6. przywileje opp - Aktualności | Energia Społeczna

Spis treści
1.
WSTĘP ....................................................................................................................... 3
2.
ZADANIA STAWIANE PRZED OPP ................................................................................ 3
3.
JAKA ORGANIZACJA MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O STATUS OPP .............................................. 5
4.
WYMOGI DLA PODMIOTU STARAJĄCEGO SIĘ O STATUS OPP ...................................... 6
5.
OBOWIĄZKI OPP CZYLI SPRAWOZDANIA MERYTORYCZNE I FINANSOWE .................... 6
6.
PRZYWILEJE OPP ........................................................................................................ 7
6.1.
6.2.
6.3.
„ 1 % ‘’........................................................................................................................... 7
PRZYWILEJE PODATKOWE I PRAWNE ...................................................................................... 8
PREFERENCYJNE PRAWO UŻYTKOWANIA NIERUCHOMOŚCI ......................................................... 9
7.
KONTROLA I UTRATA STATUSU OPP ........................................................................... 9
8.
REJESTRACJA W SĄDZIE ............................................................................................ 10
9.
WNIOSKI KOŃCOWE ................................................................................................ 11
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 2
1. Wstęp
Od 1 stycznia 2004 roku organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność
pożytku publicznego, ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) mogą ubiegać się o status organizacji pożytku
publicznego, zwaną w skrócie OPP.
Na potrzeby niniejszego poradnika, powyższą ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie będę nazywała Ustawą.
Dla Ciebie Czytelniku, powyższe stwierdzenia, może wydawać się swego rodzaju
„niefortunnym zlepkiem stylistycznym” , ale w dalszej części opracowania dołożę możliwych
starań, aby przybliżyć tematykę OPP w sposób najbardziej przejrzysty i zrozumiały.
2. Zadania stawiane przed OPP
Zanim zaczniemy rozważać czy mamy prawo ubiegać się o nadanie statusu OPP, należałby
przybliżyć definicję działalności pożytku publicznego, którą znajdziemy w art. 3 wspomnianej
wyżej Ustawy ( przypominam, że przyjęłam tak nazywać ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), która mówi, że jest to działalność
społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań
publicznych określonych w Ustawie.
Sfera zadań publicznych jest bardzo obszernie wymieniona przez ustawodawcę i obejmuje
zadania w zakresie:
 pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz
wyrównywania szans tych rodzin i osób;
 wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
 działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym;
 działalności charytatywnej;
 podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz
rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
 działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
 ochrony i promocji zdrowia;
 działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
 promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i
zagrożonych zwolnieniem z pracy;
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 3

























działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz
rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce
gospodarczej;
działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
wypoczynku dzieci i młodzieży;
kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
turystyki i krajoznawstwa;
porządku i bezpieczeństwa publicznego;
obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a
także działań wspomagających rozwój demokracji;
ratownictwa i ochrony ludności;
pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i
za granicą;
upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy
między społeczeństwami;
promocji i organizacji wolontariatu;
pomocy Polonii i Polakom za granicą;
działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony
praw dziecka;
przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów
wymienionych w Ustawie.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 4
3. Jaka organizacja może ubiegać się o status OPP
STATUS OPP
MOGĄ UZYSKAĆ
OSOBY PRAWNE I INNE
ZWIĄZANE Z KOŚCIOŁEM
KATOLICKIM
FUNDACJE
STOWARZYSZENIA
SPÓŁDZIELNIE
SOCJALNE
STOWARZYSZENIA
JEDNOSTEK
SAMORZĄDU TERYTOR.
TERYTORIALNEGO
S.A, Sp. z o.o, kluby
sportowe, które nie
działają dla zysku
Z poradnika „Zakładamy organizację pozarządową” wiesz już Czytelniku, że wśród organizacji
pozarządowych rozróżniamy stowarzyszenia oraz fundacje i to te właśnie podmioty, jeżeli
nie są jednostkami sektora finansów publicznych oraz nie działają w celu osiągnięcia zysku,
mogą ubiegać się o nadanie statusu OPP.
Nasza Ustawa reguluje dodatkowo prowadzenie takiej działalności przez :

osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku
Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do
innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i
wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku
publicznego

stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego

spółdzielnie socjalne

spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące
spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o
sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857, z późn. zm.), które nie działają w celu osiągnięcia zysku
oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie
przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i
pracowników.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 5
4. Wymogi dla podmiotu starającego się o status OPP
Zgodnie z art. 20 Ustawy aby podmiot wymieniony w pkt 3. niniejszego opracowania został
organizacją pożytku publicznego winien łącznie spełnić kilka warunków.
I tak podmiot powinien:
1. prowadzić działalność na rzecz ogółu społeczności lub na rzecz
wyodrębnionej grupy znajdującej się w szczególnej sytuacji życiowej lub
materialnej.
2. prowadzić działalność organizacji w sferze działań opisanych w art. 4 ustawy patrz pkt. 2 niniejszego poradnika przez minimum 2 lata
3. ograniczyć prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie jako dodatkową
w stosunku do działalności pożytku publicznego
4. przeznaczać zysk na działalność statutową, zgodną z pkt. 1
5. posiadać statutowy organ kontroli lub nadzoru – w przypadku fundacji jest to
Rada Nadzorcza, w stowarzyszeniu – Komisja Rewizyjna.
Osoby zasiadające w tych organach nie mogą być członkami Zarządu oraz
pozostawać z nimi w związku małżeńskim ani we wspólnym pożyciu, w
stosunku pokrewieństwa lub podległości służbowej. Osoby te nie mogą być
skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa z winy umyślnej
6. stać na straży transparentności organizacji poprzez nieudzielanie pożyczek lub
zabezpieczeń zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków,
członków organów kontroli i nie przekazywania majątku na ich rzecz
5. Obowiązki OPP czyli sprawozdania merytoryczne i
finansowe
Organizacja pożytku publicznego ma obowiązek sporządzenia i ogłoszenia rocznego
sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności oraz sprawozdania finansowego.
Art. 23 ust 6 Ustawy zobowiązuje do zamieszczenia zatwierdzonych obu sprawozdań w
terminie do 15 lipca roku następującego po roku za który składane jest sprawozdanie, czyli
do 15 lipca 2015 roku należy złożyć sprawozdania za rok 2014.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 6
Sprawozdania składamy wyłącznie w formie elektronicznej na stronie internetowej urzędu
obsługującego Ministra Pracy i Polityki Społecznej (http://bopp.pozytek.gov.pl – baza
sprawozdań finansowych OPP w Polsce)
Ważne: Jeżeli nie złożymy sprawozdania w ustalonym terminie – nie zostaniemy
uwzględnieni w wykazie organizacji pożytku publicznego, a tym samym tracimy
możliwość uzyskiwania 1 % podatku z zeznań podatkowych.
Jeżeli nasza organizacja pożytku publicznego w roku obrotowym za który składamy
sprawozdanie osiągnęła przychód nieprzekraczający 100 000 zł, przesyłamy sprawozdanie
merytoryczne - w formie uproszczonej. Treść uproszczonego sprawozdania reguluje art. 6d
Ustawy i wzór takiego sprawozdania jest dla wszystkich ujednolicony oraz dostępny na stronie
http://www.pozytek.gov.pl.
Sprawozdanie finansowe
zgodnie z ustawą o rachunkowości
składa się z:
BILANSU
UPROSZCZONEGO
RACHUNKU
WYNIKÓW
INFORMACJI
DODATKOWEJ
6. PRZYWILEJE OPP
6.1. „ 1 % ‘’
Najbardziej popularnym przywilejem wiążącym się z organizacjami pożytku publicznego jest
możliwość przekazywania 1% podatku dochodowego przez osoby fizyczne na rzecz tych
organizacji.
Oznacza to, że każdy podatnik może w rocznym zeznaniu PIT, wskazać organizację na której
konto zostanie przekazane 1 % podatku obliczonego zgodnie z przepisami podatkowymi, a
ponadto w składanym przez siebie zeznaniu może również podać dodatkowe informacje, które
w jego ocenie mogą mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizacje
pożytku publicznego.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 7
Rokrocznie wzrasta też liczba osób przekazujących część swojego podatku na rzecz organizacji
pożytku publicznego. W 2012 roku liczba ta wzrosła z 10,1 mln do 11,2 mln, przy
równoczesnym wzroście organizacji, którym udzielono wsparcia z 6 533 do 6 859.
Nastąpi też wzrost przekazywanej średniej kwoty z 39 do 41 złotych.
Poniżej podaję przykładowe kwoty i nazwy organizacji pożytku publicznego, które otrzymały
1 % podatku, na podstawie danych Ministerstwa
LP. NR KRS
NAZWA
KWOTA
1.
0000037904
FUNDACJA DZIECIOM „ZDAŻYĆ Z POMOCĄ”
117 182 981,43
2.
0000186434
3.
0000270809
FUNDACJA
POMOCY
OSOBOM 15 329 411,95
NIEPEŁNOSPRAWNYM „SŁONECZKO”
AVALON – BEZPOŚREDNIA POMOC 8 559 917,06
NIEPEŁNOSPRAWNYM
4.
5.
0000207472
0000174486
6.
0000050135
7.
0000031762
STOWARZYSZENIE RODZICÓW NA RZECZ 4 788 916,32
POMOCY SZKOŁOM” PRZYJAZNA SZKOŁA”
8.
0000270261
FUNDACJA
MŁODYM”
9. 0000014124
10. 0000083356
FUNDACJA „ROSA”
8 065 022,84
FUNDACJA
ANNY
DYMNEJ
„MIMO 6 224 468,13
WSZYSTKO”
DOLNOŚLĄSKA
FUNDACJA
ROZWOJU 5 922 296,56
OCHRONY ZDROWIA
STUDENCKA
„MŁODZI- 4 779 531,41
„FUNDACJA TVN NIE JESTEŚ SAM”
4 705 323,24
POLSKIE TOWARZYSTWO STWARDNIENIA 4 617 208,70
ROZSIANEGO
6.2. Przywileje podatkowe i prawne
1. Jednym z ważniejszych przywilejów podatkowych jest zwolnienie od:

podatku dochodowego,

podatku od nieruchomości,

opłat skarbowych -- zwolnienie to dotyczy czynności związanych wyłącznie z
nieodpłatną działalnością pożytku publicznego,

opłat sądowych (w tym więc opłat z tytułu wpisów w Krajowym Rejestrze
Sądowym),

podatku od czynności cywilnoprawnych,

możliwość zwolnienia z podatku VAT.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 8
2. Prawo do nieodpłatnego informowania przez radio i telewizję publiczną o działalności
organizacji.
3. Możliwość angażowania do zbiórek publicznych małoletnich wolontariuszy.
6.3. Preferencyjne prawo użytkowania nieruchomości
Organizacje pożytku publicznego mogą nabywać prawo użytkowania nieruchomości
należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na preferencyjnych
zasadach. Oznacza to, że minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może dokonać
darowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Ponadto za zgodą wojewody albo rady lub sejmiku organizacja pożytku publicznego może
uzyskać bonifikatę (zniżkę) od ceny nieruchomości ustalonej zgodnie z art. 67 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, pod warunkiem, że nieruchomość będzie wykorzystywana na
cel prowadzonej przez OPP działalności pożytku publicznego.
Istnieje również możliwość zawarcia bez przetargu umowy z OPP na użytkowanie lokalu jeśli
jest ona zawierana na okres dłuższy niż 3 lata lub na czas nieokreślony.
7. Kontrola i utrata statusu OPP
Nadzór nad działalnością organizacjami pożytku publicznego w zakresie korzystania przez nie
z uprawnień wynikających z Ustawy sprawuje minister właściwy ds. zabezpieczenia
społecznego – Minister Pracy i Polityki Społecznej. Ministrowi przysługuje również
uprawnienie do występowania z wnioskiem do innych organów kontroli administracji
rządowej i samorządowej.
Minister występuje z wnioskiem o wykreślenie z KRS statusu organizacji pożytku
publicznego jeżeli organizacja:

nie spełnia warunków określonych w art. 20 oraz 21 Ustawy (ustalenia w wyniku
przeprowadzonej kontroli),

nie prześle sprawozdania wraz z rozliczeniem ze zbiórki publicznej do organu, który
udzielił pozwolenia lub nie ogłosi wyników zbiórki w prasie,

nie złożyła wyjaśnień dotyczących naruszenia obowiązków sprawozdawczych
organizacji w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania

nie nadeśle informacji o otrzymanych darowiznach,

organizacja prowadzi bez zezwolenia różnego typu placówki m.in. całodobowe miejsca
opieki nad przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi, placówki opiekuńczowychowawcze, szkoły czy centra integracji społecznej.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 9
Ważne: Jeżeli organizacja zostanie wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego to jest
obowiązana, w terminie 3 miesięcy od dnia utraty statusu organizacji pożytku publicznego,
wykorzystać na realizację celów statutowych środki finansowe pochodzące z 1 % podatku
dochodowego od osób fizycznych.
Jednocześnie należy podkreślić, że organizacja, która nie chce dłużej być organizacją pożytku
publicznego może również sama wystąpić z wnioskiem o wykreślnie z rejestru.
Po wykreśleniu z KRS, jeżeli ono nastąpiło na wniosek samej organizacji może ona złożyć
wniosek o ponowne jego nadanie w dowolnym momencie, natomiast gdy utrata statusu OPP,
nastąpiła w wyniku czynności Ministra, to wniosek o ponowne jego nadanie złożyć można po
dwóch latach od wyrejestrowania tego statusu.
8. Rejestracja w sądzie
Organizacja, która chce zostać organizacją pożytku publicznego, składa do sądu właściwego ze
względu na siedzibę wniosek o nadanie statusu OPP bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-iewidencje/okrajowy-rejestr-sadowy/adresy/ - adresy sądów rejestrowych KRS
Organizacje, które są już zarejestrowane w KRS, składają formularze: ( dostępne na stronie
Ministerstwa Sprawiedliwości: www.ms.gov.pl ) KRS-Z20 – jako podstawowy wniosek oraz
KRS-W-OPP – w którym opisujemy rodzaje prowadzonej działalności zgodnie z Klasyfikacją
PKD 2007. http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/doc/pkd_07/pkd_07.htm
Do wniosku załączamy również:
1. OŚWIADCZENIA CZŁONKÓW ORGANU KONTROLI LUB NADZORU O:

niekaralności

nie pozostawania w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, braku
pokrewieństwa, powinowactwa i podległości z tytułu zatrudnienia wobec
członków zarządu
2. OŚWIADCZENIE ZARZĄDU O:

niekaralności

że cały dochód organizacji jest przekazywany na działalność pożytku
publicznego czyli statutową

że działalność gospodarcza (o ile organizacja ją prowadzi) jest działalnością
dodatkową w stosunku do działalności statutowej
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 10
Ważne: DO WNIOSKU ZAŁĄCZAMY RÓWNIEŻ DOKUMENTY POTWIERDZAJĄCE, ŻE NASZA
ORGANIZACJA PROWADZI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO od 2 lat i nie wystarczy tu
jedynie dwuletni wpis do KRS.
Prowadzoną działalność należy potwierdzić np. przez sprawozdanie merytoryczne lub
finansowe lub rekomendacje.
Organizacja składając wniosek o nadanie statusu OPP czy zmianę danych organizacji pożytku
publicznego nie ponosi opłat sądowych, ani opłat za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym.
9. Wnioski końcowe
Niniejsza publikacja porusza wyłącznie podstawowe zagadnienia związane z uzyskiwaniem
przez organizacje statusu OPP. Mam nadzieję, że pomoże ona Państwu przy staraniach o
uzyskanie tego wyjątkowego statusu.
Spoglądając na ilość przywilejów związanych z OPP i wzrastającą rokrocznie wartość
przekazywanego 1 %, sądzę, że pomimo dodatkowych obowiązków sprawozdawczych, warto
podjąć to wyzwanie i prowadzić działalność na rzecz osób znajdujących się w szczególnej
sytuacji życiowej lub materialnej.
Obowiązujące prawo nie zmusza organizacji pozarządowych do ubiegania się o status organizacji
pożytku publicznego.
Warto pamiętać, że nieuzyskanie takiego statusu nie oznacza, że jest się organizacją gorszą”,
a jedynie status organizacji pożytku publicznego jest poniekąd dodatkowym jej atrybutem.
ENERGIA SPOŁECZNA
Strona 11