Portrety z historii

Wtorek, 29 grudnia 2015
Portrety z historii
Portrety z historii
Ojciec Jan Stanisław Papczyński (1631-1701)
Założyciel zakonu księży Marianów, urodził się w Podegrodziu w domu, który stał u stóp
wzgórza zwanego "Zamczyskiem", na którym obecnie wznosi się kościół parafialny.
Jego ojciec Tomasz był cenionym w okolicy kowalem. Matka Zofia pochodziła ze wsi Niskowa
należącej do parafii Podegrodzie. Naukę rozpoczął w 1640 roku w szkole w Podegrodziu, a
kontynuował ją w Nowym Sączu, Jarosławiu, Lwowie. W 1651 roku w Kolegium Jezuitów w
Rawie Mazowieckiej ukończył szkołę średnią i odbył studia filozoficzne. W 1654 roku
rozpoczął nowicjat w Zakonie Pijarów w Podolińcu. Tam też w 1661 roku otrzymał święcenia
kapłańskie. Obdarzony nieocenionymi zdolnościami zasłynął jako wybitny pedagog i
wychowawca młodzieży oraz znakomity kaznodzieja.
W 1673 roku założył w Puszczy Korabiewskiej zgromadzenie Marianów poświęcone
Niepokalanej Dziewicy Maryi, który był pierwszym zakonem polskiego pochodzenia. Już za
życia ojca Stanisława Papczyńskiego istniało 12 klasztorów księży Marianów. Zmarł w opinii
świętości 17 września 1701 roku w Górze Kalwarii koło Warszawy, a jego zwłoki spoczęły w
tamtejszym kościele Wieczerzy Pańskiej. Proces beatyfikacyjny o. Papczyńskoego rozpoczął
się w Warszawie w 1767 roku.
13 czerwca 1992 roku Stolica Apostolska wydała dekret heroiczności cnót ojca
Papczyńskiego, co oznacza oficjalne uznanie przez kościół świętości jego życia. Jest to bardzo
ważny krok w wyniesieniu na ołtarze założyciela Zgromadzenia Księży Marianów. W
Podegrodziu, miejsce urodzenia o. Papczyńskigo upamiętnia pomnik. Przy kościele
parafialnym wybudowano kaplicę ku jego czci.
Wojciech Migacz (1874 - 1944)
Urodził się w Gostwicy. Po ukończeniu zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego wrócił do
rodzinnej wsi, był snycerzem, rzeźbiarzem, stolarzem. Pełnił również funkcję naczelnika
miejscowej OSP Największą jego pasją była fotografia. Zasłynął jako chłopski fotograf
sądeckiej wsi. Bogaty zbiór archiwalnych zdjęć wykonanych przez Wojciecha Migacza jest
obecnie bezcennym źródłem informacji historycznej i etnograficznej. Jego zdjęcia, w 1985
roku, podczas wystawy w warszawskiej "Zachęcie" pt. "Fotografia chłopów polskich"
pokazywane były na specjalnej ekspozycji. W Podegrodzkim muzeum na kilkunastu planszach
pokazany jest bogaty wybór jego zdjęć o różnorodnej tematyce.
Stanisław Grudzień (1927 - 1974)
Urodził się 12 kwietnia 1927 roku we Francji. Do kraju wrócił wraz z rodzicami w 1933 roku.
Ukończył szkołę lotniczą w Dęblinie. Poszkodowany w wypadku lotniczym wrócił do cywila.
W 1950 roku rozpoczął studia w Akademii Medycznej w Krakowie. Przez siedem lat był
kierownikiem ośrodka zdrowia w Podegrodziu. Całym sercem oddał się budowie
wymarzonego Domu Kultury, będąc przewodniczącym komitetu budowy.
Śmierć w 1974 roku przerwała jego osobisty udział w tym przedsięwzięciu. Decyzja rady
gminy Podegrodzie z dnia 13. IV. 2002 roku Dom Kultury otrzymał jego imię.
Zofia i Stanisław Chrząstowscy
Stanisław Chrząstowski urodził się w 1911 roku w Drohobyczu. Do Podegrodzia przybył w
1930 roku, i objął funkcje inspektora ds. hodowli w Okręgowym Towarzystwie Rolniczym w
Nowym Sączu z siedzibą w Podegrodziu. W 1951 roku zawarł związek małżeński z Zofią,
nauczycielką w szkole rolniczej w Podegrodziu. Łączyła ich wielka pasja, jaką było
umiłowanie folkloru lachowskiego i chęć stworzenia w Podegrodziu muzeum etnograficznego
Lachów Sądeckich. Zgromadzili wspólnie około 1300 eksponatów i początkowo zorganizowali
muzeum we własnym domu. W 1975 roku przeniesiono je do domu kultury. Zofia
Chrząstowska, założycielka i kierowniczka Gminnej Biblioteki w Podegrodziu, pracowała w
niej od 1949 do 1989 roku. Była twórczynią w 1937 roku, zespołu pieśni i tańca
"Podegrodzie".
Stanisław Chrząstowski był wielkim społecznikiem. Pełnił funkcję prezesa OSP w
Podegrodziu, zorganizował wiele imprez kulturalno - oświatowo -wychowawczych, dożynek,
przedstawień teatralnych, dużą wystawę pt. "Podegrodzie w 1000 - leciu" i wiele innych.
Wspólnie z małżonką stworzył unikalny księgozbiór regionalny, który wykorzystywali do
opracowania przyczynków monograficznych dotyczących Podegrodzia i jego folkloru
zamieszczanych w "Roczniku Sądeckim" i innych periodykach. Oprócz bogatej ikonografii
zebrali około 500 pieśni obrzędowych i piosenek ludowych Lachów Sądeckich.
Zofia Chrząstowska zmarła w 1982 roku, a jej małżonek Stanisław w 1997 roku. Pochowani
są na cmentarzu w Podegrodziu.
Zygmunt Brandys (1859-1922)
Niestrudzony i zasłużony działacz oświaty i kultury. W latach 1886 - 1921 był kierownikiem
Szkoły Podstawowej w Podegrodziu. Jeden ze współorganizatorów Spółki Oszczędności i
Pożyczek.
Kazimierz Głuc (1921 - 2001)
Był kontynuatorem tradycji regionalnych. Zapisywał i dokumentował gwarę i folklor
lachowski, w latach 1954 - 1962 prowadził zespół regionalny "Małe Podegrodzie. W 1957
roku reaktywował i przez 5 lat kierował zespołem "Podegrodzie".
Józef Maciuszek (1857 - 1923)
Był działaczem i organizatorem życia społeczno - politycznego w gminie. Od 1896 roku - wójt
gminy Podegrodzie. Pełnił funkcję pierwszego prezesa Kasy Spółdzielczej. W latach 1899 -
1923 prezesował straży pożarnej.
Tomasz Łatka (1893 - 1968)
Od 1935 roku był pierwszym wójtem gminy zbiorowej w Podegrodziu. Działał w Kasie
Stefczyka w której był członkiem Rady Nadzorczej i Ochotniczej Straży Pożarnej pełniąc
funkcję jej naczelnika.