Skutki braku właściwej wentylacji - e

Skutki braku właściwej wentylacji
związanego z przebywaniem w źle wentylowanym pomieszczeniu.
© MTM STYL
Wilgoć, grzyb i pleśń
Prawidłowo wykonany system
wentylacji gwarantuje odpowiednią
jakość powietrza w budynku, przez
co w zasadniczy sposób wpływa na
samopoczucie mieszkańców oraz
stan techniczny obiektu. W praktyce
użytkowej zdarza się jednak, że
właściwe działanie wentylacji
zostaje zakłócone wskutek
problemów natury konstrukcyjno-wykonawczej, np. w wyniku
nadmiernego uszczelnienia przegród
zewnętrznych (okien i drzwi)
w trakcie termomodernizacji.
Problem ten dotyczy w sposób
szczególny systemu wentylacji
naturalnej.
Pleśń i grzyb to niektóre efekty źle wentylowanego
pomieszczenia
40
KREATOR–PROJEKTY • 4/2010
S
iłą napędową w procesie naturalnej wymiany powietrza jest różnica temperatur
(gęstości) między powietrzem zewnętrznym i wewnętrznym oraz siła wiatru. Powietrze na drodze infiltracji i przewietrzania
napływa do środka budynku, skąd jest usuwane na zewnątrz za pomocą kanałów wentylacyjnych (kominów i odciągów). Warunkiem
prawidłowego działania systemu wentylacji
naturalnej jest zapewnienie odpowiednich
wartości strumieni powietrza nawiewanego
i wywiewanego. Dzieje się to kosztem energii
cieplnej, która w okresie zimowym jest tracona bezpowrotnie na zewnątrz. Aby zapobiec
następującemu w ten sposób wychładzaniu
pomieszczeń, podejmuje się przedsięwzięcia
termomodernizacyjne, których przedmiotem
jest ocieplenie ścian budynku oraz wymiana
okien i drzwi na bardziej szczelne. W efekcie
tych działań ilość napływającego powietrza
może zostać zredukowana praktycznie do
zera.
Uczucie zaduchu
Ograniczenie strumienia powietrza wentylacyjnego, mimo iż przyczynia się do znacznych
oszczędności zużywanej energii cieplnej, powoduje szereg niekorzystnych zjawisk. Mniejsza od wymaganej ilość wymian powietrza
jest przyczyną między innymi odczuwania
zaduchu, na który składają się takie czynniki,
jak: brak tlenu, nadmiar wilgoci, nadmiar
dwutlenku węgla, a także zwiększony poziom zanieczyszczeń pyłowych. Mimo iż zaduch nie wpływa bezpośrednio na organizm
ludzki, jest przyczyną uczucia dyskomfortu,
Następstwem braku prawidłowo działającej wentylacji jest wykraplanie się wody na
szybach, elementach konstrukcyjnych i powierzchniach ścian, przy czym szczególnie
dotkliwe jest wykraplanie się wody w miejscach trudno dostępnych (np. na ścianach za
meblami), które może pozostawać przez długi
czas niezauważone. Utrzymująca się wilgoć
prowadzi do uszkodzenia konstrukcji budynku, wystąpienia grzybów i pleśni (których
zarodki wywołują silne reakcje alergiczne)
oraz powstania przykrego zapachu. W takiej sytuacji przywrócenie budynku do stanu
użyteczności wymaga z reguły kosztownych
remontów.
Tlenki węgla i azotu
Niewydolna wentylacja może być także przyczyną występowania nadmiaru dwutlenku
węgla — naturalnego produktu oddychania ludzi i zwierząt. Zwiększona zawartość
CO2 w budynku powoduje znaczne obniżenie komfortu użytkowania pomieszczeń,
prowadząc często do omdleń i zasłabnięć.
Jeszcze większe niebezpieczeństwo stwarza
obecność w powietrzu tlenku węgla, powstającego w wyniku spalania gazu w domowych
urządzeniach grzewczych (kotły, kominki,
kuchenki itp.). Jako gaz bezwonny i niewidoczny, o silnie duszącym działaniu, powoduje on uczucie duszności, zawroty głowy,
znaczne opóźnienie reakcji organizmu na
bodźce zewnętrzne, a w skrajnych przypadkach — omdlenie i śmierć.
Innymi gazami, których niekorzystny
wpływ na organizm ludzki ujawnia się w źle
wentylowanych pomieszczeniach, są tlenki
azotu, które wpływają na znaczne osłabienie
odporności organizmu na choroby zakaźne.
Kurz oraz szkodliwe związki
W niektórych przypadkach zanieczyszczenie
powietrza wewnętrznego jest widoczne w formie drobin kurzu unoszących się w powietrzu.
Kurz ten może zawierać toksyny pochodzące ze spalania tytoniu oraz niebezpieczne
metale ciężkie — produkty spalania paliw
w kominkach i kotłach. W kurzu gromadzą
się ponadto roztocza, zarodniki pleśni, szkodliwe bakterie, produkty rozkładu substancji
organicznych, pyłki kwitnących traw i drzew,
itp. Nadmiar kurzu jest uciążliwy przede
wszystkim dla alergików, powodując różnego
rodzaju reakcje, w tym ataki duszności oraz
reakcje skórne.
Niewystarczająco wymieniane powietrze
może zawierać także trujące związki pochodzące z parowania tworzyw sztucznych (dywany, tapety, firany), parowania powierzchni
lakierowanych (podłogi, meble) oraz parowania klejów wiążących płyty i panele.
Automatyczne nawiewniki
są gwarancją stałego,
kontrolowanego napływu
świeżego powietrza.
Kombinacja wymienionych wyżej skutków
niedostatecznej wentylacji stanowi jedną
z głównych przyczyn wystąpienia tzw. syndromu chorego budynku (z ang. Sick Building
Syndrome — SBS). Do objawów SBS zalicza
się: zmęczenie, nudności, powtarzające się
bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci
i koncentracji, zaburzenia w oddychaniu, podrażnienia błon śluzowych gardła, omdlenia
itp. Objawy zbliżone są często do objawów
astmy lub przeziębienia, znikają jednak po
uzyskaniu dostępu do świeżego powietrza lub
po opuszczeniu źle wentylowanego budynku.
Rozwiązanie problemu złej wentylacji
W praktyce użytkowej problem niedostatecznej wentylacji jest często rozwiązywany
przez rozszczelnianie okien (tzw. mikrouchył).
Negatywnym skutkiem stosowania mikrowentylacji jest jednak pogorszenie właściwości akustycznych przegrody oraz zwiększona ucieczka ciepła na zewnątrz. Znacznie
skuteczniejszym rozwiązaniem jest montaż
nawiewników — prostych urządzeń, które
wprowadzają odpowiednią ilość powietrza
bezpośrednio z zewnątrz do budynku. Alternatywą może być wykonanie instalacji
wentylacji mechanicznej, w której ilość nawiewanego i wywiewanego powietrza będzie
sterowana pracą wentylatorów. Jest to jednak
rozwiązanie drogie, które znajduje zastosowanie głównie w nowo budowanych obiektach.
Nawiewniki
zdobyła popularność w innych krajach, także poza kontynentem europejskim (USA,
Kanada, Japonia itp.). W wielu państwach,
z uwagi na pozytywne doświadczenia eksploatacyjne, wprowadzono administracyjną
obligację stosowania nawiewników w nowoczesnych oknach. Obecnie stosowane są
dwa podstawowe rozwiązania nawiewników
automatycznych: nawiewniki ciśnieniowe
i higrosterowane.
Nawiewniki sterowane różnicą ciśnień
służą do doprowadzania stałej, właściwej
ilości świeżego powietrza do pomieszczeń.
Automatyczne sterowanie ciśnieniowe stabilizuje wydajność nawiewu, zabezpiecza przed
nadmierną wymianą powietrza w okresach
zimnych i wietrznych oraz pozwala realizować
koncepcję wentylacji kontrolowanej, zapewniając komfort i zdrowy klimat, a jednocześnie oszczędność energii cieplnej. Nawiewniki
tego typu mogą być stosowane w pomieszczeniach wyposażonych w wentylację grawitacyjną lub mechaniczną wywiewną. Przykładem
są urządzenia typu Ventair, oferowane przez
firmę Brevis.
Drugi z typów nawiewników — nawiewniki higrosterowane — służą do zaopatrzenia
pomieszczeń w świeże powietrze w sposób
kontrolowany, zależny od potrzeb użytkowników. Wyposażone są w higrometr sterujący
wielkością strumienia powietrza zależnie od
poziomu wilgoci w pomieszczeniu. Działają
samoczynnie, realizując ideę energooszczędnej wentylacji higrosterowanej, a dodatkowo
stabilizują poziom wilgoci w pomieszczeniach. Przykładem są urządzenia Ventair Higroster (Brevis).
Czy warto stosować nawiewniki?
Stosowanie nawiewników zapewnia nieustanny, kontrolowany napływ powietrza
z zewnątrz do budynku. Powietrze to, zgodnie z założeniami wentylacji naturalnej, jest
kierowane następnie przez ciągi komunikacyjne (otwarte przestrzenie, przedpokoje,
korytarze) do pomieszczeń wyposażonych
w kanały wywiewne. W ten sposób zapewniona zostaje cyrkulacja i wymiana powietrza w całym mieszkaniu, co zapobiega wystąpieniu opisanych w artykule negatywnych
zjawisk. Wymóg prawny, niski koszt nawiewników i zalety związane z ich użytkowaniem
powodują, że powinny być one powszechnie
stosowane we wszystkich nowych oknach
plastikowych.
Krzysztof Sornek
© BREVIS
Nawiewniki dostępne są na rynku od lat
60. XX wieku. Po raz pierwszy zastosowane
zostały w Skandynawii, a ich idea szybko
© BREVIS
Syndrom chorego budynku
automatyczny nawiewnik higrosterowany
KREATOR–PROJEKTY • 4/2010
41