Imperium - Termin ten implikuje mocarstwowość, potęgę dużego
Transkrypt
Imperium - Termin ten implikuje mocarstwowość, potęgę dużego
Imperium Imperium - Termin ten implikuje mocarstwowość, potęgę dużego państwa (z łac. imperium, władza). Ustrój imperium najczęściej kojarzy się z niedemokratyczną formą rządów, związaną z władzą jednego człowieka (rzadziej grup osób - liderów, np. triumwirat w imperium rzymskim) noszącego tytuł imperatora (odpowiednio: car, cesarz, sułtan itd.). Sprawowanie władzy w imperium nie zawsze jednak ma charakter rządów monarchistycznych, a niekiedy przyjmuje formy pseudodemokratyczne (np. były ZSRR). Termin imperium implikuje dążenie do rozszerzenia, zawładnięcia, agresji, dlatego też od niego pochodzą określenia o zabarwieniu pejoratywnym, takie jak: imperializm, polityka imperialistyczna czy potęga imperialna. Zawiera się w nim także pewien specyficzny stosunek potężnych państw imperialistycznych do krajów słabszych (ofiar imperializmu). Przykładami historycznych imperiów są: imperium rzymskie, Państwo Środka (Chiny), cesarstwo Abisynii (Etiopia), cesarstwo Japonii, monarchia austro-węgierska, cesarstwa rosyjskie, napoleońskie i osmańskie, a także imperium brytyjskie. Pewne cechy typowe dla imperialnej formy ustroju przejawiał również były ZSRR, w którym praktycznie nieograniczoną władzę miał sekretarz generalny KC KPZR, stanowiącej na mocy konstytucji jedyną siłę rządzącą. Imperium składa się z metropolii (np. Lacjum w imperium rzymskim), terytoriów podległych (prowincji) oraz kolonii. Według P. Kennedy'ego (1993) podstawową przyczyną upadku imperiów jest ich rozrastanie się ponad miarę (ang. imperial overstretch), a w konsekwencji niemożność sprawnego i efektywnego rządzenia. To z kolei rodzi trudności w rozwiązywaniu konfliktów (ekonomicznych, politycznych, etnicznych, religijnych oraz innych) i prowadzi nieuchronnie do ruchów separatystycznych w poszczególnych częściach imperium. 1/1