docBroszura o pomocy humanitarnej 2015
download 
Reklamacja Transkrypt
Broszura o pomocy humanitarnej 2015
Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP Departament Współpracy Rozwojowej Al. J. Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa Tel. : +48 22 523 8412 [email protected] www.polskapomoc.gov.pl Warszawa, 2015 ISBN 978-83-63743-58-1 Autorzy fotografii: zdjęcie na okładce – P. Kęska, Caritas Polska, Pomoc humanitarna dla Nepalu 2015; s. ⑨ – D. Zalewski, Pomoc dla uchodźców syryjskich w Libanie, 2015; s. ⑩ – M. Pater, Akcja ratownicza Husar Poland w Nepalu; s. ⑬ – PCPM, Pomoc dla uchodźców syryjskich w Libanie; s. ⑮, na górze – BRP MSZ, Transpot pomocy humanitarn ej do Charkowa; s. ⑮, na dole – O. Piaskowska, Pomoc humanitarna dla uchodźców syryjskich w Jordanii. CZYM JEST POMOC HUMANITARNA I DL ACZEGO JEST UDZIEL ANA? Celem pomocy humanitarnej jest przede wszystkim zapewnienie pomocy, opieki i ochrony dla ludności, która została poszkodowana w wyniku konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych lub innych kryzysów humanitarnych spowodowanych przez naturę lub człowieka. Udziela się jej wszystkim ludziom będącym w potrzebie, gdy rządy i podmioty lokalne są niezdolne lub niechętne do podjęcia działań pomocowych. Uważa się, że pierwszą międzynarodową, zorganizowaną akcją pomocową było wsparcie udzielone mieszkańcom północnych Chin dotkniętych w latach 1876–1879 klęską głodu, podczas której – pomimo udzielonej pomocy – zmarło około 10 mln mieszkańców. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych nigdy w historii ludzkości tak wiele osób nie było w potrzebie. Szacuje się, że na początku 2015 roku liczba osób, którym powinna zostać udzielona pomoc przekroczyła 80 mln w 22 państwach, a koszt tej pomocy wyniósłby prawie 20 mld dolarów1. 1 Dane za UN OCHA, http://www.unocha.org/stateofaid/#hub-slide-2 [dostęp 1 sierpnia 2015 r. Liczba osób potrzebujących pomocy humanitarnej w 2015 r. w podziale na kraje ❿ ❾ ❺ ❼ ⓫ ❽ ❷ ❶ ❸ ❹ ❻ ❶ Afganistan 7,4 mln ❼ Sudan 6,6 mln ❷ Demokratyczna Republika Kongo 7 mln ❽ Sudan Południowy 6,4 mln ❸ Irak 5,2 mln ❾Syria (region Turcja / Jordania / Liban / Syria) 12,2 mln ❹ Jemen 15,9 mln ❿ Ukraina 1,4 mln ❺ Palestyna 1,9 mln ⓫ Republika Środkowoafrykańska 2,7 mln ❻ Somalia 3,2 mln Źródło: Global humanitarian overview 2015, UN OCHA KTO MOŻE UDZIELAĆ POMOCY HUMANITARNEJ I JAK JEST TO ROBIONE? Pomocy humanitarnej mogą udzielić zarówno rządy państw, org anizacje pozar ządowe, W ramach stworzonego przez ONZ organizac je międzynarodowe (takie jak mechanizmu koordynacji humanitarnej, Organizacja Narodów Zjednoczonych, czy Unia sektory wsparcia nazywa się klastrami Europejska), jak i osoby prywatne. (clusters). Klastry stanowią grupy Przy tak dużej liczbie aktorów kluczowe jest organizacji zaangażowanych w niesienie zapewnienie skuteczności oraz odp owied pomocy w konkretnym sektorze. niej koordynacji działań, by pomoc trafiała Wymieniając informacje i koordynując do najbardziej potrzebujących. Dlatego też podejmowane działania starają się poszczególne organizacje świadczące pomoc maksymalizować skuteczność pomocy współpracują ze sobą w ramach między np. zapewniając dostęp do wody lub narodowego systemu pomocy humanitarnej. dostęp do opieki zdrowotnej. Pomoc humanitarna obejmuje wiele rodzajów wsparcia. Za każdy z nich odpowiada jedna lub kilka agencji ONZ np. pomoc żyw- odpowiedzialne w pierwszej kolejności za nościowa i logistyczna (Światowy Program pomoc poszkodowanym. Dopiero, gdy przestaje Żywnościowy WFP), medyczna (Światowa sobie radzić lub nie podejmuje niezbędnych Organizacja Zdrowia WHO), uchodźcy i za- działań, wkracza społeczność międzynarodowa. pewnienie schronienia (Wysoki Komisarz NZ Co do zasady, celem pomocy humanitarnej ds. Uchodźców UNHCR, Międzynarodowy jest zaspokojenie podstawowych potrzeb Komitet Czerwonego Krzyża ICRC), dostęp życiowych ludności poszkodowanej klęską lub do wody i edukacja (Fundusz NZ na rzecz kryzysem. Powinna mieć ona charakter tym- Dzieci UNICEF). czasowy. Jednakże w niektórych przypadkach, Bardzo ważne jest także, by udzielanie takiej zwłaszcza w odpowiedzi na kryzysy długo pomocy poprzedzone było apelem o kon trwałe (np. konflikty zbrojne, długotrwałe kretną pomoc, wystosowanym przez władze skutki klęsk żywiołowych), pomoc humanitar poszkodowanego państwa. To państwo jest na udzielana jest przez wiele lat. 5 CZYM JEST MIĘDZYNARODOWY SYSTEM POMOCY HUMANITARNEJ? Główną rolę w niesieniu pomocy humanitar ponad 1 mld EUR. W Komisji Europejskiej za nej w skali globalnej pełni Organizacja realizację pomocy humanitarnej odpowiada Narodów Zjednoczonych poprzez swoje Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej wyspecjalizowane agencje. Za koordynację i Ochrony Ludności (DG ECHO). Kształtowa- udzielenia pomocy odpowiedzialne jest Biuro niem europejskiej polityki humanitarnej zajmu- NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej je się również grupa robocza Rady ds. Pomocy (United Nations Office for the Coordination of Humanitarnej i Żywnościowej (COHAFA), której Humanitarian Affairs, UN OCHA). W terenie przedstawiciele, czyli reprezentanci państw wspierane jest ono przez Urząd Wysokiego członkowskich UE, spotykają się cyklicznie Komisarza NZ ds. Uchodźców (United Na- w celu omawiania reakcji UE na pojawiające tions High Commissioner for Refugees, UNHCR), się kryzysy. Światowy Program Żywnościowy (World Food Organizacje rządowe realizują działania Programme, WFP), Fundusz NZ na Rzecz Dzieci humanitarne poszczególnych państw oraz (United Nations International Children’s Fund, stanowią grono donatorów pomocy humanitar UNICEF), Organizację Narodów Zjednoczo- nej. Angażują się również na rzecz poprawy nych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (Food and koordynacji i jakości pomocy humanitarnej. Agriculture Organisation, FAO) oraz Światową Jedną z inicjatyw, która urzeczywistnia ten Organizację Zdrowia (World Health Organisa- cel jest Good Humanitarian Donorship (GHD). tion, WHO). Poza systemem ONZ, ale ściśle Międzynarodowy Komitet Czerwonego z nim współpracująca, jest Międzynarodowa Krzyża (ICRC) jest najstarszą, niezależną Organizacja ds. Migracji (International Or organizacją humanitarną, której misją od sa- ganisation for Migration, IOM). mego początku istnienia (od XIX wieku) jest Obok ONZ, jedną z głównych instytucji udzie- zapewnianie ochrony i udzielanie pomocy lających pomocy humanitarnej jest Komisja humanitarnej, szczególnie w czasach kon Europejska, przekazująca corocznie na te cele fliktów zbrojnych. 6 Obok wielkich organizacji, sektor poza pozarządowe są w stanie funkcjonować tam, rządowy pełni bardzo ważną rolę w między gdzie duże, międzynarodowe organizacje narodowym systemie pomocy humanitarnej. i dawcy nie mają dostępu. Ze względu na swoją niezależność organizacje Najwięksi dawcy humanitarnej w 2015 Najwięksi dawcypomocy pomocy humanitarnej w 2015 r. r. miliardachUSD) USD) (w(wmiliardach Stany Zjednoczone Kanada 0,47 3,5 Komisja Europejska Wielka Brytania 0,82 1,1 Japonia 0,7 Źródło: https://fts.unocha.org/reports/daily/ocha_R18_Y2015___1507270300.pdf, stan na lipiec 2015 r. 7 JAKIE SĄ ZASADY UDZIELANIA POMOCY HUMANITARNEJ? Pomoc humanitarna udzielana jest w oparciu o cztery podstawowe zasady – humanita ryzmu, neutralności, bezstronności i niezależności. Zostały one opracowane przez Między narodowy Komitet Czerwonego Krzyża i przyjęte przez całą społeczność humanitarną, w tym przez ONZ oraz UE. Podstawowe zasady pomocy humanitarnej: HUMANITARYZM (ang. humanity) – rozumiany jako zobowiązanie podmiotów mających możliwość działania do reagowania wobec sytuacji zagrożenia ludzkiego życia; NIEZALEŻNOŚĆ BEZSTRONNOŚĆ (ang. independence) – odnosząca się do celów, jakimi kierują się aktorzy świadczący pomoc humanitarną. Mają być one niezależne od interesów ekonomicznych, politycznych czy wojskowych i koncentrować się wyłącznie na zapobieganiu i redukowaniu cierpienia ofiar; (ang. impartiality) – rozumiana jako przyznanie priorytetowości potrzebom, nad wszystkimi innymi podziałami wy stępującymi w poszkodowanej społeczności (np. etnicznymi, religijnymi, itp.) w chwili świadczenia pomocy. NEUTRALNOŚĆ (ang. neutrality) – oznaczająca, że przyznawanie poszkodowanym pomocy nie może być uzależnione od ich przynależności do jednej ze stron konfliktu; 8 9 10 JAK W YGL ĄDA POLSKI SYSTEM POMOCY HUMANITARNEJ? Polska pomoc humanitarna udzielana jest W swych działaniach Polska uwzględnia głównie w państwach rozwijających się. nie tylko nagłe i nieprzewidziane kryzysy W ramach polskiego systemu pomocy humanitarne, lecz również tzw. kryzysy prze- humanitarn ej MSZ ściśle współpracuje dłużające się oraz kryzysy zapomniane. z polskimi organizacjami pozarządowymi, Ponadto, w trakcie udzielania pomocy Państwową Strażą Pożarną, Ministerstwem humanitarn ej ze środków publicznych Zdrowia, Ministerstwem Spraw Wewnętrz- uw zględniane są specjalne potrzeby grup nych, Rządowym Centrum Bezpieczeństwa najwyższego ryzyka i defaworyzowanych i innymi podmiotami administracji publicznej. społecznie – kobiet, dzieci, osób starszych, Równocześnie polska pomoc humanitarna chorych i niepełnosprawnych, a także aspekty realizowana jest w ramach międzynarodowego ochrony przed przemocą seksualną i przemocą systemu pomocy humanitarnej zgodnie z za- ze względu na płeć. sadami humanitaryzmu, neutralności, bezstronności i niezależności. Polska świadczy pomoc humanitarną na podstawie ustawy o współpracy rozwojowej z 16 września 2011 r., która: • definiuje pomoc humanitarną świadczoną przez polski rząd jako „zapewnienie pomocy, opieki i ochrony dla ludności, która została poszkodowana w wyniku konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych lub innych kryzysów humanitarnych spowodowanych przez naturę lub człowieka”; • stanowi, że pomoc humanitarna jest – obok pomocy rozwojowej i edukacji globalnej – jedną z części współpracy rozwojowej realizowanej przez Polskę, za koordynację której odpowiedzialny jest minister właściwy do spraw zagranicznych. 11 POLSKA POMOC POMOCHUMANITARNA HUMANITARNA2010–2014 2010–2014 2010 2010 mln mlnzłzł mln mlnzłzł mln mlnzłzł ROK ROK 17,9 17,9 13,9 13,9 12,4 12,4 2011 2011 2012 2012 12,7 12,7 2013 2013 2014 2014 15,0 15,0 mln mlnzłzł mln mlnzłzł Źródło: MSZ POLSKA POLSKAUDZIELA UDZIELAPOMOCY POMOCYHUMANITARNEJ: HUMANITARNEJ: ① za pośrednictwem organizacji między- ② działania dwustronne, na które w 2014 r. narodowych – tzw. kanałem wielostronnym, Polska przeznaczyła 7,5 mln zł, polegające na: wspierając działania różnych organizacji • wsparciu działalności polskich organizacji poprzez: pozarządowych przede wszystkim na Ukrainie, • wpłaty dobrowolne – w 2014 r. Polska w odpowiedzi na konflikt syryjski oraz przekazała w ten sposób 10,4 mln zł, wspierając powodzie na Bałkanach; zarówno organizacje systemu ONZ (UNHCR, • realizacji wspólnych przedsięwzięć UNICEF, UN OCHA, WHO) jak i ICRC; administracji publicznej i polskich organizacji • udział w pracach organów tych organizacji, pozarządowych. uczestnictwo w dialogu strategicznym donatorów z organizacjami humanitarnymi oraz kształtowanie polityki humanitarnej (Grupa robocza COHAFA; UN OCHA: OCHA Donor Support Group, Good Humanitarian Donorship). 12 12 12 13 KOMU POMAGAMY? W latach 2010–2014 MSZ przeznaczyło ponad 45 milionów złotych na pomoc humanitarną. Pomoc przekazana została za pośrednictwem polskich organizacji pozarządowych oraz międzynarodowych organizacji humanitarnych. MSZ wsparło między innymi: 2000 12500 1300 rodzin uchodźców syryjskich rodzin osób wewnętrznie przesiedlonych na Ukrainie dzieci, które po powodziach w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie mogły wrócić do szkół Źródło: MSZ W 2014 r. polska pomoc humanitarna zosta- pomocy finansowej poprzez wydawanie kart ła przeznaczona na wsparcie takich projek- przedpłaconych (karty zasilane są co miesiąc tów jak: z góry ustaloną kwotą na zapłacenie przez ① działania na Ukrainie polegające na uchodźców syryjskich czynszów za wyna- pomocy osobom wewnętrznie przesiedlonym jem mieszkania lub zmniejszenie obciążenia w przetrwaniu zimy poprzez zapewnienie: finansowego rodzin przyjmujących); zakwaterowania, pomocy rzeczowej, finan- ③ walka ze skutkami powodzi w Serbii sowej, wsparcie prawne, psychospołeczne oraz Bośni i Hercegowinie poprzez remont oraz zawodowe; i doposażenie w meble i pomoce naukowe ② udzielenie wsparcia uchodźcom syryj- trzech szkół oraz pomoc w odbudowie skim w Libanie w zakresie zabezpieczenia prywatnych domostw. dachu nad głową, ochrony zdrowia oraz 14 NOTATKI [email protected] www.polskapomoc.gov.pl ISBN 978-83-63743-58-1 IV
