Układ rozrodczy i jego funkcje



samopowielanie się,
Czynność życiowa prowadząca do
zwiększenia liczby osobników danego
gatunku.
Rozmnażanie bezpłciowe
Rozmnażanie płciowe
Nowy organizm powstaje z części
ciała organizmu rodzicielskiego
Nowy organizm powstaje z dwóch
komórek rozrodczych – gamet
(komórka jajowa i plemnik)
Przykłady: pączkowanie – drożdże
Fragmentacja ciała – gąbki, glony
Powielanie organów
wegetatywnych roślin - łodyg,
liści, korzeni
Ten sposób rozmnażania
występuje u wszystkich
organizmów.
Cechy potomstwa – jest identyczne Każdy organizm potomny jest
jak osobnik rodzicielski także pod nową, niepowtarzalną kombinacją
względem genetycznym
genetyczną

Wnętrze jąder wypełniają liczne, kręte
kanaliki nasienne. W ich ścianach znajdują się
niewyspecjalizowane komórki –
spermatogonia. W okresie dojrzałości
płciowej część tych komórek dzieli się
mitotycznie, (zwiększając liczbę
spermatogoniów), część zaś przechodzi
podział mejotyczny (spermatogenezę), w
wyniku czego powstają haploidalne plemniki.
Plemniki przesuwają się do najądrzy, gdzie
dojrzewają i są przechowywane.



Narząd kopulacyjny męski, zbudowany z
wydłużonego trzonu i rozszerzonego
zakończenia – żołędzi, osłoniętego fałdem
skórnym – napletkiem. We wnętrzu prącia
znajdują się ciała jamiste. Podczas podniecenia
seksualnego wypełniają się one krwią, co
prowadzi do wzwodu prącia (erekcji)
Ejakulacja – odruchowy akt powodujący wytrysk
nasienia (spermy).
Płynna (alkaliczna) część spermy wydzielana jest
przez prostatę.



Oogeneza – rozpoczyna się w okresie życia
płodowego, ale ulega zahamowaniu do
osiągnięcia dojrzałości.
Podczas oogenezy z jednej komórki
macierzystej powstaje tylko jedna komórka
jajowa (pozostałe komórki haploidalne
ulegają degeneracji).
Dojrzewanie komórek jajowych odbywa się w
pęcherzykach jajnikowych.


Wydzielanie hormonów męskich podlega
niewielkim wahaniom przez większą część
okresu dojrzałości płciowej mężczyzny.
Poziom hormonów u kobiet zmienia się w
charakterystyczny, cykliczny sposób.
Przejawem tej periodyczności jest cykl
miesiączkowy (menstruacyjny), powtarzający
się od osiągnięcia dojrzałości płciowej do
menopauzy (45 – 55 lat życia)


1 faza - miesiączka (menstruacja; okres) trwa 4-5 dni.
Przysadka mózgowa uwalnia hormon
folikulotropowy – pobudzający rozwój
jednego pęcherzyka jajnikowego oraz
wydzielanie estrogenów




2. faza przedowulacyjna (między 5 a 14
dniem cyklu)
Estrogeny pobudzają namnażanie się
komórek w błonie śluzowej macicy i
tworzenie nowych naczyń krwionośnych
(przygotowanie do zagnieżdżenia się
zarodka)
Dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego.
Pod koniec tej fazy przysadka wytwarza
hormon luteinizujący



3 faza – owulacja
Pod wpływem hormonów folikulotropowego i
luteinizującego dochodzi do pęknięcia
dojrzałego pęcherzyka Graafa
W jajniku z pustego pęcherzyka Graafa
tworzy się ciałko żółte.





4. faza poowulacyjna trwająca do 28 dnia cyklu.
Po jajeczkowaniu ciałko żółte produkuje hormon
progesteron. Pod jego wpływem błona śluzowa
macicy dalej grubieje i zaczyna wydzielać płyn
bogaty w substancje odżywcze.
Progesteron hamuje wydzielanie z przysadki
hormonu luteinizującego.
Po ok. 10 dniach od owulacji ciałko żółte zanika –
stężenie progesteronu gwałtownie spada –
prowadząc do zmian degeneracyjnych w błonie
śluzowej macicy.
Odblokowanie czynności przysadki mózgowej i
rozpoczęcie kolejnego cyklu menstruacyjnego.

Jeśli dojdzie do zapłodnienia, zagnieżdżający
się zarodek wydziela hormon –
gonadotropinę kosmówkową, który
podtrzymuje aktywność ciałka żółtego w
jajniku oraz wstrzymuje kolejne
jajeczkowanie. Dzięki temu utrzymuje się
wysoki poziom progesteronu aż do 4
miesiąca ciąży, następnie produkcję
progesteronu przejmuje łożysko.



Jajniki pracują na przemian
Czasami następuje jednoczesne
jajeczkowanie w obu jajnikach albo podwójne
w jednym jajniku. Jeśli obie komórki zostaną
zapłodnione, to rozwinie się ciąża mnoga –
bliźnięta dwujajowe.
Jeżeli pojedynczy zarodek podzieli się na dwa
niezależne organizmy – powstaną bliźnięta
jednojajowe. Są identyczne pod wpływem
genetycznym (maja tę samą płeć, kolor oczu,
grupę krwi).






Zapłodnienie – zachodzi w górnej części
jajowodu.
Bruzdkowanie – podziały mitotyczne
Implantacja (7 dzień po zapłodnieniu) –
zagnieżdżenie zarodka w błonie śluzowej macicy.
Gastrulacja (2-3 tydzień życia) – formowanie
listów zarodkowych
Organogeneza – z listków zarodkowych rozwijają
się narządy ostateczne.
Przekształcenie zarodka w płód ok. 3 miesiąca
życia



Łożysko powstaje ok. 12 tyg. ciąży z połączenia
tkanek zarodka i matki. (błona śluzowa macicy i
kosmówka – jedna z błon płodowych).
Łożysko umożliwia wymianę gazową , usuwanie
mocznika z tkanek płodu, dostarczanie
substancji budulcowych i energetycznych do
płodu oraz ochronę immunologiczną
rozwijającego się organizmu.
Polecam artykuł http://www.ciazaporod.pl/lozysko.html


1. Noworodek – ok. 1 miesiąc –
przystosowanie do życia w zmienionych
warunkach środowiska (oddychanie,
odżywianie, wydalanie szkodliwych
produktów przemiany materii,
termoregulacja)
2. okres niemowlęcy – trwa do drugiego roku
życia. Bardzo szybki wzrost. Okres ten
kończy się gdy dziecko opanuje umiejętność
chodzenia i zaczyna mówić.


3. okres dziecięcy – trwa do 11 – 14 roku
życia. Bardzo intensywny wzrost, rozwój
sprawności ruchowej i intelektualnej
4. okres młodzieńczy – do osiągnięcia pełnej
dojrzałości zwykle do 18 – 20 roku życia.
Rozpoczyna się skokiem pokwitaniowym,
rozwojem cech płciowych i możliwości
intelektualnych. Następują psychologiczne
zmiany osobowości.




5. okres dojrzałości – do ok. 40 r. ż. I wieku
średniego do ok. 65 r. ż. – osiąganie szczytu
rozwoju fizycznego i intelektualnego oraz
powolne zmiany prowadzące do procesu
starzenia się.
Klimakterium – u kobiet 45 – 55 r. ż.
Zanikanie miesiączki i owulacji
Andropauza – u mężczyzn ok. 65 r. ż. – jest
bardziej rozłożone w czasie, a jego objawy
mniej nasilone niż u kobiet.
6. okres starości – maleje wydolność fizyczna
i intelektualna oraz zdolność organizmu do
utrzymania homeostazy.

Podobno dziecko już będąc w brzuchu matki wie, czy
oczekiwanie na jego przyjście na świat jest czasem szczęśliwym
dla jego rodziców i najbliższych, czy wręcz przeciwnie – czy
związany jest ze stresem i przeklinaniem przyszłego
macierzyństwa. Prawdopodobnie też wpływa to na jego dalsze
życie – to, czy dziecko czuje się kochane od samego początku.
Aby tak było i aby płód wykształcił się w pełni zdrowy, wszystko
zależy głównie od jego matki. Oczywiście, stan zdrowia ojca,
który przekazuje swój materiał genetyczny w postaci plemników,
również ma bardzo istotne znaczenie, ale kluczową rolę w
prawidłowym przebiegu ciąży ma tryb życia i prowadzenie się
kobiety. Otóż, bardzo często przyszłe mamy nie wiedzą w ogóle,
że spodziewają się dziecka, toteż nie mają żadnych zahamowań,
aby na przykład nałogowo palić papierosy czy pić alkohol, przez
co nieświadomie trują maluszka.
Źródło: http://www.ciaza-porod.pl/higiena-rozrodu-rozwoju.html
(dostęp: 27. 12. 2010 r.)
Podstawowymi elementami, składającymi
się na odpowiednią higienę kobiety
ciężarnej to: spokój, długi, około 9godzinny sen, odpoczynek, niewielka,
nieforsująca aktywność fizyczna, właściwe
odżywianie, dostarczające wszystkich
niezbędnych składników – tj. witamin,
białek, węglowodanów oraz soli
mineralnych. I kolejna ważna zasada –
wszystkie ważniejsze decyzje kobieta musi
podejmować po konsultacji z lekarzem,
gdyż od tej pory nie jest odpowiedzialna
już tylko za siebie, ale również za… nowe
życie, które nosi w sobie.
Nie trzeba chyba przypominać, że kobiecie ciężarnej nie wolno jest pić
alkoholu, palić papierosów, już tym bardziej zażywać narkotyków, ani
zażywać żadnych leków, o ile nie przepisze ich sam lekarz. Nawet tych
na ból głowy! Mówiło się kiedyś, że lampka czerwonego wina do
jedzenia nikomu jeszcze nie zaszkodziła, a tymczasem okazuje się, że
nawet taka ilość może być szkodliwa dla maluszka rozwijającego się w
łonie matki. Trzeba bowiem wiedzieć, że wszystkie te używki dostają
się wraz z krwią matki dostać do płodu i go poważnie uszkodzić.
Nawet spowodować poronienie – to w najgorszym przypadku. W
pośrednim – dziecko rodzi się z wrodzonymi wadami, które dotyczą
niepełnego lub całkowitego zaburzenia w rozwoju dziecka, w związku
z czym przebiega on nieprawidłowo. Dzieci takie już do końca
pozostają albo upośledzone, kalekie lub po prostu nie dożywają
długich lat. I ostatnia sprawa – częste, regularne kontrole u lekarza.
Jeśli chodzi o podróż, to trzeba wiedzieć, że transport lotniczy w
przypadku kobiet w ciąży nie jest zabroniony, ale na pewno
niewskazany w trakcie ostatnich czterech tygodni, ponieważ
turbulencje i różnego rodzaju wibracje w powietrzu mogą
spowodować przedwczesny poród. I co ważne, powinny to być w
miarę krótkie trasy. Wybierając samochód, istotne, by ciężarna kobieta
go nie prowadziła.


Ciąża to nie koniec świata. Żadna też rewolucja. No, wiadomo, że trochę
tak, ale nie można dać się też zwariować. I powiedzenie, że należy „jeść
za dwoje” również powinno odejść do… lamusa. Bardziej niż o ilość
przyjmowanego pożywienia chodzi raczej o jakość, a więc o jak
najbardziej urozmaicony jadłospis. Czyli białka, tłuszcze, węglowodany,
witaminy i sole mineralne – i to wszystko w odpowiednich proporcjach –
to klucz do sukcesu, aby maluszek rozwijał się prawidłowo wewnątrz
naszego organizmu. Aby dbać zarówno o siebie (i swoją sylwetkę!), jak i
o dziecko, powinno się jeść jakieś pięć do sześciu posiłków dziennie, w
średnich porcjach. Bardzo ważne są takie produkty, jak np.: owoce,
warzywa, dania z twarogu, jogurty, chude mięso. Tłuszcze, wiadomo, są
bardzo ważne, ponieważ wpływają na stan naszej skóry i nie tylko, ale
trzeba również na nie bardzo uważać, gdyż mają brzydką „skłonność” do
odkładania się w naszym organizmie.
Źródło: http://www.ciaza-porod.pl/cojesc-wciazy.html (dostęp: 27. 12.
2010 r.)


Pod pojęciem antykoncepcji Światowa Organizacja Zdrowia definiuje
działania polegające na zapobieganiu ciąży, a równocześnie nie
wymagające od partnerów zaniechania współżycia. Antykoncepcja
nowoczesna dąży do zminimalizowania skutków ubocznych i w tym celu
może posłużyć się na przykład tak zwanymi komputerami cyklu. Istnieją
bowiem obecnie urządzenia, które pozwalają kobiecie uniknąć
nieplanowanej ciąży poprzez wskazanie dni płodnych. Dzięki
szczegółowej analizie danych komputery cyklu są w stanie bardzo
precyzyjnie określić moment owulacji oraz dokonać pomiaru
temperatury (dzięki niezwykle dokładnemu sensorowi). Należy
wspomnieć przy tej okazji, że taki pomiar jest bardzo szybki, gdyż trwa
zaledwie 40 sekund, natomiast wmontowany specjalny budzik
przypomina dodatkowo o konieczności codziennego dokonywania takich
pomiarów. Poprzez regularną, codzienną kontrolę zmian zachodzących
w organizmie i równoczesną ich analizę za pomocą komputera cyklu,
nowoczesna kobieta ma możliwość unikania poczęcia lub przeciwnie –
świadomego i planowanego wpływu na własne macierzyństwo.
Źródło: http://www.ciaza-porod.pl/nowoczesna-antykoncepcja.html
(dostęp: 27. 12. 2010 r.)

nowoczesna antykoncepcja stosuje takie
preparaty hormonalne, które starają się jak
najwierniej naśladować kobiece hormony.
Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych prowadzi
do wstrzymania owulacji oraz powoduje
zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, co jest
oczywistą barierą dla męskich plemników. Z kolei
nowoczesne leki antykoncepcyjne oprócz
wysokiej skuteczności zmniejszają objawy
niepożądane, a nawet mogą zadziałać
pozytywnie (na przykład przez zwalczanie
infekcji dróg rodnych lub zmniejszanie ryzyka
zachorowalności na raka trzonu macicy i
jajników).

Decyzję jednak zarówno co do danej metody
antykoncepcji, jak i rodzaju pigułek powinna podjąć
kobieta po wcześniejszym zdobyciu obszernej wiedzy
na ten temat. Antykoncepcja według niektórych budzi
spore kontrowersje i nie należy do niej podchodzić
zupełnie bezkrytycznie. Minimalizacja dawki
hormonów i indywidualizacja terapii nie chroni
bowiem kobiety całkowicie przed skutkami
ubocznymi antykoncepcji hormonalnej. Należy
pamiętać o tym, że skutki uboczne antykoncepcji, tj
źle dobranych tabletek antykoncepcyjnych mogą
powodować na przykład: przygnębienie, zmiany
nastroju, obniżenie popędu seksualnego,
podwyższenie ciśnienia czy też nieoczekiwane
plamienia.