Program Ochrony „rodowiska

Uchwała Nr XXII/168/2004
Rady Miejskiej w Chełmku
z dnia 14 pa dziernika 2004 r.
w sprawie: przyj cia Programu Ochrony
Chełmek.
rodowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami w Gminie
Na podstawie art.18 ust.2 pkt 6 i 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz dzie gminnym (Dz. U. z
2001 r. Nr 142, poz.1591 z pó n. zm.) art. 17 ust.1, art.18 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
Ochrony rodowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 z pó n. zm.) art. 14 ust 1, 3 i 6 ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. O odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz.628 z pó n. zm.)
Rada Miejska w Chełmku uchwala, co nast puje:
§1
Przyjmuje si Program Ochrony rodowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami w Gminie Chełmek
stanowi cy zał cznik do niniejszej uchwały.
§2
Wykonanie Uchwały powierza si Burmistrzowi Chełmka.
§3
Uchwała wchodzi w ycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz dowym Województwa
Małopolskiego.
Przewodnicz cy Rady Miejskiej
Zbigniew Jele
Zał cznik do uchwały Nr XXII/168/2004
Rady Miejskiej w Chełmku
z dnia 14 pa dziernika 2004 r.
PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA GMINY CHEŁMEK
Spis tre ci
Streszczenie
1.Wst p
2. Metodyka opracowania i główne uwarunkowania Programu
3. Nadrz dny cel programu ochrony rodowiska dla Gminy Chełmek
4. Priorytety ekologiczne.
I. Charakterystyka Gminy.
I. Informacje ogólne
1.1. Ludno
1.2..Gospodarka
1.3. Rolnictwo
2. Infrastruktura techniczna
2.Zaopatrzenie w wod
2.2 Odprowadzanie i oczyszczanie cieków
2.3. Gospodarka odpadami
2.4. Infrastruktura energetyczna
2.5. Ciepłownictwo
2.6. Zaopatrzenie w gaz
2.7. Komunikacja
II. rodowisko naturalne – stan obecny i zagro enia.
1. Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia
2. Geologia
3. Gleby
3.1. Stan gleb
3.2. Eksploatacja w gla kamiennego i jej skutki dla Gminy
4. Hydrografia..i hydrogeologia
4.1. Wody powierzchniowe
4.2. Wody podziemne
4.3.Stan wód
4.4. Zanieczyszczenie osadów wodnych
4.5. Zagro enie powodziowe
5. Klimat
6. Powietrze atmosferyczne
6.1. Stan powietrza w Gminie
7. Klimat akustyczny
7.1. Hałas
7.2. Wibracje
8. Szata ro linna
8.1. Tereny zieleni urz dzonej
8.2. Obszary i obiekty przyrodnicze chronione prawem
9. Walory rodowiska kulturowego
10. Poprawa bezpiecze stwa ekologicznego Gminy
III. Analiza mo liwo ci Gminy w zakresie wewn trznego i zewn trznego finansowania zada w dziedzinie
ochrony rodowiska.
1.Plan bud etu Gminy
1.2. Analiza wska nikowa zdolno ci kredytowej Gminy
1.3. Wydatki na ochron rodowiska
1.4. Prognoza dochodów i -wydatków na lata 2004 - 2010
2 Mo liwo ci finansowania zada z zakresu ochrony rodowiska
2. Fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej
2.3. Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
2.4. Powiatowe Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
2.5. Fundacje i programy pomocowe
IV. Cele rodowiskowe Gminy i ich zgodno zobowi zuj cym ustawodawstwem.
1.Zało enia wyj ciowe programu
2. Uwarunkowania zewn trzne opracowania Programu Ochrony rodowiska dla Gminy Chełmek
2.1. Polityka Ekologiczna Pa stwa
2.2. Fundusz Spójno ci -priorytety cz ci rodowiskowej (2004 - 2006)
3. Akty prawne
3.1. Projektowane zmiany w ustawodawstwie
4. Program poprawy w dla pola: Jako wód i stosunki wodne
5.Program poprawy dla pola: Powietrze atmosferyczne
6. Program poprawy dla pola: Hałas i wibracje
7. Program poprawy dla pola: Promieniowanie elektromagnetyczne
8. Program poprawy dla pola: Lasy
9. Program poprawy dla pola: Obszary chronione i tereny zieleni urz dzonej
10. Program poprawy dla pola: Gleby
12. Program poprawy dla pola; edukacja ekologiczna
13. Aktywizacja rynku do działa na rzecz rodowiska
V. Cele rodowiskowe Gminy.
1. Harmonogram rzeczowy realizacji „Programu Ochrony rodowiska"
2. Zarz dzanie w Programie ochrony rodowiska
3. Sposób kontroli oraz dokumentowania realizacji programu
Literatura.
STRESZCZENIE
1. Wst p.
Rozwój cywilizacyjny i wielokierunkowa ekspansja człowieka spowodowały, znaczn degradacj
rodowiska naturalnego – zanieczyszczenie jego poszczególnych komponentów, wyczerpywanie si
zasobów surowcowych, gini cie gatunków zwierz t i ro lin, a tak e pogorszenie stanu zdrowia ludno ci na
terenach przeobra onych. Dlatego przyjmuje si , e jednym z najwa niejszych praw człowieka jest prawo do
ycia w czystym rodowisku. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku stanowi, e Rzeczpospolita Polska
zapewnia ochron rodowiska, kieruj c si zasad zrównowa onego rozwoju.
Zrównowa ony rozwój oznacza prowadzenie szerokiej działalno ci gospodarczej i społecznej przy
jednoczesnym niedopuszczeniu do dalszej degradacji rodowiska naturalnego oraz na podejmowaniu
działa zmierzaj cych do restytucji zniszczonych elementów rodowiska. Istota rozwoju zrównowa onego
polega wi c na tym, aby zapewni zaspokojenie obecnych potrzeb bez ograniczania przyszłym generacjom
mo liwo ci rozwoju.
Wskazane zostało równie , e ochrona rodowiska jest obowi zkiem władz publicznych, które
poprzez swoj polityk powinny zapewni bezpiecze stwo ekologiczne. Gminy nale do władz publicznych,
zatem na nich równie spoczywa obowi zek wykonywania zada z zakresu ochrony rodowiska oraz
odpowiedzialno
za jako
ycia mieszka ców. Dodatkowym wyzwaniem stało si członkostwo w Unii
Europejskiej oraz zwi zane z nim wymogi. Trudnym zadaniem, czekaj cym Gminy jest wdro enie tych
przepisów i osi gni cie standardów UE w zakresie m.in. ochrony rodowiska.
Efektywno działa w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego zale y przede wszystkim od
polityki i rozwi za przyj tych na szczeblu lokalnym oraz pozyskania zainteresowania i zrozumienia ze
strony społeczno ci lokalnych. Działania takie, aby były skuteczne, musz by prowadzone zgodnie z
opracowanym uprzednio programem, sporz dzonym na podstawie analizy sytuacji dla danego rejonu.
Zadanie takie ma spełnia wieloletni program ochrony rodowiska.
Cele i działania proponowane w Programie ochrony rodowiska posłu do tworzenia warunków dla
takich zachowa ogółu społecze stwa Gminy, które słu y b d poprawie stanu rodowiska przyrodniczego.
Realizacja celów w nim wytyczonych powinna spowodowa polepszenie warunków ycia mieszka ców przy
zachowaniu walorów rodowiska naturalnego na terenie Gminy.
Program ochrony rodowiska przedstawia aktualny stan rodowiska, okre la działania niezb dne
zmierzaj ce do poprawy tego stanu, umo liwia koordynacj decyzji administracyjnych oraz wybór decyzji
inwestycyjnych podejmowanych przez ró ne podmioty i instytucje. Sam program nie jest dokumentem
stanowi cym, ingeruj cym w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji rz dowej i samorz dowej
oraz podmiotów u ytkuj cych rodowisko. Nale y jednak oczekiwa , e poszczególne jego wytyczne i
postanowienia b d respektowane i uwzgl dniane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w
zakresie ochrony rodowiska.
Zakłada si , e kształtowanie polityki ekologicznej w Gminie Chełmek b dzie miało charakter
procesu ci głego, z jednoczesnym zastosowaniem metody programowania „krocz cego”, polegaj cej na
cyklicznym weryfikowaniu perspektywicznych celów w przekrojach etapowych i wydłu aniu horyzontu
czasowego Programu w jego kolejnych edycjach.
2. Metodyka opracowania i główne uwarunkowania Programu.
Sposób opracowania Programu został podporz dkowany metodologii wła ciwej dla planowania
strategicznego, polegaj cej na:
- okre leniu diagnozy stanu rodowiska przyrodniczego w Gminie Chełmek, zawieraj cej charakterystyki
poszczególnych komponentów rodowiska wraz z ocen stanu;
- okre leniu kreatywnej cz ci Programu poprzez konkretyzacj (uszczegółowienie) celów głównych oraz ich
racjonalizacj w postaci sformułowania listy działa ;
- scharakteryzowaniu uwarunkowa
realizacyjnych Programu w zakresie rozwi za
prawnoinstytucjonalnych, ródeł finansowania, ocen oddziaływania na rodowisko planowania przestrzennego;
- okre leniu zasad monitorowania.
ródłami informacji dla Programu były materiały uzyskane z Urz du Miasta i Gminy w Chełmku ,
oraz dost pna literatura fachowa.
Zgromadzone informacje zostały zweryfikowane poprzez ankietyzacj , wywiady i sonda e
uwzgl dniaj ce szerok problematyk ochrony rodowiska, z których wnioski zostały uwzgl dnione w
Programie.
Jako punkt odniesienia dla Programu ochrony rodowiska przyj to aktualny stan rodowiska oraz
stan infrastruktury ochrony rodowiska na dzie 1.01.2004 z uwzgl dnieniem dost pnych danych za okres
2003 roku.
Koncepcja Programu oparta jest o zapisy nast puj cych dokumentów:
Prawo ochrony rodowiska z 27 kwietnia 2001 roku. Definiuje ono ogólne wymagania
w odniesieniu do programów ochrony rodowiska opracowywanych dla potrzeb województw, powiatów i
gmin.
Polityka ekologiczna pa stwa na lata 2003 – 2006 z uwzgl dnieniem perspektywy na lata 2007 –
2010”. Zgodnie z zapisami tego dokumentu Program winien definiowa :
1. cele redniookresowe do 2010 roku
2. zadania na lata 2003 – 2006
3. monitoring realizacji Programu
4. nakłady finansowe na wdro enie Programu
Cele i zadania uj te w kilku blokach tematycznych, a mianowicie:
1. cele i zadania o charakterze systemowym,
2. ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u ytkowanie zasobów przyrody,
3. zrównowa one wykorzystanie surowców,
4. jako
rodowiska i bezpiecze stwo ekologiczne.
Program Ochrony rodowiska dla Powiatu O wi cimskiego. W dokumencie tym okre lono
długoterminow
polityk
ochrony
rodowiska dla Powiatu o wi cimskiego, przedstawiono cele
krótkoterminowe i sposób ich realizacji, okre lono sposoby zarz dzania rodowiskiem i aspekty finansowe
realizacji programu.
Wytyczne do sporz dzania programów ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym,
które podaj sposób i zakres uwzgl dniania polityki ekologicznej pa stwa w programach ochrony
rodowiska oraz wskazówki, co do zawarto ci programów. W gminnym Programie powinny by
uwzgl dnione:
1. zadania własne gminy (pod zadaniami własnymi nale y rozumie te przedsi wzi cia, które b d
finansowane w cało ci lub cz ciowo ze rodków bud etowych i pozabud etowych b d cych w
dyspozycji gminy),
2. zadania koordynowane (pod zadaniami koordynowanymi nale y rozumie pozostałe zadania zwi zane z
ochron
rodowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które s finansowane ze
rodków przedsi biorstw oraz ze rodków zewn trznych, b d cych w dyspozycji organów i instytucji
szczebla centralnego, b d instytucji działaj cych na terenie gminy, ale podległych bezpo rednio
organom centralnym)
Niniejszy dokument b dzie uszczegóławiany, korygowany i koordynowany z projektowanymi obecnie
aktami wykonawczymi do ustawy „Prawo ochrony rodowiska” i do kilkunastu ustaw komplementarnych,
których tre powinna by uwzgl dniana w Programie.
3. Nadrz dny cel programu ochrony rodowiska dla Gminy Chełmek.
Nadrz dny cel Programu ochrony rodowiska dla gminy Chełmek sformułowano nast puj co:
OSI GNI CIE TRWAŁEGO ROZWOJU CHEŁMKA ORAZ POPRAW BEZPIECZE STWA
EKOLOGICZNEGO JEJ MIESZKA CÓW I ZWI KSZENIE ATRAKCYJNO CI GMINY
WYNIKAJ CE Z POPRAWY STANU RODOWISKA PRZYRODNICZEGO
4. Priorytety ekologiczne.
Kompleksowo
zagadnie ochrony rodowiska, a tak e zakres przeobra e na terenie Gminy
wymusiła wyznaczenie celów długo i krótkoterminowych, a tak e przyj cie zada z zakresu wielu sektorów
ochrony rodowiska. Spo ród nich dokonano wyboru najistotniejszych zagadnie , których rozwi zanie
przyczyni si w najbli szej przyszło ci do poprawy stanu rodowiska na terenie Gminy.
Wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w oparciu o diagnoz stanu poszczególnych
komponentów rodowiska na terenie Gminy Chełmek , uwarunkowania zewn trzne (obowi zuj ce akty
prawne) i wewn trzne, a tak e inne wymagania w zakresie jako ci rodowiska.
Wybór priorytetowych przedsi wzi ekologicznych na terenie Gminy Chełmek na lata 2004-2007
przeprowadzono przy zastosowaniu nast puj cych kryteriów organizacyjnych
i rodowiskowych.
Kryteria o charakterze organizacyjnym
1. wymiar przedsi wzi cia (ponadlokalny i publiczny)
2. zaawansowanie przedsi wzi cia w realizacji
3. konieczno realizacji przedsi wzi cia ze wzgl dów prawnych
4. zabezpieczenia rodków na realizacj lub o mo liwo uzyskania dodatkowych zewn trznych rodków
finansowych (z Unii Europejskiej z innych ródeł zagranicznych lub krajowych)
5. efektywno ekonomiczna przedsi wzi cia
6. znaczenie przedsi wzi cia w skali regionalnej
7. spełnianie wymogów zrównowa onego rozwoju - zgodno przedsi wzi cia dla rozwoju gospodarczego
Gminy
Kryteria o charakterze rodowiskowym
1. mo liwo likwidacji lub ograniczenia najpowa niejszych zagro e dla rodowiska i zdrowia ludzi
2. zgodno z celami i priorytetami ekologicznymi okre lonymi w „Polityce ekologicznej pa stwa na lata
2003-2006 z uwzgl dnieniem perspektyw na lata 2007-2010”
3. zgodno z mi dzynarodowymi zobowi zaniami Polski w zakresie ochrony rodowiska
4. skala dysproporcji pomi dzy aktualnym i prognozowanym stanem rodowiska a stanem wymaganym
przez prawo
5. skala efektywno ci ekologicznej przedsi wzi cia (efekt planowany, tempo jego osi gni cia)
6. wieloaspektowo
efektów ekonomicznych przedsi wzi cia (mo liwo
jednoczesnego osi gni cia
poprawy stanu rodowiska w zakresie kilku elementów rodowiska)
7. w odniesieniu do gospodarki odpadami istotnym kryterium była zgodno
proponowanych zada z
wymogami kształtowania nowoczesnej gospodarki odpadami poprzez priorytetowe traktowanie
tworzenia systemów, działa w zakresie zbiórki i transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów
Priorytety ekologiczne dla Gminy Chełmek.
Kieruj c si podanymi powy ej kryteriami, wyznaczono nast puj ce zadania priorytetowe dla Gminy
z zakresu ochrony rodowiska:
1. zabezpieczenie dostaw wody dla Gminy,
2. modernizacja i rozbudowa istniej cego systemu kanalizacji i wodoci gów,
3. osi gni cie wysokiej jako ci wód i ochrona zasobów wodnych
4. odbudowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych,
5. regulacja stosunków wodnych,
6. termomodernizacja Gminy,
7. poprawa gospodarki odpadami poprzez budow nowoczesnego, kompleksowego systemu,
8. osi gni cie wymaganych standardów dla jako ci powietrza atmosferycznego,
9. rekultywacja terenów zdegradowanych,
10. edukacja ekologiczna społecze stwa,
S to elementy, co do których w pierwszym rz dzie winny by podj te działania zmierzaj ce do
poprawy aktualnego stanu.
ROZDZIAŁ I
CHARAKTERYSTYKA GMINY.
1. Informacje ogólne.
Chełmek to gmina miejsko – wiejska poło ona w zachodniej cz ci województwa małopolskiego, w powiecie
o wi cimskim u zbiegu Wisły i Przemszy.
Gmina Chełmek w swym obecnym kształcie terytorialnym i administracyjnym została utworzona w
styczniu 1973 r. poprzez utworzenie wspólnego urz du dla miasta Chełmek i gromady Bobrek. Miasto
Chełmek prawa miejskie uzyskało l stycznia 1969r. (Dz. U. Nr 18 póz. 118 z 1968r.), wcze niej - w 1956r.
gromadzie Chełmek, obejmuj cej tak e Gorzów, nadano prawa osiedla. Wraz z uzyskaniem praw miejskich
wył czono z Chełmka miejscowo (sołectwo) Gorzów, przydzielaj c je do gromady Bobrek. Korekt granicy
miasta przeprowadzono w 1996r. na styku miasta z gmin Libi .
Jest jedn z najmniejszych gmin powiatu o wi cimskiego o powierzchni 2 731 ha (miasto Chełmek
831 ha, sołectwo Bobrek 1502 ha, sołectwo Gorzów 398 ha) zajmuj c 8 miejsce w ród 9 gmin.
Jednocze nie pod wzgl dem liczby ludno ci 13 110 osób (miasto – 9 340 osób, wie – 3 770 osób) gmina
plasuje si na 5 miejscu przed Zatorem, Przeciszowem, gmin Osiek i Polank Wielk .
Rys. 1 Poło enie Gminy Chełmek na tle powiatu o wi cimskiego.
Gmina graniczy:
1. od wschodu z Libi em (powiat chrzanowski),
2. od południa z Gmin oraz Miastem O wi cim,
3. od zachodu i północy z Gminami Bieru , Chełm l ski, Imielin i Jaworzno (województwo l skie).
Cz
zachodni Gminy wzdłu Przemszy i cz
południow zajmuj tereny rolnicze. Od północy i
północnego wschodu ci gn si tereny le ne, które stanowi 37,3% jej ogólnej powierzchni.
Do głównych szlaków komunikacyjnych przebiegaj cych przez gmin nale :
1. linia kolejowa Trzebinia-O wi cim,
2. droga wojewódzka nr 780 z Krakowa w kierunku l ska,
3. droga wojewódzka nr 933 Chrzanów – Libi - O wi cim
Chełmek ma status Gminy Górniczej, zgodnie z postanowieniami art. 2 ust. 9 ustawy z dnia 26
listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa w gla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki
rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych.
Atutem Gminy jest jej lokalizacja w niedalekim s siedztwie trzech du ych o rodków miejskich jakimi
s :
1.
2.
3.
Katowice, odległe o ok.30 km, b d ce głównym o rodkiem Górno l skiego Okr gu Przemysłowego
Kraków, odległy o ok. 40-50 km, wa ne centrum kulturalne, naukowe, przemysłowe b d cy
najwi kszym o rodkiem miejskim południowej Polski,
Bielsko-Biała, odległa o ok.30-40 km, b d ca głównym o rodkiem przemysłowym Podbeskidzia
1.1. Ludno
.
Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego liczba ludno ci w roku 2002 roku. wynosiła w
gminie 13 110 osób , z czego na miasto przypadało 9 340 osób, na tereny wiejskie 3 770 osób. W roku 2003
(stan na 28.10) ogólna liczba ludno ci spadła i wynosiła 12 950 (6555 kobiet, 6395 m czyzn).
W ród ludno ci miasta nieznacznie przewa aj kobiety ok. 4700 (m czy ni ok. 4500), z kolei na
terenach wiejskich zaznacza si nieznacznie wi kszy udział m czyzn ok. 1900 (kobiety – ok. 1800).
Ogółem w Gminie zamieszkuje wi cej kobiet ok. 6600 (m czy ni ok. 6400).
Ogólnie Gmin w roku 2002 zamieszkiwało:
1. 3 000 osób w wieku przedprodukcyjnym (w tym wieku 0 – 14 lat 2 300 osób),
2. 8 300 osób w wieku produkcyjnym ( w tym w wieku mobilnym 5 300 osób),
3. 1 700 osób w wieku poprodukcyjnym.
Według danych z Urz du Miejskiego w Chełmku liczba ludno ci na dzie 31 grudnia 2003 wynosiła:
ogółem - 13 003 w tym
1. miasto Chełmek – 9261
2. sołectwo Bobrek – 1980
3. sołectwo Gorzów - 1762
Stan i struktura ludno ci wynika z jednej strony ze stanu i struktury ludno ci w okresach
poprzednich, a z drugiej strony z realizacji zjawisk i procesów rozwoju demograficznego takich jak:
dzietno , umieralno , migracje wewn trzne i zagraniczne. Rzeczywisty przebieg tych zjawisk i procesów
jest zwi zany ze struktur ludno ci oraz fluktuacj wy ów i ni ów demograficznych, a tak e oddziaływaniem
na nie innych czynników ekonomiczno-społecznych takich jak: ogólny stan zamo no ci, sytuacja na rynku
pracy, ogólny stan zdrowia ludno ci i dost p do opieki zdrowotnej, a tak e zmiany obyczajów w sferze
rodzinnej wpływaj ce na poziom dzietno ci i wiek matek rodz cych dzieci.
Według „Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Chełmek”
ogólna liczba ludno ci w Gminie w roku 2005 powinna wynosi 13555 (wariant pesymistyczny) do 13720
osób. Z danych udost pnionych przez Urz d Miejski w Chełmku wynika i liczba ludno ci zamieszkuj cej
obecnie Gmin jest ni sza od zakładanej w wariancie pesymistycznym.
Tabela
1
Prognoza demograficzna dla Gminy Chełmek .
Wariant PESYMISTYCZNY
Rok
Liczba ludno ci
przedprodukcyjnym
2005
13555
2955
2010
13920
2980
2015
14135
3110
Wariant OPTYMISTYCZNY
2005
13720
3135
2010
14225
3285
2015
14545
3515
Na podstawie „Studium...”dla Gminy Chełmek
Liczba ludno ci w wieku
produkcyjnym
8690
8700
8410
poprodukcyjnym
1910
2240
2615
8675
8690
8415
1910
2250
2615
Prognoz ruchu naturalnego ludno ci miasta i gminy Chełmek w okresie do roku 2015 opracowano
w dwóch wariantach: pesymistycznym, zakładaj cym minimalny poziom płodno ci i optymistycznym,
uwzgl dniaj cym maksymalny wska nik płodno ci.
Poni ej przedstawiono krótk charakterystyk tendencji demograficznych w poszczególnych
grupach wiekowych przyj t w Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Chełmek. :
1. liczba dzieci w wieku przedszkolnym b dzie rosn
systematycznie do 2010r.: w wariancie
pesymistycznym z 1076 do 1320, za w optymistycznym - do 1485 osób, po roku 2010nale y
oczekiwa zmniejszenia si tej grupy wiekowej do poziomu 1240-1385 osób;
2. inna tendencja wyst puje w przypadku kolejnej grupy wiekowej - dzieci i młodzie y w wieku szkolnym
(7-14 lat): po pocz tkowym spadku liczebno ci tej grupy z 1657 do 1195-1335osób w roku 2010, nale y
w latach nast pnych oczekiwa jej wzrostu do 1440-1630 osób;
3. liczba młodzie y w wieku szkoły redniej (15-19 lat) b dzie systematycznie spada od poziomu 1233
osób do 695-765 w roku 2015; udział tej grupy wiekowej zmniejsza si znacznie z obecnych 9,5% do
4,9-5,4% w roku 2015;
4.
5.
6.
7.
8.
9.
ludno
w grupie wiekowej 20-29 po pocz tkowym dynamicznym wzro cie zwi ksza b dzie sw
liczebno jedynie do roku 2005 (do poziomu 2330-2335 osób), po czym nast pi jej spadek do poziomu
1775 osób (a wi c podobnie jak w poprzednim przypadku
nast pi spadek udziału z 15,2% do 12,6%);
liczebno nast pnej grupy wiekowej (30-44 lat) wykazywa b dzie istotn zmienno :
pocz tkowo - do roku 2005 - nale y oczekiwa spadku jej liczebno ci, za nast pnie -znacznego i
systematycznego wzrostu (z poziomu 2680 osób w roku 2005 do3320-3325 w 2015r.), przy czym
odsetek tej grupy wiekowej w ogólnej liczbie mieszka ców b dzie wówczas jedynie niewiele wi kszy ni
obecnie (22,5-23,5%);
udział ludno ci w grupie wiekowej 45-59/64 pocz tkowo b dzie wzrastał (do 2005r.),nast pnie za
spodziewa si nale y jego niewielkiego spadku (z 3270-3275 do 3050 osób);
liczba ludno ci w wieku poprodukcyjnym (a wi c w wieku 60-65 lat i wi cej) b dzie w całym okresie
prognozy wykazywa istotn tendencj rosn c : z 1438 osób do 2615 osób, a jej udział w ogólnej
liczbie mieszka ców wzro nie z obecnych 11% do 18,5%.
Dla potrzeb opracowania Programu wykorzystano wska niki przyrostu demograficznego przyj te w
wojewódzkim... i powiatowym programie ochrony rodowiska.
Bior c pod uwag liczb ludno ci w głównych grupach wiekowych (w wieku przedprodukcyjnym,
produkcyjnym i poprodukcyjnym), daje si zauwa y wyra na tendencja do starzenia si społeczno ci
Gminy udział ludno ci w wieku poprodukcyjnym b dzie systematycznie wzrastał do poziomu 18,5%.
Pozostałe grupy zanotuj zmniejszenie swego udziału: liczba osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejszy
si z 26,6% do 22-24,9%(w zale no ci od rozpatrywanego wariantu), za udział ludno ci w wieku
produkcyjnym, po pocz tkowym wzro cie, zmaleje z obecnych 62,4% do 59,5%. W istotny sposób wzro nie
współczynnik obci enia demograficznego Gminy (a wi c stosunek liczby ludno ci w wieku przed - i
poprodukcyjnym do liczby ludno ci w wieku produkcyjnym) z 60,3 (obecnie) do poziomu 68-73 w roku 2015.
Tabela
Prognoza demograficzna dla Gminy Chełmek.
1
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
13 025 13 056 13 088 13 119 13 150 13 182 13 213 13 255 13 298 13 340 13 382 13 424
Najwi ksza dynamika zmian liczby ludno ci w poszczególnych grupach wiekowych w analizowanych
okresach prognozy dotyczy b dzie przyrostu liczby dzieci w wieku przedszkolnym w okresie 2000-2005
oraz przyrost liczby dzieci w wieku szkolnym (7-14 lat)w latach 2010-2015, stale wysoka dynamika
cechowa b dzie wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Znacz cego przyrostu liczby mieszka ców w
wieku 30-44 lat nale y spodziewa si w latach 2005-2015, znaczny b dzie tak e wzrost udziału dzieci w
wieku przedszkolnym i szkolnym w latach 2005-2010. W najbli szym okresie, do roku 2005,szczególnie za
do roku 2000 nale y spodziewa si do istotnego, najwi kszego w analizowanym okresie, zwi kszenia
liczby osób wchodz cych w wiek produkcyjny (20-29);rodzi to b dzie zwi kszone zapotrzebowanie na
miejsca pracy oraz mieszkania. Ogółem zasoby pracy w Gminie (a wi c liczba ludno ci w wieku
produkcyjnym) zwi ksz si do roku 2015 o 270-275 osoby, przy czym w roku 2010 w porównaniu ze
stanem obecnym liczebno tej grupy wiekowej b dzie znacznie wi ksza: w granicach 550-560 osób.
1.1.1. Bezrobocie.
Według danych przyj tych z Powiatowym Programem Ochrony
o wi cimskiego przyj to nast puj ce dane na temat rejestrowanego bezrobocia.
Wyszczególnienie
Chełmek
Wyszczególnienie
Chełmek
ogółem
935
ogółem
901
rodowiska dla powiatu
I kwartał 2003
Stan na koniec okresu sprawozdawczego
bezrobotni w wieku 18-24
Kobiety
z prawem do zasiłku
lata
531
321
127
II kwartał 2003
Stan na koniec okresu sprawozdawczego
bezrobotni w wieku 18-24
Kobiety
z prawem do zasiłku
lata
529
298
99
Nale y bra pod uwag to i na rejestrowan liczb bezrobotnych na terenie powiatu i Gminy maj
wpływ nast puj ce czynniki:
- liczba osób wył czonych z ewidencji z powodu niepotwierdzeni gotowo ci do pracy oraz dobrowolnej
rezygnacji ze statusu bezrobotnego, co spowodowane było m.in. zmian przepisów dot. ubezpieczenia
zdrowotnego;
- liczba osób podejmuj cych prac ;
W strukturze bezrobotnych dominuj kobiety, osoby z wykształceniem zasadniczym, osoby młode.
Od roku 1998 na terenie Gminy bezrobocie wykazuje tendencje wzrostowe.
1.2. Gospodarka.
Chełmek jest pr nym o rodkiem gospodarczym. Na terenie Gminy zarejestrowano 707 podmiotów
gospodarczych w tym 697 prowadzonych przez osoby fizyczne i 10 przez jednostki prawne. W ród
mniejszych podmiotów gospodarczych funkcjonuj cych na terenie Gminy dominuje handel stały i okr ny,
usługi budowlane, niematerialne i transportowe.
Głównym przedsi biorstwem przemysłowym na terenie Gminy były Zakłady Przemysłu Skórzanego
„Chełmek” S.A.(obecnie w likwidacji). Zakłady te były kontynuatorem produkcji fabryki obuwia „Baty”
uruchomionej w 1932 roku. Wydzielono z nich PWG „GUMIPOL”, Zakład Produkcji Wtórnej Skóry sp. z o.o.
ZPU „MECHANIK” sp. z o.o.” . Przemysł głównie zlokalizowany jest w kompleksie terenów przemysłowych
PZPS ("chełmkowa strefa przemysłowa"). Strefa ta zajmuje pow. 31,5 ha, skoncentrowana jest tu
działalno przemysłowo – produkcyjna.
Do głównych u ytkowników strefy nale wiod ce zakłady przemysłowe Gminy oraz drobne zakłady
zwi zane z produkcji obuwnicz . Ponadto na terenie Gminy prowadzi działalno gospodarcz kilkana cie
drobnych warsztatów produkuj cych obuwie lub zwi zanych z produkcj obuwia.
Spodziewa si nale y istotnych transformacji i przekształce profilu produkcji wiod cych do
zmniejszenia dominacji produkcji obuwniczej na rzecz innego rodzaju wytwórczo ci. Dotychczasowe
kontakty Gminy wskazuj na zainteresowania inwestorów terenami pod stacje paliw oraz inne działalno ci
usługowo produkcyjne.
1.3. Rolnictwo.
Rolnictwo pełni w Gminie funkcj marginaln . rednia wielko gospodarstwa rolnego – 1,67 ha.
Produkcja ro linna jest wielokierunkowa, za do głównych upraw nale
zbo a i ziemniaki. W
produkcji zwierz cej dominuje chów bydła i trzody chlewnej oraz drobiu. Rolnictwo na terenie
Gminy charakteryzuje si znacznym rozdrobnieniem własno ci gruntów, nisk jako ci gleb,
brakiem specjalizacji, wyst puj cym spadkiem produkcji zwierz cej. Negatywnie na rozwój rolnictwa na
terenie Gminy wpływa równie ska enie gleb wynikaj ce z emisji zanieczyszcze głównie przemysłowych,
zwłaszcza z terenu gmin o ciennych.
Struktura u ytkowania gruntów przedstawia si nast puj co:
1. powierzchnia ogółem - 2 724 ha
2. indywidualne gospodarstwa rolne i działki rolne -> 0,10 ha – 198ha
3. indywidualne działki rolne < 0,10 ha - 177 ha
4. pozostałe grunty – 1 749 ha
Na terenie Gminy mo liwy jest jedynie rozwój kierunków nie ywno ciowych.
2.
Infrastruktura techniczna.
2.1. Zaopatrzenie w wod .
Gmina jest zaopatrywana w wod przez Miejskie Przedsi biorstwo Wodoci gów i Kanalizacji, które
dokonuje zakupów wody (około 874 ty . m3 rocznie) od przedsi biorstwa ENWOS ze Zbiornika Dzie kowice
– uj cie Gamrot. Woda jest uzdatniania w Stacji Uzdatniania Wody przy ul. eromskiego. Drugim ródłem
wody dla Gminy jest wodoci g magistralny KRAK II (cz
Chełmka i Bobrek).
W roku 2003 Gmina zakupiła nast puj ce ilo ci wody:
1. z uj cia „Gamrot” –610 tys. m3,
2. z uj cia „Krak II” – 241 566 m3 .
Długo sieci wodoci gowej na terenie Gminy wynosi 115,03 km . Jej stan jest zadowalaj cy. Stopie
zwodociagowania Gminy wynosi 98%.
2.2. Odprowadzanie i oczyszczanie cieków.
Sie kanalizacyjna Gminy ma długo
10,46 km . Do kanalizacji podł czonych jest ok. 54%
gospodarstw domowych.
Odprowadzanie i oczyszczanie cieków nale y do podstawowych zada z zakresu ochrony
rodowiska realizowanych w ramach rozwoju systemów in ynieryjnych w obszarze Gminy. W dokumencie
"Kierunki społeczno-gospodarczego rozwoju Gminy Chełmek do roku 2010" zało ono, e w strategii rozwoju
gospodarki ciekowej nale y przyj
podział Gminy miny na dwie zlewnie, zgodnie z ukształtowaniem
terenu.
Cz
północna Gminy, poło ona na północ od linii wododziału, jest obsługiwana w tym zakresie
przez oczyszczalni cieków w D bie poprzez przepompowni i ruroci g tłoczny. Dla cz ci południowej
gminy istnieje kilka koncepcji rozwi zania tego problemu. Zakładaj one b d to przyj cie podobnego
rozwi zania jak dla cz ci północnej, to jest tłoczenie cieków do oczyszczalni D b lub do O wi cimia,
budow jednej lub kilku oczyszczalni dla południowej cz ci gminy, wreszcie - odst pienie od prób
sieciowego skanalizowania tej cz ci gminy na rzecz budowy małych oczyszczalni i wywozu nieczysto ci do
oczyszczalni w D bie.
2.3. Gospodarka odpadami.
W gminie Chełmek istniej dwa składowiska: składowisko odpadów innych ni niebezpieczne i
oboj tne w Chełmku oraz składowisko odpadów przemysłowych w miejscowo ci Bobrek. Składowiska
znajduj si na obszarach o niskim stopniu zagro enia głównego u ytkowego poziomu wodono nego.
Odpady przemysłowe powstaj ce na terenie Gminy s
zagospodarowywane zgodnie z
obowi zuj cymi przepisami.
Gmina obj ta jest zorganizowanym systemem zbiórki odpadów komunalnych. Odpady z terenu
Gminy zbierane s 2 razy w miesi cu przez uprawnion firm - Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z
o.o., Chełmek ul. Piastowska 18. Zebrane odpady deponowane s na składowisku w Chełmku przy ul.
Jaworznickiej. Składowiskiem zarz dza Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Odpady
komunalne zbierane z terenu Gminy unieszkodliwiane s przez składowanie. W roku 2004 rozpocz to
pilota ow zbiórk surowców wtórnych. Ilo osób obj tych zorganizowanym systemem zbiórki odpadów
komunalnych stanowi 95% ludno ci Gminy.
W ubiegłych latach z terenu Gminy zebrano:
1. 2001 - 3 940,00 Mg odpadów komunalnych
2. 2002 - 4 160,00 Mg odpadów komunalnych
3. 2003 - 4595 Mg odpadów komunalnych
W roku 2003 wska nik nagromadzenia odpadów komunalnych na terenie Gminy wynosił 0,35
Mg/M/rok.
2.4. Infrastruktura energetyczna.
System elektroenergetyczny Gminy powi zany jest z zewn trznym systemem elektroenergetycznym
poprzez sie wysokonapi ciow WN 100 kV i główny punkt zasilania (GPZ) Chełmek, w którym dokonuje si
transformacji napi cia na ni sze, celem dalszego zasilania stacji transformatorowych redniego napi cia SN
15/0,4 kV i niskiego napi cia nN. Zewn trzne sieci elektroenergetyczne doprowadzaj energi elektryczn
do GPZ Chełmek z nast puj cych ródeł:
- Jaworzno (Byczyna) - O wi cim (Dwory),
- O wi cim (Dwory) - KWK Piast.
Prócz nich przez obszar Gminy przebiegaj tak e linie elektroenergetyczne WN 110 kV relacji:
- Dwory - Libi
- Dwory - KWK Piast.
Dostarczona z zewn trznych sieci elektroenergetycznych energia o napi ciu 110 kV poprzez stacj
GPZ ulega transformacji na napi cia 15 kV i 0,4 kV.
W obr bie miejskiej cz ci Gminy istnieje sie kablowa o napi ciu 15 kV, doprowadzaj ca energi
elektryczn do stacji transformatorowych 15/0,4 kV, do których wł czeni s ju poprzez kable o napi ciu 0,4
kV bezpo redni odbiorcy.
Na obszarach mniej zainwestowanych istnieje sie elektroenergetyczna 15 W i 0,4kV napowietrzna.
Tereny przemysłowe w rejonie Placu Kili skiego i ul. Przemysłowej s zasilane sieci kablow 15 kV z GPZ
Chełmek oraz drugostronnie z kierunku KWK Janina Ruch II.
2.5. Ciepłownictwo.
Gmina w 87% jest korzysta z centralnego ogrzewania. W tym 37% korzysta z ogrzewania
zbiorowego. Systemem scentralizowanej dostawy energii cieplnej obj ty jest obszar zabudowy miejskiej
poło ony na północ od ulicy Krakowskiej w Chełmku. ródłem ciepła s kotłownie parowa (Przedsi biorstwo
ENWOS) i wodna (komunalna) zlokalizowane przy ul. Przemysłowej.
Docelowo system ciepłowniczy ma obj całe miasto. Dla cz ci północnej dostarczana jest równie
c.w.u.
Pozostała cz
Gminy jest ogrzewana indywidualnie, piecami w glowymi b d instalacjami
centralnego ogrzewania z lokalnymi ródłami ciepła opartymi głównie na kotłach opalanych w glem.
Cz
obiektów u yteczno ci publicznej, nie wł czonych w system uciepłownienia posiada
indywidualne ródła ciepła. S to lokalne, wbudowane kotłownie wodne, zasilaj ce wewn trzne instalacje
centralnego ogrzewania. Kotłownie wyposa one s w przewa aj cej cz ci w kotły opalane koksem.
Zgodnie z przyj tymi w dokumencie "Kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Chełmek"
istniej ce lokalne kotłownie, poło one po południowej stronie ul. Krakowskiej s przeznaczone do likwidacji
w zwi zku z planowanym przedłu eniem ciepłoci gu. Pozwoli to, przy istniej cych rezerwach mocy w
ciepłowniach na obj cie zasi giem oddziaływania scentralizowanego systemu dostawy ciepła południowej
cz ci miasta i likwidacj niskiej emisji zanieczyszcze ze ródeł lokalnych.
2.6. Zaopatrzenie w gaz.
Poziom gazyfikacji Gminy wynosi 100%. Na terenie Gminy dystrybucj gazu zajmuje si Polskie
Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie Oddział Zakład Gazowniczy "ROW" w wierklanach
Rozdzielnia Gazu O wi cim.
Przez analizowany teren przebiegaj wysokopr ne gazoci gi magistralne:
1. relacji O wi cim - Szopienice
2. relacji Trzebinia - O wi cim;
3. projektowany gazoci g wysokopr ny relacji O wi cim - Szopienice.
Dostawa gazu dla odbiorców na terenie Gminy odbywa si z wykorzystaniem wzmiankowanych
gazoci gów relacji O wi cim - Szopienice poprzez stacje redukcyjno-pomiarowe zlokalizowane w Bobrku i
Gorzowie (SRP l stopnia); miasto jest zasilane ze stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia, usytuowanej przy
ul. Brzozowej.
Sie gazoci gowa obejmuje swym zasi giem praktycznie cały obszar Gminy:
1. niskopr na o długo ci 13, 044 km – stan techniczny zadowalaj cy,
2.
redniopr na o długo ci 79, 522km – sta techniczny bardzo dobry.
2.7. Komunikacja.
Układ komunikacyjny Gminy jest jej ogromnym atutem. Szczególnie s siedztwo autostrady A4 z
w złem w Jeleniu-D bie, odległym od miasta jedynie o 5,5 km, co zapewnia dogodne powi zanie drogowe z
Krakowem i aglomeracj katowick , a przez w zeł w Brzezince - powi zania w relacji Cz stochowa Warszawa. Dost pno
do autostrady A4 ma bez w tpienia zasadnicze, strategiczne znaczenie dla
mo liwo ci rozwoju Chełmka, a tak e dla jako ci ycia mieszka ców Gminy.
Chełmek jest usytuowany na trasie lub w s siedztwie dróg tworz cych równole nikowy korytarz
komunikacyjny pomi dzy Krakowem a aglomeracj katowick i rybnick :
1. autostrady A4,
2. drogi wojewódzkiej nr 780 (Kraków - Alwernia - Chełmek -Mysłowice),
3. drogi wojewódzkiej nr 914 (Kraków - Krzeszowice - Trzebinia- Chrzanów)
4. drogi wojewódzkiej nr 933 (Chrzanów - Libi - Bobrek - O wi cim
Gmina jest poł czona bezpo rednio liniami komunikacji autobusowej miejskiej(mi dzy miejskiej) z
o ciennymi miastami: O wi cimiem, Libi em i Chrzanowem.
Do dróg gminnych zalicza si drogi o znaczeniu lokalnym nie zaliczone do innych kategorii,
stanowi ce uzupełniaj c sie dróg słu cych miejscowym potrzebom, z wył czeniem dróg wewn trznych.
Na terenie Chełmka ich długo wynosi – 27 km.
W najbli szych latach przewiduje si dalszej rozbudowy sieci drogowej w zwi zku z budow obwodnic.
Przez Chełmek przebiega główna linia kolejowa relacji Zebrzydowice - O wi cim - Trzebinia Kraków, dwutorowa zelektryfikowana z ruchem pasa erskim i towarowym (linia PKP E-65).W obr bie Gminy
istniej dwie stacje kolejowe Chełmek-Fabryka oraz Gorzów Chrzanowski z poł czeniami lokalnymi w relacji
O wi cim (Czechowice-Dziedzice) - Trzebinia ( rednio 16par poci gów w ci gu doby), za w przypadku
stacji Chełmek-Fabryka tak e z poł czeniami w ruchu dalekobie nym do Krakowa, Bielska-Białej i Jeleniej
Góry. Najbli sze stacje dla ruchu pospiesznego i mi dzynarodowego znajduj si w O wi cimiu i Trzebini.
Przebieg tras kolejowych przez teren Gminy stanowi zagro enie dla klimatu akustycznego Gminy,
jak równie
stwarza potencjalne zagro enie zanieczyszczenia wód podziemnych substancjami
niebezpiecznymi, np. w przypadku katastrofy kolejowej. Zagro enie to dotyczy szczególnie szlaków
kolejowych nr 93 Czechowice – O wi cim - Trzebinia (południowe obrze a Gminy).
ROZDZIAŁ II
RODOWISKO NATURALNE – STAN OBECNY I ZAGRO ENIA
1. Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia
Obszar Gminy, cechuje si do znacznym zró nicowaniem krajobrazów fizyczno geograficznych.
Wyst puj tu trzy podstawowe klasy krajobrazu:
1. krajobraz wy yn - w glanowy zwartych masywów w postaci pagóra zr bowego (Wzgórze Skała);
2. krajobraz równinny - glacjofluwialny, reprezentowany przez równin sandrow ;
3. krajobraz dolin i obni e - zalewanych den dolin (teras zalewowych) i teras nadzalewowych.
W granicach Gminy wyró nia si nast puj ce jednostki geomorfologiczne. W cz ci północnej zalesiona, zdegradowana równina sandrow . W rejonie Podzagórnia i Chełmka - płat wy ynny o charakterze
płaskowy u (kopuła Wzgórza Skała), opadaj cy progiem denudacyjnym typu kuesty w kierunku wschodnim
ku działowi wy ynnemu, rozci gaj cemu si pomi dzy Wzgórzem Skała a wzniesieniami w rejonie Libi a.
Pomi dzy Podzagórniem i Chełmem Małym - przełomow dolin Przemszy, rozdzielaj c Wzgórze Skała i
bli niacze wzniesienie Smutnej Góry w Chełmie l skim. W południowej cz ci Gminy - rozległe, płaskie
terasy - wy sza plejstoce ska, poło ona na wysoko ci 230-250 m, ni sza, holoce ska (220-230 m); w
obr bie terasy holoce skiej wyra nie zaznaczaj si dawne meandry Wisły i Przemszy.
Do najistotniejszych antropogenicznych elementów rze by zaliczy nale y nasypy: kolejowy w
południowej cz ci Gminy i drogowy w ci gu drogi wojewódzkiej nr 780 (przy podej ciu do przeprawy
mostowej przez Przemsz ) oraz wały przeciwpowodziowe wzdłu uj ciowego odcinka Przemszy i Wisły.
Inne formy antropogeniczne stanowi : wykop pod kanał, ci gn cy si wzdłu Przemszy i na wschód od
Gorzowa, powierzchnia zrównania antropogenicznego, zaj ta przez tereny przemysłowe dawnego PZPS,
kamieniołom na Wzgórzu Skała, składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych, wreszcie - stawy na
Młynach oraz uregulowane koryta Przemszy i Wisły.
Pod wzgl dem hipsometrycznym najwy ej wzniesionym punktem gminy jest kulminacja Wzgórza
Skała - 291,5 m n.p.m., najni ej za poło one jest koryto Wisły w Bobrku, na granicy z Gromcem (224,6 m
n.p.m.).
Wpływ na stan powierzchni ziemi maj :
1. stosunki wodne,
2. zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych,
3. zanieczyszczenie atmosfery,
4. degradacja fizyczna, chemiczna i biologiczna gleb,
5. urbanizacja.
Wyró nia si zagro enia ilo ciowe i jako ciowe. Do zagro e ilo ciowych nale y wyst puj ca na terenie
Gminy:
1. erozja wodna gleb liniowa i powierzchniowa. Ka dy rodzaj erozji jest czynnikiem degraduj cym gleby, a
zwłaszcza rolnicz przestrze produkcyjn . Jej skutki przejawiaj si w zmianach:
a. warunków przyrodniczych ( rze by terenu, gleb, stosunków wodnych, ro linno ci),
b. warunków gospodarczo organizacyjnych (deformacja granic pól, rozczłonkowanie gruntów, pogł bienie
dróg, niszczenie urz dze technicznych).
2. Do głównych czynników powoduj cych degradacj terenów na obszarze Gminy nale :
a. pozostawanie Gminy w zasi gu terenów i obszarów górniczych – deformacje terenu,
b. lokalizacja na terenie Gminy składowisk odpadów komunalnego i przemysłowego,
c. wyst powanie nielicznych dzikich wysypisk,
d. tereny powodziowe i zalewowe,
e. depozycja zanieczyszcze z opadów,
f. odprowadzanie cieków dowód i gleby;
2. Geologia
Obszar Gminy le y na pograniczu trzeciorz dowej monokliny l sko-krakowskiej (Wy yna l skoKrakowska) i zapadliska przedgórskiego (Kotlina O wi cimska). Fundament geologiczny stanowi tu utwory
górnokarbo skie (piaskowce, zlepie ce, mułowce, iłowce oraz w giel kamienny warstw łaziskich i
libi skich).Zr b Pagórów Libi skich (m.in. Wzgórze Skała) buduj , spoczywaj ce na utworach
górnokarbo skich, rodkowo triasowe dolomity, wapienie i margle oraz skaliste wapienie.
Izolowane wzniesienia Pagórów Libi skich rozdzielaj obni enia z utworami trzeciorz dowymi,
w ród których przewa aj neoge skie iły piaszczyste i margliste, piaski, wiry i łupki ilaste z gipsem i
anhydrytem. Rów Chrzanowski stanowi trzeciorz dowe zapadlisko tektoniczne, w którego dnie wyst puj
wapienno-dolomityczne utwory triasowe, mulasto-iłowcowe osady mioce skie oraz piaski plejstoce skie o
mi szo ci do 50 m. Dolina Wisły stanowi przedgórski rów tektoniczny, wypełniony iłami mioce skimi, na
których zalegaj czwartorz dowe piaski i wiry rzeczne, rzeczno lodowcowe i lodowcowe, pochodz ce ze
zlodowacenia rodkowopolskiego. Utwory czwartorz dowe zalegaj bezpo rednio na utworach triasu wykształcone generalnie w postaci piasków rednich zalegaj cych na gł boko ci około 4 – 5 m pod
poziomem terenu. Pokryw czwartorz dow obszaru Gminy tworz ponadto wiry wodnolodowcowe oraz
holoce skie mady, mułki, piaski i wiry rzeczne w dnach dolin Wisły, Przemszy i ich dopływów.
3. Gleby.
Gleby wyst puj ce na terenie Gminy ukształtowane zostały przez naturalne czynniki glebotwórcze
oraz zło one procesy antropogeniczne, przemysłowo-urbanizacyjne.
Wyst puje tu 12 typów i podtypów gleb: bielicowe i pseudobielicowe, brunatne wła ciwe, brunatne
wyługowane i kwa ne, czarne ziemie zdegradowane i gleby szare, mady, mady glejowe, gleby glejowe,
gleby murszowo-mineralne i murszowate, r dziny o niewykształconym profilu, r dziny brunatne, gleby le ne
oraz gleby antropogeniczne.
W obr bie Doliny Górnej Wisły dominuj gleby pseudobielicowe, a lokalnie tak e zdegradowane
czarne ziemie wykształcone z utworów lessowatych ilastych i zwykłych. Dno doliny Wisły i jej dopływów
wypełniaj brunatne mady pyłowe i gliniaste, a na podwy szonych terasach - gleby pseudobielicowe i
brunatne wyługowano z utworów lessowatych. W kierunku północnym gleby przechodz w pseudobielice i
brunatne kwa ne, wytworzone z piasków słabo gliniastych i lu nych oraz r dziny lekkie na utworach
wapiennych. Pod wzgl dem bonitacyjnym dominuj tu gleby rednie i słabe. Najlepsze gleby skupiaj si w
rejonie Bobrka, gdzie przewa aj gleby rednich klas (IV a i IV b ), zajmuj ce około połowy gruntów ornych
w tym rejonie, gleby dobre (klasa III) stanowi 34% gruntów ornych, za gleby bardzo dobre (klasa II) niespełna 10%. Najsłabsze gleby wyst puj z kolei w Gorzowie; klasy V i VI zajmuj tu bowiem 75%
powierzchni gruntów ornych, podobnie rzecz ma si w rejonie Chełmka, gdzie blisko 47% gruntów stanowi
gleby klas V i VI, zaznacza si tu jednak przewaga gleby rednich klas (IV a i VI b ).
Według mapy glebowo-rolniczej w obr bie Gminy wyst puj nast puj ce kompleksy rolniczej
przydatno ci gleb (klasyfikacj obj to około 49% powierzchni Gminy z wył czeniem terenów zabudowanych,
pod wodami i gruntów le nych):
Kompleksy rolniczej przydatno ci gleb
na terenie Gminy Chełmek.
3%
7%
1%
8%
12%
22%
8%
pszenny dobry
ytni ( ytnio-ziemniaczany)
bardzo dobry
ytni ( ytnio-ziemniaczany)
dobry
ytni ( ytnio-ziemniaczany)
słaby
ytnio-łubinowy
zbo owo-pastewny mocny
zbo owo-pastewny słaby
13%
26%
0%
u ytki zielone rednie
u ytki zielone słabe i bardzo
słabe
grunty rolniczo nieprzydatne
(do zalesienia)
3.1. Stan gleb.
Gleb z terenu Gminy nara one s na zagro enia ilo ciowe i jako ciowe. Nasilaj ce si stale wpływy
ró norodnych form działalno ci przemysłowej, rolniczej i urbanizacyjnej przyczyniaj si do znacznych
zmian w naturalnych warunkach glebowych. Zmiany te przejawiaj si w postaci szeregu form degradacji
pokrywy glebowe i prowadz do wytworzenia gleb o zmienionym profilu i wła ciwo ciach fizykochemicznych.
Procesy degradacji gleb zwi zane s przede wszystkim z:
1. rejonami budowlanymi,
2. tras komunikacyjnych,
3. terenami przylegaj cymi do zakładów przemysłowych,
4. miejscami składowania odpadów.
Przekształcenia mechaniczne gleb powodowane s przez zabudow terenu, utwardzenie i ubicie
podło a, zdj cie pokrywy glebowej lub jej wymieszanie z elementami obcymi (np. gruzem budowlanym) oraz
w wyniku formowania wykopów, nasypów i wyrówna . Wa n rol odgrywa emisja zanieczyszcze
powietrza i opad zanieczyszcze oraz procesy chemicznego degradowania gleb przez niewła ciwie
prowadzon gospodark
ciekow i odpadow . Do specyficznych form degradacji gleb w obszarach
miejsko-przemysłowych nale y zaburzenie stosunków hydrogeologicznych, wyst puj cych przy eksploatacji
surowców naturalnych. W obszarach dolinnych ródłem zanieczyszcze gleb s wylewy rzek, zwłaszcza
tych, które prowadz wody zanieczyszczone.
Wyniki oznacze zawarto ci wybranych metali w próbkach gleb wraz z opisem miejsca ich
pobrania
Lp.
Nazwa arkusza
MGGP*
Miejsce pobrania próbki
As Ba Cr Zn Cd Co Cu Ni Pb
Jele , przy ul. Celników, ok. 50 m
<5 44 2 311 2,4 2
od brzegu Przemszy
D b, na przedłu eniu ul. D b w
kierunku południowym, przy
2.
CHRZANÓW
<5 10 <1 29 1,0 <1
rozwidleniu dróg: D b - Libi
i
D b - Chełmek (las)
- Mapa Geologiczno-Gospodarcza Polski
1.
O WI CIM
Hg
5
3 66
0,05
1
<1 27
<0,05
Z Raportu o stanie rodowiska w województwie małopolskim wynika i gleby na analizowanym
terenie charakteryzuj si podwy szon zawarto ci metali ci kich - kadmu, cynku, oraz WWA i siarki
siarczanowej. S one silnie zakwaszone co wpływa na mobilno i fitotoksyczno pierwiastków ladowych.
W zwi zku z tym zaleca si ich wapnowanie.
ródłem zanieczyszczenia gleb jest równie mokra depozycja zanieczyszcze . W najbli ej
poło onych punktach pomiarowych rednie wa one st enie wybranych zanieczyszcze wynosi:
Azot
Siarczan
amonow Kadm
Chlorki
Mied
y
Wap
Nikiel
y
[mg
[mg
[mg
[mg
[mg Ca/l]
[mg Ni/l]
[mg
Cl/l]
Cd/l]
Cu/l]
SO4/l]
NNH4 /l]
O wi cim
4,99
5,214
1,357
1,095
0,838
0,001 0,0063 0,0014
Chrzanów
4,95
6,469
1,365
1,9
0,8199
0,0015 0,0059 0,0015
*Na podstawie raportu o stanie rodowiska w województwie małopolskim w 2002 roku.
Odczy
*Punkt
n
pomiarowy
pH
Ołów
[mg Pb/l]
0,0117
0,019
Jednym ze skutków degradacji gleb jest ich zakwaszenie, co prowadzi do spadku ich
produktywno ci. Bardzo niebezpiecznym nast pstwem zakwaszenia gleb jest wzrost rozpuszczalno ci
metali ci kich. W wyniku tego mo e nast powa nadmierne pobieranie ich przez ro liny, nawet z gleb w
niewielkim stopniu ska onych tymi pierwiastkami.
Naturalny proces polegaj cy na traceniu przez gleb wapnia w trakcie pobierania go przez ro liny,
powoduj cy zakwaszenie gleb, nasila si wraz ze wzrostem poziomu nawo enia mineralnego. Do
zakwaszenia gleb przyczyniaj si te tzw. kwa ne deszcze, towarzysz ce wyst powaniu tlenków siarki i
azotu w powietrzu.
3.2. Eksploatacja w gla kamiennego i jej skutki dla Gminy.
Prawie cały teren Gminy Chełmek jest obj ty obszarem i terenem górniczym zło a „Janina”.
Lokalizacja szybów kopalni znajduje si poza granicami powiatu (pomi dzy miejscowo ciami Libi i arki).
Kopalnia w gla kamiennego „Janina” jest kopalni podziemn , posiada sze czynnych szybów, wydobycie
kopalni osi ga rocznie ponad 3 min ton.
Na terenie Gminy znajduj si fragmenty dwóch obszarów górniczych złó w gla kamiennego:
1. Obszaru górniczego „Libi IV” dla zło a w gla kamiennego KWK „Janina”, która prowadzi eksploatacj
na podstawie koncesji nr 46/96 wydanej przez Ministra Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i
Le nictwa z dnia 3 grudnia 1996r., wa nej do2015r.;
2. Obszaru górniczego „Bieru l” dla zło a w gla kamiennego KWK „Piast”, która prowadzi eksploatacj na
podstawie koncesji nr 132/94 wydanej przez Ministra Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i
Le nictwa z dnia 18 sierpnia 1994r.
Nazwa obszaru
górniczego
Libi IV
Bieru l
Razem
Powierz
chnia obszaru
górniczego [ha]
1991
441
2432
Odsetek
powierzchni
Gminy
[%]
73
16
89
Powierzc
hnia terenu
górniczego
[ha]
2184
428.6
2612.6
Skutki eksploatacji w gla kamiennego dla Gminy.
Odsetek
powierzchni
Gminy
[%]
80
15.7
95.7
Prognozowane skutki eksploatacji w gla kamiennego prowadzonej przez KWK „Janina”.
Odsetek
Powierzchnia obszarów zagro onych osiadaniem terenu
pow. Gminy
ok
lm
(ha)
005
=100
-2m
(ha)
005
=100
-3m
(ha)
005
56.4
00
41.1
00
6.8
020
54
26.3
< 0,5 m
64.5
Wielko
4.8
005 -4m
=100 (ha)
00
6.6
005
=100
00
Razem
4m 005
(ha)
(ha) =100
9.9
00
2005
=100
430.8
100
799
185.6
53.2 2.1 78.2 80.8 2.8
4.3
0.8 55.3
Skutki eksploatacji w gla kamiennego prowadzonej przez KWK „Piast”
Powierzchnia obszarów zagro onych osiadaniem terenu (ha)
0,5-l m
l-1,5 m
1,5-2 m
Razem
7
7
4.3
0.3
.2
.6
.4
6.1
Skutki eksploatacji w gla kamiennego ogółem
osiadania terenu
Powierzchnia (ha)
< Im
425.5
Odsetek powierzchni zagro onej
osiadaniem
Odsetek powierzchni Gminy
48.6
15.6
-2m
57.8
8
5.8
2-3m
178.2
20.4
6.5
-4m
2.8
7.2
2.3
15.8
29.3
%
2.8
>4m
Razem
50.8
875.1
5.8
1.9
100
32.1
Filar ochronny obejmuje tereny o powierzchni 193,87 ha (9,7% powierzchni obszaru górniczego
IV").
Chełmek ma status Gminy Górniczej, zgodnie z postanowieniami art. 2 ust. 9 ustawy z dnia 26
listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa w gla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki
rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych.
"Libi
4. Hydrografia i hydrogeologia.
4.1. Wody powierzchniowe
Obszar Gminy nale y do lewostronnego dorzecza Wisły, które stanowi zlewnie Przemszy z
Kanałem Matylda i Star Strug , Potoku Bobrek oraz Potoku Grodzieckiego.
Gmina zlokalizowana jest u zbiegu Wisły i Przemszy. Warunki hydrograficzne obszaru Gminy
charakteryzuj dane z nast puj cych posterunków wodowskazowych: Jawiszowice, Bieru Nowy, Pustynia,
Dwory (do 1979r.) i Gromiec (od 1982r. jako kontynuacja profilu Dwory) na Wi le oraz Jele na Przemszy.
Wisł i Przemsz zalicza si do rzek o re imie wyrównanym z wezbraniem wiosennym roztopowym) i letnim
(opadowym) oraz gruntowo - deszczowo - nie nym zasilaniem - re im Przemszy jest zaburzony czynnikami
antropogenicznymi. Ponadto do wód powierzchniowych nale
stawy na Młynach, zespół stawów Stara
Grobel oraz naturalne oczka wodne.
4.2. Wody podziemne
Obszar Gminy jest poło ony w obr bie dwóch regionów hydrogeologicznych: cz
północna
wchodzi w skład regionu górno l skiego, podregionu chrzanowskiego i łaziskiego, cz
południowa le y w
regionie przedkarpackim, podregionie przedkarpacko- l skim. W tym ostatnim główny poziom wodono ny
znajduje si w utworach czwartorz dowych w dolinach rzecznych na gł boko ci do 30 m. U ytkowe wody
podziemne wyst puj w utworach karbonu górnego (cały obszar Gminy z wyj tkiem cz ci południowej),
triasu (północny fragment Gminy) oraz czwartorz du (południowa cz
Gminy).
Nr
zbiornika
C/2
T/5
Q/ll
Stratygra
Typ o rodka
fia
Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP)
Tychy - Siersza
karbo ski
szczelinowo-porowy
Chrzanów
triasowy
szczelinowo-krasowy
Rzeki Wisły - O wi cim
czwartorz
porowy
Nazwa zbiornika
0-11
dowy
U ytkowe Poziomy Wód Podziemnych (UPWP)
czwartorz
Rejonu Małej Wisły
dowy
Wody gruntowe tego rejonu charakteryzuj si słab agresywno ci
ługuj c . Brak w niej natomiast agresywno ci siarczanowej i magnezowej.
porowy
w glanow , kwasow
oraz
4.3. Stan wód.
Jako
wód powierzchniowych wyst puj cych na terenie Gminy jest niezadowalaj ca. Rzeka
Przemsza obj ta jest regionalnym monitoringiem. Po poł czeniu Czarnej i Białej Przemszy – rzeka na całej
badanej długo ci niesie w zakresie klasyfikacji fizykochemicznej wody pozaklasowe.
W dolinie Przemszy w okresie wezbra powodziowych zanieczyszczone wody rzeczne wyst puj z
koryt i zalewaj c obszar mi dzywala infiltruj w osady podło a gro c zanieczyszczeniem wód
podziemnych.
Klasyfikacja wód powierzchniowych omawianego terenu:
Fizykoche
micznych
bez
zwi zków
biogennych
Fizykoche
micznych
Bakteriolog
icznych
non
non
non
non
non
non
non
2000
non
non
non
non
non
non
non
non
Biała Przemsza
42,9 km
Powy ej uj cia
potoku Bobrek
Potok Bobrek 17,8 km
Uj cie do Białej
Przemszy 0,2 km
1999
I
II
II
non
II
non
non
non
2000
I
II
III
non
III
III
III
non
1999
non
non
non
non
non
non
non
non
2000
non
non
non
II
III
non
non
non
1999
non
non
non
non
non
non
non
non
2000
non
non
non
non
non
non
non
non
1999
non
non
non
non
non
non
non
non
2000
non
non
non
non
non
non
non
non
Przemsza 23,8 km
Wodowskaz Jele
- 13,8 km
Przemsza 23,8 km
W Chełmku uj cie
do Wisły
Metale ci
Tlen
Zawiesina
non
kie
Zwi zki biogenne
(bez NO2)
1999
Rok
BZT5, ChZT
utlenialno
Klasyfikacja według oznacze
Wisła - 0,5 km
Bobrek
Nazwa przekroju
kontrolno
pomiarowego
Lokalizacja
punktu (kilometr
rzeki)
Na podstawie „Stan rodowiska województwie l skim w latach 1999 – 2000” WIO -Katowice.
Punkt kontrolno pomiarowy na Wi le zlokalizowany jest w Bobrku (0,5 km). Ocena jako ci rzeki
Wisły zarówno w latach 1999 i 2000 wykazała jej nadmierne zanieczyszczenie. Przekroczenie
dopuszczalnych norm czysto ci wyst piło we wszystkich grupach oznacze fizyko – chemicznych,
niezadowalaj cy jest równie stan sanitarny rzeki .
Głównymi ródłami zanieczyszcze wód powierzchniowych s cieki komunalne i przemysłowe oraz
cieki z terenów rolniczych. Teren Gminy nie jest w pełni skanalizowany, tylko około 55% gospodarstw
domowych podł czonych jest do kanalizacji ogólnospławnej.
Gospodarka ciekami komunalnymi jest problemem ogólno wojewódzkim. Zanieczyszczenia z tego
ródła powoduj deficyt tlenowy, podwy szona zawarto zwi zków organicznych, zwi zków biogennych
oraz zanieczyszczenie bakteriologiczne. Rolnictwo jest ródłem głównie azotu azotanowego, b d cym
charakterystycznym zanieczyszczeniem z rolnictwa.
Na stan wód omawianego terenu wpływ ma równie istniej ce na tym terenie komunalne
składowisko odpadów – obecnie rekultywowane. Odcieki odprowadzane s do szczelnego zbiornika i
wywo one na oczyszczalni cieków w Jaworznie. Warto ci graniczne wska ników jako ci wody, ustalone
dla III klasy wód podziemnych s przekraczane sporadycznie. Dominuj tu zanieczyszczenia o charakterze
organicznym, oznaczane jako ogólny w giel organiczny i suma WWA. Ilo zanieczyszcze ze składowiska
b dzie malała z czasem w zwi zku z mineralizacj substancji organicznej. Wyniki prowadzonego
monitoringu składowiska wykazuj brak negatywnego wpływu składowiska na wody powierzchniowe.
Potencjalne ródła ska enia wód:
Rolnictwo wycieki z silosów z kiszonk i osadników.NO3-, HPO42-, wycieki pestycydów, wody
deszczowe spłukuj ce gleby, cz stki gleby, w glowodory (wycieki paliwa),jony metali, odpady kwasowe i
rozpuszczalniki (lotne zwi zki organiczne) po oczyszczaniu metali,
Transport: wycieki paliwa, wycieki transportowanych ładunków (np.: w glowodory, pestycydy,
substancje chemiczne,), odladzanie dróg (np. glikol etylenowy, ró ne sole), osadzanie si produktów
spalania, Pb, Br, CI, cz stki (Pb, Br, Cl, WWA), kwasy, szeroka gama rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych
zwi zków, cz stki gumy z opon (zawieraj ce Zn i Cd);
Tereny przemysłowe i zurbanizowane: szeroka gama cieków, WWA z sadzy, Pb, Zn itd., zu yte
oleje, chloropochodne. detergenty
Unieszkodliwianie odpadów: wycieki z zakopanych odpadów, NO3-, NH4+, Cl, SO42-, Cl-, Cd, PCB,
mikroorganizmy, cieki po obróbce wodnej—materia organiczna, HPO42-,NO3-, NH4+, Cl, SO42ródła przypadkowe: wycieki z podziemnych zbiorników, np. rozpuszczalników, produktów
naftowych, niewodne fazy ciekłe, korozja przedmiotów metalowych — Cu, Zn, Cd, Pb awarie przemysłowe,
powodzie;
Przemieszczanie dalekiego zasi gu w powietrzu: As, Pb, Cd, Hg, UOx, Zn, NOx, SO4 pestycydy,
WWA i przenoszone przez wiatr cz stki gleby z zaadsorbowanymi pestycydami i substancjami szkodliwymi;
4.4. Zanieczyszczenie osadów wodnych.
Zgodnie z „Programem pa stwowego monitoringu rodowiska na lata 1998 – 2002” badania osadów
wodnych prowadzone s w sieci krajowej. Próbki osadów pobierane s raz w roku, w okresie letnim. Na
terenie Gminy punkt pomiarowy osadów wodnych zlokalizowany jest w Chełmku na Przemszy.
Wyniki bada z ostatnich lat wskazuj wyra nie na znaczne zwi kszenie zawarto ci prawie
wszystkich badanych pierwiastków w aluwiach wymienionych rzek. W osadach Przemszy zanotowano
najwi kszy wzrost baru, chromu, miedzi, manganu, ołowiu, srebra i cynku. W aluwiach stwierdzono nieco
podwy szone zawarto ci arsenu (15-30 ppm), miedzi (>100 ppm), chromu (60-120 ppm) oraz znaczne
zawarto ci baru (300-400 ppm) i manganu (400-500 ppm). Bardzo wysokie zawarto ci ołowiu - około 400
ppm oraz cynku - >3500 ppm - przekraczaj zdecydowanie zawarto ci graniczne tych metali przyj te w
klasyfikacjach holenderskich, niemieckich kanadyjskich i ameryka skich. Tak wysokie zawarto ci tych metali
s zwi zane z górnictwem.
4.5. Zagro enia powodziowe.
Warunki hydrograficzne obszaru Gminy charakteryzuj dane z nast puj cych posterunków
wodowskazowych: Jawiszowice, Bieru Nowy, Pustynia, Dwory (do 1979r.) i Gromiec (od 1982r. jako
kontynuacja profilu Dwory) na Wi le oraz Jele na Przemszy.
Wisł i Przemsz zalicza si do rzek o re imie wyrównanym z wezbraniem wiosennym (roztopowym)
i letnim (opadowym) oraz gruntowo – deszczowo - nie nym zasilaniem; re im Przemszy jest zaburzony
czynnikami antropogenicznymi.
Na Wi le i Przemszy notuje si nieznaczn przewag odpływu w półroczu zimowym (Pustynia 50,7%, Jele - 53%), jedynie w Bieruniu Nowym przewa a odpływ w półroczu letnim (50,4%). Maksymalne
odpływy wyst puj w marcu (Bieru Nowy - 128%, Pustynia - 115%, Gromiec – 113%, Jele - 113%
redniego rocznego odpływu), minimalne - w listopadzie (Bieru Nowy - 69%, Gromiec - 69%, Pustynia 82%); drugorz dne wezbranie pojawia si w okresie czerwiec - sierpie .
Ekstremalnie wysokie zaobserwowane stany wód i daty ich wyst pienia (dla posterunków Pustynia i
Gromiec podano ekstremalnie wysokie stany wód sprzed powodzi w 1997r.):
Rzeka
Posterunek
Stan wody (cm)
Data
Stan wody (cm)
Data
Wisła
Jawiszowice
775
9 lipca 1997
bd
bd
Wisła
Pustynia
754
9 lipca 1997
719
19 lipca 1970
Wisła
Dwory
750
19 lipca 1970
bd
bd
Wisła
Gromiec
764
9 lipca 1997
688
9 sierpnia 1985
Przemsza
Jele
598
12 lipca 1903
bd
bd
Obszar zagro ony zalaniem wodami rzecznymi w przypadku wyst pienia powodzi na Wi le i
Przemszy, przy przerwaniu wałów przeciwpowodziowych, obejmuje 1494 ha (54,8% powierzchni Gminy), w
tym 1195 ha (43,8% powierzchni Gminy) jest zagro onych zalaniem wodami o gł boko ci ponad 1,5 m.
Obszar zagro ony zalaniem na skutek wyst pienia fali wezbraniowej w przypadku uszkodzenia lub
zniszczenia zapór Zbiornika Goczałkowice wynosi 529 ha (19,4% powierzchni Gminy), a w przypadku
przerwania nasypu linii kolejowej O wi cim - Trzebinia - ł cznie 886 ha (52% powierzchni Gminy).Obszar
zagro ony zalaniem na skutek wyst pienia fali wezbraniowej w przypadku uszkodzenia lub zniszczenia
zapór Zbiornika Dzie kowice wynosi 96,5 ha (3,5% powierzchni Gminy).
5. Klimat.
Obszar Gminy charakteryzuje si klimatem umiarkowanym. rednioroczna temperatura powietrza
wynosi 7,5 - 8°C,w roku 2002 wielko opadów wahała si w rejonie gminy od 540 mm (O wi cim) do 600
mm (Chrzanów) ;
W półroczu letnim: najwy sze sumy miesi czne opadów notowano w czerwcu i lipcu, najni sze- w
styczniu i lutym; pokrywa nie na zalega z reguły przez 60 - 75 dni w ci gu roku; rednio w ci gu roku
wyst puje 40 - 60 dni z mgł . W ci gu roku na tym terenie przewa aj wiatry SW (24%). NW (16%). W
(15%), NE (12%) oraz cisze (11%); najwi ksze rednie pr dko ci (> 3m/s) s charakterystyczne dla wiatrów
SW i W; w cz ci wschodniej przewa aj wiatry z sektora zachodniego (SW, NW, W - ł cznie 48% dni) oraz
wschodniego (E, SE, NE - ł cznie 28%).
Czas trwania okresu wegetacji ro lin na terenie Gminy wynosi 210- 220 dni. Na mikroklimat Gminy
wpływ maj
ró nice w ukształtowanie i pokrycie terenu. Powstawaniu odmiennych warunków
topoklimatycznych sprzyjaj nawet niewielkie ró nice wysoko ci wzgl dnych, je li towarzysz im okre lone
warunki wymiany cieplnej podło a z warstw przygruntow powietrza oraz wentylacji terenu. Szczególnej
uwagi wymagaj obszary predysponowane do tworzenia si mgieł i zastoisk chłodnego powietrza,
dominuj ce w południowej cz ci gminy, mało urozmaiconej po wzgl dem rze by.
W obr bie Gminy wyró niono nast puj ce jednostki klimatyczne:
1. wilgotnych den dolinnych bezle nych,
2. płaskich form poza dnem dolin,
3. form wypukłych o zboczach eksponowanych dosłonecznie,
4. form wypukłych o zboczach eksponowanych odsłonecznie,
5. obszarów zalesionych,
6. terenów zurbanizowanych
6. Powietrze atmosferyczne.
Przez zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego rozumiemy taki jego stan, w którym udział
zawartych substancji stałych, ciekłych i gazowych przekracza redni zawarto
w czystym powietrzu
atmosferycznym. Zanieczyszczenia powietrza mog pochodzi ze ródeł naturalnych i sztucznych
(antropogenicznych). ródłem sztucznych zanieczyszcze powietrza s sfery działania człowieka, przede
wszystkim: przemysł, rolnictwo, komunikacja i gospodarstwa domowe.
Powietrze atmosferyczne ma ograniczone mo liwo ci samooczyszczania, konieczna jest wi c
kontrola stanu jego czysto ci i podejmowanie przedsi wzi
chroni cych je przed nadmiernym
zanieczyszczeniem. Oceny stopnia zanieczyszczenia rodowiska mo na dokona przez pomiar st e
zanieczyszcze , a nast pnie porównanie ich warto ci z dopuszczalnymi warto ciami okre lonymi przepisami
prawa. Miar czysto ci rodowiska jest zatem wielko
st e zanieczyszcze wyst puj cych w
poszczególnych jego elementach. St enie zanieczyszczenia jest podstawowym, charakteryzuj cym je
parametrem. Wyra a si stosunkiem ilo ci zanieczyszczenia do ilo ci o rodka, w którym wyst puje.
6.1. Stan powietrza w Gminie.
Emisja zanieczyszcze pyłowo gazowych w Gminie wynosi 250 Mg/rok. Du e znaczenie ma tu niska
emisja, zwi zan ze sposobem ogrzewanie funkcjonuj cym na terenie Gminy.
W Chełmku zlokalizowanych jest 16 emitorów pyłów i gazów. Działalno
tych zakładów jest
zwi zana głównie z przemysłem skórzanym, obuwniczym i gumowym oraz z produkcj opakowa . Dla
wymienionych firm („GUMIPOL”, „VG POLSKA”, „AVENA”, „ANSPOL” i „BOBREK”) starostwo powiatowe
wydało decyzje o dopuszczalnych warto ciach st e substancji zanieczyszczaj cych w powietrzu. Decyzje
te zobowi zuj ponadto wymienione zakłady do:
1. zainstalowania odpowiednich urz dze pomiarowych dla wykonywania pomiarów kontrolnych wielko ci
emisji poszczególnych substancji do powietrza;
2. zapewnienia stałej i fachowej obsługi w zakresie eksploatacji, konserwacji i remontów urz dze
wpływaj cych na wielko emisji substancji do powietrza;
3. stosowania rozwi za technicznych, technologicznych i organizacyjnych wpływaj cych na ograniczenie
emisji substancji do powietrza.
Badania kontrolne przeprowadzone przez Pa stwowy Wojewódzki Inspektorat Sanitarny na
terenach zakładów „GUMIPOL" i „MECHANIK" wykazały, e generowana imisja zanieczyszcze nie
powoduje przekrocze dopuszczalnych st e substancji w powietrzu.
Ponadto ródłem emisji zanieczyszcze powietrza na terenie Gminy jest komunalne składowisko
odpadów innych ni niebezpieczne i oboj tne w Chełmku. W wyniku jego eksploatacji emitowany jest przede
wszystkim metan i dwutlenek w gla. Decyduj cym zanieczyszczeniem wiadcz cym o uci liwo ci
składowiska jest aldehyd octowy oraz merkaptany. Pozostałe substancje takie jak tlenek w gla, siarkowodór,
amoniak i pozostała cz
w glowodorów nie powoduj przekrocze st e poza granicami terenu
składowiska.
Gaz wysypiskowy ujmowany jest przez studzienki odgazowuj ce. Składowisko jest na bie co
rekultywowane. Emisja gazu wysypiskowego b dzie zachodziła przez okres 20 – 25 lat. Na podstawie
przeprowadzonych oblicze , e emisja gazu wysypiskowego około 1,9 dm3/s.
Badania gazu składowiskowego opracowane były przez „Centrum Bada i Dozoru Górnictwa
Podziemnego sp. z o.o.”
Na terenie powiatu o wi cimskiego pełny zakres pomiarów zanieczyszcze podstawowych badany
jest jedynie w O wi cimiu (a ponadto chemizm opadów atmosferycznych i depozycja zanieczyszcze do
podło a).Szczegółowe dane liczbowe przedstawiono w opracowaniu WIO „Raport o stanie rodowiska w
2001 roku. Powiat o wi cimski” (Kraków 2003), w którym zamieszczono tak e dane odnosz ce si do
pierwszych 6 miesi cy roku 2002. Z rezultatów tych wynikało, e na stanowisku w O wi cimiu w I półroczu
2002:
1.
redniodobowe st enia dwutlenku siarki w I półroczu 2002 mie ciły si w przedziale od 0 do 151
µg/m3; jeden raz wyst piło przekroczenie dopuszczalnego poziomu 150 µg/m3;
2.
redniodobowe st enia dwutlenku azotu w I półroczu 2002 mie ciły si w przedziale 26 µg/m3 - 60
µg/m3; a rednie st enie stanowiło 114 % redniorocznej warto ci dopuszczalnej;
3.
redniodobowe st enia pyłu przekraczały dopuszczaln warto 50 µg/m3 z cz sto ci 41 razy, przy
dopuszczalnej cz sto ci rocznej 35 razy.
Z porównania wyników monitoringu w latach 1999-2001 wynika, e zgodnie z tendencj wojewódzka
nast powało obni anie st enia dwutlenku siarki i zmniejszenie poziomu pyłu zawieszonego, natomiast
wzrastało st enie dwutlenku siarki.
Badania opadu pyłu, kadmu i ołowiu w O wi cimiu (czerwiec 2001 - maj 2002)wykazały, e:
1.
roczny opad pyłu wyniósł w O wi cimiu – 25,6 g/m2 na rok (12,8 % warto ci dopuszczalnej).
2.
opad kadmu wyniósł–5,7% warto ci dopuszczalnej,
3.
opad ołowiu wyniósł– 5,3 % warto ci dopuszczalnej.
Zarówno opad kadmu jak ołowiu były wy sze od redniej wojewódzkiej.
Warto pH opadów atmosferycznych mierzona na stacji w O wi cimiu była ni sza od poziomu
naturalnego i wynosiła 4,68 ( rednia arytmetyczna) i 4,39 ( rednia wa ona), od 3,55 w listopadzie do 5,85 w
pa dzierniku 2001. W ród deponowanych w podło u zanieczyszcze najwa niejsze były: siarczany (ponad
57 % udział w depozycji), chlorki (ponad 10 % udział), azot amonowy i wap , w mniejszym stopniu azot
azotanowy, fosforany rozpuszczone, potas, sód, elazo, magnez i mangan, natomiast nieznaczny był udział
metali ci kich.
Poza tym zanieczyszczenia przenoszone s z terenów gmin s siednich z ró nych emitorów.
Lokalnie jako powietrza jest pogarszana wskutek emisji uci liwych zapachów (odorów).Ponadto nale y
wzi pod uwag nast puj ce ródła zanieczyszczenia powietrza:
Rolnictwo:
- aerozole pestycydów, kurz z piór ptasich. NH3, H 2 S, odory, cz stki gleby
Obszary przemysłowe i zurbanizowane:
- lotne zwi zki organiczne, cz stki, aerozole (np. Pb, V. Cu. Zn. Cd. WWA. PCB,
- dioksyn,. dym)
- produkty spalania paliwa - COx SOx N0x, As, Pb, U, V, Zn, W.WA
- ogniska - WWA, PCDD, PCDF, Pb, Cd itd.
Unieszkodliwianie odpadów:
- spalanie - gryz ce dymy, aerozole i pyty (Cd, Hg, Pb, COx, NO x, PCDD. PCDF, WWA)
- miejsca zakopywania odpadów - CH4, lotne zwi zki organiczne
- odpady hodowlane: CH4 , NH3 ,H2S
- spalanie tworzyw sztucznych (WWA, PCDD, PCDF)
Transport:
- gazy spalinowe, aerozole i pyły (np.: CO x, SO x, N0x dym. WWA PAN, 03, Pb, Br, Cl, V, Mo)
Spoza obszaru gminy mog by ponadto przenoszone zanieczyszczenia z nast puj cych ródeł
Przemysł chemiczny i elektroniczny: lotne zwi zki organiczne, Hg, liczne zwi zki lotne
7. Klimat akustyczny.
7.1. Hałas.
Zespół zjawisk akustycznych zachodz cych w rodowisku, okre lony za pomoc parametrów
akustycznych czasu i przestrzeni nazywa si umownie klimatem akustycznym rodowiska zewn trznego.
Uci liwo hałasu dla organizmu zale y od nat enia d wi ku, jego cz stotliwo ci i czasu trwania.
Hałas stanowi jedno ze ródeł zanieczyszczenia rodowiska, wzrastaj ce w ostatnich latach w
zwi zku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i post puj c urbanizacj Miasta. Odczuwany jest
przez ich mieszka ców jako jeden z najbardziej uci liwych czynników wpływaj cych ujemnie na rodowisko
i samopoczucie.
Hałasem nazywa si ka dy d wi k, który w danych warunkach jest okre lony jako szkodliwy,
uci liwy lub przeszkadzaj cy, niezale nie od jego parametrów fizycznych. Odczucie hałasu jest wi c
bardzo subiektywne i zale y od wra liwo ci słuchowej poszczególnych jednostek.
Podstaw prawn działa w zakresie ochrony rodowiska przed hałasem stanowi przede wszystkim
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony rodowiska. Artykuł 112 stwierdza:
„Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego rodowiska, w
szczególno ci poprzez:
utrzymanie poziomu hałasu poni ej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie,
zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany
zapobieganiu ich powstawaniu lub przenikaniu do rodowiska”.
Dodatkowo uwzgl dni nale y rozwi zania zgodne z wymaganiami ochrony rodowiska zawarte w
projektach budowlanych obiektów lokalizowanych w pobli u tras komunikacyjnych w ramach tzw.
charakterystyki ekologicznej obiektu (według zarz dzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
z dnia 30 grudnia 1994 roku).
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Pozostałe ustalenia dotycz ce hałasu i wibracji zawarte s w nast puj cych aktach prawnych:
Prawo o ruchu drogowym
Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej
Drogach publicznych
Inspekcji Ochrony rodowiska
Zagospodarowaniu przestrzennym
Prawo budowlane
Autostradach płatnych
oraz odpowiednich przepisach wykonawczych i normach.
Warto ci progowe poziomów hałasu okre la rozporz dzanie M z dnia 9 stycznia 2002r. (Dz.U. Nr
8, poz. 81). Warto ci progowe poziomów hałasu wyra one s za pomoc równowa onego poziomu hałasu i
odnosz si odr bnie dla dróg i linii kolejowych, odr bnie dla pozostałych obiektów i grup ródeł hałasu, a
tak e startów, l dowa i przelotów statków powietrznych, ustalaj c warto ci dla pory dziennej i nocnej.
Gdy eksploatacja instalacji powoduj cej w rodowisku przekracza dopuszczalne poziomy,
wymagane jest pozwolenie na emitowanie hałasu do rodowiska. W przypadku przekroczenia
dopuszczalnych poziomów hałasu w zwi zku z eksploatacj dróg, linii kolejowych, tramwajowych, lotnisk
oraz portów zarz dzaj cy tymi obiektami zobowi zany jest do wykonywania pomiarów i sporz dzania map
akustycznych terenów na których wyst puj przekroczenia i zastosowania odpowiednich zabezpiecze
akustycznych. Mapy akustyczne nale y aktualizowa co 5 lat.
W zwi zku z przyst pieniem Polski do Unii Europejskiej uwzgl dnione zostały równie
uwarunkowania zawarte w prawie wspólnotowym. Zagadnienia zwi zane z hałasem podzielone zostały na
cztery kategorie:
1. emisje hałasu z pojazdów silnikowych: Dyrektywy 78/1015/EWG (motocykle) i 96/20/WE (pojazdy
silnikowe) wprowadzaj ce limity poziomu nat enia d wi ku,
2. emisje hałasu ze sprz tu domowego: Dyrektywa ramowa 86/594/EWG,
3. emisje hałasu z samolotów: Dyrektywy 80/51/EWG (samoloty ponadd wi kowe), 89/629/EWG (samoloty
odrzutowe), 92/14/EWG (ograniczenie eksploatacji samolotów),
4. sprz t i maszyny budowlane: Dyrektywa ramowa 84/532/EWG (dopuszczalne poziomy mocy
akustycznej) oraz siedem dyrektyw „córek”: 84/533/EWG (spr arki), 84/534/EWG ( urawie wie owe),
84/535/EWG (generatory pr du), 85/537/EWG (kruszarki betonu), 85/538/EWG (kosiarki do trawy),
86/662/EWG (koparki hydrauliczne).
Wyró nia si trzy główne rodzaje hałasu, według ródła powstawania:
1. hałas przemysłowy powodowany przez urz dzenia i maszyny w obiektach przemysłowych i usługowych,
2. hałas komunikacyjny pochodz cy od rodków transportu drogowego, kolejowego i lotniczego,
3. hałas komunalny wyst puj cy w budynkach mieszkalnych, szczególnie wielorodzinnych i w obiektach
u yteczno ci publicznej.
Do najpowszechniejszych i najbardziej uci liwych ródeł hałasu nale y komunikacja drogowa.
rodki transportu s ruchomymi ródłami hałasu decyduj cymi o parametrach klimatu akustycznego przede
wszystkim na terenach zurbanizowanych. Poziomy d wi ku rodków komunikacji drogowej s wysokie i
wynosz 75-90 dB, przy dopuszczalnych nat eniach hałasu w rodowisku w otoczeniu budynków
mieszkalnych do 67 dB w porze nocnej i do 75 dB w porze dziennej. Cz stotliwo przewozów na szlakach
kolejowych zmniejszyła si , w porównaniu z pocz tkiem lat 90-tych o co najmniej 50 %.
Zakłady przemysłowe i warsztaty usługowe s
ródłami hałasu o ograniczonym zasi gu
oddziaływania, wpływaj one na klimat akustyczny, jednak e wpływ ten ma charakter lokalny. Takie
stacjonarne ródła hałasu mog jednak powodowa uci liwo ci dla osób zamieszkuj cych w ich
najbli szym s siedztwie.
Głównym ródłem parasejsmicznych drga w rodowisku na obszarze gminy jest transport drogowy
odbywaj cy si drogami wojewódzkimi i powiatowymi. Hałas i wibracje w otoczeniu dróg powodowane s
nat eniem ruchu, struktur i pr dko ci pojazdów oraz stanem nawierzchni.
Na terenie Chełmka nie były prowadzone pomiaru hałasu i wibracji w rodowisku. Mo na zało y , e
na terenie Gminy najbardziej uci liwe ródła hałasu to przemysł, zakłady drobnej wytwórczo ci,
rzemie lnicze, usługowe oraz, komunikacja drogowa i kolejowa.
Hałas przemysłowy.
Hałas przemysłowy w Chełmku stanowi zagro enie o charakterze lokalnym, wyst puj ce głównie na
terenach s siaduj cych z zakładami przemysłowymi. Przyczyn wzrostu uci liwo ci tego rodzaju hałasu
mo e by rozbudowa zabudowy mieszkaniowej lokalizowanej w s siedztwie terenów przemysłowych.
Przyczyn wyst powania niekorzystnego oddziaływania hałasu przemysłowego s cz sto bł dne
decyzje lokalizacyjne oraz brak stosownych decyzji niezb dnych do rozpocz cia okre lonej działalno ci
gospodarczej.
Poziom hałasu przemysłowego jest kształtowany indywidualnie dla ka dego obiektu i zale y od
parku maszynowego, zastosowanej izolacji hal produkcyjnych, a tak e prowadzonych procesów
technologicznych oraz funkcji urbanistycznej s siaduj cych z nim terenów. Wewn trz hal przemysłowych
hałas si ga poziomu 80 - 125 dB i w znacznym stopniu przenosi si na tereny s siaduj ce. W s siedztwie
zakładów przemysłowych poziomy d wi ku osi gaj warto ci od 50 dB (mało uci liwe) do 90 dB (bardzo
uci liwe). Na terenie Chełmka hałas przemysłowy ulega zmniejszeniu, z uwagi na restrukturyzacj
przemysłu, trwaj c recesj i zaprzestanie działalno ci wielu podmiotów gospodarczych.
Uci liwo mog powodowa zakłady rzemie lnicze i usługowe zlokalizowane blisko zabudowy o
charakterze mieszkalnym. Wpływ ich na ogólny klimat akustyczny Gminy nie jest znacz cy, jednak mog
by one przyczyn lokalnych negatywnych skutków odczuwalnych przez okolicznych mieszka ców.
Na terenie Gminy brak zakładów posiadaj cych decyzj ustalaj c dopuszczalny poziom hałasu
przenikaj cego do rodowiska.
Hałas komunikacyjny
Do najpowszechniejszych i najbardziej uci liwych ródeł hałasu nale y komunikacja drogowa.
rodki transportu s ruchomymi ródłami hałasu decyduj cymi o parametrach klimatu akustycznego przede
wszystkim na terenach zurbanizowanych. Poziomy d wi ku rodków komunikacji drogowej s wysokie i
wynosz 75-90 dB, przy dopuszczalnych nat eniach hałasu w rodowisku w otoczeniu budynków
mieszkalnych do 67 dB w porze nocnej i do 75 dB w porze dziennej.
Równie przebieg tras kolejowych przez teren Gminy stanowi zagro enie dla jej klimatu
akustycznego.
Mo na stwierdzi , e istniej ca konfiguracja układów komunikacyjnych powoduje pogorszenie
klimatu akustycznego Gminy.
Hałas osiedlowy i mieszkaniowy
Hałas wewn trz osiedlowy spowodowany jest przez prac silników samochodowych, wywo enie
mieci, dostawy do sklepów,, gło n muzyk radiow itp. Do tych hałasów doł cza si niejednokrotnie
bardzo uci liwy hałas wewn trz budynku, spowodowany wadliwym funkcjonowaniem instalacji wodnokanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, , hydroforów. Według polskiej normy, poziom hałasu pochodz cy od
instalacji i urz dze budynku mo e wynosi w ci gu dnia 30-40 dB, noc 25-30 dB.
W wyniku analizy w zakresie bada hałasu sformułowano nast puj ce wnioski:
1. głównym ródłem uci liwo ci na terenie Gminy jest komunikacja drogowa,
2. hałas przemysłowy na terenie Gminy stanowi zagro enie o charakterze lokalnym,
3. hałas osiedlowy i mieszkaniowy jest zagro eniem o charakterze lokalnym,
docelowym kierunkiem działa planistycznych dotycz cych ograniczania uci liwo ci hałasu
powinno by odpowiednie planowanie i projektowanie przebiegu tras komunikacyjnych wraz z
zabezpieczeniami akustycznymi..
7.2. Wibracje.
ródła wibracji mo na podzieli na dwa główne rodzaje:
1. wibracje pochodz ce od narz dzi i urz dze ,
2. wibracje przenoszone z podło a, np. z drgaj cych platform, podłóg, siedze w pojazdach
mechanicznych itp.
Szkodliwo
wibracji zale y od wielko ci nat enia ródła charakteru zmian, w czasie oraz
długotrwało ci działania. Na wibracje nara ony jest ka dy człowiek zarówno w pracy jak i w yciu
codziennym. Wibracje i wstrz sy, podobnie jak hałas, przenoszone s przez wzbudzone do drga
konstrukcje budynków mieszkalnych. Skutkiem oddziaływania wibracji na człowieka s zmiany w układzie
nerwowym, kr enia, narz dach ruchu oraz układzie pokarmowym. Dlatego te wibracje nale y zmniejsza
lub likwidowa w miejscach ich powstawania m.in. poprzez zmiany w konstrukcji aparatury i maszyn,
stosowanie elastycznych podło y (guma, korek), ekranów tłumi cych wibracje itp.
8. Szata ro linna.
W obr bie Gminy wyst puj ekosystemy silnie zró nicowane pod wzgl dem przyrodniczym i
funkcjonalnym, jednak dominuj zdecydowanie zbiorowiska półnaturalne i synantropijne oraz ruderalne, przy
stopniowym zanikaniu wielu gatunków. Ze wzgl du na aktywno
biologiczn (potencjał przyrodniczy)
ekosystemów, b d c podstawowym wyznacznikiem ich rangi w strukturze przyrodniczej Gminy,
wyró niono nast puj ce podstawowe rodzaje ekosystemów (kolejno
rodzajów ekosystemów wyra a
malej cy stopie aktywno ci biologicznej):
1. lasy,
2. ł ki i pastwiska,
3. zbiorniki wodne,
4. agrocenozy,
5. sady i ogrody,
6. ziele urz dzona,
7. tereny zdegradowane (pozbawione pokrywy ro linnej lub z ro linno ci inicjaln )
Struktura terenów zielonych na terenie Gminy
2 438,45 ha
ziele urz dzona
44%
uprawy polowe
ogrody i sady
lasy
1%
22%
ł ki i pastwiska
29%
2%
2%
nieu ytki i ziele
urz dzona
W strukturze ekosystemów Gminy dominuj c rol odgrywaj najbardziej aktywne biologicznie
ekosystemy le ne. Wyst puj one w postaci dwóch du ych, zwartych kompleksów w rodkowej cz ci
Gminy (Bobrek) i północnej (Chełmek). Mniejsze kompleksy rozmieszczone s głównie w dolinie Przemszy
w rejonie Gorzowa. Biologiczne, klimatyczne i rekreacyjne znaczenie zbiorowisk le nych w istotnym stopniu
zmniejsza ich niekorzystna, monokulturowa struktura gatunkowa, ubogo siedlisk oraz zły stan sanitarny i
zdrowotny, b d cy wynikiem przemysłowych zanieczyszcze pyłowych i gazowych oraz podtopie i
przesusze , b d cych wynikiem eksploatacji w gla kamiennego.
W ród siedliskowych typów lasu dominuj bory wie e, wyst puj ce na glebach darniowobielicowych oraz bory wilgotne, wyst puj ce na glebach darniowo-bielicowych kwa nych z poziomem wody
gruntowej na gł boko ci 1-1,5 m i bory mieszane wilgotne, w miejscach płytkiego zalegania wód
gruntowych.
W ród zbiorowisk le nych przewa aj drzewostany sztucznego pochodzenia, tworzone przez sosn
oraz brzoz brodawkowat . Wyst puj tu bory - wie y ( wie e bory sosnowe), oraz bór wilgotny.
Płaty kontynentalnego boru bagiennego tworz mozaik w kompleksach innych zbiorowisk
borowych, zajmuj c lokalne bezodpływowe obni enia. Wyst puj tak e: bory mieszane oraz higrofilne i
mezofilne lasy li ciaste. W zatorfionych i zabagnionych dolinach Przemszy i Wisły oraz w innych miejscach
obni onych pojawiaj si płaty ro linno ci szuwarowej i torfowiskowej.
Nad mniejszymi ciekami ocalały w postaci w skich pasów zubo ałe płaty ł gu, w dolinie Wisły
spotka mo na jeszcze ro linno wodn , bagien, ł k i torfowisk. Miejsca silnie podmokłe lub okresowo
zalewane (nad Przemsz ) zajmuj olchowe zagajniki o charakterze olsów lub zadrzewie ł gowych.
Zagajniki olchowe otaczaj te mało warto ciowe kwa ne ł ki turzycowe.
8.1. Tereny zieleni urz dzonej
Ziele urz dzona - s to obszary ró nej wielko ci i rangi stworzone przez człowieka. Na terenie
gminy Chełmek nale do nich: ziele ce, cmentarze, ogródki przydomowe, ziele obiektów sportowych, z
ziele izolacyjna ziele przyuliczna.
Ziele urz dzona
49,12 ha.
56%
parki
zało enie pałacowoparkowe
skwery i ziele ce
7%
4%
ogródki działkowe
26%
7%
cmentarze
Znaczenie tych obszarów jest wielorakie. Tereny zieleni urz dzonej kształtuj warunki przestrzenne i
zdrowotne ycia w Gminie, modyfikuj klimat lokalny, wpływaj na walory estetyczne krajobrazu, s
miejscem wypoczynku i rekreacji dla mieszka ców. Stara, zabytkowa ziele , kształtowana wraz z rozwojem
Gminy posiada - wraz z architektur , której towarzyszy - walor historyczny.
Zało enie pałacowo-parkowe w Bobrku.
Niew tpliwie najcenniejszym przyrodniczo, kulturowo i krajobrazowe obszarem w obr bie Gminy jest
zało enie pałacowo-parkowe w Bobrku, nale ce do grupy najwi kszych pod wzgl dem zajmowanej
powierzchni parków podworskich w kraju, nie znajduj ce swego odpowiednika w szerokim otoczeniu Gminy.
Park pałacowy, krajobrazowy (naturalistyczny) z pierwszej połowy XIX w., o powierzchni 24 ha,
stanowi cy obecnie własno Gminy Chełmek, został uznany za zabytek przyrody ju w1925r.
Zało enie parkowe zachowało si w dobrym stanie, jego układ kompozycyjny i komunikacyjny oraz
drzewostan, mimo braku ogrodzenia parku, nie uległy wi kszym zmianom; przybyły jedynie liczne
samosiewy, nie zatarły jednak one pierwotnej kompozycji parku. Podobnie rzecz
ma si , mimo silnej dewastacji pałacu, z obiektami w obr bie parku - główne budynki zespołu
pałacowego przetrwały od 1848r. w niemal nie zmienionym składzie. Park pod wzgl dem kompozycyjnym
składa si ze zwartych grup drzew (głównie lip i d bów),tworz cych szereg wn trz poł czonych z sob
ci gami widokowymi. Klomby składaj ce si z wysokich drzew podbudowane s na obrze u szerokimi
pasami derenia białego. Pojedyncze drzewa i małe klomby na rozległych polanach pełni rol akcentów
kompozycyjnych. W południowo-wschodnim naro niku parku usytuowany jest klasycystyczny pałac
wzniesiony w ko cu XVIII w., przebudowany w ko cu XIX w. oraz towarzysz ca mu oficyna z pocz tków XIX
w. Pałac otacza od północy i zachodu podmokłe obni enie, którym dawniej płyn ł ciek z nieistniej cego
tak e stawu poło onego na południe od pałacu. Drzewostan parku ma charakter naturalny, z przewag
drzew w wieku około 150 lat, w ród których dominuj d by, a tak e buki, wejmutki i lipy. Poza wejmutkami,
grochodrzewami i kasztanowcami pozostałe drzewa s na ogół rodzimego pochodzenia. Stan sanitarny
drzew jest bardzo zły, wiele drzew jest spróchniałych oraz nadmiernie zag szczonych na skutek nie
usuwania samosiewów. W przeszło ci na terenie parku rosło ponad 100 dorodnych d bów; obecnie
stwierdzono obecno
42 drzew o charakterze pomnikowym w wieku od 100 do 400 lat: d by (18
sztuk),klony (5 sztuk), jawory (3 sztuki), jesiony (8 sztuk), graby (4 sztuki), wi zy (2 sztuki), lipa szerokolistna
(l sztuka) i brzoza (l sztuka).
W obr bie parku ustanowiono ochron prawn dla 35 drzew tworz c 11 pomników przyrody, w tym:
dwie grupy d bów szypułkowych (11 i 4 sztuki o obwodzie 330-450 cm),grupa grabów zwyczajnych o
obwodzie 180-210 cm, grupa wielogatunkowa (klony jawory, klony zwyczajne, graby zwyczajne o
obwodzie200-320 cm, wolnostoj ce drzewa pomnikowe: d by szypułkowe o obwodzie 425, 490 i 550 cm,
cis pospolity o obwodzie 190 cm, grab zwyczajny o obwodzie 295 cm i jesion wyniosły o obwodzie 300 cm .
Wykaz drzew szczególnie cennych w obr bie parku podworskiego w Bobrku.
Gatunek
Obwód
[cm]
Gatunek
Obwód [cm]
Wykaz drzew szczególnie cennych w obr bie parku podworskiego w Bobrku.
Gatunek
Obwód
[cm]
Gatunek
Obwód [cm]
Acer platanoides (klon)
224
Quercus robur (d b szypułkowy)
525
Fraxinus exelsior (jesion)
276
Fraxinus exelsior Oesion)
251
Acer platanoides (klon)
243
Quercus robur (d b szypułkowy)
459
Acer pseudoplatanus (jawor)
233
Quercus robur (d b szypułkowy)
386
Acer platanoides (klon)
351
Quercus robur (d b szypułkowy)
445
Acer platanoides (klon)
283
Quercus robur (d b szypułkowy)
516
Carpinus betulus (grab)
200
Quercus robur (d b szypułkowy)
451
Acer platanoides (klon)
260
Betula verrucosa (brzoza
brodawkowata)
224
Fraxinus exelsior (jesion)
323
Carpinus betulus (grab)
266
Acer pseudoplatanus (jawor)
244
Quercus robur (d b szypułkowy)
419
Acer pseudoplatanus (jawor)
222
Quercus robur (d b szypułkowy)
431
Quercus robur (d b szypułkowy)
505
Fraxinus exelsior (jesion)
286
Ulmus laevis (wi z szypułkowy)
236
Fraxinus exelsior (jesion)
262
Tilia platyphyllos (lipa
szerokolistna)
325
Fraxinus exelsior (jesion)
263
Quercus robur (d b szypułkowy)
398
Fraxinus exelsior (jesion)
267
Quercus robur (d b szypułkowy)
480
Quercus robur (d b szypułkowy)
417
Quercus robur (d b szypułkowy)
402
Fraxinus exelsior (jesion)
261
Quercus robur (d b szypułkowy)
385
Quercus robur (d b szypułkowy)
461
Quercus robur (d b szypułkowy)
520
Carpinus betulus (grab)
191
Quercus robur (d b szypułkowy)
420
Carpinus betulus (grab)
205
Quercus robur (d b szypułkowy)
421
Ulmus laevis (wi z szypułkowy)
282
8.2. Obszary i obiekty przyrodnicze chronione prawem.
W Gminie istnieje 11 pomników przyrody o ywionej obejmuj cych ł cznie 35 drzew(pojedyncze
okazy i grupy drzew pomnikowych) w obr bie parku podworskiego w Bobrku(pełny wykaz pomników zawarto
w cz ci 3 studium).Prócz omówionego wy ej parku w Bobrku oraz kompleksów le nych do obszarów
warto ciowych przyrodniczo nale :
1. dolina Przemszy i Wisły, z mozaik ł k, pastwisk, terenów podmokłych w dawnych meandrach rzek i
towarzysz cymi im zalesieniami i zadrzewieniami, stanowi ca fragment korytarza ekologicznego o
znaczeniu mi dzynarodowym,
2. nieczynny kamieniołom wapienia na Wzgórzu Skała, odsłaniaj cy dolne warstwy gogoli skie,
3. płat ł ki w Bobrku (Górnym),
4. stawy Na Młynach,
5. inne, z reguły drobno powierzchniowe elementy stanowi ce ekosystemy istotne dla zachowania
bioró norodno ci (zadrzewienia ródpolne oraz towarzysz ce ciekom i rowom melioracyjnym,
zadrzewienia w obr bie miejskiej cz ci Gminy stanowi ce pozostało ci drzewostanów le nych lub
powstałych w wyniku naturalnej sukcesji na terenach dotychczas nie zainwestowanych, obszary
podmokłe w obr bie pozostało ci meandrów Przemszy i Wisły, naturalne oczka wodne).
W stosunku do niektórych z nich zaproponowano ustanowienie ochrony prawnej w postaci
utworzenia obszaru chronionego krajobrazu, u ytku ekologicznego i stanowiska dokumentacyjnego. Pełne
omówienie zagadnienia zawarto w cz ci 3 studium w rozdziale po wi conym kierunkom ochrony
rodowiska przyrodniczego i kulturowego.
Ni ej podano propozycje zakresu ochrony przyrody na obszarze Gminy według Wojewódzkiego
Konserwatora Przyrody w Bielsku - Białej. Propozycje te zmierzaj do ustanowienia ochrony prawnej w
postaci u ytków ekologicznych dla kompleksów le nych (Nowopole, Podzagórnie) oraz doliny Przemszy i
cz ciowo Wisły (obszar postulowany do ochrony obejmuje tu rozległy pas terenów w Bobrku wł cznie z
zało eniem pałacowe - parkowym), a tak e w postaci zespołu przyrodniczo-krajobrazowego dla masywu
Wzgórza Skała (Góra Chełmek), lecz z wył czeniem kamieniołomu.
Nazwa obszaru
Proponowana forma ochrony
Góra Chełmek
Dolina Przemszy
Nowopole
Podzagórnie
zespół przyrodniczo-krajobrazowy
u ytek ekologiczny
u ytek ekologiczny
u ytek ekologiczny
Powierzchnia
[ha]
18.25
376.07
712.7
253.11
W rejonie Gminy zanotowano wyst powanie szeregu chronionych i rzadkich gatunków ro lin
naczyniowych. Jednak e w zwi zku z post puj c
antropogenizacj
rodowiska przyrodniczego
wyst powanie nie wszystkich z nich jest obecnie pewne.
9. Walory rodowiska kulturowego.
Najstarsze obiekty zabytkowe na terenie Gminy wyst puj w Bobrku i s zwi zane z dobrze
zachowanym, rozległym zało eniem pałacowo-parkowym powstałym w miejscu dawnego (istniej cego od
pod koniec XIV w.) zamku obronnego. Historyczna kompozycja przestrzenno-funkcjonalna obejmuje, prócz
pałacu i parku, tak e zespół ko cioła i cmentarza, czworaki. Dom Pomocy Społecznej oraz tereny PGL Lasy
Pa stwowe ze spichlerzem, zapleczem technicznym i szkółk le n , poł czone alejami.
Najstarsz cz
Chełmka stanowi Podzagórnie, wie rozwini ta u południowych i południowozachodnich zboczy Wzgórza Skała, wzdłu drogi z Krakowa na l sk (w rejonie dawnej przeprawy mostowej
przez Przemsz ). Całkowicie odmienn genez ma natomiast wschodnia, miejska cz
Chełmka.
Czynnikiem rozwojowym było tu decyduj ce o obliczu miasta zało enie w pocz tkach lat trzydziestych
obecnego stulecia fabryki obuwia, stanowi cej pierwszy w kraju zmechanizowany zakład ta mowej produkcji
obuwia Tomasza Baty (Polska Spółka Obuwnicza Bata SA). W 1931 nast pił wykup gruntów pod budow
fabryki, poło onych w bezpo rednim s siedztwie linii kolejowej (powstała w 1856r.) na terenach w
s siedztwie linii kolejowej, za w 1932 - uruchomienie zakładu. Po wschodniej stronie linii kolejowej powstała
kolonia robotnicza (Osiedle Baty), za na południe od fabryki zacz ła si rozwija pierzejowa zabudowa ulicy
Piastowskiej. Na uwag zasługuj dobrze zachowane interesuj ce ruralistyczne układy przestrzenne dawnej
zabudowy wiejskiej Gorzowa), Bobrka (owalnica) i Podzagómia (zachowana specyfika wsi rozwini tej
wzdłu drogi na południowo-zachodnim zboczu Wzgórza Skała), mieszcz ce relikty drewnianego
budownictwa, typowego dla wsi nadwi la skich.
Istotne znaczenie dla dziedzictwa kulturowego Gminy maja tak e Pomnik Grunwaldzki, usytuowany
na Wzgórzu Skała z 1910r. (doskonały punkt widokowy na cały niemal obszar Gminy) oraz pomnik w
Paprotniku, upami tniaj cy ofiary istniej cej tu filii obozu koncentracyjnego w O wi cimiu.
Obecnie w rejestrze zabytków znajduj si jedynie dwa obiekty: zało enie pałacowo-parkowe (pałac
Sapiehów z parkiem) oraz pobliski spichlerz drewniany w Bobrku, ponadto w ewidencji zabytków, jako
pozostaj ce pod ochrona konserwatorsk umieszczonych jest ponad 150 obiektów nieruchomych i
ruchomych; w obr bie Gminy znajduje si tak e 12 stanowisk archeologicznych, skupiaj cych si przede
wszystkim w Gorzowie.
Ze wzgl du na daleko posuni t degradacj natychmiastowych działa ratunkowych wymaga pałac
w Bobrku, renowacji nale y podda tak e zało enie parkowe oraz s siaduj ce z nim czworaki, za ochronie
- południowo-zachodni i południow stref ekspozycji. W Chełmku rewitalizacji nale y podda nie
spełniaj c współczesnych standardów zabudow osiedla fabrycznego (Osiedla Baty). Poni ej podano spis
obiektów architektonicznych wpisanych do rejestru zabytków i znajduj cych si w ewidencji zabytków (pod
opiek konserwatorsk ) uło ony według okresu ich powstania; obrazuje to proces rozwoju struktury
funkcjonalno-przestrzennej Gminy w okresie od ko ca XVIII w. do połowy obecnego wieku. Jedynym w
zasadzie istotnym elementem struktury Gminy, powstałym w tym okresie, który nie znalazł si w poni szym
wykazie jest zbudowana w 1856r. linia kolejowa Dziedzice - Trzebinia.
Okres
Miejscowo
XVIIIw.
18001850
Bobrek
Bobrek
Chełmek
18511875
Gorzów
Bobrek
Chełmek
Gorzów
18761900
Bobrek
Chełmek
Gorzów
19001920
Bobrek
Chełmek
Gorzów
19211930
Bobrek
Chełmek
Obiekty
spichlerz podworski; ko ciół parafialny p.w. w. Trójcy
pałac Sapiehów wraz z oficyn , lodowni i parkiem, obelisk, plebania i
ogrodzenie ko cioła p.w. w. Trójcy; chałupy i stodoły drewniane w
Bobrku Górnym (nr 44), Dolnym (nr 100 i 108) oraz w Podkomorku (nr
187)
zabudowa (chałupy drewniane i domy murowane) oraz kamienny krzy
przydro ny przy ul. Chrobrego (nr 2, 43, 46, 48, 63), dom murowany (nr 4)
oraz kapliczka kamienna przy ul. Ko ciuszki
chałupa murowano-drewniana (nr 69)
cmentarz parafialny rzymskokatolicki z kaplic cmentarn ; domy
murowane w Bobrku Górnym (nr 49) i Dolnym (nr 123)
zabudowa (domy drewniane i stodoła) przy ul. Chrobrego (nr 27 i 53) oraz
dom murowany przy ul. Mickiewicza (nr 26)
chałupy drewniane i stodoła (nr 61 i 74) oraz chałupa murowanodrewniana (nr 76)
kaplica murowana w Bobrku Górnym; mostek murowano- elazny przy
drodze pałac-ko ciół; zabudowa drewniana (chałupy i stodoły) w Bobrku
Górnym (nr 39, 51, 95), Dolnym (nr 116, 118, 123) i w Podkomorku (nr
150), drewniano - murowana w Bobrku Dolnym (nr 139 i 162) oraz
murowana w Bobrku Górnym (nr 22 i 50), Dolnym (nr 99) i w Podkomorku
(nr 127)
zabudowa (domy murowane) przy ul. Chrobrego (nr 10 i 21), Piastowskiej
(nr 12 i 16) i Mickiewicza (nr 31 i 35); kapliczka przy ul. Krasi skiego (róg
Jagiello skiej)
zabudowa drewniana (nr 118 i 367), murowano - drewniana (nr 36) i
murowana (nr 27 i 108)
figura Assunty przy ko ciele parafialnym; zabudowa murowanodrewniana w Bobrku Górnym (nr 21i 142) oraz murowana w Bobrku
Górnym (nr 31 i 89 - biblioteka publiczna), Dolnym (nr 100 i 176) oraz w
Podkomorku (nr 10, 12 i 30)
Pomnik Grunwaldzki na Wzniesieniu Skała; kapliczka murowana przy ul.
Mickiewicza; zabudowa drewniana przy ul. Chrobrego (nr 71) i
Piastowskiej (nr 29 i 113) oraz murowana przy ul. Chrobrego (nr 8, 12, 25,
38 i 76) i Zygmunta Starego (nr 8)
kaplica przy drodze do Chełmka; Dom Gromady Gorzów i Klub Rolnika
przy drodze do Chełmka
zabudowa drewniana w Bobrku Dolnym (nr 107) oraz murowana w
Bobrku Górnym (nr 18, 32, 39, 40 i 66), Dolnym (nr 103,127, 129 i 154) i
w Podkomorku (nr 41)
cmentarz rzymskokatolicki na Wzniesieniu Skała; zabudowa murowana
przy ul. Chrobrego (nr 26, 69 i 74 - rozlewnia wód), Mickiewicza (nr 18),
Piastowskiej (6, 8, 9, 24 - poczta, 42 i 55), Słowackiego (nr 6) i Zygmunta
Starego (nr l i 9)
Okres
Miejscowo
Gorzów
po 1930
Bobrek
Chełmek
Gorzów
10.
Obiekty
budynek szkoły (ul. Szkolna 160); zabudowa drewniana (nr 107) oraz
murowana (nr 34, 59, 67, 142,168 i 171)
zabudowa murowana w Bobrku Górnym (nr 52, 85, 137, 179 i 194),
Dolnym (nr 97, 114, 193, 202 i 208) oraz w Podkomorku (nr 194)
ko ciół parafialny p.w. Naj wi tszej Marii Panny; osiedle fabryczne
(Osiedle Baty); pozostała zabudowa murowana przy ul. Chrobrego (nr 37 i
44), Krakowskiej (nr 4 i 14), Mickiewicza (nr l i 20), Piastowskiej (nr
3,5,25, 40,49,63 i 79) oraz Słowackiego (2 i 8)
zabudowa drewniana (nr 145 i 175) oraz murowana (nr 28, 66, 113, 159,
176 i 198)
Poprawa bezpiecze stwa ekologicznego Gminy.
Gmina Chełmek posiada opracowany w 1996 r. dokument „Kierunki społeczno – gospodarczego
rozwoju Gminy Chełmek do roku 2010”. Za podstawowe problemy Gminy uznaje si bezrobocie i zubo enie
miejscowego społecze stwa, zanieczyszczenie rodowiska, zł sytuacj mieszkaniow , post puj cy proces
niszczenia zespołów i obiektów zabytkowych oraz dysproporcje w strukturze i rozmieszczeniu funkcji
społeczno – gospodarczych i wynikaj ce st d deformacje sieci osadniczej.
Podejmowane działania maj
zapewnia
mieszka com Gminy popraw
bezpiecze stwa
ekologicznego m.in. poprzez:
1. promowanie gospodarki proekologicznej poprzez rozwój działalno ci gospodarczej;
2. przyjaznej rodowisku (m.in. turystyka i le nictwo);
3. popraw systemu komunikacyjnego w celu zmniejszenia emisji spalin;
4. utworzenie systemu monitoringu rodowiska;
5. modernizacj przemysłu i popraw gospodarki ciekami;
6. budow nowych linii przesyłowych ciepła i uciepłownienie wszystkich obiektów w zasi gu istniej cej
ciepłowni wraz z likwidacj lokalnych kotłowni;
7. remont i modernizacj ciepłowni miejskiej w celu zwi kszenia wydajno ci;
8. działania ekonomiczne maj ce na celu obni enie ceny gazu i promowanie innych rodzajów ogrzewania;
9. budow obwodnicy i wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta, wprowadzenie stałego
monitoringu ska enia;
10. realizacj planu małej retencji w celu prowadzenia prawidłowej gospodarki wodnej, wyznaczenia miejsc
przerzutów wody zza wałów (pompownie);
11. zachowania obecnego wysokiego stopnia zalesienia gminy poprzez wyznaczenie gruntów niskich klas
bonitacyjnych do zalesienia;
12. racjonalizacj przebiegu granicy lasu poprzez tworzenie wi kszych kompleksów le nych w wyniku
ł czenie drobnych zalesie ;
13. budow i modernizacj wałów przeciw powodziowych;
ROZDZIAŁ III
ANALIZA MO LIWO CI GMINY W ZAKRESIE WEWN TRZNEGO I ZEWN TRZNEGO
FINANSOWANIA ZADA W DZIEDZINIE OCHRONY RODOWISKA
1.Plan bud etu Gminy.
Plan bud etu gminy Chełmek zatwierdzony Uchwał Nr XIV/114/2004 Rady Miejskiej w Chełmku z
dnia 29 stycznia 2004 r. na rok 2004 przedstawia si nast puj co:
Tabela
1
Lp.
1.
2.
3.
4.
Plan bud etu gminy Chełmek na rok 2004w
Nazwa
Dochody bud etu gminy
Wydatki bud etu gminy
Wynik – deficyt
Przychody bud etu – wolne rodki jako
nadwy ka rodków pieni nych na rachunku bie
wynikaj ca z rozlicze po yczek z lat ubiegłych
cym bud etu
Kwota
[PLN]
16 905 969,17 223 448,317 479,1 012 479,-
5.
Rozchody bud etu – spłata po yczki zaci gni tej
w latach ubiegłych w NFO i GW
695 000,-
1.2. Analiza wska nikowa zdolno ci kredytowej gminy.
Wska niki finansowe charakteryzuj ce zdolno ci kredytowe Gminy przedstawiono tabelarycznie.
1. Poziom wydatków finansowych okre la poziom obci enia gminy okre la stopie obci enia jednostki z
tytułu obsługi zadłu enia;
2. Wska nik dochodowo ci jest miernikiem zamo no ci, jego wysoko ma wpływ na mo liwo
wykonywania zada publicznych na rzecz swoich mieszka ców;
3. Wska nik inwestycyjny okre la udział inwestycji w wydatkach i jest zwi zany z poziomem zamo no ci
gminy;
4. Wska nik zadłu enia 1 okre la na ile gmina b dzie mogła prowadzi obsług bie cych zobowi za na
poziomie dochodów wykonanych w roku ubiegłym;
5. Wska nik zadłu enia 2 okre la, czy zadłu enie gminy nie przekroczy 15% wysoko ci dochodów;
6. Wska nik mo liwo ci zadłu enia okre la relacj długu gminy w stosunku do dochodów w roku bie cym
(max 60% dochodów);
7. Wska nik struktury 1 okre la poziom rodków własnych gminy. Dopełnienie do stu okre la udział
uzyskanych rodków obcych rodkach finansowych;
8. Wska nik struktury 2 okre la poziom wydatków poniesionych na realizacje zada własnych. Dopełnienie
do stu tego wska nika okre la udział spłat pozyskanych rodków obcych w rodkach finansowych.
Tabela
2
Lp.
Wska niki finansowe charakteryzuj ce zdolno ci kredytowe gminy Chełmek
Wska nik
OPIS WSKA NIKA
1.
Wska nik dochodowo ci
Dochody gminy na jednego mieszka ca
2.
Poziom wydatków
inwestycyjnych w wydatkach
Wydatki inwestycyjne/ wydatki
3.
Wska nik zadłu enia 1
4.
Wska nik zadłu enia 2
5.
Wska nik mo liwo ci
zadłu enia gminy
6.
Struktura 1
7.
Struktura 2
8.
Poziom wydatków
finansowych
Plan
2004
1300,15
9
1%
Obsługa zobowi za w roku bie cym/dochody
bud etu ogółem zrealizowane w roku poprzednim
(rata kredytów i po yczek + odsetki) dochody
bud etu w roku bie cym < 15%
Kwota zadłu enia / dochody bud etu w roku
bie cym
Dochody realizowane w roku bie cym/ wydatki +
przychody zrealizowane w roku bie cym
Dochody realizowane w roku bie cym/ wydatki +
rozchody zrealizowane w roku bie cym
Wydatki finansowe w roku bie cym/ wydatki
roku bie cego
4,7%
12,2%
0,14%
0,92%
0,94%
0,86%
1. wydatki inwestycyjne s na niskim poziomie i w analizowanym okresie wynosiły ok. 1%;
2. wska nik zadłu enia 2 nie przekroczył warto ci granicznej;
3. wska nik struktury 1 wskazuje na to , e gmina posiłkuje si długiem;
4. wska nik struktury 2 oraz wska nik poziomu wydatków finansowych wiadczy o tym i spłata zadłu enia
i obsługa długu stanowi znaczn cz
wydatków z bud etu gminy.
1.3. Wydatki na ochron
rodowiska.
Głównym ródłem finansowania wydatków na ochron rodowiska dla gminy jest Gminny Fundusz Ochrony
rodowiska i Gospodarki Wodnej. W roku 2004 zaplanowano przeznaczy z GFO i GW gminy Chełmek
36% rodków na gospodark wodn i ochron przed powodzi 32% rodków na gospodark odpadami, a
32% na inne cele słu ce ochronie rodowiska w gminie.
Tabela
3
Struktura wydatków z GFO i GW gminy Chełmek w roku 2004
Wyszczególnienie
Plan 2004
Stan funduszu na pocz tek okresu
Przychody
GFO i GW
Wydatki według przedmiotów
Gospodarka odpadami
Ochrona powietrza
Gospodarka wodno - ciekowa
Termomodernizacje
Gospodarka zieleni
Edukacja
Nadzwyczajne zagro enia rodowiska
Inne (np. opracowania, koszty obsługi
bankowej)
Stan funduszu na koniec okresu
Kwota
[zł]
28 097,-
struktura
50 000,25 000
28 097
25 000
32 %
36%
32%
-
-
1.4. Prognoza dochodów i wydatków na lata 2004 – 2008.
Prognoza dochodów i wydatków na lata 2004 – 2008 powstała w celu dokonania szacunków
dochodów i wydatków bud etowych z uwzgl dnieniem trendów i kierunków rozwoju ekonomicznego gminy.
Wykonanie
2002r
Prognoza
2003r
Prognoza
2004r
Prognoza
2005r
Prognoza
2006r
Prognoz a
2007r
Prognoza
2008r
Dochody bud etu ogółem/1+2+3/
16.718.104
15.891.722
16.905.969
17.187.521
17.987.521
18.987.5 21
19.990.016
Dochody własne
7.739.846
7.730.164
10.255.86 3
8.187.521
8.787.521
9.587.52 1
10.390.01 6
Subwencje
6.397.536
6.124.854
5.512.306
6.600.000
6.700.000
6.800.00 0
6.900.000
Dotacje
2.580.722
2.036.704
1.137.800
2.400.000
2.500.000
2.600.00 0
2.700.000
626.141
1.840.000
1.012.479
12.479
12.479
12.479
9.984
-
-
12.479
12.479
12.479
12.479
9.984
- kredyty i po yczki
500.000
1.500.000
1.000.000
-
-
-
-
- wolne rodki na r-ku bankowym
126.141
340.000
-
-
-
-
-
Ogółem /l + II/
17.344.245
17.731.722
17.918.44 8
17.200.000
18.000.000
19.000.0 00
20.000.00 0
Wydatki bud etu Ogółem /l + 21
16.295.629
17.421.822
17.223.44 8
16.505.000
17.505.000
18.505.0 00
19.630.00 0
Wydatki bie
14.537.115
14.965.522
14.837.44 8
14.905.000
15.205.000
15.505.0 00
15.630.00 0
29.889
46.000
102.000
110.000
70.000
48.000
7.000
1.758.514
2.456.300
2.386.000
1.600.000
2.300.000
3.000.000
4.000.000
Rozchody bud etu ogółem
475.000
309.900
695.000
695.000
495.000
495.000
370.000
Spłata po yczek i kredytów
475.000
250.000
695.000
695.000
495.000
495.000
370.000
Po yczka dla OSP
-
59.900
-
-
-
-
Informacja szczegół.
-
-
-
-
-
-
Wyszczególnienie
Przychody bud etu ogółem
/1+2+3+4/
- zwrot po yczki OSP
ce
W tym: odsetki od kredytów i po yczek
Wydatki maj tkowe
-
Wykonanie
2002r
Prognoza
2003r
Prognoza
2004r
Prognoza
2005r
Prognoza
2006r
Prognoz a
2007r
Prognoza
2008r
- spłata po yczek
-
-
-
-
-
-
-
- spłata kredytów
475.000
250.000
695.000
695.000
495.000
495.000
370.000
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Spłata rat po yczek, kredytów wraz z
odsetkami,
504.889
296.000
797.000
805.000
565.000
543.000
377.000
Pozostaje do spłacenia na 31.XII.
500.000
1.750.000
2055.000
1.360.000
865.000
370.000
-
Wyszczególnienie
- od spłat wynikaj cych z por cze
-od wyemitowanych papierów warto
.
2 Mo liwo ci finansowania zada z zakresu ochrony rodowiska.
W zwi zku z sytuacj ekonomiczn gminy konieczne b dzie pozyskanie rodków
zewn trznych do realizacji zada z zakresu ochrony rodowiska. Głównie bezzwrotnych dotacji
unijnych i z funduszy ochrony rodowiska Powiatowego i Narodowego.
2.1. Fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej.
Fundusze ochrony rodowiska s powa nym ródłem dotacji i preferencyjnych kredytów dla
podmiotów podejmuj cych inwestycje ekologiczne. Wpływaj na to: ilo
rodków finansowych jak
dysponuj fundusze, warunki udost pniania rodków finansowych po yczkobiorcom oraz procedury
dochodzenia do uzyskania finansowego wsparcia funduszu.
Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy
ochrony rodowiska i gospodarki wodnej okre la ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
rodowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.).
-
Kryteriami wyboru projektów do finansowania s :
kryterium zgodno ci z polityk ekologiczn pa stwa
kryterium efektywno ci ekologicznej
kryterium efektywno ci ekonomicznej
kryterium uwarunkowa technicznych i jako ciowych
kryterium zasi gu oddziaływania
kryterium spełnienia przez wnioskodawc wymogów formalnych
Podstawowe warunki udzielenia dofinansowania s nast puj ce:
udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsi wzi cia,
wywi zanie si przez Wnioskodawc z obowi zku uiszczania opłat i kar, stanowi cych przychody
Funduszu oraz wywi zywania si z innych zobowi za w stosunku do Funduszu,
przedsi wzi cie nie mo e by zako czone,
udzielone dofinansowanie nie mo e przekroczy kosztów przedsi wzi cia.
rodki pozyskiwane z funduszy ochrony rodowiska zapewniaj finansowanie inwestycji
maksymalnie w 70 % jej warto ci. rodki te oprocentowane s w wysoko ci 0,1– 0,5 ustalanej przez
NBP stopy redyskonta weksli, w zale no ci od wielko ci dochodu na mieszka ca. Maksymalny okres
kredytowania wynosi 15 lat. Istnieje mo liwo
umorzenia cz ci zobowi zania po zrealizowaniu
przedsi wzi cia w planowanym terminie.
2.2. Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.
Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFO iGW) jest najwi ksz w
Polsce instytucj finansuj c przedsi wzi cia z dziedziny ochrony rodowiska. Zakres działania
Funduszu obejmuje finansowe wspieranie przedsi wzi proekologicznych o zasi gu ogólnokrajowym
oraz ponadregionalnym.
Podstawowymi formami finansowania zada
proekologicznych przez NFO iGW s
preferencyjne po yczki i dotacje, ale uzupełniaj je inne formy finansowania, np. dopłaty do
preferencyjnych kredytów bankowych, uruchamianie ze swych rodków linii kredytowych w bankach
czy zaanga owanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego. NFO iGW administruje równie
rodkami zagranicznymi przeznaczonymi na ochron rodowiska w Polsce, pochodz cymi z pomocy
zagranicznej.
rodki, którymi dysponuje NFO iGW, pochodz głównie z opłat za korzystanie ze rodowiska
i administracyjnych kar pieni nych. Przychodami Narodowego Funduszu s tak e wpływy z opłat
produktowych oraz wpływy z opłat i kar pieni nych ustalanych na podstawie przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
Lista programów (przedsi wzi ) priorytetowych Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska
i Gospodarki Wodnej przewidzianych do dofinansowania okre lana jest co roku na podstawie: Polityki
Ekologicznej Pa stwa, Programu Wykonawczego do Polityki Ekologicznej Pa stwa, Narodowego
Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej, Strategii Ekologicznej Integracji z Uni
Europejsk , zobowi za mi dzynarodowych Polski, a tak e list przedsi wzi
wojewódzkich funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej.
priorytetowych
Jako priorytetowe traktuje si w szczególno ci te przedsi wzi cia, których realizacja wynika
z konieczno ci wypełnienia zobowi za Polski wobec Unii Europejskiej w zakresie harmonizacji
i implementacji prawa Unii Europejskiej, zwi zanych z negocjacjami o członkostwo Rzeczpospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej w obszarze " rodowisko".
Wnioski o dofinansowanie do Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska
i Gospodarki Wodnej mo na składa w dowolnym terminie. Dotychczas obowi zuj ce sesje
rozpatrywania wniosków zostały zast pione lista rankingow aktualizowan raz na dwa miesi ce.
2.3. Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Rol wojewódzkiego funduszu jest wspieranie finansowe przedsi wzi
o zasi gu regionalnym.
proekologicznych
WFO iGW ustalił kryteria, które s stosowane przy ocenie i selekcji wniosków o udzielenie
pomocy finansowej ze rodków Funduszu. Preferowane s w szczególno ci te zadania, które:
- znajduj odzwierciedlenie w strategii rozwoju województwa, spójnej z polityk ekologiczn
pa stwa,
- zawarte s w lokalnych i długookresowych programach ochrony rodowiska,
- realizowane s w zakładach szczególnie uci liwych dla rodowiska,
- realizowane s na terenach szczególnie cennych przyrodniczo,
- spełniaj rol d wigni finansowej przez pobudzenie wykorzystania rodków podmiotów
gospodarczych, samorz dów terytorialnych oraz gminnych i powiatowych funduszy ochrony
rodowiska, a tak e ograniczaj uci liwo ci dla rodowiska.
Działalno WFO iGW stała si istotnym czynnikiem wpieraj cym procesy inwestycyjne na
terenie całego województwa l skiego i polega na udzielaniu niskooprocentowanych (6-9%)
i cz ciowo umarzalnych (do 50%) po yczek, przyznawaniu dotacji i wnoszeniu udziałów do spółek
działaj cych na terenie kraju. Ka dorazowo pomoc finansowa ze rodków WFO iGW udzielana jest
na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej z podmiotem realizuj cym zadanie z zakresu
ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, po rozpatrzeniu wniosku sporz dzonego przez ten podmiot,
według odpowiedniego wzoru stosowanego w Funduszu.
Fundusz preferuje finansowe wspomaganie wnioskodawców, którzy w
przedsi wzi cia anga uj
rodki własne. Lista zada
priorytetowych, które
dofinansowywane jest opracowywana co rok.
realizowane
mog
by
2.4. Powiatowe Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Powiatowe fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej (PFO IGW) utworzone zostały
na pocz tku roku 1999 wraz z utworzeniem powiatowego szczebla administracji pa stwowej.
Fundusze te nie maj osobowo ci prawnej.
Dochodami PFO IGW s wpływy z:
1. opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar zwi zanych z niezgodnym z przepisami
prawa ich składowaniem lub magazynowaniem (10% tych wpływów),
2. opłat za gospodarcze korzystanie ze rodowiska a tak e z wpływów z administracyjnych kar
pieni nych (tak e 10% tych wpływów poza opłatami i karami za usuwanie drzewi krzewów, które
w cało ci stanowi przychód gminnego funduszu).
Dochody PFO i GW przekazywane s na rachunek starostwa, w bud ecie powiatu maj
charakter działu celowego.
Obecnie rodki powiatowych funduszy (zgodnie zPO
art.407) przeznacza si na
wspomagania działalno ci w zakresie okre lonym jak dla gminnych funduszy, a tak e na realizacj
przedsi wzi zwi zanych z ochron powierzchni ziemi i inne zadania ustalone przez rad powiatu,
słu ce ochronie rodowiska i gospodarce wodnej, wynikaj ce z zasady zrównowa onego rozwoju.
2.5. Fundacje i programy pomocowe
Fundacja EkoFundusz
EkoFundusz jest fundacj powołan w 1992 r. przez Ministra Finansów dla efektywnego
zarz dzania rodkami finansowymi pochodz cymi z zamiany cz ci zagranicznego długu na
wspieranie przedsi wzi
w ochronie rodowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas decyzj o
ekokonwersji polskiego długu podj ły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i
Norwegia. EkoFundusz zarz dza rodkami finansowymi pochodz cymi z ekokonwersji ł cznie ponad
571 mln USD do wydatkowania w latach 1992 - 2010.
Zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej jeden z nast puj cych warunków:
- wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z krajów-donatorów,
- uruchomienie krajowej produkcji urz dze dla ochrony rodowiska,
- szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia.
Do 2003 roku EkoFundusz udzielał wsparcia finansowego w formie bezzwrotnych dotacji a
tak e preferencyjnych po yczek. O bie cego roku mo liwe jest ubieganie si o bezzwrotne dotacje
projektów inwestycji zwi zanych bezpo rednio z ochron rodowiska, a w dziedzinie ochrony przyrody
dofinansowywane s równie projekty nieinwestycyjne. EkoFundusz nie dofinansowuje bada
naukowych, akcji pomiarowych, a tak e studiów i opracowa oraz tworzenia wszelkiego rodzaju
dokumentacji projektowej. Gdy inwestorem s władze samorz dowe, dotacja mo e pokry do 30%
kosztów (w przypadkach szczególnych do 50%), a dla jednostek bud etowych, podejmuj cych
inwestycje proekologiczne wykraczaj ce poza ich zadania statutowe, dofinansowanie EkoFunduszu
mo e pokry do 50% kosztów. EkoFundusz mo e wspiera zarówno projekty dopiero rozpoczynane,
jak i b d ce w fazie realizacji, je eli ich rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60%.
Z dotacji EkoFunduszu nie mog korzysta te przedsi wzi cia, które kwalifikuj
otrzymania dofinansowania w ramach programów pomocowych Unii Europejskiej.
si
do
Inne fundacje:
- Environmental Know-How Fund w Warszawie, Ambasada Brytyjska al. Ró 1, 00-556 Warszawa,
- Agencja Rozwoju Komunalnego w Warszawie; al. Ujazdowskie 19, 00-557 Warszawa,
- Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej; ul. Zielna 37, 00-1-8 Warszawa,
- Polska Agencja Rozwoju Regionalnego; ul. urawia 4a, 00-503 Warszawa,
- Program Małych Dotacji GEF, al. Niepodległo ci 186, 00-608 Warszawa,
- Projekt Umbrella.
Banki wspieraj ce inwestycje ekologiczne
Bank Ochrony rodowiska ma statutowo nało ony obowi zek kredytowania inwestycji
słu cych ochronie rodowiska. Kredyty z BO umo liwiaj sfinansowanie zadania inwestycyjnego w
nie wi cej ni 50%, a warto udzielonego kredytu nie mo e przekroczy 500 000 złotych. rodki te
s oprocentowane w wysoko ci 0,4 stopy redyskontowej. Okres spłaty kredytu wynosi 5 lat, a okres
karencji 1 rok.
Inne banki aktywnie wspomagaj ce finansowanie ochrony rodowiska to:
- Bank Rozwoju Eksportu S.A.,
- Polski Bank Rozwoju S.A.,
- Bank wiatowy,
- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Fundusze inwestycyjne stanowi nowy segment rynku finansowego ochrony rodowiska.
Wej cie ekologicznych funduszy inwestycyjnych na rynek finansowy ochrony rodowiska mo e
okaza si kluczowe dla usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony
rodowiska z przedsi wzi ciami o charakterze gospodarczym.
Leasing
Dynamicznie rozwijaj c si form wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing.
Polega on na oddaniu na okre lony czas przedmiotu w posiadanie u ytkownikowi, który za opłat
korzysta z niego, z mo liwo ci docelowego nabycia praw własno ci.
Leasing uznawany jest za uniwersaln i elastyczn form finansowania działalno ci
inwestycyjnej. Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego najwi kszymi zaletami leasingu s
mo liwo ci łatwego dost pu do najnowszej techniki bez anga owania własnych rodków finansowych
oraz rozło enie finansowania przedsi wzi
wielu rodzajach inwestycji ekologicznych.
w długim okresie czasu, co jest szczególnie istotne przy
Instytucje leasingowe finansuj ce zadania z zakresu ochrony rodowiska:
- Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A.,
- BEL Leasing Sp. z o. o. ,
- BISE Leasing S.A.,
- Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A.,
- Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.
rodki pochodz ce z Unii Europejskiej - Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójno ci oraz
Programy operacyjne
Unia Europejska przewiduje udzielenie Polsce pomocy na rozwój systemów infrastruktury
ochrony rodowiska, w tym gospodarki odpadami, przez instrumenty finansowe takie jak fundusze
strukturalne i Fundusz Spójno ci. Na lata 2004 - 2006 UE przewiduje transfer rodków finansowych
na poziomie 13,8 mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizacj projektów z Funduszu Spójno ci.
Planowane działania strukturalne uj te zostały w Narodowym Planie Rozwoju (NPR). Przewidziane
rodki inwestycyjne w ramach NPR wynosz 23 mld EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych UE,
ok. 6,2 mld EURO krajowe rodki publiczne i ok. 3 mld. z sektora prywatnego, je eli b dzie
beneficjentem funduszy europejskich). Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006 jest: ochrona
rodowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów rodowiska. Priorytet ten b dzie realizowany przez:
- cz
rodowiskow Funduszu Spójno ci – 2,6 - 3,1 mld EURO (2,1 mld EURO wkład UE),
- Sektorowy Program Operacyjny: Ochrona rodowiska i gospodarka wodna – 643 mln EURO (516
mln EURO rodki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - ERDF),
- inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju
Regionalnego – ZPORR).
Pomoc z zasobów funduszy strukturalnych i pa stwowych b dzie udzielana głównie na
projekty jednostek samorz du terytorialnego, z poło eniem nacisku na wzmocnienie potencjału
rozwojowego regionów. Beneficjantem ko cowym w ramach działa b d samorz dy wojewódzkie,
powiatowe i gminne.
Równolegle z realizacj sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego
realizowane b d projekty współfinansowane z Funduszu Spójno ci. W ramach tego nast pi wsparcie
gospodarki odpadami komunalnymi, maj ce na celu stworzenie systemów zbiorki, transportu, odzysku
i unieszkodliwienia odpadów komunalnych. W ramach tego priorytetu b d realizowane działania,
słu ce stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz działania zwi zane
z eliminacj zanieczyszcze azbestem. Cel strategii dla Funduszu Spójno ci to wsparcie podmiotów
publicznych w realizacji działa na rzecz poprawy stanu rodowiska b d ce realizacj zobowi za
Polski wynikaj cych z wdra ania prawa ochrony
rodowiska Unii Europejskiej, poprzez
dofinansowanie:
- realizacji indywidualnych projektów,
- programów grupowych z zakresu ochrony rodowiska,
- programów ochrony rodowiska rz dowych i samorz dowych.
Na podstawie Strategii Wykorzystania Funduszu Spójno ci na lata 2004-2006 przyj tej przez
Komitet Integracji Europejskiej kluczowe kryteria wyboru inwestycji, które b d mogły uzyska
wsparcie s nast puj ce:
- zgodno z celami polityki ekologicznej UE: ochrona, zachowanie i poprawa jako ci rodowiska,
ochrona zdrowia ludzkiego, oszcz dne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych;
- zgodno z zasadami polityki ekologicznej UE, a w szczególno ci: zasad przezorno ci, zasad
prewencji, zasad likwidowania zanieczyszcze u ródła, zasad zanieczyszczaj cy płaci; istotne
jest te umo liwienie wywi zania si z zobowi za akcesyjnych poprzez wdro enie ekologicznych
przepisów UE w najtrudniejszych i najkosztowniejszych z punktu widzenia polityki akcesyjnej
obszarach - tj. takich, co do których Polska uzyskała najdłu sze okresy przej ciowe;
- przedsi wzi cia b d ce kontynuacj programu ISPA;
- odbiorc wsparcia winien by w pierwszej kolejno ci samorz d terytorialny, zwi zek gmin,
przedsi biorstwo komunalne lub inny podmiot publiczny;
- osi gni cie przez przedsi wzi cie/grup przedsi wzi kosztorysowej warto ci progowej 10 mln
EUR (je li nie, to przypadek winien by wystarczaj co uzasadniony);
-
przyczynienie si do redukcji zanieczyszcze oddziałuj cych na znaczn liczb ludzi przy
najni szych kosztach tej redukcji (efektywno ekologiczna i ekonomiczna przedsi wzi );
przyczynianie si w najwi kszym stopniu do osi gania gospodarczej i społecznej spójno ci Polski
z UE (projekty potencjalnie przynosz ce najwy sze korzy ci ekonomiczne i społeczne);
oddziaływanie transgraniczne.
Jednym z kryteriów uzyskania rodków finansowych z Funduszu Spójno ci jest wielko
projektu, a mianowicie ł czna warto projektu powinna przekracza 10 mln EURO. Projekty o takiej
warto ci s w stanie zorganizowa głównie rednie lub du e miasta b d np. zwi zki miast czy gmin.
Fundusze Unii Europejskiej powinny odgrywa znaczn rol w finansowaniu wojewódzkich inwestycji,
ze wzgl du na du
skal tych przedsi wzi
i konieczno
zagwarantowania co najmniej 25%
udziału własnego. Mo liwe jest tak e pozyskiwanie funduszy na projekty tzw. mi kkie, zwi zane ze
szkoleniami, organizacj i promocj w zakresie poszczególnych działa zwi zanych z ochron
rodowiska.
Obok rodków publicznych w realizacji Narodowego Planu Rozwoju b d uczestniczyły tak e
rodki prywatne - pomoc kierowana do przedsi biorstw b dzie podlegała zasadom konkurencji.
Program Ramowy Unii Europejskiej CRAFT/6 w zakresie Rozwoju Technologicznego
Głównym celem tego programu jest wspieranie rozwoju innowacyjnych technologii, tak e w
ochronie rodowiska i gospodarce odpadami. Program skierowany jest do osób o osobowo ci
prawnej, przedsi biorstw (małe, rednie, du e, firmy rzemie lnicze), zwi zków firm z danej bran y, itp.
Aby uzyska dofinansowanie w ramach programu nale y przedstawi ide innowacyjnego
rozwi zania, nast pnie zało y konsorcjum mi dzynarodowe, w skład którego wejd tez firmy z
krajów UE, a nast pnie zło y wniosek według wymogów Komisji Europejskiej. Tworz ce konsorcjum
podmioty i instytucje maj obowi zek zapewni wykonanie wszystkich działa niezb dnych do
uzyskania zamierzonego celu, od bada , poprzez prezentacj wynik, transfer technologii, wdro enie,
promocj w mediach. Dofinansowanie projektów wdro eniowych ze rodków 6 PR. kształtuje si na
poziomie ok. 35 %.
Szczegółowe informacje na temat tego programu mo na uzyska w Krajowym Punkcie
Kontaktowym, ul. wi tokrzyska 21, Warszawa.
INNE RÓDŁA FINANSOWANIA
W ród mo liwych do zastosowania innych ródeł finansowania Programu ochrony rodowiska
i Planu gospodarki odpadami dla gminy OSIEK mo na wyró ni mo na:
1. opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obci aj ce rodowisko np. opakowania,
baterie, ródła wiatła zawieraj ce rt . Wpływy z tego tytułu, trafiaj ce do bud etu pa stwa, b d
przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu tych odpadów (Ustawa o
opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638).
2. depozyty ekologiczne - obci enia nakładane na produkty, podlegaj ce zwrotowi w momencie
przekazania tego produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa o obowi zkach
przedsi biorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i
opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639) .
Tabela
5
Instytucja
finansuj ca
rodki własne
fundusze
ochrony
rodowiska
EkoFundusz
Przykładowe ródła finansowania inwestycji w zakresie ochrony
rodowiska i gospodarki odpadami
Rodzaj
Warunki
%
Okres
Okres
finansowania finansowania dofinansowania finansowania karencji
bud etowy
po yczka
dotacja
brak kosztów
finansowych
0,2 stopy
redyskonta
weksli
1,5% na
31.02.2003r.
konieczno
bud etowania
inwestycji
do 100%
do 70%
Inne
15
1
istnieje
mo liwo
umorzenia
inwestycje o
charakterze:
przyrodniczym,
innowacyjny,
technicznym
10, 30, 40, 50,
70, 80%
w zale no ci
od projektu
0,4 stopy
redyskontowej
50%, nie wi cej
BO
kredyt
5
3,0% na
ni 500 000
31.02.2003r.
fundusze UE
dotacja
do 75%
Przykładowe ródła finansowania inwestycji z zakresu ochrony rodowiska.
ROZDZIAŁ IV
CELE RODOWISKOWE GMINY I ICH ZGODNO
USTAWODAWSTWEM
Z OBOWI ZUJ CYM
1. Zało enia wyj ciowe programu.
Jako zało enia wyj ciowe do Programu ochrony rodowiska dla gminy Chełmek przyj to
uwarunkowania zewn trzne i wewn trzne, wynikaj ce z obowi zuj cych aktów prawnych, programów
wy szego rz du oraz dokumentów planistycznych uwzgl dniaj cych problematyk
ochrony
rodowiska. Niezb dne było równie uwzgl dnienie zamierze rozwojowych gminy, zarówno w
zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym.
Uwarunkowania te, w powi zaniu z aktualnym stanem rodowiska w Gminie były podstaw do
zdefiniowania priorytetów i celów w zakresie ochrony rodowiska i racjonalnego u ytkowania zasobów
naturalnych.
2. Uwarunkowania zewn trzne opracowania Programu Ochrony rodowiska dla gminy
Chełmek.
Zasady ochrony rodowiska wymuszaj zachowanie kompleksowego, a zarazem sektorowego
podej cia. Gmina nie jest układem zamkni tym, a poszczególne elementy rodowiska zachowuj
ci gło bez wzgl du na granice terytorialne. Z tego wzgl du, konieczne jest przyj cie uwarunkowa
wynikaj cych z programów, planów i strategii zewn trznych wy szego rz du, umo liwiaj cych szersze
spojrzenie na poszczególne dziedziny ochrony rodowiska.
Główne uwarunkowania zewn trzne dla gmin Chełmek w zakresie ochrony rodowiska wynikaj z
nast puj cych dokumentów:
1.
strategii trwałego i zrównowa onego rozwoju kraju i województwa małopolskiego,
2.
strategii rozwoju regionalnego kraju,
3.
koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju i województwa małopolskiego,
4.
5.
6.
7.
8.
9.
polityki ekologicznej pa stwa wraz z programem wykonawczym,
systemu prawa ochrony rodowiska w Polsce, w tym projektowanych aktów prawnych,
mi dzynarodowych zobowi za Polski w zakresie ochrony rodowiska,
zobowi za Polski przyj tych w zakresie ochrony rodowiska w ramach procesu akcesji do Unii
Europejskiej,
Programu ochrony rodowiska dla województwa małopolskiego i Powiatu o wi cimskiego,
strategii i polityk sektorowych (zwłaszcza w zakresie energetyki, energetyki odnawialnej,
rolnictwa i obszarów wiejskich, rozwoju regionalnego, edukacji ekologicznej, transportu,
le nictwa).
2.1. Polityka Ekologiczna Pa stwa.
Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania uj te w "Programie wykonawczym do II Polityki
Ekologicznej Pa stwa na lata 2002 - 2010" oraz w dostosowanej do wymaga ustawy Prawo ochrony
rodowiska, "Polityce ekologicznej pa stwa na lata 2003-2006 z uwzgl dnieniem perspektywy na lata
2007 -2010", zostały przyj te jako podstawa niniejszego Programu.
Nadrz dn zasad przedstawion w Polityce ekologicznej pa stwa jest zasada zrównowa onego
rozwoju. Rozwój zrównowa ony jest definiowany jako taki, który nie narusza w sposób istotny i trwały
rodowiska ycia człowieka i godzi prawa przyrody, ekonomii oraz rozwoju społecze stw wraz ze
zrównowa eniem szans dost pu do zasobów mi dzy pokoleniem obecnym, a pokoleniami
nast pnymi. W skrócie wi c, jest to rozwój człowieka wynikaj cy z działalno ci człowieka
odbywaj cego si w harmonii z przyrod . Najwa niejszymi czynnikami, które nale y uwzgl dnia przy
programowaniu zrównowa onego rozwoju s : czynniki społeczne, ekologiczne, przestrzenne i
ekonomiczne.
Rozwój zrównowa ony oznacza wi c tak filozofi rozwoju globalnego, regionalnego i lokalnego,
która przeciwstawia si ekspansji opartej wył cznie o wzrost gospodarczy.
W Polityce ekologicznej pa stwa jako zasady szczegółowe przyj to:
- Zasad prewencji, oznaczaj c w szczególno ci:
zapobieganie powstawaniu zanieczyszcze poprzez stosowanie najlepszych dost pnych technik
(BAT),
recykling, czyli zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk, energii, wody i surowców ze
cieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania,
zintegrowane podej cie do ograniczania i likwidacji zanieczyszcze i zagro e zgodnie z zaleceniami
Dyrektywy Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszcze
(tzw. dyrektywa IPPC),
wprowadzanie pro- rodowiskowych systemów zarz dzania procesami produkcji i usługami, zgodnie z
ogólno wiatowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyra onymi m.in. w standardach ISO
14000 i EMAS, programach czystszej produkcji, Responsible Care, itp.
- Zasad "zanieczyszczaj cy płaci” odnosz c si do odpowiedzialno ci za skutki zanieczyszczenia i
stwarzania innych zagro e . Odpowiedzialno t ponosi powinny wszystkie jednostki u ytkuj ce
rodowisko a wi c tak e konsumenci, zwłaszcza, gdy maj mo liwo wyboru mniej zagra aj cych
rodowisku dóbr konsumpcyjnych.
- Zasad integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi oznaczaj ca uwzgl dnienie w
politykach sektorowych celów ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi.
- Zasad regionalizacji, oznaczaj c m.in. skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi
ekosystemami w Europie (np. doliny rzeczne i obszary wodno-błotne, szczególnie w strefach
przygranicznych).
- Zasad subsydiarno ci, oznaczaj c przekazywanie cz ci kompetencji i uprawnie decyzyjnych
dotycz cych ochrony rodowiska na wła ciwy szczebel regionalny lub lokalny tak, aby był on
rozwi zywany na najni szym szczeblu, na którym mo e zosta skutecznie i efektywnie rozwi zany.
- Zasad skuteczno ci ekologicznej i efektywno ci ekonomicznej odnosz c si do wyboru
planowanych przedsi wzi inwestycyjnych ochrony rodowiska a oznaczaj c potrzeb minimalizacji
nakładów na jednostk uzyskanego efektu.
W Polityce Ekologicznej Pa stwa przedstawione zostały tak e cele ogólne o charakterze
strategicznym i realizacyjnym, w ró nych horyzontach czasowych. Jako oddzielne zagadnienie
omówiona zostało zagadnienie wł czania aspektów ochrony rodowiska do polityk sektorowych takich
jak: przemysł i energetyka, transport, rolnictwo, le nictwo, budownictwo i gospodarka komunalna,
zagospodarowanie przestrzenne, turystyka, ochrona zdrowia, handel i działalno
obronna.
Wskazane zostały przede wszystkim cele i działania, jakie nale y podj
w ramach programów
sektorowych, jako konieczny udział sektorów w realizacji zrównowa onego rozwoju.
Cele ekologiczne zostały uj te w blokach tematycznych, s to:
cele i zadania o charakterze systemowym (przyszło ciowy rozwój gospodarczo-społeczny gminy w
kontek cie ochrony rodowiska, w tym systemy zarz dzania rodowiskowego i wł czanie aspektów
ekologicznych do polityk sektorowych, edukacja ekologiczna i udział społecze stwa w sprawach
ochrony rodowiska, współpraca ponadlokalna ).
ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u ytkowanie zasobów przyrody (m.in.:
ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona lasów, ochrona powierzchni ziemi),
zrównowa one wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii: wykorzystanie energii
odnawialnej, kształtowanie stosunków wodnych,
jako
rodowiska i bezpiecze stwo ekologiczne: jako
wód, w tym gospodarka wodnociekowa, gospodarowanie odpadami (w oparciu o plan gospodarki odpadami), jako
powietrza
atmosferycznego, oddziaływanie hałasu, pola elektromagnetyczne, awarie przemysłowe.
Z wymienionych w Polityce ekologicznej pa stwa celów i działa szczegółowych wybrano zagadnienia
szczególnie istotne z punktu widzenia problemów wyst puj cych w gminie Chełmek.
S to:
1.
zaniechanie nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych na cele przemysłowe,
zmniejszenie wodochłonno ci produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990 roku, w
perspektywie długookresowej osi gni cie wska ników zu ycia wody nie przekraczaj cych
warto ci dla pa stw OECD,
2.
promowanie najlepszych technik (BAT) w celu zmniejszenia materiałochłonno ci i odpadowo ci
produkcji,
3.
ograniczenie zu ycia energii o 25% do roku 2010, a do roku 2025 o 50% w stosunku do roku
2000, intensyfikacja rozwoju energetyki odnawialnej, do roku 2010 co najmniej podwojenie
wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000 w celu zmniejszenia energochłonno ci i
wzrostu wykorzystania energii ze ródeł odnawialnych,
4.
ł czenie racjonalno ci ekonomicznej i ekologicznej w wykorzystaniu zasobów gleb, maksymalne
zagospodarowanie nieu ytków i zamkni tych ju składowisk odpadów i rekultywacja tzw.
starych składowisk w celu ochrony gleb i powierzchni ziemi,
5.
gospodarowanie odpadami - wzrost odzysku surowców, opakowa , recyklingu materiałów z
opakowa , do roku 2010 wtórne wykorzystywanie co najmniej 50% papieru i szkła,
6.
zapobieganie zanieczyszczeniu słodkich wód powierzchniowych i podziemnych, przywracanie
wodom podziemnym i powierzchniowym wła ciwego stanu ekologicznego (zapewnienie ródeł
poboru wody do picia),
7.
zmniejszenie nara enia mieszka ców na zanieczyszczenie powietrza i hałas, zmniejszenie
intensywno ci degradacji powierzchni ziemi, poprawa estetyki otoczenia,
8.
przeciwdziałanie powstawaniu zanieczyszcze powietrza,
9.
eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla rodowiska z tytułu nadzwyczajnych zagro e
rodowiska, a tak e doskonalenie istniej cego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia
awarii i kl sk ywiołowych,
10. zwi kszenie skali rekultywacji i renaturalizacji obszarów zdegradowanych, ochrona gatunków
dzikiej flory i fauny, ochrona najbardziej zagro onych ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk
przez tworzenie i powi kszanie sieci obszarów chronionych.
2. 2. Fundusz Spójno ci - priorytety cz ci rodowiskowej (2004 - 2006).
Bardzo istotnym zagadnieniem jest zapewnienie ródeł finansowania dla zaplanowanych działa i
inwestycji. Niebagateln rol b dzie pełnił w tym wzgl dzie Fundusz Spójno ci, dlatego istotne jest,
aby na etapie programowania zada z zakresu ochrony rodowiska uwzgl dni zasady i kryteria
przyznawania rodków finansowych z funduszy Unii Europejskiej.
Dla gminy Chełmek istotne znaczenie maj nast puj ce priorytety:
Priorytet 1.
Poprawa jako ci wód powierzchniowych, polepszenie dystrybucji i jako ci wody do
picia poprzez takie działania jak:
1.
rozbudowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej i burzowej oraz oczyszczalni cieków tam,
gdzie przyniesie to najwi kszy efekt ekologiczny przy uwzgl dnieniu efektywno ci kosztowej,
2.
rozbudowa i modernizacja urz dze uzdatniaj cych wod i sieci wodoci gowej (w powi zaniu z
systemami sanitacji),
Powy sze działania umo liwi wdra anie wymogów dyrektyw: 91/271/EWG ws. komunalnych
oczyszczalni cieków; 75/440/WE ws. wód powierzchniowych ujmowanych jako woda do picia oraz
80/778/EWG ws. wody pitnej (zostanie zast piona w 2003 r. dyrektyw 98/83/WE). B d one
prowadzone z uwzgl dnieniem filozofii dyrektywy 2000/60/WE ws. ram polityki Unii Europejskiej
dotycz cej wody.
Priorytet 2.
Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi poprzez:
1.
zapobieganie powstawaniu odpadów, przy rozwi zywaniu problemu odpadów "u ródła",
odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla rodowiska
ko cowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych,
Działania te umo liwi stopniowe wdro enie wymogów dyrektyw: 75/440/EWG/ramowej/, 1999/31/WE
ws. składowisk odpadów komunalnych, 94/62/WE ws. opakowa i odpadów opakowaniowych,
tworzenie systemów zagospodarowania osadów ciekowych, co umo liwi spełnienia wymogów
dyrektywy 86/278 ws. osadów ciekowych,rekultywacj terenów zdegradowanych przez działalno
przemysłow .
Wspierane b d zintegrowane systemy zagospodarowania odpadów, ł cz ce kilka elementów, np.
selektywn zbiórk , odzysk i unieszkodliwienie odpadów ulegaj cych biodegradacji, itp. W ramach
tego priorytetu b d mogły by wspierane zwi zki komunalne, działaj ce na rzecz poprawy w
dziedzinie gospodarki odpadami.
Priorytet 3. Poprawa jako ci powietrza poprzez:
1.
modernizacj
i rozbudow gminnych systemów ciepłowniczych ( ródeł, sieci) poł czon z
likwidacj "niskiej emisji"
2.
systemow konwersj palenisk domowych na rozwi zania przyjazne zdrowiu i rodowisku
(głównie zamiana w gla na gaz, w okresie pocz tkowym eliminacja w gla niskiej jako ci,
przej cie na paliwa bezdymne oraz zamiana kotłów w glowych tradycyjnych na niskoemisyjne,
wykorzystanie odnawialnych ródeł energii.
3.
wykorzystanie odnawialnych ródeł energii.
Priorytet 4. Poprawa bezpiecze stwa przeciwpowodziowego poprzez:
1.
renaturyzacj rzek, budow polderów, zbiorników wielofunkcyjnych, tam gdzie zostan
osi gni te najwi ksze efekty w zakresie poprawy zaopatrzenia w wod i bezpiecze stwa
przeciwpowodziowego budowa i remonty wałów przeciwpowodziowych.
Wymogi Funduszu Spójno ci pozwalaj na finansowanie projektów przekraczaj cych 10 mln EURO.
Wobec tego wsparciem funduszu mog by obj te projekty grupowe, polegaj ce na tworzeniu
projektów o charakterze zintegrowanym obejmuj cym grup gmin oraz ł cz ce w jednym projekcie
ró ne zagadnienia. Inn propozycj mo e by rozwi zywanie problemów ekologicznych w układzie
zlewni lub w granicach regionalnych czy subregionalnych.
3. Akty prawne.
Podstawowymi aktami prawnymi w dziedzinie ochrony rodowiska s nast puj ce ustawy:
1. Ustawa Prawo ochrony rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.627 z dnia 20
czerwca 2001 r.) z pó niejszymi zmianami
2. Ustawa z dnia 27.07.2001 o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony rodowiska, ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 Nr 100 poz. 1085 z dnia 18.09.2001)
3. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 pa dziernika 1991 r. (jednolity tekst ustawy o ochronie
przyrody, ogłoszonego w Dz.U. z 2001 r. Nr 99 poz. 1079)
4. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i le nych z dnia 3 lutego 1995 r. (tekst jednolity Dz. U.
95.16.78 z dnia 22 lutego 1995 r.)
Ustawa o lasach z dnia 28 wrze nia 1991 r. (Dz. U. 91.101.444) z pó niejszymi zmianami
6. Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2001.115.1229 z dnia 11 pa dziernika
2001 r.) z pó niejszymi zmianami
7. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U.94.27.96 z dnia 1 marca
1994 r.) z pó niejszymi zmianami
8. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu
cieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747) z pó niejszymi zmianami
9. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.628 z dnia 20 czerwca 2001 r.) z
pó niejszymi zmianami
wraz z rozporz dzeniami do ww ustaw.
Ustawa „Prawo ochrony rodowiska” okre la zasady ochrony rodowiska oraz warunki
korzystania z jego zasobów, z uwzgl dnieniem wymaga zrównowa onego rozwoju, a w
szczególno ci:
1. zasady ustalania:
-
warunków ochrony zasobów rodowiska,
warunków wprowadzania substancji lub energii do rodowiska,
kosztów korzystania ze rodowiska,
udost pnianie informacji o rodowisku i jego ochronie,
udział społecze stwa w post powaniu w sprawie ochrony rodowiska,
obowi zki organów administracji,
odpowiedzialno i sankcje.
„Ustawa o ochronie przyrody” okre la cele, zasady i formy ochrony przyrody o ywionej i
nieo ywionej oraz krajobrazu. Ma za zadanie zachowanie, wła ciwe wykorzystanie oraz odnawianie
zasobów przyrody i jej składników, a w szczególno ci:
-
dziko wyst puj cych ro lin lub zwierz t,
siedlisk przyrodniczych,
siedlisk gatunków chronionych ro lin lub zwierz t,
zwierz t prowadz cych w drowny tryb ycia,
ro lin lub zwierz t, obj tych ochron na podstawie odr bnych przepisów,
przyrody nieo ywionej,
krajobrazu,
zieleni w miastach i wsiach.
Celem ochrony przyrody jest:
-
utrzymanie procesów ekologicznych i stabilno ci ekosystemów,
zachowanie ró norodno ci biologicznej,
zachowanie dziedzictwa geologicznego,
zapewnienie ci gło ci istnienia gatunków ro lin lub zwierz t wraz z siedliskami poprzez
utrzymywanie lub przywracanie ich do wła ciwego stanu,
ochron zieleni w miastach i wsiach, w szczególno ci ochron drzew oraz krzewów,
utrzymywanie lub przywracanie do wła ciwego stanu siedlisk przyrodniczych, a tak e innych
zasobów przyrody i jej składników,
kształtowanie wła ciwych postaw człowieka wobec przyrody.
„Ustawa o ochronie gruntów rolnych i le nych” reguluje zasady ochrony gruntów rolnych i le nych
oraz rekultywacji i poprawiania warto ci u ytkowej gruntów. Ustawa wprowadza poj cie gruntu
rolnego i gruntu le nego oraz okre la zasady ich ochrony.
Ochrona gruntów rolnych polega na:
1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub niele ne,
2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji
rolniczej, powstaj cym wskutek działalno ci nierolniczej,
3) rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze,
4) zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych.
Ochrona gruntów le nych polega na:
1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele niele ne lub nierolnicze,
2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów le nych oraz szkodom w drzewostanach i
produkcji le nej, powstaj cym wskutek działalno ci niele nej,
3) przywracaniu warto ci u ytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów le nych wskutek
działalno ci niele nej,
4) poprawianiu ich warto ci u ytkowej oraz zapobieganiu obni ania ich produkcyjno ci.
„Ustawa o lasach” okre la zasady zachowania, ochrony i powi kszania zasobów le nych oraz
zasady gospodarki le nej w powi zaniu z innymi elementami rodowiska i z gospodark narodow .
Przepisy ustawy stosuje si do lasów bez wzgl du na form ich własno ci. Ustawa definiuje poj cie
lasu i okre la zasady prowadzenia zrównowa onej gospodarki le nej według planu urz dzenia lasu
lub uproszczonego planu urz dzenia lasu, z uwzgl dnieniem w szczególno ci nast puj cych celów:
zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wod , gleb , warunki ycia i
zdrowia człowieka oraz na równowag przyrodnicz ,
ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów le nych stanowi cych naturalne fragmenty
rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze wzgl du na:
a) zachowanie ró norodno ci przyrodniczej,
b) zachowanie le nych zasobów genetycznych,
c) walory krajobrazowe,
d) potrzeby nauki,
-
ochrony gleb i terenów szczególnie nara onych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o
specjalnym znaczeniu społecznym,
ochrony wód powierzchniowych i gł binowych, retencji zlewni, w szczególno ci na obszarach
wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych,
produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego
u ytkowania lasu.
Ustawa „Prawo wodne” reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasad zrównowa onego
rozwoju, a w szczególno ci kształtowanie i ochron zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz
zarz dzanie zasobami wodnymi. Gospodarowanie wodami ma by prowadzone z zachowaniem
zasady racjonalnego i cało ciowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z
uwzgl dnieniem ich ilo ci i jako ci oraz ma uwzgl dnia zasad wspólnych interesów i realizowane
ma by przez współprac administracji publicznej, u ytkowników wód i przedstawicieli lokalnych
społeczno ci, tak aby uzyska maksymalne korzy ci społeczne.
Zarz dzanie zasobami wodnymi słu y zaspokajaniu potrzeb ludno ci, gospodarki, ochronie
wód i rodowiska zwi zanego z tymi zasobami, w szczególno ci w zakresie:
1) zapewnienia odpowiedniej ilo ci i jako ci wody dla ludno ci,
2) ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewła ciw lub nadmiern
eksploatacj ,
3) utrzymywania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zale nych,
4) ochrony przed powodzi oraz susz ,
5) zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu,
6) zaspokojenia potrzeb zwi zanych z turystyk , sportem oraz rekreacj ,
7) tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania wód.
Instrumentami zarz dzania zasobami wodnymi s :
1) plany gospodarki wodnej,
2) pozwolenia wodnoprawne,
3) opłaty i nale no ci w gospodarce wodnej,
4) kataster wodny,
5) kontrola gospodarowania wodami.
Ustawa „Prawo geologiczne i górnicze” okre la zasady i warunki:
-
projektowania, wykonania i dokumentowania prac geologicznych,
poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji złó kopalin,
ochrona złó kopalin, wód podziemnych itd..
Przepisy ustawy stosuje si równie do prowadzenia działalno ci gospodarczej w zakresie
bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w
podziemnych wyrobiskach górniczych, z wyj tkiem takiej działalno ci prowadzonej w odkrywkowych
wyrobiskach górniczych.
„Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu cieków” okre la
zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wod przeznaczon do spo ycia przez ludzi oraz
zbiorowego odprowadzania cieków, w tym zasady działalno ci przedsi biorstw wodoci gowo
- kanalizacyjnych, zasady tworzenia warunków do zapewnienia ci gło ci dostaw i
odpowiedniej jako ci wody, niezawodnego odprowadzania i oczyszczania cieków, a tak e ochrony
interesów odbiorców usług, z uwzgl dnieniem wymaga ochrony rodowiska i optymalizacji kosztów.
„Ustawa o odpadach” okre la zasady post powania z odpadami w sposób zapewniaj cy
ochron ycia i zdrowia ludzi oraz ochron rodowiska zgodnie z zasad zrównowa onego rozwoju, a
w szczególno ci zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilo ci odpadów i ich
negatywnego oddziaływania na rodowisko, a tak e odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Przepisy
ustawy stosuje si tak e do post powania z masami ziemnymi lub skalnymi, je eli s usuwane albo
przemieszczane w zwi zku z realizacj inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin (z pewnymi
wyj tkami).
3.1. Projektowane zmiany w ustawodawstwie.
Zadania w zakresie nowelizacji i rozbudowy polskiego prawa ochrony rodowiska w celu
pełnej transpozycji wymaga prawa wspólnotowego s znacznie zaawansowane, a na poziomie
ustawowym praktycznie uko czone. Do uzyskania pełnej gotowo ci do członkostwa w Unii
Europejskiej nale y uzupełni uchwalone ustawy z obszaru „ rodowisko” o konieczne przepisy
wykonawcze, których ł czna liczba wynosi około 300. Samych obligatoryjnych przepisów do ustaw
ekologicznych transponuj cych wymagania prawa wspólnotowego jest około 230, z czego około 50 to
akty wykonawcze do ustawy Prawo ochrony rodowiska.
Projekt ustawy „Prawo o ochronie przyrody”.
Ustawa ta okre la cele, zasady i formy ochrony przyrody ywej, nieo ywionej i krajobrazu.
Ochrona przyrody w rozumieniu ustawy polega na zachowaniu, wła ciwym wykorzystaniu oraz
odnawianiu zasobów przyrody, jej tworów i składników:
- dziko wyst puj cych ro lin, zwierz t, grzybów
- siedlisk przyrodniczych
- siedlisk zagro onych, rzadkich, chronionych gatunków ro lin, zwierz t, grzybów
- zwierz t prowadz cych w drowny tryb ycia
- ro lin, zwierz t, grzybów obj tych ochron gatunkow
- tworów przyrody ywej, nieo ywionej, kopalnych szcz tków ro lin, zwierz t
- krajobrazu
- zieleni w miastach, wsiach
- zadrzewie
Celem ochrony przyrody jest:
- utrzymanie procesów ekologicznych i stabilno ci ekosystemów
- zachowanie ró norodno ci biologicznej
- zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego
- zapewnienie ci gło ci istnienia gatunków ro lin, zwierz t, grzybów wraz z ich siedliskami przez ich
utrzymywanie lub przywracanie do wła ciwego stanu
- ochrona zieleni w miastach, wsiach oraz zadrzewie
- utrzymywanie lub przywracanie do wła ciwego stanu siedlisk przyrodniczych, a tak e pozostałych
zasobów przyrody, jej tworów i składników
- kształtowanie wła ciwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukacj , promocj
i informowanie w dziedzinie ochrony przyrody.
Projekt Rozporz dzenia Ministra rodowiska w sprawie sporz dzania map akustycznych w zwi zku z
eksploatacj dróg, linii kolejowych i lotnisk. Rozporz dzenie to stanowi wykonanie delegacji z art. 179
ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony rodowiska
(Dz. U. Nr 62, poz. 627, Nr 115, poz. 1229 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984).
Projekt rozporz dzenia uwzgl dnia propozycje wynikaj ce z projektu dyrektywy Parlamentu
Europejskiego w sprawie oceny i zarz dzania hałasem w rodowisku, dotycz ce opracowania map
akustycznych i planów działa naprawczych dla "głównych" dróg, linii kolejowych i lotnisk.
Okre lenie parametrów eksploatacyjnych obiektów komunikacyjnych, obj tych przepisami
rozporz dzenia b dzie przeprowadzane na podstawie nast puj cych materiałów:
- dla dróg - w oparciu o dane z generalnego pomiaru ruchu (zgodnie z art. 20 pkt 15 ustawy
z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, zarz dcy dróg zobowi zani s do dokonywania
okresowych pomiarów ruchu drogowego; pomiar ten odbywa si co 5 lat
i jest przedstawiany jako redni dobowy ruch [poj/dob ]);
- dla linii kolejowych - w oparciu o dane dotycz ce nat enia ruchu poci gów zbierane i przetwarzane
przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (jako kryterium nat enia ruchu kolejowego przyjmuje si
nat enie rednioroczne);
- dla lotnisk - w oparciu o dane dotycz ce ruchu statków powietrznych, gromadzone na ka dym
lotnisku, b d ce równie w posiadaniu Agencji Ruchu Lotniczego (jako kryterium nat enia ruchu
przyjmuje si nat enie rednioroczne).
Wyznaczone na podstawie metodyk zasi gi izolinii równowa nego poziomu d wi ku A wraz z
danymi zawartymi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w zakresie
przeznaczenia terenów, stanowi b d
mapami.
materiały wyj ciowe do okre lenia granic terenów obj tych
Termin wej cia w ycie rozporz dzenia wynika z art. 179 ust. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony rodowiska, nakładaj cego na zarz dzaj cych drogami, liniami kolejowymi i
lotniskami obowi zek sporz dzenia map akustycznych terenów w terminie 1 roku od dnia, w którym
obiekty te zostały zaliczone do obiektów, których eksploatacja mo e powodowa negatywne
oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach oraz art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o
wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony rodowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych
ustaw, obliguj cego wła ciwych wojewodów do opracowania programów ochrony rodowiska przed
hałasem dla tych terenów, w terminie do dnia 30 czerwca 2005 roku. Ustawa - Prawo ochrony
rodowiska nie nakłada nowych, dodatkowych obowi zków na zarz dzaj cych obiektami
komunikacyjnymi, b d cymi przedmiotem regulacji projektu rozporz dzenia, w porównaniu z
obowi zkami nało onymi poprzednio ustaw o ochronie i kształtowaniu rodowiska. Prowadzi jedynie
do ich uporz dkowania i uszczegółowienia.
Art. 64 ustawy o ochronie i kształtowaniu rodowiska nakładał na jednostki organizacyjne
obowi zek zapewnienia ochrony rodowiska oraz eliminowania lub ograniczania uci liwo ci
szkodliwych dla rodowiska. Z kolei jej art. 66 wskazywał jednoznacznie na jednostki organizacyjne
jako podmioty obowi zane do zapewnienia ochrony rodowiska m.in. poprzez budow lub
instalowanie oraz sprawne funkcjonowanie i eksploatacj urz dze chroni cych rodowisko, a tak e
instalowanie aparatury kontrolno - pomiarowej oraz prowadzenie niezb dnych pomiarów.
Tego zakresu spraw dotyczyły równie przepisy bezpo rednio odnosz ce si do ochrony
przed hałasem. Art. 49 ust.2 ustawy ustalał obowi zek zapewnienia ochrony rodowiska przed
hałasem poprzez stosowanie odpowiednich rodków technicznych lub organizacyjnych. Zgodnie z art.
52 ust. 2 ustawy przebieg oraz rozwi zania techniczne tras komunikacyjnych powinny zapewnia
mo liwie najmniejsze uci liwo ci dla rodowiska w zakresie hałasu. Nale y tutaj równie wskaza
przepisy aktów wykonawczych do ustawy o ochronie i kształtowaniu rodowiska, a w szczególno ci
rozporz dzenie Rady Ministrów z dnia 30 wrze nia 1980 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 90). Zgodnie z § 3
przedmiotowego rozporz dzenia prowadz c działalno
mog c przyczyni si do powstawania
hałasu uci liwego dla rodowiska były obowi zane w pierwszej kolejno ci do stosowania rozwi za
technicznych i technologicznych oraz zasady prowadzenia działalno ci nie stwarzaj cej uci liwo ci
dla otoczenia, a w razie braku takiej mo liwo ci tworzenia wokół tych obiektów stref ochronnych.
Nowelizacja ustawy w 1997 roku zast piła obowi zek tworzenia stref ochronnych obowi zkiem
tworzenia obszarów ograniczonego u ytkowania, co wraz z wej ciem w ycie rozporz dzenia Ministra
rodowiska w sprawie dopuszczalnego poziomu hałasu, urealniaj cego warto ci dopuszczalne
poziomu hałasu komunikacyjnego w
rodowisku, było pierwszym krokiem legislacyjnym
umo liwiaj cym skuteczne ograniczanie oddziaływania na ludzi i rodowisko hałasu powodowanego
przez komunikacj .
Ponadto, zaznaczy nale y, i mapa akustyczna nie jest merytorycznie innym opracowaniem, ni
ocena lub raport oddziaływania na rodowisko. Ró nica polega przede wszystkim na tym, e nowe
uregulowania wył czaj
grup
obiektów komunikacyjnych, potencjalnie mog cych stwarza
najwi ksze uci liwo ci dla rodowiska, i nakładaj na zarz dzaj cych nimi ustawowy obowi zek
wykonania mapy akustycznej. Dla pozostałych obiektów komunikacyjnych, podobnie jak wynikało to z
przepisów ustawy o ochronie i kształtowaniu rodowiska, obowi zek ten wynika mo e z decyzji
wła ciwego organu ochrony rodowiska dot. sporz dzenia i przedło enia przegl du ekologicznego.
4. Program poprawy w dla pola: Jako
Cel strategiczny:
wód i stosunki wodne
Przywrócenie jako ci wód powierzchniowych do wymaganych standardów oraz ochrona jako ci i ilo ci
wód podziemnych wraz z racjonalizacj ich wykorzystania.
Cele długoterminowe:
1. utworzenie systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych
2. osi gni cie wła ciwych standardów wód powierzchniowych pod wzgl dem jako ciowym
i ilo ciowym
3. zapewnienie mieszka com gminy dost pu do wody o odpowiedniej jako ci i niezb dnej ilo ci
Długofalowym celem polityki ekologicznej Polski w zakresie gospodarki wodnej jest osi gni cie
dobrego stanu ekologicznego wód tak pod wzgl dem jako ciowym jak i ilo ciowym. Oznacza to, e
wody powierzchniowe powinny pozostawa w stanie ukształtowanym przez przyrod i jednocze nie,
na wyznaczonych odcinkach lub akwenach, by przydatne do:
1. wykorzystania w zbiorowym zaopatrzeniu w wod do picia,
2. bytowania ryb łososiowatych lub przynajmniej karpiowatych, spełniaj c tak e odpowiednie
wymagania na obszarach chronionych.
Ten długofalowy cel nie jest mo liwy do osi gni cia do 2010 r. – natomiast powinien by
osi gni ty do 2015 r., zgodnie z dyrektyw UE 2000/60/WE (tzw. Ramow Dyrektyw Wodn ).
Zgodnie z wymaganiami ustawy – „Prawo wodne” konieczne jest w zlewisku Morza
Bałtyckiego (do którego nale y 99,7% powierzchni Polski): zapewnienie do 2015 r. 75% redukcji
ładunku substancji biogennych ze cieków komunalnych; zaprzestanie do 2006 r. odprowadzania do
Bałtyku substancji niebezpiecznych; istotne ograniczenie zrzutów pozostałych substancji tego typu, a
tak e niedopuszczenie do przyrostu ładunku azotu ze ródeł rolniczych.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa w zakresie ochrony zasobów wodnych:
1. rozbudowa i modernizacja systemów dystrybucji i uzdatniania wody,
2. ochrona uj wód pitnej,
3. ograniczanie i eliminowanie wykorzystania wód podziemnych do celów innych ni zaopatrzenie
ludno ci w wod do picia,
4. optymalizacja zu ycia wody do celów socjalno-bytowych i gospodarczych,
5. propagowanie instalowania liczników zu ycia wody oraz stymulacja do zmniejszania jej zu ycia
6. monitorowanie stanu ilo ciowego i jako ciowego głównych zbiorników wód podziemnych oraz
dokumentowanie tych zbiorników dla potrzeb ich ochrony przed negatywnymi skutkami aktualnej i
przyszłej działalno ci gospodarczej prowadzonej na powierzchni
7. przywrócenie pierwotnego stanu zasobów wód podziemnych,
Cele krótkoterminowe i kierunki działa w zakresie jako ci wód:
Ochrona jako ci wód podziemnych przed degradacje polega na prowadzeniu działa
administracyjno-prawnych, przyrodniczych i technicznych. Najwa niejszym zadaniem jest
opracowanie i wdro enie koncepcji porz dkowania gospodarki ciekowej Gminy oraz budowa
zró nicowanego systemu oczyszczania cieków komunalnych dla poszczególnych rejonów gminy
Chełmek.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa wytyczone dla gminy Chełmek s nast puj ce:
1. poprawa parametrów jako ciowych wody pitnej - zabezpieczenie awaryjnych ródeł wody pitnej,
2. zmniejszenie awaryjno ci sieci wodoci gowej i kanalizacyjnej poprzez stosowanie nowoczesnych
materiałów i rozwi za technicznych oraz intensyfikacj napraw bie cych,
3. docelowe obj cie systemem kanalizacji i wodoci gów całego obszaru Gminy - zmniejszenie ilo ci
cieków komunalnych odprowadzanych bez oczyszczania poprzez rozszerzenie zasi gu sieci
kanalizacyjnej i wodoci gowej poprzez:
4. budow lokalnych oczyszczalni cieków, budowa nowych oraz modernizacja istniej cych
odcinków kanalizacji (kolektorów głównych i sieci rozdzielczych) pozwalaj cych na eliminowanie
mo liwo ci niekontrolowanego odprowadzania zanieczyszcze do rodowiska
5. sukcesywne ograniczanie negatywnego wpływu zanieczyszcze obszarowych i cieków
deszczowych na wody powierzchniowe - odprowadzanie wód opadowych z terenów zabudowy
mieszkalnej i usługowej bezpo rednio do gruntu lub lokalnych odbiorników, z terenów dróg i
parkingów przez osadniki wód deszczowych
6. eliminacja nieszczelnych zbiorników gromadzenia cieków (szamb),
7. działania zmierzaj ce do ograniczenia niekontrolowanej infiltracji zanieczyszcze
8. eliminacja zanieczyszczania brzegów zbiorników i cieków odpadami zdeponowanymi na tzw.
„dzikich składowiskach”,
Działania:
W zakresie zaopatrzenia w wod pitn :
- inwentaryzacja stanu sieci wodoci gowej
- modernizacja i rozbudowa uj
wody oraz sieci wodoci gowej poprzez wymian urz dze
wodoci gowych znajduj cych si w złym stanie technicznym, opcjonalnie znalezienie nowych
dostawców wody pitnej
-
modyfikacja przebiegu istniej cych wodoci gów
W zakresie kanalizacji:
- zwi kszenie stopnia skanalizowania gminy
- inwentaryzacja stanu sieci kanalizacyjnej
- rozdzielenie sieci kanalizacji na sanitarn i burzow
- modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacji poprzez rozbudow
burzowej
- wymiana odcinków kanalizacji b d cych w złym stanie technicznym
sieci kanalizacji sanitarnej i
Efekty działa :
- zwi kszenie ilo ci oczyszczanych cieków
- poprawa czysto ci wód powierzchniowych i podziemnych
- zmniejszenie strat wody spowodowanej awaryjno ci sieci wodoci gow
- efektywniejsze wykorzystanie zasobów wód podziemnych
- poprawa stanu zdrowia mieszka ców Gminy
- przywrócenie równowagi w bilansie wód,
Głównymi metodami realizacji ochrony wód s :
1. monitoring rodowiskowy – jako system pomiarów i obserwacji cech i wła ciwo ci rodowiska w
celu dostarczenia informacji o aktualnym stanie i tendencjach zmian rodowiska oraz
przewidywania skutków tych zmian,
2. ocena oddziaływania na rodowisko – jako działanie identyfikacyjne i prognostyczne, oceniaj ce
wpływ przedsi wzi na rodowisko,
3. ochrona bierna – czyli przestrzeganie zakazów i ogranicze dotycz cych wprowadzania
zanieczyszcze do rodowiska,
4. ochrona czynna – czyli wykonywanie nakazów dotycz cych usuwania przyczyn zanieczyszczenia
wód, wspomagania naturalnych procesów samooczyszczania i bezpo rednie oczyszczanie wód
(np. w warstwie wodono nej).
Do wa nych instrumentów ochrony biernej wód podziemnych nale y ustanawianie stref i
obszarów ochronnych, na których obowi zuj zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie korzystania z
wody i u ytkowania gruntów. Strefy ochrony bezpo redniej (grupa bezwzgl dnie obowi zuj cych
nakazów) maja na celu wyeliminowanie zagro enia powstaj cego w zwi zku z uj ciem wody. Strefy
ochrony po redniej okre laj ograniczenia czynno ci mog cych mie wpływ na jako
pobieranej
wody.
Jedn z głównych zasad ochrony wód podziemnych, przyj tych przez aktualnie obowi zuj ce
Prawo Wodne, jest zakaz bezpo redniego wprowadzania cieków do poziomów wodono nych i
ograniczenia wprowadzania cieków do ziemi. Jednocze nie, Rozporz dzenie Ministra rodowiska z
dnia 29 listopada 2002 r. zach ca do rolniczego wykorzystania cieków, co wymaga wzmo onej
kontroli wpływu takiego post powania m.in. na jako wód podziemnych.
Zadania w zakresie ochrony wód do realizacji w latach 2004-2007
L.p
1.
2.
3.
4.
5.
Zadanie
1 Inwentaryzacja emisji zanieczyszcze - wód
Rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej gminy
Chełmek ,
Opracowania i wdro enie systemu monitorowania
2 emisji zanieczyszcze ze ródeł punktowych do
wód
Stosowanie najlepszych dost pnych technik
(BAT) w instalacjach produkcyjnych i
3
komunalnych – w ramach uzgodnie w
procedurze inwestycyjnej
4 Zapewnienie dost pu do powierzchniowych wód
Termin
realizacji
2004
Burmistrz Chełmka
2004 – 2007
Burmistrz Chełmka
2005 –2006
Burmistrz Chełmka
WIO
2004 - 2007
Burmistrz Chełmka
2004 - 2007
Burmistrz Chełmka
Realizatorzy
L.p
6.
.
Zadanie
publicznych (egzekwowanie zakazu grodzenia
nieruchomo ci w odległo ci mniejszej ni 1,5 m
od linii brzegu)
5 Opracowanie i wdro enie systemu informowania
społecze stwa o jako ci wody do picia
Termin
realizacji
Realizatorzy
2004 - 2007
U ytkownicy uj wód
podziemnych
5.Program poprawy dla pola: Powietrze atmosferyczne
Cel strategiczny:
Poprawa jako ci powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Chełmek do wymaganych
standardów
Cele długoterminowe:
1. ograniczanie wielko ci emisji zanieczyszcze komunikacyjnych.
2. ograniczenie niskiej emisji pochodz cej ze ródeł zorganizowanych i indywidualnych
3. wdro enie skutecznego zarz dzania ochron rodowiska
Zarz dzanie ochron powietrza.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. zmniejszenie niskiej emisji z indywidualnych palenisk domowych – termomodernizacja, zmiana
no ników energii,
2. zmniejszenie zanieczyszcze powietrza z emitorów „wysokich”,
3. promocja wykorzystania alternatywnych ródeł energii cieplnej,
4. poprawa stanu technicznego dróg na terenie gminy,,
5. rozpowszechnienie proekologicznych form transportu,
Najskuteczniejsz form ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem jest prewencja,
realizowana jako likwidacja zanieczyszcze u ródła poprzez działania w zakresie:
1. ograniczania udziału indywidualnych palenisk w glowych w strukturze systemu grzewczego gminy
Chełmek,
2. wspieranie działa inwestycyjnych ograniczaj cych drogowy ruch tranzytowy przez Gmin ,
3. działania ograniczaj ce uci liwo emisyjn rodków transportu drogowego,
4. prowadzenie zintegrowanych działa na rzecz minimalizacji zu ycia energii (w tym surowców
energetycznych)
5. zintegrowania programów ochrony powietrza z planami zagospodarowania przestrzennego
6. rozwój monitoringu zanieczyszcze powietrza i dostosowanie go do aktualnych wymogów
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. doprowadzenie gazu do wszystkich nowowprowadzanych terenów, z istniej cej sieci gazowej,
2. promowanie ekologicznych ródeł energii,
3. zagospodarowanie bioodpadów w tym osadów ciekowych,
Ograniczanie zanieczyszcze komunikacyjnych
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. optymalizacja warunków ruchu drogowego przy wykorzystaniu podstawowych narz dzi in ynierii
ruchu, zapewniaj cych zwi kszenie płynno ci i przepustowo ci drogowej
2. podwy szenie standardów technicznych infrastruktury drogowej, zwłaszcza w obszarach wysoko
zurbanizowanych i obszarach chronionych
3. stosowanie nowoczesnych rozwi za technicznych w komunikacji i pojazdach
4. zastosowanie w pojazdach benzyny bezołowiowej, i gazu
5. eliminacja z ruchu pojazdów nie spełniaj cych obowi zuj cych norm ekologicznych
6. promowanie transportu ekologicznego
7. rozbudowa cie ek rowerowych
8. promocja komunikacji zbiorowej
9. systematyczne usprawnianie transportu zbiorowego w celu zwi kszenia jego udziału
w całkowitych przewozach pasa erskich
10. utrzymanie czysto ci nawierzchni dróg
11. tworzenie pasów zieleni izolacyjnej w s siedztwie głównych szlaków komunikacyjnych
12. wprowadzenie zakazu stosowania materiałów pyl cych (popiołów, u li i innych odpadów) do
utwardzania nawierzchni dróg i parkingów
Ograniczanie zanieczyszcze z sektora komunalnego
Podstawowym ródłem zanieczyszcze na terenie Chełmka jest niska emisja z lokalnych
kotłowni opalanych w glem, z indywidualnych palenisk domowych oraz z sektora usługowego. Z tego
wzgl du, najpilniejszymi zadaniami s :
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. opracowanie audytu energetycznego dla Gminy,
2. spalanie w gla o korzystnych dla rodowiska parametrach, m.in. takich jak: zmniejszona
zawarto siarki, niska zawarto popiołu, wysoka warto opałowa
3. przechodzenie na paliwo olejowe lub gazowe,
4. d enie do zmniejszenia strat energii wytworzonej, głównie cieplnej, poprzez:
a. uszczelnienie i usprawnienie sieci przesyłowych
b. popraw parametrów energetycznych budynków, w szczególno ci mieszkalnych
(termoizolacja, modernizacja w złów cieplnych),
c. zwi kszenie udziału odnawialnych ródeł energii.
5. ograniczenie niskiej emisji u ródeł poprzez:
a. likwidacj lub modernizacj lokalnych kotłowni opalanych paliwem stałym,
b. likwidacje indywidualnych, wysokoemisyjnych pieców na paliwo stałe,
c. wykorzystywanie ciepła odpadowego i alternatywnych ródeł energii,
d. zamiana paliwa wysokoemisyjnego na niskoemisyjne,
6. nawi zanie współpracy w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego z wła ciwymi organami i
instytucjami wojewódzkimi i rz dowymi,
7. zadania zwi zane z efektywnymi sposobami energetycznego spalania w gla,
8. wspieranie wykorzystania lokalnych ródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu
bardziej przyjaznych dla rodowiska no ników energii
9. po yczki, dodatki, dofinansowanie dla inwestorów, wła cicieli nieruchomo ci modernizuj cych
ogrzewanie
10. promowanie proekologicznych ródeł ciepła i no ników energii
11. wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz przeciwdziałania wypalania traw i ograniczenia emisji
wtórnej
12. zmywanie i odkurzanie ulic i placów w okresach długotrwałej suszy
13. edukacja ekologiczna mieszka ców – kształtowanie wła ciwych zachowa społecze stwa
(oszcz dno energii cieplnej i elektrycznej, u ywanie w gla dobrej jako ci, aspekty zdrowotne
nara enia na ekspozycj zanieczyszcze powietrza)
Ograniczanie zanieczyszcze napływowych.
Na terenie Chełmka zanieczyszczenia napływowe odgrywaj du rol w ogólnym bilansie
zanieczyszcze powietrza. Najbardziej nara ona jest zachodnia gminy, z uwagi na zlokalizowanie po
tej stronie najwi kszych ródeł zanieczyszczenia powietrza oraz dominuj cy kierunek wiatru.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
- podj cie współpracy z s siednimi gminami w celu d
zanieczyszczenia powietrza
- współdziałanie w zakresie edukacji ekologicznej
enia do eliminacji lub zmniejszania
Efekty działa :
- poprawa stanu zdrowotnego mieszka ców Gminy, poprawa jako ci ycia
- poprawa stanu fauny i flory na terenie Gminy,
- zmniejszenie strat materialnych spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza
Zadania w zakresie ochrony powietrza w latach 2004-2007
Lp.
Zadanie
3
Opracowanie i wdro enie systemu zbierania i gromadzenia
informacji o zanieczyszczeniach powietrza wyemitowanych
w Gminie
5
Utrzymanie i remonty nawierzchni dróg
6
Modernizacja kotłowni w glowych b d cych w gestii Gminy
7
Wykonanie inwentaryzacji ródeł emisji substancji do
powietrza w gminie Chełmek
8
Opracowanie programu promocji oszcz dzania energii i
jego rozpowszechnienie.
14
Egzekwowanie od podmiotów gospodarczych
zlokalizowanych na terenie gminy obowi zków w zakresie
ochrony rodowiska wynikaj cych z ustawy Prawo ochrony
rodowiska
Termin
realizacji
2005
2004
2004 –
2006
2004
Realizatorzy
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
administratorzy
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
2006
Burmistrz
Chełmka
2004 2007
Wojewoda
Małopolski
Burmistrz
Chełmka
6. Program poprawy dla pola: Hałas i wibracje
Cel strategiczny:
Zmniejszenie uci
liwo ci hałasu dla mieszka ców gminy i spełnienie obowi zuj cych standardów w
zakresie poziomu hałasu
Cele długoterminowe:
1. utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna
2. ograniczenie poziomu hałasu emitowanego przez rodki transportu w obszarach wzdłu głównych
dróg, urz dzenie w liniach rozgraniczaj cych dróg pasów zieleni,
3. wyeliminowanie z u ytkowania rodków transportu, maszyn i urz dze , których hała liwo nie
odpowiada przyj tym standardom
4. zintegrowanie działa w zakresie ochrony przed hałasem z planem zagospodarowania
przestrzennego,
5. prowadzenie działalno ci edukacyjnej o zagro eniu rodowiska i zdrowia ludzkiego hałasem,
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. zintensyfikowanie działa ograniczaj cych negatywny wpływ hałasu na mieszka ców poprzez:
- poprawienie organizacji ruchu ułatwiaj c płynno jazdy,
- poprawa stanu nawierzchni dróg,
- promocja komunikacji zbiorowej,
- budowa ekranów akustycznych,
- zwi kszenie ilo ci izolacyjnych pasów zieleni,
- stosowanie d wi kochłonnych elewacji,
- wymiana okien na d wi koszczelne,
- wła ciwe kształtowanie linii zabudowy i brył powstaj cych budynków w celu zminimalizowania
wpływu hałasu drogowego,
2. zastosowanie w zakładach przemysłowych automatyzacji i hermetyzacji procesu produkcji,
3. zwi kszenie izolacyjno ci akustycznej cian zewn trznych budynków,
4. skrócenie czasu pracy hała liwych urz dze ,
5. dobór technologii produkcji o niskim poziomie hałasu,
6. stosowanie obudów d wi kochłonnych na urz dzenia i maszyny emituj ce wysoki poziom hałasu
Efekty działa :
1. zmniejszenie skali obiektywnego nara enia mieszka ców gminy na hałas
2. spełnienie obowi zuj cych standardów w zakresie poziomu hałasu
3. poprawa jako ci ycia mieszka ców poprzez zmniejszenie subiektywnie odczuwalnej uci liwo ci
hałasowej
4. zintensyfikowanie kontroli i nadzoru nad istniej cymi ródłami hałasu oraz zintensyfikowanie
działa prewencyjnych dla ograniczenia uci liwo ci obiektów
Zadania w zakresie ochrony przed hałasem w latach 2004-2007
L.p.
1.
2.
Zadanie
Inwentaryzacja ródeł uci liwo ci
akustycznej.
Budowa zabezpiecze przed uci liwo ciami
akustycznymi np. osłon, ekranów
akustycznych
Zwi kszanie ilo ci izolacyjnych pasów zieleni
wzdłu dróg
3.
Termin
realizacji
realizacji
Realizatorzy
2005 – 2007
Burmistrz Chełmka
2004 –2007
zarz dy dróg,
przedsi biorcy
2004 – 2007
Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych
Małopolski
Zarz d Dróg
Wojewódzkich
zarz dy dróg
7. Program poprawy dla pola: Promieniowanie elektromagnetyczne
Cel strategiczny:
Ograniczanie i monitoring promieniowania elektromagnetycznego
Cel długoterminowy:
1. utrzymanie dotychczasowego stanu braku zagro e
promieniowania elektromagnetycznego
dla
rodowiska i mieszka ców ze strony
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. inwentaryzacja i kontrola ródeł promieniowania elektromagnetycznego na terenie Gminy i w jej
najbli szym otoczeniu
2. prowadzenie bada pozwalaj cych na ocen stopnia zagro enia Gminy.promieniowaniem
elektromagnetycznym
3. utrzymywanie nat enia promieniowania elektromagnetycznego poni ej dopuszczalnych lub co
najwy ej na tym poziomie
4. restrykcyjne przestrzeganie przepisów prawa w zakresie rozwi za technicznych i lokalizacji
obiektów emituj cych promieniowanie elektromagnetyczne
5. przestrzeganie wprowadzonych do planu zagospodarowania przestrzennego zapisów
po wi conych ochronie przed promieniowaniem elektromagnetycznym z wyznaczeniem stref
ograniczonego u ytkowania wokół niektórych ródeł promieniowania
6. przestrzeganie przepisów bezpiecze stwa, higieny pracy, prawa budowlanego, gospodarowania
przestrzennego i przepisów sanitarnych w celu ochrony przez promieniowaniem
elektromagnetycznym
Zagro enie promieniowaniem niejonizuj cym mo e by stosunkowo łatwo wyeliminowane lub
ograniczone pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej separacji przestrzennej człowieka od pól
przekraczaj cych okre lone warto ci graniczne.
Zadania w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym w latach 2004-2007
Termin
L.p.
Zadanie
Realizatorzy
realizacji
Inwentaryzacja ródeł emisji pól
1
elektromagnetycznych i obszarów obj tych
2004
Burmistrz Chełmka
oddziaływaniem tych pól
8. Program poprawy dla pola: Lasy
Cel strategiczny:
Wzbogacenie i racjonalna eksploatacja zasobów le nych
Cele długoterminowe:
1. wzrost lesisto ci gminy poprzez zalesianie nieu ytków i terenów zdegradowanych,
2. ochrona zasobów le nych i poprawa kondycji przyrodniczej obszarów le nych oraz ich otulin,
3. zapewnienie trwało ci i wielofunkcyjno ci lasów
4. renaturalizacja obszarów le nych
5. powi kszanie ró norodno ci biologicznej w lasach na poziomie genetycznym i gatunkowym
6. poprawa zdrowotno ci i odporno ci drzewostanów
7. wymiana napowietrznych linii energetycznych starszych ni 25 lat na kable podziemne (tam gdzie
jest to mo liwe)
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. inwentaryzacja zasobów le nych pod k tem ich stanu zdrowotnego
2. inwentaryzacja i weryfikacja klasyfikacji gruntów pod k tem pełnego uwzgl dnienia gruntów
zalesionych i zadrzewionych oraz uj cie granicy rolno-le nej w planach zagospodarowania
przestrzennego
3. zalesianie gruntów wył czonych z u ytkowania rolniczego oraz nieu ytków i terenów
zdegradowanych i przekształconych
4. przebudowa drzewostanów zmienionych lub silnie uszkodzonych przez zanieczyszczenia
powietrza
5. zachowanie w stanie zbli onym do naturalnego lub odtworzenie ródle nych zbiorników i cieków
wodnych,
6. rozwijanie wielofunkcyjno ci lasów i wzmocnienie ich korzystnego oddziaływania na rodowisko
(poprawa funkcji wodochronnej, klimatotwórczej i glebochronnej),
7. dostosowanie lasów i le nictwa, w wi kszym ni dotychczas zakresie, do wypełniania
zró nicowanych funkcji nie tylko przyrodniczych ale tak e społecznych (np. turystycznych) powszechne, cho sterowane, udost pnienie lasów społecze stwu z zachowaniem zasady
niedopuszczania do zagro enia trwało ci i jako ci zasobów le nych,
8. ochrona gleb le nych, a szczególnie substancji organicznej gleby,
9. prowadzenie ci głej kampanii edukacyjno – informacyjnej w celu podnoszenia wiadomo ci
społecze stwa (w tym pracowników le nictwa) w zakresie celów i korzy ci trwałej i
zrównowa onej gospodarki le nej, rozwój edukacji i nauk le nych
10. u ytkowanie zasobów le nych w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, bioró norodno ci i
krajobrazu
11. nadzór nad gospodark le n w lasach prywatnych
12. rekreacyjne u ytkowanie i zagospodarowanie lasu,
13. współdziałanie le nictwa z samorz dami i administracj pa stwow
14. racjonalne przeznaczanie obszarów le nych na cele niele ne
15. stały monitoring rodowiska le nego w celu przeciwdziałania stanom niepo danym (po ary,
choroby, szkodniki)
16. odnowa zieleni dolin rzecznych
Istotne znaczenie w ochronie lasów ma wła ciwe prowadzenie gospodarki le nej. Zachowane
fragmenty lasów o charakterze naturalnym, a w szczególno ci znajduj ce si w ich obr bie
powierzchnie przyrodniczo cenne powinny by wył czone z pozyskiwania drewna.
Efekty działa :
1. zwi kszenie atrakcyjno ci gminy
2. zaspokojenie wypoczynkowo – sportowych potrzeb mieszka ców
3. zapewnienie lasom wła ciwego znaczenia w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz
w ochronie krajobrazu
4. wzmocnienie wodochronnych, glebochronnych i klimatotwórczych funkcji lasów
5. zwi kszenie zasobów i produktywno ci oraz trwało ci i bezpiecze stwa ekosystemów le nych
9. Program poprawy dla pola: Obszary chronione i tereny zieleni urz dzonej.
Cel strategiczny:
Ukształtowanie i ochrona gminnego systemu obszarów ochronnych.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych
1. utrzymanie i ochrona istniej cych kompleksów le nych
2. okre lenie obszarów chronionych na terenie gminy
3. wytypowanie obiektów przyrodniczych do utworzenia u ytków ekologicznych, zespołów
przyrodniczo-krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych,
4. utworzenie u ytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i rezerwatów przyrody.
5. renaturalizacja i poprawa stanu najcenniejszych, zniszczonych ekosystemów i siedlisk,
szczególnie le nych i wodno-błotnych,
6. ochrona i wzrost ró norodno ci biologicznej (genetycznej gatunkowej i siedliskowej) i
krajobrazowej oraz wzrost lesisto ci gminy i ochrona lasów
7. ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewła ciwym zainwestowaniem
8. ochrona istniej cej zieleni urz dzonej
9. utrzymanie w stanie nie zainwestowanym obszarów otwartych o funkcji rolniczej
10. utrzymanie istniej cych korytarzy ekologicznych,
Ochrona fauny i flory
1. rozszerzenie i usprawnienie ochrony in situ i ex situ gatunków ro lin i zwierz t zagro onych
wygini ciem oraz starych, tradycyjnych odmian ro lin i ras zwierz t hodowlanych maj cych
znaczenie dla ochrony ró norodno ci biologicznej, poprzez stworzenie i utrzymanie niezb dnych
warunków technicznych do takiej ochrony (stosowne obiekty i ich wyposa enie) oraz wspieranie
bada i prac rozwojowych z tego zakresu,
2. prowadzenie rekultywacji terenów poprzemysłowych w sposób nie zagra aj cy elementom
wzbogacaj cym rodowisko i nie zakłócaj cy przebiegaj cej tam sukcesji
3. zachowanie istniej cych zbiorników wodnych,
4. blokowanie inwestycji uci liwego przemysłu,
5. zapewnienie ochrony i racjonalnego gospodarowania ró norodno ci biologiczn na całym
terytorium gminy,
6. zapewnienie korzystnego przeciwdziałania wprowadzaniu gatunków, które mog zagra a
integralno ci naturalnych ekosystemów i siedlisk lub stanowi zagro enie gatunków rodzimych,
7. ograniczenie barier dla migracji gatunków flory i fauny,
8. ochrona lokalnych cieków wraz z przylegaj cymi pasami zieleni niskiej i wysokiej,
Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego
1. wzmocnienie roli rekreacyjnej terenów zielonych,
2. rozwój szlaków turystycznych i cie ek dydaktycznych na terenach interesuj cych przyrodniczo,
3. nawi zywanie form i detalem architektonicznym do tradycji budownictwa regionalnego,
4. ochrona ustanowionych pomników przyrody w granicach stref cisłej ochrony konserwatorskiej,
5. w obiektach wyszczególnionych w rejestrze zabytków, ewidencji obiektów zabytkowych, wykazie
stanowisk archeologicznych i ustanowionych dla nich stref ochrony – konsultowanie wszelkich
zamierze z wła ciwymi organami,
6. respektowanie wymaga obowi zuj cych w strefach konserwatorskiej ochrony krajobrazu
ustanowionym w planie zagospodarowania przestrzennego.
Zadania w zakresie ochrony obszarów ochronnych na lata 2004-2007
Lp.
.
Zadanie
1
Współdziałanie z Wojewod Małopolskim w
zakresie wykorzystania funduszy UE na ochron
obszarów chronionych.
Termin
realizacji
2004 -2007
Realizatorzy
Burmistrz Chełmka
Lp.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
2004 - 2007
Burmistrz Chełmka
2
Promocja walorów przyrodniczych gminy
3
.
4
Burmistrz Chełmka
Współpraca z Wojewódzkim Konserwatorem
Zabytków w zakresie ochrony starodrzewia, parków
podworskich i wiejskich.
2004-2007
Opracowanie ekofizjografii dla gminy
2004 - 2007
5
Burmistrz Chełmka
Kontrola przestrzegania przepisów o ochronie
przyrody w trakcie gospodarczego
wykorzystywania zasobów przyrody.
.
.
2004 - 2007
7
Preferowanie zalesie
przyrodniczo
.
Burmistrz Chełmka
na terenach cennych
2004 – 2007
8 Prowadzenie gospodarki le nej uwzgl dniaj cej
wymogi ochrony prawnej konkretnych obszarów
przyrodniczych.
2004 – 2007
9 Wzmo enie kontroli inspekcji ochrony rodowiska
w zakresie przestrzegania prawa ekologicznego na
terenach cennych przyrodniczo.
2004 – 2007
Wła ciciele lasów
prywatnych,
Nadle nictwa
Wła ciciele lasów
prywatnych,
Nadle nictwa
WIO
10. Program poprawy dla pola: Gleby
Cel strategiczny:
Racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych i surowców mineralnych.
Cele długoterminowe
1. Zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej i poziomów
zanieczyszcze
2. Ograniczenie czynników wpływaj cych na degradacj gleby poprzez zagospodarowanie m.in.:
odłoguj cych gruntów
3. Zrekultywowanie gleb zdegradowanych w kierunku rolnym, le nym i rekreacyjno-wypoczynkowym
4. Wła ciwe kształcenie ekosystemów rolnych z wykorzystaniem otaczaj cych je systemów
naturalnych i ich zdolno ci do autoregulacji m.in. poprzez wdra anie programów rolno-
rodowiskowych
5. Zachowanie naturalnych kompleksów ł k torfowych jako regulatora stosunków wodnych i
klimatycznych przyległych do nich terenów
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. okresowa aktualizacja rejestru terenów, na których stwierdzono przekroczenia standardów gleby
lub ziemi
2. przeciwdziałanie degradacji chemicznej gleb poprzez ochron powietrza i wód powierzchniowych
3. przeciwdziałanie erozji gleb poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów na gruntach o
nachyleniu powy ej 10%
4. ograniczanie erozji wodnej i wietrznej gleby poprzez mo liwie jak najdłu sze utrzymywanie
pokrywy ro linnej w postaci wprowadzenia upraw wieloletnich oraz wsiewek i poplonów
5. racjonalne u ycie nawozów sztucznych i rodków ochrony ro lin na terenach rolnych i le nych
oraz stosowanie technik naturalnych (fito i agromelioracyjnych) w celu zwi kszenia udziału materii
organicznej w glebie,
6. rekultywacja wyrobiska zło a surowców ilastych,
Zadania w zakresie ochrony gleb w latach 2004-2007
L.p.
1
Zadanie
Prowadzenie monitoringu jako ci gleby i ziemi
Termin realizacji
2004 - 2007
2
Rekultywacja wyrobiska zło a surowców ilastych
2004 - 2007
Realizatorzy
Wójt
Gminy
Wójt
Gminy
11. Program poprawy dla pola; Edukacja ekologiczna
Cel strategiczny
Zwi kszenie wiadomo ci ekologicznej społecze stwa gminy Chełmek, kształtowanie postaw
proekologicznych jej mieszka ców oraz poczucia odpowiedzialno ci za jako
rodowiska.
Cel ten wpisuje si
Ekologicznej.
w podstawowe cele sformułowane w Narodowej Strategii Edukacji
Cele długoterminowe:
1. kontynuacja i rozszerzanie działa edukacyjnych w szkołach z zakresu ochrony rodowiska
2. rozszerzenie poziomu wiadomo ci ekologicznej społeczno ci gminy Chełmek,
3. kształtowanie prawidłowych wzorców zachowa poszczególnych grup społecze stwa Gminy w
odniesieniu do rodowiska,
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. prowadzenie aktywnych form edukacji ekologicznej młodzie y i dzieci
2. kontynuacja edukacji na temat ochrony rodowiska w przedszkolach i szkolnictwie wszystkich
szczebli
3. wspieranie finansowe i merytoryczne działa z zakresu edukacji ekologicznej prowadzonej w
szkołach
4. pomoc szkołom w uzyskiwaniu pozabud etowych rodków na edukacj ekologiczn
5. zapewnienie społecze stwu niezb dnych informacji nt. stanu rodowiska i działa na rzecz jego
ochrony
6. współdziałanie władz gminnych z mediami w zakresie prezentacji stanu rodowiska
i pozytywnych przykładów działa podejmowanych na rzecz jego ochrony
7. prowadzenie działa w zakresie edukacji ekologicznej społeczno ci lokalnej na terenach cennych
przyrodniczo
8. sukcesywne rozszerzanie działalno ci informacyjno-wydawniczej
9. uzupełnienie programów nauczania o tematyk zwi zan z przyrod gminy
10. rozszerzenie formuły „Dni Ziemi”
11. upowszechnienie i zapewnienie ka demu mieszka cowi dost pu do informacji na temat
mo liwo ci prawidłowych zasad post powania w zwi zku z ochron rodowiska oraz jego stanem
12. wł czenie tematyki ochrony rodowiska do działa i projektów realizowanych przez ró nego
rodzaju grupy społeczne i podmioty gospodarcze
12. Aktywizacja rynku do działa na rzecz rodowiska
Istotnym wsparciem ochrony rodowiska jest aktywizacja rynku do działa na rzecz ochrony
rodowiska prowadz ca do tworzenia tzw. zielonych miejsc pracy (zwłaszcza w turystyce,
le nictwie i ochronie przyrody, odnawialnych ródłach energii, wykorzystaniu odpadów), rozwoju
produkcji urz dze słu cych ochronie rodowiska b d produkcji towarów przyjaznych
rodowisku. Opracowany b dzie tzw. ramowy program wspierania zielonych miejsc pracy jako
element walki z bezrobociem. Program ten b dzie zawierał mechanizm finansowego i
eksperckiego wspierania władz samorz dowych i prywatnych przedsi biorców w tworzeniu
zielonych miejsc pracy. Podstaw uzyskania wsparcia b dzie przedstawienie przez władze
samorz dowe (wojewódzkie, powiatowe, gminne) konkretnego programu tworzenia zielonych
miejsc pracy.
Cele krótkoterminowe i kierunki działa :
1. preferowanie przy zakupach towarów oraz usług przez administracj rz dow i samorz dow tych
produktów, które maj proekologiczny charakter.
2. zawarcie w ka dym przetargu organizowanym przez administracj rz dow i samorz dow
wymogów ekologicznych.
3. kształtowanie równoprawnych warunków konkurencji przez pełne stosowanie zasady
„zanieczyszczaj cy płaci”, wraz z uwzgl dnieniem kosztów zewn trznych.
4. wspieranie powstawania i zachowania tzw. „zielonych” miejsc pracy, w szczególno ci w: rolnictwie
ekologicznym, agro- i ekoturystyce, le nictwie i ochronie przyrody, odnawialnych ródłach energii,
transporcie publicznym, działaniach na rzecz oszcz dzania zasobów (zwłaszcza energii i wody),
odzysku produktów lub ich cz ci oraz odzysku opakowa i wykorzystania odpadów jako
surowców wtórnych.
5. stymulowanie rozwoju przemysłu urz dze
ochrony
rodowiska, zwłaszcza urz dze
wykorzystywanych w ochronie wód i powietrza oraz zagospodarowania odpadów.
ROZDZIAŁ V
CELE RODOWISKOWE GMINY
1. Harmonogram rzeczowy realizacji „Programu Ochrony rodowiska”
Dla realizacji wytyczonych celów, konieczne jest podj cie konkretnych działa
organizacyjnych i inwestycyjnych. Harmonogram rzeczowo – finansowy przedstawia list
przedsi wzi przewidzianych do realizacji w latach 2004 –2007, któr opracowano m.in. w oparciu o
wyznaczone priorytety w zakresie ochrony rodowiska. Na li cie znalazły si tak e przedsi wzi cia:
1. proponowane do finansowania ze rodków UE na lata 2004 – 2007 w ramach działa lokalnych i
regionalnych,
2. wskazane w Planie zagospodarowania przestrzennego gminy jako istotne dla gminy,
3. wynikaj ce z obowi zku spełnienia norm i zapisów w obowi zuj cych aktach prawnych,
a. zawarte w Programie ochrony rodowiska dla powiatu o wi cimskiego.
POLE DZIAŁANIA: POPRAWA JAKO CI RODOWISKA I BEZPIECZE STWA EKOLOGICZNEGO
CEL STRATEGICZNY:
Przywrócenie jako ci wód powierzchniowych do wymaganych standardów oraz ochrona jako ci i ilo ci wód podziemnych wraz z racjonalizacj
ich wykorzystania.
Zadania Własne
L.p
1
Termin
realizacji
Zadanie
Opracowania i wdro enie systemu monitorowania emisji
zanieczyszcze ze ródeł punktowych do wód
Stosowanie najlepszych dost pnych technik (BAT) w
instalacjach – w ramach uzgodnie w procedurze
inwestycyjnej
Zapewnienie dost pu do powierzchniowych wód
publicznych (egzekwowanie zakazu grodzenia
3
nieruchomo ci w odległo ci mniejszej ni 1,5 m od linii
brzegu)
Razem
2
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródła
finansowania
2005 –
2006
Burmistrz
Chełmka
WIO
20
rodki własne
bud et pa stwa
2004 2007
Burmistrz
Chełmka
20
rodki własne
2004 2007
Burmistrz
Chełmka
10
rodki własne
Efekty działa i uwagi
Wi ksza troska u ytkowników
wód o stan wód
powierzchniowych
Zadanie realizowane we
współpracy z WIO w
Krakowie
Likwidacja zanieczyszcze w
ciekach „u ródła” ich
powstawania
Zapewnienie dost pu do
powierzchniowych wód
publicznych
50
Zadania Koordynowane
Lp.
Zadanie
Termin
realizacji
1.
Opracowanie i wdro enie systemu informowania
społecze stwa o jako ci wody do picia
2004 - 2007
2
Obj cie systemem kanalizacji i wodoci gów całego
obszaru Gminy - zmniejszenie ilo ci cieków
komunalnych odprowadzanych bez oczyszczania
2004 – 2007
Realizatorzy
U ytkownicy
uj wód
podziemnych
Burmistrz
Chełmka
GZGK
Koszt
[tys. zł]
5
97
(całkowity koszt
przedsi wzi cia
ródła
finansowania
U ytkownicy uj
wód
podziemnych
rodki własne,
dotacja z
NFO i GW
Efekty działa i uwagi
Wi ksza troska o zdrowie
społecze stwa
Poprawa jako ci wód.
Lp.
Termin
realizacji
Zadanie
Koszt
[tys. zł]
szacowany jest na
10 000)
Realizatorzy
poprzez rozszerzenie zasi gu sieci kanalizacyjnej i
wodoci gowej budow lokalnych oczyszczalni cieków, budowa
nowych oraz modernizacja istniej cych odcinków
kanalizacji
Razem
ródła
finansowania
Efekty działa i uwagi
102
CEL STRATEGICZNY:
Poprawa jako ci powietrza atmosferycznego na terenie Gminy do wymaganych standardów
Zadania Własne
Termin
realizacji
Lp.
Zadanie
1
Opracowanie i wdro enie systemu zbierania i
gromadzenia informacji o zanieczyszczeniach
powietrza wyemitowanych w gminie Chełmek
Drogi wewn trzne
2
3
Modernizacja kotłowni w glowych b d cych w gestii
Gminy
4
Opracowanie programu promocji oszcz dzania
energii i jego rozpowszechnienie.
Razem
Realizatorzy
2005
Burmistrz
Chełmka
2004
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
2004 –
2006
2006
Koszt
[tys.
zł]
ródła
finansowania
3
rodki własne
50
rodki własne
40
rodki własne
8
rodki własne
Efekty działa i uwagi
Baza danych o wyst puj cych
zanieczyszczeniach powietrza na
terenie Gminy
Poprawa warunków ruchu
drogowego
Zmniejszenie niskiej emisji
Program zmniejszenia zu ycia
energii cieplnej i elektrycznej.
101
Zadania Koordynowane
Lp.
1.
3
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Zmiana struktury grzewczej gminy,
2004 –
Burmistrz Chełmka
Koszt
[tys.
zł]
15
ródło
finansowania
Efekty
inwestorzy
Ograniczenie niskiej emisji
Lp.
2.
3.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
działania edukacyjne
2007
inwestorzy prywatni
Modernizacja drogi i budowy
chodników wzdłu drogi 780 i 933 oraz
opracowanie dokumentacji projektowej
2004 2007
Wojewódzki Zarz d
Dróg
2004 2007
Samorz dy
wojewódzkie
Małopolski i l ska
- samorz dy powiatu
chrzanowskiego i
o wi cimskiego
- samorz d gminy
miejskiej O wi cim
- samorz d gminy
wiejski O wi cim
- samorz d gminy
Libi
- samorz d gminy
Chełmek
- samorz d gminy
Jaworzno
5
Droga Współpracy Regionalnej czyli
budowa drogi O wi cim – Jaworzno.
Projekt jest wspóln inicjatyw
samorz dów powiatowych i gminnych
pogranicza województwa
Małopolskiego i l skiego le cych
przy autostradzie A4 wzdłu III
Paneuropejskiego Korytarza
4.
6
Egzekwowanie od firm analizowanych
na terenie gminy obowi zków w
zakresie ochrony rodowiska
wynikaj cych z ustawy Prawo ochrony
rodowiska
Razem
2004 2007
Wojewoda
Małopolski
Burmistrz Chełmka
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
Efekty
Bud et gminy
170
85
5
Regionalne
zarz dy dróg
bud ety gmin
Poprawa warunków ruchu drogowego
Regionalne
zarz dy dróg
bud ety gmin
Budowa nowego poł czenia drogowego
omijaj cego D b a ł cz cego Jaworzno z
Lubi em, Chełmskiem i O wi cimiem (nowa
droga do O wi cimia umo liwi powstanie
nieistniej cych dot d wi zi i rozwinie
mo liwo ci współpracy gospodarczej w
regionie
Ograniczenie emisji komunikacyjnej
Zmniejszenie emisji SO2,NO2, CO2, i odorów
do powietrza.
Dotyczy głównie przedsi wzi znacz co
oddziaływuj cych na rodowisko, dla których
raport oddziaływania na rodowisko jest
obligatoryjny
275
CEL STRATEGICZNY:
Zmniejszenie uci liwo ci hałasu dla mieszka ców Gminy i spełnienie obowi zuj cych standardów w zakresie poziomu hałasu
Ograniczanie i monitoring promieniowania elektromagnetycznego
Zadania Własne
L.p.
Zadanie
1.
Inwentaryzacja ródeł uci
Termin
realizacji
realizacji
liwo ci akustycznej.
2005 – 2007
Inwentaryzacja ródeł emisji pól
elektromagnetycznych i obszarów obj tych
oddziaływaniem tych pól
Razem
4.
Koszt
[tys.
zł]
10
Realizatorzy
2004 - 2007
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
10
ródło
finansowania
rodki własne
rodki własne
Efekty
Baza danych o ródłach
uci liwo ci akustycznej.
Baza danych o ródłach emisji pól
elektromagnetycznych.
20
Zadania Koordynowane
L.p.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródło finansowania
Efekty
1
Budowa zabezpiecze przed
uci liwo ciami akustycznymi np.
osłon, ekranów akustycznych
2004 -2007
zarz dy dróg,
przedsi biorcy
50
rodki inwestorów
Mniejsza uci liwo hałasu
komunikacyjnego dla ludno ci.
2004 2007
Generalna Dyrekcja
Dróg Krajowych
Małopolski
Zarz d Dróg
Wojewódzkich
zarz dy dróg
2
Zwi kszanie ilo ci izolacyjnych
pasów zieleni wzdłu dróg
Razem
Bud et Generalnej Dyrekcji
Dróg Krajowych i Autostrad,
Woj. Małopolskie
30
Zmniejszenie uci liwo ci
hałasu wzdłu ci gów
komunikacyjnych
80
CEL STRATEGICZNY:
ZAPOBIEGANIE NADZWYCZAJNYM ZAGRO ENIOM RODOWISKA
Zadania Własne
Lp.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
1.
Inwentaryzacja ródeł stanowi cych potencjalne
zagro enia rodowiska i ycia ludzi.
2004 –
2005
Ochotnicza Stra
Po arna
9
ródło
finansowania
rodki własne
Efekty
rozpoznanie i okre lenie
zagro e ,
Lp.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
Burmistrz Chełmka
2
Informowanie społecze stwa o wyst pieniu
powa nych awarii przemysłowych.
3
Przygotowanie procedur post powania w
przypadku wyst pienia kl sk ywiołowych.
Rozeznanie potrzeb i mo liwo ci działa
inwestycyjnych (w tym prace hydrotechniczne) i
organizacyjnych dla zmniejszenia zagro enia
lokalnymi podtopieniami
Razem
Zadania Koordynowane
2004 –
2007
Ochotnicza Stra
Po arna
Burmistrz Chełmka
2004 –
2005
Ochotnicza Stra
Po arna
Burmistrz Chełmka
2004 2007
gminy, spółki
wodne, PSP,
policja, MZMiUW
10
rodki własne
12
rodki własne
20
bud et powiatu,
WFO iGW,
NFO iGW
31
Efekty
stworzenie bazy danych,
lepszy stan bezpiecze stwa
mieszka ców.
szybki przepływ informacji
minimalizacja skutków awarii.
monitorowanie podstawowych
zagro e ,
okre lenie odpowiedzialnych i
obowi zków organów
administracji, instytucji i osób
fizycznych,
zapewnienie współdziałania i
współpracy jednostek
ratowniczych, specjalistów i
ekspertów.
poprawa stanu
rozpoznanie i okre lenie
zagro e ,
stworzenie bazy danych,
lepszy stan bezpiecze stwa
mieszka ców.
Lp.
1
2
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Monitoring potencjalnych sprawców powa nych
awarii
2004 –
2007
Ochotnicza
Stra Po arna
Opracowanie gminnego planu zapobiegania
nadzwyczajnym zagro eniom rodowiska
Budowa przepompowni dla nadmiaru wód
opadowych - pompowanie do Wisły i Przemszy
poprzez wały przeciwpowodziowe Gminy
Rozeznanie potrzeb i mo liwo ci działa
inwestycyjnych (w tym prace hydrotechniczne) i
organizacyjnych dla zmniejszenia zagro enia
lokalnymi podtopieniami, Chełmek
2004 –
2006
Ochotnicza
Stra Po arna
MZM i UW
Gmina
do 2007
do 2007
Powiat,
WFO i GW,
NFO i GW
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
7
Bud et gminy
15
Bud et gminy
bd
rodki własne
MZM i UW
20
bud et powiatu,
WFO iGW,
NFO iGW
3
Sporz dzenie planu operacyjno – ratowniczego dla
Gminy
2004 –
2006
Ochotnicza
Stra Po arna
10
Bud et gminy
4
Działania edukacyjne dla ogółu ludno ci Gminy w
zakresie post powania w przypadku wyst pienia
powa nej awarii i zapobiegania im
2004 –
2010
Ochotnicza
Stra Po arna
Burmistrz
Chełmka
12
Bud et gminy
Razem
CEL STRATEGICZNY:
Ukształtowanie i ochrona systemu obszarów ochronnych
Zadania Własne
44
Efekty
Monitorowanie zagro e ,
spełnienie wymogów
bezpiecze stwa,
optymalizacja rozmieszczenia
jednostek OSP przewidzianych
do prowadzenia działa
ratowniczych
Zapobieganie powa nym
awariom
Ochrona przed skutkami
powodzi
Monitorowanie zagro e ,
spełnienie wymogów
bezpiecze stwa,
optymalizacja rozmieszczenia
jednostek PSP przewidzianych do
prowadzenia działa ratowniczych
Podnoszenie stanu
wiadomo ci ekologicznej
mieszka ców
Lp.
Zadanie
2
Promocja walorów przyrodniczych gminy
3
Współpraca z Wojewódzkim
Konserwatorem Zabytków w zakresie
ochrony starodrzewia, parków
podworskich i wiejskich .
Opracowanie ekofizjografii gminy
4.
5.
Kontrola przestrzegania przepisów o
ochronie przyrody w trakcie
gospodarczego wykorzystywania
zasobów przyrody.
Razem
Termin
realizacji
2004 2007
Realizatorzy
Burmistrz
Chełmka
20042007
Burmistrz
Chełmka
2004 2007
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
2004 2007
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
10
rodki własne
20
rodki własne
15
rodki własne
12
rodki własne
Efekty
Wy sza wiadomo mieszka ców dot. pi kna
otaczaj cej ich przyrody, lepsze warunki do
zdrowego wypoczynku.
Prawidłowa ochrona starodrzewia, pomników
przyrody, parków zabytkowych , które ze wzgl du
na wiek i warto ci przyrodnicze obj te s opiek
konserwatorsk .
Zinwentaryzowanie warto ci przyrodniczych Gminy
Zwi kszenie skuteczno ci egzekwowania
przepisów prawa.
57
Zadania Koordynowane
Lp.
Zadanie
2
Preferowanie zalesie na terenach cennych
przyrodniczo
3
4
Prowadzenie gospodarki le nej
uwzgl dniaj cej wymogi ochrony prawnej
konkretnych obszarów przyrodniczych.
Wzmo enie kontroli inspekcji ochrony
rodowiska w zakresie przestrzegania prawa
ekologicznego na terenach cennych
przyrodniczo.
Razem
Termin
realizacji
2004 –
2007
2004 –
2007
2004 –
2007
Realizatorzy
Wła ciciele
lasów
prywatnych,
Nadle nictwa
Wła ciciele
lasów
prywatnych,
Nadle nictwa
WIO
Koszt
[tys.
zł]
ródło finansowania
300
rodki wła cicieli lasów,
bud et Pa stwa, fundusze
celowe, fundusze UE.
10
rodki własne wła cicieli
lasów, bud et Pa stwa,
fundusze celowe.
10
320
Bud et pa stwa.
Efekty
Wzrost lesisto ci, tworzenie
naturalnych otulin,
kompensacja przyrodnicza.
Zgodno gospodarki le nej z
wymogami ochrony przyrody.
Dobry stan rodowiska
przyrodniczego.
CEL STRATEGICZNY:
Racjonalne wykorzystanie gleb wraz z ich ochron i rekultywacj
Zadania Własne
L.p.
1.
2
2.
3.
Zadanie
Termin
realizacji
Likwidacja dzikich wysypisk
Kontynuacja modernizacji składowiska
odpadów innych ni odpady niebezpieczne
i oboj tne (komunalnych) w Chełmku
Modernizacja Składowiska Odpadów
Poprodukcyjnych w Bobrku
ródło finansowania
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
2004 2007
Burmistrz Chełmka
5
Bud et gminy
2004 2007
Burmistrz Chełmka
MZGK Sp. z o.o. w Chełmku
2 500
MZGK Sp. z o.o. w Chełmku,
Bud et Gmin
2004 2007
Południowe Zakłady
Przemysłu Skórzanego
Chełmek S.A. rodki własne
inwestora
2 000
Południowe Zakłady Przemysłu
Skórzanego Chełmek S.A.
rodki własne inwestora
Efekty
Ochrona
jako ci gleb
4 505
Razem
Zadania Koordynowane
L.p.
Zadanie
2.
Egzekwowanie obowi zku usuwania deformacji
terenu powstaj cych w wyniku szkód górniczych
Badania zanieczyszczenia gleb
Razem
Termin realizacji
2004 – 2007
2004 - 2007
Realizatorzy
Burmistrz
Chełmka
Powiat
Koszt
[tys. zł]
bd
60
ródło finansowania
rodki własne
kompanii w glowej
Bud et powiatu
Efekty
Zwi kszenie powierzchni terenów na
cele u ytkowe
bd
CEL STRATEGICZNY:
Usprawnienie zarz dzania rodowiskiem
Zadania Własne
Lp.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
Efekty
1.
2.
Doposa enie Wydziału Ochrony rodowiska w niezb dny
sprz t informatyczny i oprogramowanie.
2.
4
Uzupełnianie kwalifikacji przez kadr pracuj c w Wydziale
Ochrony rodowiska.
3.
5
Szkolenia z zakresu nowego prawa samorz dowego,
finansowego, ekologicznego dla pracowników Urz du Gminy
4.
5.
6.
7.
6
7
8
9
Rozbudowa i modernizacja systemu dost pu do informacji o
rodowisku i jego ochronie.
Przygotowanie baz danych o istotnym znaczeniu dla
rozwi zywania problemów ekologicznych
Systematyczna analiza pozwole ekologicznych i spełniania
nało onych obowi zków.
Przeprowadzanie procedur OO na etapie wydawania decyzji
o pozwoleniu na budow , rozbiórk , zmiany sposobu
u ytkowania obiektów budowlanych wydawania koncesji
geologicznych, pozwole wodno-prawnych w odniesieniu do
przedsi wzi mog cych znacz co oddziaływa na
rodowisko.
Razem
2004 2006
2004 2007
2004 2007
2004 2007
2004 2007
2004 2007
Burmistrz
Chełmka
10
Burmistrz
Chełmka
10
rodki własne
12
rodki własne
Burmistrz
Chełmka
Burmistrz
Chełmka
15
Burmistrz
Chełmka
9
Burmistrz
Chełmka
12
rodki własne
rodki własne
rodki własne
rodki własne
Burmistrz
Chełmka
2004 –
2007
10
rodki własne
Kadra wyposa ona w
instrumenty do pracy w
ochronie rodowiska.
Wyszkolona kadra
pracuj ca na rzecz
ochrony rodowiska.
Wykształcona kadra
pracuj ca na rzecz
ochrony rodowiska.
Pełna informacja o
rodowisku
przyrodniczym w mie cie.
Dokładniejsza informacja
o rodowisku.
Lepsze przestrzeganie
prawa ekologicznego
przez korzystaj cych ze
rodowiska.
Przestrzeganie przez
inwestorów wymogów
ochrony rodowiska.
104
Zadania Koordynowane
Lp.
Zadanie
1
Wzmocnienie jako ciowe i ilo ciowe słu b ochrony
rodowiska.
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
2004 - 2005
Przedsi biorcy
20
Przedsi biorcy
Efekty
Dobre przygotowanie wniosków o
pozwolenia ekologiczne.
Lp.
2
Zadanie
Przestrzeganie standardów ekologicznych
wynikaj cych z prawa i pozwole ekologicznych
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys.
zł]
ródło
finansowania
Efekty
2004 - 2007
Przedsi biorcy
30
Przedsi biorcy
Lepszy stan rodowiska
Razem
50
CEL STRATEGICZNY:
Wy sza wiadomo ekologiczna społecze stwa
Zadania Własne
Lp.
1.
2.
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys. zł]
Organizacja i rozwój systemu informatycznego o
rodowisku i jego ochronie dla mieszka ców
2004 - 2007
Burmistrz
Chełmka
15
Organizacja szkole , warsztatów
2004 – 2007
Burmistrz
Chełmka
20
2004 - 2007
Burmistrz
Chełmka
20
PFO i GW,
sponsorzy
Burmistrz
Chełmka
5
PFO i GW,
WFO i GW,
sponsorzy
3.
Publikacje o stanie rodowiska i programie ochrony
rodowiska:
4.
Organizacja imprez masowych:
Dzie Ziemi,
Dzie Ochrony rodowiska,
Sprz tanie wiata.
Razem
2004 - 2007
ródło
finansowania
PFO i GW,
rodki Unii
Europejskiej
PFO i GW
Efekty
wy szy stan wiadomo ci
ekologicznej społecze stwa
wy szy stan wiadomo ci
ekologicznej społecze stwa,
lepsza dbało o rodowisko
wzrost wiedzy o stanie rodowiska i
działaniach na rzecz jego ochrony
wzrost wiedzy ekologicznej
60
Zadania Koordynowane
Lp.
2
Zadanie
Termin
realizacji
Realizatorzy
Koszt
[tys. zł]
Programy edukacyjne dla uczniów
2004 - 2007
Burmistrz Chełmka
o rodki kultury
20
ródło
finansowania
PFO i GW,
WFO i GW
Efekty
Wy szy stan wiadomo ci ekologicznej
młodzie y
3
Prezentacja tre ci ekologicznych w mediach
Razem
2004 - 2007
placówki
edukacyjne
Burmistrz Chełmka
media
9
29
PFO i GW
Uwra liwianie społecze stwa na
sprawy rodowiska
2. Zarz dzanie w Programie ochrony rodowiska
Zarz dzanie programem ochrony rodowiska wynika przede wszystkim z uprawnie
samorz du w zakresie ochrony rodowiska, które dotycz m.in.:
- opracowanie programu ochrony rodowiska obejmuj cego działania gminy;
- zachowania i zwi kszania zasi gu przestrzennego kompleksów le nych, w tym:
- wdra ania programu zalesie ,
- realizacji wielofunkcyjnego, zrównowa onego modelu gospodarki le nej (wg planów urz dzania
lasów);
- ochrony wód powierzchniowych i podziemnych (pozwolenia wodno-prawne) poprzez:
- wprowadzanie stref ochronnych po rednich od uj wód i okre lanie zasad gospodarowania w
strefach,
- ograniczanie i eliminacja zanieczyszcze wód,
- zapobieganie niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów
zwierciadła wody;
- promowania ekologicznych kierunków i form zagospodarowania na obszarach o du ych
warto ciach rodowiska przyrodniczego (parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu);
- organizowania stanowisk ratownictwa przeciwpowodziowego;
- racjonalnego gospodarowania surowcami mineralnymi (udzielanie koncesji na wydobycie kopaliny
w ilo ci do 20 tys. m3 rocznie z obszaru o powierzchni do 2 ha oraz prowadzonej eksploatacji bez
u ycia materiałów wybuchowych).
Zadania samorz dów gminnych obejmuj m.in.:
- uwzgl dnianie uwarunkowa
przyrodniczych w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego (opracowania ekofizjograficzne, prognozy oddziaływania na rodowisko);
- wspieranie zalesie i zadrzewie na gruntach marginalnych i mało przydatnych dla rolnictwa
(wprowadzanie zalesie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego);
- uporz dkowanie gospodarki ciekowej;
- realizacj programu gospodarki odpadami (likwidacja dzikich wysypisk);
- budow zbiorników małej retencji;
- ochron obszarów cennych przyrodniczo – ustanawianie form ochrony przyrody takich jak:
obszary chronionego krajobrazu, u ytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody;
- tworzenie pasów zieleni wysokiej wokół swoich obszarów oraz obiektów uci liwych;
- uwzgl dnianie obszarów nara onych na niebezpiecze stwo powodzi (obszary bezpo redniego
zagro enia i obszary potencjalnego zagro enia powodzi ) w opracowaniach planistycznych m. in.
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy
i zagospodarowania przestrzennego.
Zadania samorz dów obejmuj równie sprawy z zakresu bezpo rednich kontaktów
z u ytkownikami rodowiska (wydawanie decyzji zezwalaj cych na korzystanie ze rodowiska
i okre laj cych warunki jego korzystania np. decyzja o dopuszczalnej emisji, pozwolenia wodnoprawne, koncesje na wydobywanie kopalin, uzgadnianie sposobu zagospodarowania odpadów) oraz
pozyskiwania danych o rodzaju i skali korzystania z zasobów rodowiska.
Organy te posiadaj te uprawnienia w zakresie ustalania dodatkowych wymaga słu cych
ochronie rodowiska na okre lonych obszarach (np. tworzenie obszarów ograniczonego u ytkowania)
oraz przeciwdziałania zagro eniom
rodowiska w sytuacjach nadzwyczajnych (ochrona
przeciwpowodziowa, plany operacyjno-ratownicze).
W zakresie ochrony rodowiska zadania wykonuj ponadto organy administracji niezespolonej
m.in. regionalne zarz dy gospodarki wodnej, nadle nictwa. Du
rol w realizacji zada na rzecz
ochrony rodowiska pełni instytucje niepa stwowe: jednostki badawczo-rozwojowe, agencje,
fundacje, organizacje gospodarcze i społeczne organizacje ekologiczne. Aktywno
organizacji
zwi ksza niezb dne zaanga owanie szerokich kr gów społecze stwa w sprawy ochrony rodowiska
oraz podnosi wiadomo ekologiczn . Działania tych organizacji s szczególnie widoczne w obronie
przed wzrostem lokalnych uci liwo ci rodowiskowych oraz w organizowaniu masowych imprez
(np. Dzie Ziemi, Sprz tanie wiata).
Zarz dzanie rodowiskiem przez podmioty gospodarcze korzystaj ce ze rodowiska odbywa
si m. in. poprzez:
- dotrzymywanie wymaga wynikaj cych z przepisów prawa,
- modernizacje technologii w celu ograniczenia lub wyeliminowania uci liwo ci dla rodowiska,
-
instalowanie urz dze słu cych ochronie rodowiska,
stał kontrol emisji zanieczyszcze (monitoring).
Struktura zarz dzania rodowiskiem
Za realizacj programu ochrony rodowiska odpowiedzialne s władze gminy, które powinny
wyznaczy koordynatora wdra ania programu. Tak rol , w imieniu Burmistrza Chełmka , powinien
pełni Wydział Ochrony rodowiska (np. Naczelnik Wydziału). Koordynator b dzie współpracował
ci le z Burmistrzem Chełmka, przedstawiaj c okresowe sprawozdania z realizacji programu. Prace
zwi zane z koordynacj działa uj tych w programie oraz zachowaniem zaproponowanej procedury
wdra ania programu wymagaj czasu w wymiarze 1/2 etatu. Ponadto, proponuje si powoła zespół
konsultacyjny, którego zadaniem b dzie wdro enie oraz nadzór nad realizacj Programu, a tak e
opracowywanie sprawozda z post pu realizacji i zgodno ci działa zapisanych w Programie.
Bezpo rednim realizatorem programu b d podmioty gospodarcze planuj ce i realizuj ce
inwestycje zgodnie z kierunkami nakre lonymi przez program i samorz d Gminy jako realizator
inwestycji w zakresie ochrony rodowiska na terenie Gminy. Bezpo rednim odbiorc programu b dzie
społecze stwo Gminy.
Burmistrz Chełmka b dzie realizował program po raz pierwszy, w zwi zku z czym nie posiada
aktualnie wypracowanych wzorców post powania. Dlatego te powinien kierowa si zasadami
opracowanymi w Programie Ochrony rodowiska Województwa Małopolskiego oraz w II Polityce
Ekologicznej Pa stwa w zakresie:
- wykorzystania prostych rezerw – działania prewencyjne, poprawa organizacji zarz dzania,
wprowadzenie zasad czystszej produkcji, poszanowanie surowców i energii, edukacja ekologiczna
- swobody działania – poszczególne podmioty maj swobod działania według posiadanych przez
nie kompetencji, realizuj własne cele, maj swoje struktury procedury i techniki działania
- efektywnego i racjonalnego u ycie rodków
- współpracy pomi dzy podmiotami realizuj cymi program
Do najwa niejszych zada w ramach zarz dzania programem i rodowiskiem s :
1. Wdra anie programu ochrony rodowiska:
- koordynacja wdra ania programu
- ocena realizacji celów krótkoterminowych
- raporty o stopniu wykonania programu
- weryfikacja celów krótkoterminowych i głównych działa
2. Edukacja ekologiczna, komunikacja ze społecze stwem, system informacji o rodowisku:
- rozwój ró norodnych form edukacji
- dost p do informacji o rodowisku i jego ochronie
- wykorzystanie mediów w celach informowania społecze stwa o podejmowanych
i planowanych działaniach z zakresu ochrony rodowiska
- wydawanie broszur i ulotek informacyjnych
3. Wspieranie zakładów/instytucji wdra aj cych system zarz dzania rodowiskiem
Instrumenty słu ce do zarz dzania rodowiskiem wynikaj z ustawy Prawo ochrony rodowiska,
Prawo o zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o Inspekcji Ochrony rodowiska,
Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane. Do instrumentów zarz dzania rodowiskiem nale :
1. instrumenty prawne
2. instrumenty finansowe
3. instrumenty społeczne i strukturalne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Do instrumentów prawnych zaliczamy:
pozwolenia zintegrowane
pozwolenia wodnoprawne na wprowadzenie cieków do wód lub do ziemi
pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza
pozwolenia na wytwarzanie odpadów
pozwolenia na emitowanie hałasu do rodowiska
pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych do rodowiska
decyzje dotycz ce gospodarki odpadami
koncesje geologiczne na rozpoznanie i eksploatacj surowców mineralnych
Do instrumentów finansowych nale :
1. opłaty za gospodarcze korzystanie ze rodowiska – za emisje zanieczyszcze do powietrza, za
2.
3.
4.
5.
6.
7.
składowanie odpadów, za odprowadzanie cieków do wód lub do ziemi, za pobór wody
powierzchniowej lub podziemnej itp.
opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin
administracyjne kary pieni ne w zakresie przekrocze okre lonych limitów
w pozwoleniach, naruszenie decyzji zatwierdzaj cych eksploatacj składowiska odpadów lub
decyzji okre laj cych miejsce i sposób magazynowania odpadów
odpowiedzialno cywilna w zakresie szkód spowodowanych oddziaływaniem na rodowisko
kredyty i dotacje z funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej oraz innych funduszy, w tym
fundusze przedakcesyjne oraz fundusz strukturalny oraz fundusz spójno ci
pomoc publiczna w postaci preferencyjnych po yczek, kredytów, dotacji, odrocze rozło enia na
raty itp.
opłaty produktowe i depozytowe
Instrumenty społeczne to:
1. edukacja ekologiczna
2. informacja i komunikacja
3. współpraca
Instrumenty strukturalne to głównie „Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Chełmek” oraz miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego. Ponadto
s to: Program Zrównowa onego Rozwoju i Ochrony rodowiska województwa małopolskiego na lata
2001 – 2015, Program Ochrony rodowiska - powiat o wi cimski.
Dokumenty te okre laj główne cele i kierunki działa w ramach rozwoju gospodarczego,
społecznego i ochrony rodowiska. Program ochrony rodowiska dla gminy Chełmek jest zgodny z
zapisami powy szych dokumentów.
W poni szej tabeli przedstawiono zakres obowi zków dla organów administracji
samorz dowej szczebla powiatowego i gminnego, wynikaj cych z obowi zuj cych aktów prawnych z
zakresu ochrony rodowiska.
Zakres obowi zków dla organów administracji samorz dowej szczebla powiatowego i gminnego.
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
Prawo
wodne
18.07.2001
Dz.U. nr 115
poz.1229
dział I,
Rozdział 1
art. 4 ust.
1
Organami wła ciwymi w sprawach gospodarowania wodami s :
organy jednostek samorz du terytorialnego
rozdział 2,
art. 15,
ust. 2
roz. 3, art.
29, ust. 3
Lini brzegu ustala w drodze decyzji:
wła ciwy starosta realizuj cy zadanie z zakresu administracji rz dowej dla pozostałych wód.
Je eli spowodowane przez wła ciciela gruntu zmiany stanu wody na
gruncie szkodliwie wpływaj na grunty s siednie, wójt, burmistrz lub
prezydent miasta mo e, w drodze decyzji, nakaza wła cicielowi gruntu
przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urz dze
zapobiegaj cych szkodom.
1. Wła ciciele gruntów mog , w drodze pisemnej ugody, ustali zmiany
stanu wody na gruntach, je eli zmiany te nie wpłyn szkodliwie na inne
nieruchomo ci lub na gospodark wodn ; ugoda nie mo e dotyczy
wprowadzania cieków do wód lub do ziemi.
2.Realizacja postanowie ugody jest mo liwa po zatwierdzeniu, w drodze
decyzji, odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta; z
wnioskiem o zatwierdzenie ugody wyst puj umawiaj cy si wła ciciele
gruntów.
Starosta mo e, w drodze decyzji, nakaza usuni cie drzew lub krzewów z
wałów przeciwpowodziowych oraz terenów, o których mowa w ust. 1 pkt
art. 30,
ust. 1i 2
dział V, -,
art. 85,
Zapis
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
Zapis
ust. 4
2.
(1. Dla zapewnienia szczelno ci i stabilno ci wałów przeciwpowodziowych
zabrania si :
2) uprawy gruntu, sadzenia drzew lub krzewów na wałach oraz w
odległo ci mniejszej ni 3 m od stopy wału, )
art. 86,
ust. 1
W przypadku wykonania na wale przeciwpowodziowym lub w jego
pobli u, albo na obszarze bezpo redniego zagro enia powodzi , robót lub
innych czynno ci, które mog utrudni ochron przed powodzi , a nie
zostały obj te decyzj , o której mowa w art. 83 ust. 2 pkt 1 lub w art. 85
ust. 3 ( rozkopywania wałów, wbijania słupów, ustawiania znaków przez
nieupowa nione osoby)
, starosta mo e nakaza , w drodze decyzji, przywrócenie stanu
poprzedniego na koszt tego, kto je wykonał.
dział VI,
roz. 2, art.
107, ust. 6
Stref ochronn urz dze pomiarowych słu b pa stwowych ustanawia, w
drodze decyzji, starosta, na wniosek wła ciwej słu by, okre laj c zakazy,
nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których obowi zuj , stosownie do
przepisów ust. 5. Wniosek powinien zawiera propozycje granic strefy
wraz z planem sytuacyjnym oraz propozycje dotycz ce zakazów,
nakazów lub ogranicze w zakresie u ytkowania gruntów lub korzystania
z wód.
W decyzji, o której mowa w ust. 6 (6. Stref ochronn urz dze
pomiarowych słu b pa stwowych ustanawia, w drodze decyzji, starosta,
na wniosek wła ciwej słu by, okre laj c zakazy, nakazy, ograniczenia
oraz obszary, na których obowi zuj , stosownie do przepisów ust. 5.
Wniosek powinien zawiera propozycje granic strefy wraz z planem
sytuacyjnym oraz propozycje dotycz ce zakazów, nakazów lub
ogranicze w zakresie u ytkowania gruntów lub korzystania z wód. )
starosta mo e nakaza usuni cie drzew lub krzewów.
Organem wła ciwym do wydawania pozwole wodnoprawnych, z
zastrze eniem ust. 2 (2. Wojewoda wydaje pozwolenia wodnoprawne:
1) je eli szczególne korzystanie z wód lub wykonywanie urz dze
wodnych jest zwi zane z przedsi wzi ciami mog cymi znacz co
oddziaływa na rodowisko, dla których obowi zek sporz dzenia
raportu o oddziaływaniu przedsi wzi cia na rodowisko wynika z
przepisów o ochronie rodowiska, oraz z eksploatacj instalacji
lub urz dze wodnych na terenach zakładów w rozumieniu
ustawy - Prawo ochrony rodowiska zaliczanych do tych
przedsi wzi ,
2) na wykonanie urz dze wodnych zabezpieczaj cych przed
powodzi ,
3) na przerzuty wody,
4) na wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji
chemicznych hamuj cych rozwój glonów,
5) o których mowa w art. 122 ust. 2,
6) je eli szczególne korzystanie z wód lub wykonanie urz dze
wodnych odbywa si na terenach zamkni tych w rozumieniu
przepisów ustawy - Prawo ochrony rodowiska.)
, jest starosta, wykonuj cy to zadanie jako zadanie z zakresu administracji
rz dowej.
Starosta wła ciwy miejscowo dla siedziby spółki wodnej zatwierdza statut
spółki w drodze decyzji; w przypadku niezgodno ci statutu z prawem
starosta wzywa do usuni cia niezgodno ci statutu z prawem w
ust. 7
roz. 4, art.
140, ust. 1
dział VII,
roz. 1, art.
165, ust. 3
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
ust. 4
dział X,
roz. 2, art.
217, ust. 2
roz. 1, art.
196, ust. 6
dział VII,
roz. 1, art.
168
art. 170,
ust. 3
art. 171,
ust. 2
roz. 3, art.
178
art. 179
(cały)
art. 180
Zapis
okre lonym terminie, a je eli niezgodno ci nie zostan usuni te odmawia, w drodze decyzji, jego zatwierdzenia.
Spółka wodna nabywa osobowo prawn z chwil uprawomocnienia si
decyzji starosty o zatwierdzeniu statutu.
Przej cie mienia, o którym mowa w ust. 1 (1. Z dniem wej cia w ycie
ustawy stanowi ce własno Skarbu Pa stwa wody oraz grunty pokryte
tymi wodami przechodz w trwały zarz d odpowiednio - urz dów
morskich, regionalnych zarz dów gospodarki wodnej, parków
narodowych, stosownie do art. 11 ust. 1 pkt 1-3. )
stwierdza, na wniosek zainteresowanego, wła ciwy starosta wykonuj cy
zadanie z zakresu administracji rz dowej.
W obwodach rybackich, przez które przebiega granica województw lub
powiatów, w sprawach dotycz cych rybactwa wła ciwy jest wojewoda lub
starosta tego województwa lub powiatu, na terenie którego znajduje si
wi ksza cz
powierzchni obwodu rybackiego. W innych przypadkach
wła ciwo miejscow w sprawach dotycz cych rybactwa ustalaj , w
drodze porozumienia, zainteresowani wojewodowie lub starostowie.";
Na wniosek spółki wodnej lub zainteresowanego zakładu starosta, w
drodze decyzji, mo e wł czy zakład do spółki, je eli jest to uzasadnione
celami, dla których spółka została utworzona.
Je eli uchwalone przez spółk wodn , zajmuj c si utrzymaniem
urz dze melioracji wodnych szczegółowych, składki i inne wiadczenia
nie wystarczaj na wykonanie przewidzianych na dany rok zada
statutowych, starosta mo e organom spółki zwróci uwag na
konieczno podwy szenia wysoko ci tych składek lub innych wiadcze .
Wysoko i rodzaj wiadcze , o których mowa w ust. 1 (1. Je eli osoby,
które nie s członkami spółki wodnej, odnosz korzy ci z urz dze spółki
lub przyczyniaj si do zanieczyszczania wody, dla której ochrony spółka
została utworzona, obowi zane s do ponoszenia wiadcze na rzecz
spółki.)
, ustala, w drodze decyzji, starosta.
Nadzór i kontrol nad działalno ci spółek wodnych sprawuje starosta.
Zarz d spółki wodnej obowi zany jest do przedło enia staro cie uchwał
organów spółki w terminie 7 dni od dnia ich podj cia.
2. Uchwały organów spółki wodnej sprzeczne z prawem lub statutem s
niewa ne; o niewa no ci uchwał w cało ci lub w cz ci orzeka, w drodze
decyzji, starosta w terminie nie dłu szym ni 30 dni od dnia dor czenia
uchwały.
3. Starosta, wszczynaj c post powanie w sprawie stwierdzenia
niewa no ci uchwały, mo e wstrzyma jej wykonanie.
4. Decyzja, o której mowa w ust. 2, jest ostateczna; spółka wodna, której
uchwała została uchylona, mo e zwróci si do starosty z wnioskiem o
ponowne rozpatrzenie sprawy, a po wyczerpaniu tego trybu spółce wodnej
przysługuje skarga do s du administracyjnego.
W przypadku powtarzaj cego si naruszania przez zarz d prawa lub
statutu starosta mo e, w drodze decyzji, rozwi za zarz d, wyznaczaj c
osob pełni c jego obowi zki.
W terminie 3 miesi cy od dnia, w którym decyzja, o której mowa w ust. 1
(1. W przypadku powtarzaj cego si naruszania przez zarz d prawa lub
statutu starosta mo e, w drodze decyzji, rozwi za zarz d, wyznaczaj c
osob pełni c jego obowi zki. )
, stała si ostateczna, osoba wyznaczona do pełnienia obowi zków
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
roz. 4, art.
182, ust. 3
ust. 5
art. 184
dział I,
roz. 3, art.
29, ust. 3
art. 30,
ust. 2
Ustawa o
odpadach
27.04.2001
Dz. U. nr 62,
poz. 628
roz. 4, art.
18, ust. 4
art. 19,
ust. 2
ust. 4, 5 i
6
art. 22,
ust. 2
art. 24,
ust. 2
Zapis
zarz du jest obowi zana zwoła walne zgromadzenie w celu wybrania
nowego zarz du.
Je eli walne zgromadzenie nie dokona wyboru nowego zarz du, starosta
mo e ustanowi , w drodze decyzji, zarz d komisaryczny spółki wodnej na
czas oznaczony, nie dłu szy ni rok
W przypadku rozwi zania spółki na podstawie decyzji, o której mowa w
art. 181 ust. 2 (2. Spółka wodna mo e by rozwi zana przez starost , w
drodze decyzji, je eli:
1) działalno spółki narusza prawo lub statut albo
2) upłyn ł termin, na jaki został ustanowiony zarz d
komisaryczny, o którym mowa w art. 180 ust. 3, a walne
zgromadzenie nie dokonało wyboru nowego zarz du,
3) liczba członków jest mniejsza ni okre lona w art. 165 ust. 1.)
, likwidatora wyznacza starosta.
Likwidator wynagradzany jest na koszt spółki; wysoko wynagrodzenia
ustala starosta.
Starosta po otrzymaniu uchwały walnego zgromadzenia spółki wodnej w
likwidacji o zatwierdzeniu ostatecznych rachunków i sprawozda
likwidatora wyst puje z wnioskiem o wykre lenie spółki wodnej z katastru
wodnego.
Je eli spowodowane przez wła ciciela gruntu zmiany stanu wody na
gruncie szkodliwie wpływaj na grunty s siednie, wójt, burmistrz lub
prezydent miasta mo e, w drodze decyzji, nakaza wła cicielowi gruntu
przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urz dze
zapobiegaj cych szkodom.
Realizacja postanowie ugody jest mo liwa po zatwierdzeniu, w drodze
decyzji, odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta; z
wnioskiem o zatwierdzenie ugody wyst puj umawiaj cy si wła ciciele
gruntów.
Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
marszałkowi województwa oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi
miasta.
Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi jest zatwierdzany w
drodze decyzji przez wła ciwy organ, którym jest:
starosta - dla pozostałych przedsi wzi .
Wojewoda zatwierdza program gospodarki odpadami niebezpiecznymi po
zasi gni ciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, wła ciwego
ze wzgl du na miejsce wytwarzania odpadów niebezpiecznych.
Starosta zatwierdza program gospodarki odpadami niebezpiecznymi po
zasi gni ciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz
powiatowego inspektora sanitarnego, wła ciwych ze wzgl du na miejsce
wytwarzania odpadów niebezpiecznych; wymóg zasi gania opinii
prezydenta miasta nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.
6. Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
marszałkowi województwa oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi
miasta.
Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
Informacj o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami przedkłada si wła ciwemu organowi na dwa
miesi ce przed rozpocz ciem działalno ci powoduj cej powstawanie
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
ust. 9
art. 26,
ust. 3
ust. 5. 6 i
7
art. 28,
ust. 2 i 3
Zapis
odpadów lub zmian tej działalno ci wpływaj c , na rodzaj lub ilo
wytwarzanych odpadów lub sposób gospodarowania nimi.
starosta - dla pozostałych przedsi wzi
Kopi informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach
gospodarowania wytworzonymi odpadami, a tak e decyzji, o których
mowa w ust. 5, 6 (5. Do rozpocz cia działalno ci powoduj cej
powstawanie odpadów mo na przyst pi , je eli organ wła ciwy do
przyj cia informacji, o której mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia
zło enia informacji nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.
6. W przypadku stwierdzenia przez organ na podstawie zło onej
informacji, o której mowa w ust. 1, lub własnych ustale , e odpady
niebezpieczne wytworzone w ilo ci do 100 kg rocznie mog powodowa ,
ze wzgl du na ich ilo lub rodzaj, zagro enie dla ycia, zdrowia ludzi lub
rodowiska, organ w terminie miesi ca od otrzymania informacji
zobowi zuje, w drodze decyzji, wytwórc odpadów do przedło enia
wniosku o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami
niebezpiecznymi. )
i ust. 8, (8. Je eli wytwórca odpadów mimo wezwania, o którym mowa w
ust. 7, nadal narusza przepisy ustawy lub działa w sposób niezgodny ze
zło on informacj , organ wła ciwy do otrzymania informacji wstrzymuje
w drodze decyzji działalno powoduj c wytwarzanie odpadów,
uwzgl dniaj c potrzeb bezpiecznego dla rodowiska zako czenia tej
działalno ci. W takim przypadku wytwórca odpadów zobowi zany jest do
usuni cia skutków prowadzonej działalno ci na własny koszt. )
wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu marszałkowi województwa
oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
Zezwolenie na prowadzenie działalno ci w zakresie odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów jest wydawane, w drodze decyzji, przez
wła ciwy organ, na czas oznaczony nie dłu szy ni 10 lat.
Wła ciwym organem, o którym mowa w ust. 2 (2. Zezwolenie na
prowadzenie działalno ci w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów jest wydawane, w drodze decyzji, przez wła ciwy organ, na czas
oznaczony nie dłu szy ni 10 lat. )
, jest: starosta - dla pozostałych przedsi wzi
Wojewoda wydaje zezwolenie na prowadzenie działalno ci w zakresie
odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, po zasi gni ciu opinii wójta,
burmistrza lub prezydenta miasta, wła ciwego ze wzgl du na miejsce
prowadzenia działalno ci w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów
Starosta wydaje zezwolenie na prowadzenie działalno ci w zakresie
odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, po zasi gni ciu opinii wójta,
burmistrza lub prezydenta miasta oraz powiatowego inspektora
sanitarnego, wła ciwych ze wzgl du na miejsce prowadzenia działalno ci
w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów; wymóg zasi gania
opinii prezydenta miasta nie dotyczy prezydenta miasta na prawach
powiatu.
7. Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
marszałkowi województwa oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi
miasta.
Zezwolenie na prowadzenie działalno ci w zakresie zbierania lub
transportu odpadów wydaje starosta po zasi gni ciu opinii wła ciwego
wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz powiatowego inspektora
sanitarnego; wymóg zasi gania opinii prezydenta miasta nie dotyczy
prezydenta miasta na prawach powiatu.
3. Wła ciwym starost , o którym mowa w ust. 2, jest:
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
ust. 7
art. 29,
ust. 3
art. 30,
ust. 7
art. 30,
ust. 5
art. 37,
ust. 7
roz. 7, art.
53, ust. 3
art. 54,
ust. 2
roz. 4, art.
31, ust. 4
roz. 4, art.
Zapis
1) do wydania zezwolenia na prowadzenie działalno ci w zakresie
zbierania odpadów - starosta wła ciwy ze wzgl du na miejsce
zbierania odpadów,
2) do wydania zezwolenia na transport odpadów - starosta wła ciwy
ze wzgl du na miejsce siedziby lub zamieszkania posiadacza
odpadów.
Kopi wydanej decyzji starosta przekazuje wła ciwemu marszałkowi
województwa.
Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
Kopi wydanej decyzji wojewoda lub starosta przekazuje wła ciwemu
marszałkowi województwa oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi
miasta.
Posiadacz odpadów, który jest zwolniony z obowi zku uzyskiwania
zezwole na prowadzenie działalno ci w zakresie zbierania, transportu,
odzysku lub unieszkodliwiania odpadów zgodnie z przepisami wydanymi
na podstawie ust. 4 (4. Decyzji, o której mowa w ust. 2, wła ciwy organ
mo e nada rygor natychmiastowej wykonalno ci uwzgl dniaj c potrzeb
bezpiecznego dla rodowiska zako czenia działalno ci. )
, ma obowi zek zgłoszenia do rejestru prowadzonego przez starost
wła ciwego ze wzgl du na miejsce prowadzenia zbierania, odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów, a w przypadku transportu odpadów - przez
starost wła ciwego ze wzgl du na miejsce siedziby lub zamieszkania
posiadacza odpadów. Starosta przekazuje marszałkowi województwa
ł czne zestawienie rejestrów, w terminie do ko ca pierwszego kwartału za
poprzedni rok kalendarzowy.
Dost p do wojewódzkiej bazy danych posiadaj : minister wła ciwy do
spraw rodowiska, wojewoda, starosta, wójt, burmistrz lub prezydent
miasta, wojewódzki inspektor ochrony rodowiska oraz wojewódzki urz d
statystyczny.
Instrukcj eksploatacji składowiska odpadów zatwierdza, w drodze
decyzji:
starosta - dla pozostałych przedsi wzi .
Zgod na zamkni cie składowiska odpadów lub jego wydzielonej cz ci
wydaje, na wniosek zarz dzaj cego składowiskiem odpadów, w drodze
decyzji
starosta - dla pozostałych przedsi wzi
po przeprowadzeniu kontroli składowiska odpadów przez wojewódzkiego
inspektora ochrony rodowiska.
Je eli miejsce prowadzenia odzysku, unieszkodliwiania lub zbierania
odpadów przez wytwórc , o którym mowa w ust. 1 (1. Wytwórca
odpadów, który prowadzi działalno w zakresie odzysku,
unieszkodliwiania, zbierania lub transportu odpadów jest zwolniony z
obowi zku uzyskania zezwolenia na prowadzenie tej działalno ci, je eli
posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzj zatwierdzaj c
program gospodarki odpadami niebezpiecznymi.)
, jest inne ni miejsce wytwarzania odpadów, wła ciwy organ wydaj c
pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzj zatwierdzaj c program
gospodarki odpadami niebezpiecznymi zasi ga opinii wójta, burmistrza
lub prezydenta miasta, a je eli organem wła ciwym jest starosta - równie
powiatowego inspektora sanitarnego, wła ciwych ze wzgl du na miejsce
prowadzenia odzysku, unieszkodliwiania lub zbierania odpadów.
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji, nakazuje
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
34, ust. 1
Prawo
Ochrony
rodowiska
Dz.U nr 62
poz.627
dział IV,
roz. 2, art.
30, ust. 2
tytuł II,
dział IV,
art. 102,
ust. 4 i 5,
8
art. 107,
ust. 1
art. 108,
ust. 1
Zapis
posiadaczowi odpadów usuni cie odpadów z miejsc nieprzeznaczonych
do ich składowania lub magazynowania, wskazuj c sposób wykonania tej
decyzji.
Dost pne bazy danych prowadz :
starosta - w zakresie informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5 (1.
Informacje dotycz ce: 4) wyników bada , o których mowa w art. 109 ust.
2,
5) terenów, o których mowa w art. 110, )
oraz, gdy dotyczy to terenów, o których mowa w art. 117 ust. 2 pkt 1 i ust.
3 (2. Oceny stanu akustycznego rodowiska dokonuje si obowi zkowo
dla:
1) aglomeracji o liczbie mieszka ców wi kszej ni 100 tysi cy, 3.
Powiatowy program ochrony rodowiska mo e okre la inne ni
wymienione w ust. 2 tereny, dla których dokonywana b dzie ocena stanu
akustycznego rodowiska.)
w zakresie informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 6 i 7(6) wyników
pomiarów, o których mowa w art. 118 ust. 1,
7) terenów, o których mowa w art. 118 ust. 6 i art. 119 ust. 1, )
Starosta dokonuje rekultywacji, je eli:
1) podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi
albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania
terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi,
pozwalaj cymi na jej przeprowadzenie, lub
2) nie mo na wszcz post powania egzekucyjnego dotycz cego
obowi zku rekultywacji albo egzekucja okazała si bezskuteczna,
lub
3) zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne
przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nast piło w
wyniku kl ski ywiołowej.
5. Starosta dokonuje rekultywacji tak e wówczas, gdy z uwagi na
zagro enie ycia lub zdrowia ludzi lub mo liwo zaistnienia
nieodwracalnych szkód w rodowisku konieczne jest natychmiastowe jej
dokonanie.
8. Obowi zek poniesienia kosztów rekultywacji, ich wysoko oraz sposób
uiszczenia okre la, w drodze decyzji, starosta.
Na obszarze, na którym istnieje przekroczenie standardów jako ci gleby
lub ziemi, starosta mo e, w drodze decyzji, nało y na władaj cy
powierzchni ziemi podmiot korzystaj cy ze rodowiska, obowi zany do
rekultywacji, obowi zek prowadzenia pomiarów zawarto ci substancji w
glebie lub ziemi. Podmiot obowi zany jest w tym przypadku
przechowywa wyniki pomiarów przez 5 lat od zako czenia roku
kalendarzowego, którego dotycz .
W przypadkach, o których mowa w art. 102 ust. 4 i 5 (4. Starosta dokonuje
rekultywacji, je eli:
1) podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi
albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania
terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi,
pozwalaj cymi na jej przeprowadzenie, lub
2) nie mo na wszcz post powania egzekucyjnego dotycz cego
obowi zku rekultywacji albo egzekucja okazała si bezskuteczna,
lub
3) zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
Zapis
przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nast piło w
wyniku kl ski ywiołowej.
5. Starosta dokonuje rekultywacji tak e wówczas, gdy z uwagi na
zagro enie ycia lub zdrowia ludzi lub mo liwo zaistnienia
nieodwracalnych szkód w rodowisku konieczne jest natychmiastowe jej
dokonanie. )
art. 109,
ust. 2
art. 110
art. 111,
ust. 2
dział V,
art. 118,
ust. 1
art. 120
dział IX,
roz. 2, art.
131, ust. 1
tytuł VII,
dział I, art.
376
art. 379,
ust. 1 i 2
ust. 4 i 5
starosta okre la, w drodze decyzji, zakres, sposób oraz termin
rozpocz cia i zako czenia rekultywacji
Starosta prowadzi okresowe badania jako ci gleby i ziemi.
Starosta prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawieraj cy
informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów
jako ci gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na których
obowi zek rekultywacji obci a starost .
Starosta mo e przeprowadzi rekultywacj powierzchni ziemi pomimo
nieuj cia zadania w programie, o którym mowa w ust. 1, je eli stwierdzi, i
nieprzeprowadzenie rekultywacji spowoduje pogorszenie stanu
rodowiska w znacznych rozmiarach lub zagro enie ycia lub zdrowia
ludzi.
Na potrzeby oceny stanu akustycznego rodowiska, o której mowa w art.
117 ust. 2 pkt 1(2. Oceny stanu akustycznego rodowiska dokonuje si
obowi zkowo dla:
1) aglomeracji o liczbie mieszka ców wi kszej ni 100 tysi cy,)
i ust. 3 (3. Powiatowy program ochrony rodowiska mo e okre la inne
ni wymienione w ust. 2 tereny, dla których dokonywana b dzie ocena
stanu akustycznego rodowiska. )
, starosta sporz dza, co 5 lat, mapy akustyczne, z zastrze eniem ust. 2.
Starosta przekazuje, niezwłocznie po sporz dzeniu, zarz dowi
województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska oraz
wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu mapy akustyczne, o których
mowa w art. 118.
W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomo ci, o którym
mowa w art. 130 ust. 1, na danie poszkodowanego wła ciwy starosta
ustala, w drodze decyzji, wysoko odszkodowania; decyzja jest
niezaskar alna
Organami ochrony rodowiska, z zastrze eniem art. 377 (Organy
Inspekcji Ochrony rodowiska działaj ce na podstawie przepisów ustawy
o Inspekcji Ochrony rodowiska wykonuj zadania w zakresie ochrony
rodowiska, je eli ustawa tak stanowi.)
,s :
1) wójt, burmistrz lub prezydent miasta,
2) starosta,
3) wojewoda,
4) minister wła ciwy do spraw rodowiska
1) Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent
miasta sprawuj kontrol przestrzegania i stosowania przepisów o
ochronie rodowiska w zakresie obj tym wła ciwo ci tych organów.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, mog upowa ni do wykonywania
funkcji kontrolnych pracowników podległych im urz dów marszałkowskich,
powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy stra y gminnych
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, marszałek województwa
lub osoby przez nich upowa nione s uprawnieni do wyst powania w
OBOWI ZKI STAROSTÓW, PREZYDENTÓW MIAST, WÓJTÓW I BURMISTRZÓW WYNIKAJACE
Z AKTÓW PRAWNYCH
Ustawa
Artykuł
tytuł III,
dział II,
roz. 2, art.
162, ust. 5
i6
tytuł IV,
dział III,
art. 368,
ust. 1 i 2
art. 372,
ust. 1
tytuł VII,
dział I, art.
378, ust. 3
dział II,
roz. IV,
art. 421,
ust. 5
tytuł VIII,
dział III,
art. 437,
ust. 3
Zapis
charakterze oskar yciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw
przepisom o ochronie rodowiska.
5. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta lub marszałek
województwa wyst puj do wojewódzkiego inspektora ochrony
rodowiska o podj cie odpowiednich działa b d cych w jego
kompetencji, je eli w wyniku kontroli organy te stwierdz naruszenie przez
kontrolowany podmiot przepisów o ochronie rodowiska lub wyst puje
uzasadnione podejrzenie, e takie naruszenie mogło nast pi ,
przekazuj c dokumentacj sprawy.
Informacje w formie uproszczonej przedkłada si wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta.
6. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta okresowo przedkłada wojewodzie
informacje o rodzaju, ilo ci i miejscach wyst powania substancji
stwarzaj cych szczególne zagro enie dla rodowiska.
W razie naruszenia warunków decyzji okre laj cej wymagania dotycz ce
eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia,
prowadzonej przez osob fizyczn w ramach zwykłego korzystania ze
rodowiska, wójt, burmistrz lub prezydent miasta mo e, w drodze decyzji,
wstrzyma u ytkowanie instalacji; art. 367 ust. 2-4 stosuje si
odpowiednio.
2. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta mo e, w drodze decyzji,
wstrzyma u ytkowanie instalacji lub urz dzenia, je eli osoba fizyczna nie
dostosowała si do wymaga decyzji, o której mowa w art. 363.
Po stwierdzeniu, i ustały przyczyny wstrzymania działalno ci, wojewódzki
inspektor ochrony rodowiska, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na
wniosek zainteresowanego, wyra a zgod na podj cie wstrzymanej
działalno ci.
W przypadku zwykłego korzystania ze rodowiska przez osoby fizyczne,
wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest wła ciwy w sprawach:
1) wydawania decyzji, o których mowa w art. 150 ust. 1 i art. 154 ust. 1,
2) przyjmowania wyników pomiarów, o których mowa w art. 149 i 150,
3) przyjmowania zgłosze , o których mowa w art. 152 ust. 1.
Starostowie, wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast zatwierdzone
zestawienie przychodów i wydatków odpowiednio powiatowego i
gminnego funduszu podaj do publicznej wiadomo ci
Starostowie, wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast zatwierdzone
zestawienie przychodów i wydatków odpowiednio powiatowego i
gminnego funduszu podaj do publicznej wiadomo ci
SPIS AKTÓW PRAWNYCH
Nazwa aktu prawnego
Dziennik ustaw
1. Prawo wodne
Dz. U. nr 115 poz
rok
2001
1129
2. Ochrona przyrody
3. Ustawa o odpadach
4. Prawo ochrony rodowiska
5. Prawo geologiczne i górnicze
Dz. U. nr 99 poz 1079
Dz. U. nr 62 poz 628
Dz. U. nr 62 poz 627
Dz. U. nr 110 poz 1190
2001
2001
2001
2001
Nazwa aktu prawnego
6. Zmiana ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do
zalesienia oraz ustawy Prawo ochrony rodowiska
7. Ustawa o obowi zkach przedsi biorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i depozytowej
8. Opakowania i odpady opakowaniowe
9. Rozporz dzenia do w/w ustaw
Dziennik ustaw
rok
Dz. U. nr 46 poz 392
2003
Dz. U. nr 63 poz 639
2001
Dz. U. nr 63 poz 638
2001
3. Sposób kontroli oraz dokumentowania realizacji programu.
Kontrola realizacji programu ochrony rodowiska wymaga oceny stopnia realizacji przyj tych
w nim celów i działa , przewidzianych do wykonania w okre lonym terminie. Nale y systematycznie
ocenia te stopie rozbie no ci mi dzy zało eniami a realizacj programu oraz analizowa
przyczyny tych niespójno ci.
Zgodnie z ustaw o ochronie rodowiska Burmistrz Chełmka co 2 lata sporz dza raport z
wykonania programu ochrony rodowiska i przedstawia go Radzie Gminy. W przypadku programu
ochrony rodowiska dla Gminy Chełmek pierwszy raport powinien obejmowa okres 2004-2005, a
drugi okres 2006-2007 - oba znajduj ce si w zasi gu celów krótkoterminowych. Po wykonaniu
pierwszego raportu mo na ewentualnie wprowadzi aktualizacj programu na najbli sze dwa lata.
Cały program b dzie aktualizowany co cztery lata. Nale y tu zaznaczy , e ze wzgl du na brak wielu
aktów wykonawczych do Prawa ochrony rodowiska i do ustaw komplementarnych, w miar ich
wchodzenia w ycie program powinien by korygowany.
Podstawowe działania maj ce na celu kontrol wdra ania programu to :
- sporz dzenie raportu co dwa lata, oceniaj cego post p wdra ania programu ochrony rodowiska
- aktualizacja celów krótkoterminowych na nast pne dwa lata
- aktualizacja polityki długoterminowej co cztery lata
W celu wła ciwej oceny stopnia wdra ania Programu ochrony rodowiska konieczne jest
ustalenie zasad przedstawiania post pów w realizacji programu. Dobrymi miernikami wyznaczaj cymi
stan rodowiska i presji na rodowisko s wska niki, których podstawowym zadaniem jest
zobiektywizowanie oceny realizacji celów. Według Polityki Ekologicznej Pa stwa do głównych
mierników nale y zaliczy :
- stopie zmniejszenia ró nicy (w %) mi dzy faktycznym zanieczyszczeniem rodowiska (np.
depozycj lub koncentracj poszczególnych zanieczyszcze w powietrzu, wodzie, glebie), a
naukowo uzasadnionym zanieczyszczeniem dopuszczalnym (ładunkiem krytycznym);
- ilo u ywanej energii, materiałów, wody oraz ilo wytwarzanych odpadów
i emitowanych zanieczyszcze w przeliczeniu na jednostk dochodu narodowego lub wielko
produkcji (wyra on w jednostkach fizycznych lub warto ci sprzedan );
- stosunek uzyskiwanych efektów ekologicznych do ponoszonych nakładów (dla oceny programów i
projektów inwestycyjnych w ochronie rodowiska);
- techniczno-ekologiczne charakterystyki materiałów, urz dze , produktów (np. zawarto ołowiu w
benzynie, zawarto
rt ci w bateriach, jednostkowa emisja w glowodorów przy eksploatacji
samochodu, poziom hałasu w czasie pracy samochodu itp.); zgodnie z zasad dost pu do
informacji dane te powinny by ujawniane na etykietach lub w dokumentach technicznych
produktów.
Dodatkowo przy ocenie skuteczno ci realizacji wg polityki ekologicznej pa stwa dla programu
ochrony rodowiska b d stosowane wska niki społeczno-ekonomiczne:
- poprawa stanu zdrowia obywateli, mierzona przy pomocy takich mierników jak długo
ycia,
spadek umieralno ci niemowl t, spadek zachorowalno ci na obszarach, w których szkodliwe
oddziaływanie na rodowisko i zdrowie wyst puj w szczególnie du ym nat eniu (obszary
najsilniej zurbanizowane i uprzemysłowione)
- zmniejszenie zu ycia energii, surowców i materiałów na jednostk produkcji oraz zmniejszenie
całkowitych przepływów materiałowych w gospodarce;
zmniejszenie tempa przyrostu obszarów wył czanych z rolniczego i le nego u ytkowania dla
potrzeb innych sektorów produkcji i usług materialnych;
-
coroczny przyrost netto miejsc pracy w wyniku realizacji przedsi wzi
ochrony rodowiska.
Poza wska nikami społeczno-ekonomicznymi stosuje si wska niki stanu rodowiska i presji na
rodowisko:
- zmniejszenie ładunku zanieczyszcze odprowadzanych do wód l dowych popraw jako ci wód
płyn cych, stoj cych i wód podziemnych, a szczególnie głównych zbiorników wód podziemnych,
popraw jako ci wody do picia oraz spełnienie przez wszystkie te rodzaje wód wymaga
jako ciowych obowi zuj cych w Unii Europejskiej;
- popraw jako ci powietrza poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszcze powietrza (zwłaszcza
zanieczyszcze szczególnie szkodliwych dla zdrowia i zanieczyszcze wywieraj cych najbardziej
niekorzystny wpływ na ekosystemy, a wi c przede wszystkim metali ci kich, trwałych
zanieczyszcze
organicznych, substancji zakwaszaj cych, pyłów i lotnych zwi zków
organicznych);
- zmniejszenie uci liwo ci hałasu, przede wszystkim poziomu hałasu na granicy własno ci wokół
obiektów przemysłowych, hałasu ulicznego w miastach oraz hałasu wzdłu tras komunikacyjnych;
- zmniejszenie ilo ci wytwarzanych i składowanych odpadów, rozszerzenie zakresu ich
gospodarczego wykorzystania oraz ograniczenie zagro e dla rodowiska ze strony odpadów
niebezpiecznych;
- ograniczenie degradacji gleb, zmniejszenie powierzchni obszarów zdegradowanych na terenach
poprzemysłowych, w tym likwidacja starych składowisk odpadów, zwi kszenie skali przywracania
obszarów bezpo rednio lub po rednio zdegradowanych przez działalno gospodarcz do stanu
równowagi ekologicznej, ograniczenie pogarszania si jako ci rodowiska w jednostkach
osadniczych i powstrzymanie procesów degradacji zabytków kultury;
- wzrost lesisto ci, rozszerzenie renaturalizacji obszarów le nych oraz wzrost zapasu
i przyrost masy drzewnej, a tak e wzrost poziomu ró norodno ci biologicznej ekosystemów
le nych i poprawa stanu zdrowotno ci lasów b d cych pod wpływem zanieczyszcze powietrza ,
wody lub gleby;
- zahamowanie zaniku gatunków ro lin i zwierz t oraz zaniku ich naturalnych siedlisk;
- zmniejszenie negatywnej ingerencji w krajobrazie oraz kształtowanie estetycznego krajobrazu
zharmonizowanego z otaczaj c przyrod .
W celu oceny realizacji działa okre lonych w Programie na rzecz ochrony rodowiska
wykorzystywany b dzie system pa stwowego monitoringu prowadzonego przez upowa nione
jednostki. W wyniku przeprowadzonych pomiarów i ocen stanu rodowiska dostarczone b d
informacje w zakresie: czysto ci wód powierzchniowych i podziemnych, stanu powietrza
atmosferycznego, hałasu i promieniowania niejonizuj cego, gospodarki odpadami, powstałych awarii
oraz przyrody o ywionej.
W tabeli przedstawiono szereg wska ników, zakładaj c,
uzupełniana.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
e lista ta b dzie sukcesywnie
Wska niki stanu rodowiska (przykłady)
cieki komunalne i przemysłowe wymagaj ce oczyszczenia
Ludno obsługiwana przez oczyszczalnie cieków w % ludno ci
ogółem
Zu ycie wody z wodoci gów przez gospodarstwa domowe na 1
mieszka ca
Pobór wody na cele produkcyjne w % ogółem (poza rolnictwem i
le nictwem)
Nakłady inwestycyjne na gospodark wodn
Nakłady inwestycyjne na gospodark wodn na 1 mieszka ca
Ochrona powietrza
Redukcja
przemysłowych
zanieczyszcze
powietrza
atmosferycznego – pyłowych
Emisja zanieczyszcze gazowych – ogółem
Emisja zanieczyszcze gazowych w tym bez CO2- ogółem
Emisja zanieczyszcze pyłowych ogółem
Ilo samochodów zarejestrowanych na 1000 mieszka ców
Warto
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wska niki stanu rodowiska (przykłady)
Ochrona przyrody
Powierzchnia lasów i gruntów le nych (% powierzchni ogólnej)
Grunty wymagaj ce rekultywacji
Grunty zrekultywowane w ci gu roku
Ilo obiektów przyrodniczych obj tych ochron prawn
Udział powierzchni prawnie chronionej w stosunku do całkowitej
powierzchni gminy
Nakłady inwestycyjne na ochron rodowiska
Nakłady inwestycyjne na ochron rodowiska na 1 mieszka ca
Warto
X
X
X
X
X
X
X
Porównanie informacji okre lonych na podstawie pomiarów i ocen do stanu bazowego b dzie
efektem realizacji zało onych celów i działa o programie. Bardzo istotne znaczenie maj te mierniki
wiadomo ci społecznej (m.in. edukacja ekologiczna w zakresie ochrony rodowiska na terenie
Gminy).
Literatura
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Informacje z przeprowadzonej ankietyzacji 2004 rok.
Powiatowy Program Ochrony rodowiska - powiat o wi cimski.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla Gminy Chełmek.
GUS: Ochrona rodowiska. Warszawa, 2001.
Ministerstwo rodowiska: Narodowa strategia ochrony rodowiska na lata 2000-2006,Warszawa,
lipiec 2000 r.
II Polityka ekologicznej pa stwa. Ministerstwo rodowiska, 2000,
Polityka Ekologiczna Pa stwa na lata 2003-2006 z uwzgl dnieniem perspektyw na lata 2007 2010, Ministerstwo rodowiska, lipiec 2002.
„Raport z wyników spisów powszechnych – województwo małopolskie” – Urz d statystyczny w
Krakowie, Kraków 2003.
„Raport o stanie rodowiska w województwie małopolskim w 2002 roku” – WIO Kraków 2003
rok.
Ustawa o Samorz dzie Terytorialnym; Wyd. "Przemiany"; Warszawa 1990.
Zał cznik do uchwały Nr XXII/168/2004
Rady Miejskiej w Chełmku
z dnia 14 pa dziernika 2004 r.
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY CHEŁMEK
Spis tre ci
I. Charakterystyka Gminy
1. Wprowadzenie
1.1 Cel opracowania
1.2. Charakterystyka Gminy z punktu widzenia gospodarki odpadami
1.2.1. Informacje ogólne
1.2.2. Geologia
1.2.3. Hydrografia
1.2.4. Hydrogeologia
1.2.5. Gleby
1.2.6. Dane demograficzne
1.2.7. Warunki mieszkaniowe ludno ci Gminy
1.2.8. Działalno gospodarcza
II. Stan istniej cy w sektorze gospodarki odpadami
1. Oszacowanie obecnie wytaczanej ilo odpadów komunalnych
1.1. Dane wyj ciowe dotycz ce wytwarzanych odpadów komunalnych
1.1.2. Szacowanie ilo ci wytwarzanych odpadów
1.2. Odpady niezebrane
1.3. Odpady z oczyszczania cieków
1.4. Odpady opakowaniowe
2. Odpady niebezpieczne
2.1. Odpady azbestowe
2.2. Odpady zawieraj ce PCB
2.3. Baterie i akumulatory
2.4. Odpady medyczne i weterynaryjne
2.5. Pojazdy wycofane z eksploatacji
2.6. Oleje odpadowe
2.7. Odpady z urz dze elektrycznych i elektronicznych
2.8. Pestycydy
3. Aktualnie funkcjonuj cy na terenie Gminy system gospodarki odpadami
3.1. Stan istniej cy w zakresie wiadczenia usług
3.2. Firmy usuwaj ce odpady zawieraj ce azbest i inne odpady niebezpieczne posiadaj ce stosowne
zezwolenie na działalno na terenie Gminy
3.3. Składowanie odpadów komunalnych
5. Odpady z sektora gospodarczego
5.1. Stan aktualny gospodarki odpadami pochodz cymi z sektora gospodarczego
Składowisko odpadów przemysłowych
III. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami
1. Prognoza zmian ilo ciowych odpadów
1.1. Prognoza demograficzna
1.2. Poziom ycia społecznego
1.3. wiadomo ekologiczna społecze stwa
1.4. Odpady komunalne
1.5. Prognoza ilo ci i jako ci odpadów opakowaniowych
1.6. Prognoza ilo ci i jako ci odpadów powstaj cych w sektorze gospodarczym
Odpady zawieraj ce PCB (polichlorowane, bifenyle, trifenyl)
Odpady zawieraj ce azbest
Akumulatory i baterie
Odpady medyczne i weterynaryjne
IV. Zało one cele w gospodarce odpadami
1. Ustalone cele i zadania
2. Cele i działania strategiczne zmierzaj ce do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi na lata 2004 – 2015 dla Gminy Chełmek
3. Kierunki działa w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi w Gminie Chełmek
4. Składowanie odpadów komunalnych
5. Komunalne osady ciekowe
6. Minimalizacja i ograniczenie negatywnego oddziaływania na rodowisko odpadów niebezpiecznych
znajduj cych si w strumieniu odpadów komunalnych
7. Cele i działania strategiczne zmierzaj ce do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami z
działalno ci gospodarczej
8. Cele i działania strategiczne zmierzaj ce do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
niebezpiecznymi na lata 2004 – 2015 dla Gminy Chełmek
9. Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady medyczne
Odpady weterynaryjne
10. Oleje odpadowe
11. Odpady elektryczne i elektroniczne
12. Odpady zawieraj ce azbest
13. rodki ochrony ro lin
14. Zadania strategiczne na lata 2004 – 2015
V. Wariantowe rozwi zania gospodarki odpadami
1. Ogólne zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów
2. Wariantowe Rozwi zania gospodarki odpadami komunalnymi w Gminie Chełmek
3. Minimalizacja ilo ci wytwarzanych odpadów komunalnych
VI. Harmonogram realizacji przedsi wzi na lata 2004 – 2015
VII. Koszty ponoszone przez Gmin Chełmek zwi zane z funkcjonowaniem systemu
gospodarki odpadami z sektora komunalnego
1. Mo liwo ci finansowania systemu
2. Proces finansowego przygotowania inwestycji
3. rodki własne inwestora
4. rodki ludno ci
5. Dotacje
6. Fundusze ekologiczne
7. Fundacje i programy pomocowe
8. Banki
9. Instytucje leasingowi
10. Fundusze inwestycyjne
11. Optymalizacja wykorzystania rodków inwestycyjnych
12. Wnioski o dofinansowanie inwestycji
13. Oferta pomocy unijnej dla gmin