Nauka o języku

Tematy na ustną /wewnętrzną/ część egzaminu maturalnego
z języka polskiego
MATURA 2014
NAUKA O JĘZYKU
1. Słowa - klucze i ich funkcja w dziele literackim. Omów na wybranych przykładach.
2. Bohatera literackiego charakteryzuje jego język. Udowodnij to, odwołując się do
wybranych przykładów.
3. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zgromadzony materiał,
scharakteryzuj funkcję „skrzydlatych słów” w tekstach mówionych i pisanych.
4. Język Twoich rówieśników- scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego
materiału językowego.
5. Analizując celowo zgromadzony materiał, wskaż najważniejsze funkcje językowe
wykorzystywane przez twórców reklamy.
6. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria,
którymi się posłużyłeś.
7. Wybierz dziedzinę nauki i zbierz słownictwo z nią związane.
Sformułuj logiczne kategorie, w myśl których pogrupujesz
zebrany materiał
8. Frazeologizmy biblijne i mitologiczne. Omów ich genezę i wpływ na poezję
współczesną.
9. Ekonomia języka czy niechlujstwo językowe? Scharakteryzuj i oceń zjawisko dotyczące
internautów i nadawców SMSów.
10. Na podstawie zebranego przez siebie materiału oceń sprawność i poprawność językową
współczesnych dziennikarzy i publicystów telewizyjnych i radiowych.
11. Na podstawie zgromadzonego przez siebie materiału scharakteryzuj i oceń słownictwo i
frazeologię współczesnych polityków występujących w mediach.
12. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Zanalizuj
zgromadzony materiał językowy.
13. Jak zmienia się język? Na wybranych przykładach utworów średniowiecznych omów
wybrane zjawiska językowe.
14. Scharakteryzuj język środowiska szkolnego. Wskaż typowe dla niego wyróżniki
językowe.
15. Zaprezentuj rozwój polskiej wersyfikacji, odwołując się do wybranych przykładów.
16. Zaprezentuj funkcjonowanie w różnych utworach literackich stylizacji językowych.
Dokonaj ich charakterystyki i określ funkcje w wybranym utworze.
17. Język groteski. Omów zagadnienie na wybranych przykładach
18. Oceń, na samodzielnie zgromadzonych przykładach, jaki wpływ na rozwój języka ma
szkoła?
19. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia
romantyków. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
20. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy
ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
21. Omów język wybranego autora literatury fantasy, wskazując na specyficzne cechy tego
kodu, w odniesieniu do różnych poziomów języka.
22. Język specjalny a specjalistyczny? Wskaż różnice, analizując wybrane przykłady z
różnych dziedzin.
1
23. Język fanów Harry’ego Pottera. Spróbuj ustalić, czy elementy języka bohatera
przeniknęły do słownictwa jego zwolenników.
24. Choroba wulgarności w języku polskim. Oceń ilość wulgaryzmów występujących
współcześnie w języku polskim, analizując wybrane przez siebie przykłady.
25. Przydomki i imioniska. Zanalizuj ich funkcje w kodzie językowym współczesnej
polszczyzny.
26. Kod nauczycieli a kod uczniów. Przedstaw problem, analizując i porównując celowo
zgromadzony materiał językowy.
27. Charakterystyczne cechy języka dzieci młodszych. Przedstaw ich występowanie na
rozmaitych poziomach porozumiewania się.
28. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
29. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
30. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach
wybranych utworów.
31. Ekspresja i impresja- analizując celowo zgromadzony materiał językowy, określ
właściwości wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
32. Na przykładzie wybranych tekstów reklamowych scharakteryzuj różnorodność stylów
tych wypowiedzi.
33. O czym się nie mówi. Omów charakterystyczne dla naszej kultury obszary tabu
językowego.
34. Na przykładzie wybranych przez siebie tekstów autorów obcych omów
problematykę przekładu literackiego w zakresie struktury językowej.
35. Analizując wybrane teksty literackie, omów funkcjonowanie słowotwórczych środków
wyrazu.
36. Na zgromadzonym przez siebie materiale, omów funkcjonowanie fonetycznych środków
wyrazu.
37. Język reklam i bilbordów- omów środki językowe stosowane w reklamie do celów
perswazyjnych.
38. Analizując zgromadzony materiał językowy scharakteryzuj zapożyczenia we
współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
39. Przedstaw język wyznań miłosnych i jego funkcjonowanie w utworze.
40. Neologizmy we współczesnej polszczyźnie. Oceń ich poprawność na wybranych
przykładach. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś.
41. Język w służbie propagandy. Wykorzystując celowo zgromadzony materiał, zanalizuj
teksty publicystyczne PRL-u.
42. Czy Polacy umieją dyskutować? Wykorzystując programy telewizyjne, radiowe,
publicystykę, zanalizuj język trudnej sztuki dyskusji.
43. Graffiti jako forma ekspresji i wypowiedź językowa. Omów, odwołując się do
zgromadzonych przez siebie materiałów.
44. Zapożyczenia językowe – zjawisko pożyteczne czy zagrażające językowi? Ustosunkuj się
do problemu, analizując zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie.
45. Omów znane zjawiska językowe w piśmiennictwie średniowiecza.
46. Scharakteryzuj na wybranych przykładach, systemy wersyfikacyjne w literaturze
polskiej.
47. Przedstaw na wybranych przykładach kunsztowność języka poetów barokowych.
48. Omów sarmackie nawyki językowe, analizując celowo zgromadzony materiał.
49. Nazwy własne – osobowe i miejscowe, ich geneza i związek z przeszłością narodu.
Omów na wybranych przykładach.
50. „Memento Mori!” – scharakteryzuj językowy obraz świata na podstawie analizy napisów
nagrobnych z cmentarzy skawińskich i powiatu krakowskiego.
2
51. Na podstawie analizy zebranego materiału, przedstaw cechy charakterystyczne dla
języka SMS-ów.
52. W oparciu o zebrany materiał, przedstaw cechy charakterystyczne dla języka kibica
piłkarskiego.
53. Specyfika języka komentatora sportowego – przedstaw ją analizując wybrane przykłady.
54. W oparciu o analizę wybranych przykładów przedstaw zjawisko przenikania języka
reklamy do mowy codziennej.
55. Gwara a stylizacja gwarowa. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
56. Archaizmy w powieściach historycznych Sienkiewicza. Scharakteryzuj ich rolę.
57. Oceń rolę chrystianizacji w dziejach języka polskiego, odwołując się do wybranych
zjawisk językowych i właściwych tekstów.
58. Oceń rolę mass mediów w kształtowaniu języka współczesnej polszczyzny. Zaprezentuj i
zinterpretuj zgromadzone przez siebie przykłady z różnych dziedzin, np. języka kultury,
obyczajowości i innych.
59. Analizując wybrane teksty literackie, omów funkcjonowanie
semantycznych środków wyrazu.
60. Zanalizuj pod względem językowym i kulturowym przysłowia polskie,
o określonej tematyce.
61. Specyfika języka bohaterów literatury science-fiction. Omów na przykładach
wybranych utworów.
62. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa- porównaj sposoby wykorzystania
środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
63. Dokonaj analizy języka wykorzystywanego we współczesnych grach komputerowych na
podstawie wybranych tytułów polskojęzycznych.
64.Gry komputerowe a literatura, czyli jak to jest napisać książkę na podstawie gry.
Przeanalizuj temat, odwołując się do wybranych przykładów.
3