Kontakty z Mediami i Informacja - curia

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
KOMUNIKAT PRASOWY nr 94/14
Luksemburg, 8 lipca 2014 r.
Kontakty z Mediami
i Informacja
Wyrok w sprawie C-83/13
Fonnship A/S / Svenska Transportarbetareförbundet i in.
Spółka z siedzibą w państwie EOG, która jest właścicielem statku pływającego pod
banderą państwa trzeciego, może powoływać się na swobodę świadczenia usług,
jeśli świadczy usługi transportu morskiego z państwa lub do państwa EOG
Spółka ta musi móc być uznana za podmiot świadczący usługi, a odbiorcy tych usług powinni mieć
siedzibę w państwach EOG innych niż państwo, w którym siedzibę ma omawiana spółka
Prawo Unii stanowi, że swoboda świadczenia usług w zakresie transportu morskiego między
państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a państwami trzecimi znajduje
zastosowanie w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających siedzibę w państwie
członkowskim innym niż państwo usługobiorcy. Znajduje ono zastosowanie także w odniesieniu do
obywateli państw członkowskich mających siedzibę poza terytorium Unii, jak również do
armatorów mających siedzibę poza terytorium Unii, nad którymi kontrolę wykonują obywatele
państwa członkowskiego, pod warunkiem że statki zostały zarejestrowane w tym państwie
członkowskim, zgodnie z jego przepisami prawa1.
Fonnship jest spółką prawa norweskiego. W okresie od 2001 r. do 2003 r. była ona właścicielem
statku pływającego pod banderą panamską, M/S Sava Star. Statek ten wykonywał głównie rejsy
między państwami będącymi stronami porozumienia EOG. W skład jego załogi wchodzili
obywatele polscy i rosyjscy. Fonnship była pracodawcą tej załogi.
Zdaniem Fonnship, wynagrodzenia członków załogi podlegały regulacjom porozumienia
zbiorowego, zawartego między tą spółką a rosyjskim związkiem zawodowym. Gdy w dniu
26 października 2001 r. statek znajdował się w porcie w Holmsundzie (Szwecja), szwedzki związek
zawodowy – uznając, że wynagrodzenia załogi Sava Star nie są sprawiedliwe – zażądał, by
Fonnship zawarła porozumienie zbiorowe zatwierdzone przez International Transport Workers’
Federation. Ponieważ Fonnship odmówiła spełnienia tego żądania, podjęte zostały działania
zbiorowe, mające między innymi na celu utrudnienia w załadowywaniu i rozładowywaniu statku.
W dniu 29 października 2001 r., pomimo protestów ze strony członków załogi, pomiędzy Fonnship
a szwedzkim związkiem zawodowym zostało podpisane porozumienie zbiorowe. Statek mógł
następnie opuścić port w Holmsundzie.
W dniu 18 lutego 2003 r. Sava Star znalazł się w porcie w Köping (Szwecja). Porozumienie
z 2001 r. już wówczas wygasło. Po podjęciu działań zbiorowych przez inny szwedzki związek
zawodowy zawarte zostało, pomimo protestów ze strony członków załogi, nowe porozumienie
zbiorowe. Następnie statek mógł opuścić port.
Fonnship wniosła do Arbetsdomstolen (sądu pracy, Szwecja) powództwo przeciwko tym związkom
zawodowym o zasądzenie od nich na rzecz spółki odszkodowania za straty poniesione wskutek
zakłócania świadczenia przez tę spółkę usług w związku z działaniami obu związków zawodowych.
Jeden ze związków zawodowych wniósł do Arbetsdomstolen powództwo przeciwko Fonnship o
zasądzenie od tej spółki odszkodowania z tytułu naruszenia postanowień porozumienia z 2001 r.
1
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 4055/86 z dnia 22 grudnia 1986 r. stosujące zasadę swobody świadczenia usług do
transportu morskiego między państwami członkowskimi i między państwami członkowskimi a państwami trzecimi (Dz.U.
L 378, s. 1).
www.curia.europa.eu
W tych okolicznościach Arbetsdomstolen zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o
ustalenie, czy wykładni prawa Unii należy dokonywać w ten sposób, że spółka z siedzibą w
państwie będącym stroną porozumienia EOG, która jest właścicielem statku pływającego pod
banderą państwa trzeciego, może powoływać się na swobodę świadczenia usług w sytuacji, gdy
świadczy usługi transportu morskiego z państwa lub do państwa będącego stroną porozumienia
EOG.
Trybunał zauważył przede wszystkim, że definiując zakres podmiotowy stosowania swobodnego
świadczenia usług w sektorze transportu morskiego z państw lub do państw będących stronami
porozumienia EOG, prawo Unii identyfikuje dwie kategorie osób, które korzystają z tej swobody
świadczenia usług: po pierwsze, obywateli państwa będącego stroną porozumienia EOG
prowadzących działalność w EOG, a po drugie, obywateli państwa będącego stroną porozumienia
EOG z siedzibą w państwie trzecim, jak również armatorów z siedzibą w państwie trzecim,
kontrolowanych przez obywateli państwa będącego stroną porozumienia EOG.
Poprzez włączenie do zakresu podmiotowego stosowania prawa Unii obywateli państwa
członkowskiego z siedzibą w państwie trzecim lub kontrolujących armatora w takim państwie
prawodawca Unii chciał się upewnić, że znaczna część floty handlowej posiadanej przez obywateli
państw członkowskich została objęta liberalizacją sektora transportu morskiego w taki sposób, by
armatorzy państw członkowskich mogli lepiej stawiać czoła między innymi ograniczeniom
nałożonym przez państwa trzecie.
Prawodawca sformułował wymóg powiązania, stanowiąc, że statki muszą być zarejestrowane w
państwie będącym stroną porozumienia EOG, tak by obywatele takiego państwa, którzy prowadzą
działalność z siedziby położonej w państwie trzecim, nie mogli korzystać ze swobodnego
świadczenia usług, jeśli ich statki nie pływają pod banderą tego państwa. Brak podobnego wymogu
wobec obywateli państwa będącego stroną porozumienia EOG, którzy prowadzą działalność z
siedziby położonej w EOG wskazuje na to, że prawodawca uważał, iż ta kategoria osób sama z
siebie posiada wystarczająco ścisłe powiązanie z prawem EOG, by mieścić się w zakresie
podmiotowym stosowania przepisów prawa Unii, bez względu na banderę, pod jaką pływają ich
statki.
Trybunał podkreślił, że mając na uwadze to rozróżnienie, należy ustalić, czy dana osoba lub spółka
może zostać uznana za podmiot świadczący te usługi. Jest tak w przypadku, gdy użytkuje ona
statek, za którego pośrednictwem odbywa się transport. W zakresie oceny prawdziwości tego
twierdzenia wyłącznie właściwy jest sąd odsyłający.
Zakładając, że Fonnship powinna zostać uznana za podmiot świadczący usługi transportu
morskiego i że w tym zakresie bezsporne jest, iż odbiorcy tych usług mieli w tym przypadku
siedziby w państwach będących stronami porozumienia EOG innych niż Norwegia, to sąd
odsyłający będzie musiał orzec, że spółka ta mieści się w zakresie podmiotowym stosowania
prawa Unii. W tym przypadku każde ograniczenie, które bez obiektywnego uzasadnienia
mogło uniemożliwiać, utrudniać czy czynić mniej atrakcyjnym świadczenie usług, należy
uznać za niezgodne z prawem Unii.
Na stosowanie prawa Unii w żaden sposób nie wpływa okoliczność, że statek wykonujący
transport morski, na którym zatrudnieni są pracownicy, na których rzecz prowadzono wspomniane
działania, pływa pod banderą państwa trzeciego, ani okoliczność, że członkowie załogi statku są
obywatelami państw trzecich.
Trybunał wywiódł z tego, że spółka z siedzibą w państwie EOG, która jest właścicielem statku
pływającego pod banderą państwa trzeciego, może powoływać się na swobodę świadczenia
usług w sytuacji, gdy świadczy usługi transportu morskiego z państwa lub do państwa
EOG, pod warunkiem że z uwagi na użytkowanie tego statku spółkę tę można uznać za
podmiot świadczący usługi i że odbiorcy tych usług mają siedzibę w państwach EOG
innych niż państwo, w którym siedzibę ma omawiana spółka.
www.curia.europa.eu
UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez
nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii.
Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z
orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z
podobnym problemem.
Dokument nieoficjalny, sporządzony na użytek mediów, który nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości.
Pełny tekst wyroku znajduje się na stronie internetowej CURIA w dniu ogłoszenia.
Osoba odpowiedzialna za kontakty z mediami: Ireneusz Kolowca  (+352) 4303 2793
www.curia.europa.eu