D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

Sygn. akt II Cz 743/15
POSTANOWIENIE
K., dnia 26 stycznia 2016 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: S.S.O. Marian Raszewski
Sędziowie: S.S.O. Barbara Mokras – spr.
S.S.O. Janusz Roszewski
po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2016 r. w Kaliszu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku L. B.
z udziałem A. B.
o podział majątku wspólnego
w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia
w przedmiocie zażalenia uczestnika postępowania A. B.
na postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim
z dnia 20 lipca 2015 r., sygn. akt I Ns 146/15
postanawia:
I. Zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nadać mu brzmienie:
„1. Zabezpieczyć roszczenie wnioskodawczyni L. B. z tytułu spłaty należnej z podziału majątku
wspólnego przez ustanowienie na jej rzecz hipoteki przymusowej do kwoty 370.000 zł (trzysta
siedemdziesiąt tysięcy złotych) na należącej do uczestnika postępowania A. B. nieruchomości
położonej w miejscowości K., gm. O., dla której Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie prowadzi księgę
wieczystą
nr (...),
2. oddalić wniosek o udzielenie zabezpieczenia w pozostałym zakresie.”,
II. oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.
S.S.O. Barbara Mokras S.S.O. Marian Raszewski S.S.O. Janusz Roszewski
Sygn. akt II Cz 743/15
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 20 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim zabezpieczył roszczenie w sprawie z
wniosku L. B. z udziałem A. B. o podział majątku wspólnego poprzez ustanowienie na rzecz wnioskodawczyni hipoteki
przymusowej do kwoty 1.100.000,00 zł na należącej do uczestnika postępowania A. B. nieruchomości położonej w
miejscowości K., gm. O., dla której Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie prowadzi księgę wieczystą nr (...).
W uzasadnieniu wskazano, że w ocenie Sądu Rejonowego wnioskodawczyni uprawdopodobniła roszczenie, którego
zabezpieczenia się domaga gdyż do wniosku
o udzielenie zabezpieczenia załączyła odpis z księgi wieczystej nr (...),
z którego wynika, że jej wyłącznym właścicielem jest uczestnik postępowania a w księdze wieczystej nie widnieją wpisy
o ustanowieniu hipotek czy o prawach osób trzecich. Wnioskodawczyni przedłożyła także umowę pożyczki hipotecznej
z dnia 12 maja 2010 r.
W ocenie Sądu I instancji zestawienie wspomnianych dokumentów z logiczną treścią wniosku i wartością żądanej
przez wnioskodawczynię spłaty pozwala na wyprowadzenie wniosku, że brak udzielenia zabezpieczenia może
uniemożliwić albo poważnie utrudnić zaspokojenie roszczenia.
Zażalenie na powyższe orzeczenie wniósł uczestnik postępowania A. B. zaskarżając je w całości i domagając się
jego uchylenia. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie art. 738 k.p.c. kwestionując kwotę zabezpieczenia
ustanowioną przez Sąd I instancji.
W uzasadnieniu wskazano, iż wartość majątku podlegającego podziałowi wynosi 670.000 zł. Przy ustalaniu należnej
wnioskodawczyni kwoty koniecznym jest uwzględnienie kredytu hipotecznego spłacanego wyłącznie przez uczestnika
postępowania. W ocenie skarżącego należność wnioskodawczyni w niniejszej sprawie to kwota 72.132,42 zł.
W konsekwencji ustanowienie hipoteki przymusowej na kwotę 1.100.000 zł jest rażąco wysokie i nie zostało oparte o
cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. Skarżący podniósł również, że nie wyzbywa się majątku gdyż nigdy nie
posiadał smażalni ryb
w M..
W piśmie procesowym wniesionym do Sądu Okręgowego w dniu 25 listopada
2015 r., stanowiącym uzupełnienie zażalenia, uczestnik postępowania wskazał, że wartość nakładów na grunt
poniesionych wspólnie przez byłych małżonków wynosi 676.000 zł, stąd kwota zabezpieczenia udzielonego na
nieruchomości nie powinna przekroczyć kwoty 338.000 zł. Na potwierdzenie swojego stanowiska przedłożył operat
szacunkowy dotyczący nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem gastronomicznym, położonej
w miejscowości K. sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego w dniu 28 sierpnia 2015 r.
W odpowiedzi na zażalenie wnioskodawczyni wniosła o oddalenie zażalenia
i przyznanie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Okręgowy, zważył co następuje:
Zażalenie zasługuje na częściowe uwzględnienie.
W pierwszej kolejności za słuszne i zasadne uznać należy twierdzenia uczestnika postępowania podniesione w
zażaleniu, że rozpoznając wniosek o udzielenie zabezpieczenia Sąd zobowiązany jest wziąć pod uwagę cały materiał
zebrany w aktach sprawy na obecnym etapie postępowania (art. 738 zd. 1 k.p.c. w zw. art. 382 k.p.c., art. 397 § 2 k.p.c.
i art. 13 § 2 k.p.c.).
Z tej też przyczyny w obliczu przedłożenia przez uczestnika postępowania szeregu dokumentów prywatnych,
w tym w szczególności operatu szacunkowego dotyczącego nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem
gastronomicznym, położonej
w miejscowości K., uznać należało, że skarżący uprawdopodobnił, iż w szczególności wskazana przez
wnioskodawczynię kwota nakładów na tej nieruchomości, o wartości uznanej przez Sąd Rejonowy za
uprawdopodobnioną na kwotę 2.200.000 zł, stanowi naruszenie dyspozycji art. 7301 § 3 k.p.c., tj. obciąża
obowiązanego ponad potrzebę. Co istotne wspomniany operat nosi znamiona aktualności, gdyż sporządzony został
w dniu 28 sierpnia 2015 r.
Podkreślić należy, że dokonując podziału majątku wspólnego jako zasadę przyjmuje się, że rozliczeniu podlega całość
stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej. Przedmiot
podziału stanowi zaś majątek według stanu z daty dokonywania podziału. W niniejszej sprawie majątkowa wspólność
małżeńska ustała mocą wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 9 stycznia 2015 r.
W tych okolicznościach w ocenie Sądu Okręgowego na obecnym etapie postępowania za uprawdopodobnione, a zatem
zasługujące na udzielenie zabezpieczenia uznać należało roszczenie wnioskodawczyni do kwoty 338.000 zł z tytułu
½ nakładów poczynionych
na nieruchomość w miejscowości K. ale także ½ pozostałych nakładów poczynionych
na nieruchomości również należącej do uczestnika postępowania, położonej w miejscowości A. oraz ½ wartości
samochodów, które to składniki majątkowe szczegółowo wymienione zostały we wniosku o podział majątku
wspólnego.
Podkreślenia wymaga, co wydaje się umknęło uwadze Sądu Rejonowego, że suma hipoteki ustanowionej na podstawie
postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia powinna pokrywać się z sumą zabezpieczenia gdyż jej ewentualne
uiszczenie powoduje upadek zabezpieczenia z mocy prawa. Suma hipoteki nie może być zatem wyższa
od sumy zabezpieczenia. W przeciwnym razie uiszczenie sumy niższej spowodowałoby upadek zabezpieczenia
oznaczonego na sumę wyższą (por. Z. Woźniak Hipoteka przymusowa jako sposób zabezpieczenia roszczeń
pieniężnych po zmianie ustawy
o księgach wieczystych i hipotece dokonanej ustawą z 26 czerwca 2009 r., publ. Polski Proces Cywilny (...)(13)/
s.545-554).
Wysokość sumy zabezpieczenia została uregulowana w art. 736 § 3 k.p.c.
Nie może być ona wyższa od dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia o
udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia. Suma ta może obejmować także przewidywane
koszty postępowania.
Mając na uwadze powyższe okoliczności w ocenie Sądu Okręgowego zabezpieczenie roszczenia wnioskodawczyni
przez ustanowienie na jej rzecz hipoteki przymusowej w kwocie 370.000 zł z jednej strony zapewnia należytą ochronę
prawną uprawnionej wnioskodawczyni, w zakresie uprawdopodobnionego roszczenia a także nie obciąża ponad
potrzebę obowiązanego.
Zgodzić należy się również ze skarżącym, że poza swoimi twierdzeniami zawartymi we wniosku oraz przedstawionymi
w formie własnoręcznie sporządzonych zestawień wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych dowodów na
okoliczność uprawdopodobnienia wysokości roszczenia. Stąd przedłożone przez uczestnika postępowania dokumenty
uznać należało, za wiarygodne potwierdzenie stawianych przez niego zarzutów w zakresie znacznego zawyżenia kwoty
ustanowionej hipoteki przymusowej.
W tym miejscu zauważenia wymaga także, że nie zasługuje na uwzględnienie żądanie uchylenia zaskarżonego
postanowienia i nie udzielanie zabezpieczenia
w niniejszej sprawie z uwagi na fakt, że uczestnik postępowania nie zamierza wyzbywać się żadnego ze składników
swojego majątku, w tym w szczególności przedmiotu,
na którym udzielono zabezpieczenia, tj. nieruchomości w miejscowości K.. Twierdzeniom tym przeczy nie tylko
stanowisko wnioskodawczyni ale także cel sporządzenia operatu szacunkowego przedłożonego przez uczestnika
postępowania
a dotyczącego właśnie nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem gastronomicznym, położonej w
miejscowości K. (k. 93). W dokumencie tym wskazano wprost,
że sporządzony został „w celu określenia wartości rynkowej stanowiącej podstawę negocjacji cenowych”. Nie
ulega również wątpliwości, że skoro uczestnik postępowania jest jedynym właścicielem, posiadaczem a co za
tym idzie i dysponentem przedmiotowych nieruchomości, na których poczyniono nakłady z majątku wspólnego,
wnioskodawczyni pozbawiona jest możliwości uniemożliwienia ewentualnego wyzbycia się majątku przez A. B..
W ocenie Sądu Okręgowego zmiana kwoty hipoteki przymusowej ustanowionej
na rzecz wnioskodawczyni nie narusza dyspozycji art. 738 k.p.c., gdyż nie prowadzi
do wykroczenia poza granice wniosku o udzielenie zabezpieczenia i nie zmienia wnioskowanego sposobu
zabezpieczenia. Odpowiada jednak wymaganiom nałożonym na Sąd rozpoznający wniosek o udzielenie
zabezpieczenia wskazanym w art. 7301 § 3 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe okoliczności na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 należało
orzec jak w sentencji postanowienia.
S.S.O. Barbara Mokras S.S.O. Marian Raszewski S.S.O. Janusz Roszewski