w numerze

NR 10 (283)
8.08 – 28.08
ROK 2013 (XXV)
N A J S TA R S Z A G A Z E TA W O P O L U I O K O L I C Y
Cena
2z∏ (5% VAT)
Powiat b´dzie apelowaç
Starostwo Powiatowe w Opolu powiadomi∏o nas, ˝e rada powiatu zaapeluje
do wszystkich decydentów o stworzenie
mo˝liwoÊci dofinansowania dróg powiatowych i gminnych z funduszy europejskich. W∏adze powiatu uwa˝ajà, ˝e
obecny projekt Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 nie przewiduje takiej mo˝liwoÊci, a brak dofinansowania
spowoduje degradacj´ dróg lokalnych.
Gdy powiat ju˝ zaapeluje, to decydenci, chyba niezbyt rozgarni´ci, skoro
przeoczyli w RPO drogi lokalne, zaraz
naprawià b∏àd. Znajdà si´ te˝ pieniàdze
i b´dà eleganckie drogi lokalne. A jeÊli
nawet tak nie b´dzie, to przynajmniej
wszyscy mieszkaƒcy b´dà wiedzieç, ˝e
powiat si´ stara∏, bo apel ma byç nag∏oÊniony w mediach.
Piotr Badura
170 lat teatralnego Opola
23 stycznia 1975 uroczyÊcie otwierano
w Opolu nowy, ogromny gmach Teatru im.
Jana Kochanowskiego. By∏ to trzeci pod
wzgl´dem wielkoÊci gmach teatralny
w Polsce. Wi´ksze by∏y tylko Teatr Wielki
w Warszawie i otwarty 19 stycznia 1967
Teatr Wielki w ¸odzi.
23 stycznia 1949, komedià Aleksandra
Fredry „Nowy Don Kichot”, swà dzia∏alnoÊç w nowym gmachu rozpoczyna∏ Teatr Ziemi Opolskiej. Informowa∏a o tym
Polska Kronika Filmowa nr 6/49, wyjaÊniajàc, ˝e data nawiàzuje do czwartej rocznicy zdobycia prawobrze˝nego Opola
przez Armi´ Czerwonà. Budynek teatru
z 1949 mieÊci∏ si´ przy obecnej ul. Mozarta. DziÊ na jego miejscu znajduje si´ nowy gmach Filharmonii Opolskiej.
Teatr dzia∏a∏ w Opolu ju˝ wczeÊniej.
Na oficjalnej stronie miasta znajdziemy
informacj´, ˝e 24 paêdziernika 1945,
przedstawieniem „Zemsty” Aleksandra
Fredry zainaugurowa∏ swà dzia∏alnoÊç
Teatr Miejski w Opolu. A jeszcze wczeÊniej? Przecie˝ ˝ycie teatralne Opola nie
rozpocz´∏o si´ w 1945. Na klepce 6 informujemy, co uda∏o nam si´ znaleêç na temat poczàtków teatru w Opolu.
Za mundurem panny sznurem – mówi∏o si´ kiedyÊ, bo dziÊ ju˝ chyba nie.
Z mi∏oÊcià ˝o∏nierza ró˝nie jednak bywa∏o. Zapewnienia o g∏´bokim uczuciu
bywa∏y cz´sto tylko mi∏ymi s∏ówkami,
szukajàcego przygody m∏odzieƒca. Na
koniec zostawa∏a dziewczyna ze z∏amanym sercem i fa∏szywym adresem. Do
takiego wniosku mo˝na dojÊç podczas
lektury archiwalnej prasy. Wi´cej na
klepce 6.
W NUMERZE:
● Rzàd po˝yczy
na tirówki
● Dlaczego oni
majà lepiej
● Angielski bzik
polskich mediów
KLEPKA 1
FA K T Y*
● Statystyczny Polak zjada przeci´tnie
tygodniowo s∏odycze za 3 z∏. Nie wydaje si´ to du˝o, ale pomno˝one przez 52
tygodnie i 38,5 mln mieszkaƒców Polski
daje kwot´ 6 miliardów. Tyle jest wart
polski rynek s∏odyczy. WÊród zjadanych w Polsce s∏odyczy prym wiodà
krówki – cukierki, które na skal´ przemys∏owà produkowa∏ ju˝ w latach mi´dzywojennych w Poznaniu Feliks Pomorski.
Kolejne miejsca zajmujà micha∏ki, ptasie
mleczko i torcik wedlowski, czyli te˝ s∏odycze znane od dawna.
● Polak zjada rocznie Êrednio ok. 11,4
kg serów (2011), z czego 60 proc. to
twarogi i twaro˝ki, a 40 proc. to sery dojrzewajàce i topione. Nasze spo˝ycie
serów jest poni˝ej Êredniej europejskiej,
choç sà paƒstwa z jeszcze ni˝szym
spo˝yciem (np. S∏owacja, Hiszpania
i Irlandia). Rekordzistami sà w UE Francuzi – ponad 26 kg rocznie na mieszkaƒca, Grecy – 23,4 kg i Niemcy – 22,4 kg.
● Zatoka Pohaj (Morze ˚ó∏te) ma powierzchni´ oko∏o çwierç Polski. Od pe∏nego morza oddzielajà jà dwa pó∏wyspy. Na jednym jest aglomeracja Dalian
(ponad 6 mln ludzi), na drugim Yantai
(7 mln ludzi). Przejazd z Yantai do Dalian
to ok. 1500 km wokó∏ zatoki (8 godz.).
Tunelem pod dnem morskim pociàg
mia∏by 123 km (1 godzina). Chiny zdecydowa∏y ju˝, ˝e zbudujà ten najd∏u˝szy
na Êwiecie tunel. Ma kosztowaç 40 mld
dolarów, które zwrócà si´ w ciàgu 12 lat.
● Firma Wedel, nale˝àca dziÊ do japoƒskiej Lotte Group, ma k∏opoty i musi
szukaç oszcz´dnoÊci. Zwiàzkowcy
z Wedla chcà pisaç skarg´ do japoƒskiego w∏aÊciciela, bo choç pracownicy
produkcyjni to w Wedlu tylko ok. 40
proc., ci´cie kosztów ma si´ zaczàç od
nich. Rozwa˝a si´ redukcj´ etatów do
pó∏etatów. Przez 4 godziny pracownik
mo˝e pracowaç tak intensywnie, jak
nie da∏by rady przez 8 godzin, wi´c mo˝e o to chodzi. Zwiàzkowcy Wedla nie
t∏umaczà, dlaczego uwa˝ajà, ˝e japoƒski w∏aÊciciel nie wie, co si´ dzieje w jego warszawskiej fabryce.
* Wersja faktów obowiàzujàca w dniu zamkni´cia
tego wydania „Beczki”.
Rzàd po˝yczy na tirówki
Dochody z prostytucji i handlu narkotykami majà byç od przysz∏ego roku wliczane do PKB. Informacja ta wywo∏a∏a fal´ kpin, a nawet oburzenia. Zacz´to to zaraz usprawiedliwiaç, ˝e takie sà zasady
w Unii Europejskiej. Ale czy rzecz z∏a,
przez sam fakt, ˝e dzieje si´ w ca∏ej UE,
staje si´ dobra?
T∏umaczy si´, ˝e przepisy, z których wynika taki obowiàzek, sà sprzed wielu, wielu lat, a teraz tylko wejdà w ˝ycie. Ale czy
rzecz z∏a staje si´ dobrà tylko dlatego, ˝e
zaprojektowano jà wiele lat temu? Wiadomo ˝e ci, którzy naprawd´ o czymÊ decydujà, planujà na lata do przodu.
Próbuje si´ te˝ zaciemniaç, ˝e chodzi
jakoby o opodatkowanie prostytucji i handlu narkotykami, co oczywiÊcie jest brednià. Brednie kolportuje si´ czasem celowo,
tylko po to, by móc im potem zaprzeczyç,
dzi´ki czemu powstanie wra˝enie, ˝e krytykujàcy gadajà bzdury i nie trzeba si´ tym
przejmowaç.
Po co UE chce wliczaç prostytucj´ i handel narkotykami do PKB, skoro jà to oÊmie-
sza i wzbudza niech´ç do niej u wielu ludzi.
Stara zasada mówi, ˝e tonàcy brzytwy si´
chwyta. Prostytucja i narkotyki, to taka
brzytwa. Widaç to dobrze na przyk∏adzie
Polski, gdzie rzàd zapowiedzia∏ podwy˝szenie deficytu bud˝etowego o kolejne 16 miliardów. Z tego powodu d∏ug publiczny
wzroÊnie powy˝ej poziomu, na który pozwala ustawa o finansach publicznych.
Z ustawà rzàd da sobie jednak rad´, bo ma
w sejmie wymaganà zwyk∏à wi´kszoÊç.
Pozostaje ograniczenie w konstytucji.
Nie pozwala ona, by d∏ug publiczny przekroczy∏ 60 proc. PKB. Dla zmiany konstytucji potrzeba minimum 2/3 g∏osów,
a o tym rzàd Donalda Tuska nawet marzyç
nie mo˝e. Skoro wi´c nie mo˝na zmieniç
konstytucyjnego progu 60 proc. PKB, to
trzeba podwy˝szyç PKB. JeÊli prostytucja
i narkotyki podwy˝szà PKB o 16 mld z∏, to
rzàd b´dzie móg∏ zwi´kszyç d∏ug o 60
proc. z tego, czyli o prawie 10 mld. I po to
potrzebne sà tirówki. Rzàd chce na nie
jeszcze troch´ po˝yczyç, podobnie jak
ca∏a UE.
Piotr Badura
Z INNEJ BECZKI
■ Gdyby komuniÊci byli w stanie dawaç
ludziom kie∏bas´ i wódk´, toby ten system
nie upad∏. Teraz jest podobnie. Wi´kszoÊç ludzi chce si´ napiç, najeÊç, zrobiç
grilla. Przede wszystkim interesuje ich
˝o∏àdek. (...) Rozmawiam z ludêmi i tak to
wyglàda. Z tym ˝e teraz zaczynajà si´ troch´ nerwowo rozglàdaç, bo pojawiajà si´
braki – twierdzi Krzysztof Cugowski, za∏o˝yciel i wokalista zespo∏u Budka Suflera
a w latach 2005-2007 senator (PiS).
Sieci – 22 lipca
■ Mongo∏owie sà bardzo rzetelni w rozliczeniach, zawsze wydajà reszt´ co do
grosza (czy raczej tugrika), tak˝e w gastronomii. Nie wypada braç napiwków –
bo to nie sà pieniàdze nale˝ne za towar
czy us∏ug´. Wsz´dzie w handlu sà wystawione ceny i nie ma ˝adnego targowania. W sklepie sprzedawca poda towar,
odpowiedni rozmiar czy kolor, ale zupe∏nie zignoruje klienta, który b´dzie prowokowa∏ negocjacje co do ceny – opowiada Zbigniew Kulak, ambasador Polski
w Mongolii do 2009 roku, w którym nasz
MSZ zamknà∏ t´ wa˝nà ambasad´.
W styczniu prezydent Komorowski mówi∏, ˝e ambasada powinna jednak wznowiç dzia∏alnoÊç.
Bloomberg Businessweek – 29 lipca
■ Zwolnienie si´ z obowiàzku udzielenia
informacji publicznej poprzez odes∏anie
do Biuletynu Informacji Publicznej, jest
mo˝liwe wówczas, gdy informacja w BIP
odnosi si´ wprost do ˝àdania – orzek∏ Wojewódzki Sàd Administracyjny w Gdaƒsku, do którego poskar˝y∏a si´ redakcja
Portalu Kartuzy, gdy burmistrz Kartuz odmówi∏ jej informacji na temat kosztorysowej wartoÊci promenady i cen proponowanych przez oferentów, odsy∏ajàc jà do
BIP. Tymczasem cena kosztorysowa nie
by∏a w BIP podana bezpoÊrednio. WSA
uzna∏ burmistrza winnym i ukara∏ go
grzywnà. NSA, do którego burmistrz z∏o˝y∏ skarg´ kasacyjnà, podzieli∏ ocen´
WSA i skarg´ oddali∏.
Rzeczpospolita – 30 lipca
REKLAMA W „BECZCE”
tel. 606 977 733
– wysoka skutecznoÊç
– niskie ceny
e-mail: [email protected]
Krzysztof Kasperek
Krzanowice k/Opola
ul. Stara Droga 18
Obwodnica Opola
tel. 609-133-623
czynne pn-pt 8-16
KLEPKA 2
– klimatyzacja
– rozruszniki, alternatory
– autoalarmy
– centralne zamki
(sterowane pilotem)
– wymiana oleju (GRATIS!)
Dlaczego oni majà lepiej
Jeszcze w czerwcu napisa∏ do mnie sta∏y czytelnik. WÊród spraw, które porusza∏,
by∏a te˝ propozycja, bym jakoÊ wyjaÊni∏,
dlaczego gospodarka Bia∏orusi ma si´ lepiej ni˝ nasza, skàd bierze si´ to, ˝e ich na
wiele rzeczy staç, a nas nie staç. Bia∏oruÊ
staç np. na du˝o lepsze drogi samochodowe, kolejowe i wodne, na du˝o lepszà s∏u˝b´ zdrowia, na lepsze mieszkania, na du˝o wi´cej wspania∏ych obiektów sportowych, na znacznie wczeÊniejsze emerytury, na lepsze wy˝ywienie etc., etc.
Czytelnik wyraênie przecenia moje mo˝liwoÊci. Obawiam si´, ˝e zbyt wielu najwy˝szej klasy fachowców dba o to, by obywatele nie za bardzo rozumieli, jak naprawd´
dzia∏a gospodarka. Trudno wi´c, bym ja to
wszystko rozgryz∏. Mog´ si´ tylko staraç,
by choç troch´ z tego zrozumieç. Nie da
si´ przy tym takich spraw wyt∏umaczyç
w jednym krótkim tekÊcie. Próbuj´ wi´c
pojedyncze rzeczy t∏umaczyç w kolejnych
tekstach na ∏amach „Beczki” a dla bardziej
zainteresowanych i chcàcych podyskutowaç, pisz´ te˝ na stronie internetowej Prawica.Net, gdzie pod adresem
www.prawica.net/Badura
mo˝na znaleêç list´ moich artyku∏ów.
Spróbuj´ jednak i tu pewne rzeczy wyjaÊniç.
✦ ✦ ✦
Podstawowa prawda jest taka, ˝e bez
pracy nie ma ko∏aczy. Pisa∏em ju˝ o tym
wielokrotnie. Na Bia∏orusi nie ma bezrobocia. Jest tam powa˝ny brak ràk do pracy.
Na 1000 mieszkaƒców pracuje na Bia∏orusi 476 a w Polsce tylko 397. I to pomimo
faktu, ˝e Bia∏oruÊ ma wyraênie ni˝szy wiek
emerytalny. Aby w Polsce by∏ taki poziom
zatrudnienia jak na Bia∏orusi, musia∏oby
u nas pracowaç dodatkowe 3 mln ludzi.
Wtedy te˝ nie mielibyÊmy bezrobocia, ale
brak ràk do pracy.
Pracujàcy na Bia∏orusi to ludzie na
etatach. U nas liczy si´ pracujàcych metodà BAEL, zgodnie z którà pracujàcym
jest nawet ten, który w tygodniu przed liczeniem wykona∏ jakàÊ niewielkà prac´
dorywczà, np. zrzuci∏ komuÊ do piwnicy
w´giel i dosta∏ 20 z∏. Sta∏ si´ dzi´ki temu
pracujàcym, choçby by∏a to jego jedyna
praca w ca∏ym tygodniu. Tym bardziej za
pracujàcych uwa˝a si´ u nas majàcych
ró˝ne tzw. „umowy Êmieciowe”, czyli niep∏acàcych ZUS.
Skoro pracowników jest w Polsce proporcjonalnie o 3 mln mniej a jeszcze wielu z pracujàcych nie p∏aci do ZUS, to brakuje tam pieni´dzy na wyp∏aty emerytur
i bud˝et paƒstwa musi do ZUS dop∏acaç.
Na te dop∏aty co roku idzie kilkadziesiàt
miliardów, których potem brakuje np. na
drogi. Na Bia∏orusi jest czymÊ niewyobra˝alnym, by zak∏ad pracy nie p∏aci∏ sk∏adek
na ich ZUS.
GdybyÊmy mieli o 3 mln wi´cej pracujàcych a dalsze 3 mln z „umów Êmieciowych” p∏aci∏oby sk∏adki, to nasz
ZUS nie mia∏by ˝adnych problemów finansowych, nie trzeba by by∏o wyd∏u˝aç wieku
emerytalnego, w bud˝ecie paƒstwa zosta∏oby co roku kilkadziesiàt miliardów, trafiajàcych
obecnie do ZUS. Bud˝et zyska∏by te˝ dodatkowe miliardy
z tytu∏u podatku PIT od dodatkowych pracujàcych.
✦ ✦ ✦
Rolnictwo to bardzo szeroki temat,
wi´c tylko sygnalizuj´ pewne sprawy. Produkcja rolna Bia∏orusi, liczàc na mieszkaƒca, jest wy˝sza ni˝ w Polsce. Wed∏ug
FAO w 2011 produkcja roczna na g∏ow´
wynosi∏a (Bia∏oruÊ/Polska): mleko –
707/332 litry, mi´so (wo∏owina+wieprzowina+kury) – 106/88 kg, ziemniaki –
816/213 kg, buraki cukrowe – 474/303 kg
etc. Przewaga Bia∏orusi jest ogromna i to
przy relatywnie mniejszym zatrudnieniu
w rolnictwie (bia∏oruskie rolnictwo jest
bardziej zmechanizowane).
OczywiÊcie danymi z zakresu rolnictwa
i wy˝ywienia da si´ manipulowaç i nasze
media robià to nieustannie. Podajà np., ˝e
mi´so i w´dliny sà na Bia∏orusi dro˝sze
w stosunku do p∏acy ni˝ w Polsce a Bia∏orusini ze strefy przygranicznej, przyje˝d˝ajàcy do nas na zakupy, kupujà m.in.
w´dliny. To oczywiÊcie jest prawda, ale
zmanipulowana.
JeÊli np. Polak wyda 40 proc. dochodów na mieszkanie i 20 proc. na ˝ywnoÊç
a Bia∏orusin 20 proc. na mieszkanie i 40
proc. na ˝ywnoÊç, to Bia∏orusina b´dzie
o wiele bardziej staç na mi´so i w´dliny ni˝
NOWOÂå!
ul. Namys∏owska 112
46-081 Dobrzeƒ Wielki
• firany
• zas∏ony
• karnisze
• szycie i monta˝
tel. 77 544 37 05
tel. 77 433 03 97
Polaka, choç w stosunku do p∏acy b´dà
tam one troch´ dro˝sze. Nasze media
przemilczajà bowiem, ˝e koszty mieszkaniowe sà na Bia∏orusi du˝o ni˝sze ni˝
w Polsce, ˝e du˝o taƒsza jest te˝ komunikacja publiczna (zresztà lepsza ni˝ w Polsce) etc. Gdy chcemy porównaç, kogo
bardziej staç na mi´so, to trzeba patrzeç
na spo˝ycie. W 2011 statystyczny Bia∏orusin zjad∏ 88 kg mi´sa i jego przetworów
a statystyczny Polak 73 kg. To pokazuje,
kogo staç na wi´cej.
Nikt u nas nie wspomina, ˝e wy˝sze ceny ˝ywnoÊci na Bia∏orusi to przecie˝ wi´ksze dochody rolników. Tam op∏aca si´ ka˝da Êwinka na prywatnej dzia∏ce, ka˝da
grzàdka z warzywami, ka˝da kura w podwórku. U nas, z powodu manipulacji cenami, wszystko to
jest nieop∏acalne. Polskie ceny skupu, np. Êwiƒ, sà zani˝one tak bardzo, ˝e bez unijnych dop∏at by∏aby tragedia.
To jest chora polityka. Jej
efektem jest to, ˝e Êwiƒskie
pó∏tusze sà w Polsce wyraênie taƒsze ni˝ na Bia∏orusi.
I mamy tego skutek.
W BrzeÊciu, bia∏oruskim
mieÊcie wojewódzkim przy samej granicy
z Polskà, nasz biznesmen Krzysztof St´pieƒ od zera wybudowa∏ w specjalnej strefie ekonomicznej (SSE) ogromne zak∏ady
mi´sne INCO-FOOD. Pracujà one na polskim surowcu (pó∏tusze), który jest taƒszy
od bia∏oruskiego. Rynek bia∏oruski jest
wprawdzie chroniony c∏ami na pó∏tusze,
ale trafiajàce do SSE sà wolne od c∏a. Polski surowiec przerobiony na w´dliny jedzie
potem na rynek rosyjski. Interes bia∏oruski
jest tu oczywisty, ale polski co najmniej
wàtpliwy. Bierzemy na siebie brudniejszà
i ni˝ej dochodowà cz´Êç zadania (wytworzenie pó∏tusz) po czym surowiec po zani˝onej cenie trafia na Bia∏oruÊ, gdzie jest
czystsze i wy˝ej dochodowe przetwórstwo. Zainteresowanych odsy∏am do strony internetowej INCO-FOOD:
www.incofood.by
JeÊli wybierze si´ tam j´zyk rosyjski (do
wyboru sà jeszcze angielski i ukraiƒski), to
mo˝na zobaczyç ile jest wolnych miejsc
pracy w tych zak∏adach. Pracownik jest
tam na wag´ z∏ota.
Tyle tylko uda∏o mi si´ tym razem wyjaÊniç, bo „Beczka” nie jest z gumy.
Piotr Badura
Oprawiamy prace:
tel. 77-46-96-777
www.kuznia.dobrzen.pl
- dyplomowe
- magisterskie
- in˝ynierskie
Dobrzeƒ Wielki, ul. KoÊcielna (przy koÊciele Êw. Katarzyny)
KLEPKA 3
Potrzeba bezpieczeƒstwa
W Publicznym Przedszkolu w K´pie rok szkolny 2012/2013
minà∏ pod has∏em bezpieczeƒstwa. Zadaniem przedszkola, jako jednej z pierwszych instytucji, z którà styka si´ dziecko, jest
zapewnienie mu najwa˝niejszej z potrzeb – potrzeby bezpieczeƒstwa. Nasze przedszkole realizowa∏o ten temat przez ca∏y rok szkolny. UÊwiadamiano dzieciom ró˝ne zagro˝enia, które mogà wystàpiç w najbli˝szym otoczeniu – w przedszkolu,
na placu zabaw i na podwórzu, na drodze, w domu, ze strony
roÊlin i zwierzàt oraz doros∏ych. Dzieci uczy∏y si´ oceniaç okolicznoÊci i rozpoznawaç sytuacje niebezpieczne, znajà zagro˝enia i wiedzà w jaki sposób ich unikaç, a gdy zaistniejà, jak
sobie poradziç.
Rolà nauczyciela by∏o pokierowanie rozwojem dziecka tak, aby
w pe∏ni wykorzystujàc jego naturalnà ciekawoÊç poznawania Êwiata, wyposa˝yç je w wiedz´ dotyczàcà ochrony swojego zdrowia
i ˝ycia. By to osiàgnàç, w sposób systematyczny i zaplanowany
organizowaliÊmy zaj´cia dotyczàce bloków tematycznych: 1) Jestem bezpieczny na terenie przedszkola i poza nim; 2) Bezpiecznie bawi´ si´ w domu i na podwórku; 3) Wiem jak zachowaç si´
w kontaktach z obcymi osobami; 4) Kocham zwierz´ta, ale wiem
˝e mogà byç niebezpieczne; 5) Jestem uczestnikiem ruchu drogowego – pieszym i rowerzystà; 6) Znam numery alarmowe; 7)
Potrafi´ udzieliç pomocy; 8) Wiem, ˝e urzàdzenia elektryczne mogà byç niebezpieczne; 9) Rozumiem, ˝e roÊliny sà pi´kne, ale mogà byç niebezpieczne.
Dzieci uczy∏y si´ poprzez zabaw´. Uczestniczy∏y w wycieczkach i spacerach, s∏ucha∏y opowiadaƒ, historyjek, rozwiàzywa∏y
zagadki. Oglàda∏y ró˝norodne inscenizacje teatralne, same two-
rzy∏y spektakle. WiadomoÊci pog∏´bia∏y na spotkaniach z policjantami, lekarzem, czy stra˝akiem. Dzieci bra∏y udzia∏ w konkursach
plastycznych „Jestem bezpieczny”, Nasza stra˝ po˝arna „Adopcja psa”, „Lasy”.
Fina∏owym Swà wiedz´ i umiej´tnoÊci dzieci oraz rodzice mogli zademonstrowaç podczas fina∏owego festynu rodzinnego „Jestem bezpieczny”, na który przyjecha∏a Ochotnicza Stra˝ Po˝arna z Luboszyc z pokazem. Dzieci mia∏y próbny alarm ewakuacyjny, bra∏y udzia∏ w konkursach i przedstawia∏y scenki a rodzice
udzielali pierwszej pomocy. Wszyscy Êwietnie si´ bawili jednoczeÊnie utrwalajàc wiedz´.
Joanna Ma∏ek
Dyrektor PP K´pa
Zdrowo i ekologicznie
W minionym roku szkolnym Przedszkole Publiczne w K´pie bra∏o udzia∏ w programach ogólnopolskich: „Mamo, tato wol´
wod´”, „Kubusiowi przyjaciele natury”
i „Ekokultura”. Programy te majà na celu
edukacj´ dzieci w zakresie przyrody i ekologii oraz promowania prawid∏owych nawyków ˝ywieniowych.
Program „Mamo, tato wol´ wod´’’ jest
odpowiedzià na narastajàcy w spo∏eczeƒstwie, zw∏aszcza wÊród dzieci, problem
z nadwagà i oty∏oÊcià. PostanowiliÊmy aktywnie przeciwdzia∏aç temu zjawisku i po-
przez edukacj´ oraz zabaw´ podkreÊlaç
rol´ wody w codziennej diecie dziecka.
Partnerami merytorycznymi programu sà
Instytut Matki i Dziecka oraz Instytut ˚ywnoÊci i ˚ywienia.
Podczas zaj´ç, których program zosta∏
opracowany przez specjalistów, m.in.
z zakresu ˝ywienia, pedagogów, psychologów, a tak˝e fizyka i ekologa, dzieci mia∏y okazj´ poznaç zasady zdrowego
od˝ywiania, dowiedzieç si´ wi´cej o w∏aÊciwoÊciach wody i jej zastosowaniu.
Dzieci codziennie çwiczy∏y, wychodzi∏y
na spacery, mia∏y zaj´cia
na Êwie˝ym powietrzu. åwiczy∏y te˝ z rodzicami w ramach ró˝norodnych zaj´ç
i zabaw. Przedszkole zdoby∏o certyfikat jakoÊci „Mamo
tato, wol´ wod´”
W realizacji programów
„Ekokultura” i „Kubusiowi
Przyjaciele Natury” dzieci
m.in. wykonywa∏y na zaj´ciach soki, surówki, zdrowe
ciasteczka itp., uczy∏y si´ tak˝e jak oszcz´dzaç energi´
i wod´, wykonywa∏y gazetki
dla rodziców z zakresu segregowania Êmieci oraz zdobywa∏y wiedz´ warsztatowà.
SprzàtaliÊmy swój najbli˝szy Êwiat – miejscowoÊç K´p´, a ˝e Êmieci by∏o du˝o,
KLEPKA 4
dzieci napisa∏y „Odezw´ do mieszkaƒców
o czystoÊç!” BraliÊmy te˝ udzia∏ w zbieraniu elektro-Êmieci a tak˝e uczestniczyliÊmy
w warsztatach na temat recyklingu i segregacji Êmieci.
Ochrona Êrodowiska w dzisiejszych
czasach jest bardzo potrzebna, nawet konieczna. Czy chcemy mieszkaç na brudnej
Ziemi, gdzie nie ma roÊlin i zwierzàt, a oddychaç mo˝na tylko przez maski? Musimy
przeciwdzia∏aç zaÊmiecaniu naszej planety – to nie jest ∏atwe, ale warto spróbowaç,
bo przysz∏oÊç ludzkoÊci zale˝y w du˝ej
mierze od Nas, dlatego nasze przedszkole bierze czynny udzia∏ w dzia∏aniach ekologicznych i prozdrowotnych.
mgr Joanna Ma∏ek
Dyrektor PP w K´pie
170 lat teatralnego Opola
Historia teatru w Opolu zacz´∏a si´ najprawdopodobniej w 1843 roku. W lokalnej
gazecie z 11 lutego 1843 ukaza∏a si´ informacja, którà podpisali Julius i Minna Heinisch, aktorzy Teatru Miejskiego w Lubece. Z informacji wynika∏o, ˝e para zamieszka∏a w „Gospodzie pod czarnym or∏em”
(Gasthaus zum schwarzer Adler). MieÊci∏a si´ ona w nieistniejàcym ju˝ budynku
w rogu opolskiego rynku, tam gdzie stoi
dziÊ kamienica, widoczna na pierwszym
planie zamieszczonego tu zdj´cia.
Julius i Minna Heinisch informowali, ˝e
14 lutego w „Sali pod czarnym or∏em” odb´dzie si´ wieczór teatralno-deklamacyjny z trzema cz´Êciami. Pierwszà by∏a jednoaktówka „Komm her!” (Chodê tu!), której autorem mia∏ byç Elsholz (ustaliliÊmy,
˝e autorem komedii „Komm her!” jest ˝y-
jàcy w latach 1791-1872 Franz von Elsholtz). Drugà cz´Êç wieczoru stanowi∏a
jednoaktowa komedia „Der Brautschleier: Oder der Sieg der Liebe” (Welon, albo zwyci´stwo mi∏oÊci), autorstwa Johanny Weissenthurn (Johanna Franul von
Weißenthurn – niemiecka aktorka i pisarka, 1773-1847). Ostatnià cz´Êcià wieczoru by∏y deklamacje.
Bilety na wieczór teatralno-deklamacyjny mo˝na by∏o kupiç w przedsprzeda˝y
u kupca Schülera w rynku albo u samego
Juliusa Heinischa w jego mieszkaniu pod
czarnym or∏em. Kosztowa∏y 7,5 srebrnego
grosza. Mo˝na te˝ by∏o kupiç bilety w kasie przed spektaklem, ale wtedy ju˝ po 10
srebrnych groszy. (Za 10 sgr mo˝na by∏o
wtedy kupiç np. 3/4 szefla kartofli, czyli
cztery wiadra.)
¸amali serca?
1845, o czym Êwiadczy∏yby komunikaty
w archiwalnej prasie. Obok zamieszczamy taki komunikat.
W og∏oszeniu z 8 marca 1845 po∏owa
z szeÊciu wymienionych listów kierowana
by∏a do ˝o∏nierzy: feldfebla (sier˝anta) Matschinskiego a Koêla, lejtnanta (porucznika)
von Blacha z Wittendorfu i fizyliera (strzelca) Franza Wolffa z Brzegu. Mo˝e to zwyk∏y przypadek, ale mo˝e te˝ byç tak, ˝e ci
wojskowi, podajàc fa∏szywe adresy, zadbali o to, by uwiedzione panny nie mog∏y ich
odnaleêç.
Choç dziÊ panny ju˝ nie takim sznurem
za mundurem, to jednak idàcy do rezerwy
Êpiewajà m.in.: „grupa rezerwy sz∏a do cywila, niejedna panna p∏aka∏a”. Jest te˝
tam potem zwrotka: „Nazajutrz rano posz∏y
do sztabu, pytaç o adres mi∏ego, szef
sztabu na to im odpowiedzia∏: U nas nie
by∏o takiego”.
Czytelnicy z pewnoÊcià zauwa˝yli, ˝e
redakcja cz´sto ostatnio przebywa w Opolu lat 1843-1845. Przeglàdamy pras´ archiwalnà z tamtych lat. Czasem zaskakuje nas
coÊ, np. og∏aszane co tydzieƒ komunikaty o niedor´czonych listach.
Gdy dziÊ poczta stwierdza, ˝e adresat
listu nie istnieje, to zwraca list nadawcy.
Co jednak, gdy nadawca nie umieÊci∏ na
liÊcie swego adresu? Taki list trafia do
urz´du pocztowego w Koluszkach, gdzie
poddawany jest procedurom przewidzianym prawem.
Dawniej ka˝dy list niedor´czony wraca∏
chyba na poczt´, z której wyszed∏.
W przypadku listów bez adresu nadawcy,
poczta og∏asza∏a w lokalnej gazecie, ˝e list
wróci∏. Tak by∏o przynajmniej w Opolu
Wniosek, ˝e skoro 14 lutego 1843
w Opolu mia∏ miejsce jakiÊ wyst´p teatralny, to znaczy, ˝e rozpocz´∏o si´ wtedy ˝ycie teatralne miasta, by∏by oczywiÊcie pochopny, ale ju˝ kilka miesi´cy
póêniej zacz´∏y si´ pojawiaç w opolskiej
gazecie zawiadomienia o licznych wyst´pach teatralnych, czego wczeÊniej nie
by∏o. Dla przyk∏adu:
– w niedziel´ 21 maja 1843 grano komedi´ w pi´ciu aktach „Welche ist die Braut?
oder großen Thee und kein Geld im Hause” (Która jest pannà m∏odà? czyli du˝a
herbata i nie ma pieni´dzy w domu); prawdopodobnie chodzi o sztuk´ „Welche ist
die Braut? oder Die Theegesellschaft”,
wspomnianej ju˝ Johanny Franul von
Weißenthurn;
– poniedzia∏ek – opera komiczna
w dwóch aktach „Johann von Paris” (Jan
z Pary˝a), autorstwa francuskiego kompozytora Fran_ois-Adrien Boieldieu;
– wtorek – komedia w pi´ciu aktach
„Doctor Wespe” (Roderich Benedix)
– Êroda – „Córka pu∏ku” Gaetano Donizettiego, najs∏ynniejsza opera wojskowa;
– czwartek – „Einen Jux will er sich machen” (˚artów mu si´ zachciewa) farsa ze
Êpiewem (Johann Nestroy);
– piàtek – „Cyrulik Sewilski” – opera Gioacchina Rossiniego.
To ju˝ niemal festiwal. OczywiÊcie takie
„tygodniowe maratony” zdarza∏y si´ tylko
od czasu do czasu i zapewne gra∏y w nich
przyjezdne zespo∏y. Byli te˝ jednak chyba
miejscowi aktorzy, bo w grudniu 1843 jeden
z opolskich mi∏oÊników teatru wyra˝a∏ na ∏amach gazety swe uznanie dla dyrektora Heinischa, i jego Towarzystwa Aktorskiego
(Schauspielergesellschaft). To by jednak
wskazywa∏o, ˝e Julius i Minna Heinisch
osiedli w Opolu i prowadzili w nim teatr.
US¸UGI PROTETYCZNE
lic. tech. dent. Lidia Panek
◆ wykonywanie uzupe∏nieƒ protetycznych
◆ ekspresowa naprawa protez
tel. 77 44-18-488, ca∏odobowy 501-363-342
Opole, ul. 1 Maja 15 – oficyna, wejÊcie bramà
naprzeciw przystanku MZK przy dworcu PKS
Czynne
codziennie
11:00 – 17:00
rabaty – raty – rachunki – kosztorysy
KLEPKA 6
Decoupage
Przy Gminnym OÊrodku Kultury w Dobrzeniu Wielkim dzia∏a Klub Ludzi Kreatywnych. Kieruje nim pani Kornelia Sabasz. Po wakacjach Klub zaprasza na
warsztaty.
1) Ceramika – zaj´cia odbywaç si´ b´dà w ka˝dy drugi wtorek miesiàca (10
wrzeÊnia, 8 paêdziernika, 12 listopada i 10
grudnia). Pierwsza grupa b´dzie pracowaç
w godz. 16:00-18:00 a druga w godz.
18:00-20:00
2) Malarstwo i rysunek – zaj´cia w ka˝dà Êrod´ w godz. 16:00-18:00
3) Decoupage – zaj´cia zaplanowano na
pierwsze poniedzia∏ki miesiàca (3 wrzeÊnia,
1 paêdziernika, 5 listopada, 3 grudnia).
Czym jest ceramika, malarstwo i rysunek, na ogó∏ wszyscy wiedzà. Ale co to jest
„decoupage”?
Decoupage czyta si´ dekupa˝ z akcentem na „a”. S∏owo jest spolszczone na tyle, ˝e wolno pisaç tak, jak si´ mówi, czyli
dekupa˝ i tak dalej b´dziemy pisaç.
Dekupa˝ to metoda zdobienia przedmiotów. Przyw´drowa∏a ona w XVII wieku z Chin
do W∏och a w wieku XVIII rozprzestrzeni∏a
si´ po ca∏ej Europie. Podobno Chiƒczycy
sami jej nie wymyÊlili, tylko nauczyli si´ od
koczowników z Syberii, którzy ju˝ przed naszà erà ozdabiali tak groby przodków.
Dekupa˝ polega na przyklejaniu czegoÊ
do ozdabianego przedmiotu, a nast´pnie
lakierowaniu tyloma warstwami (czasem
nawet 30), ˝e uzyskuje si´ idealnà g∏adkoÊç i przyklejone sprawia wra˝enie namalowanego.
W dawnych czasach nie by∏o ani takich
klejów, ani takich lakierów jak dziÊ (stosowano np. bia∏ko jajka). Co wa˝niejsze, nie
by∏o takich rzeczy do naklejania. DziÊ dru-
kuje si´ tyle kolorowych czasopism, ˝e bez
trudu mo˝na znaleêç atrakcyjny obrazek
do wyci´cia i naklejenia. Mo˝na np. na plastikowà deseczk´ do krojenia warzyw nakleiç wyci´te z ilustrowanych pism rzodkiewki, marchewki, pomidory etc. a potem
to ∏adnie zalakierowaç. Mo˝na na zwyk∏à
bia∏à miseczk´ ponaklejaç zdj´cia truskawek, zalakierowaç i b´dzie miseczka do
owoców. Dekupa˝em mo˝na ozdabiaç cokolwiek, doniczki, butelki, puszki, skrzyneczki a nawet meble.
Doniczka z dekupa˝em, ofiarowana np.
przez babci´ wnuczce jako prezent – takiego prezentu nie kupi si´ w markecie. W tym
prezencie jest kawa∏ek babcinej duszy, kawa∏ek babcinego serca. Tego si´ nie da kupiç!
Kogo interesujà warsztaty Klubu Ludzi
Kreatywnych, mo˝e zadzwoniç po informacje do dzia∏u turystyki i rekreacji GOK
w Dobrzeniu Wielkim (tel. 507 456 729).
Âwi´towanie jubileuszowe
Dla Êwierklan 2013 jest rokiem jubileuszu 240-lecia Âwierkli,
co od jego poczàtku akcentowane jest w kolejnych imprezach
na stosownych walorach, graficznie i werbalnie, w mediach
i w Êrodowisku, tak jak to powzi´li animatorzy jubileuszowych obchodów. Obchodów podobnie jak w przysz∏oÊci skoncentrowanych w czasie festynowym „Dni Âwierkli”, tym razem przypadajàcych na 27-28 lipca, i te˝ jubileuszowych.
Sobota, tradycyjnie – sportowa. LZS Grom Âwierkle zagra∏
swój pucharowy mecz z LZS Luboszyce. Gra∏ w os∏abieniu
(w 10), przy bezlitosnym s∏oƒcu. Przegra∏, ale tego nie rozpami´tywa∏, raczej bli˝ej mu by∏o nastrojowi – „nic si´ nie sta∏o, nic si´
nie sta∏o...”.
Gdy ju˝ duchota lekko popuÊci∏a na placu festynowym zainstalowa∏a si´ trzyosobowa kapela Galactica. Sporo watów. Ich
mocà so∏tys Jan Ja∏owy zaczà∏ festyn. Przywita∏ goÊci, nadmieniajàc przy tym, ˝e jest to ju˝ 15-ty festyn, kolejny, który on zorganizowa∏, jubileuszowy. W tej konwencji poprowadzi∏ póêniej
reszt´ dwudniowej imprezy. Galactica da∏a czadu, zabawa rozkr´ci∏a si´ przednia.
I ci, co si´ zm´czyli, i ci, co biesiadowali, mieli okazj´ poddaç
si´ pokusie „Centrum Niespodzianek”, gdzie ka˝dy móg∏ coÊ wygraç, podobnie nast´pnego dnia w niedziel´, w którà upa∏ by∏
jeszcze wi´kszy – afrykaƒski, poÊlizg w harmonogramie.
Na zadaszonej estradzie wpierw zaprezentowa∏o si´ „Kupskie
Echo”, rozÊpiewane folklorystycznie i wodewilowo przy doÊç licznie ju˝ obecnym biesiadnie goÊciach, przyby∏ych mimo upa∏u. Potem wystàpi∏y „Dobrzenianki”, równie Êpiewnie. Z udzia∏em „˝ywego instrumentu” (tràbka i akordeon) ciàgn´∏y regionalnie i mniejszoÊciowo. Wyst´pom towarzyszy∏ ruch w strefie niespodzianek.
Kolejne estradowe ods∏ony – Kabaret (jednoosobowy) Andrzej
Afanasjew – magia, globtroterskie inscenizacje, frajda dla dzieci,
zabawa z dzieçmi, dla doros∏ych te˝ coÊ. Za chwil´ dzieci na murawie boiska w konkurencjach zr´cznoÊciowo-zabawowych. Póêniej dla niewiast rzutki do celu, dla ch∏opów ci´cie (r´czne t´pà
pi∏à) drewna na wag´. Tymczasem magik po∏knà∏ ostatni ogieƒ.
Kolejne wejÊcie so∏tysa – prezentacja d∏ugiej listy sponsorów,
darczyƒców i wspierajàcych, a obok zespó∏ Zbrucz z Ukrainy
w pe∏nej gotowoÊci. Za moment inny folklor, inne pieÊni, choç te˝
jakieÊ znajome.
Szarówka, wi´c czas na kulminacj´ „niespodzianki” – g∏ówne losowanie. Zbrucz pauzuje. Du˝y poÊlizg, trzeba si´ spieszyç.
Emocje. Kolejna dziewczynka wyciàga kolejny „g∏ówny los”, kolejny szcz´Êliwiec odbiera wygranà. Do najg∏ówniejszej coraz bli˝ej. Jest! – rower górski, wygra∏... Koniec emocji.
Jeszcze tylko par´ s∏ów przeprowadzajàcego, tradycyjnie od
lat, kulminacj´ – Józefa Moczko, ˝e nale˝à si´ podzi´kowania
wszystkim, którzy imprez´ przygotowali i przeprowadzili – ludziom organizatorów: GOK Dobrzeƒ Wielki, Rady So∏eckiej
Âwierkli, Stowarzyszenia Rozwoju Inicjatyw Âwierkle, LZS GROM
Âwierkle, Niezrzeszonym, ale szczególnie tym, którzy wytrzymali w spiekocie na swych posterunkach festynowych, tak˝e darczyƒcom, którzy wsparli „Dni Âwierkli 2013” i w ogóle obchody
240-lecia Âwierkli.
Znów wyst´py Ukraiƒców, brawa. W mocno wieczorowej porze scen´ opanowa∏ Zespó∏ B.A.R. znany powszechnie z telewizji TVS. Z przes∏aniem „Âpiywej i Taƒcuj” ciàgn´li po swojymu i po
nasymu. Nie by∏o im Êpieszno, gdy wi´c wyczerpali limit bisów
by∏a ju˝ noc. Wtedy zacz´∏a si´ zabawa wed∏ug D.J. Manka. Trwa∏a d∏ugo, d∏u˝ej ni˝ konsumpcja ostatniego – darmowego kega.
Wi´cej o festynie na stronie www.swierkle.pl.
Józef Moczko – Êwierklanin
(foto: Macioszek, Moczko)
KLEPKA 7
INFORMACJE
LOK ALNE
Âcie˝ki rowerowe Kup
Zadzwoni∏ do mnie czytelnik z Kup, niezadowolony z braku jakichkolwiek widocznych dzia∏aƒ zwiàzanych ze Êcie˝kami rowerowymi w Kup. Pprzys∏a∏ mi te˝ odbitk´ artyku∏u na temat Êcie˝ek rowerowych w gminie Dobrzeƒ Wielki, który ukaza∏ si´ w „nto”,
z 21 maja 2003. Artyku∏ zilustrowano mapkà, na której Êcie˝ki rowerowe z Kup w kierunkach: 1) Dobrzenia; 2) ¸adzy; 3) Brynicy
sà zaznaczone, jako istniejàce. Tymczasem
min´∏o 10 lat, a tych Êcie˝ek wcià˝ nie ma.
Mapka opublikowana w „nto” z 2003 to
zapewne zwyk∏a pomy∏ka i trudno na podstawie takiej pomy∏ki wysuwaç jakiekolwiek
zarzuty do kogokolwiek. Sprawa Êcie˝ek
rowerowych z Kup jest trudna do rozwiàzania, bo sà to drogi wojewódzkie i gmina
nie mo˝e tam nic robiç po swojemu.
W lutym by∏o w Kup zebranie wiejskie,
podczas którego mowa by∏a te˝ o Êcie˝kach. Chodzi∏o wtedy g∏ównie o Êcie˝k´ na
kierunku ¸adzy. Podczas tego zebrania
mieszkaƒców informowano, ˝e zarzàd
dróg wojewódzkich stawia spraw´ tak, i˝
budowa Êcie˝ki w kierunku ¸adzy musi byç
po∏àczona z przebudowà ca∏ej drogi razem
z mostami, a to jest koszt 10 mln z∏ lub wi´cej. Poniewa˝ takich pieni´dzy nie ma, to
sprawa Êcie˝ki nie mo˝e ruszyç z miejsca.
GOK zaprasza
✜ Na 10 sierpnia godz. 15:00 Klub Dobrzeƒskich Wodniaków zaplanowa∏
sp∏yw kajakowy Ma∏à Panwià do Raju.
Koszt 10 z∏ a zapisy przyjmuje komandor sp∏ywu Grzegorz Radlak (tel. 792017-240).
✜ D∏u˝szy sp∏yw odb´dzie si´ 24-25
sierpnia (sobota-niedziela). B´dzie to
XXIV Ogólnopolski Sp∏yw Kajakowy im.
Kazimierza Kalusa „Ruda 2013”. I etap:
Stodo∏y – Ruda Kozielska (11 km), II
etap: Ruda Kozielska – Kuênia Raciborska (13 km). Koszt uczestnictwa 60 z∏ +
40 z∏ za wypo˝yczenie kajaka. Dojazd
w∏asny, nocleg pod namiotem. Zapisy
przyjmuje Grzegorz Radlak (tel. 792017-240).
✜ Dobrzeƒskie Towarzystwo Przyjació∏
i Rozwoju Kultury organizuje w dniach
Z
GMINY
DOBRZE¡ WIELKI
DziÊ wyglàda to chyba lepiej. JeÊli dobrze zrozumia∏em informacj´ z urz´du
gminy, to mo˝liwe ju˝ jest, by w kierunku
na ¸adz´ budowana by∏a Êcie˝ka rowerowa, a jezdni by si´ przy tym nie rusza∏o. Ze
sprawà Êcie˝ki w stron´ Brynicy jest gorzej,
bo nie ma nawet projektu. Gdy pyta∏em
w gminie, czy w ogóle mo˝liwe jest poprowadzenie Êcie˝ki na kierunku brynickim,
otrzyma∏em odpowiedê, ˝e tak, choç byç
mo˝e trzeba by by∏o w niektórych miejscach przesuwaç jezdni´ w jednà stron´,
by wygospodarowaç szerszy pas na Êcie˝k´ po drugiej stronie. Mog∏aby te˝ zaistnieç
potrzeba wykupywania ma∏ych kawa∏ków
dzia∏ek i przesuwania p∏otów. Wszystko to
jednak b´dzie aktualne dopiero po rozwiàzaniu sprawy Êcie˝ki w stron´ ¸adzy.
Pyta∏em w gminie, czy wydaje si´ realne poprowadzenie obwodnicy Kup tak, by
samochody jadàce od Brynicy w ogóle nie
skr´ca∏y do Kup, tylko jecha∏y ca∏kowicie
nowà drogà w stron´ Katowickiej. WyjaÊniono mi, ˝e nowa droga to ogromne
koszty (ale w Czarnowàsach na Podlesiu
powstaje – Pb). Przedstawiciel gminy uwa˝a jednak, ˝e mo˝e by∏oby s∏uszne
uwzgl´dnienie takiej nowej drogi w studium zagospodarowania przestrzennego.
MyÊl´ ˝e nale˝y tego pilnowaç.
Piotr Badura
30 sierpnia – 1 wrzeÊnia wycieczk´
w Pieniny. Koszt 380 z∏ (cz∏onkowie
TPiRK – 360 z∏). Zaplanowano ciekawy
program zarówno dla piechurów, jak
i dla zwolenników biernego wypoczynku. Towarzystwo zapewnia, ˝e kto
z TPiRK-iem w´druje, nigdy tego nie ˝a∏uje. Informacji udziela i zapisy przyjmuje GOK (Dzia∏ Turystyki i Rekreacji – tel.
507-456-729).
✜ Wycieczka do uzdrowisk polsko-czeskiego pogranicza odb´dzie si´ w sobot´-niedziel´ 7-8 wrzeÊnia. Wyjazd nastàpi w sobot´ 7 wrzeÊnia o godz. 7:00 rano spod GOK. W sobotnim programie
zaplanowano zwiedzanie: Prudnika
i G∏ucho∏az (Bad Ziegenhals). W niedziel´ pobyt w Czechach (Jesenik, Karlova
Studanka, Dolni Lipowa – Lazne). Zapisy do 28 sierpnia, koszt 80 z∏. Wi´cej informacji na plakatach i w GOK (Dzia∏ Turystyki i Rekreacji – tel. 507-456-729).
KLEPKA 8
Okruszek historii
Czytelnik z Popielowa przes∏a∏ nam odcinek przekazu pocztowego na 6,86 marki, które 23 listopada 1940 roku wys∏ano
z poczty w Kup. Nadawcà by∏ Gerhard
John – Rechtsanwalt und Notar, czyli adwokat i notariusz. Okruszek dedykujemy
zajmujàcym si´ historià Kup.
Gie∏da staroci
Gie∏da staroci i nie tylko zaprasza w sobot´ 10 sierpnia do Dobrzenia Ma∏ego na
plac ko∏o OSP. Organizatorzy zapraszajà
wszystkich wielbicieli i kolekcjonerów starych zabytkowych przedmiotów. Wi´cej
informacji na stronie:
www.dobrzenmaly.pl
lub telefonicznie:
77 469-55-31
Kolejna gie∏da odb´dzie si´ 14 wrzeÊnia.
Plac zabaw
Plac zabaw „Radosna szko∏a” wybuduje obok szko∏y podstawowej w Dobrzeniu
Wielkim firma Weran z Wroc∏awia. Otrzyma
za to 152 tys. z∏. W przetargu na budow´
tego placu swe oferty z∏o˝y∏o jeszcze szeÊç
innych firm. By∏y one z: Jelcza-Laskowic,
Bierunia, Opoczna, Kietrza, Gliwic i Turawy.
INFORMACJE
LOKALNE
Z
GMINY
POPIELÓW
Z Urz´du Marsza∏kowskiego Województwa Opolskiego otrzymaliÊmy komunikat
o wynikach tegorocznej edycji konkursu
„Pi´kna wieÊ opolska”. Zaszczytny tytu∏
otrzyma∏y Kar∏owice, którym gratulujemy.
Poni˝ej zamieszczamy cz´Êç komunikatu.
Reszta na stronie gminy Murów. Biuru Prasowemu Urz´du Marsza∏kowskiego dzi´kujemy za informacj´.
Kar∏owice
Pi´kna wieÊ
opolska 2013 Pi´ç kuêni w Popielowie
MiejscowoÊç Kar∏owice w gminie Popielów zosta∏a tegorocznà laureatkà konkursu
„Pi´kna wieÊ opolska 2013” w kategorii „Najpi´kniejsza wieÊ”. Nagrodà jest 15 tys. z∏.
W tegorocznej edycji konkursu rywalizowa∏o 11 wsi w kategorii „Najpi´kniejsza
wieÊ”, 3 miejscowoÊci w kategorii „Najlepszy start w odnowie wsi” i 7 w kategorii
„WieÊ dziedzictwa kulturowego”. Ponadto
zg∏oszono do oceny 12 projektów w kategorii „Najlepszy projekt odnowy wsi” oraz
3 domostwa w kategorii „Najpi´kniejsza
zagroda wiejska”.
Jury uzna∏o, i˝ w kategorii „Najpi´kniejsza wieÊ” na II miejsce zas∏u˝y∏y Z´bowice,
które otrzymajà nagrod´ pieni´˝nà w kwocie 10 tys. z∏. Dwa III miejsca zdoby∏y exaequo wsie Walce oraz Centawa (gmina Jemielnica). Nagrodà jest po 7 tys. z∏.
W tegorocznym konkursie po raz pierwszy oceniana by∏a przez grono ekspertów
m.in. z dziedziny ochrony zabytków, architektury, zagospodarowania przestrzennego – nowa kategoria „WieÊ dziedzictwa kulturowego”. Tu jury przyzna∏o jednà nagrod´ – laureatkà zosta∏a Jemielnica. Nagroda to 10 tys. z∏.
Jednà I nagrod´ przyznano te˝ w kategorii „Najlepszy start w odnowie wsi”.
Otrzyma∏a jà wieÊ Rozmierka w gminie
Strzelce Opolskie (7 tys. z∏). W tej samej kategorii dwa równorz´dne wyró˝nienia
otrzyma∏y wsie Gierszowice w gminie Olszanka i Ciepielowice w gminie Dàbrowa.
Obie otrzymajà po 3,5 tys. z∏.
Konkurs „Pi´kna wieÊ opolska” odbywa∏ si´ po raz szesnasty. Jego uroczyste
podsumowanie i wr´czenie nagród zaplanowane jest na 21 wrzeÊnia w Kar∏owicach
– wsi tegorocznej laureatce rywalizacji.
Jestem sta∏ym czytelnikiem „Beczki”.
Ostatnio czyta∏em o kuêni w ¸ubnianach
i a˝ mi si´ ∏za w oku kr´ci, gdy wspominam
tamte stare czasy. W samym Popielowie,
przy jednej tylko ul. WolnoÊci, by∏y a˝
cztery kuênie a piàta by∏a przy ul. Powstaƒców. Zabudowania jeszcze istniejà, ale
kuênie sà ju˝ nieczynne.
Przypomn´ te˝ o panu Rudolfie Albiƒskim, którego firma zajmowa∏a si´ naprawà rowerów, maszyn do szycia i radioodbiorników a tak˝e mechanikà samochodowo-motocyklowà. Te˝ ju˝ jest nieczynna.
Ma∏o kto wie, ˝e w Popielowie przy ul.
Dworcowej by∏a przed wojnà stacja paliw
firmy Shell i warsztat mechaniczny paƒstwa Fox. Warsztat stoi jeszcze z pe∏nym
wyposa˝eniem, ale jest ju˝ nieczynny. By∏
te˝ warsztat przy ul. WolnoÊci – ko∏odziejstwo pana Rabiega.
O te stare warsztaty powinno si´ dbaç.
Nie powinno byç tak, jak np. w Kolonii Popielowskiej, gdzie od g∏ównej drogi w stron´ leÊniczówki i woko∏o niej by∏a i jest jeszcze stara droga z polnych kamieni, która
prowadzi∏a a˝ do Pana Wolika, gdzie by∏
prom, kiedy nie by∏o jeszcze mostu przez
Odr´. By∏a tam te˝ izba celna i kuênia.
Fragmenty tej drogi jeszcze widaç. Jest to
zabytek. Tamt´dy jeêdzili dawno temu kupcy od strony Namys∏owa za Odr´. Ale nikt
o to nie dba. Niektórzy rolnicy tak si´ zap´dzili, ˝e wyorujà kamienie. Reszta jest
zaroÊni´ta i ma∏o kto o tej drodze wie.
Czytelnik
Od redakcji: U góry zamieÊciliÊmy
fragment druku firmy Rudolf Albinski z 6 lutego 1936 roku. Druk ten otrzymaliÊmy od
Czytelnika. Nie mo˝emy go zamieÊciç
w ca∏oÊci i z obu stron, bo nie mamy tyle
miejsca. Nie by∏oby to zresztà interesujàce. Pe∏ne skany obu stron dokumentu wyÊlemy jednak do Stowarzyszenia Przyjació∏
Popielowa „Razem”. Mo˝na by gdzieÊ na
stronie Stowarzyszenia gromadziç takie
materia∏y, by zajmujàcy si´ historià Popielowa mieli do nich swobodny dost´p. Od
Czytelnika dostaliÊmy te˝ materia∏y dotyczàce Opola i Kup, które zamieszczamy na
stronach Opola i gminy Dobrzeƒ Wielki.
Zaproszenia na imprezy
15 sierpnia (czwartek) – na placu w Nowych Sio∏kowicach odb´dà si´ I Igrzyska
Wiejskie, na które zapraszajà Samorzàdowe Centrum Kultury, Turystyki i Rekreacji, Rada So∏ecka Nowych Sio∏kowic i Stowarzyszenie Nowe Sio∏kowice. W programie sà:
godz. 12:00 – rozpocz´cie II turnieju pi∏ki siatkowej o puchar so∏tysa
godz. 15:00 – otwarcie igrzysk
godz. 18:00 – wr´czenie nagród za udzia∏ w turnieju pi∏ki siatkowej
godz. 19:00 – zakoƒczenie igrzysk wiejskich
godz. 20:00 – dobra zabawa przy muzyce
8 wrzeÊnia (niedziela) – zabawa ˝niwna (poczàtek o godz. 18:00). Cena 100 z∏ od
pary. B´dzie zimna p∏yta, goràca kolacja i muzyka zespo∏u Sempre. Bilety do nabycia
w Samorzàdowym Centrum Kultury, Turystyki i Rekreacji oraz u So∏tysa Wsi Popielów.
OKR¢GOWA STACJA KONTROLI POJAZDÓW
Popielów, ul. Szenwalda 39 A, tel. 77 427-56-90 do 92
– przeglàdy techniczne (rejestracja) wszystkich typów pojazdów
– komputerowa diagnostyka silnika
– remonty pojazdów
– wymiana opon i szyb samochodowych
Godziny otwarcia: 7.30 – 17.00
i w ka˝dà sobot´ od 8.00 do 13.00
KLEPKA 9
INFORMACJE
LOKALNE
Z
GMINY
Zagwiêdzie – najlepszy projekt
W konkursie „Pi´kna wieÊ opolska” nagrody przyznawane sà m.in w kategorii
„Najlepszy projekt”. Jak nas poinformowa∏
urzàd marsza∏kowski, pierwsze miejsce
w tej kategorii i nagrod´ 8 tys. z∏ przyznano wsi Zagwiêdzie w gminie Murów za „Zabytkowe centrum kultury” mieszczàce si´
w zabytkowej kuêni. II miejsce zdoby∏ Kad∏ub w gminie Strzelce Opolskie za „Muzeum bez murów” (6 tys. z∏). III miejsce jury przyzna∏o wsi Koperniki w gminie Nysa
za projekt „Pierniki prosto z Kopernik”
(4 tys. z∏). Wyró˝nienie w tej kategorii
otrzyma∏a wieÊ Skorogoszcz w gminie Lewin Brzeski za projekt „Legenda o Skorogoszczy” (2 tys. z∏).
Gratulujemy Zagwiêdziu i dodajemy, ˝e
w kategorii „Najpi´kniejsza zagroda wiejska” dwa równorz´dne III miejsca otrzymali paƒstwo Teresa i Joachim Sobotowie ze
wsi Olszowa w gminie Ujazd oraz paƒstwo
Ma∏gorzata i Wilhelm Kopitzowie ze wsi
Pietna w gminie Krapkowice. Nagrodà jest
po tysiàc z∏otych.
https://www.facebook.com/STowarzyszenieBudkowice
STB jest na „fejsbuku”
STowarzyszenie Budkowice (STB) uruchomi∏o nowà stron´ internetowà, czyli
tak zwanego „fanpejd˝a” na najwi´kszym
portalu spo∏ecznoÊciowym na Êwiecie, czyli „fejsbuku” (facebook.com), który na ca∏ym Êwiecie ma ponad miliard zarejestrowanych u˝ytkowników.
Na stronie STB codzienne umieszczane
sà Êwie˝e informacje, zaproszenia na imprezy z terenu gminy i okolic, ciekawostki,
konkursy, inspirujàce miejsca, wydarzenia
i relacje o ciekawych osobistoÊciach z okolic. Bardzo wa˝ne jest to, ˝e ka˝dy zarejestrowany u˝ytkownik na bie˝àco mo˝e komentowaç umieszczane na stronie internetowej informacje, dyskutowaç i debatowaç.
Dodatkowo na stronie internetowej teksty
wzbogacone sà zdj´ciami i filmami – co
bardzo mocno uatrakcyjnia stron´.
Od samego zarejestrowania „fanpej-
d˝a”, czyli od 3 lipca 2013 roku strona cieszy si´ ogromnym zainteresowaniem. Codziennie wchodzi na nià kilkaset, a nawet
kilka tysi´cy osób z terenu gminy Murów,
ale tak˝e by∏ych mieszkaƒców gminy zamieszkujàcych teraz inne miasta w Polsce
lub za granicà. Dostajemy wiele pozytywnych informacji zwrotnych.
Najwi´cej zainteresowania wzbudzi∏y
zapowiedzi imprez organizowanych na terenie naszej gminy (sp∏yw kajakowy, pokaz
filmowy i festyny), relacje fotograficzne i filmowe z wydarzeƒ oraz materia∏y historyczne z miejscowoÊci z terenu gminy (najwi´ksze zainteresowanie wzbudzi∏ w tym obszarze temat rynku w Starych Budkowicach na
przestrzeni lat, czyli jak si´ zmienia∏). Goràco zach´camy do polubienia strony (jej adres u góry), by codziennie mieç Êwie˝à informacj´.
Piotr Koziol
MURÓW
Krótko z gminy
✜ Na tegorocznym IX Ogólnopolskim
Przeglàdzie Festiwalu Piosenki Turystycznej w ¸´czycy mieszkanka Starych Budkowic – Magdalena Malik odnios∏a kolejny sukces, zajmujàc III miejsce w swej kategorii wiekowej. Gratulujemy!
✜ W poniedzia∏ek, 22 lipca gmin´ Murów
odwiedzili przedstawiciele Klubu Gaja,
który organizuje Konkurs „Rzeka Roku
2013”. Sporzàdzili oni obszernà dokumentacj´ Budkowiczanki na odcinku Murów – Zagwiêdzie Budkowiczanka, jako
jedna z 11 rzek w ca∏ym kraju, dosta∏a si´
do fina∏u konkursu.
✜ W piàtek, 26 lipca w Sali Regionalnej
w Zagwiêdziu odby∏o si´ nagranie reporta˝u z udzia∏em Jaros∏awa Kreta, w ramach programu „Polska wed∏ug Kreta”.
Reporta˝ zostanie wyemitowany na kanale informacyjnym TVP Info w dniu 17
sierpnia o godz.16:00 (Nie przegapcie).
✜ Co si´ odwlecze, to nie uciecze. Stowarzyszenie Budkowice wraz z Radà So∏eckà D´biƒca organizowa∏o wspólne oglàdanie filmów w plenerze. „Kino pod
chmurkà” mia∏o byç 13 lipca, ale przeszkodzi∏a pogoda. Odby∏o si´ tydzieƒ
póêniej, w sobot´, 20 lipca.
✜ Oko∏o tysiàca pielgrzymów z XXI Pieszej Pielgrzymki Legnickiej zatrzyma∏o si´
na postój w Zagwiêdziu w piàtek 2 sierpnia. Warto zwóciç uwag´, ˝e oficjalnie Zagwiêdzie ma tylko 790 mieszkaƒców,
a nieoficjalnie jeszcze mniej.
Festyn w Nowych Budkowicach
o wywieszeniu na tablicy informacyjnej Urz´du
Gminy w Murowie oraz na stronie internetowej
www.bip.murow.pl Zarzàdzenia Wójta nr
Or.0050.52.2013 z dnia 26 lipca 2013 r., w sprawie
og∏oszenia wykazu nieruchomoÊci przeznaczonej do
sprzeda˝y, stanowiàcej w∏asnoÊç Gminy Murów po∏o˝onej w miejscowoÊci Bukowo
Magazyn W´glowy
Stare Budkowice, ul. Targowa 40
Oferuje: W´giel: Kostka, gruby,
orzech, EKO groszek, mia∏, koks
Tel. 77 4210011 kom. 511 391 514
KLEPKA 10
Atrakcyjne ceny!
Wójt Gminy Murów zawiadamia
Atrakcyjne ceny!
Zarzàd DFK oraz Rada So∏ecka wsi Nowe Budkowice zorganizowa∏y w dniach 3-4 sierpnia festyn rodzinno-sportowy, który odby∏ si´ na boisku za szko∏à w Nowych Budkowicach – informuje
gminna strona internetowa.
Podczas festynu fani siatkówki pla˝owej rozegrali kilka interesujàcych meczy. Temperatura i wysi∏ek robià swoje, wi´c organizatorzy zadbali, by zawodnicy mieli mo˝liwoÊç wziàç zimny prysznic „pod kukurydzà” (zamontowano go przy p∏ocie, za którym ros∏a kukurydza). Dla najm∏odszych atrakcjà by∏ ogromny zamek
dmuchany. Dla ich rodziców zorganizowano wieczorem zabaw´ tanecznà w du˝ym namiocie.
Organizatorzy zadbali tak˝e o pocz´stunek, wszelkiego rodzaju napoje i smako∏yki, a nad bezpiecznym przebiegiem ca∏ej imprezy czuwa∏a OSP Stare Budkowice. Na stronie internetowej gminy
obejrzeç mo˝na zdj´cia z festynu. Obok zamieÊciliÊmy jedno z nich.
OPOLE I OKOLICE – DAWNIEJ I DZIÂ
Z historii opolskiego piwowarstwa (45)
Browary powiatu opolskiego(8)
Browary w Turawie, Osowcu,
D´bskiej Kuêni, Grodêcu i Ozimku
Turawa, Osowiec, D´bska Kuênia, Grodziec i Ozimek. Nie przez przypadek wybra∏em w∏aÊnie te miejscowoÊci. We
wszystkich pi´ciu znajdowa∏y si´ browary,
zaopatrujàce w piwo lokalny rynek, cz´sto
tylko jednà wieÊ, w∏aÊnie t´, w której si´
znajdowa∏y. Ró˝nica polega∏a na tym, ˝e
funkcjonowa∏y na ró˝nych zasadach prawnych, na terenach, które w∏aÊciwie by∏y zaopatrywane w piwo przez opolskich
mieszczan.
Browar w Turawie by∏ browarem szlacheckim. Jak wiadomo, szlachta opolska
mia∏a prawo zaopatrywania w piwo swoich
poddanych. Nie uda∏o mi si´ ustaliç, od
kiedy w Turawie istnia∏ browar.
Na miejscu znajdujàcego si´ w centrum
miejscowoÊci barokowego pa∏acu znajdowa∏ si´ podobno ju˝ w póênym Êredniowieczu zameczek myÊliwski piastów opolskich. Budow´ dzisiejszego pa∏acu rozpoczà∏ na poczàtku XVIII wieku kolejny w∏aÊciciel dóbr turawskich Martin von Loewenkron (1661-1731). Naby∏ on dobra turawskie ju˝ w roku 1712, natomiast budow´ pa∏acu rozpoczà∏ na krótko przed
Êmiercià, oko∏o roku 1730.
Obok pa∏acu na terenie dzisiejszej zabudowy znajdowa∏o si´ wiele budynków
towarzyszàcych, które prawdopodobnie
powsta∏y wczeÊniej. Oprócz domu paƒ-
skiego, domu zarzàdcy, domu dla s∏u˝by,
spichlerza zbo˝owego, stajni, stodo∏y, m∏yna, tartaku i gorzelni, na terenie dóbr znajdowa∏y si´ browar, s∏odownia, suszarnia
oraz lodownia. Browar istnia∏ prawdopodobnie ju˝ przed budowà pa∏acu, nie wiadomo jednak kiedy powsta∏, ani do kiedy
funkcjonowa∏.
Browar w Osowcu warzy∏ piwo za zezwoleniem króla pruskiego Fryderyka II.
Osowiec zosta∏ za∏o˝ony w roku 1785
i chocia˝ znajdowa∏ si´ na terenie nale˝àcym do opolskich dóbr zamkowych, które
powinny si´ zaopatrywaç w piwo warzone
przez opolskich mieszczan, otrzyma∏, podobnie jak Kup, urbarz piwny. By∏o to zezwolenie na warzenie oraz wyszynk piwa
dla pracowników fabryki. Prawdopodobnie
browar ten przesta∏ funkcjonowaç ju˝
w pierwszej po∏owie XIX wieku.
Browar w D´bskiej Kuêni nale˝a∏ do
urz´du zamkowego w Opolu, który mia∏
prawo do zaopatrywania w piwo swoich
poddanych. D´bska Kuênia zosta∏a za∏o˝ona w roku 1531. Browar znajdowa∏ si´ jednak nie w kuêni, lecz na terenie znajdujàcego si´ obok niej folwarku. W 1783 roku
na terenie tego˝ folwarku mia∏y si´ znajdowaç nale˝àce do urz´du zamkowego
w Opolu browar i gorzelnia. W latach 17841794 opolscy mieszczanie oskar˝ali urzàd
zamkowy o nielegalnà, ich zdaniem, produkcj´ i sprzeda˝ piwa warzonego mi´dzy
innymi w browarze w D´bskiej Kuêni. Mo˝-
Patrzek
AUTO ELEKTRYKA Józef
Brynica
M E C H A N I K A D i a g n o s t y k a k o m p u t e r e m ¸ubniaƒska 31a
KLIMATYZACJA – serwis + naprawa
tel./fax:
NAPRAWA: rozruszników, alternatorów,
77 421-52-48
elektroniki, ABS i sterowników, AIRBAG itp. tel. kom.
REGENERACJA TURBOSR¢˚AREK
609 381-213
PE¸NA GAMA AKUMULATORÓW
Naprawa i monta˝ zamków centralnych – z pilotem – alarmów,
monta˝ sprz´tu audio, naprawa ogrzewania webasto
przeglàdy okresowe, elektryka ciàgników i maszyn rolniczych.
KLEPKA 11
na wi´c przyjàç, ˝e browar ten funkcjonowa∏ co najmniej do koƒca XVIII wieku.
Grodziec podobnie jak Osowiec, by∏ kolonià fryderycjaƒskà i posiada∏ równie˝
urbarz piwny nadany przez samego króla.
Ró˝nica polega∏a na tym, ˝e pozwolenie na
produkcj´ oraz wyszynk piwa otrzyma∏a
parafia. WieÊ zosta∏a za∏o˝ona w 1752 roku jako kolonia czeskich husytów, chroniàcych si´ w liberalnych Prusach przed przeÊladowaniami religijnymi. Parafia posiada∏a w∏asnà jurysdykcj´, a cz´Êç jej dochodów pochodzi∏a z browaru i gorzelni. Browar w Grodêcu funkcjonowa∏ pod nazwà
„Brauerei des Kirchenkollegiums” Friedrichsgrätz do 1873 roku.
Browar w Ozimku by∏ w∏asnoÊcià króla.
Po∏o˝one na trasie Opole – Cz´stochowa
miasteczko Ozimek zosta∏o za∏o˝one w roku 1753 przez króla pruskiego Fryderyka II.
By∏a to pierwotnie bardzo nowoczesna jak
na tamte czasy huta. W hucie tej powsta∏
mi´dzy innymi w roku 1796 pierwszy na terenie ówczesnych Niemiec most ˝eliwny,
który po∏àczy∏ brzegi rzeki Strzegomki w ¸azanach niedaleko Âwidnicy. Poniewa˝ nie
wszyscy pracownicy mogli mieszkaç na terenie huty, w okolicy za∏o˝ono kolonie
Hüttendorf (1769) oraz Antonia (1781), które mia∏y zapewniç im zakwaterowanie.
W samym Ozimku na terenie huty znajdowa∏o si´ tylko osiem domów mieszkalnych,
które by∏y zamieszkane przez urz´dników
oraz najpotrzebniejszych pracowników.
Wraz z hutà w Ozimku powsta∏ browar,
który znajdowa∏ si´ na terenie zak∏adu
i mia∏ zaopatrywaç w piwo jego pracowników. Browar ten by∏ w∏asnoÊcià króla i by∏
oddawany w dzier˝aw´. Jego dzier˝awca
mia∏ do swojej dyspozycji budynek mieszkalny oraz stajni´.
Zak∏ad o nazwie
„Königliche Brauerei
Malapane” warzy∏ piwo prawdopodobnie
od poczàtku istnienia
huty do roku 1876.
Jego ostatnim dzier˝awcà by∏ piwowar
o nazwisku Krieger.
Ilustracja przedstawia pa∏ac w Turawie w po∏owie XIX
wieku. (cdn.)
Andrzej
Urbanek
OPOLE I OKOLICE – DAWNIEJ I DZIÂ
1200 podpisów
na skatespot
W Êrod´ 10 lipca przedstawiciele dzielnicy Nowa WieÊ Królewska z∏o˝yli w opolskim ratuszu wniosek w sprawie budowy
skatespotu, poinformowa∏a przewodniczàca rady dzielnicy, pani Karina Piechota.
Mieszkaƒcy, przy wsparciu rady dzielnicy,
zebrali pod tym wnioskiem a˝ 1200 podpisów. Szczególnym zaanga˝owaniem wykaza∏ si´ pan Marcin Wróblewski.
Wiceprezydent Krzysztof Kawa∏ko nie
ukrywa∏, ˝e liczba zebranych podpisów
zrobi∏a na nim wra˝enie. Jego zdaniem
wskazuje ona, ˝e mieszkaƒcom bardzo zale˝y na projekcie. Wiceprezydent wyrazi∏
nadziej´, ˝e wszystko pójdzie dobrze i jesienià skatespot b´dzie gotowy.
Skatespot, podobnie jak skatepark jest
miejscem wyczynowej jazdy na deskorolkach. Ró˝nica mi´dzy nimi polega na tym,
˝e przeszkody w skateparku sà zaprojektowane specjalnie na potrzeby uprawiajàcych jazd´ na deskorolce a skatespot to teren z naturalnymi przeszkodami: schodami, podjazdami, murkami, ∏awkami, balustradami etc. Skatespot w NWK mia∏by powstaç na placu za koÊcio∏em. Inicjatywa
podj´ta przez mieszkaƒców NWK jest
pierwszà takà w Opolu.
Okruszki historii
Czytelnik z Popielowa przes∏a∏ nam tabliczki dwóch dawnych opolskich firm elektrotechnicznych z Opola (zamieszczone
poni˝ej). Firmy umieszcza∏y je na swym
sprz´cie, bàdê w miejscu wykonanych
przez siebie prac. DziÊ te tabliczki sà czasem jedynym Êladem po dawnych firmach.
Wycieczka DFK z Gos∏awic
Ko∏o DFK Opole Gos∏awice zorganizowa∏o w dniu 22 czerwca wycieczk´ do ¸ubowic (Lubowitz) w ramach projektu
„O˝ywienia Domów Spotkaƒ”. Ka˝de ko∏o DFK ma mo˝liwoÊç z∏o˝enia takiego
projektu kulturalnego, jaki chcia∏oby zorganizowaç w swoim DFK. W ramach takiego projektu mo˝na zorganizowaç: wystawy tematyczne, publikacje, referaty,
spotkania, upami´tniania i przedsi´wzi´cia sportowe. Taki projekt jest cz´Êciowo
finansowany przez stron´ niemieckà,
a cz´Êç kosztów pokrywa ko∏o DFK i sami uczestnicy wyjazdu.
PodkreÊliç trzeba tutaj spo∏eczne zaanga˝owanie osób, które projekt piszà
i potem przeprowadzajà. Wszystko musi
byç zaplanowane, trzeba zamówiç autobus, uzgodniç czas odwiedzin w danym
miejscu, zorganizowaç przewodnika,
a na koniec ca∏oÊç rozliczyç z przyznanego dofinansowania. Gos∏awickie ko∏o korzysta z tej mo˝liwoÊci ju˝ po raz drugi.
Wyjazd do ¸ubowic, do rodzinnej miejscowoÊci urodzenia jednego z najwi´kszych poetów romantyzmu Josepha von
Eichendorff mia∏ na celu zwiedzenie GórnoÊlàskiego Centrum Kultury w ¸ubowi-
cach. Tam wys∏uchano historii rodziny
Eichendorff i oglàdano zgromadzone
w starym budynku by∏ej szko∏y pamiàtki po
wielkim poecie (zdj´cie). Zwiedzano te˝
stary cmentarz, na którym znajduje si´ pomnik poety, oraz ruiny zamku, w którym
poeta si´ urodzi∏.
Po posileniu si´ obiadem uczestnicy
wycieczki udali si´ potem w dalszà podró˝
do Biedrzychowic (Friedersdorf) aby obejrzeç tam zbiory muzealne, zgromadzone
w „Farskiej Stodole”. Samo muzeum powsta∏o w budynku dawnej stodo∏y, dzi´ki
spo∏ecznemu zaanga˝owaniu pani Ró˝y
Zgorzelskiej.
Pani Ró˝a Zgorzelska oprowadzi∏a zwiedzajàcych i opowiadajàc szczegó∏owo
o ka˝dym ze zgromadzonych eksponatów.
Po zwiedzeniu muzeum wszyscy uczestnicy zostali zaproszeni na pocz´stunek – dobre ciasto i wspania∏à kaw´. Z Biedrzychowic wyruszono w drog´ powrotnà.
Wszyscy bioràcy udzia∏ w sobotniej wycieczce nie kryli swego zadowolenia i s∏ów
pochwalnych pod adresem organizatorów, ˝e stworzono im mo˝liwoÊç wzi´cia
udzia∏u w tak interesujàcym wyjeêdzie.
Ernst Mittmann
GABINET DENTYSTYCZNY
Czynne 6 dni w tygodniu
w godzinach 9.00 – 21.00
45-531 Opole
ul. G. Morcinka 43
tel. 77 423-44-85
tel. kom. 508 519 192
e-mail:[email protected]
www.prestige.opole.pl
KLEPKA 12
INFORMACJE
Thüngen. Aby uczciç 1225 lat istnienia
miejscowego jarmarku, ca∏a spo∏ecznoÊç
zaj´∏a si´ przygotowaniami do jubileuszu.
W wyniku wspólnej pracy trzydniowy festyn móg∏ zadowoliç nawet najbardziej wybredne gusta. Ulice Thüngen patrolowali
wiejscy parobkowie w historycznych strojach, a wzd∏u˝ g∏ównej drogi ciàgn´∏y si´
stragany na wzór Êredniowiecznego jarmarku. Swe stanowisko mieli myÊliwi, którzy przygotowali wystaw´ na temat dzikich
zwierzàt. Urzàdzono te˝ pokaz historycznych zdj´ç i filmów. Wszystko to tylko
cz´Êç atrakcji, jakie zgotowali dla odwiedzajàcych mieszkaƒcy Thüngen.
Arnstein. Mia∏o tu miejsce w∏amanie
do budynku szko∏y Êredniej. WartoÊç
skradzionych przez nieznanego sprawc´
przedmiotów wyceniono na 2500 euro,
LOKALNE
Z
GMINY
ale osobno szacuje si´ zniszczenia budynku dokonane podczas w∏amania.
Binsfeld. W szybkim tempie posuwajà si´ prace renowacyjne na miejscowym
cmentarzu. Organizatorzy proszà mieszkaƒców o dalszà pomoc, by zakoƒczy∏y
si´ one w przewidzianym czasie.
Schwebenried. Chór ze Schwebenried wyruszy∏ w tym roku do Hamburga.
Wyjazd b´dzie okazjà do wielu koncertów, ale b´dzie te˝ czas na typowo turystyczne zwiedzanie.
Arnstein. W tutejsze szkole realnej
otwarto wystaw´ ukazujàcà masowy protest obywateli Niemieckiej Republiki Demokratycznej, który mia∏ miejsce przed
60 laty, a rozpoczà∏ si´ 17 maja. Autor
wystawy dr Stefan Wolle przedstawi∏ ów
protest w formie 25 archiwalnych zdj´ç.
Ukazujà one poczàtek wystàpieƒ rozpocz´ty protestem robotników budowlach,
co w efekcie da∏o masowe demonstracje. Wystawa nosi tytu∏ „Chcemy byç
wolnymi ludêmi”.
Integracyjny sommerfest
Zarzàd ¸ubniaƒskiego Ko∏a TSKN zorganizowa∏ na placu obok kwiaciarni „Ewa”
II Sommerfest/Festyn Letni. G∏ównym celem, który przyÊwieca∏ organizatorom, by∏a integracja cz∏onków mniejszoÊci niemieckiej ze wszystkimi mieszkaƒcami Dàbrówki ¸ubniaƒskiej, ¸ubnian i Masowa, ze
szczególnym uwzgl´dnieniem nowych
mieszkaƒców.
21 lipca okaza∏ si´ dobrym terminem nie
tylko z powodu pi´knej pogody, ale te˝ dlatego, ˝e mieszkaƒcy licznie zaszczycili festyn swà obecnoÊcià. Jak utrzymujà obecni na nim goÊcie, spotkanie by∏o bardzo
weso∏e, ∏àczy∏o bowiem przyjemne z po˝ytecznym. Organizatorzy postarali si´, by
ka˝dy biesiadnik znalaz∏ na placu przy
„Ewie” coÊ dla cia∏a i coÊ dla ducha. Moderatorem festynu by∏a pani Magda Wyzdak-Ko∏odziej, która swà prac´ wykona∏a
bardzo profesjonalnie.
Opraw´ muzycznà zapewni∏ zespó∏ „Tornado”. Grupa Êpiewacza „Kupskie Echo”
rozwesela∏a zebranych piosenkami biesiadnymi w j´zyku niemieckim, polskim
i Êlàskim. Brawom nie by∏o te˝ koƒca w odpowiedzi na kabaret przedstawiony przez
panie z tego zespo∏u. Swoje miejsce w pro-
¸UBNIANY
Przetargi
✜ Budowà oÊwietlenia ulicznego w Luboszycach, w rejonie ulic: Bukowa, Akacjowa, Sosnowa, Jod∏owa i Âwierkowa zajmie si´
konsorcjum firm: MD ELEKTRO Marek Diaków z K´py i Przedsi´biorstwo Wielobran˝owe DIAKÓW – Tadeusz Diaków z K´py. Do
og∏oszonego przez gmin´ przetargu na to
zadanie przystàpi∏y jeszcze dwie inne firmy
(z Prószkowa i z Kotorza Ma∏ego), ale konsorcjum firm z K´py zaoferowa∏o najni˝szà
cen´. Gmina zap∏aci mu 110 tys. z∏otych.
✜ Dowo˝eniem uczniów do gminnych
szkó∏ w roku szkolnym 2013/2014 zajmowaç si´ b´dzie Opolskie Przedsi´biorstwo
Komunikacji Samochodowej za ok. 200
tys. z∏ (o zadanie stara∏a si´ te˝ druga firma z Opola). Dowo˝enie niepe∏nosprawnych uczniów z gminy ¸ubniany do szkó∏
w Kup i Opolu powierzono firmie AM Consulting Anna Majda z Opola za ok. 60 tys.
z∏ (o zadanie stara∏y si´ jeszcze trzy inne firmy: z Opola, Wroc∏awia i ¸ubnian).
gramie znaleêli oczywiÊcie miejscowi wykonawcy, czyli pan Jurek z Urszulà „¸ubniaƒskie Podróby”, zaÊ Adrian i Georg wcielili
si´ w „Wildecker Herzbuben”. Ich wyst´py
tak˝e przyj´to gromkimi brawami i bisami.
Organizatorzy przygotowali równie˝
zgaduj zgadul´ o znamiennym tytule
„Znam naszych sàsiadów” z zakresu wiedzy na temat Niemiec. Wszystkich biesiadników rozbawia∏y te˝ gry zr´cznoÊciowe
i rodzinne.
Przygotowania do II Sommerfestu, który odby∏ si´ dzi´ki wsparciu konsulatu
RFN w Opolu, zaj´∏y organizatorom sporo
czasu, ale mogà si´ oni czuç usatysfakcjonowani efektami swej pracy.
Rozwita Pierzyna
MEBLE NA WYMIAR
www.giesa.pl
kuchnie, sypialnie, ∏azienki,
garderoby, szafy i inne
Aran˝acja, pomiar i projekt w cenie mebli
W ofercie
Popielów, ul. Klasztorna 3
tak˝e
Sklep – Dobrzeƒ Wielki ul. Namys∏owska 22
sprz´t
AGD
tel. 77 46-95-279, kom. 604-995-183
KLEPKA 13
INFORMACJE
LOKALNE
Z
GMINY
TURAWA
Czy kiedyÊ b´dà w gminie
dwuj´zyczne tablice?
Do redakcji zatelefonowa∏ czytelnik z proÊbà, byÊmy zapytali
w∏adze gminy Turawa, kiedy wreszcie b´dà w gminie dwuj´zyczne tablice z nazwami miejscowoÊci, bo na sto procent mia∏y byç
ju˝ trzy lata temu a wcià˝ nie ma.
SprawdziliÊmy najpierw, czy rzeczywiÊcie mia∏y byç trzy lata temu. Czytelnik ma racj´. Bez trudu odnaleêliÊmy wypowiedzi wójta, przewodniczàcego rady i innych osób, które wiosnà 2010 zapewnia∏y, ˝e tablice ju˝ zaraz b´dà.
ZatelefonowaliÊmy wi´c do urz´du gminy, by zapytaç, co si´ w∏aÊciwie sta∏o, ˝e tych tablic nie ma. Odpowiedzi udzieli∏a nam pani Magdalena Sadowska z referatu turystyki i promocji gminy. DowiedzieliÊmy si´, ˝e winien jest Trz´sin, bo coÊ by∏o nie tak z jego nazwà (u˝ywano chyba nazwy Trz´sina a prawid∏owa by∏a Trz´sin, czy jakoÊ tak).
Ustawianie nowych tablic wymaga∏o ustalenia najpierw jednoznacznych nazw miejscowoÊci. To troch´ trwa∏o, a gmina nie chcia∏a robiç tablic na raty. DziÊ wszystko jest ju˝ wyczyszczone i do koƒca wrzeÊnia
powinny byç dwuj´zyczne tablice. To ju˝ tylko kilka tygodni. Tyle z pewnoÊcià nasz czytelnik wytrzyma, skoro wytrzyma∏ ju˝ trzy lata. Czytelnika pozdrawiamy a pani Sadowskiej dzi´kujemy za informacj´.
Osowiec zaprasza
Od 9 do 11 sierpnia (piàtek-niedziela) trwaç b´dzie „Lato w Osowcu”. Rozpocznie si´ w piàtek 9 sierpnia o godz. 13:00 turniejem pi∏karskim dla dzieci z rocznika 2004 i m∏odszych. Od godz. 20:00 trwaç
b´dzie „Noc klubowa” z udzia∏em DJ przy muzyce techno.
W sobot´ 10 sierpnia o godz. 10:00 rozpocznie si´ turniej dzieci z rocznika 2002 i m∏odszych. Od godz. 16:00 trwaç b´dzie turniej seniorów z udzia∏em dru˝yn: LZS Stal Osowiec, TSV Monachium, i LKS Silesius Kotórz Ma∏y. O godz. 20:00 rozpocznie si´
zabawa taneczna, do której przygrywaç b´dzie zespó∏ AlleGro.
W niedziel´ 11 sierpnia o godz. 13:00 rozpocznie si´ turniej
dru˝yn niezrzeszonych (m.in. Kuênia Osowiec, Dzidek Team, Stra˝ak W´gry). Zwyci´zca tego turnieju dostàpi zaszczytu rozegrania meczu z dru˝ynà kobiecà Lejdis Team.
Trzydniowa impreza nie mo˝e si´ obejÊç bez dodatkowych
atrakcji. B´dà nimi: 1) loteria fantowa z atrakcyjnymi nagrodami,
2) gry i zabawy dla dzieci, 3) bezp∏atne korzystanie z trampoliny
dla dzieci, 4) dla najm∏odszych mini weso∏e miasteczko, 5) malowanie twarzy, 6) dobrze zaopatrzony bufet a przede wszystkim
7) mi∏a i przyjemna atmosfera.
Turniej o Puchar Wójta
W niedziel´ 21 lipca na stadionie LKS Silesius Kotórz Ma∏y odby∏ si´ Turniej o Puchar Wójta Gminy Turawa w Pi∏ce No˝nej Seniorów – informuje gminna strona internetowa.
W zawodach wzi´∏o udzia∏ pi´ç dru˝yn: LKS Soko∏y Bierdzany,
LZS Ligota Turawska, LZS Turawa, LZS Stal Osowiec oraz LKS Silesius Kotórz Ma∏y.
Zespo∏y rywalizowa∏y w jednej grupie, grajàc systemem „ka˝dy
z ka˝dym”. Po rozegraniu 10 spotkaƒ zwyci´zcà zostali gospodarze, czyli LKS Silesius Kotórz Ma∏y, drugie miejsce zajà∏ LZS Ligota Turawska, trzecie LZS Stal Osowiec, czwarte miejsce LZS Turawa, a piàte LKS Soko∏y Bierdzany.
Zdj´cia z turnieju sà do obejrzenia (w kolorze) na gminnej stronie internetowej. Dwa z nich zamieszczamy tutaj.
Okruszk historii
Karczmarz Johann Adametz z Kad∏uba
Turawskiego, postanowi∏ w 1843 roku odbudowaç swój wiatrak koêlak, który spali∏ mu si´ przed laty. Królewski starosta
graf von Haugwitz informowa∏ o tym 10
sierpnia 1843 wszystkich zainteresowanych, by mogli ewentualnie zg∏osiç swe
zastrze˝enia.
„SCHODY – LUBDA”
Henryk Lubda
NOWE SIOŁKOWICE, ul. PIASKOWA 12
tel. 77 427-57-20
kom. 603-634-177
www.lubda.pl
OPONY • WULKANIZACJA
❏ opony nowe i u˝ywane
zachodnich firm do samochodów
osobowych i dostawczych
❏ monta˝ i wywa˝anie
tel. 77 403-26-10 ❏ us∏ugi wulkanizacyjne
kom. 607 381 644 ❏ oleje Castrol + wymiana
Wojciech Filipowicz
Kup, ul. 1 Maja 1b
czynne 9.00-17.00
w soboty 9.00-15.00
KLEPKA 14
INFORMACJE
LOKALNE
Krótko z gminy
✜ Od 5 sierpnia do 6 wrzeÊnia w dniach
roboczych mo˝na si´ w urz´dzie gminy,
w godz. 8:00-14:00, zapoznaç z projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowoÊci
D´bska Kuênia wraz z prognozà oddzia∏ywania na Êrodowisko. Na stronie gminy (BIP) opublikowano za∏àcznik, pokazujàcy granice obszaru obj´tego projektem planu. Dyskusj´ nad projektem zaplanowano na 13 sierpnia godz. 13:00
w urz´dzie gminy (pok. nr 20). Uwagi
i wnioski do projektu mo˝na sk∏adaç na
piÊmie lub ustnie do protokó∏u a tak˝e
mejlem do 23 wrzeÊnia.
✜ Rozstrzygni´to przetarg na remonty
dróg gminnych w Chrzàstowicach
(Wrzosowa), Suchym Borze (Wrzosowa), D´bskiej Kuêni (droga na cmentarz), Falmirowicach (boczna Ozimskiej)
i D´biu (M∏yƒska). Z dwóch z∏o˝onych
ofert gmina wybra∏a firm´ Pluspol-Budowa Roberta Machnika i Krystyny
Sdzuj z ChróÊcic. Drugim oferentem
by∏a firma Larix z Lubliƒca. Umowa
z wybranà firmà powinna byç podpisana nie póêniej ni˝ 23 sierpnia.
✜ Gmina ma obowiàzek zapewniç dowo˝enie do szkó∏ czterem uczniom niepe∏nosprawnym z jej terenu. Poniewa˝ ka˝dy z nich trafia do innej szko∏y, wi´c dowo˝enie (tam i z powrotem) wykonywane b´dzie na czterech trasach: 1) Daniec
– LeÊnica, 2) Daniec – D´bie, 3) Chrzàstowice – Opole, 4) Chrzàstowice – Kup.
Przetarg na te przewozy w latach szkolnych 2013/2014, 2014/2015 oraz
2015/2016 wygra∏a firma AM Consulting
– Anna Majda z Opola, która by∏a jedynym oferentem. Za wykonanie zadanie
otrzyma ona od gminy oko∏o 228 tys. z∏.
✜ W dniach od 19 do 21 lipca przedstawiciele Lokalnej Grupy Dzia∏ania „Kraina
Dinozaurów”, w tym szeÊcioosobowa
delegacja z gminy Chrzàstowice, brali
udzia∏ w podró˝y studyjnej w Bieszczady. W ciàgu trzech dni mogli poznaç obszar dzia∏ania Fundacji Bieszczadzkiej
oraz Lokalnej Grupy Dzia∏ania „Zielone
Bieszczady”. Szczegó∏owa relacja z wyprawy zosta∏a zamieszczona na gminnej
stronie internetowej.
Z
GMINY
Miejsce, w którym dziÊ znajduje si´ D´bska Kuênia (Eichhammer), przed tysiàcami lat,
jak sama nazwa wskazuje, pokryte by∏o d´bowymi lasami. Stàd i inne wioski po∏o˝one
w pobli˝u majà w swej nazwie dàb. Sà to Dàbrowice i D´bie. WczeÊniejsza niemiecka
nazwa wsi brzmia∏a Dembiohammer. W 1936 zmieniono jà na Eichhammer (Eiche – dàb).
Z historii D´bskiej Kuêni
Kiedy dok∏adnie powsta∏a wioska, trudno okreÊliç. Kuênia w tym miejscu wzmiankowana jest ju˝ w roku 1531, a nazwa Dembiohammer wyst´puje w roku 1864, w dokumencie dotyczàcym majàtku ziemskiego, tak zwanego Dominium. Nie uda∏o mi
si´ jednak trafiç na zapis dok∏adnej daty za∏o˝enia miejscowoÊci. Mo˝na przypuszczaç, ˝e miejscowoÊç powsta∏a jako kolonia oko∏o roku 1784, za∏o˝ona przez króla
pruskiego Fryderyka Wielkiego. Natomiast
samo Dominium wyst´puje ju˝ w dokumencie z roku 1297. W roku 1301 majàtek
ten by∏ w∏asnoÊcià ksi´cia opolskiego.
W roku 1864 majàtek nale˝a∏ do hrabiego o nazwisku Scholz. Jego wielkoÊç to
379 mórg ziemi ornej i 91 mórg ∏àk. W oborze sta∏o 100 sztuk krów mlecznych i 50
sztuk ja∏owic. Do zaprz´gu utrzymywano
20 koni i 30 os∏ów.
Do majàtku nale˝a∏a te˝ gorzelnia, która mia∏a monopol na dostarczanie swoich
wyrobów do 22 wsi. Oprócz wyrobów spirytusowych produkowano tu te˝ piwo, które dostarczano do wszystkich kolonii
w okolicy. Gorzelnia przynosi∏a królowi
Fryderykowi Wielkiemu spore zyski, a by∏y mu one bardzo potrzebne do utrzymania armii.
Przed pierwszà wojnà Êwiatowà majàtek
przeszed∏ na w∏asnoÊç rodziny Gerstenberg która mia∏a swà siedzib´ w Zawadzie.
W latach 1830-1835 zbudowano przez
wieÊ szos´ która prowadzi∏a z Opola do
Ozimka. Droga wybudowana zosta∏a prywatnie przez hrabiego Johanna Renarda.
Jej koszt wyniós∏ 160 tys. talarów. Przy
nowej drodze co dwie mile sta∏y domy
zwane Mautstellen, gdzie pobierano op∏at´ za poruszanie si´ po niej. WysokoÊç
op∏aty zale˝a∏a od zaprz´gu, jaki po drodze si´ porusza∏. Od jednego zwierz´cia
pociàgowego p∏acono 20 fenigów za
przejechanie dwóch mil. Dla miejscowych za jedno zwierz´ pociàgowe op∏ata wynosi∏a 5 fenigów. Przez D´bskà Kuêni´ poprowadzono te˝ lini´ kolejowà,
którà uruchomiono w roku 1858.
MI¢DZYNARODOWY PRZEWÓZ
OSÓB
I TOWARÓW
Marcin Nowok
MARTI-TRANS, ul. Pokojska 3
46-083 Nowe Sio∏kowice
CHRZÑSTOWICE
kom. 603 193 155
tel. 77 46-92-008
KLEPKA 15
Przed pierwszà wojnà Êwiatowà powsta∏a we wsi ma∏a cegielnia, w której codziennie wytwarzano 6 tys. sztuk bia∏ej ceg∏y. Ceg∏y wyrabiano z bia∏ego piasku
i mielonego wapienia. Wiele domów
w okolicy powsta∏o z tej ceg∏y. Nawet kapliczka przy ul. Kolonia jest z niej zbudowana. By∏a te˝ czynna przez krótki czas cegielnia wytwarzajàca czerwonà ceg∏´. Uruchomi∏ jà pan Mateja, ale z powodu braku
gliny zosta∏a zamkni´ta.
Miejsce, w którym dziÊ znajduje si´
D´bska Kuênia, zamieszkiwane by∏o ju˝
w zamierzch∏ych czasach. Odkryto tu stanowiska po dymarkach, wytapiajàcych
ju˝ przed wieloma wiekami ˝elazo. Okolica ta by∏a bowiem bogata w tak zwanà
rud´ darniowà.
W starych zapiskach w urbarzu z roku
1588 zapisano, ˝e w pobli˝u miejscowoÊci
Martin Morekto posiada∏ m∏yn wodny i kuêni´. Pan Morekto odstawia∏ do Opola 24 wozy ˝elaza jako roczny czynsz dzier˝awny dla
ksi´cia. W póêniejszych latach odstaw´ ˝elaza zamieniono na 46 talarów i 24 grosze.
W roku 1684 m∏yn i piec do wytopu rudy darniowej zosta∏y sprzedane za 200 talarów niejakiemu Michaelowi Krystonczyk.
Rud´ darniowà topiono w prymitywnych
niewielkich piecach opalanych w´glem
drzewnym, do których, celem podwy˝szenia temperatury, specjalnymi miechami skórzanymi wdmuchiwano powietrze. To, co
uzyskiwano w tych prymitywnych piecach,
poddawano potem obróbce. Poprzez uderzanie ci´˝kiego m∏ota wytopione ˝elazo pozbawiano zanieczyszczenia szlakà.
Po przyjÊciu do w∏adzy króla Fryderyka
II nastàpi∏ gwa∏towny rozwój przemys∏u
wytopu ˝elaza. W roku 1783 wykupiono
wszystkie ma∏e zak∏ady zajmujàce si´ wytopem i wybudowano hut´ w Ozimku (Malapane). Dembiohammer nale˝a∏ odtàd
do huty w Ozimku. W roku 1797 pracowa∏o tu 12 ludzi. Z powodu zbyt ma∏ego przep∏ywu wody nie mo˝na by∏o jednak uzyskaç wi´kszej mocy i w roku 1865 zak∏ad
zosta∏ zamkni´ty.
Ernst Mittmann
Angielski bzik
polskich mediów
Wspó∏czynnik dzietnoÊci to liczba dzieci, które statystyczna
kobieta urodzi w swym ˝yciu. JeÊli liczba ludnoÊci ma byç stabilna, to na statystycznà matk´ powinna przypadaç jedna córka, czyli wspó∏czynnik dzietnoÊci powinien wynosiç oko∏o 2,10
(nie wystarczy dwoje dzieci, bo ch∏opcy rodzà si´ nieco cz´Êciej
ni˝ dziewczynki). Tymczasem w Polsce wspó∏czynnik dzietnoÊci to tylko 1,30.
Dwa lata temu czo∏owe polskie media obieg∏a sensacja. Przebywajàce w Wielkiej Brytanii Polki rodzà tam jakoby na pot´g´
i osiàgajà wspó∏czynnik dzietnoÊci 2,50. Sà przy tym najp∏odniejsze ze wszystkich przybywajàcych na Wyspy nacji. Pokonaç mia∏y nawet Pakistanki. Rozpowszechniajàcy t´ bredni´ powo∏ywali
si´ na prof. Krystyn´ Iglickà, demograf i autork´ raportu o migracjach d∏ugookresowych, zajmujàcà si´ w∏aÊnie Wielkà Brytanià.
Do dziÊ brednia jest cz´sto przywo∏ywana jako najprawdziwsza
prawda przez licznych „ekspertów”, nie mówiàc ju˝ o politykach
i dziennikarzach.
Wielka Brytania ma swój urzàd statystyczny. Zada∏em sobie
trud znalezienia jego danych z zakresu demografii. SpoÊród
sprawdzonych przeze mnie materia∏ów poleci∏bym szczególnie
doÊç obszerny (65 stron) dokument „Childbearing Among UK
Born and Non-UK Born Women Living in the UK”. Zawiera on wiele przyst´pnych diagramów i wykresów, pod którymi umieszczono dodatkowo linki do tabel ze szczegó∏owymi danymi liczbowymi. Dokument jest do pobrania pod adresem:
http://www.ons.gov.uk/ons/dcp171766_283876.pdf
Dalszà cz´Êç mego artyku∏u pisz´ z myÊlà o tych czytelnikach, którzy nie zamierzajà studiowaç angielskich materia∏ów.
Z przywo∏anego przeze mnie êród∏a dowiemy si´, ˝e w 2011 roku polskie imigrantki w Wielkiej Brytanii (UK) urodzi∏y tam najwi´cej, bo a˝ 23,0 tys. dzieci. Kolejne by∏y imigrantki z Pakistanu – 19,2 tys., Indii – 15,5 tys., Bangladeszu – 8,5 tys. i Nigerii
– 7,9 tys. Ale to, ˝e imigrantki z Polski urodzi∏y najwi´cej dzieci, nie dowodzi wcale wi´kszej ich p∏odnoÊci. Musimy jeszcze
wiedzieç ile by∏o tych Polek, Pakistanek etc., w dodatku tych
w wieku rozrodczym (15-44 lat.)
Gdy statystycy nie majà mo˝liwoÊci, by policzyç wskaêniki
p∏odnoÊci (liczb´ dzieci na kobiet´, w ca∏ym jej ˝yciu, czyli angielskie total fertility rate – TFR), to liczà ile urodzeƒ przypada
w danym roku na 1000 kobiet w wieku rozrodczym (global
MARMURY– GRANITY
Firma kamieniarska – Jerzy Iskierka
46-045 Kotórz Ma∏y • ul. Opolska 69
telefon/fax
77 421-22-05
telefon kom.
601 862-592
produkcja
i monta˝
✦ schody kamienne
wewn´trzne samonoÊne
✦ schody zewn´trzne
✦ blaty kuchenne i ∏azienkowe
✦ parapety ✦ posadzki
fertility rate – GFR). W 2011 dla wymienionych nacji GFR wynosi∏: Pakistan – 147, Nigeria – 138, Bangladesz – 110, Indie
– 97 i Polska – 91. Mi´dzy bajki mo˝na zatem w∏o˝yç informacj´ o najwy˝szej p∏odnoÊci Polek w UK. Imigrantki z Polski majà najni˝szà p∏odnoÊç z wymienionych nacji, tyle tylko, ˝e jest
ich na Wyspach najwi´cej. Brytyjscy statystycy ustalili, ˝e majà tam 252 tys. imigrantek w wieku rozrodczym z Polski (z Indii – 160 tys., z Pakistanu – 131 tys., z Bangladeszu – 77 tys.
i z Nigerii – 57 tys.).
Obroƒcy poglàdu, ˝e Polki, gdy tylko trafià do Wielkiej Brytanii, Irlandii, czy gdzie tam jeszcze, rodzà natychmiast na pot´g´,
mogà jeszcze si´gnàç po argument, ˝e mo˝e i Polki nie sà w Wielkiej Brytanii p∏odniejsze od innych nacji, ale sà p∏odniejsze od Polek w Polsce, bo przecie˝ w Polsce w 2011 roku GFR wynosi∏ 41
(dane GUS) a w UK a˝ 91, czyli o 122 proc. wi´cej. Ale to te˝ brednia, co pokazuje tabela.
Druga kolumna tabeli informuje, jak dzieli si´ statystyczny 1000
polskich imigrantek w UK na grupy wiekowe (dane brytyjskie). Nie
dzieli si´ normalnie (czyli po mniej wi´cej 167 kobiet na grup´).
Grupy o najwy˝szej rozrodczoÊci (25-29 i 30-34 lata) sà du˝o liczniejsze. Trzecia kolumna informuje, ile dzieci rodzi w Polsce 1000
kobiet z danej grupy wiekowej. Majàc te dwie kolumny mo˝emy
ustaliç ile dzieci rodzi w Polsce statystyczny 1000 kobiet, o takiej
strukturze wiekowej jak ten w Wielkiej Brytanii. Dla ka˝dej grupy
wiekowej liczb´ kobiet z drugiej kolumny mno˝ymy przez liczb´
urodzeƒ z trzeciej kolumny i dzielimy przez 1000. Wynik wpisujemy do czwartej kolumny jako liczb´ dzieci urodzonych przez kobiety danej grupy wiekowej. Na koniec sumujemy wszystkie urodzenia, otrzymujàc 66 (ÊciÊlej 65,56).
Okazuje si´, ˝e nie ma mowy o p∏odnoÊci wi´kszej a˝ o 122
proc. (91/41), ale co najwy˝ej o p∏odnoÊci wi´kszej o 38 proc.
(91/66). A przecie˝ uwzgl´dni∏em tylko najpowa˝niejszy b∏àd.
(ciàg dalszy na klepce 18)
KLEPKA 16
Jak ludzie pomogli Wichtorzi
Jednak Ponbocek pomo∏go∏ ludzio rostomajtnie. Nie wia, cy pamiynto∏cie, ize
nasi Wichtora utraciyli po tych descach, co
no∏s by∏y nawiydziy∏y, wszystky tomaty. Na
scejsciy jedno sie poprawiy∏o: Wichtora
przesto∏wajo poma∏u kucaç. I juzaÊ lo∏co
jak by jy by∏o sejÊçdziesiont lo∏t. Ja, ale tera wo musa po∏osprawiaç ∏o tomatach.
Po∏ra dni tymu Wichtora przisli no∏s
∏odwiydziç doÊç wcas, bo by∏o wierza
siedym durch.
– Niech baƒdzie pokwalony... – Wichtora sie zawse poboznie witajo i zegnajo. – Tes juz nie Êpicie?! Tako∏ hica, chto
by to ∏o siodmej jescyk we ∏osku umio∏
lezejç – padali.
– ¸o Wichtora, nie jedyn ani nie dwa!
– Hejdla jy na to. – Jo∏ zno takich, co i do
po∏ejdnia lezo, jak do roboty nie ido.
– Ja, to jo∏ nie wierza – padali jej na
to Wichtora. – Nadyç jak bych tak do po∏ejdnia leza∏a, to bych wierza umar∏a.
– Wy byÊcie umarli, a inksi by umarli, jak by tak wcas sto∏waç musiejli jak wy
abo my. Przyƒdêcie sie do sklepow, to
becie widziejç. Normalnie kobiyta kupuje chlyb rano, no, ∏o ∏osmej. A jak chtoÊ
przidzie po chlyb ∏o dwano∏stej, to sie
znacy, ize mozno lezo∏ do jedyno∏stej.
– Hejdlo, dobrze zejÊ pejdzia∏a mozno, bo by sie niejedyn mog ∏obraziç. Jo∏
zno bardzo robotne kobiyty, chtore rano
wcas sto∏wajo, a do sklepu jado doprzo
kole po∏ejdnia – musio∏ch trocha te dwie
kobiytki ∏opamiyntaç, bo ∏one ∏obie myÊlo, ize so no∏porzondniejse gospodynie.
– Hejdlo, a co to bandzies dziesiej warziç? – zmiyniyli naro∏z tejmat Wichtora.
– Na co, dziesiej bano tarte placki.
Chcecie kafeju? – Hejdla postawiy∏a
przed somsiadko fajno∏ sio∏lka.
– Ja, camu ni. Dyç zejch jescy nie jad∏a, bo nic niy mo, yno te tomaty – Wichtora chlipli gorkygo kafeju.
– Tomaty?! – zawo∏ali my jednako ∏oba ze Hejdlo. – Przeca wy nie mo∏cie tomatow! – co ci Wichtora jatolo? – Nale
wo wszystky tomaty pos∏y om! – zawo∏a∏a Hejdla.
Wichtora sie zaconi kraƒciç na stoliku i nie umiejli zaro∏z nic pejdziejç, ale za
kwila my wszystko miejli wy∏ozone.
– Jak mi sie zrobiy∏o lepej, pos∏a zejch
na kiercho∏w. No i przis∏a ta Lejna, to my
sie po∏osprawia∏y. I ∏o tomatach tes. Jak
sie Lejna dowiejdzia∏a, ize mie wszystky
tomaty na nic przis∏y, ∏obieca∏a mi, ize ∏od
niej dostana zawse jaky dwie trzi na
chlyb. Dyç Lejna to pada∏a Francce,
a Francka Jadwidze i wejÊ skond wejÊ,
∏od jakich dwióch tydni jo∏ mo ciyngle po∏ny kos tomatow. Jadwidzyn wnuk mi
prziwioz na kole juz dwa kose, Francka
mi poda∏a po∏ra razy tomatow bez jedna
sklepio∏rka, no a Lejna mo∏ zawse przedy mie tomaty na kierchowie – Wichtora
sie tera napiyli kafeju tak richtig.
– No ja, to mozno kupujo taky toniy
tomaty we ¸opolu i wo potyn do∏wajo –
pada∏a gupie Hejdla.
– Ni, dzio∏cha. Jejich modzi majo glasha∏ze i tomatow majo doÊç. Francka mi
pada∏a, ize na tomaty juz zaglondaç nie
umiy. Toch sie pomyÊla∏a, jak byÊ zupy
z tomatow uwarzy∏a... – zrobiy∏o mi sie
Wichtory zo∏l, ize tak jy Hejdla pada∏a. –
Yno jo∏ ich nie umia uwlyc sama.
– Ky tak je u wo∏s s tymi tomatoma, to
Paul wejênie ko∏o i jy prziwiejzie, ja?
– Toç, jak wypija kafej to pojda do
dom i niech Paul przijyzdzo∏ – Wichtora
byli bardzo uradowani. – Yno zeby cie
ZAK¸AD MALARSKO-TAPECIARSKI
❏ Malowanie ❏ Tapetowanie
❏ Docieplenia budynków
❏ Monta˝:
Przyjm´ uczniów
na praktycznà
nauk´ zawodu
– p∏yt gipsowych
– okien i drzwi
– paneli Êciennych i pod∏ogowych
– sufitów podwieszanych
– deska barlinecka
❏ Kafelkowanie
Zainteresowanych
prosz´ o kontakt
osobisty
lub telefoniczny
❏ Roboty murarskie, dachy „gonty"
❏ Cyklinowanie, uk∏adanie
❏ Renowacje antyków
❏ Tynki ozdobne, tradycyjne
❏ Hydraulika, elektryka
Telefon:
77 4696 502
Tel. kom:
603 284 681
Dobrzeƒ Wielki
ul. Opolska 15
KLEPKA 17
zo∏dyn nie widzio∏! – Wichtora pogroziyli palcy.
– A camu? Dyç Paul niero∏z do wo∏s
som jejêdzi abo chodzi – Hejdla sie
zdziwiy∏a.
– Wiys, Hejdlo, idzie ∏o Lejna i Francka, bo mi wiyncej tomatow nie dajo.
No ja, to juz be darmo. ByÊcie Êta∏nowali jak jo∏, jak mi te tomaty Wichtora poko∏zali, choçby we sklepie: dwa po∏ne
kose, dwie mise i jescyk tako∏ tasia.
– Bier Paulu, a ciÊ do dom. Niech Hejdla zupy uwarzi, a co be za kans, to sie
zjycie na chlebie – Wichtora mie przezegnali, ich pojecho∏ ze kosy tomatow na
gypekhaltrze.
I Hejdla sie dziwiy∏a, ize tejla tomatow miejli Wichtora, a bez roboty. –
Musi Ponbocek ∏o nich dbaç. Muso
miejç Wichtora dobre kamratki, ky tak
∏o nich pamiyntajo, a wszystky taky fajne, cyrwione – moja kobiyta trocha nie
zycy∏a tych komratkow Wichtorze, ale
zaro∏z wziona tomaty myç, ∏odziyraç
i do garca ciepaç. ¸o dwano∏stej zupa
pomidorowo∏ by∏a fertich. Wonia∏o we
ca∏ej kuchni.
– Wiys co, Paulu?! Jo∏ pojada na kole po Wichtora, ∏oni si´ mozno stydzo
tak prziÊç na ta zupa.
Jak Hejdla by∏a za fortko, toch skostowo∏ tej zupy. Wiycie, jako∏ by∏a
smacno∏?! Jo∏ sie tak yno ∏oblizowo∏.
Alech wartko talyrze do∏ na sto∏, ∏eski
i no i ukrojo∏ch trzi gielniki chleba, jak
by chto chcio∏ do zupy. A potyn, potki
Hejdla ze Wichtoro nie przis∏y, podbiyro∏ch zupa ze garca. Hejdla tego nie lubi. Zaro∏z bych Êmato dosto∏ po rankach. Jak zejch jy s∏yso∏, toch sie sio∏d
na swojy placu i ceko∏ch. Wichtorzi tez
bardzo zupa smakowa∏a. Nie umiejli sie
jej nachwo∏liç.
Was Paul
Angielski bzik mediów
(ciàg dalszy z klepki 16)
Czy statystyczne sto emigrantek w wieku np. 28 lat i statystyczne sto kobiet
w wieku 28 lat pozostajàcych w kraju to to
samo? Raczej nie. Sà np. kobiety dotkni´te ci´˝kim inwalidztwem, powa˝nà chorobà, g∏´bokim niedorozwojem umys∏owym
etc. Takie kobiety z zasady nie emigrujà,
tym bardziej, gdy np. sà tu na sta∏e w zak∏adach zamkni´tych. Ponadto inne kraje nie chcà takich imigrantów. Tymczasem
dla statystyki sà to kobiety w wieku rozrodczym, choç bardzo rzadko majà dzieci. Trudno oceniç wp∏yw tego czynnika na
ró˝nic´ mi´dzy dzietnoÊcià emigrantek
i kobiet pozosta∏ych w kraju, ale on jest.
PodkreÊliç trzeba te˝ innà okolicznoÊç.
Dziecko ma nie tylko matk´, ale i ojca. JeÊli np. Nigeryjczycy sà bardzo przywiàzani do modelu rodziny wielodzietnej, to czy
w zwiàzku Polki i Nigeryjczyka wi´ksza
dzietnoÊç jest „zas∏ugà” Polki, czy Nigeryjczyka? Co ciekawe, gdyby liczyç urodzenia w UK wed∏ug ojca dziecka, to
w 2011 najwi´cej urodzi∏o si´ dzieci Pakistaƒczyków a nie Polaków.
Sprawa mieszanych zwiàzków ma swe
smaczki. W mentalnoÊci wielu ludzi tkwi
wcià˝ zasada, ˝e m´˝czyêni z silniejszych
grup spo∏ecznych mogà braç sobie kobie-
ty ze s∏abszych grup, ale m´˝czyznom ze
s∏abszych grup wara od kobiet z grup silniejszych. W oparciu o rozk∏ad mieszanych par mo˝na wi´c wnioskowaç o pozycji spo∏ecznej ró˝nych grup. Nie sprawdza∏em wprawdzie par mieszanych dla ca∏ego UK a tylko dla Anglii i Walii, ale poniewa˝ na Angli´ i Wali´ przypada 90 proc.
wszystkich dzieci urodzonych w UK z matek przyby∏ych z Polski, wi´c mo˝na uznaç
te dane za odpowiadajàce ca∏emu UK.
W 2011 w Anglii i Walii 651 kobiet z Polski mia∏o dziecko z m´˝czyznà z Afryki,
ale tylko 69 m´˝czyzn z Polski mia∏o
dziecko z kobietà z Afryki; 489 kobiet
z Polski mia∏o dziecko z m´˝czyznà z Azji,
ale tylko 77 m´˝czyzn z Polski mia∏o
dziecko z kobietà z Azji. Tak du˝e rozbie˝noÊci ka˝à braç pod uwag´, ˝e w brytyjskiej hierarchii spo∏ecznej pozycja naszych rodaków mo˝e nie byç wysoka.
Polityka ludnoÊciowa Wielkiej Brytanii
wydaje si´ z∏a. Wcià˝ roÊnie tam odsetek
dzieci imigrantów (26 proc. w 2012). To
nic z∏ego, jeÊli umie si´ zgodnie ˝yç, ale
Wielka Brytania ma chyba problem ze
zgodnym ˝yciem ró˝nych nacji.
W 2004 Polska i Bia∏oruÊ startowa∏y
z tego samego wspó∏czynnika dzietnoÊci.
Tabelka pokazuje, jak zmienia∏ si´ on
KLEPKA 18
w kolejnych latach. Po pierwszym pó∏roczu 2013 widaç ju˝, ˝e na Bia∏orusi nastàpi dalszy silny wzrost wspó∏czynnika dzietnoÊci a w Polsce wyraêny spadek. Zamiast
wi´c propagowaç u nas bardzo wàtpliwà
polityk´ ludnoÊciowà Wielkiej Brytanii czy
innych paƒstw tzw. Zachodu, mo˝e lepiej
uczyç si´ na sukcesach naszych wschodnich sàsiadów.
Piotr Badura
Manowce
RyÊ Rudnik postanowi∏ chyba zostaç
˝o∏nierzem mafii. W Êwiecie trwa dziÊ za˝arta wojna mi´dzy dwiema mafijnymi rodzinami: Monsanto i Ekologia. Rodzina
Monsanto chce opanowaç rynek upraw
rolniczych, twierdzàc ˝e ma najlepsze
odmiany etc. Rodzina Ekologia zarzuca
rodzinie Monsanto, ˝e ich odmiany sà
tak zmodyfikowane genetycznie, i˝ po
ich upowszechnieniu wyginie w krótkim
czasie 90 procent ludnoÊci. RyÊ wprawdzie nie ma poj´cia, która z mafii ma racj´, ale skoro wojna jest za˝arta, to trzeba si´ opowiedzieç po jakiejÊ stronie.
RyÊ wybra∏ Ekologi´.
Te mafie to oczywiÊcie ˝arty, ale prawdà jest, ˝e w sprawie upraw modyfikowanych genetycznie (GMO) i wszystkiego,
co si´ z nimi wià˝e, trwa dziwnie za˝arta
wojna na niezbyt uczciwe argumenty.
Niedawnà ods∏onà tej wojny jest sprawa u˝ywanego przez rolników herbicydu
o nazwie roundup, który wed∏ug jednych
jest rewelacyjnym Êrodkiem, bezpiecznym dla ludzi, a wed∏ug innych Êmiertelnà truciznà. W „nto” z 26 lipca RyÊ popar∏
ekologów. Wyrazi∏ zdziwienie, ˝e nasze
ministerstwo rolnictwa nic nie robi w sprawie wycofania roundupu. Stwierdzi∏, ˝e
„kasa przes∏ania wszystko i dopóki nikt
nie umrze od razu, a tylko si´ b´dzie tru∏
na raty, dopóki media nie podniosà larum,
nikt z tym nic nie zrobi”.
Usi∏owa∏em znaleêç choçby cieƒ naukowego dowodu na istotnà szkodliwoÊç roundupu i nie uda∏o mi si´. Bredni natomiast znalaz∏em ocean. Zwracam
uwag´, ˝e nie chodzi o to, ˝e komuÊ tam
jednemu na wiele tysi´cy roundup zaszkodzi. Zacytuj´ poradnik zdrowia:
„Zw´˝enie lub skurcz dróg oddecho-
wych jest najbardziej niebezpiecznym
objawem reakcji alergicznej na truskawki, który mo˝e nastàpiç nawet w ciàgu kilku minut po spo˝yciu truskawek. (...)
W ci´˝kich przypadkach mo˝e wystàpiç
wstrzàs anafilaktyczny, który poza zaburzeniami w oddychaniu powoduje gwa∏towny spadek ciÊnienia krwi, biegunk´,
wymioty, zawroty g∏owy i utrat´ przytomnoÊci. Anafilaksja jest stanem zagro˝enia
˝ycia i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej”.
Czy na wszelki wypadek mia∏bym
przestaç jeÊç truskawki, bo mo˝na po
nich umrzeç nag∏à Êmiercià? Nawet ci,
co wiedzà ju˝, ˝e majà to uczulenie,
cz´sto nie zamierzajà rezygnowaç. Np.
znana piosenkarka Doda, ma takie uczulenie, ale wyzna∏a jednemu z portali:
„uwielbiam truskawki ze Êmietanà i cukrem, wi´c w dupie mam to uczulenie
i b´d´ je jeÊç”.
Marchewka te˝ pewnie szkodzi jednemu na tysiàc, a jednego na sto tysi´cy
mo˝e nawet zabiç. Ka˝da rzecz, jak si´
jà gruntownie przebada, to oka˝e si´ dla
kogoÊ tam szkodliwa. Ka˝da rzecz w jakimÊ tam stopniu sprzyja jakimÊ chorobom. Roundup zapewne te˝. Chodzi jednak o to, co jest groêniejsze, roundup
czy truskawki. JeÊli to truskawki sà groêniejsze, to szkodliwoÊç roundupu za bardzo mnie nie przejmuje. Gdyby RyÊ dotar∏ do rzetelnych danych naukowych
o szkodliwoÊci roundupu i je opublikowa∏, to mia∏bym go za powa˝nego Ryszarda Rudnika.
✦ ✦ ✦
W „nto” z 27-28 lipca KrzyÊ Zyzik opublikowa∏ felieton „Ka˝dy ma swoje lata
70.”. W krytyce lat Gierka KrzyÊ poszed∏
w nim jednak na ∏atwizn´, przepisujàc argumenty z artyku∏u Wojciecha Staszewskiego w „Newsweeku”. Tymczasem pu-
blikacja Staszewskiego sprawia wra˝enie
propagandy. Zaczyna si´ ju˝ od p∏ac.
Wg Staszewskiego w 1973 i 2012 p∏ace
netto by∏y wg GUS takie same i wynosi∏y
2.800 z∏. Wystarczy wejÊç na stron´ GUS,
by przekonaç si´, ˝e tak nie jest. W 1973
przeci´tna p∏aca wynosi∏a 2.798 z∏ i by∏o
to netto, bo ˝adnego brutto jeszcze wtedy nie by∏o. To si´ wi´c akurat zgadza. Na
2012 GUS podaje jednak Êrednià p∏ac´
brutto w wysokoÊci 3.521,67 z∏, która odpowiada p∏acy netto 2.520 z∏. To ju˝ za du˝a ró˝nica. Zrównujàc p∏ace z 1973 i 2012
Staszewski faktycznie podniós∏ zarobki
z 2012 o 11 proc.
Wyliczenie, ile mo˝na by∏o za Gierka
kupiç mi´sa za Êrednià p∏ac´, jest bez
sensu. Nale˝y porównywaç spo˝ycie na
mieszkaƒca. W 1973 wynosi∏o ono 62 kg
mi´sa i jego przetworów rocznie a w 2012
by∏o to 72 kg. Nie jest to jakaÊ osza∏amiajàca ró˝nica.
W 1973 przeci´tna rodzina to by∏o
ma∏˝eƒstwo z dwójkà dzieci (4 x 62 kg =
248 kg) a dziÊ jest nià ma∏˝eƒstwo z jednym dzieckiem (3 x 72 = 216 kg). Warto
pami´taç, ˝e niewielkie podwy˝szenie
spo˝ycia mi´sa na osob´ osiàgn´liÊmy
m.in. dzi´ki „zaoszcz´dzeniu” na dzieciach. Po prostu Polacy zjadajà to mi´so,
które mia∏o byç dla ich nieurodzonych
dzieci. Dzi´ki temu na osob´ majà troch´
wi´cej ni˝ za Gierka. Za brak dzieci rachunek b´dzie póêniej.
Najg∏upsze jednak w ca∏ej Krzysiowej
pisaninie jest milczàce za∏o˝enie, ˝e skoro w ciàgu 39 lat si´ poprawi∏o, to jest fajnie. To tak jakby Gierek w 1973 porównywa∏ stop´ ˝yciowà Polaków z 1934 i dowodzi∏, jak bardzo si´ poprawi∏o. Przecie˝
za takie coÊ wyÊmiano by Gierka. A dziÊ
propagandyÊci uwa˝ajà, ˝e wolno tak porównywaç.
Dyl Sowizdrza∏ (vel Till Eulenspiegel)
Dobrzeƒ Wielki, ul. Strzelców Bytomskich 1
www.kuchniaslaska.opole.pl
Regionalna
restauracja
Wesela
• DEKORACJA SALI – serwetki, Êwieczniki, kwiaty • NAPOJE BEZ OGRANICZE¡:
soki, cola, fanta, sprite, woda mineralna • OWOCE – pomaraƒcze, jab∏ka, mandarynki, winogrona, owoce sezonowe • POCZ¢STUNEK – szampan dla wszystkich
goÊci • OBIAD – rosó∏, kluski Êlàskie, ziemniaki, kluski ciemne na ˝yczenie, pi´ç
gatunków mi´sa (rolada, schabowy z pieczarkami, filet z piersi kurczaka z serem,
pieczeƒ, klopsiki), kapusty (czerwona i bia∏a, kiszona, sa∏atka pekiƒska i inne) •
KAWA, HERBATA • LODY z bità Êmietanà, galaretkà, owocami • CIASTO I TORT
WESELNY: osiem gatunków Êlàskiego ciasta domowego, trzypi´trowy tort z owocami i bità Êmietanà • ZIMNA P¸YTA: w´dliny, ser, Êledê w oleju, galareta z kury,
tel. 77 469-50-80
ogórki, pieczarki, pomidor, chleb, mas∏o • I KOLACJA – trzy gatunki mi´sa (szasz∏yk z kurczaka, udko kurczaka, de Volaille), ziemniaki puree, sa∏atka ze Êwie˝ych
warzyw, sa∏atka ziemniaczana lub makaronowa, lub ry˝owa • II KOLACJA – barszcz
z krokietem, bigos, chleb.
Poprawiny
• OBIAD – rosó∏, kluski Êlàskie, ziemniaki, kluski ciemne na ˝yczenie, pi´ç gatunków mi´sa (rolada, schabowy z pieczarkami, filet z kury, pieczeƒ, udko kurczaka),
kapusty (czerwona i bia∏a kapusta na ciep∏o, kapusta kiszona, sa∏atka pekiƒska
i inne) • KAWA, HERBATA • CIASTO • ZIMNA P¸YTA: w´dliny, ser, Êledê w oleju,
galareta z kury, ogórki, pieczarki, pomidor, chleb.
NAJWI¢KSZE PARKIETY • NAJNI˚SZE CENY!!! • NAJWY˚SZA JAKOÂå
Trzy sale w trzech stylach:
Êlàska – 200 miejsc • pa∏acowa – 130 miejsc • wiejska (pizzeria) – 60 miejsc
KLEPKA 19
PARTNER
ADAC
CENTRUM 24 h 665-333-777
Bernard CZOK
46-022 K¢PA, k. Opola
ul. Wróbliƒska 17b
Tel./fax 77 456-86-58
❍
❍
❍
❍
Blacharstwo, lakiernictwo
Mechanika pojazdowa
Wynajem samochodów
Parking strze˝ony 24 h
tel.kom. 602 369 462
(alarmowy – 24 h)
CA¸ODOBOWA POMOC DROGOWA
(osobowe, dostawcze, ci´˝arowe i autobusy)
- dla klientów ASISSTANCE holowanie gratis
- holujemy te˝ ciàgniki rolnicze, wózki wid∏owe itp.
Wynajem samochodów osobowych i busów
dla osób pracujàcych za granicà i firm.
Maria S∏abik
Ogrodzenia z ChróÊcic
46-081 Dobrzeƒ Wielki, ul. ks. Fiecka 12 (nad Odrà) tel. 77 469-55-33
BRAMY * OGRODZENIA * BALUSTRADY
* STAL NIERDZEWNA
KOMPLEKSOWO – MUROWANIE, MONTA˚
oferujemy bogaty wybór artyku∏ów
metalowych, budowlanych i sanitarnych
Gwarantujemy:
– fachowà i kompetentnà obs∏ug´
– konkurencyjne ceny
– dowóz w∏asnym transportem
Firmom oferujemy rzetelnà
wspó∏prac´ i upusty cenowe
46-080 ChróÊcice, ul. J. Cebuli 14
tel./fax +48/77 46-96-368
e-mail: [email protected]
kom. +48/ 606 935 243
www.metal-mr.pl
Przedsi´biorstwo In˝ynierii Komunalnej
„ECOKOM” Sp. z o.o.
P O L E C A M Y:
✽ projektowanie i wykonawstwo sieci
wodno-kanalizacyjnych
✽ roboty melioracyjne (rowy, przepusty,
drena˝e)
✽ roboty ogólnobudowlane
✽ roboty ziemne sprz´tem ma∏ogabarytowym
✽ doradztwo i nadzór
46-022 Luboszyce, ul. Opolska 21
tel./fax 77 421-57-08, 602-360-980
KLEPKA 20
Zapraszamy w godz. 7.30 – 17.30
a w soboty w godz. 8.30 – 13.30
Czy wiesz, ˝e...
WÊród spraw, w których ludzie nie doszli do porozumienia, sà nazwy du˝ych
liczb. Do miliona zgoda jest przynajmniej w Europie, z wyjàtkiem Grecji, dla
której nasz milion to sto miriad (miriada
to 10 tys.).
Z tysiàcem milionów, czyli naszym miliardem jest ju˝ gorzej, bo w 1974 Brytyjczycy postanowili, ˝e dotychczasowy miliard b´dzie si´ u nich nazywaç bilion, tak
jak w USA. W Êlad za Wielkà Brytanià podà˝y∏a te˝ Irlandia.
Tysiàc miliardów to u nas i w wi´kszoÊci paƒstw UE bilion, z wyjàtkiem Grecji,
w której jest to potrójne sto miriad, oraz
Wielkiej Brytanii, Irlandii, Litwy, ¸otwy
i Bu∏garii, w których jest to trylion.
Ogólnie jest z du˝ymi liczbami ba∏agan.
T∏umacze nie zawsze o tym wiedzà i trylion
t∏umaczà na trylion, choç w jednych paƒstwach ma on zer 12 a w innych 18.
Ciekawostkà jest liczba googol (czytaj
gugol), czyli jedynka i sto zer. Nie s∏u˝y
ona do niczego, bo nawet wszystkich atomów we wszechÊwiecie jest chyba tryliard razy mniej ni˝ googol. Od liczby googol pochodzi nazwa wyszukiwarki internetowej Google (omy∏kowo zarejestrowano jà jako Google a nie Googol).
Nasz adres: Redakcja „BECZKI”
Brynica, ul. Powstaƒców Âl. 47
46-024 ¸ubniany
tel. 606 977 733
e-mail: [email protected]
KRZY˚ÓWKA
klubowa
1
2
3
4
PIONOWO: specyfik,
kapral, ¸azarz, szeryf,
tkanina, kustosz, dzwonek, osada, torba, epoka, w´dka, kie∏b, szyfr,
serwatka, wieszak, rebelia, aksamit, czapka, asfalt, trzask.
5
6
9
10
11
12
13
14
15
18
19
16
17
20
21
22
23
24
26
27
25
28
Nak∏ad: 2100 egz.
29
Dzia∏ kolporta˝u: 602 689 112
Przygotowanie do druku: www.color.media.pl
Uwaga: Kopiowanie i wykorzystywanie w ka˝dy
inny sposób materia∏ów w∏asnych „Beczki” jest
dozwolone, a nawet zalecane. Kopiujàcy i wykorzystujàcy w inny sposób materia∏y z „Beczki” nie
muszà informowaç skàd one pochodzà, ale zaznaczenie tego b´dzie mile widziane.
Pismo Zwiàzku Âlàzaków
30
32
Druk: Drukarnia ART DRUK, Mechnice.
Redakcja nie odpowiada za treÊç reklam i og∏oszeƒ.
7
8
Redaktor naczelny – PIOTR BADURA
(telefon kom. 606 977 733)
Informatory gminne (miejskie):
¸ubniany – ROZWITA PIERZYNA
Murów – BOGUS¸AWA DOMINO-PAWELEC
(telefon kom. 696 736 688)
Popielów, Turawa, Chrzàstowice,
Dobrzeƒ Wielki – zespó∏
POZIOMO: sokó∏, swat,
klucz, ziemia, córka, netto, yeti, filozof, ptaszek,
kwiatki, brystol, od∏amek, rarytas, warcaby,
czarter, sicz, scena, fuzja, ma∏pka, alibi, tura,
taksa.
PIONOWO: 1.gotów ju˝ na wszystko, 2.nape∏niana przez Danaidy, 3.kamieƒ ozdobny, podobno dobry na nerki, 4.mi∏oÊnik lub dyletant, 5.wierzchnie, wbrew nazwie, 6.Rostowski
ich ministrem, 7.potocznie wielki Êmieç, 14.kipi z grochem,
16.w pierogach, 17.naród, 19.myÊliwy, 20.dziwak, orygina∏,
22.odcina jà p∏ug, 25.potwór morski lub sieç handlowa,
26.wiatr na chwilk´, 27.pistolet maszynowy czerwonoarmisty, 28.zlekcewa˝ony Francuz, 29.nak∏anianie, 30.olbrzym,
31.bezdomny w∏ócz´ga.
Wydawca: PIOTR BADURA
SK¸AD REDAKCJI:
Rozwiàzanie
poprzedniej
krzy˝ówki:
POZIOMO: 1.bez ucha nie nosi, 4.grecki bóg wojny, 8.fa∏da
sukni, 9.niepowodzenie, kl´ska, 10.z∏udne wra˝enie,
11.awantura, bijatyka, 12.wró˝ba, znak, 13.serce elektrowni jàdrowej, 15.sk∏ada propozycj´, 18.wróg linii, 21.drobiazg,
jeÊli nie na skórze, 23.np. Wega, Aldebaran, 24.na peryferiach z doktorem Sowà, 26.nieroz∏àczki, 29.mankament lub
zdj´cie w pó∏ drogi, 32.ma zimny wrzàtek, 33.bogactwo tam,
gdzie ono p∏ynie z miodem, 34.muszkato∏owa, 35.po Marcinie ju˝ niem∏oda, 36.dziewczyna kociak, 37.sejm w Rosji,
38.piàta cz´Êç kopy.
33
34
35
36
37
ISSN 1426-8329
KLEPKA 21
38
31