Biuletyn Ekonomiczny Nr 11/2013

Biuletyn Ekonomiczny Nr 11/2013
2013-11-13 14:06:16
2
Biuletyn Ekonomiczny Nr 11/2013
Kolejne cięcie stopy bazowej. Rada Monetarna zdecydowała (29.10) o redukcji bazowej stopy
oprocentowania, trzeci z kolei miesiąc o 20 pb, z poziomu 3,60% do 3,40% (wcześniej stopę bazową Rada
redukowała regularnie co miesiąc za każdym razem o kolejne 25 pb począwszy od sierpnia 2012 roku do lipca
2013), w uzasadnieniu decyzji przewidując możliwość kolejnego cięcia.
Ceny artykułów konsumpcyjnych były we wrześniu 2013 roku wyższe o 1,4% w stosunku do cen z września
2012 roku. W szybszym tempie drożała żywność o 1,7% r/r (przy czym mięso wieprzowe o 5,6%, sery o 8,6%,
mleko o 5,7%, staniał zaś cukier o 9,1%, jaja o 13,2%, mąka o 7,0%, czekolada i kakao o 5,0%. O 10,9% zdrożał
alkohol i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku koszty energii dla gospodarstw domowych
obniżyły się o 8,1%, koszt gazu sieciowego, elektryczności, ogrzewania centralnego był niższy o 10%, opłaty za
wodę, kanalizację i wywóz śmieci przeciętnie o 10,0%. Odzież staniała o 0,3%, usługi zaś zdrożały o 3,3%, w tym
opłaty za komunikację lokalną 4,9%. O 1,7% spadły natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W
stosunku do poprzedniego miesiąca ceny artykułów konsumpcyjnych we wrześniu 2013 roku były wyższe
przeciętnie o 0,5%. (KSH)
W okresie lipiec-wrzesień 2013 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 9,8%. W badanym okresie liczba
bezrobotnych stanowiła 434 tysiące osób. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie spadło o 0,7% r/r i wyniosło
8,6%, w grupie wiekowej 55-64 wzrosło o 0,5% do 7,7%), a wśród osób młodszych (15-24 lat) wynosiło 27,4% (i
spadło o 2,0% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 54,3%
poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wynosił 19,1
miesięcy. (KSH)
W okresie lipiec-wrzesień 2013 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.990 tys. osób, co oznacza o 54 tys.
osób więcej niż w analogicznym okresie roku 2012. (KSH)
W okresie styczeń-sierpień 2013 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła na
poziomie gospodarki narodowej o 3,4% r/r i wyniosła 227.900 HUF, przy czym w sektorze prywatnym średnia
płaca brutto wzrosła o 3,5% (do 238.900 HUF), a w sektorze publicznym o 4,5% (do 221.800 HUF). Średnia płaca
netto w gospodarce narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 4,8% r/r i wyniosła
149.300 HUF. (KSH)
W sierpniu 2013 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała spadek na poziomie 1,4% (po
wyeliminowaniu czynników kalendarzowych wykazała wzrost 0,9%). W stosunku do lipca br., po wyeliminowaniu
czynników sezonowych i kalendarzowych, wskaźnik wzrósł w sierpniu 2013 roku o 0,7%. Eksport produktów
przemysłowych wzrósł w badanym okresie o 2,6% r/r, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła o
6,2% r/r. (KSH)
W sierpniu 2013 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były wyższe o 2,4% w stosunku do sierpnia 2012
roku, a w stosunku do poprzedniego miesiąca ceny wzrosły o 0,7%, przy czym ceny sprzedaży krajowej w
sierpniu wzrosły się o 0,4% r/r, a sprzedaży na eksport wzrosły o 3,6% r/r. (KSH)
3
Węgierski przemysł budowlany odnotował w sierpniu 2013 roku wzrost o 14,6% w porównaniu z sierpniem
2012 roku, przy czym produkcja budynków wzrosła o 18,3% r/r, zaś wykonanie robót budowlanych innego typu
było wyższe o 10,7% r/r. W stosunku do sierpnia 2012 roku w sierpniu 2013 roku portfel nowych zamówień na
roboty budowlane był wyższy o 47,6%, a skumulowana liczba zamówień była wyższa o 24,3%. (KSH)
W sierpniu 2013 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 6 397,8 mln EUR (wzrost wolumenu o 1,4% w
stosunku do sierpnia 2012 roku), a importu 5784,7 mln EUR (wzrost wolumenu o 0,4% r/r), co oznacza, że dodatnie dla Węgier - saldo obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 613,1 mln EUR. (KSH)
W sierpniu 2013 roku wolumen obrotów handlu detalicznego wzrósł o 1,5% r/r, po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych również wzrósł o 1,2%r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu
czynników sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego skurczył się o 0,3%. Wartość
obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego i wysyłkowego) w sierpniu 2013 roku wyniosła 761,8
mld HUF. (KSH)
W stosunku do sierpnia 2012 roku ceny produktów rolnych spadły w sierpniu 2013 roku o 7,4%, przy czym
ceny upraw roślinnych skurczyły się o 14,6% r/r, zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego o 7,2%.
(KSH)
Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec września br.
30.815,1 mln EUR (w analogicznym okresie 2012 roku rezerwy wynosiły 34.577,0 mln EUR).
W październiku 2013 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT) wyniosły
233.591 mln HUF (wzrost o 33,8% w stosunku do poprzedniego miesiąca; wzrost o 5,2% w stosunku do
października 2012 roku), a średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 10.617,8 mln HUF.
Deficyt budżetowy we wrześniu. W pierwszych dziewięciu miesiącach bieżącego roku deficyt wyniósł 949
mld HUF, przy czym w samym wrześniu odnotowano nadwyżkę w wysokości 12,1 mld HUF (całoroczny założony
przez rząd deficyt, to 1.051 mld HUF). Resort gospodarczy zaznacza, że spodziewane w następnych miesiącach
przychody i wydatki oraz znaczna nadwyżka wpływów założona na grudzień gwarantują pozostanie deficytu w
2013 roku poniżej progu 3% PKB.
Oficjalna opinia Najwyższej Izby Kontroli (ÁSZ) ws. budżetu państwa na 2014 rok. Wg ÁSZ założony na
przyszły rok poziom deficytu budżetowego jest do utrzymania przy planowanym 2%-owym wzroście PKB. Izba
uznaje też, że 98,3% wydatków planowanych na 2014 rok oraz 52,6% dochodów budżetu jest zasadnych (do
częściowo zasadnych kwalifikuje dochody z tytułu podatków Kata, Kiva, od transakcji finansowych, VAT,
telekomunikacyjnego). Przy wydatkach rzędu 16.883 mld HUF i dochodach 15.958 mld HUF deficyt wyniesie
924,8 mld HUF, czyli o 12% mniej niż deficyt szacowany na 2013 rok. Wskaźnik zadłużenia państwa powinien
4
obniżyć się do 76,9% (z poziomu 77,4%). Zdaniem kontrolerów tut. NIK, w latach 2007-13 w postaci podjęcia
decyzji lub zawarcia umowy finansującej rozdysponowane zostało 97% funduszy unijnych. W 2014 roku kwota
środków do rozdysponowania na programy wspierane przez UE wzrośnie o 32% r/r. Zdaniem prezesa ÁSZ
redukcja kosztów energii nie spowoduje napięć wokół budżetu, zaś prognoza inflacyjna na poziomie 2,4% i
ukształtowanie struktury przychodów z podatków wskazuje na to, że można się spodziewać dalszych redukcji cen
energii.
Rządowe propozycje zmian ustaw podatkowych na 2014 rok. Przedłożony parlamentowi zestaw drobnych,
raczej kosmetycznych zmian w niektórych ustawach podatkowych w porównaniu z poprzednimi latami nie wnosi
istotnych zmian do systemu podatkowego. Nie zgłoszono też - mimo wcześniejszych zapowiedzi - propozycji
obniżenia VAT na mięso, nie wprowadzono podatku od towarów luksusowych, nie ma także wzmianki o
zwolnieniu transakcji dokonywanych za pomocą karty bankomatowej od podatku od transakcji finansowych,
utrzymano w mocy podatek bankowy, zwiększono natomiast ulgę podatkową dla rodzin. Zdaniem rządu
przekształcenia strukturalne systemu podatkowego uznać można za zakończone, a rok 2014 należy traktować
jako okres “dostrojenia” systemu, co oznaczać ma, że polityka podatkowa podążać już będzie w kierunku działań
długofalowych i stabilizujących. Resort gospodarczy określa rok 2014 jako rok obniżki podatku dochodowego dla
rodzin o niskich zarobkach, najważniejsza bowiem zmiana polegać ma na tym, że ci rodzice, którzy z powodu
niskich dochodów nie mogli dotychczas w pełni wykorzystać ulgi podatkowej, od przyszłego roku będą mogli ją –
w formie rodzinnej ulgi składkowej - całkowicie odliczyć od swoich składek ubezpieczenia zdrowotnego i
emerytalnego, w wyniku czego spośród rodzin o najniższych zarobkach 260 tysięcy ma uzyskać dodatkowe
przychody, a w porównaniu z obecnym rokiem przysporzenie na ich rzecz w 2014 roku ma osiągnąć poziom 53
mld HUF. Wśród zmian wymienić można między innymi jeszcze: przepis zwalniający banki od podatku również w
przypadku odpuszczenia tych kredytów czy pożyczek, które udzielone zostały bez zabezpieczenia hipotecznego;
ulgę podatkową udzieloną na rzecz podatników zakwalifikowanych jako MŚP w wysokości 60% (zamiast
dotychczasowych 40%) odsetek z tytułu kredytów pobranych po 31 grudnia 2013 r. na cele inwestycyjne, nie
przekraczającej jednak w danym roku podatkowym 6 mln HUF; zwolnienie od opłaty skarbowej przesunięć
majątkowych pomiędzy małżonkami, jak i przy znoszeniu małżeńskiej wspólności majątkowej; podwyższenie
opłaty za usługi zdrowotne finansowane przez miejscowy odpowiednik ZUS dla osób niepozostających w
stosunku pracy do 6.810 HUF/miesiąc; nałożenie obowiązku uzyskania zezwolenia akcyzowego na prowadzenie
handlu hurtowego butlami PB 5-25 kg i smarami; objęcie podatkiem z tytułu produkcji niezdrowej żywności
dalszego kręgu artykułów spożywczych: napojów, syropów, koncentratów z dodatkiem cukru powyżej 8% i z
zawartością owoców lub warzyw poniżej 25%.
Akceptacja komisji gospodarczej parlamentu dla ustaw okołobudżetowych i podatkowych na 2014
rok. Parlamentarna komisja ds. gospodarczych przegłosowała i skierowała pod obrady ogólne ww. akty prawne,
które zostały omówione wcześniej w komisji ds. budżetu. Prezes Rady Budżetowej i tutejszego odpowiednika NIK
potwierdzili, iż w przyszłym roku konsumpcja krajowa wzrosnąć ma o 1,5% (za sprawą redukcji kosztów energii i
podwyżki płac nauczycieli), inflacja utrzymać się ma na poziomie 2,4%, ogólne rezerwy budżetowe mają wynieść
120 mld HUF, a krajowa rezerwa na cele specjalne 100 mld HUF. Pakiet modyfikacji ustaw podatkowych
przesłany został bez żadnej dyskusji, w stanie niezmienionym.
Prezes Rady Budżetowej o projekcie przyszłorocznego budżetu. Árpád Kovács w swej opinii
przedstawionej w parlamencie stwierdził, iż projekt budżetu oparty został na wzroście gospodarczym założonym
na najwyższym możliwym – mocno napiętym - poziomie, co tym samym sprawia, że budżet narażony jest w
dużym stopniu na niespodziewane zdarzenia zachodzące w gospodarce globalnej. Wszystko to może zostać
jednak zrównoważone przez zastępcze działanie prowzrostowego programu kredytowego Węgierskiego Banku
Narodowego (MNB), które przyczynić się może do utrzymania wzrostu gospodarczego na poziomie powyżej 2-
5
2,5%. Poza tym Rada nie miała generalnie zastrzeżeń co do wiarygodności i wykonalności budżetu i za zasadną
uznała rządową prognozę (wzrost PKB na poziomie 2%). Wysokość deficytu budżetowego - chociaż nadal
oceniana jako wykonalna - to jednak znalazła się niebezpiecznie blisko progu 3% PKB. Prezes za potencjalnie
zbyt optymistyczne uznał kilka pozycji budżetowych po stronie dochodowej (przychody z VAT czy sprzedaży
częstotliwości dla telefonii komórkowej), a po stronie wydatków za zbyt napięte wydatki na szkolnictwo wyższe,
pokrycie udziałów własnych w projektach unijnych czy finansowanie zarządzania drogami publicznymi.
Jesienna prognoza KE dla Węgier. W jesiennej prognozie Komisja Europejska uznała, że „wyniki węgierskiej
gospodarki stopniowo się poprawiają” i choć budżet państwa zarówno w tym, jak i przyszłym roku jest i będzie
napięty, to jednak deficyt nie przekroczy 3% PKB. Komisja wyraziła natomiast swe zaniepokojenie wpływem na
przyszłoroczny budżet podwyżki płac dla nauczycieli i rozszerzenia zakresu rodzinnych ulg podatkowych, dodając
jednocześnie, że mogą one zostać zrównoważone poprzez nominalne zamrożenie płac w niektórych działach
sfery budżetowej, dodatkowe dochody z systemu opłat drogowych e-toll oraz poprawę skuteczności ściągalności
podatków. Prognoza zaznacza także, iż poziom deficytu w 2014 roku da się zachować tylko wówczas, jeśli rząd
nie wykorzysta znacznej części rezerw budżetowych ustanowionych w kwocie 220 mld HUF. Prognoza Komisji nie
uwzględnia jeszcze wpływu tych działań rządu, co do których nie podjęto jeszcze ostatecznej decyzji lub które
nie zostały jeszcze odpowiednio szczegółowo sprecyzowane (jak np.: rozważana redukcja stawki VAT na mięso,
objęcie ulgami rodzinnymi większego kręgu podatników, czy nowy pakiet pomocy osobom zadłużonym w
walutach obcych). Prognoza KE na lata 2013-15, to: wzrost PKB: 0,7%, 1,8%, 2,1%, (dla porównania rząd: 0,7%,
2,0%, 2,3%, MNB: 0,7%, 2,1%, MFW: 0,2%, 1,3%), deficyt budżetowy odpowiednio: 2,9%, 3,0%, 2,7% (dla
porównania rząd: 2,9%, 2,9%, 2,2%, MNB: 2,6%, 2,8%, MFW: 2,7%, 2,8%), zadłużenie państwa: 80,7%, 79,9%,
79,4%, inflacja: 2,1%, 2,2%, 3,0% /prognozy MNB i MFW dotyczą lat 2013 -14/. Prognoza KE nie była
zaskoczeniem dla analityków rynkowych, którzy dość zgodnie uważają przedstawione liczby za realne i zbliżone
do ich przewidywań.
MFW skorygował prognozę gospodarczą dla Węgier. Z najnowszej globalnej prognozy wynika, że wyższy
wzrost gospodarczy na Węgrzech MFW przypisuje głównie lepszym wynikom rolnictwa w rezultacie sprzyjających
w tym roku warunkom pogodowym. Przewidywany wzrost gospodarczy na 2014 rok podwyższono do 1,3%, a na
obecny rok ustalono na poziomie 0,2% (co nadal mocno odbiega od założeń rządowych wytyczonych
odpowiednio na poziomie 2,0%/0,9%). MFW w porównaniu z poprzednią prognozą liczy się z niższą inflacją (w
2013r. 2,3%, w 2014r. 3,0%), wyższym bezrobociem i wyższą nadwyżką bieżącego bilansu płatniczego.
GKI prognozuje słabszy wzrost gospodarczy. Instytut badań nad gospodarką GKI Zrt. przewiduje w
przyszłym roku niższy od rządowego wzrost PKB - na poziomie 1,3%. Analitycy instytutu zakładają też, że przed
wyborami kurs EUR/HUF oscylować ma powyżej 300 HUF, a po stabilizacji polityki gospodarczej po wyborach (w
drugiej połowie 2014 roku) ok. 290 HUF. Rada monetarna kontynuować ma regularne cięcia bazowej stopy
procentowej, jednakże pod wpływem procesów spodziewanych na międzynarodowych rynkach finansowych
może je wstrzymać, by następnie przejść do etapu jej podwyższania. Wg GKI rezerwy dewizowe MNB są niskie
(na koniec września br. 30,2 mld EUR), co - zważywszy względnie niski poziom odsetek na rynkach pieniężnych uzasadniałoby emisję nowych obligacji dewizowych. Płace realne mają wzrosnąć w bieżącym i przyszłym roku o
2-2%, ale konsumpcja - z powodu zadłużenia gospodarstw i ich ostrożności wydatkowej - wyższa będzie jedynie o
odpowiednio 0,5 i 1,5%. Wzrost inwestycji, po stagnacji w tym roku, wynieść ma w następnym 2% (głównie za
sprawą państwowych inwestycji rozwojowych finansowanych ze środków unijnych). Prognoza GKI na rok 2013 i
(2014): wzrost PKB - 0,3% (1,3%), produkcja przemysłowa - 1,0%, (3,0%), inwestycje - 0% (2,0%), przemysł
budowlano-montażowy - 5,0%, (5,0%), obroty handlu detalicznego - 5,0% (2,0%), eksport w EUR w cenach
bieżących - 3,0% (5,0%), import - 3,0% (6,0%), bilans handlu zagranicznego mld EUR - 7,0 (6,3), średnioroczny
kurs EUR - 297 HUF (295 HUF), deficyt budżetowy mld HUF - 1000 (1000), wzrost przeciętnego wynagrodzenia
6
brutto - 3,5% (4,5%), średnia inflacja - 1,9% (2,5%), wzrost cen na koniec roku - 1,5% (3,3%), bezrobocie - 10,2%
(10,7%).
Standard&Poor’s podtrzymał swą ocenę kredytową. W odniesieniu do długu Węgier agencja ratingowa
S&P podtrzymała dotychczasową ocenę (BB) – kategorię nieinwestycyjną – z perspektywą negatywną (tu też bez
zmian). Brak (pozytywnych) zmian uzasadniono słabymi perspektywami wzrostu gospodarczego, ograniczoną
elastycznością polityki monetarnej oraz wysokim stanem zadłużenia dewizowego państwa i gospodarstw
domowych. S&P uważa, iż gospodarka węgierska jest nadal potencjalnie narażona na destabilizację oraz dalsze
osłabienie zaufania inwestorów, co może wywołać intensywniejsze ruchy w postaci wycofywania kapitału z rynku
państwowych papierów wartościowych, przyczynić się do podwyższenia kosztów finansowania zadłużenia i
osłabienia tym samym wzrostu gospodarczego. Agencja zasygnalizowała, że poprawiłaby rating Węgier tylko w
takim wypadku, gdyby dostrzec można było, iż rząd swego mocnego poparcia parlamentarnego używa w
kierunku działań realnie stymulujących inwestycje, podążając torem reform strukturalnych wyznaczonych przez
tzw. Plan Kálmána Szélla, przy jednoczesnej poprawie wskaźników zadłużenia zagranicznego i wzrostu
gospodarczego.
Ponownie ruszają rządowe konsultacje w sprawie kredytobiorców zadłużonych w walutach obcych. Z
dniem 1 listopada br. upłynął ostateczny termin przedstawienia przez banki swych propozycji modyfikacji
zawartych umów kredytowych denominowanych w walutach obcych. Przedstawiony przez Związek Banków
projekt rozwiązań rząd uznał za niesatysfakcjonujący. Pomimo swych wcześniejszych zapowiedzi nie przedłożył
jednak „niezwłocznie” własnego pakietu rozwiązań problemu. Na konferencji prasowej 30 października br.
minister gospodarki zapowiedział, iż rząd podejmie decyzję w sprawie hipotecznych kredytów na zakup
mieszkania i denominowanych w walutach obcych dopiero po wyjaśnieniu kontrowersji wokół ich uwarunkowań
prawnych (rozwiązanie, które ma zaproponować rząd na wyprowadzenie tego typu kredytów z systemu
finansowego ma znaleźć umocowanie w zasadach systemu legislacyjnego). Wziąwszy jednak pod uwagę, że w
minionych miesiącach w sądach węgierskich zapadały sprzeczne ze sobą wyroki w sprawach tego rodzaju
kredytobiorców oraz wypowiedź Sądu Najwyższego sygnalizującego dwa tygodnie wcześniej, że jak dotychczas
nie ma na porządku dziennym przeprowadzenia postępowania w sprawie ujednolicenia orzecznictwa w kwestii
zasadniczych cech konstrukcji kredytów walutowych, trudno się spodziewać, aby rząd rychło przedstawił
kompleksowe rozwiązanie, ponieważ rozwikłanie kontrowersji prawnych może zabrać jeszcze wiele miesięcy,
utrzymując tym w stałej niepewności kierownictwo banków, akcjonariuszy instytucji finansowych, nie
wspominając o zadłużonych rodzinach. Według zapowiedzi, rząd powrócić ma do konsultacji z tymi wszystkimi
partnerami i uczestnikami życia gospodarczego, którzy zostali dotknięci negatywnymi skutkami przedmiotowych
kredytów. 4 listopada br., zamiast zapowiadanego kompleksowego rozwiązania na wyprowadzenie z systemu
finansowego umów kredytów denominowanych w walutach, czy też na ich „uforintowienie”, przedstawił projekt
ustawy o objęcie istniejącą już konstrukcją (tzw. zapory kursowej) wszystkich dłużników oraz wprowadzenie
natychmiastowego moratorium na eksmisje na cały okres zimowy do 30 kwietnia 2014 roku. Akt prawny
przegłosowany następnego dnia przez większość parlamentarną otworzył możliwość przystąpienia do tej
konstrukcji (spłacania rat kredytowych po preferencyjnym kursie, z możliwością późniejszego uiszczenia różnicy
kursowej zbieranej na odrębnym rachunku dłużnika, od kwoty której spłacanie odsetek przejmują banki i
państwo po połowie) wszystkim, którzy dotychczas z niej nie skorzystali. Uchylony został bowiem warunek,
zakładający, że zwłoka dłużnika występującego o przyznanie konstrukcji nie może przekroczyć 90 dni, a kwota
długu liczona po kursie z dnia przelewu sumy kredytowej nie może przekroczyć 20 mln HUF oraz że dłużnik nie
może korzystać z innego programu ułatwiającego spłatę kredytu. Jeszcze tego samego dnia Węgierski Związek
Banków, reagując na decyzję parlamentu, wydał komunikat, iż wykona ją zgodnie z przepisami prawa, ponieważ
konstrukcja zapory kursowej jest profesjonalnie i szczegółowo opracowanym rozwiązaniem problemu, za którą
opowiedział się i bank centralny, i rząd, i sektor bankowy, a która przyniosła pomoc już 170 tys. dłużników.
Zdaniem Związku konstrukcja funkcjonująca od prawie dwóch lat jest w pełni zharmonizowana z zasadą (która
kreuje rząd), by ponoszenie ciężarów oparte było na odpowiedzialności wszystkich trzech stron tej sprawy, tj.
7
dłużników, państwa i banków. Według słów ministra gospodarki w okresie - trwającego przez sześć miesięcy
moratorium na eksmisję - trwać mają dalsze prace i konsultacje w kwestii znalezienia dodatkowych rozwiązań
ułatwiających sytuację osób zadłużonych.
Program robót publicznych motorem wzrostu wskaźnika zatrudnienia. Jak wynika z najświeższego
raportu NIK (ÁSZ), w wyniku przeprowadzonych w latach 2009-11 programów robót publicznych liczba osób
wykonujących pracę w ramach tego (szczególnego) stosunku pracy wzrosła z 139 tysiecy do 287 tysięcy,
podnosząc w tym okresie indeks zatrudnienia o 0,8-1,1%, a wskaźnik bezrobocia zmniejszając o 1,4-2,0%. Na
przestrzeni trzech lat przeznaczono na te programy w sumie 227 mld HUF (w 2009 roku 60 mld HUF, w 2010
roku 101 mld HUF, w 2011 roku 66 mld HUF), a liczba osób uczestniczących wynosiła odpowiednio 140/182/288
tysiące. Mankamentem programów jest – w ocenie ASZ - ich niedostateczny monitoring, w wyniku czego brakuje
danych odnośnie tego jakiej części osób biorących udział w robotach publicznych udało się po ich zakończeniu
powrócić na rynek pracy.
Liczba zatrudnionych przy pracach publicznych będzie rekordowa. Według zapowiedzi resortu
gospodarki narodowej aż 200 tys. osób znajdzie zatrudnienie w okresie zimowym (od listopada do kwietnia) w
programach robót publicznych. 100 tys. osób ma podjąć pracę, pozostałe 100 tys. natomiast otrzyma w ramach
programów kształcenie zwiększające ich szanse na zatrudnienie na rynku pracy. Największymi podmiotami
zatrudniającymi mają pozostać samorządy lokalne, a koszty wynagrodzeń i składek w ramach zimowego
programu wynieść mają 20 mld HUF i sfinansowane zostaną ze środków unijnych.
Kolejne obciążenie dla banków. Parlament uchwalił na początku listopada br. ustawę zwalniającą klientów
indywidualnych z podatku od transakcji finansowych za dwie pierwsze wypłaty z bankomatu w miesiącu, do
łącznej kwoty 150 tys. HUF (ok. 2,25 tys. zł). Koszty tego rozwiązania poniosą w całości banki, które od 1 lutego
2014 r. nie będą już mogły przerzucać kosztów tego podatku (obecnie 0,6% kwoty transakcji) na swych klientów.
Podatek od luksusu na Węgrzech prawdopodobnie od 2014 roku. Nie podano szczegółów, ale nie będzie to
dodatkowa stawka VAT. Może to być dodatkowa opłata od określonych produktów (np. nieruchomości,
samochody, jachty). Wspominało się o 35%-owym wymiarze takiej „opłaty”. Minister gospodarki zapowiedział
jednocześnie, że liniowy PIT będzie obowiązywał na pewno jeszcze przez rok.
Wynik MNB nie obciąży budżetu państwa w 2014 roku. Wg najświeższych szacunków analityków
węgierskiego banku centralnego tegoroczny bilans MNB może wykazać zero (dla porównania: rok 2012 MNB
zamknął stratą na poziomie 40 mld HUF). Z nagromadzonych wcześniej zapasów finansowych do dyspozycji
pozostało jeszcze 7 mld HUF, co oznacza, że w 2014 roku budżet nie będzie zmuszony do dofinansowania banku
centralnego, a MNB nie przyczyni się do pogorszenia bilansu budżetu państwa. Warto wiedzieć, że od 2003 roku
ustawa budżetowa nakazuje uwzględnienie wyników banku centralnego w budżecie państwa na rok przyszły.
Oznacza to poważną zmianę w porównaniu z prognozą z końca marca br. gdy przewidywano jeszcze 110 mld
HUF deficytu MNB, zmienioną następnie (w czerwcu br.) na 50 mld HUF. W trzecim kwartale br. wynik z
realizowanego kursu dewiz był natomiast wyższy od przewidywanego o 51 mld HUF, osiągając 165 mld HUF.
MFB wyemitował obligacje w USD. Agencja Reuters poinformowała o emisji przez państwowy bank rozwoju
8
MFB obligacji o wartości 750 mln USD, z odsetkami o 410 pb wyższymi powyżej amerykańskiego poziomu
referencyjnego (220 pb). Emisję zorganizowało konsorcjum składające się z Citigroup, Deutche Bank i JP Morgan.
Państwo przejmie niemal całe zadłużenie samorządów lokalnych. Na konferencji prasowej sekretarz
stanu János Lázár, szef Kancelarii Premiera, oświadczył, że rząd zamierza do końca lutego 2014 roku przejąć
kolejną transzę długów samorządów, w kwocie 420 mld HUF. Zadłużone są jeszcze miejscowości liczące powyżej
5 tys. mieszkańców. Wcześniej w trzech etapach oddłużono: w grudniu 2011 roku samorządy komitackie
(wojewódzkie), w grudniu 2012 roku samorządy mniejszych miejscowości /poniżej 5 tys. mieszkańców/, w
czerwcu br. w 40-70% oddłużono większe miejscowości /powyżej 5 tys. mieszkańców/ - łącznie zobowiązania
wyniosły 620 mld HUF. Wraz z obecnie ogłoszoną pulą suma przejętych zobowiązań samorządowych wyniesie 1
bln 40 mld HUF. Należy przypomnieć, iż zadłużenie samorządów rozrastać się zaczęło równolegle z
rozpowszechnieniem się po 2006 roku praktyki emisji obligacji i zaciągania przez samorządy kredytów
denominowanych w walutach obcych. Do 2005 roku dług węgierskich samorządów wynosił ok. 330 mld HUF, ale
już w 2010 roku podskoczył do 1 bln 200 mld HUF (z powodu nadmiernej proporcji długu denominowanego w
CHF i EUR samorządy narażone były na znaczne ryzyko kursowe). Równolegle z konsolidacją zadłużenia
samorządów – lecz zupełnie niezależnie od niej – zasadniczo zmienił się zakres zadań samorządów, po ich
reformie nie należy już do nich utrzymywanie, finansowanie szkół i służby zdrowia, zamiast tego zaś ich
obowiązki poszerzyły się o zadania związane z lokalnym rozwojem i inwestycjami (samorządy komitackie np. w
następnym okresie programowania unijnego będą mogły bezpośrednio wykorzystać 450 mld HUF środków na te
cele). Rząd ma rozpoznać podczas lokalnych wizytacji komitatów miejscowe potrzeby i możliwości inwestycyjne
(oraz popierania mśp) do końca stycznia 2014. W uzgodnieniach tych uczestniczyć mają również oddziały
komitackie izb przemysłowo-handlowych, a cały proces uzgodnień, przejęcia długów i podziału zadań zakończyć
się ma do końca lutego 2014. Węgierski Związek Banków oświadczył, że przyjmuje do wiadomości działania
rządu prowadzące do zakończenia procesu przekształcania struktury finansowej samorządów, które mają stać się
motorem rozwoju lokalnej gospodarki. Bankowcy zadeklarowali jednocześnie dalszą chęć świadczenia usług
prowadzenia rachunków bieżących na rzecz sektora samorządowego, udzielenia kredytów dla przywrócenia ich
cashflow, finansowania wkładów własnych w projektach unijnych, jak i wstępnego finansowania projektów do
czasu uzyskania środków unijnych.
Spłata wieloletnich zaległości w opłatach z tytułu dzierżawy głównym elementem wysokich
wpływów w tym roku do Narodowego Funduszu Gruntów. Z zapisów budżetowych na 2014 rok wynika, że
odpowiednik polskiej Agencji Nieruchomości Rolnych na Węgrzech - Nemzeti Földalap Kezelő, zawiadujący 1,7
mln ha gruntów państwowych (w tym 1,2 mln ha parków narodowych, lasów państwowych, 400-450 tys. ha
terenów oddanych w dzierżawę), w przyszłym roku uzyska - tytułem dzierżawy gruntów - jedynie 7,6 mld HUF
wpływów (w roku bieżącym 11,8 mld HUF). Znacząca różnica wynika z faktu, że po dokonaniu przez Fundusz w
tym roku generalnego spisu, wyceny posiadanego majątku i rewizji ponad 8 tysięcy umów dzierżawy okazało się,
że w przypadku 10% umów należało interweniować z powodu nieadekwatnych do rzeczywistości opłat lub z
uwagi na to, że opłaty w ogóle nie były zafakturowane przez Fundusz na rzecz dzierżawców od momentu
powstania Funduszu i przejęcia przez niego praw właścicielskich od swego poprzednika prawnego. Drugim
znaczącym elementem wpływu środków finansowych Funduszu Gruntów będą w przyszłym roku wpływy
pochodzące ze sprzedaży gruntów (8,5 mld HUF), co oznaczać będzie w praktyce bezprzetargową sprzedaż
działek (poniżej 3 ha) pochodzących jeszcze z programu „renta za ziemię”. Na obecną chwilę Fundusz
gospodaruje 34 tys. ha takich terenów (stanowiących współwłasność niepodzielną), z których w 2014 roku na
sprzedaż przeznaczone zostanie 13 tys. ha. W ramach programu „renty za ziemię” Fundusz wypłaci w 2014 roku
10,8 mld HUF.
Parlament uchwalił kolejną redukcję cen energii dla gospodarstw domowych. Z dniem 1 listopada br. w
9
przypadku usług ogrzewania centralnego, jak i operatorów oferujących gaz i prąd dla ludności, weszła w życie
redukcja taryf do 88,9% stawek dotychczasowych. W rezultacie obecnego, drugiego już etapu (tym razem
11,1%-owej) redukcji cen energii skala obniżania kosztów energii osiągnie 20%, licząc od grudnia 2012 roku.
Zgodnie z pozostałymi modyfikacjami, płacone dotychczas przez gospodarstwa domowe różnorakie komponenty
taryfy za energię (dotacja do przekształceń strukturalnych przemysłu węglowego (0,08 HUF/kWh), dotacja do
preferencyjnych stawek energii stosowanych wobec pracowników przemysłu elektroenergetycznego (0,07
HUF/kWh), dotacja do przekształceń struktury produkcyjnej operatorów ogrzewania centralnego 1,35 HUF/kWh)
zostały podwyższone do poziomu odpowiednio 0,17/0,2/1,71 HUF/kWh) i przerzucone na instytucjonalnych
odbiorców energii (w sumie ok. 10 mld HUF, podwyżka o 0,62 HUF/kWh), przy jednoczesnym zwolnieniu z tych
opłat gospodarstw, co ma przyczynić się do obniżenia kosztów gospodarstw o 3-4%, tj. o 1,46 HUF/kWh). Podjęto
też decyzję w kwestii przerzucenia na operatorów gazu kosztu przeglądów technicznych i bezpieczeństwa
urządzeń należących do konsumentów (przewodów gazowych i kotłowni).
Redukcja kosztów energii również dla sektora przedsiębiorstw? W wywiadzie dla “Napi Gazdasag”
minister gospodarki narodowej Mihály Varga podkreślił znaczenie cen energii dla utrzymania konkurencyjności
gospodarki wyrażając poparcie dla idei objęcia redukcją kosztów energii, po gospodarstwach domowych, także
branży przedsiębiorstw. Minister Varga powołał się tu na przykład polski, gdzie – jak stwierdził - rząd dokonał
obniżki kosztów energii w kolejności odwrotnej, zaczynając od firm. Nie obliczono jeszcze wpływu na
przyszłoroczny budżet obecnej redukcji dla gospodarstwa domowych (która wystartowała 1 listopada br.), lecz
zdaniem szefa resortu gospodarczego nie będzie potrzeby podejmowania dodatkowych działań, a po
przejściowym obniżeniu dochodów z VAT nastąpi wyrównanie, bez gwałtownych interwencji.
Porozumienie w sprawie „adriatyckiego korytarza gazowego”. Agencja Bloomberg podała, że Chorwacja,
Węgry i Ukraina porozumiały się w sprawie utworzenia “adriatyckiego korytarza gazowego”, łączącego te kraje z
gazociągiem TAP (Trans Adriatic Pipeline). Wiceminister spraw zagranicznych Chorwacji J. Klisović powiedział
Bloomberg, że premierzy trzech uczestniczących w projekcie krajów rychło złożą swe sygnatury pod tym
porozumieniem, a dzięki dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia korytarz gazowy zwiększy bezpieczeństwo
energetyczne regionu. Nowa infrastruktura ma połączyć planowany terminal LNG na wyspie Krk w Chorwacji z
gazociągiem TAP (budowany przez norweski Statoil, niemiecki E.ON SE i szwajcarską Axpo; zapewnić ma
dostawy azerskiego gazu na poziomie 10 mld m³ rocznie od granicy tureckiej poprzez Grecję i Albanię do Włoch).
MOL zbył udziały w gazowych magazynach rezerw strategicznych w Szőreg. Spółka MMBF Földgáztároló
Zrt., dysponująca magazynem zdolnym do pomieszczenia 1.900 mln m³ gazu, wybudowana w 2009 roku przez
MOL, znajdowała się dotychczas w posiadaniu jej udziałowców w następujących proporcjach: 72,46% MOL i
27,54% Węgierski Związek Składowania Węglowodorów MSZKSZ. W wyniku transakcji, o której oficjalnie
poinformowała grupa MOL na stronie internetowej budapeszteńskiej giełdy, MOL przekazał 51% udziałów
państwowemu bankowi rozwoju Magyar Fejlesztési Bank Zrt., pozostałe zaś 21,46% MSZKSZ, który tym samym
wszedł w posiadanie łącznie 49% akcji podziemnych magazynów w Szőreg. W ocenie analityków rząd uzyskał w
ten sposób nadzór właścicielski przy najmniejszych możliwych nakładach inwestycyjnych (wcześniej bowiem
planował dokonać manewru przejęcia większości 51% poprzez zakup za pośrednictwem agencji gospodarowania
mieniem narodowym MNV Zrt.). Cena transakcji na razie nie jest znana (szacuje się 145 mld HUF), a jej fizyczna
realizacja powinna dokonać się do końca br.
O środki unijne ubiegać się będą mogły również węgierskie projekty energetyczne. Komisja Europejska
określiła niemal 250 projektów, które będą mogły korzystać w latach 2014-20 z 5,85 mld EUR funduszu CEF -
10
Connecting Europe Facility, których realizację uznała za wspólny interes europejski, a które obejmują co najmniej
dwa państwa członkowskie UE, poprawiają integrację rynku i połączenie sieci energetycznych, zwiększają
bezpieczeństwo zaopatrzenia i konkurencyjność poprzez udostępnienie większej możliwości wyboru
konsumentom. Na liście znalazło się kilka inwestycji związanych z Węgrami, jak np. połączenie w kilku punktach
węgiersko-chorwacko-słoweńskiej oraz węgiersko-słowackiej sieci energii elektrycznej, połączenie gazociągiem
słowackiego Velké Zlievce i węgierskiego Vecsés poprzez miasto Balassagyarmat, budowa odcinka gazociągu
pomiędzy Austrią i Węgrami od miejscowości Ercsi do Győr, wsparcie prac nad ‘reverse-flow’ węgierskorumuńskiego gazociągu, przedłużenie azersko-gruzińskiego gazociągu AGRI od Konstancy (przez Oradeę do
Csanádpalota), połączenie węgiersko-słoweńskiej sieci gazowej (pomiędzy węgierskimi miejscowościami
Nagykanizsa i Tornyiszentmiklós oraz słoweńskimi Lendava i Kidricevo). Dotacje na wszystkie te projekty nie
będą automatyczne, konieczne będzie uczestnictwo w konkursach, a do udziału w nich uprawnione będą jedynie
inwestycje infrastrukturalne znajdujące się na liście zatwierdzonej przez KE.
Łącznik gazowy HU-SK ruszy pełną mocą w 2015 roku. Péter Szijjártó, sekretarz stanu w Kancelarii
Premiera ds. zagranicznej polityki gospodarczej, zapowiedział to po posiedzeniu węgiersko-słowackiej komisji ds.
gospodarczych w Bratysławie. W połowie przyszłego roku nowa infrastruktura ma zostać poddana testom.
Państwo podwyższa swoje udziały w spółce energetycznej MVM. Państwowa agencja zarządzająca
majątkiem MNV podwyższyła kapitał spółki energetycznej MVM o 71 mld HUF (ok. 1 mld 65 mln zł), zwiększając
tym samym swoje udziały w firmie. Do czasu oficjalnego podniesienia kapitału spółki państwo udzieli MVM
pożyczki w kwocie właśnie 71 mld HUF, która zostanie przeznaczona na pokrycie kosztów zakupu gazowej części
węgierskiej spółki niemieckiego koncernu E.ON. MVM zwiększy także swoje udziały w regionalnej energetycznej
spółce dystrybucyjnej Émász z Ózd w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén.
Obniżka cen hurtowych prądu. Redukcja kosztów energii była dotychczas krytykowana również i z tego
powodu, iż tzw. „ekstrazysk” występujący w retoryce rządowej (który operatorzy przedsiębiorstw
energetycznych osiągali ze swej działalności w ostatnich latach) był mimo wszystko najbardziej dostrzegalny na
rachunkach państwowej grupy elektroenergetycznej MVM (Magyar Villamosművek Zrt.). MVM, w wyniku
stosowania wysokich cen hurtowych osiągnął zyski rzędu 74 mld HUF, a obniżanie stawek za prąd dla ludności
przeprowadzać musieli operatorzy energii elektrycznej. 1 listopada br. doszło tu do pewnego zwrotu, ponieważ
rząd ogłosił w dzienniku ustaw obniżkę ceny 1 kW prądu dla operatorów z przeznaczeniem dla gospodarstw
domowych o 13,9% (z 17,6 HUF do 15,15 HUF). Krok ten zmniejszy zyski MVM o 20 mld HUF i zdejmie z
operatorów część ciężaru, wprowadzonego z dniem 1 listopada br., drugiego etapu redukcji cen energii, w
którym operatorzy zobowiązani są naliczać konsumentom stawki za energię elektryczną niższe o 11,1% (łączna
redukcja, to 20% od początku br.).
Węgierskie elektrownie wytwarzają coraz mniej prądu. Na podstawie najświeższych danych węgierskiego
zarządcy systemu elektro-energetycznego Mavir Zrt. w okresie I-IX 2013 produkcja prądu na Węgrzech skurczyła
się o 9,6% r/r. (negatywny rekord nastąpił w lutym br., kiedy zanotowano 20% spadek produkcji r/r). Co ciekawe,
całkowite zużycie energii elektrycznej w okresie I-IX br. obniżyło się jedynie o 0,7%.
Prąd elektryczny na Węgrzech w okresie I-IX
(GWh)
11
2012
2013
Produkcja
25,389
22,947
Import
13,308
11,622
Eksport
7,104
3,180
Import netto
6,204
8,427
Całkowite
zużycie
31,593
31,374
Węgry ostatnie pod względem poziomu optymizmu konsumentów. Spośród 60 badanych przez instytut
badawczy Nielsena państw Węgry znalazły się na samym końcu rankingu poziomu optymizmu konsumentów.
Tylko 15% pytanych na Węgrzech osób uważa swe perspektywy finansowe w najbliższych 12 miesiącach za
optymistyczne, a 8% uznaje swe perspektywy zawodowe za korzystne. Polska ulokowała się na 46. miejscu.
Badanie siły nabywczej. Regionalne różnice w sile nabywczej Węgrów są stałe, choć zwiększają się różnice
przychodów – wynika z danych firmy badawczej GfK. Mieszkańcy Budapesztu mogą się pochwalić wskaźnikiem
na poziomie 130% średniej, podczas gdy w najbiedniejszych regionach wynosi on 80-85%. Średni przychód
obywatela Węgier to 5.009 EUR i jest to 38,9% średniej unijnej. Większą siłę nabywczą niż Węgrzy mają np.
Chorwacja, Słowacja, Turcja, Czechy i Polska, podczas gdy gorsze są Czarnogóra, Rumunia, Ukraina czy
Mołdawia.
Centralny Urząd Statystyczny: 14% Węgrów żyje w biedzie. 14% populacji Węgier, czyli 1 mln 368 tys.
ludzi żyje w biedzie – ogłosił Centralny Urząd Statystyczny (KSH). Granicą biedy dla osoby samotnej jest 86 tys.
HUF (ok. 1290 zł), dla dwojga ludzi żyjących razem – 150,4 tys. HUF (ok. 2,3 tys. zł), a dla rodziny z dwojgiem
dzieci, w której oboje rodzice pracują – blisko 250 tys. HUF (ok. 3,75 tys. zł) miesięcznie.
Zarządzanie konkursami unijnymi zadaniem państwa. Zgodnie z publikacją w „Magyar Közlöny” (dziennik
urzędowy) w następnym unijnym budżecie na lata 2014-20 wykonywanie zadań związanych z wykorzystaniem
środków unijnych – dotychczas zlecanych na zewnątrz – w przyszłości powróci do zadań państwa, wykonywanych
za pomocą własnych zasobów. Państwo stworzyć ma własny instytucjonalny system polityki rozwojowej, który
zajmie się sporządzaniem dokumentacji konkursowych, a następnie - przy pomocy własnych ekspertów -
12
wesprze realizację projektów. Czynności te wykonywane będą w jednostkach na poziomie ministerialnym, na
szczeblu komitackim (wojewódzkim) oraz miast na prawach komitatu, a z ich usług i doradztwa korzystać będą
mogły samorządy lokalne i mniejszościowe, uznane przez państwo kościoły, przedsiębiorstwa państwowe oraz
mśp.
Dotychczas za zezwolenie osiedlenia się na Węgrzech zapłaciło 75 osób. Jak wynika z danych centrum
obsługi zadłużenia (ÁKK) do końca września br. zrealizowano - w formie emisji obligacji państwowych - 75
wniosków obcokrajowców w sprawie udzielenia płatnego 5-letniego (250 tys. EUR) zezwolenia na osiedlenie się
na Węgrzech. Obliczając skalę dotychczasowej sprzedaży obligacji w tej formule dochody państwa wyniosły
18,75 mln EUR (5,5 mld HUF). Rząd zakładał, że do końca bieżącego roku docelowo wyda ok. 400 pozwoleń, co
może w rezultacie przynieść ok. 100 mln EUR (30 mld HUF) wpływów do budżetu. ÁKK nie ujawniła informacji o
składzie narodowościowym ubiegających się. Obligacje ÁKK sprzedawane są przez 7 pośredników w 43 krajach
świata.
Produkty premium trzonem eksportu art. rolno-spoż. do Rosji. Minister rozwoju wsi Sándor Fazekas
powiedział po powrocie z targów przemysłu spożywczego Złota Jesień w Moskwie, gdzie Węgry były w tym roku
gościem specjalnym, że na rynku rosyjskim istnieje znaczący popyt na węgierskie produkty rolno-spożywcze
kategorii premium. Konsumenci rosyjscy poszukują węgierskich win, konserw, nasion, bydła hodowlanego,
zainteresowani są tworzeniem placówek hodowli zwierząt, „wynikami węgierskiej akwakultury słodkowodnej” czy
doświadczeniami hodowli kóz. Zdaniem ministra w następnych 3-4 latach eksport rolny do Rosji zwiększyć się
może o 15-20%, a rynek rosyjski w przyszłości może spełniać podobną rolę w węgierskim eksporcie żywności jak
w latach 70. czy 80. ubiegłego stulecia. Obecnie natomiast Węgry muszą zdobywać rynek rosyjski właśnie
produktami klasy premium.
Banki spółdzielcze nabędą akcje węgierskiej poczty. Według komunikatu Ministerstwa Rozwoju węgierska
poczta (spółka Magyar Posta Zrt.) oraz nowo utworzona organizacja integrująca banki spółdzielcze (Szövetkezeti
Hitelintézetek Integrációs Szervezete) zacieśnią swe więzy, ta ostatnia bowiem nabędzie 25% pakiet akcji minus
jeden głos w Magyar Posta Zrt., która z kolei nabędzie akcje banku centralnego banków spółdzielczych
Takarékbank Zrt. Wartość transakcji uiszczona ma zostać w gotówce, a z uwagi na to, że sprzedaż akcji poczty
następuje - zgodnie z postanowieniem rządu opublikowanym w Dzienniku Ustaw Magyar Közlöny – ze względu na
ważny cel państwowy, transakcja zrealizowana zostanie bez ogłaszania przetargu. Współpraca pomiędzy pocztą i
bankami spółdzielczymi jest uzasadniana faktem, że w wielu miejscowościach funkcjonują albo tylko urzędy
pocztowe, albo tylko bank spółdzielczy i tylko za ich pośrednictwem da się zapewnić, by usługi pocztowe,
ubezpieczeniowe, bankowo-inwestycyjne pokrywały terytorium całego kraju i dotarły również do małych
miejscowości.
Płaca minimalna powyżej 100 tys. HUF? Rząd zasygnalizował gotowość do rozmów z organizacjami
pracodawców i pracobiorców w sprawie podwyższenia w 2014 roku poziomu płacy minimalnej do poziomu
powyżej 100 tys. HUF (ok. 1.500 zł). Negocjacje trwać mają do początku grudnia br. Wstępne stanowiska
organizacji: pracodawcy optują za wzrostem zgodnym ze wzrostem inflacji (2,4%), pracobiorcy za 2,4%+2,0%
(prognozowany przez rząd wzrost gospodarczy w 2014 roku)+1,0%=5,4%. Rząd za punkt wyjścia do rozmów
uważa utrzymanie wartości płac na realnym poziomie (2,4%). Płaca minimalna wynosi obecnie na Węgrzech 98
tys. HUF (ok. 1.470 zł), ok. 750 tys. osób jest zatrudnionych na takich warunkach (2 tys. HUF, o które miałaby
wzrosnąć płaca minimalna, to równowartość ok. 30 zł).
13
Péter Szijjártó o węgierskich inwestycjach w regionie. Sekretarz stanu ds. zagranicznej polityki
gospodarczej, komentując otwarcie centrum handlowego przy Dworcu Głównym w Poznaniu, zbudowanego przez
węgierskie konsorcjum TriGránit, powiedział w stolicy Wielkopolski, że kluczowym elementem polityki
gospodarczej Węgier jest nawiązywanie kontaktów w Europie Wschodniej, a inwestycje polsko-węgierskie
odgrywają w tym procesie ważną rolę. Największa inwestycja koncernu TriGránit w Polsce (jej wartość to 385 mln
EUR) zrealizowana została przy udziale inwestycyjnym przyszłych najemców, polskich kolei oraz konsorcjum
Europa Capital (składającego się z Banku Zachodniego WBK, Raiffeisen Bank Polska SA, Nordea Bank Polska SA,
BRE Bank SA i HYPO NOE). Inwestycja ruszyła w sierpniu 2011 roku, której pierwszą fazę – dworzec kolejowy –
ukończono w maju 2012 roku. Obecnie oddane do użytku centrum handlowe obejmuje 164 tys. m² powierzchni
brutto, w tym 58 tys. m² powierzchni przeznaczonej na handel detaliczny, 230 sklepów, 1500 miejsc
parkingowych, 35 punktów gastronomicznych, zbudowano też 2,5 km drogi rowerowej i 3 km drogi
czteropasmowej. Kompleks budowlany uzupełniony zostanie w trzeciej fazie budowy (w 2015 roku) o centrum
konferencyjne, hotel i biurowce. Inwestycja zapewni miejsce pracy dla 2,5 tys. osób. W polskich, a w
szczególności w wielkopolskich mediach inwestycja TriGránitu jest jednak krytykowana za zmarginalizowanie
funkcji dworcowej i dominację części komercyjnej oraz złe rozwiązania komunikacyjne.
Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
2009
2010
2011
2012
2013
Wzrost PKB (%)
-6,3
1,2
1,7
-1,7
0,1 (II kwartał)
Produkcja
przemysłowa (%)
-17,7
10,5
5,4
-1,7
0,9 (VIII)
Inflacja (%)
4,2
4,9
3,9
5,7
1,4 (IX)
Bezrobocie (%)
10,0
11,2
10,9
10,7
9,8 (III kwartał)
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr.:
14
Wydział Poliyczno-Ekonomiczny
Ambasady RP w Budapeszcie
15