4. przykazanie

IV PRZYKAZANIE
BRZMIENIE:
 Wj 20, 12
Czcij ojca twego i matkę
twoją, abyś długo żył na
ziemi, którą Pan, Bóg twój,
da tobie.
 Pwt 5, 16
Czcij swego ojca i swoją
matkę, jak ci nakazał Pan,
Bóg twój, abyś długo żył i
aby ci się dobrze
powodziło, na ziemi, którą
ci daje Pan, Bóg twój.
Trochę tradycji:
 W tradycji religijnej rodzina to najważniejsza jednostka
społeczna, wspólnota duchowa, której członkowie wzajemnie
mobilizują się do rozwoju i miłości. Przychodzące na świat
dziecko zostało powołane do życia nie tylko przez Boga, ale
również przez rodziców. To oni od początku otaczali go opiekę i
miłością, przekazali wiedzę i wpoili wiarę w Boga. Matka i ojciec,
tu na ziemi, są – można powiedzieć – przedstawicielami Boga,
który, jak wiadomo, jest Ojcem każdego wierzącego człowieka.
Pan przekazał nasze życie w ręce rodziców, abyśmy wzrastali w
spokoju i wierze.
Znaczenie i zasięg przykazania:
Bóg poprzez czwarte przykazanie domaga się
okazywania miłości, czci oraz wdzięczności rodzicom i
osobom z naszej rodziny. Należy także spełniać
obowiązki wobec naszych opiekunów, aby odwdzięczyć
się im za wszystkie lata poświęceń. Bóg nakazuje
czczenie rodziców, gdyż są oni na ziemi symbolem
Boskiej opieki.
Znaczenie i zasięg przykazania:
Katechizm Kościoła Katolickiego stwierdza również, iż
treść przykazania zapewne nie dotyczy tylko rodziców,
ale też rozciąga się na obowiązki uczniów w stosunku
do nauczycieli, podwładnych w stosunku do
przełożonych, obywateli w stosunku do ojczyzny, i tak
dalej. Przykazanie to obejmuje i zawiera również
obowiązki rodziców i wszystkich, którzy sprawują
władzę nad innymi.
CO TO ZNACZY „CZCIĆ”?
 Kochać miłością pełną szacunku.
Słowo „czcij” – znajdujące się na początku tego przykazania –
odpowiada hebrajskiemu czasownikowi kabbed, co znaczy:
wyznaj, że ktoś jest ważny, znaczący, wielki, oddaj mu cześć,
szacunek, chwałę (1), poważaj, szanuj, ceń. W greckiej Septuagincie
odpowiednikiem „czcij” jest czasownik tíma. Czasownik ten wyraża
relację między kimś niższym a kimś wyższym. Między kimś małym a
kimś wielkim.
CO TO ZNACZY „CZCIĆ”?
 Oddawać religijną cześć.
Związek z rodzicami jest przedłużeniem naszego związku z
Bogiem. To od Boga pochodzi wszelkie ojcostwo i macierzyństwo.
„Czcić” oznacza zatem coś więcej niż tylko „szanować”, bo
rodzicom przyznaje się tu jakby cechy osób świętych. Dla
Hebrajczyków życie było sprawą świętą, było jakby dotknięciem
Boga, który jest jego jedynym Dawcą i Panem. Wszystko, co się
wiązało z tą przedziwną mocą, która nie była z człowieka, miało
charakter święty.
RODZICE
Warto zauważyć, że tekst przykazania nie odnosi się literalnie do
„rodziców”, lecz do „ojca” i „matki”. Biblijny ojciec jest postacią
pierwszoplanową; wokół niego skupia się cały dom. On nim kieruje.
Jemu podlegają kobiety, dzieci i niewolnicy a także dobra
materialne, dlatego rodzina zwana jest czasami „domem ojca”.
Z kolei „matka” – poza fizycznym znaczeniem – może oznaczać w
Biblii także teściową (Rdz 37,10). „Czcij twego ojca i twoją matkę”
niektórzy uznają za najstarsze świadectwo przekonania o równości
płci.
OSOBY STARSZE
W Nowym Testamencie słowo „ojciec” i „matka”
występuje nie tylko w znaczeniu węższym, ale również
w sensie przenośnym. Duch Ewangelii każe nam
wypełniać to przykazanie nie tylko w stosunku do
rodziców, ale w ogóle wobec ludzi starszych
KOŚCIÓŁ
Jako chrześcijanie mamy na ziemi jeszcze jedną Matkę, jest nią
Kościół. Podobnie jak matka ziemska urodziła nas i wychowała jako
ludzi, tak Ecclesia, Matka-Kościół, urodziła nas i wychowuje jako
dzieci Boże. Urodziła nas przez chrzest do życia Bożego,
podtrzymuje to życie słowem Bożym i Ciałem Pańskim, pielęgnuje
nas i leczy za pomocą sakramentu pokuty. Głosząc słowo Boże,
Kościół objawia rodzinie chrześcijańskiej jej prawdziwą tożsamość,
to, czym ona jest naprawdę i czym powinna być wedle zamysłu
Bożego. Sprawując sakramenty – wzbogaca i umacnia rodzinę
chrześcijańską łaską Chrystusa.
OJCZYZNA
Ze czci dla rodziców wyrasta miłość do społeczeństwa w którym
się wyrosło, zwana też miłością ojczyzny lub patriotyzmem.
Prawdziwa miłość ojczyzny łączy się z głębokim szacunkiem dla
wszystkiego, co stanowi o wartości innych narodów.
Patriotyzmowi przeciwstawia się jego zwyrodnienie, czyli
szowinizm i ksenofobia, w których główną rolę nie odgrywa miłość
własnego narodu, ale nienawiść do obcych.
Grzechy przeciwko IV przykazaniu:
Dzieci:
a) Złe odnoszenie się do rodziców, dziadków, wychowawców,
nauczycieli i osób, którym winniśmy posłuszeństwo;
b) Zapomnienie o rodzicach i dziadkach. Brak troski o ich życie i
zdrowie, zwłaszcza gdy są już w podeszłym wieku;
c) Brak modlitwy za rodziców;
d) Brak uczciwości, prawdomówności w relacjach z nimi;
e) Brak dbałości o dobre imię rodziców i przełożonych;
f) Wstydzenie się swoich rodziców;
g) Unikanie podejmowania codziennych obowiązków domowych.
Brak gotowości do wzięcia odpowiedzialności za sprawy domowe i
rodzinne.
Rodzice:
a) Brak troski o wychowanie dzieci, o przygotowanie ich do
samodzielnego życia w rodzinie i społeczeństwie;
b) Brak troski o rozwój wiary dziecka; dawanie złego przykładu,
jeśli chodzi np. o praktyki religijne (nieuczestniczenie we Mszy św.,
brak modlitwy) czy zły sposób odnoszenia się do ludzi, niewłaściwe
słownictwo itp.;
c) Spełnianie wszelkich zachcianek dzieci;
d) Zaniedbywanie spraw związanych z wykształceniem dzieci;
e) Brak troski o wybór zawodu i drogi życiowej przez dzieci.
Małżonkowie
a) Brak szczerości wobec małżonka;
b) Brak wzajemnego zaufania;
c) Brak wzajemnego szacunku;
d) Krzywdzenie małżonka / małżonki;
e) Pozostawienie małżonka samemu sobie w trudnej sytuacji
życiowej, np. w chorobie lub innym nieszczęściu;
f) Brak zainteresowania życiem, pracą, problemami
współmałżonka; egoistyczne przeżywanie związku.
Słowa Jana Pawła II
„Przykazanie to ma znaczenie kluczowe dla tego, jak układają
się stosunki między pokoleniami nie tylko w rodzinie, ale w
całym społeczeństwie. [...] Na tych właśnie najstarszych
musimy patrzeć z szacunkiem (czcij!). Im bowiem rodziny
zawdzięczają swój byt, wychowanie, utrzymanie za cenę ich
ciężkiej pracy, a nieraz wielu cierpień. Nie mogą być tak
traktowani, jakby byli niepotrzebni. Chociaż czasem brakuje
im już sił, aby spełnić nawet najprostsze czynności, to
przecież mają oni doświadczenie życiowe i tę mądrość, której
często brak młodym” (Jan Paweł II, Anioł Pański –
31.12.1978).
Koniec :D