O zabudowie na gruntach leŹnych Problem lokalizacji

O zabudowie na gruntach leÊnych Problem lokalizacji
zabudowy na gruntach leÊnych jest wcià˝ aktualny z uwagi na zaleg∏oÊci w realizacji planowania
przestrzennego na terenie gmin.
rak aktualnych miejscowych planów zagoB
spodarowania przestrzennego w wielu
wypadkach uniemo˝liwia inwestycje z zakresu
infrastruktury publicznej. W praktyce spotykamy si´ z dwoma odmiennymi przypadkami.
W pierwszym gmina posiada aktualny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
obejmujàcy m.in. obszary leÊne, które decyzjà
Ministra Ârodowiska (grunty leÊne Skarbu
Paƒstwa) lub marsza∏ka województwa, bàdê
do 2006 r. wojewody, (inna w∏asnoÊç) sà przeznaczone na cele nierolnicze i nieleÊne zgodnie
z Ustawà o ochronie gruntów rolnych i leÊnych
(patrz „Las Polski” 12/2007). W drugim plany
miejscowe w gminie utraci∏y wa˝noÊç i warunki zabudowy planowanej inwestycji ustala
si´ w trybie decyzji o warunkach zabudowy lub
decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu
publicznego.
Zajmiemy si´ drugim przypadkiem, gdy˝
w praktyce najcz´Êciej uczestniczymy w uzgadnianiu tych decyzji w stosunku do gruntów
leÊnych.
na zmian´ przeznaczania lasu na cele nierolnicze
i nieleÊne. Tak stanowi Ustawa o ochronie gruntów
rolnych i leÊnych.
Odmiennym przypadkiem sà inwestycje, które
nie wymagajà, aby na gruntach leÊnych zaprzestaç
sadzenia drzew i prowadzenia racjonalnej gospodarki leÊnej, np. u∏o˝enie na odpowiedniej g∏´bokoÊci Êwiat∏owodów. Takich przypadków jest jednak niewiele.
W sytuacji je˝eli tereny pod planowane inwestycje by∏y ju˝ obj´te zgodà na zmian´ przeznaczenia (ministra w stosunku do gruntów leÊnych
stanowiàcych w∏asnoÊç Skarbu Paƒstwa, marsza∏ka bàdê, do 2006 r., wojewody w stosunku
do pozosta∏ych gruntów leÊnych), nie b´dzie
problemu z uzyskaniem decyzji o lokalizacji celu
publicznego na gruntach leÊnych. Bo choçby
nawet plany miejscowe straci∏y wa˝noÊç, to zgoda odpowiednich organów pozostaje w mocy.
Podobna procedura dotyczy wydawania decyzji
o warunkach zabudowy, która udzielana jest najcz´Êciej osobie fizycznej. Brak mo˝liwoÊci zabudo-
wy dzia∏ki z gruntem leÊnym lub w jego pobli˝u
(wynikajàcy z zachowania odpowiednich odleg∏oÊci od skraju lasu na podstawie przepisów budowlanych) w porównaniu z zaniechaniem inwestycji
celu publicznego wywo∏uje nieporównywalnie
mniejsze skutki spo∏eczne.
Dyrektor uzgadnia albo opiniuje
Zgodnie z art. 53 ust. 4 pkt 6 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
uzgodnienie decyzji o warunkach zabudowy
lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji
celu publicznego nast´puje z organami w∏aÊciwymi w sprawach ochrony gruntów rolnych i leÊnych oraz melioracji wodnych
– w odniesieniu do gruntów wykorzystywanych na cele rolne i leÊne w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomoÊciami. Zapis
ten dotyka dwóch wa˝nych kwestii.
Po pierwsze, na mocy art. 5 Ustawy o ochronie
gruntów rolnych i leÊnych, organem, z którym
Mo˝liwoÊci zabudowy w lasach
L A S
P O L S K I
nr 21/2008
Ls
20
Cele publiczne sà zdefiniowane w art. 6 Ustawy o gospodarce nieruchomoÊciami. Sà to
przede wszystkim tzw. inwestycje liniowe, które
czasem przechodzà przez tereny gruntów leÊnych. Najcz´Êciej spotykamy si´ z wnioskami dotyczàcymi budowy: dróg, obiektów i urzàdzeƒ
transportu publicznego, ∏àcznoÊci publicznej
i sygnalizacji, wodociàgów, gazociàgów, kanalizacji, linii energetycznych, ciàgów drena˝owych,
przewodów i urzàdzeƒ s∏u˝àcych do przesy∏ania
p∏ynów, a tak˝e infrastruktury s∏u˝àcej do korzystania z nich.
Zgodnie art. 50 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wydanie decyzji
o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego jest mo˝liwe, je˝eli zostanie spe∏niony decydujàcy warunek zawarty w art. 61 ust. 1 pkt 4.
Brzmi on tak: teren nie wymaga uzyskania zgody na zmian´ przeznaczenia gruntów rolnych
i leÊnych na cele nierolnicze i nieleÊne albo jest
obj´ty zgodà uzyskanà przy sporzàdzaniu
miejscowych planów, które utraci∏y moc
na podstawie art. 67 ustawy, o której mowa
w art. 88 ust. 1 (tj. poprzedniej Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym).
Zmiana zagospodarowania terenu w efekcie
robót budowlanych powodujàca inny ni˝ leÊny lub
rolny sposób u˝ytkowania gruntów leÊnych, wymaga przeprowadzenia procedury planistycznej
zakoƒczonej uchwaleniem miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego. Tylko w trakcie
tej procedury mo˝liwe jest uzyskanie zgody
brak obowiàzujàcego miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego
wniosek o lokalizacj´
inwestycji celu
publicznego lub
warunki zabudowy
teren posiada aktualny miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego
decyzja o wy∏àczeniu gruntów
leÊnych z produkcji
wszcz´cie procedury planowania
przestrzennego
pozwolenie na budow´
uzgodnienie
z dyrektorem rdLP lub
parku narodowego
negatywne
pozosta∏e przypadki
pozytywne
teren by∏ ju˝ obj´ty zgodà
na zmian´ przeznaczenia „Ls”
na cele nierolnicze i nieleÊne
pozytywne
teren nie wymaga zgody na
zmian´ przeznaczenia „Ls”
na cele nierolnicze i nieleÊne
Uproszczony schemat post´powania z inwestycjami na gruntach leÊnych
Prawo leÊne
przedmiotowe decyzje nale˝y uzgadniaç, jest dyrektor rdLP, a na obszarze parków narodowych ich dyrektorzy.
Po drugie, w rozumieniu art. 92 ust. 2 Ustawy o gospodarce nieruchomoÊciami: za nieruchomoÊci wykorzystywane na cele rolne i leÊne uznaje si´
nieruchomoÊci wykazane w katastrze nieruchomoÊci jako u˝ytki rolne albo
grunty leÊne, grunty zadrzewione i zakrzewione oraz wchodzàce w sk∏ad
nieruchomoÊci rolnych u˝ytki kopalne i drogi, je˝eli nie ustalono dla nich
warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Dalej ta sama ustawa
wskazuje w art. 224, ˝e do czasu przekszta∏cenia ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomoÊci przez u˝yte w niniejszej ustawie poj´cie
„kataster nieruchomoÊci” rozumie si´ t´ ewidencj´. Ewidencja gruntów jest
wi´c podstawà dzia∏ania i oznaczenie w ewidencji gruntu kategorià „Ls” jest
w tym wypadku decydujàce.
Rola dyrektora rdLP bàdê parku narodowego jest w tej procedurze ÊciÊle okreÊlona. Dyrektor uzgadnia inwestycje, jeÊli grunty leÊne by∏y kiedykolwiek przeznaczone w nieaktualnym ju˝ planie zagospodarowania na inne cele lub gdy
realizacja inwestycji nie spowoduje zmiany przeznaczenia gruntów leÊnych na
cele nierolnicze i nieleÊne. W pozosta∏ych przypadkach odmawia uzgodnienia.
Celem szybszego rozwoju infrastruktury drogowej zosta∏ stworzony
specjalny wyjàtek poza ustawami o ochronie gruntów rolnych i leÊnych oraz
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jest to Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg
publicznych. W znowelizowanym brzmieniu stanowi ona, ˝e do gruntów
leÊnych obj´tych decyzjami o zezwoleniu na realizacj´ inwestycji drogowej
nie stosuje si´ przepisów o ochronie gruntów leÊnych (art. 21 ust. 1). Tylko
w przypadku, kiedy planowana trasa biegnie przez grunty leÊne Skarbu Paƒstwa w zarzàdzie Lasów Paƒstwowych, wymagana jest jedynie opinia dyrektora rdLP. Jest to wy∏àcznie opinia, której niewydanie w terminie 30 dni
od dnia otrzymania wniosku od w∏aÊciwego zarzàdcy drogi uwa˝a si´ za brak
zastrze˝eƒ do wniosku.
Drugim wyjàtkiem, dla którego nie stosuje si´ Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leÊnych (przewidzianym w art. 5a), jest sprawa ustalenia lokalizacji linii kolejowej. Decyzj´ wydaje si´ wówczas na podstawie przepisów
Ustawy o transporcie kolejowym. Sytuacja jest podobna jak poprzednio:
dyrektor rdLP, na podstawie art. 9o ust. 3 pkt 4 ppkt e Ustawy o transporcie
kolejowym, jedynie opiniuje wniosek o wydanie decyzji. Opini´ wydaje
si´ w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku od ministra w∏aÊciwego
do spraw transportu, a jej brak w tym terminie traktuje si´ jako brak zastrze˝eƒ do wniosku.
Mea culpa samorzàdów
Wnioskujàc z przepisów prawnych, winà za trudnoÊci w lokalizacji inwestycji publicznych mo˝na obarczaç samorzàdy gminne, które borykajà si´
z wcià˝ nierozwiàzanym problemem planowania przestrzennego – brak
aktualnych planów miejscowych. Nale˝y jednak zdaç sobie spraw´, ˝e sporzàdzanie planów jest procedurà d∏ugotrwa∏à, ale przede wszystkim kosztownà i dlatego samorzàdy gminne nie sà w stanie rozwiàzaç tej sytuacji
w najbli˝szej przysz∏oÊci.
Poza tym wobec ciàg∏ej potrzeby rozbudowy infrastruktury (kanalizacje,
wodociàgi itp.), wkraczanie na nowe tereny jest rzeczà nieuniknionà, cz´sto
wymaga szybkiej decyzji i niekiedy niestety koliduje z gruntami leÊnymi.
Nale˝a∏oby si´ zastanowiç, czy obecna – prawnie ÊciÊle okreÊlona – rola
dyrektora rdLP i dyrektora parku narodowego w uzgadnianiu decyzji
o warunkach zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego, nie powinna byç rozszerzona. Czy nie by∏oby w∏aÊciwe wyposa˝enie ich w kompetencje zezwalajàce, w uzasadnionych przypadkach na zaj´cie gruntu leÊnego
Skarbu Paƒstwa i innej w∏asnoÊci dla niezb´dnych i naglàcych inwestycji
celu publicznego?
RAFA¸ MIKLAS n