Streszczenie wykładu dr. Piotra Marciszuka wygłoszonego z okazji

Streszczenie wykładu dr. Piotra Marciszuka
wygłoszonego z okazji Dnia Humanisty w Jagiellonce
Czytanie lektur szkolnych jest niezwykle trudne. Są to w dużej części teksty dawne
i nie zawsze czytelne dla młodzieży. Ale nie należy się zniechęcać, gdyż podejmowanie trudu
czytania dzieł z kanonu lektur i nie tylko z kanonu warunkuje sprawne uczestnictwo młodego
człowieka w późniejszym życiu dorosłym. Ten, kto czyta, operuje sprawnie informacjami.
Ten, kto czyta, ma możliwość uczestniczenia w życiu współczesnej elity, która w demokracji
tworzy się właśnie dzięki wykształceniu. Elita to ogół ludzi operujących kodem kulturowym.
Przynależność do elity nie jest obowiązkowa, jest dla wybranych, dla tych, którzy czytają.
Najważniejszym kodem w naszym kręgu kulturowym jest Księga – Biblia. Jej znajomość jest
ważna, niezależnie od wyznania i przekonań religijnych człowieka. Ona warunkuje
znajomość kodu kulturowego, podobne zadanie ma znajomość mitologii greckiej. Kiedy
człowiek chce uczestniczyć w życiu kulturalnym musi znać te kody - biblijny i mitologiczny,
bez ich znajomości nie można zrozumieć np. znakomitej części malarstwa europejskiego
z różnych epok. Warto pamiętać o tym, że kultura jest intertekstualna, jest „zbiorem cytatów”,
więc trzeba znać teksty literackie, aby móc zrozumieć inne teksty np. gatunku fantasy czy
opowiadania fantastyczne. Stąd młodzież powinna chcieć czytać, by uczestniczyć. Czytanie
prowadzi do poznania świata i do zdobycia władzy. Demostenes powiedział, że „Władzę ma
ten, kto potrafi przekonać innych”. Można przekonać innych, gdy rozpozna się ich potrzeby,
mówi się ich językiem. Współcześnie ważni są ci ludzie, którzy mogą przekonać innych.
Tego można nauczyć się, czytając literaturę-lekturę. Literatura-lektura jest sztuką trudną, ale
warto czytać. W tym też rola szkoły, aby umiejętnie zachęcała do czytania, wychodziła
naprzeciw zainteresowaniom młodzieży, włączała jej ulubione gatunki, lektury w prąd
szkolnej myśli humanistycznej. Warto też zamiast lektury obejrzeć film, będący ekranizacją
czy adaptacją powieści, która wskutek zamian w podstawie programowej przestała należeć
do kanonu. Tak jak np. stało się z „Nad Niemnem”, choć nie ma tej lektury w kanonie, warto
ją znać choćby dzięki filmowi. Można tu przywołać pewną anegdotę: „Dwie kozy jadły
książkę. Koza pierwsza mówi – dobra ta książka. A druga na to – ale film był lepszy”.
Doskonale obrazuje ona ważność ekranizacji i adaptacji w rozwoju kulturowym modzieży.
Bryk to uproszczone omówienie utworu literackiego. Jeśli czyta się streszczenie to
niech będzie to omówienie lektury, dokonane przez uznane autorytety, a nie zwykłe
przejrzenie najbardziej dostępnych internetowych streszczeń. Należy pamiętać, że
w popularnym portalu „ściąga” ukazują się najpierw reklamy dotyczące 100% rabatów,
możliwości zakupienia po okazyjnej cenie biletów lotniczych czy inne dyskontowe
informacje. Portal to przede wszystkim poważne biznesowe przedsięwzięcie, a nie dbanie
o rzetelne omówienie lektur. Należy więc wybrać do „ściągania” wzorcowy bryk –
omówienie lektury, dokonane przez fachowców, a nie przypadkowych interpretatorów.