PRZYSTANEK I

PRZYSTANEK I
Przebudowa drzewostanu
… „zmienienie (całkowite lub częściowe) składu gatunkowego lub budowy
pionowej (jedno, dwu albo wielopiętrowa) drzewostanu w celu dostosowania do
wymagań siedliska. Zamiast obecnego drzewostanu powstaje nowy, bądź w ciągu
jednego roku (na zrębie zupełnym) bądź też w określonym czasie (po okresie
przebudowy), zależnie od przyjętej rębni lub cięć przebudowy, wprowadzanych
gatunków i właściwości siedliska …”
Oddział 225 d - upr. (uprawa) z roku 2002.
TGD - typ gospodarczy drzewostanu (formuła, za pomocą, której wyznacza się
przedmiot przyszłej uprawy, czyli cel hodowlany): Sosna - So.
TSL - Typ siedliskowy lasu (uogólnione pojęcie grupy drzewostanów na
siedliskach podobnej przydatności dla produkcji leśnej): Bś - bór świeży.
Gleba - RDZ: gleby rdzawe
P-RZE: paski rzeczne
Lp.
1.
2.
3.
Skład gatunkowy
Forma zmieszania
wielkokępowa
drobnokępowa, kępowa
rzędowa, drobnokępowa, kępowa
4.
Sosna pospolita - Pinus sylvestris
Modrzew sp. - Larix sp.
Brzoza brodawkowata - Betula
verrucosa
Dąb szypułkowy - Quercus robur
5.
Grab pospolity - Carpinus betulus
jednostkowa, grupowa
6.
Lipa drobnolistna - Tilia cordata
jednostkowa w kępach modrzewia
7.
Olsza szara - Alnus incana
jednostkowa
8.
Trzmielina brodaw. - Euonymus
verrucosus
9. Kruszyna pospolita - Frangula
alnus
10. Jarząb zwyczajny - Sorbus
aucuparia
11. Grusza pospolita - Prus communis
12. Jabłoń dzika (płonka) - Malus
sylvestris
wielkokępowa
jednostkowa
jednostkowa
jednostkowa
jednostkowa z odnowienia
naturalnego
Ognisko biocenotyczne pow. 0,10 ha (około 3% pow. zakładanej uprawy).
Skład gatunkowy:
1. Kruszyna pospolita - Frangula alnus
2. Jarząb zwyczajny - Sorbus aucuparia
3. Bez koralowy - Sambucus racemosa
4. Bez czarny - Sambucus nigra
5. Klon jawor - Acer pseudoplatanus
Ramowe formy zmieszania:
- jednostkowe,
- grupowe - po kilka lub kilkanaście sztuk,
- drobnokępowe - o powierzchni do 5 arów,
- kępowe - o powierzchni od 5 do 10 arów,
- wielokępowe - powyżej 10 arów,
- pasowe - najczęściej 3-6 rzędów,
- smugowe
PRZYSTANEK II
Wprowadzenie podszytu
Podszyt - drzewa lub krzewy stale znajdujące się w dolnej warstwie drzewostanu,
spełniające rolę pielęgnacyjną i nie rokujące nadziei na przejście do warstw
wyższych.
Na siedliskach ubogich, gdzie wskutek niedoboru związków pokarmowych i
wody, gatunki drzewiaste mają niewielkie szanse wytworzenia dolnego piętra
drzewostanu, tworzy się warstwę podszytową w formie kęp (powierzchnia od
0,05 do 0,10 ha) złożoną z gatunków o małych wymaganiach glebowych i
wodnych jak: jałowiec, kruszyna pospolita, głóg oraz z krzewów i krzewinek,
roślin motylkowych - wiążących azot z powietrza jak: janowiec, szczodrzeniec, a
także z drzew o szerokiej amplitudzie ekologicznej zdolnych do trwania w
formach krzewiastych jak: olsza szara, jarząb, dąb bezszypułkowy, lipa
drobnolistna. Łączna powierzchnia kęp podszytów na ubogich siedliskach nie
powinna przekraczać 50% powierzchni danego wydzielenia ze względu na
potrzebę ochrony światłolubnych gatunków runa leśnego.
Liczba wprowadzanych sadzonek powinna wynosić 2-2,5 tys. sztuk/ha w formie
kęp i płatów z wykorzystaniem mikrosiedlisk.
Formy wzrostowe roślin drzewiastych
1. Drzewa - są roślinami okazałymi osiągającymi nieraz bardzo znaczne
wysokości. Część nadziemna jest wyraźnie zróżnicowana na prosto wznoszącą
się ku górze oś główną zwaną pniem. Nadziemną część u drzew liściastych
nazywamy kłodą, natomiast drzew iglastych, jak również u olszy, strzałą.
2. Krzewy - nie osiągają dużych rozmiarów, nie mają pnia i rozgałęziają się
zazwyczaj już od powierzchni ziemi wskutek wytwarzania nowych pędów z szyi
korzeniowej lub z korzeni. W wyniku silnego rozrostu pędów bocznych, w
dalszym okresie rozwoju zatraca się charakter osi głównej.
Wyrośnięte krzewy nie są przeważnie zróżnicowane na pień i koronę.
Wysokość krzewów dochodzi do 5m. Krzewy wyższe ponad 5m należą do
rzadkości.
3. Krzewinki - są bardzo niskimi krzewami, często płożącymi się po ziemi,
rzadziej wznoszącymi się ku górze do wysokości 20 - 50 cm np.: wrzos
pospolity, borówka czernica, borówka brusznica.
4. Podkrzewy (półkrzewy) - mają zdrewniałe tylko dolne części pędów,
natomiast górne nie drewnieją i pod koniec okresu wegetacyjnego obumierają.
Podkrzewy (szczodrzeniec, janowiec) stanowią formy przejściowe od roślin
zielonych do krzewów.
Oddział 225 n Sosna - 65 lat, powierzchnia 1,49 ha.
TGD - typ gospodarczy drzewostanu: So (sosna)
TSL - typ siedliskowy lasu: Bśw
Gleba:
typ gleby:
RDZ
- gleby rdzawe
gatunek gleby: P-RZE - piaski rzeczne
Skład gatunkowy podszytu występującego na 60% powierzchni pododdziału
1. Dąb czerwony (dąb północny) - Quercus rubra.
2. Czeremcha amerykańska - Padus serotina.
3. Lipa drobnolistna - Tilia cordata.
4. Kruszyna pospolita - Frangula alnus.
5. Jałowiec pospolity - Juniperus communis.
PRZYSTANEK III
Przebudowa drzewostanów w I strefie słabych uszkodzeń
spowodowanych przez emisję pyłów i gazów.
Sosna czarna - gatunek odporny na zanieczyszczenia przemysłowe.
Drzewostany pozostające pod ujemnym wpływem emisji przemysłowych
podlegają przebudowie. Na powierzchniach, które zostały przeznaczone do
przebudowy, wprowadza się gatunki drzew i krzewów odpornych na występujący
rodzaj zanieczyszczeń.
Jednym z gatunków drzew iglastych najbardziej odpornych na przemysłowe
zanieczyszczenia powietrza jest sosna czarna - Pinus nigra.
Sosna czarna - Pinus nigra - drzewo osiągające wysokość 20 - 40 m, rzadko 50.
Igły sztywne po 2 w pączku, grube i długie (8-15 cm), piłkowane, ciemnozielone,
słabo błyszczące lub matowe. Trwałość igieł od 4 do 8 lat.
Na nizinach kwitnie w maju; nasiona dojrzewają jesienią drugiego roku.
Szyszki jajowate (5-8 cm długości), zwykle symetryczne, zebrane po 2-4 prawie
siedzące; otwierają się w 3 roku i szybko opadają.
Sosna czarna rośnie wolniej od sosny pospolitej (Pinus sylvestris) i ma od niej
mniejsze wymagania pod względem żyzności i wilgotności gleby, jest bardziej
cieniolubna, ma duże walory dekoracyjne.
Występuje w środkowej i południowej Europie oraz w Azji Mniejszej, od
środkowej Hiszpanii do wschodnich wybrzeży Morza Czarnego, od Dunaju na
północy do wysp Morza Śródziemnego na południu.
Jest to gatunek bardzo zmienny, który wytworzył szereg odmian. Odmiany
odróżnia się na podstawie cech budowy igieł.
Najcenniejszą i najczęściej występującą odmianą na terenie Polski jest Pinus
nigra subsp. nigra (Pinus nigra var. austriaca) rosnąca w środowisku naturalnym
w Austrii, w środkowych Włoszech, Grecji i krajach byłej Jugosławii.
PRZYSTANEK IV
Pomnik przyrody
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich
skupiska o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej
i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi
je wśród innych tworów, w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa
i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, głazy narzutowe.
Oddział: 190 d
Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) - wiek 169 lat (rok - 2004), wysokość - 22 m,
pierśnica (średnica mierzona na wysokości 130 cm) - 71 cm.
Drzewo, prawdopodobnie związane z kultem Maryjnym, na którym zawieszono
obraz z wizerunkiem Matki Boskiej w hołdzie za ocalenie życia w czasie
epidemii.
Dokarmianie zwierzyny.
Oddział 190 - paśnik wykonany i zaopatrywany w paszę przez myśliwych z Koła
Łowieckiego „Łoś”.
Zimą, kiedy żer (pokarm) podnośny jest przykryty grubą warstwą śniegu i staje
się niedostępny, zwierzyna w głównej mierze odżywia się karmą podaną przez
człowieka.
Jednym z urządzeń służących do dokarmiania zwierzyny płowej (jeleń, sarna,
daniel, łoś) jest paśnik drabinkowy podłużny.
Aby zwierzęta mogły uzupełnić zapotrzebowanie na pełniące dużą rolę w
odżywianiu składniki mineralne, w specjalnie przygotowanych w tym celu
lizawkach podaje się sól.
Zwierzynie czarnej (dzik) oraz drobnej (zając, królik) karma wykładana jest
bezpośrednio na ziemi.
Mrowisko
Mrowisko zbudowane jest z dołu oraz strzechy.
Znaczenie mrówek leśnych dla lasu i gospodarki leśnej.
Mrówki są niezwykle ważnym ogniwem w obiegu materii i energii w przyrodzie.
Zjadają i przetwarzają masy cukrów prostych pochodzących z roślin
(uzyskiwanych za pośrednictwem mszyc) oraz pokarmu białkowego
pochodzącego z owadów oraz same stanowią źródło protein dla szerokiej rzeszy
ich konsumentów.
Oddziaływają na środowisko glebowe poprzez budowanie podziemnej części
gniazd (dołu). Bardzo głęboka penetracja zbitych warstw gleb leśnych,
wydobywanie na powierzchnię setek (w skali ha lasu) metrów sześciennych
gleby przez lata budowy i rozbudowy mrowisk, rozluźnianie i przewietrzanie
gleb pełnią niebagatelną rolę w zwiększaniu żyzności gleb leśnych. Jednak
najważniejsza rola przypisywana mrówkom polega na niszczeniu szkodliwych
owadów leśnych szczególnie podczas ich masowych (gradacyjnych) pojawów.
PRZYSTANEK V
Siedlisko lasu mieszanego wilgotnego
TSL (typ siedliskowy lasu) - uogólnione pojęcie grupy drzewostanów na
siedliskach o podobnej przydatności dla produkcji leśnej; podstawowa jednostka
klasyfikacji typologicznej w Polsce.
Oddział 190 f
TSL: LMw - las mieszany wilgotny. Fragment o powierzchni około 0,30 ha.
Siedliska o stanie zbliżonym do naturalnego lub mało zmienionym,
z moderem typowym (forma próchnicy leśnej) i moderem
murszowatym.
Gleba:
1) typ gleby: G-4 - gleby glejowe właściwe o poziomie występowania
wody gruntowej:
a) 0,9 m - głębokość średnia
b) 0,6 - 1,2 m - średni zakres głębokości
c) 2,0 - głębokość maksymalna
2) gatunek gleby: P-RZE - piaski rzeczne.
Runo:
Turzyca zajęcza
Sałatnik leśny
Dąbrówka rozłogowa
Szczawik zajęczy
Konwalijka dwulistna
Płonik pospolity
Narecznica szerokolistna
Drzewostan:
Sosna zwyczajna
Dąb szypułkowy
Świerk pospolity
Topola osik
Brzoza brodawkowata
Olsza czarna
Podszyt:
Kruszyna pospolita
Jarząb zwyczajny
Czeremch amerykańska
PRZYSTANEK VI
Zalesienie gruntów porolnych - objęcie uprawą leśną gruntów
dotąd nieleśnych.
Oddział 191 c - rola klasy VI, powierzchnia 1,87 ha, zalesiona w roku 1998.
Czynności przeprowadzone przed założeniem uprawy:
1) badanie gleby
2) kontrola zapędraczenia
3) chemiczne zwalczanie chwastów
4) przygotowanie gleby w pasy łącznie ze spulchnieniem na głębokość
40 - 50 cm (likwidacja stopy płużnej) jesienią w roku poprzedzającym
zalesienie.
Skład gatunkowy oraz formy zmieszania
Lp.
1.
2.
Skład gatunkowy
Forma zmieszania
Sosna pospolita - Pinus sylvestris
Brzoza brodawkowata - Betula
verrucosa
Modrzew sp. - Larix sp.
wielkokępowa
kępowa, wielkokępowa
kępowa, wielkokępowa
5.
Dąb bezszypułkowy - Quercus
petraea
Klon jawor - Acer pseudoplatanus
grupowa
6.
Buk pospolity - Fagus silvatica
jednostkowa
7.
8.
Wiąz szypułkowy (limak) - Ulmus jednostkowa
laevis
Lipa drobnolistna - Tilia cordata
grupowa, jednostkowa
9.
Olsza szara - Almus incana
3.
4.
10. Jarząb zwyczajny - Sorbus
aucuparia
11. Jabłoń dzika (płonka) - Malus
sylvestris
12. Trzmielina brodawkowata Euonymus verrucosus
13. Głóg sp. - Crataegus sp.
grupowa
jednostkowa
jednostkowa
jednostkowa
jednostkowa
jednostkowa
PRZYSTANEK VII
Odnowienie naturalne
Naturalnym odnowieniem lasu nazywa się zjawisko powstawania młodego
pokolenia drzew przez samosiew lub z odrośli, pod osłoną drzewostanu
macierzystego lub w jego sąsiedztwie.
Drzewostan z odnowienia naturalnego (samosiew), powstały na powierzchni
bagna osuszonego wskutek obniżenia poziomu wód gruntowych.
Oddział 191 g.
TSL - LMw - 1 (umiarkowanie wilgotny, naturalny)
TGD - So, Db
Gleba
Typ gleby: CZd - g 4 - (czarne ziemie zdegradowane).
Gatunek gleby: QRp - pls (piaski rzeczne - piasek luźny słabo gliniasty).
Drzewostan
Sosna zwyczajna
Olsza czarna
Brzoza brodawkowata
Wiąz szypułkowy (jeden egzemplarz)
Jesion wyniosły (jeden egzemplarz)
Podszyt
Kruszyna pospolita
Świerk pospolity
Czeremcha amerykańska
Bez koralowy
Kalina koralowa
Jarząb zwyczajny
Grusza pospolita
Dąb szypułkowy
Porzeczka sp.
Jarząb szwedzki
Runo
Śmiałek pogięty
Jeżyna sp.
Rokiet pospolity
Poziomka pospolita
szczawik zajęczy
Siódmaczek leśny
Narecznica samcza
Borówka czernica
Pokrzywa zwyczajna
Wilczomlecz sp.
Przytulia leśna
Szczaw zwyczajny
Majownik (konwalijka) dwulistny
Glistnik jaskółcze ziele
Kokoryczka wielokwiatowa
Malina właściwa
Pięciornik sp.
Kulik sp.
PRZYSTANEK VIII
Strefa ekotonowa na granicy polno - leśnej.
Oddział 192 b - strefa ekotonowa na granicy lasu i łąki o szerokości 20 m.
Ekoton jest jedną z form strefy przejścia między sąsiadującymi fitocenozami zespołami roślinnymi.
Funkcje stref ekotonowych
1. Funkcje administracyjne - polegają na wytyczeniu w sposób jednoznaczny
granic własności.
2. Funkcje ochronne:
a) zapobiegają rozprzestrzenianiu się pożarów w lasach,
b) łagodzą wpływ wysuszających wiatrów,
c) chronią przed wnikaniem do wnętrza lasu pyłów, aerozoli, gazów,
d) podnoszą naturalną odporność drzewostanu na ataki „szkodników” lasu,
e) stanowią siedlisko występowania różnych gatunków pożytecznych zwierząt,
f) zapobiegają przemieszczaniu się obcych gatunków roślin do środowiska
leśnego.
3. Funkcje biologiczne
Strefy ekotonowe wykształcające się na granicach leśnych charakteryzują się
bogactwem gatunków roślinnych i zwierzęcych, są schronieniem dla
gatunków, których istnienie gdzie indziej jest zagrożone.
a) przerywają monotonię gospodarczych drzewostanów i łagodzą napięcia
estetyczne w krajobrazie,
b) rośliny występujące na brzegach lasów mogą być źródłem ziół i owoców runa
leśnego.
Bibliografia
Botanika Leśna
Encyklopedia Leśna
Zasady Hodowli Lasu
Siedliskowe Podstawy Lasu
Szkice terenowe odnowień i zalesień leśnictwa Wikaryjskie