,
Przemysław Busz i Józef Teofiluk. Specjalny udział zapowiedział Henryk
Wojciechowski, który zgodził się ubarwić nasze starania oprawą muzyczną.
Zapraszam serdecznie.
Maria Kowalik
MONOLOG INTERAKTYWNY
W lutym 2014 r. rozpoczynają się zapisy na kolejny semestr zajęć
(dla początkujących i zaawansowanych; marzec - czerwiec 2014 r.).
Kontakt email: [email protected]
Opłaty: początkujący (10 godzin zegarowych pracy indywidualnej, 3 dwugodzinne zajęcia grupowe,
warsztaty ze specjalistą od emisji głosu i ze specjalistą od ruchu scenicznego) - 350 zł za semestr,
zapisujący się powtórnie - 250 zł za semestr. Opłatę można wnieść po rozpoczęciu zajęć, a nawet
w ratach w sekretariacie SDK lub przelewem na konto SDK (dostępne na stronie internetowej SDK)
z dopiskiem „monolog interaktywny, semestr wiosenno - letni 2014 - imię i nazwisko uczestnika”.
Zajęcia odbywać się będą w Piwnicy na Wójtowskiej w poniedziałki i środy od 16.00; proszę
o podawanie w zgłoszeniach e-mailowych najbardziej pasującego dnia i godziny zajęć indywidualnych (kto pierwszy ten lepszy, pozostali muszą się zadowolić terminami pozostałymi). Zajęcia
grupowe dla zaawansowanych będą się odbywały we środy od 18.00 do 22.00.
Semestr zakończy się w czerwcu 2014.
19
PIWNICA NA WÓJTOWSKIEJ
INFORMACJE KULTURALNE
PIWNICA NA WÓJTOWSKIEJ
15 lutego 2014 godz. 19.00 w Piwnicy na Wójtowskiej
kolejne spotkanie “Sceny Piętro Wyżej”
PIOSENKI SERCEM PISANE
- walentynki z piosenką literacką
Monika Węgiel - śpiew
Maria Holka - śpiew, fortepian,
Aleksander Baszum - śpiew, gitara, saksofon
Marek Bartkowicz - śpiew, prowadzenie
oraz przy fortepianie: Radosław Laddy, Mateusz Dębski
- to skład szesnastego już walentynkowego wieczoru z piosenką literacką
Sceny Piętro Wyżej.
Wciąż o miłości, tylko o niej, po kobiecemu i męsku, w najróżniejszych nastrojach, w uniesieniu, w złości, wspominając, planując na przyszłość, paląc namiętne listy i pisząc nowe,
zarzekając się, że już nigdy więcej i wierząc, że czeka nas choćby jutro. Powyższe chwyty
literackie dozwolone, byleby były literackie i chwytały miłość jako temat jedyny
i obowiązujący tego wieczoru. Tak jest u nas od 1999 i tak będzie i tym razem. Raz do roku
w okolicach walentynek.
Monika Węgiel - absolwentka Akademii Teatralnej w Warszawie (2007). Od 2001 należała do Wrocławskiej Akademii
Piosenki prowadzonej przez Jerzego Satanowskiego
i Grażynę Łobaszewską. Laureatka wielu wyróżnień i nagród
m.in. zdobywczyni drugiego miejsca na 28. Przeglądzie
Piosenki Aktorskiej. W 2009 roku nominowana do Feliksa
Warszawskiego w kategorii najlepszy debiut. Od 2008 roku
związana z Teatrem Współczesnym w Warszawie. Repertuar
jaki wykonuje bardzo bliski jest Scenie Piętro Wyżej i stąd
obecność Pni Moniki w naszych walentynkach. Usłyszymy
piosenki Agnieszki Osieckiej, Jacquesa Brela, Georgesa
Brassensa a także z repertuaru Edith Piaf.
Maria Holka i Aleksander Baszum w roku 2011 wystąpili na
kilku festiwalach piosenki zdobywając nagrody i wyróżnienia
m.in. na Spotkaniach Zamkowych w Olsztynie, Przeglądzie
Piosenki „Wieczorne Nastroje” w Kwidzynie, Festiwalu
„Łagodne Spotkania Muzyczne w Gdańsku” czy na Festiwalu
Piosenki Studenckiej w Krakowie. Tworzą jako duet swoisty
teatr piosenki poetyckiej. Pisząc teksty, komponując i śpiewając kreują świat piosenki o niepowtarzalnym kameralnym,
sobie tylko właściwym klimacie. Gdy słucham ich utworów
mam wrażenie, że zamówił je u Marii i Olka dla ubarwienia
swego nowego dzieła Bruno Szulc. Tyle w tych piosenkach
obrazków, retrospekcji i nastrojów. (Marek Bartkowicz) .
Bilety w cenie 25 zł. dostępne na godzinę przed koncertem w kasie Piwnicy.
Zasady rezerwacji biletów na: www.scenapw.sdk.pl
Informacje: www.piwnicanawojtowskiej.sdk.pl, www.scenapw.sdk.pl
Piwnica na Wójtowskiej - Filia Staromiejskiego Domu Kultury
ul. Zakroczymska 11 (wejście od Wójtowskiej) telefon: 22 635 46 47; telefon/faks 22 635 77 83
20
KLUB LITERACKI
WSPÓLNY POKÓJ - FEMINARIUM O PISANIU KOBIET
10 lutego, poniedziałek, godz. 18.30
MIŁOŚĆ ADELI H. - LITERATURA, SZALEŃSTWO, PŁEĆ
Prowadzenie - dr Katarzyna Czeczot
LITERATURA
INFORMACJE KULTURALNE
KULTURALNE
INFORMACJE
24 lutego, poniedziałek, godz. 18.30
Prowadzenie dr Agnieszka Mrozik (część druga)
Kim były kobiety zaangażowane w komunizm? Dlaczego stawały się komunistkami i co miała do tego
płeć? Jaka była ich pozycja w ruchu robotniczym i w partii? Jak wyglądała ich wizja lepszego świata,
także dla kobiet? Odpowiedzi na te pytania poszukamy w tekstach wspomnieniowych polskich
działaczek komunistycznych przed- i powojennych, w publicystyce komunistycznych teoretyczek
i utworach literackich radykalnie lewicowych pisarek.
Lektury będą dostępne na stronie www.manifestacjepoetyckie.sdk
OGRÓD ZOE-LOGICZNY
STRATEGIE POSTHUMANISTYCZNE W NAJNOWSZEJ LITERATURZE
(dyskusja seminaryjna i prezentacja nowego numeru kwartalnika „Wakat/Notoria”)
3 luty 2014 r. (poniedziałek), godz. 18.00;
Sala konferencyjna klubu PAŃSTWOMIASTO, ul. Andersa 29. Wstęp wolny!
Podczas najbliższego spotkania, organizowanego przez Staromiejski Dom Kultury w Warszawie oraz
redakcję „Wakatu” we współpracy z klubem PAŃSTWOMIASTO, porozmawiamy o tym, w jaki sposób
współczesna literatura uczestniczy w debacie nad przemianami relacji pomiędzy ludźmi a innymi
zwierzętami i istnieniami, w jakim stopniu działa na rzecz przeobrażenia antropocentrycznego modelu
kultury, w którym żyjemy, i czy może stanowić nowy głos w dyskusjach ekologów, ekohumanistów,
bioetyków lub polityków. Gościem specjalnym spotkania będzie Anna Barcz (IBL PAN). Dyskusję
poprowadzi Michał Kasprzak („Wakat”).
FILM
Więcej informacji na stronie (a także teksty lektur) : http://manifestacjepoetyckie.sdk.pl/warsztatwakatu.html
DYSKUSYJNY KLUB
FILMÓW NIEOBECNYCH
W lutym zapraszamy na PRZEGLĄD FILMÓW IRAŃSKICH realizowany
we współpracy z Ambasadą Islamskiej Republiki Iranu. Piwnica Largactil SDK.
4 luty 2014 r. godz. 19.00 - "Perskie ocalenie", 2013, reż. Andrzej B. Czulda (Polska)
11 luty 2014 r. godz. 19.00 - "Aga Yousef", 2011, reż. Ali Rafii
18 luty 2014 r. godz. 19.00 - "The rooster trademark Paper", 2011, reż. Maryam Milani
25 luty 2014 r. godz. 19.00 - "Here without me”, 2012, reż. Bahram Tavakoli
Na wszystkie pokazy wstęp wolny!
21
KLUBY, ZAJECIA,
STA£E FORMY PRACY W SDK
,
KA
PLASTY i film
SPOTKANIA PRZY SZTALUGACH
Prowadzone od 1974 r. Plastyczne zajęcia proponują działania z zakresu rysunku i malarstwa
(martwa natura, postać). Przygotowują młodzież
do egzaminów na wyższe uczelnie plastyczne,
ale nie tylko, bowiem zapraszamy także
wszystkich (dorosłych, seniorów), chcących
wykorzystać swój talent dla samej przyjemności
rysowania i malowania. Zajęcia dla młodzieży
szkół średnich oraz studiującej w poniedziałki
i czwartki w godz. 13.00 - 21.00 - od godziny
17.00 także dla osób pracujących. Zajęcia dla
seniorów we wtorki i środy w godz. 8.00 - 14.00.
Prowadzący: Bartłomiej Gerłowski
MANSARDA
Od 2000 roku pracownia prowadzi zajęcia
z rysunku i malarstwa dla dorosłych oraz młodzieży (ze szczególnym uwzględnieniem seniorów i gimnazjalistów). Głównym celem lekcji
jest kształcenie warsztatu artystycznego, motywowanie do pracy twórczej oraz przygotowanie
do egzaminów wstępnych na uczelnie plastyczne. Zajęcia: dla młodzieży - soboty, niedziele:
8.00 - 12.00; dla seniorów - poniedziałki,
czwartki: 8.00 - 13.00, piątki: 8.00 - 14.00,
soboty, niedziele: 12.00 - 15.00.
Prowadząca: Sławomira Rykfa
PRACOWNIA RYSUNKU I MALARSTWA
Działa w SDK od 1990 r. Zajęcia przeznaczone
są dla uzdolnionych plastycznie młodych osób.
Tym, którzy chcą ubiegać się o indeksy uczelni
plastycznych zapewniona jest fachowa pomoc
w przygotowaniu i wyborze zestawów prac do
tzw. teczki kwalifikacyjnej a tym, którzy
studiując na innych kierunkach pragną rozwijać
swój talent - wszechstronna pomoc artystyczna.
Zajęcia: wtorki, środy, piątki, w godz. 14.00 20.00.
EXIT - NOWA SZTUKA W POLSCE
Kwartalnik o sztuce, wydawany od roku 1990.
Wizytówka dokonań i poglądów młodych
artystów tworzących przede wszystkim w kręgu
sztuki konceptualnej, instalacji i performance'u,
wydawana przez Fundację EXIT oraz Galerię
Promocyjną. www.exit.art.pl
GALERIA PROMOCYJNA
Głównym założeniem programu wystawowego
jest prezentacja najnowszych zjawisk z obszaru
szeroko rozumianych sztuk plastycznych oraz
z ich pogranicza. Galeria prezentuje wyłącznie
prace artystów profesjonalnych, jest kontynuatorką założonej w 1955 roku Galerii Krzywego Koła.
Czynna: od wtorku do soboty w godz. 11.00 18.00, w niedzielę w godz. 13.00 - 17.00.
Kurator: Jacek Werbanowski
GALERIA WYJŚCIE AWARYJNE
Prezentuje prace twórców profesjonalnych
i amatorów. Ze względu na charakter i kształt
Galerii, mogą być w niej prezentowane jedynie
małe formy plastyczne. Założona w 1985 roku.
Czynna: od poniedziałku do niedzieli w godz.
9.00 - 21.00. Od 2010 roku przy Galerii Wyjście
Awaryjne działa Koło Naukowe organizujące
spotkania edukacyjne i artystyczne, połączone
z multimedialnymi prezentacjami autorów i ich
prac. Kurator: Tomasz Świtalski
DYSKUSYJNY KLUB FILMÓW
NIEOBECNYCH
Ideą Klubu jest pokazywanie filmów nie mieszczących się w powszechnej ofercie kinowej
i telewizyjnej. Obrazów niebanalnych w treści,
formie oraz stylistyce. Program spotkań obejmuje
projekcję filmu oraz dyskusję z twórcą danego
obrazu lub zaproszonym gościem. Spotkania:
wtorki, w godz. 19.00 - 22.00, Piwnica Largactil.
Prowadząca: Paulina Zając.
Prowadząca: Irena Dłutowska
Członkowie klubów i pracowni mogą korzystać z biblioteczki specjalistycznej.
Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected]
22
KLUBY, ZAJECIA,
STA£E FORMY PRACY W SDK
,
MUZYKA
KWARTET WILANÓW
Kwartet smyczkowy założony w 1967. Od 1990
pracuje w Staromiejskim Domu Kultury. Oprócz
codziennych prób Kwartet organizuje cykliczne
koncerty podczas których prezentuje najwybitniejsze dzieła współczesnej kameralistyki,
z udziałem kompozytorów tych dzieł.
BLUES NA NIEDZIELĘ
Cykl koncertów odbywających się co najmniej raz
w miesiącu - zgodnie z nazwą - w niedzielę w Staromiejskim Domu Kultury.
Prowadzący: Bogusław Wojciechowski
CHÓR TANGA ARGENTYŃSKIEGO MALENA
W repertuarze chóru znajdują się tanga argentyńskie oraz polskie tanga przedwojenne i późniejsze. Próby: we wtorki, w godz. 18.30 - 21.00.
Prowadząca: Monika Kwiatkowska
www.kwartetwilanow.prv.pl
KLUB PIOSENKI
Istnieje od 1976 r. Oprócz nauki śpiewu,
prowadzonej indywidualnie oferuje zajęcia
z kształcenia słuchu i umuzykalniania. Przygotowania do egzaminów do szkół artystycznych
oraz do debiutanckich koncertów. Zajęcia:
poniedziałki i czwartki 8.00 - 14.00, wtorki 8.00
- 17.30, środy 8.00 - 17.00.
Prowadzący: Krzysztof Dłutowski
ORKIESTRA TANGOWA
TANGO PARA TODOS
W SDK od września 2013 r. Nazwa oznacza "tango dla wszystkich". Orkiestra ma w repertuarze tanga argentyńskie, tango-walce, milongi
i candombe. Będzie również akompaniowała
Chórowi Tanga Argentyńskiego MALENA do
śpiewanych przez niego tang argentyńskich.
Próby: w piątki, w godz. 18.00 - 21.00.
Prowadząca: Anna Kalska
CHÓR WARSZAWSKIEGO TOWARZYSTWA
SCENICZNEGO
Współpracuje z SDK od listopada 2005 r. Powstał
w 1998 roku z inicjatywy studentów Akademii
Muzycznej w Warszawie. Trzon zespołu stanowią osoby, które ukończyły wyższe lub średnie
szkoły muzyczne. Próby: środy w godz. 19.00 22.00, w sali kameralnej SDK.
CHÓR SKORACZEWSKIEGO
Chór Wychowanków harcmistrza Władysława
Skoraczewskiego prowadzi działalność od stycznia 2010 roku. Chór kontynuuje dzieło życia
Władysława Skoraczewskiego (1919-1980),
jakim był Centralny Zespół Artystyczny ZHP.
Próby: środy i czwartki 19.30 - 22.00.
Prowadząca: Lilianna Krych
Prowadząca: Lidia Matuszewska
JAZZ CLUB “RYNEK"
Jest jednym z najstarszych klubów jazzowych
w kraju. Działa z przerwami od roku 1974.
W klubie odbywają się promocje płyt i koncerty
specjalne. Na Rynku Starego Miasta w lipcu
i sierpniu współorganizuje od roku 1995 festiwal
JAZZ NA STARÓWCE. Koncerty: raz w miesiącu w sobotę. Prowadzący: Krzysztof Wojciechowski
STAROMIEJSKI KLUB MUZYCZNY
Od 1992 roku krzewi ideę muzykowania w gronie
kameralnym - muzykowania domowego. Aktywność artystyczna tego typu pozwala osiągać
zadowolenie ze wspólnej gry nawet średnio zaawansowanym. Spotkania: środy i soboty w godz.
17. 00 - 21.00. Prowadząca: Ewa Ostaszewska
EDUKAC
JAa
kulturaln
AKADEMIA STROJU DAWNEGO
W SDK od 2010 roku. Cykl wykładów i prezentacji poświęconych historii mody, kostiumologii i dawnym inspiracjom w modzie współczesnej. W ramach ASD odbywają się Spotkania Gorsetowe - cykliczne spotkania poświęcone technikom szycia m.in. strojów, elementów
garderoby z dawnych epok itp.
Prowadząca: Sylwia Majewska
Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected]
23
KLUBY, ZAJECIA, STA£E FORMY
PRACY W SDK
,
Iy
C
E
I
Z
,
D
¿
e
DLA
i mlodzi
KLUBIK POD DASZKIEM
Dawny Klub “Szósteczka”. Działa od 1992 roku.
Zajęcia edukacyjne (dzieci 3 - 5 lat), plastyczne,
śpiew, gry dydaktyczne, zabawy ruchowe, lekcje
rytmiki oparte na motywach ludowych oraz edukacja kulturalna. Nauka języka angielskiego
w oparciu o metodę Hippo &Friends w formie
aktywnej zabawy. Zajęcia: pn. - czw. od 9.00 do
14.00; pt. od 9.00 do 13.00.
Prowadząca: Paulina Maj
KLUBIK SPORTOWY “KANGUREK”
Działa od września 2008 roku. Przeznaczony
jest dla dzieci w wieku 4-5 lat. Proponuje zajęcia
edukacyjne z zakresu wychowania przedszkolnego, rytmikę, zapoznanie z kulturą poprzez
m.in. wyjścia do teatru, muzeum, a także podnoszenie sprawności fizycznej. W ramach zajęć
prowadzone są lekcje języka angielskiego.
Zajęcia: pn. - pt. od 9.00 do 14.00.
KLUB BEMOLEK
Założony w 2002 roku, prowadzi zajęcia indywidualnego nauczania gry na fortepianie, bez
ograniczania limitu wieku. Ukazuje radość muzykowania. Zajęcia indywidualne: pon. 13.30 18.30; wt. 14.30 - 18.00; śr. 12.00 - 18.00; czw.
13.30 - 18.00; piąt. 13.00 - 18.30; sob. 9.00
-14.30. Prowadząca: Agnieszka Jóźwik
KLUB MAŁYCH PIANISTÓW
W SDK od 1998 r. Rozwija zainteresowania muzyczne u najmłodszych, umuzykalnia, kształci
wrażliwość, zachęca do zabawy w muzykę.
Zajęcia prowadzone są indywidualnie i grupowo.
Zajęcia: pon. 14.00 - 17.30; śr. 15.00 - 19.30;
czw. 14.00 - 18.30; piąt. 14.00 - 20.00; sob.9.00
-11.15. Prowadząca: Katarzyna Mazur
BAJKI MIĘDZYKULTUROWE
Celem programu jest zapoznanie z wartościami
innych kultur, obecnymi w kluczowych dla początkującego rozwoju człowieka utworach jakimi
są bajki a także wykazanie ich uniwersalnego
i wartościowego przekazu.
Prowadząca: Anna Zarzycka
PRACOWNIA PLASTYCZNO - TEATRALNA
“PANKRACOWNIA”
W SDK od 1985 r. Kształtuje zdolności w dziedzinie plastyki i teatru. Projekty i rysunki dzieci są
rezultatem wytrwałej pracy i można je podziwiać
na wystawach w SDK. Zajęcia: pn., wt., czw. 14.00 - 20.00. Raz w miesiącu, w sobotę
pracownia organizuje zajęcia plenerowe.
Prowadząca: Bożenna Pepłońska
ZAJĘCIA UMUZYKALNIAJĄCE DLA
NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
W SDK od września 2009 r. Zajęcia skupiają się
na wprowadzaniu dziecka w świat muzyki od
najmłodszych lat poprzez rozwój naturalnej
muzykalności człowieka. Zajęcia dla dzieci od 0
do 3 lat, w soboty, w godz. 11.00- 11.45.
Prowadząca: Katarzyna Mazur.
LABORATORIUM MUZYCZNE
Zajęcia adresowane do dzieci 3-4 letnich,
przygotowujące do podjęcia w przyszłości nauki
gry na instrumentach. Zajęcia rozwijają koordynację i sprawność manualną, ugruntowują poczucie rytmu i zapewniają wspaniałą zabawę.
Zajęcia w soboty w godz. 11.45- 12.30.
Prowadząca: Aleksandra Andruszko-Łajewska
INNE...
KLUB GIER PRZYGODOWYCH “TWIERDZA”
Klub, założony w 1990 roku, pierwotnie zrzeszał
miłośników gier fabularnych (RPG) i był jednym
z pierwszych tego typu ośrodków w Polsce.
Obecnie główny obszar aktywności stanowią gry
planszowe. Klub posiada na stanie ponad 100
najróżniejszych gier (logiczne, fantasy, strategiczne, ekonomiczne, wojenne). Zajęcia: soboty
- godz. 9.00 - 16.00 (gry planszowe); niedziele
- godz. 11.00 - 17.00 (gry planszowe i RPG);
wtorki - godz. 19.00 - 22.00 (system Mordheim).
Prowadzący: Michał Dyr
klubtwierdza.wordpress.com
KLUB MIŁOŚNIKÓW DAWNYCH
MILITARIÓW POLSKICH
Klub skupia miłośników, znawców i kolekcjonerów dawnych militariów polskich, prowadzi
działalność edukacyjną (wykłady, prelekcje).
Spotkania Klubu odbywają się w każdy trzeci
poniedziałek miesiąca, w godz. 18.00 - 21.00.
Prowadzący: Maciej Prószyński
Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected]
24
KLUBY, ZAJECIA,
STA£E FORMY PRACY W SDK
,
T AN I E C
ZESPÓŁ TAŃCA DAWNEGO “PAWANILIA”
W SDK od 1992. Skupia ludzi zainteresowanych
tańcem średniowiecznym, renesansowym i barokowym. Zespół organizuje pokazy oraz kursy,
popularyzuje taniec i muzykę dawną. Zajęcia:
poniedziałki i czwartki 18.30 - 21.30, wtorki 18.30
- 21.30, czwartki 18.00 - 21.00, soboty 13.30
- 15.30. Prowadzące: Sylwia Majewska i Katarzyna Mazur
WAKAT
Kwartalnik literacki. Istnieje od 2006 roku. Obecnie wydawany w Internecie: www.sdk.pl/wakat/
Prowadząca: Beata Gula
WARSZTATY LITERACKIE
To cykle spotkań z poetami, prozaikami i krytykami dla młodych ludzi. Kwalifikacja na warsztaty na podstawie dostarczonych prób twórczości. W SDK od 1982 roku.
Prowadząca: Beata Gula
www.pawanilia.sdk.pl
TANCERZ SOLISTA - RAFAŁ DZIEMIDOK
Profesjonalny tancerz młodego pokolenia specjalizujący się w tańcu współczesnym, pracuje
pod opieką SDK od 1997 r. Zdobył wiele nagród
i wyróżnień na konkursach i przeglądach.
RA
U
T
A
R
E
T
I
L
KLUB LITERACKI
Jest kontynuacją dość licznych, działających od
1967 r. grup literackich w SDK. Zajmuje się
promocją twórczości debiutantów, jak i twórcami
profesjonalnymi. W SDK od 1982 r.
Od 2010 r. swoje działania i stałe zajęcia
realizuje w Piwnicy Largactil SDK.
Ramowy program działalności: - poniedziałki
w godz. 18.00 - 22.00: seminaria, warsztaty; wtorki w godz. 14.00 - 22.00: spotkania redakcyjne pisma “Wakat”; - środy w godz. 16.00
- 18.00: Punkt Konsultacji Literackich; - środy
w godz. 18.00 - 22.00: warsztaty literackie;
- czwartki w godz. 15.00 - 22.00: spotkania
autorskie, promocje książek, Wierszorynki...
Prowadząca: Beata Gula
PUNKT KONSULTACJI LITERACKICH
Przeznaczony jest dla osób jeszcze przed debiutem. Podczas indywidualnych rozmów z krytykiem lub literatem, można uzyskać ocenę swoich
prac, otrzymać wskazówki. W SDK od 1985 r.
Środy, w godz. 16.00 - 18.00.
SENIORZY
KLUB SENIORA “WARS I SAWA”
Powstał w SDK w czerwcu 2008 r. Skupia starsze
osoby chcące aktywnie uczestniczyć w życiu
kulturalnym Starego Miasta i Warszawy, spotkać
się, porozmawiać, mile spędzić czas. Klub
prowadzi kursy komputerowe i językowe dla
seniorów. Spotkania: co czwartek, w godz.
11.00 - 13.00, koncerty - 3 sobota miesiąca.
Prowadzący: Grzegorz Jasiński
ALE BABKI + ...
Zespół wokalny „Ale Babki +…” istnieje od
października 2007 r. Współpracuje z SDK od
wiosny 2008 r. Wykonuje utwory muzyczne
w wielu językach (polskim, włoskim, angielskim,
francuskim, rosyjskim, ukraińskim, czeskim)
wzbogacając je ruchem scenicznym i tańcem.
W repertuarze zespół ma około 70 utworów
i kilkanaście programów tematycznych. Próby:
czwartki - 14.00 - 16.00; soboty - 11.30 - 13.30.
Prowadząca: Anna Dąbrowska
CHÓR “STARÓWKA”
Chór Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, Oddział
Centrum. Współpracuje z SDK od września
2008 r. Istnieje od października 1996 r. W swoim
repertuarze chór ma około 90 utworów.
Próby: w poniedziałki i środy - 14.00 - 16.00.
Prowadząca: Marianna Czech
Dyrygent: Sylwia Krzywda
Koordynator: Beata Gula
25
KLUBY, ZAJECIA,
STA£E FORMY PRACY W SDK - Filia
,
PIWNICA NA WÓJTOWSKIEJ
Filia Staromiejskiego Domu Kultury
Warszawa, ul. Zakroczymska 11
(wejście od Wójtowskiej)
telefon: 22 635 46 47
telefon/faks 22 635 77 83
e-mail: [email protected];
[email protected]
www.piwnicanawojtowskiej.sdk.pl
SCENA PIĘTRO WYŻEJ
Scenę Piętro wyżej powołał w 2005 roku Staromiejski
Dom Kultury w Warszawie. Od zarania prowadzi ją
Marek Bartkowicz. Do maja 2012 roku Scena Piętro
Wyżej działała w Sali Kameralnej SDK przy Rynku
Starego Miasta 2. Obecnie przeniosła się do Piwnicy na
Wójtowskiej - Zakroczymska 11, na warszawskim
Nowym Mieście. Scena ma w dorobku poza występami
zaproszonych artystów również własne zrealizowane
projekty: „Koncert Umarłych Poetów”, „Szemrany plan
Warszawy”, „Aniołowo koło Darwinowa” inne koncerty
a także realizacje wydanych przez SDK płyt: „Piosenki
sercem pisane” (pokłosie wieloletnich „Walentynek”
z piosenką literacką w SDK) i „Szemrany plan
Warszawy” (ukłon wobec przedwojennej piosenki
literackiej). Scena organizuje wieczory z piosenką
poetycką, literacką, wrażliwą, śmieszną, smutną,
drażliwą, ostrą, łagodną, a w każdym razie niebanalną
i niegłupią. Prowadzący: Marek Bartkowicz
DO TEATRU POPRZEZ BAJKĘ
Zajęcia popularyzujące sztukę teatru najmłodszej
widowni. Adresatem są starsze grupy przedszkolne
i pierwsze klasy szkoły podstawowej. Zajęcia połączone z przedstawieniem odbywają się w Piwnicy na
Wójtowskiej. Dzięki warsztatom, w których uczymy się
o elementach składowych teatru, dzieci nie tylko
oglądają spektakl, ale widzą też, jak aktorzy
wykorzystali środki teatralne do stworzenia przedstawienia. Pomysłodawca - Marek Bartkowicz i Ewa
Kutrowska. Realizacja - Teatrzyk dla dzieci „Bajka”.
Zapraszamy w poniedziałki w godzinach porannych starsze grupy przedszkolne oraz uczniów
pierwszych i drugich klas Szkół Podstawowych
(grupy zorganizowane).
MONOLOG INTERAKTYWNY
W SDK od października 2011. Zajęcia dla osób,
które interesują się estradą, bądź występują publicznie
i chcą nabyć nowe umiejętności: opanowywania tremy,
prawidłowej dykcji i artykulacji, nawiązywania kontaktu
z odbiorcami...
Spotkania: poniedziałki i środy 16.00 - 22.00.
Prowadząca: Maria Kowalik
TEATR KLASYKI ROSYJSKIEJ
Założony w 1999 roku - to młodzieżowa grupa
realizująca arcydzieła z kanonu dramatu i wielkiej
literatury rosyjskiej. Zajęcia grupowe i indywidualne
(przygotowanie do szkół teatralnych, praca nad
tekstami). Zajęcia: czwartki 16.00 - 22.00, soboty 9.00
- 14.00, niedziele 8.00 - 17.00.
Prowadząca: Zuzanna Górniaszek
TEATR POLONISTYKI UW
im. Eligiusza Szymanisa
Teatr Polonistyki UW im. Eligiusza Szymanisa powstał
w 2010 roku jako inicjatywa studencka. W swoich
kręgach zrzesza ludzi wrażliwych na słowo i jego
prezentację na scenie. Dlatego głównym kryterium
wyboru sztuk do realizacji jest poruszenie, jakie
wywołują w zespole Teatru. Należą do nich zarówno
wybitne dzieła dramatu polskiego i światowego, jak
i teksty utalentowanych filologów z Wydziału Polonistyki UW. W swoim międzynarodowym zespole Teatr
zrzesza różnego rodzaju miłośników sceny i profesjonalistów (m.in. aktorów, reżyserów, muzyków, scenografów, dramaturgów).
Próby: poniedziałek i piątek od 18.00 - 22.00.
Opiekun: dr Maria Makaruk.
Prezes: Piotr Bartha
Strona: teatrpolonistyki-uw.pl
na Facebooku: Teatr Polonistyki UW
poprzez mail: [email protected]
LEKCJE TEATRALNE
Interaktywne zajęcia teatralne w czasie których
młodzież poznaje dzieje teatru od starożytności do
dnia dzisiejszego, prowadzone w formie wykładów,
quizów, zajęć scenicznych. Lekcje: piątki godz. 9.00
- 11.00 (grupy zorganizowane).
Prowadząca: Maria Kowalik
KLUB TWÓRCZY "MIKROSCENA”
Istnieje od 1974 roku. W pracy z dziećmi w wieku
szkolnym i młodzieżą (nawet powyżej 19 roku życia)
wykorzystuje sztukę teatralną i filmową do celów
rozwijania kompetencji społecznych i osobowości oraz
samopoznania. Uczestnicy pracują w grupach 6-10
osobowych, przygotowują spektakle w oparciu o literaturę lub własne teksty. W działaniach zespołu ważny
jest oczywiście rezultat pracy, ale najważniejsza jest
droga prowadząca do celu. Zajęcia: wtorki 13.00
- 16.00, środy 15.00 - 18.00 oraz w piątki: 14.00 - 20.00
(w siedzibie SDK - Rynek St. Miasta 2).
Prowadząca: Małgorzata Graczyk
26
DYSKRETNY UROK STOLYCY
Rys. Bartłomiej Gerłowski
WIŚNIAK
JEJ ZASZKODZIŁ
W fabryce
czekolady i cukierków p. f.
“Apollo"
(właściciele
R. Szlosbajtel i I. Friede), przy
ul. Bonifraterskiej Nr. 27,
robotnica 22-letnia Rozalja
Farnerówna (Nowolipie Nr. 72)
będąc naczczo, napiła się
pewną dozę wiśniaku.
Po przyjściu do domu
F. zachorowała z objawami
zatrucia. Karetka Kasy Chorych
przewiozła ofiarę łakomstwa do
szpitala Wolskiego, gdzie wróciła
do zdrowia.
wejścu i spojrzawszy sobie prosto w oczy, zaczęły
na skutek wyzywającej postawy starszej damy
toczyć między sobą spór o mężczyznę.
Spór ten, nie pozbawiony momentów
tragikomicznych szybko zamienił się w prawdziwą
walkę, gdy zazdrośnica zerwała z głowy swej
rywalki kapelusz, poczem zaczęła targać ją za
włosy.
Niezwykłą tę bójkę uliczną eleganckich zdawałoby się - kobiet, przypominającą doprawdy
walkę kogutów, z trudem przerwała publiczność,
która na odgłos przeraźliwych krzyków napastowanej wezwała do zwolenniczek boksu policję.
Jak się okazało kobietą, która napadła młodą
dziewczynę, jest niejaka Mantensowa, znana policji
z utrzymywania w Warszawie domów publicznych.
Mężczyzną zaś, o którego tak zawzięcie
walczyły kobiety okazał (się) kelner od Lijewskiego,
B., utrzymujący snąć bliskie i zażyłe stosunki
z Mantensową, którą aresztowano.
"Stołeczny Kurjer Wieczorny"
nr 66; 12.12.1924 r.
"Stołeczny Kurjer Wieczorny"
nr 66; 12.12.1924 r.
SPÓR O MĘŻCZYZNĘ,
przy którym włosy z głów wydzierano
garściami. Fruwające kapelusze dam
w kawiarni.
(m) Wczoraj w zacisznej cukierni Rydzewskiego na Krakowskiem Przedmieściu nr 12 zdarzył
się niezwykły wypadek, który wśród licznych gości
kawiarnianych wywołał nieopisany popłoch.
W porze obiadowej, kiedy w cukierni
panowała niczem niezamącona cisza i słychać było
tylko poszept kilku zabłąkanych gości, do cukierni
weszła para młodych ludzi, elegancko ubranych,
która zajęła stolik w kąciku pod ścianą.
Zaledwie jednak kazali sobie coś podać,
jak do cukierni wpadła zdyszana kobieta w balzakowskim wieku, ubrana z przepychem i szybkim
krokiem zbliżyła się do najspokojniej gwarzącej
sobie pary.
Na jej widok młody człowiek, jakby
zaskoczony tym niemiłym spotkaniem, przeprosił
swą towarzyszkę i wraz z tajemniczą damą
w fokach oddalił się do drugiego pokoju, skąd po
chwili doszły obecnych w cukierni zbyt może jędrne
epitety zazdrosnej damy pod adresem swego
kochanka i jego towarzyszki. Ta ostatnia, widząc co
się święci, natychmiast zapłaciła rachunek i ku
ogólnemu zdumieniu opuściła w pośpiechu
cukiernię. Tymczasem obie damy zetknęły się przy
DESPERAT URATOWANY
PRZEZ POLICJĘ
Policja VIII-go komisariatu podczas obławy zatrzymała 26 - letniego Marjana Panufila
rymarza przy którym podczas rewizji znaleziono
rewolwer systemu "Buldoga". Badany Panufil
zeznał, że rewolwer kupił za 50 zł. od nieznanego
mężczyzny na placu Kercelego w celu odebrania
sobie życia, które mu sie sprzykszyło.
"Stołeczny Kurjer Wieczorny"
nr 6, 7.10.1924 r.
Rynek
wydawca:
Staromiejski Dom Kultury
w Warszawie
adres redakcji:
Rynek Starego Miasta 2
00-272 Warszawa,
Tel: 831-23-75
www.sdk.pl,
e-mail: [email protected]
Redaguje Zespół
Redaktor Naczelny: Sebastian Lenart
Sekretarz redakcji: Piotr Sobieniak
Opieka graficzna: Bartłomiej Gerłowski,
Piotr Sobieniak
ISSN 1733-5906
Wydawnictwo bezpłatne
Oddano do druku 30.01.2014