Chromatograf gazowy z automatycznym dozownikiem typu

OPAKOWANIA PAPIEROWE
Chr oma togr a f g a z owy z automatycznym d ozownik ie m
t ypu h e ad s pace nar zęd ziem oceny bezp ieczeństw a
op ak owań p rod uk tów sp ożywczy ch
Gas chromatograph with headspace autosampler as a tool
for testing safety of food packaging
Janina Leks-Stępień
Wprowadzenie
Metodą chromatografii gazowej z automatycznym dozowanikiem
Obecność zanieczyszczeń chemicznych i szkodliwych dla zdrowia
headspace oznaczono zawartość lotnych związków organicznych
człowieka substancji jest jednym z podstawowych kryteriów oceny
pochodzących z zadrukowanych materiałów opakowaniowych.
bezpieczeństwa produktów żywnościowych (1-3). Dlatego też ko-
Analiza chromatograficzna wykazała obecność związków wchodzących w skład farb drukowych stosowanych jako rozpuszczalniki,
tj. n-heksanu, n-heptanu, acetonu, alkoholu metylowego octanu
nieczne jest ciągłe kontrolowanie poziomu zanieczyszczeń chemicznych zawartych w surowcach, produktach żywnościowych, a także
w opakowaniach. Należy pamiętać, że opakowania stanowią nie tylko
fizyczną barierę między produktem a środowiskiem zewnętrznym, za-
izopropylowego, 1-propanolu. Stwierdzono również obecność
pewniają również utrzymanie odpowiedniej jakości, trwałości i higieny
heksanalu będącego produktem rozpadowym powstającym pod-
zapakowanego produktu (4-6). Opakowania powinny gwarantować
czas wysychania farby. Ilość zidentyfikowanych lotnych związków
nieprzenikalność wszelkiego rodzaju substancji do wnętrza, ponadto
organicznych zmieniała się w zależności od tego, jaką farbą drukową
nie mogą wchodzić w reakcje z pakowanymi produktami i zmieniać
i na jakim podłożu wykonano nadruk.
Słowa kluczowe: opakowanie, chromatografia gazowa HS, LZO,
farby drukowe
ich właściwości (7-9). Jedną ze stosowanych metod badawczych
umożliwiających ocenę przydatności materiałów opakowaniowych
do kontaktu z produktami spożywczymi jest chromatografia gazowa.
Pozwala ona identyfikować zanieczyszczenia chemiczne oraz szkodliwe substancje migrujące, zawarte w materiałach opakowaniowych
Volatile organic compounds obtained from the prints were determined by gas chromatography using the headspace autosampler.
Chromatographic analysis showed the presence of the compounds included in the printing inks are used as solvents: n-hexane,
n-heptane, acetone, methyl acetate, isopropyl alcohol, 1-propanol
mających kontakt z żywnością (10, 11).
Szczególnym rodzajem chromatografii gazowej jest chromatografia
z techniką dozowania headspace HS. Polega ona na poddaniu analizie
chromatograficznej fazy gazowej, znajdującej się w równowadze
z ciekłą lub stałą próbką zamkniętą w szczelnej fiolce (11). Ta metoda
badawcza znalazła zastosowanie w przemyśle opakowaniowym,
and the decay product of ink drying process – hexanal. It was found
m.in. do oznaczania lotnych związków organicznych (LZO) pocho-
that the amount of VOCs identified changed depending on which
dzących z farb drukowych nanoszonych na powierzchnie materiałów
ink and a substrate on which printing was performed.
opakowaniowych. Technika ta zapewnia wysoką czułość analizy, za
Keywords: packaging, HS gas chromatography, VOC, printing
jej pomocą można wykryć m.in. takie substancje, jak: ketony, alde-
inks
hydy, alkohole, estry, etery, kwasy karboksylowe, kwasy żywiczne,
terpentyny, aromatyczne cykliczne związki, alifatyczne węglowodory
oraz związki podstawione (2).
Część doświadczalna
Analizę chromatograficzną wykonano następująco: do kolumny
Dr inż. J. Leks-Stępień, Instytut Papiernictwa i Poligrafii, Politechnika
Łódzka, ul. Wólczańska 223, 90-924 Łódź
dozowano 2-3-krotnie dokładnie odmierzoną taką samą próbkę
398
PRZEGLĄD PAPIERNICZY · 69 · SIERPIEŃ 2013
substancji, która miała być oznaczana ilościowo. Wielkości pików