Morawiec R., Ziemia ujazdowska: jej dzieje i współczesność, Opole

Zwyczaje i o6rzęay roazinne
'}.{f,.roaziny i cńrzest
Narodziny dziecka to wielkie wydlarzenie dla rodziny i jej przyjaciół, ale
jednocześnie zapowiedź zwiększonych obowiązków, ,vyrzeczeó i wielu po­
święceó. Aby dziecko było ładne i zdrowe, od najdawniejszych czasów prze­
strzegano wierzeó i przesądów. I tak kobieta spodziewająca się potomstwa nie
powinna przebywać z osobami kalekimi lub bardzo brzydkimi, ,,zapatrzenie
się" bowiem na takie osoby, według przesądów, nieuchronnie spowoduje, iż
dziecko, które ma się narodzić, będzie podobne do nich, a nie do rodziców.
Przyszła matka nie powinna także oglądać pożarów, bo dziecko może mieć
tak zwany ogieó na twarzy, nie moż1e oparzyć się, gdyż jej potomek będzie
nosił ślad po tym oparzeniu. Przelęknięcie się np. myszy może być przyczyną
posiadania przez noworodka tzw. myszki, czyli brunatnego znamienia.
W Balcarzowicach dla wielu kobiet nowo narodzone dziecko i jego matka
jeszcze przez spory czas narażone są na niebezpieczeóstwa. Uwalniają się od
nich z chwilą przyjęcia chrztu przez male11stwo. Do tego jednak momentu
żadna z matek nie może przebywać wśród innych ludzi poz.a domownikami.
Jest to bowiem okres, kiedy „złe duchy" mają prawo do matki i jej dziecka.
Chrzest jest rodzi1mą uroczystością obchodzoną bardzo radośnie. Najważ­
niejszym momentem w tym dniu jest ceremoniał chrztu w kościele. Oprócz
rodziców dziecka i rodziców chrzestnych bierze w tej uroczystości udział
najbliższa rodzina. Bardzo dużą wagę przywiązują rodzice do tego, aby
chrzestnym była osoba odznaczająca się prawymi cechami charakteru, łagod­
nym usposobieniem, milą powierzchownością, gdyż cechy te ma odziedziczyć
chrześniak. Matką chrzestną, nawet mimo zalet, nie może zostać kobieta, któ­
ra sama spodziewa się dziecka, gdyż mają do niej dostęp „złe duchy". W Bal­
carzowicach i najbliższej okolicy od najdawniejszych czasów nie odmawia się
86
Gertrnda Kalisz, ur. 29 listopada 1936 roku w Balcarzowicach.
1'25
ak ol­
u chrzestnej czy chrzestnego. Jak
prośbie p rzyjęcia na siebie obowiązk ej prośba zawsze zostaje spełniona.
roli, j
wiek matka poprosi o przyjęcie tej
zestnymi
lcarzowiccy gospodarze byli ch r
Zdarzały się już p rzypadki, że ba
u wędrownych Cyganów.
62. Pierwszoklasiści, Ujazd, I 985 r.
61. Chrzest, 1983 r.
rodzi­
hrzestni, oddając dziecko w ręce
Po powrocie z kościoła rodzice c
chrześci­
oganina, a p rzywiejźli
a: ,,Wzieli my Wom p
ców, wypowiadają słow
uroczystość. Jednocześnie
oczyna wielką domową
zp
o
r
en
t
t
en
"
om
M
.
a
janin
w życiu
aktywnie uczestniczyć
m od tej chwili mogą
matka wr az z dzieckie
.
ają już do ni ch dostępu
wsi, ,,zi e duchy" nie m
1\pzpoczęcie nau
ięta
Kj. w szRPfe i Pierwsza 'l(pmunia .św
jalne powitani e w szkole
sku Op ol skim jest spec
Ślą
na
m
zaje
c
zwy
m
kny
Pię
olne­
uroczystości rozpoczęcia roku szk ch,
dzieci podejmujących naukę. Podczas
s
star
as
kl
zy
w
dyrektora szkoły i ucznió
go pierwszoklasiści są witani przez
wręcza każdemu
do swoich klas, gdzie wychowawca n a słodyczami
a n astępnie udają się
pr gotowana, n apełnio
„róg obfitości" Gest to przez rodziców zy e na uczniów, zapoznają się z re­
pasowan
torba w kształcie rożka). Dzieci są
gdzie będą przebywać kilka lat.
,
sca
iej
m
ją
gulaminem szkoły, pozna
126
63. I komunia św., lata dwudzieste
.
Pierwsza Komunia Święta J· est w Ba1 carzow1cach wielką uroczystości ro,
akterze. Na mi�siąc _przed ceremonią kościeln: ro­
dzinn o
dzice'; 0.:0';'.:!::J::;,,°,';::� zynaJą spraszac g osc1. Rozpoczyna się okres po.
rządko' w I przygotowan W tyg ctn·
roc stość piecze
��:!�J!�:��� zy
.
się kolacz, któ� nas!ę.p�ie rnzno�i s/; s��
.
. ,
Po ceremonu kosc1elneJ rodzina i zapr�szem gosc1e udaJą się do domu na
,
,
, ego wieczora.
obfi tą " gościnę"' ktora trwa do pozn
'Wesefe
ej uroczyste, najdłuższe i najweselsze święto rodzinne, ob­
b
e
.
rzę� �!e��;:jp i�ft
czny, "".Yst�':"11Y, rndosny I dostojny. Wesele stanowi okres
.
.
nadzwyczaJ �1� w ednostaJnosc1 życia codziennego ; na wsi jest to okres zapo­
.
J
..
. . a. S am obrzęd jest mmema o c1ężk1eJ pracy, czas wielkieJ· radosc
. 1 I odpręzem
w pierwotnei� formie - dos'c' skomp 1·I kowany M amy tu do czyn1e111
· · a z połą.
·
.
k'
czenie m mlodei
p
a
ry
- czemu towarzyszą zy
· czem· a wszyst ich tudzież roz�
.
· �� o�ości ; 1�1amy te� do
liczne zab1eg1
· ce na celu zape · ·e :�1:�,:�
· · maJą
.
::;:
�
ś I z1ewcząt I przyJęc1em
s
��ienia z wyłączenie m panny ml
.
JeJ do grona mężatek i analogicznie - z opuszczemem przez nowożeńca towarzystwa kawalerów i weJsc1em do zespołu żonatych; wreszcie w sposób ob-
., .
127