Nr 641. Pomoc przedakcesyjna Unii

KANCELARIA SEJMU
BIURO STUDIÓW
I EKSPERTYZ
WYDZIAŁ ANALIZ
EKONOMICZNYCH
I SPOŁECZNYCH
Listopad 1998
Pomoc przedakcesyjna
Unii Europejskiej
dla krajów Europy Środkowej
i Wschodniej
Hanna Rasz
Informacja
Nr 641
W marcu 1998 r. Komisja Europejska przedłożyła Radzie Unii
Europejskiej projekty rozporządzeń o wspólnotowym wsparciu
przedakcesyjnym dla rolnictwa i rozwoju wsi w kandydujących krajach
Europy Środkowej i Wschodniej, o utworzeniu Przedakcesyjnego
Instrumentu Polityki Strukturalnej oraz o koordynacji pomocy
przedczłonkowskiej. Projekty te są kontynuacją prac zaproponowanych w
dokumencie "Agenda 2000" i przedłożeniem rozwiązań niezbędnych dla
wzmocnienia strategii przedczłonkowskiej dla wszystkich państw Europy
Środkowej i Wschodniej. Projekty te określają priorytetowe obszary
wsparcia strukturalnego i podają zasady udzielania pomocy.
BSE
1
1. Wielkość pomocy w latach 2000-2006
W planowanym na lata 2000-2006 budżecie Unii z Funduszy Strukturalnych i Funduszu
Kohezyjnego przeznacza się dla nowych krajów członkowskich kwotę środków łącznie w
wysokości 45 mld ECU.
Ogólna wielkość wspólnotowej pomocy przedakcesyjnej dla krajów Europy Środkowej i
Wschodniej będzie w latach 2000-2006 utrzymywać się na stałym poziomie 3 mld ECU
rocznie, w tym na cele strukturalne 1 mld ECU i na cele rozwoju rolnictwa 0,5 mld ECU oraz
na pomoc z programu PHARE - 1,5 mld ECU.
W "Agendzie 2000" przyjęto, że środki finansowe wsparcia polityki strukturalnej, w stałej
wysokości 1 miliarda ECU rocznie, będą przekazywane początkowo wszystkim krajom
starającym się o przyjęcie do Unii, a następnie skierowane głównie do państw, które miałyby
stać się członkami Unii w późniejszym terminie. Celem tej pomocy w formie transferów z
Funduszu Kohezyjnego, będzie przede wszystkim dostosowanie infrastruktury w krajachbeneficjentach do poziomu Unii, zwłaszcza w dziedzinie transportu i ochrony środowiska.
Pomoc przedakcesyjna dla sektora rolnego, w wysokości blisko 500 mln ECU rocznie,
będzie udzielana od 2000 r. Będzie ona związana z realizacją celów priorytetowych, jak np.:
doskonalenie zmian strukturalnych, poprawa marketingu i metod kontroli jakości produktów
spożywczych. Działania wspierające będą zgodne z programami krajowymi, jednocześnie
powinny one zapewnić finansowanie specjalnych zintegrowanych programów rozwoju, które
wesprą inicjatywy lokalne.
Przyjęto, że wysokość środków pomocowych w skali rocznej powinna być zwiększana
stopniowo, nie przekraczając jednak poziomu 4% PKB danego państwa, licząc łącznie pomoc
z Funduszy Strukturalnych i Funduszu Kohezyjnego.
W planowanym na lata 2000-2006 budżecie Unii finansowanie polityki strukturalnej
(łącznie z wydatkami, które dokonywane będą na rzecz krajów dopiero wstępujących do
ugrupowania) nie zostanie zwiększone i nie przekroczy obecnych 0,46 % PKB,
wytwarzanego na obszarze Unii.
2. Pomoc przedakcesyjna dla rolnictwa
W marcu 1998 r. Komisja Europejska przedłożyła Radzie Unii Europejskiej projekt
rozporządzenia o wspólnotowym wsparciu przedakcesyjnym dla rolnictwa i rozwoju wsi w
kandydujących krajach Europy Środkowej i Wschodniej1. Projekt ten jest kontynuacją prac
zaproponowanych w dokumencie "Agenda 2000" i przedłożeniem rozwiązań niezbędnych dla
wzmocnienia strategii przedczłonkowskiej dla wszystkich państw Europy Środkowej i
Wschodniej. Projekt ten określa priorytetowe obszary wsparcia strukturalnego dla rolnictwa i
podaje zasady udzielania pomocy.
Rozporządzenie tworzy ramy wspólnotowego wsparcia dla rolnictwa i zrównoważonego
rozwoju wsi w okresie przedakcesyjnym w następujących kandydujących krajach: Bułgaria,
Republika Czeska, Estonia, Węgry , Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia.
W projekcie rozporządzenia Rady Unii Europejskiej w sprawie pomocy przedakcesyjnej
dla rolnictwa przewidziano wsparcie finansowe dla następujących działań:
1
Proposal for Council Regulation (EC) on Community support for pre-accession measures for agriculturee
and rural development in the applicant countries of Central and Eastern Europe in the pre-accession period,
submitted by the Commision on 19 March 1998, (OJ C 150/98 z 16 maja 1998 r.).
2
BSE
1. inwestycje w gospodarstwach rolnych,
2. poprawa przetwórstwa i dystrybucji artykułów rolnych i rybnych,
3. doskonalenie struktur kontroli jakości oraz nadzoru weterynaryjnego i fitosanitarnego,
4. technologie produkcji rolniczej przyjazne dla środowiska naturalnego oraz krajobrazu
wiejskiego,
5. rozwój i różnicowanie działalności gospodarczej w celu tworzenia nowych miejsc
pracy i źródeł dochodu,
6. wprowadzanie zastępstw i usług w zakresie zarządzania gospodarstwami rolniczymi,
7. tworzenie grup producenckich,
8. odnowa i rozwój wsi oraz ochrona dziedzictwa obszarów wiejskich,
9. tworzenie i unowocześnienie systemu rejestracji gruntów,
10. poprawa struktury agrarnej oraz scalanie gruntów,
11. doskonalenie systemu szkoleń zawodowych,
12. rozwój i doskonalenie infrastruktury na obszarach wiejskich,
13. zagospodarowanie zasobów wodnych,
14. gospodarka leśna, w tym: zalesienia, inwestycje w prywatnych gospodarstwach leśnych, przetwórstwo i marketing produktów leśnych,
15. pomoc techniczna w zakresie działań objętych tym rozporządzeniem - włącznie ze
studiami wspierającymi przygotowanie i monitoring programu, kampanie informacyjne i reklamowe.
Przydział dla każdego kandydującego kraju środków finansowych na pomoc przedakcesyjną będzie odbywać się według takich kryteriów, jak:
- liczba ludności rolniczej,
- powierzchnia użytków rolnych, wysokość produktu krajowego brutto (PKB) obliczonego według parytetu siły nabywczej,
- specyfika sytuacji terytorialnej.
Warunki uzyskania pomocy są następujące:
1. Pomoc Unii będzie uzupełnieniem działań krajowych.
2. Działania będą przedmiotem planu sporządzonego na najbardziej odpowiednim szczeblu terytorialnym.
3. Plan będzie przygotowany przez kompetentne władze wyznaczone przez kraj kandydujący i przedkładany Komisji po konsultacjach z kompetentnymi władzami i organizacjami na
odpowiednim szczeblu.
4. W planach rozwoju kandydujące kraje zapewnią przyznanie priorytetu działaniom mającym na celu poprawę efektywności rynkowej, podniesienie norm jakościowych i zdrowotnych oraz służącym utrzymaniu istniejących miejsc pracy i tworzeniu nowych możliwości
zatrudnienia na obszarach wiejskich.
5. Plan rozwoju wsi zostanie przedłożony najprędzej jak to możliwe, nie później niż po
upływie 6 miesięcy od daty wejścia w życie tego rozporządzenia tj. od 1 stycznia 2000.
6. Plany rozwoju wsi będą obejmować okres do siedmiu lat począwszy od 1 stycznia 2000
r. i będą zawierać:
- ilościowy opis aktualnej sytuacji, ukazujący niedostatki,
- opis proponowanej strategii, jej cele, priorytety i zasięg geograficzny,
- oszacowanie przewidywanych skutków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych,
- wykaz środków finansowych krajowych, wspólnotowych i prywatnych przeznaczonych
w planie,
- wykaz finansowy na każdy rok w odniesieniu do każdego źródła wykorzystywanego w
programie,
- nazwę władz lub organów odpowiedzialnych za realizację programu,
BSE
3
- listę "beneficjentów finalnych" - organizacji, przedsiębiorstw publicznych lub prywatnych odpowiedzialnych za przeprowadzenie działań,
- opis działań w celu wdrożenia planów, w tym schematy pomocy,
- warunki zapewniające prawidłową realizację programu, monitoring, kontrola, kary,
- wyniki konsultacji oraz postanowienia przyjęte w celu powiązania kompetentnych władz
i organów oraz odpowiednich partnerów gospodarczych, społecznych i ekologicznych.
7. Udział Wspólnoty w realizacji programu rozwoju wsi może stanowić do 75% ogółu
wydatków publicznych. Jedynie finansowanie monitoringu programu Wspólnoty oraz działań
podejmowanych z inicjatywy Komisji (badań wstępnych, podróży w ramach wymiany, prowadzenie ocen i kontroli) oraz kampanii informacyjnych i reklamowych może stanowić do
100% kosztu całkowitego.
Udział Wspólnoty będzie finansowany przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF).
3. Pomoc dla rolnictwa z chwilą przystąpienia do Unii
Wydatki Unii na rolnictwo dla krajów kandydujących do Unii obejmą również środki
związane z uzyskaniem dostępu przez nowe państwa członkowskie do wspólnotowych organizacji rynku (szacowane na 1,1-1,4 mld ECU rocznie), zwiększone fundusze wspomagające i
specjalną pomoc modernizacyjną, która byłaby kontynuacją pomocy przedczłonkowskiej (dodatkowa suma, rosnąca z 0,6 do 2,5 mld ECU z chwilą przystąpienia do Unii).
Jak podano w Agendzie 2000, nie przewiduje się stosowania systemu bezpośrednich
kompensat dla rolników z nowych państw członkowskich. Stanowisko to jest uzasadniane
przypuszczeniem, że po przyjęciu Wspólnej Polityki Rolną, producenci z państw, które wejdą
do Unii, najprawdopodobniej spotkają się z podwyżkami cen. Jeśli dojdą do tego bezpośrednie kompensaty, to dla wielu z nich będzie to równoznaczne z osiągnięciem nadzwyczajnych
przychodów pieniężnych. Znaczny wzrost dochodów rolników, wyłącznie dzięki bezpośrednim kompensatom, stanowi ryzyko wywołania dysproporcji dochodów i może spowodować
napięcia społeczne w niektórych krajach i regionach. Ponadto, państwa kandydujące bardzo
potrzebują inwestycji strukturalnych w rolnictwie i ściśle z nim powiązanych sektorach około
rolnych, biorąc pod uwagę trudności strukturalne jakie należy pokonać i generalnie rozwój
wsi.
4. Wsparcie finansowe polityki strukturalnej
Pomoc ta będzie udzielana na dwóch płaszczyznach:
1. Najpilniejszym zadaniem musi być dokładne zapoznanie krajów kandydujących z celami i procedurami korzystania z funduszy strukturalnych.
2. Drugi aspekt dotyczy uruchomienia ze środków funduszy strukturalnych od 2000 r. dla
bezpośredniego finansowania działań w krajach kandydujących w formie pomocy przedczłonkowskiej.
Obecną organizację pomocy Unii dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej autorzy
Agendy oceniają jako wyraźnie nieadekwatną do nowych zadań. Zaproponowano nową formę
organizacji wzajemnych stosunków, która stałaby się głównym instrumentem realizacji strategii przedakcesyjnej, a mianowicie "Partnerstwo dla członkostwa". Podstawową cechą nowej
formuły współpracy byłoby ujęcie w jednolite ramy wszystkich rodzajów pomocy świadczonej przez Unię danemu krajowi. Ramy te tworzone byłyby przez tzw. umowy w sprawie finansowania, zawierane na okresy roczne i stanowiące zobowiązanie Unii do udzielania pomocy o określonych rozmiarach na określone cele. Natomiast podstawę jej uruchamiania sta-
4
BSE
nowiłby ściśle określony program przygotowań do członkostwa, który określałby "ścieżkę
dojścia" do tych celów. Nad tworzeniem i realizacją takiego programu pracowaliby wspólnie
przedstawiciele Unii i kraju kandydującego.
Program zawierałby zobowiązania kandydata do podjęcia uzgodnionych z Komisją Europejską (zwykle wymienionych w Avis priorytetowych działań przygotowujących do wprowadzenia acquis oraz kalendarza ich wdrażania. To w jakim stopniu określony kraj wywiązuje
się z tych zobowiązań podlegałoby corocznej ocenie, przedstawianej w formie raportu Komisji dla Rady Europejskiej. Uzyskanie oceny pozytywnej nie tylko warunkowałoby wykonanie
umowy finansowej, ale także miałoby istotne znaczenie dla przebiegu negocjacji członkowskich. Wprowadzenie formuły "Partnerstwa dla członkostwa" poddawałoby działania podejmowane tak przez Unię, jak i przez kraje aplikujące znacznie ostrzejszej niż obecnie dyscyplinie, zwiększając w ten sposób ich efektywność.
Unia musiałaby odpowiednio wcześnie zmobilizować określone środki finansowe. Dążąc
do członkostwa kraje musiałyby precyzyjnie wyznaczyć priorytetowe cele i sposób oraz terminarz ich realizacji, jak również obliczyć ile środków z własnych zasobów będą modły na to
przeznaczyć.
Autorzy Agendy zdają sobie sprawę, że nowe kraje członkowskie napotykają na trudności
we wprowadzaniu wspólnych polityk strukturalnych. Oceniają jednak, że okres 5-10 lat powinien im wystarczyć na ich przezwyciężenie. Okres ten - którego długość zależy od obecnej
sytuacji w konkretnych krajach - trzeba podzielić na trzy fazy:
1. lata 1997-1999, kiedy to będą one mogły uzyskać pomoc przedakcesyjną tylko jeśli
wygospodaruje się na to środki w ramach obecnego planu budżetowego (mowa jest o 1,3 mld
ECU na rok 1999),
2. okres od 2000 r. do daty akcesji, kiedy to powinny one otrzymać specjalną pomoc służącą ich przygotowaniu do wdrożenia Funduszy Strukturalnych,
3. okres po akcesji, kiedy to zobowiązane są one wdrożyć wspólną politykę strukturalną.
Od początku tego okresu, tj. również w czasie trwania okresu przejściowego, powinny one
móc korzystać tak z Funduszy Strukturalnych, jak i z Funduszu Spójności.
Rada Europejska na spotkaniu w Luksemburgu, które odbyło się w grudniu 1997 r. podjęła decyzję o utworzeniu Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej - ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-accession). Tak zwany Fundusz Przedakcesyjny ma funkcjonować w latach 2000-2006.
W marcu 1998 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt rozporządzenia o utworzeniu
specjalnego Funduszu Przedakcesyjnego dla państw ubiegających się o członkostwo w UE2.
Środki tego funduszu przeznaczone będą dla transportu i ochrony środowiska. Wkład finansowy funduszu dla rozwoju systemu transportowego ma być przeznaczony na środki infrastruktury transportowej, zwłaszcza takie, które są projektami wspólnego zainteresowania
obu stron i które umożliwią beneficjentom spełnienie warunków Partnerstwa dla Członkostwa, w tym i obsługę sieci krajowych i wewnętrznych powiązań z sieciami międzynarodowymi.
Tworzone przez poszczególne kraje Programy Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej
miałyby funkcjonować na zasadach zbliżonych do Funduszu Spójności. Programy oparte
byłyby na dużych projektach (minimum 5 mln ECU) dotyczących głównie ochrony
środowiska i transportu. Powinny być to przedsięwzięcia o dużej skali w celu zapewnienia
odpowiednich rezultatów w wymienionych dziedzinach.
2
Proposal for a Council Regulation (EC) establishing an Instrument for Structural Policies for PreAccession, submitted by the Commission on 19 march 1998, (OJ C 164/98 z 29 maja 1998 r.).
BSE
5
Niewielka część budżetu funduszu ma być przeznaczona na finansowanie działań
uzupełniających i przygotowawczych oraz pomocy technicznej.
Pomoc Wspólnoty w ramach funduszu może przyjąć jedną z następujących form:
- bezzwrotną pomoc bezpośrednią,
- pomoc zwrotną,
- subsydiowanie stóp procentowych,
- gwarantowanie subsydium (guarantee free subsidy),
- udział w kapitale o dużym ryzyku, itp.
Wielkość pomocy udzielanej w ramach funduszu może wynosić do 85% publicznych lub
innych ekwiwalentnych wydatków związanych z danym przedsięwzięciem.
Wydatki na pomoc techniczną, która może także obejmować akcje informacyjne i propagujące mogą być pokrywane w 100%, ale nie powinny przekroczyć 2% całej kwoty do dyspozycji funduszu.
Ocena i zatwierdzanie projektów opierać się będzie na narodowych programach dotyczących transportu i ochrony środowiska.
Wielkość środków finansowych alokowanych w kraju-beneficjenta zależeć będzie od:
liczby ludności, PKB na 1 mieszkańca (wg parytetu siły nabywczej) oraz powierzchni danego
kraju.
Zarządzanie środkami finansowymi w ramach funduszu ma odbywać się zgodnie z zasadami w zakresie budżetu wspólnotowego. Projekty przyjęte przez Komisję powinny zawierać
memorandum finansowe wraz ze szczegółami dotyczącymi płatności, zarządzania, oceny i
kontroli systemu.
Wnioski o pomoc finansową z Funduszu Przedakcesyjnego powinny zawierać nazwę instytucji odpowiedzialnej za koordynację użytkowania środków finansowych, kalendarz prowadzonych działań, ich koszt i analizę spodziewanych korzyści.
Monitoring i ocenę mechanizmów zarządzających funduszem będą prowadziły Komisja
Europejska i kraj-beneficjent wspólnie, zgodnie z procedurą określoną w memorandum.
Oprócz tego kraj-beneficjent powinien informować Komisję raz do roku o działaniach podjętych w ramach realizacji programów, określić sposób zarządzania i kontroli nad środkami
finansowymi.
Komisja zobowiązana jest do sporządzania rocznych raportów w sprawie funkcjonowania
funduszu i przedstawiania ich Parlamentowi Europejskiemu, Radzie UE, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów.
Roczny raport ma zawierać informacje dotyczące:
- wielkości pomocy finansowej przekazanej w ramach funduszu na realizację projektów w
państwach Europy Środkowej i Wschodniej w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury
transportowej,
- wkładu Funduszu we wprowadzanie w krajach kandydujących do członkostwa w UE zasad wspólnotowej polityki ochrony środowiska oraz wzmocnienie infrastruktury transportowej,
- wysiłków inwestycyjnych krajów-beneficjentów w obszarze ochrony środowiska i w
transporcie,
- finansowania studiów przygotowawczych i wsparcia technicznego,
- rezultatów ocen monitoringu,
- działań propagujących.
Z dniem 1 stycznia 2000 r., a w każdym razie nie później niż 1 stycznia 2002 r. krajbeneficjent powinien stworzyć odpowiedni system zarządzania i kontroli nad środkami
otrzymanymi w ramach funduszu.
Komisja Europejska, jak również Trybunał Rewidentów Księgowych mogą dokonywać
kontroli technicznej i finansowej na miejscu w krajach-beneficjentach.
6
BSE
Państwa o PNB na głowę mieszkańca mniejszym niż 90% średniej dla UE kwalifikują się
do otrzymania pomocy z Funduszu Przedakcesyjnego.
Opracowany przez Komisję projekt rozporządzenia jest identyczny z aktem prawnym,
który reguluje działalność Funduszu Spójności.
Programy strukturalne w ramach funduszu mogą być dofinansowywane przez Europejski
Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Bank Światowy.
5. Program PHARE
Program PHARE jest i pozostanie głównym instrumentem pomocy. W myśl przyjętych
przez Komisję wytycznych - zasadniczym celem PHARE jest właściwe przygotowanie do
członkostwa krajów ubiegających się o nie. Można to osiągnąć dzięki skoncentrowaniu pomocy na dwóch kluczowych priorytetach: budowanie stosownej struktury instytucjonalnej
(30% budżetu) oraz finansowaniu projektów inwestycyjnych (na co zostanie przeznaczone 70
% budżetu PHARE dla krajów kandydujących). Skuteczność działań programu PHARE powinna zostać wzmocniona dzięki zreformowaniu metod administrowania nimi, tj.:
- koncentracji projektów na priorytetach wdrażania acquis (tzn. stosowania zasad i standardów Wspólnoty oraz całości działań związanych z wdrażaniem wspólnej polityki) określonych w Partnerstwie na rzecz Członkostwa,
- poprawie wykonywania budżetu,
- radykalnemu zwiększeniu liczby i zakresu projektów,
- systematycznej decentralizacji zarządzania na korzyść krajów otrzymujących pomoc.
Finansując regionalne projekty strukturalne, program PHARE przejmie metody operacyjne funduszy strukturalnych. PHARE powinno również pełnić rolę katalizatora przyciągającego do współfinansowania poszczególnych operacji inne instytucje finansowe, w tym Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Bank Światowy oraz sektor
prywatny.
6. Koordynacja pomocy przedczłonkowskiej
Komisja Europejska podkreśliła potrzebę koordynacji Funduszu Przedakcesyjnego z projektami PHARE i pomocy przedczłonkowskiej dla rolnictwa. Decydującą rolę w sprawie koordynacji będzie odgrywało specjalne rozporządzenie, którego projekt przygotowała Komisja,
a które miałoby wejść w życie w 2000 r.3 W projekcie rozporządzenia wyszczególnione
zostały dziedziny, które finansowane będą z Funduszu Przedakcesyjnego (ochrona
środowiska, transport), funduszu PHARE (budowa instytucji, restrukturyzacja przemysłu,
rozwój regionalny) oraz funduszu przedczłonkowskiego dla rolnictwa i rozwoju obszarów
wiejskich.
W celu koordynacji Funduszu Przedakcesyjnego z funduszem PHARE oraz
przedczłonkowskim funduszem dla rolnictwa proponuje się stworzyć Komitet Koordynacji, w
skład którego mają wchodzić przedstawiciele państw członkowskich, przedstawiciel
Europejskiego Banku Inwestycyjnego (bez prawa głosu) oraz przedstawiciel Komisji
Europejskiej (jako przewodniczący Komitetu).
3
Proposal for a Council Regulation (EC) on coordinating aid to the applicant countries in the framework of
the pre-accesion strategy, submitted by the Commission on 19 March 1998 (OJ C 140/98 z 5 maja 1998 r.).
BSE
7
7. Wnioski dla Polski
W "Raporcie Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej zawierającym ocenę stopnia
dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej" w zakresie funduszy
strukturalnych podkreślono, że dostosowania wymagają kwestie dotyczące rozwiązań
administracyjnych. Muszą one być skoordynowane z całością budowanego w Polsce systemu
realizacji programów strukturalnych UE. Dostosowanie struktur administracyjnych oraz
umiejętność zarządzania środkami pomocowymi będzie jednym z ważniejszych etapów jakie
będziemy musieli pokonać. Szczególnie ważne będzie ukształtowanie sieci instytucji
zarządzających środkami z funduszy strukturalnych w sposób zdecentralizowany i tworzenie
właściwych połączeń operacyjnych i dróg przepływu środków pomocowych i
przedakcesyjnych do wybranych regionów, a także systemów kontroli ich wydatkowania.
Zasadniczym warunkiem otrzymania środków przedakcesyjnych dla rolnictwa jest przygotowanie programu, który uwzględniając istniejącą sytuację i potrzeby, określi kierunki zakładanych działań, ich spodziewane efekty oraz plan finansowy. Program ten musi także
wskazać system organizacyjny i kontrolny realizacji projektów. Musi też - zgodnie z unijną
zasadą partnerstwa - zostać skonsultowany z władzami lokalnymi i partnerami społecznymi.
Wymogi przygotowania i realizacji programów ze środków będą się znacznie różnić od
dotychczasowego systemu pomocy w ramach Programu Phare. Przede wszystkim programy
będą wymagały większego niż dotychczas zaangażowania władz lokalnych i szeregu organizacji związanych z rolnictwem i rozwojem obszarów wiejskich (w tym: Izb Rolniczych,
związków i organizacji rolniczych).
Prace nad przygotowaniem odpowiedniego programu do wykorzystania środków pomocy
należy rozpocząć jak najszybciej. Ostateczna wersja programu musi być dostarczona Komisji
Europejskiej nie później niż 6 miesięcy po wyjściu w życie rozporządzenia Rady (dn.
1.01.2000 r.) w sprawie wspólnotowego wsparcia działań na rzecz rolnictwa i rozwoju wsi w
kandydujących krajach Europy Środkowej i Wschodniej.
W projekcie rozporządzenia Rady o pomocy przedakcesyjnej dla rolnictwa i rozwoju wsi
przewidziano wsparcie dla informacji i popularyzacji pomocy, w tym informowanie potencjalnych beneficjentów i organizacji zawodowych o dostępnej pomocy oraz informowanie
opinii publicznej o roli Wspólnoty w świadczeniu pomocy. Niemniej jednak rozporządzenie
to wejdzie w życie 1.01.2000 r. i środki finansowe wsparcia na te cele będą dostępne dopiero
od 2000 r., a organizacje zawodowe i samorządy terytorialne informacje o dostępnej pomocy
muszą mieć wcześniej, aby mogły aktywnie uczestniczyć w przygotowaniu programu rozwoju wsi. W chwili obecnej potrzebna jest popularyzacja informacji o projektowanej pomocy
Unii dla rolnictwa i rozwoju wsi. Podanie informacji po roku 2000 r. będzie zbyt późne dla
prawidłowego przygotowania programu rozwoju wsi i możliwości pełnego wykorzystania
środków przedakcesyjnych.
8
BSE
Źródła:
1. Agenda 2000, Unia Europejska Rozszerzona i Silniejsza. Monitor Integracji Europejskiej,
Komitet Integracji Europejskiej, 1997.
2. Agenda 2000, Rozszerzenie Unii Europejskiej - Nowe Wyzwania. Monitor Integracji Europejskiej, Komitet Integracji Europejskiej, 1998.
3. Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności 1994-1999. Materiały z seminarium "Polityka
regionalna. Spójność ekonomiczna i społeczna", Łódź 21-22 maja 1998.
4. M. Ciepielewska: Komisja Europejska określa prawne podstawy realizacji Agendy 2000.
Biuletyn Informacyjny Wspólnoty Europejskie, Instytut Koniunktur i Cen Handlu
Zagranicznego, nr 4, 1998.
5. D. Czykier-Wierzba, P. Wierzba: Podstawowe programy polityki regionalnej w krajach UE
w latach 1994-1999. Biuletyn Informacyjny Wspólnoty Europejskie, Instytut Koniunktur i
Cen Handlu Zagranicznego, nr 3, 1998.
6. Agenda 2000, rozdział: Spójność ekonomiczna i społeczna. Materiały z seminarium "Polityka regionalna. Spójność ekonomiczna i społeczna", Łódź 21-22 maja 1998.
7. J. Kryspin, F. Robert: Cele polityki regionalnej. Materiały z seminarium, "Polityka regionalna. Spójność ekonomiczna i społeczna", Łódź 21-22 maja 1998.
8. M.Ciepielewska: Wewnętrzna spójność UE i jej wspólna polityka strukturalna w ujęciu
Agendy 2000. Biuletyn Informacyjny. Wspólnoty Europejskie, Instytut Koniunktur i Cen
Handlu Zagranicznego, nr 11, 1997.
9. Cz. Siekierski: Środki przedakcesyjne Unii Europejskiej dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Program SAPARD. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, 1998.
10. H. Jahns: Przedakcesyjny instrument strukturalny - ISPA. Biuletyn Informacyjny. Wspólnoty Europejskie. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, nr 6, 1998.
11. Proposal for Council Regulation (EC) on Community support for pre-accession measures
for agriculturee and rural development in the applicant countries of Central and Eastern
Europe in the pre-accession period, submitted by the Commision on 19 March 1998 (OJ C
150/98 z 16 maja 1998 r.).
12. Proposal for a Council Regulation (EC) on coordinating aid to the applicant countries in
the framework of the pre-accesion strategy, submitted by the Commission on 19 March
1998 (OJ C 140/98 z 5 maja 1998 r.).
13. Proposal for a Council Regulation (EC) establishing an Instrument for Structural Policies
for Pre-Accession, submitted by the Commission on 19 march 1998 (OJ C 164/98 z 29 maja 1998 r.).
14. Raport Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej zawierający ocenę stopnia dostosowania
prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej,
Warszawa 1998.