+ Adam Stefan TREMBECKI GA 2

+ Adam Stefan TREMBECKI
GA 2
Wyższa Szkoła Menedżerska, Legnica, Poland
METHODS OF HOW TO ESTABLISH
GEOETHICAL ACTIVITIES
Introductory remark
Prof. Dr. Ing. Adam Stefan Trembecki (born October 29, 1921) - professor emeritus of the School of
Mines and Metallurgy in Cracow, recently rector of the High School of Management in Legnica - died in
Cracow March 25, 2007. His scientific activities were extremely large: economic geology, mining
technology, economics of production processes, regional planning, application of mathematical methods
in earth sciences, ecology.
It was just in the symposium organised by the Cracow School of Mines and Metallurgy in 1991 to
honour the 70-th birthday of Professor Trembecki where I had the occasion to present for the first time my
ideas about necessity to develop a new field of geoethics. Professor Trembecki immediately joined these
ideas and took part in the first special session dedicated to problems of geoethics in 1992 in our Mining
Příbram Symposium where he later - with one exception only - took part in all sessions of the regular
international section on geoethics until 2005, usually bringing together some other colleagues with their
own presentations. He always presented some new views, in many situations with some quantifying
mathematically expressed aspects. He promoted geoethics also elsewhere in Poland as well as abroad. A
few weeks before his death he prepared (with the date of February 20, 2007) his contribution for our 2007
session and - as reported by his daughter Justyna Trembecka - it was his wish that this paper would be
presented at this forum. Therefore the last scientific presentation of Professor Trembecki is taking place in
October 2007 at Příbram.
Václav Němec
Strana 1 (celkem 7)
Introduction
The general formulation of the basic geoethical postulate is obvious. It should provide conditions for the
development of the Man, at the same time minimising his harmful influence on the nature. Realisation of
this postulate seems to be accepted without any protest. For realising such a generally formulated
postulate it is not necessary to be a professional.
When we start to formulate the principles of this realisation - then professionalism is indispensable. The
realisation of this fair postulate is limited to the activity of competent people only, i. e. of those
professionals possessing needed experiences with the already tested application of respective methods. If
these conditions are not satisfied, then serious difficulties appear. They may be so great that they may
even destroy the realisation of basic geoethical principles.
A substantial difficulty in the realisation of geoethical ideas consists in the necessity to prevent any
decision made by incompetent people. They insist to apply not tested methods, imagined only by
themselves what can make geoethical activities ineffective.
The Legnica paradox is a good case to illustrate such a situation.
The Legnica Paradox
The Legnica paradox consists in neglecting to exploit rich natural resources of this region whereas such
an exploitation could help to solve a serious problem of this region - the great unemployment.
The Legnica paradox has become deeper by the fact that - as a result of many years efforts - burning
the brown coal has made the electric energy production highly profitable. This progress has become
apparent in:
1) a considerable reduction of the costs of the electric energy production from brown coal (due to the
application of the up-to-date technology),
2) reducing the environmental pollution (by applying the technological process sub 1).
The increased effectiveness of burning brown coal - among others – corresponds to the realisation of a
substantial geoethical postulate.
The above given facts obviously serve as the principal argument for establishing the Legnica energy
district, since neglecting the intensive use of brown coal would restrain or even make impossible any
further development of economic activity in this region. The development of this activity is based on the
sufficient development of energetics. Neglecting this possibility - especially in the region of a serious
unemployment - could inhibit any revival of industrial production. This is certainly the essence of the
Legnica paradox.
Because of the intensive electric energy production (based on burning the brown coal) at the present
exploitation rate the accessible brown coal reserves necessarily will be exhausted sooner than originally
expected - within 20 years. This will bring about an essential change in the present structure of the brown
coal exploitation - nowadays realised in deconcentrated basins of Turoszów, Bełchatów and Konin. A
concentrated exploitation of brown coal in the Legnica basin will be connected with a thorough
reconstruction of the present brown coal industry.
Concentration of the output of brown coal is advantageous from the point of view not only of economics
but also of ecology. It will change the present structure of the brown coal output. There is a real chance
that the present deconcentrated production (of the order of 4000 kilowatts) will be taken over by the newly
organised concentrated brown coal exploitation of the rich, recently discovered brown coal deposits in the
Legnica region. Such a concentraton will comprise processes not only of the exploitation but also of the
recultivation. Thus it will have a deep geoethical aspect.
Strana 2 (celkem 7)
Recultivation activities as realised so far in the Konin, Bełchatów and Turoszów districts result in the
improvement of the condition of nature. They have shown that the original condition of nature in this region
was far from the ideal one. The realised activities - obviously connected with high recultivation costs have influenced the increase of the class of land valuation (land capability taxation) of this region.
Experience has shown that the reasonable purposeful recultivation work leads to radical changes in
conditions in the nature. Thus it would be a serious error to realise any recultivation with the aim to
achieve any return to the original condition of nature which was far from the ideal state.
These problems were discussed in detail at the conference organised on May 28, 2005 by the Higher
School of Management in Legnica. The conference has summarised the achievements in this field in 15
fundamental papers; they were based on source materials and prepared by outstanding professionals.
The material of the presented papers was published as the Conference proceedings volume on 225
printed pages.
As a result of the Conference on the initiative of the brown coal industry a committee has been created
to initiate the investment that will make use of the many years long expierience in exploitation. It is
connected with the extended investment back-up facilities. The development of facilities was based on
Polish projects and Polish structures of the basic machines equipment. The correctness of this
interpretation has been confirmed by the results obtained in practice. These investments can be realised
by the investment service from the home sources using the so far gained industrial experience.
The paradox of Legnica is rooted in neglecting possibilities of a definite liquidation of unemployment in
this region by establishing the above discussed investment possibilities.
A deep geopolitical aspect of the Legnica paradox
The Legnica paradox has also a serious geopolitical aspect. Although it cannot be denied that economic
prosperity is determined by the sufficient production of electric energy, however when this energy is based
on imported energy carriers (crude oil, natural gas) instead of the local and regional potential then such a
way is not only fully substantiated in our economic conditions but – what is much worse - it creates a
danger of limiting industrial production. As a result of the deficient import of these energy carriers this may
lead to a restriction of industrial production what - in turn - may become the object of using an energetic
threat. At present such a danger has become more evident and quite real. Actually we can observe
counteractions organised by our neighbours intending to limit the advantageous import of the basic energy
carriers and these restrictions take a form of political pressure close to a political threat. Such unfortunate
signals do exist.
The development of a mining - energetic district based on the rich brown coal deposits in Legnica is the
effective way how to counteract such a threat. It is the basic argument for a possibly quick realisation of
this gigantic investment.
These are the basic arguments of specialists postulating to start the exploitation of the Legnica mining energetics district. Realisation of these statements has been elaborated in detail and tested on the
industrial scale. Unfortunately the opinion of the professionals about the posibility of such an investment
itself is not sufficient. It is also necessary to overcome the psychological resistance that is often hidden
behind geoethical reasons.
It has been proved that by using appropriate geoethical methods satisfying both economic and
geoethical postulates it is possible to improve the present state of nature. Agruments formulated in this
way should persuade all those who oppose any development of mining in the browncoal basin of Legnica.
Thus it is possible to overcome the resistance connected with the development of the mining energetics district of Legnica. The professional miners in particular have proved that the arguments of
those protesting against any development and use of the Legnica brown caol basin were not reliable and
wTh the only intention not to allow it.
Strana 3 (celkem 7)
Non-professional persons - who widely use geoethical slogans - do not realise that experience in the
areas of recultivation gained so far is contrary to their opinion.
It is obvious that decisions about the construction of a mining investment - the largest one since the
World War II and worthy of many billions of zlotys - cannot be the object of activity of non-professional
persons. Thus the opinion of non-professionals must be excluded when taking decisions in this matter.
Decisions about the investment in mining can be taken in a reliable way only by miners.
However - as it has been observed in practice - the greatest trouble is to eliminate such decision making
by non-professional persons who believe to be experts in everything and in any case able to make the
right decisions. Nevertheless - as shown by practical experiences - they make fundamental errors - e.g.
when insisting on arguments for applying methods which in fact have been already tested by the industry
and rejected as ineffective. The only way to counteract such a situation is to eliminate the nonprofessionals and non-miners from making any decision concerning the mining technologies. Such reliable
decisions in accordance with the principles of geoethics can be made only by professional miners. It is not
easy to persuade people who believe to be experts in everything that they are wrong. From the point of
psychology it implies doubt of their own value and this aspect must be taken into consideration. Hence we
must be careful when fighting against this resistance. It is connected with a general fragility of human
character.
Conclusions
To sum up the discussion we can say:
- the logical arguments are not sufficient and in order to persuade the opponents we must take into
consideration also psychological prejudices to the problem - it is no easy matter to eradicate them,
- the above described experience has been confirmed in the action against the Legnica paradox,
- the use of geoethical arguments depends not only on the use of professional arguments which are
obvious but first of all on a clever argumentation for the necessity of the undertaken geoethical activity,
- although the effectiveness of this activity seems to be evident the conviction about it depends not only on
the ability of an appropriate clever argumentation but on the conviction concerning the competency to this
activity as well.
Strana 4 (celkem 7)
+ Adam Stefan TREMBECKI
Wyższa Szkoła Menedżerska, Legnica, Poland
METODYKA URUCHAMIANIA DZIAŁALNOŚCI GEOETYCZNEJ
Wystąpienie na konferencji geoetycznej w Przybramie 2007
Kraków 2007-02-20
Wstęp
Ogólne sformułowanie podstawowego postulatu geoetycznego jest oczywiste. Dotyczy ono zapewnienie
człowiekowi warunków rozwoju, minimalizujących szkodliwe oddziaływanie na przyrodę. Realizacja tego postulatu
jest ogólnie akceptowana. Nie wywołuje ona sprzeciwu. By zaktualizować realizacje w tak ogólnym sformułowaniu
nie trzeba być fachowcem.
Trudności pojawiają się dopiero, gdy poczynamy formułować zasady tej realizacji. W jej sformułowaniu niezbędna
jest fachowość. Zawęża ona realizacje tego słusznego postulatu do działalności jedynie do ludzi kompetentnych,
czyli do fachowców, mających odpowiednie doświadczenie w wypróbowanym stosowaniu omawianych metod.
Wówczas, gdy nie spełnimy tych warunków, poczynają się pojawiać istotne trudności. Mogą być one tak wielkie, iż
mogą zniweczyć realizację podstawowych założeń geoetyki.
Podstawową trudnością w realizacji idei geoetycznych jest konieczność eliminowania z podejmowania
odpowiednich decyzji ludzi niekompetentnych. Upierają się oni, bowiem przy stosowaniu wydumanych przez siebie,
niesprawdzonych metod. Ich stosowanie może stać się przyczyną zatracenia działania geoetycznego.
Dla ilustracji tej sytuacji można przytoczyć paradoks Legnicki.
Paradoks Legnicki
Paradoks Legnicki polega na niewykorzystaniu bogactwa tej ziemi do likwidacji uciążliwego bezrobocia
gnębiącego tę ziemię.
Paradoks Legnicki jest pogłębiony tym, iż w wyniku wieloletniego postępowania doprowadzono do wysokiej
rentowności produkcji energii elektrycznej, opartej na spalaniu węgla brunatnego. Postęp ten wyraził się w:
- znacznym obniżeniu kosztu produkcji z węgla brunatnego energii elektrycznej (w wyniku zastosowania
nowoczesnych technologii),
- oraz ograniczeniem zanieczyszczenia otoczenia związanego z tym postępem technologicznym.
Doprowadził on do zwiększenia efektywności spalania węgla brunatnego, co między innymi jest realizacją
podstawowego postulatu geoetyki.
Stwierdzenia powyższe stają się podstawowym argumentem utworzenia legnickiego zagłębia energetycznego,
bowiem zaniechanie intensywnego wykorzystania węgla brunatnego doprowadziłoby do zahamowania aktywizacji
gospodarczej tej ziemi. Aktywizacja ta oparta jest bowiem na dostatecznym rozwoju energetyki. Niewykorzystanie
tej możliwości, szczególnie w obszarze dotkliwego bezrobocia, mogłoby zahamować ożywienie produkcji
przemysłowej. I to jest istotą paradoksu legnickiego.
Intensywne realizowanie produkcji energii elektrycznej (ze spalania węgla brunatnego) nieuchronnie jednak
doprowadzi do szybszego wyczerpywania się dotychczasowych udostępnionych zasobów węgla brunatnego.
Żywotność tych zasobów, przy obecnym tempie ich wykorzystania, oceniana jest zaledwie na okres dwudziestoletni.
Doprowadzi ona do zasadniczej zmiany obecnej struktury eksploatacji węgla brunatnego. Jest ona realizowana
dotychczas w zdekoncentrowanych zagłębiach: Turoszowskim, Bełchatowskim, Konińskim. Utworzenie
skoncentrowanego wydobycia węgla brunatnego w zagłębiu Legnickim związane będzie z gruntową przebudową
obecnej struktury przemysłu węgla brunatnego.
Koncentracja wydobycia węgla brunatnego jest korzystna nie tylko z punktu widzenia ekonomii, lecz również
ekologii. Zmieni ona obecną strukturę wydobycia węgla brunatnego. Istnieje, zatem realna szansa przejęcia
dotychczasowej zdekoncentrowanej produkcji (rzędu 4 tysięcy kilowatów energii elektrycznej) przez nowo
zorganizowane skoncentrowane wydobycia węgla brunatnego wykorzystujące bogate nowo odkryte legnickie złoża
węgla brunatnego. Koncentracja ta dotyczyć będzie nie tylko samych procesów wydobywczych, lecz również
procesów rekultywacyjnych, a zatem będzie miała głęboki oddźwięk geoetyczny.
Strana 5 (celkem 7)
Wynikiem dotychczasowych prac rekultywacyjnych przeprowadzonych w basenach: konińskim, bełchatowskim
oraz turoszowskim jest polepszenie dotychczasowego stanu przyrody w terenach objętych rekultywacją.
Dotychczasowe zrealizowane prace rekultywacyjne wykazały, iż w tym regionie pierwotny stan przyrody daleki był
od stanu idealnego. Przeprowadzone bowiem prace rekultywacyjne - połączone z wielkimi kosztami rekultywacji pozytywnie wpłynęły na podwyższenie klasy bonitacyjnej tych terenów. Doświadczenie wykazuje, iż celowo
przeprowadzana rekultywacja radykalnie zmienia obecny stan przyrody. Podstawowym błędem byłoby
przeprowadzenie rekultywacji przywracającej pierwotny stan przyrody, gdyż był on daleki od stanu idealnego.
Sprawy te były przedmiotem szczegółowych obrad w dniu 28. V. 2005 r. na konferencji zorganizowanej przez
Wyższą Szkołę Menedżerską w Legnicy. Konferencja ta podsumowała w 15 źródłowych referatach, opracowanych
przez wybitnych praktyków fachowców dorobek w tej sprawie. Zebrany w 15 referatach opracowanych na podstawie
wyników uzyskanych w czasie realizacji rekultywacji materiał został opublikowany w opracowanym drukiem 225
stronicowym wydawnictwie konferencyjnym.
W wyniku tej konferencji, z inicjatywy przemysłu górnictwa węgla brunatnego, powołano Komitet Inicjujący tą
inwestycję. Inwestycja ta wykorzysta zdobyte wieloletnie doświadczenie eksploatacyjne. Jest ona związaną z
dotychczasowym rozbudowanym zapleczem inwestycyjnym. Rozbudowa tego zaplecza oparta była na polskich
projektach, oraz na polskich konstrukcjach maszyn podstawowych. Słuszność tej interpretacji potwierdziły wyniki
uzyskane praktycznie. Inwestycje te mogą być zrealizowane przez krajowe służby inwestycyjne, wykorzystujące w
pełni zdobyte doświadczenie przemysłowe.
Paradoksem legnickim jest nie wykorzystanie tych możliwości dla radykalnej likwidacji bezrobocia, nękającego
miejscową ludność. Bezrobocie to może być radykalnie zlikwidowane przez uruchomienie omawianych możliwości
inwestycyjnych.
Głęboki odzew geopolityczny paradoksu legnickiego
Legnicki paradoks ma również głęboki wydźwięk geopolityczny. Wprawdzie nikt nie zaprzecza, iż dobrobyt
gospodarczy uwarunkowany jest dostateczną produkcją energii elektrycznej, to jednak niewykorzystanie w pełni
krajowych możliwości i oparcie naszej energetyki na kosztownym imporcie nośników energetycznych (ropy
naftowej, gazu ziemnego) jest w naszych warunkach ekonomicznych nie tylko gospodarczo nieuzasadnione, lecz co
gorsze stwarza zagrożenie ograniczenia produkcji przemysłowej, co - w wyniku niedoboru importu tych
deficytowych nośników energii - może doprowadzić do ograniczenia produkcji przemysłowej, co może być
przedmiotem stosowania szantażu energetycznego. Zagrożenie to staje się obecnie coraz bardziej widoczne i
zupełnie realne. Niestety obserwujemy obecnie zorganizowane przez naszych sąsiadów przeciwdziałania do
ograniczania korzystnego dla nas importu podstawowych nośników energetycznych, które przybierają formę
nacisków politycznych, stojących na granicy szantażu politycznego. Niestety pojawiają się sygnały o stosowaniu
takiego szantażu.
Budowa zagłębia górniczo - energetycznego opartego na bogatych złożach legnickich węgla brunatnego jest
skuteczną formą przeciwstawienia się temu szantażowi. Jest ona podstawowym argumentem za przyspieszeniem
realizacji tej gigantycznej inwestycji.
Są to podstawowe argumenty fachowców postulujących przystąpienie do utylizacji legnickiego zagłębia górniczo
- energetycznego. Realizacja tych stwierdzeń została szczegółowo opracowana. Została ona sprawdzona w skali
przemysłowej. Niestety nie wystarczy jednak stwierdzenie fachowców o możliwości przeprowadzenia tej inwestycji.
Należy jeszcze przełamać opór psychologiczny a ten zakamuflowany jest często względami geoetycznymi.
Skoro udowodniono, iż umiejętnie stosując metody geoetyczne, nie tylko spełniające postulaty ekonomiczne, lecz
również postulaty geoetyczne, można osiągnąć poprawę obecnego stanu przyrody. Tak sformułowane argumenty
winny przekonać przeciwników rozwoju górnictwa w legnickim zagłębiu węgla brunatnego.
Istnieje, zatem możliwość przełamywania oporu związanego z budową legnickiego zagłębia górniczo energetycznego. W szczególności fachowcy górnicy udowodnili nierzetelność argumentów sprzeciwiających się
budowie zagłębia legnickiego węgla brunatnego zmierzających do niedopuszczenia do tej budowy.
Niefachowcy szermując hasłami geoetycznymi nie pomni są na to, iż ich postępowaniu przeczy dotychczasowa
praktyka z zakresu przeprowadzonych rekultywacji.
Rzeczywiście podjęcie decyzji o budowie największej po wojnie inwestycji górniczej - sięgającej wielu miliardów
złotych - nie może być przedmiotem działalności niefachowców. Głos niefachowców musi być, zatem
wyeliminowany w podejmowaniu decyzji w powyższej sprawie. O inwestycjach górniczych w sposób wiarygodny
mogą decydować górnicy.
Strana 6 (celkem 7)
Z eliminacją w wydawaniu tych decyzji przez niefachowców - jak to wykazuje praktyka - jest najwięcej kłopotu.
Niefachowcy sądzą, iż znają się na wszystkim, zatem w każdej kwestii mogą podejmować trafne decyzje.
Tymczasem - jak poucza doświadczenie - często popełniają kardynalne błędy, na przykład w upieraniu się przy
dawno już odrzuconych przez przemysł sposobach a zatem stosując argumenty gruntownie w przemyśle
zbankrutowane. Jedynym sposobem przeciwdziałania tej sytuacji jest wyeliminowanie z podejmowania decyzji,
dotyczących technologii górniczych, niefachowców niegórników. Decyzje takie mogą podejmować w sposób odpowiedzialny, a zatem zgodny również z geoetyką, jedynie fachowcy górnicy. Przekonanie niefachowców, sądzących,
iż znają się na wszystkim, nie jest z punktu widzenia psychologicznego sprawą łatwą, godzi to w ich przekonanie o
ich własnej wartości. Z tymi przekonaniami psychologicznymi głęboko zakorzenionymi w świadomości ludzkiej
należy się liczyć. Zatem w przełamywaniu oporu należy postępować umiejętnie. Są to ogólne ułomności ludzkiej
natury.
Wnioski
Reasumując w tej przeprowadzanej dyskusji nie wystarczają jedynie argumenty logiczne. Jeżeli nam zależy na
przekonaniu oponentów, należy się również liczyć się uwarunkowaniami psychologicznymi, których wykorzenienie
nie jest sprawą łatwą.
Powyższe doświadczenia uwidoczniło zwalczanie paradoksu legnickiego.
Reasumując, stosowanie argumentów geoetycznych uzależnione jest nie tylko od rzeczowych argumentów, które
są oczywiste, lecz przede wszystkim od umiejętnej argumentacji konieczności podjętej działalności geoetycznej.
Reasumując: przekonanie o efektywności postępowania (zdawałoby się oczywistości) jest uwarunkowane
zarówno umiejętnością postępowania, jak i umiejętnością przekonywania o słuszności takiego postępowania.
Strana 7 (celkem 7)