Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych za 2007 rok

315
Załącznik do Uchwały Rady
Powiatu Pajęczanskiego
Nr 101/XIII/2000
z dnia 31.VIII.2000
Starostwo Powiatowe
w Pajęcznie
Program
Integracji Osób Niepełnosprawnych ze Społeczeństwem Powiatu
Pajęczańskiego
Lipiec 2000 rok
I
WSTĘP
Przedmiotem niniejszego opracowania jest wypracowanie „Programu
Integracji Osób Niepełnosprawnych ze społeczeństwem Powiatu Pajęczańskiego.
„Program ..." powstaje w odpowiedzi na potrzeby regulacji spraw związanych z
rehabilitacją zawodową i społeczną oraz zatrudnieniem osób niepełnosprawnych w
Powiecie.
W procesie tworzenia i realizacji „Programu ..." przyjmuje się następujące
założenia:
• Program usystematyzowania działania na rzecz osób niepełnosprawnych w
powiecie,
• „Program ..." jest jednym z programów tematycznych (cząstkowych)
zakładanych do realizacji w Powiecie Pajęczańskim na lata 1999-2010
• Główne założenia programu:
- poprawa jakości życia mieszkańców
- Stymulowanie i wspomaganie rozwoju gospodarczego Powiatu oraz
rozszerzenie ich o cele jednostek współrealizujących program
• Skuteczność programu wymaga skupienia działalności i uwagi wszystkich
jednostek zainteresowanych programem osób niepełnosprawnych
w powiecie.
Stąd „Program Integracji Osób Niepełnosprawnych ze Społeczeństwem Powiatu
Pajęczańskiego" będzie programem otwartym z możliwością przyjmowania do
realizacji nowych celów i zadań wraz z pojawiającymi się potrzebami i realiami. W
procesie tworzenia i realizacji „Programu Integracji Osób Niepełnosprawnych ze
Społeczeństwem Powiatu Pajęczańskiego" zakłada się wyodrębnienie następujących
istotnych elementów:
A. Horyzont czasu
„Program..." realizowany będzie w przedziale czasowym 2000-2010
B. Koordynator
Koordynatorem wszystkich zadań przyjętych w „Programie..." będzie Starosta
Powiatu Pajęczno.
•
C. Skupienie wysiłków - efekty
Warunkiem skuteczności „Programu ..."jest skupienie działań wszystkich
jednostek współrealizujących określone cele i zadania. Koniecznym jest
umieszczenie przyjętych do realizacji zadań w planach jednostek
współpracujących i zarezerwowania na ten cel środków finansowych.
Proces tworzenia i realizacji „Programu Integracji Osób Niepełnosprawnych i ze
Społeczeństwem Powiatu Pajęczańskiego" zakłada się przeprowadzić j w trzech
etapach:
I Etap
1. Diagnoza stanu wyjściowego
Na podstawie informacji cząstkowych otrzymanych z instytucji i stowarzyszeń
zajmujących się problematyką osób niepełnosprawnych dokonano diagnozy
środowiska osób niepełnosprawnych oraz stanu infrastruktury powiatu w
zakresie przystosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych w powiecie.
2. Poprzez analizę dokonano klasyfikacji zagadnień na mocne i słabe strony
i oraz szansę i zagrożenia celem określenia, gdzie działania mogą i powinny
zostać podjęte.
3. Rozpoznając zagrożenia, wobec których koniecznym jest podjęcie działań
ograniczających ich rozwój, wyznaczono cele strategiczne i określono hierarchię
ich wartości w realizacji programu.
Określono instytucje współdziałające i potencjalne źródła finansowania.
4. Zdefiniowano kluczowe problemy i priorytetowe działania programowe.
II etap
Wypracowany plan działania stanowić będzie punkt wyjścia do opracowania i
rocznego programu realizacyjnego, wyznaczenia celów operacyjnych i zadań do ich
realizacji oraz określenie hierarchizacji przyjętych celów (priorytety). Na tym etapie
koniecznym będzie sprecyzowanie źródeł finansowania.
W II etapie nastąpi ustalenie zespołów realizacyjnych i osób odpowiedzialnych
za realizację przyjętych zadań.
Zakończeniem II etapu tworzenia programu będzie Uchwała Rady Powiatu
przyjmująca „Program Integracji Osób Niepełnosprawnych ze Społeczeństwem
Powiatu Pajęczańskiego"
III etap
Wypracowanie procesu monitorowania będzie ostatnim etapem w realizacji
"Programu Integracji...".
Istotnym w tym etapie będzie wyznaczenie Zespołu monitorującego realizację
Przyjętych w „Programie..." zadań.
Celem prac Zespołu obok procesu monitorowania będzie określenie przyczyn
zbieżności między planowanym a osiągniętymi wynikami.
Informacje te posłużą do wypracowania działań pomagających ograniczyć |
zaistniałe zagrożenia i korygować podjęte działania.
II. ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNO-PRAWNE REGULUJĄCE
REHABILITACJĘ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE.
Podstawowym aktem prawnym regulującym sprawy rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest ustawa z dnia 27
sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997r. Nr. 123 poz. 776 z późn. zm.), która weszła
w życie z dniem 1 stycznia 1998 roku ( wcześniej uregulowania te były zawarte w
ustawie z dnia 9 maja 1991 roku o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych).
W pojęciu przepisów ustawy osoba niepełnosprawna jest osobą której stan
fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza,
bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do
wykonywania pracy zawodowej.
Warunkiem niezbędnym do stwierdzenia czy dana osoba może być-'
uznawana w świetle przepisów prawa za osobę niepełnosprawną jest posiadanie
przez tę osobę orzeczenia wydanego przez właściwy organ. Zasady i tryb
orzeczenia reguluje Ustawa z dnia 28 czerwca 1996 roku o zmianie niektórych
ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 1996r.
Nr. 100 poz. 461), która weszła w życie z dniem 1 września 1997 roku.
Wprowadziła ona zmiany polegające na:
• zastąpieniu inwalidztwa, niezdolności do pracy,
• zmianie zasad i trybu orzekania o niezdolności do pracy
• oddzieleniu orzecznictwa i niezdolności do pracy dla celów zaopatrzenia i
ubezpieczenia społecznego od orzekania dla potrzeb pozarentowych.
Generalna przebudowa systemu zarządzania państwem dokonała istotnej zmiany
w
funkcjonowaniu
Państwowego
Funduszu
Reahabilitacji
Osób
Niepełnosprawnych. Zmiany te spowodowały przekazanie wielu kompetencji
decyzyjnych i realizacyjnych jednostkom organizacyjnym niższego szczebla łub
jednostkom samorządu terytorialnego.
Jedną z najważniejszych ustaw reformujących ustrój jest ustawa z dnia 24 lipca
1998 roku o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów
administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U z 1998r.
Nr. 106 poz. 668).
III SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE
PAJĘCZAŃSKIM.
1. Prezentacja środowiska osób niepełnosprawnych.
Powszechnie uważa się, że niepełnosprawność, jest jednym z głównych
problemów społecznych. Istotnym czynnikiem, który wyznacza jego rangę jest
liczebność osób niepełnosprawnych.
Podstawowymi źródłami informacji z których korzystaliśmy przy opracowywaniu
niniejszego programu, są dane Głównego Urzędu Statystycznego oraz Krajowego
Urzędu Pracy. Według szacunków tych urzędów w Polsce żyje ok. 5 min. osób
niepełnosprawnych przy czym z roku
a rok liczba tych osób niepokojąco wzrasta. Rosnąca skala zjawiska
niepełnosprawności powoduje konieczność wprowadzenia nowych uregulowań
prawnych uwzględniających szerokie aspekty sytuacji życiowej osób
niepełnosprawnych. Do podejmowania takich działań niezbędna jest rzetelna i
wszechstronna wiedza o tej zbiorowości osób. Z uwagi na brak szczegółowych
szczegółowych danych statystycznych dotyczących osób niepełnosprawnych
szacuje się, że w powiecie Pajęczańskim problemem niepełnosprawności
dotkniętych jest około 1600 osób tj. około 3% mieszkańców naszego powiatu.
Jak wynika z dostępnych danych najczęstszymi
przyczynami
niepełnosprawności są schorzenia układu krążenia oraz uszkodzenie narządów
ruchu, a także upośledzenia umysłowe i schorzenia psychiczne. Najrzadziej
przyczyną niepełnosprawności są schorzenia przewodu pokarmowego.
Uszkodzenia narządów ruchu, wzroku, słuchu schorzenia neurologiczne,
schorzenia układu krążenia są coraz częstrzą przyczyną niepełnosprawności w
miarę starszego wieku osób niepełnosprawnych. Upośledzenie umysłowe
podawane jest z kolei najczęściej jako czynnik niepełnosprawności przez osoby z
młodych przedziałów wiekowych.
W zakładach pracy naszego powiatu zatrudnionych jest około 150 osób
niepełnosprawnych, w tym w zakładach pracy chronionej okało 75 osób. Wartości
pracy i aktywności zawodowej w życiu osoby niepełnosprawnej przypisuje się
ogromne znaczenie. Podjęcie pracy jest w wielu przypadkach jednoznaczne z
sukcesem rehabilitacji. Praca jest nie tylko drogą do usamodzielnienia się i
sposobem zdobycia środków materialnych, pełni także funkcje integrujące osobę
niepełnosprawną z otoczeniem.
Wielką szansę na usamodzielnienie osoby niepełnosprawnej jest możliwość
uruchomienia działalności gospodarczej na własny rachunek przy udziale Pożyczki
ze środków PFRON, udzielanej na bardzo korzystnych warunkach. j Ustawa
stworzyła też, dzięki środkom finansowym PFRON, szansę rehabilitacji społecznej
dla osób niepełnosprawnych poprzez udział w turnusach
rehabilitacyjnych, uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej, możliwość
korzystania z programów celowych. Dzięki środkom przyznanym na likwidację
barier architektonicznych w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej i
innych, ustawa stworzyła, w szczególności osobom pruszającym się na wózkach
inwalidzkich, szansę nawiązania kontaktu z otoczeniem, a nawet podjecie pracy
zawodowej.
Osoby niepełnosprawne objęte są różnymi formami pomocy finansowej
przez Ośrodki Pomocy Społecznej tj.
• renty socjalne
• zasiłki stałe wyrównawcze
• zasiłki stałe z tytułu wychowywania dziecka specjalnej troski
Pomoc finansowa udzielana przez Ośrodki Pomocy Społecznej stanowi ważne źródło
utrzymania osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem
niepełnosprawności pozostających bez pracy ze względu na stan zdrowia i zakaz
pracy wynikający z orzeczenia. Osobom tym wypłacane są renty socjalne w
przypadku gdy nie nabyły one prawa do świadczeń rentowych własnych. W dużym
stopniu problem ten dotyczy ludzi młodych, u których niepełnosprawność powstała
przed 18 rokiem życia. Wymienione formy pomocy są świadczeniami
obligatoryjnymi i są realizowane na bieżąco zgonie z występującymi potrzebami na
terenie powiatu.
Celem umożliwienia osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w życiu społecznym,
konieczna jest likwidacja barier architektonicznych w budynkach użyteczności
publicznej, budynkach mieszkalnych, a także przystosowanie do możliwości osób
niepełnosprawnych obszarów zurbanizowanych.
Rozporządzenie Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
z dnia 14 grudnia 1994 roku ogłoszone w Dz. U. z 1995r. Nr 10 poz 46
z późniejszymi zmianami, zawiera warunki jakie muszą spełniać obiekty
budowlane, w tym także wytyczne dla obiektów użyteczności publicznej pod
kątem przystosowania ich do potrzeb osób niepełnosprawnych.
W przypadku przystosowania nowych obiektów zastosowanie się do tych
wytycznych jest jak najbardziej możliwe, a ich uwzględnienie odbywa się
na etapie projektowania. Właściwy organ wydający warunki zabudowy
i zagospodarowania terenu narzuca konieczność zastosowania się
do obowiązujących przepisów. Tak więc, w nowo powstających obiektach
Użyteczności publicznej, bariery architektoniczne nie mogą istnieć.
Problemem będzie tu jedynie wzrost kosztów inwestycji wynikający
z konieczności zastosowania nietypowych rowiązań.
Inaczej sprawa przedstawia się w „starych" obiektach, których dostosowanie
do wymogów rozporządzenia jest bardziej skomplikowane i kosztowne. Wynika
to z typu zabudowy, konstrukcji obiektu i jego wykonania, a także z braku możliwości
wywierania przymusu na instytucje będące użytkownikami obiektów. W tym przypadku
możliwe jest jedynie zachęcanie do wprowadzenia stosownych zmian poprzez
dofinansowania lub ulgi.
Nowe
Prawo
Budowlane
nakazuje
uwzględnienie
wymogów
osób
niepełnosprawnych, tak aby mogli korzystać z całej przestrzeni urbanistycznej. Dlatego tak
ważne jest stosowanie właściwych nawierzchni, odpowiednich szerokości drzwi, furtek,
bram, właściwych spadków poprzecznych zachowania minimalnych przestrzeni
manewrowych, stosowania ramp i pochylni do pokonywania różnic poziomów, wydzielanie
miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych. W chodnikach biegnących wzdłuż ułic, w
miejscach przeznaczonych na przejścia dla pieszych, powinny być likwidowane różnice
poziomów poprzez obniżanie krawężników i wykonanie pochylni. Ponadto należy
uwzględniać specjalny rodzaj faktury nawierzchni na przejściach dla pieszych, co
umożliwi osobie niewidzącej bezpieczne poruszanie się.
W powiecie Pajęczańskim należy podjąć w szerszym zakresie działania zmierzające
do ograniczania skutków niepełnosprawności i likwidacji barier architektonicznych,
urbanistycznych i w komunikowaniu się utrudniających osobom niepełnosprawnym
funkcjonowanie w społeczeństwie.
Rola instytucji oraz organizacji społecznych działających w powiecie na rzezc osób
niepełnosprawnych.
Na terenie powiatu Pajęczańskiego działa kilka instytucji oraz organizacji
społecznych, które zajmują się problematyką osób niepełnosprawnych. Są to:
- 2 Miejsko-Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej;
- 6 Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej;
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy;
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie;
- Stowarzyszenie na Rzecz Praw Dziecka „Promyk Słońca "
- Stowarzyszenie „BETEL "- Dom Chleba Powszedniego
- Związek Emerytów i Rencistów;
- Polski Związek Niewidomych- Koło Terenowe; -Koło
TPD;
Aby zbliżyć osoby niepełnosprawne do środowiska i zachęcić do aktywnego udziału w
życiu społecznym placówki utrzymują kontakty z instytucjami na terenie powiatu.
Osoby niepełnosprawne oraz ich rodziny mogą uzyskać w w/w instytucjach zarówno
kompleksową pomoc dotyczącą wszelkich dziedzin życia codziennego, Jak również dostęp
do różnego rodzaju informacji. Zauważyć jednak należy,
iż jest to pomoc w znacznym stopniu ograniczona ze względu na brak funduszy.
Organizacje społeczne pozyskują niezbędne środki licząc na ofiarność instytucji
(organizacji samorządowych), związków zawodowych, zakładów pracy,
przedsiębiorstw, ludzi dobrej woli, społeczeństwa.
IV. UPOWSZECHNIENIE PROBLEMÓW OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Wiedza o niepełnosprawności jest wciąż niedostateczna. Wpływa to na
stosunek społeczeństwa zarówno do ludzi niepełnosprawnych jak i ich problemów.
Brak akceptacji bądź unikanie kontaktów z osobami niepełnosprawnymi jest
wynikiem przede wszystkim niewiedzy o istocie problemu niepełnosprawności.
Aby zmienić postawę osób zdrowych wobec niepełnosprawnych, w
pierwszej kolejności konieczna jest zmiana wizerunku samych osób
niepełnosprawnych z chorych i niezadowolonych, na pełnowartościowych
obywateli naszego powiatu. Narzędziem do realizacji tego celu winna stać się zmiana
świadomości samych osób dotkniętych niepełnosprawnością. Konieczna jest
akceptacja oraz pewność, że nie są gorsi od innych, że mają pełne prawo do
uczestnictwa w życiu naszego powiatu, kształcenia się, pracy zawodowej, życia
rodzinnego, podróżowania, uprawiania sportów.
Powyższych umiejętności może nabyć osoba niepełnosprawna poprzez
różnorodne formy rozwoju samego siebie takie jak:
- programy edukacyjne, którymi objęci powinni zostać również członkowie
rodziny oraz opiekunowie,
- tworzenie wspólnych organizacji i stowarzyszeń jako elementów integrujących
osoby niepełnosprawne a jednocześnie będące reprezentacją tej grupy osób,
- działalność wydawnicza przy współudziale specjalistów z różnych dziedzin
(literatów, dziennikarzy, psychologów, pedagogów, pracowników socjalnych),
-prezentacja własnej kultury, twórczości literackiej, plastycznej.
Upowszechnienie problemów osób niepełnosprawnych jednak nie powinno
pozostać celem samym w sobie, lecz wyznaczającym zadania do realizacji:
1.Kompleksowa likwidacja barier architektonicznych winna stać się
priorytetowym zadaniem, stawianym zarówno przed władzami Starostwa,
miast i gmin jak i pozostałymi właścicielami obiektów.
2.Z problemem likwidacji barier architektonicznych związany jest
nierozerwalnie problem dostępności komunikacyjnej. Jego rozwiązanie
poprzez zakup minibusów przy znacznym udziale środków z PFRON powinno
w najbliższych latach przyczynić się do spełnienia oczekiwań dużej grupy
osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich.
3.Bardzo ważnym elementem upowszechnienia problemów
osób
niepełnosprawnych są imprezy integracyjne, jednak to forma
integracji
wymaga rozpowszechnienia na znacznie większą skalę.
4.Celem urzeczywistnienia tych różnorodnych działań bardzo ważne jest
zacieśnianie współpracy pomiędzy Starostwem Powiatowym, Urzędami
Miast
i Gmin, a organizacjami pozarządowymi, zrzeszającymi osoby
niepełnosprawne. Osoby pracujące społecznie w
stowarzyszeniach
i fundacjach, znający najlepiej problemy osób niepełnosprawnych,
powinni na bieżąco informować o ich potrzebach, proponować i
aktywizować progaramy mające na celu poprawę jakości życia,
V.
WNIOSKI
Konieczne działania to:
1. Potrzeba opracowania lokalnej statystyki dotyczącej osób
niepełnosprawnych.
2. Potrzeba integracji osób niepełnosprawnych poprzez organizowania imprez o
charakterze sportowym, kulturalnym, rekreacyjnym, turystycznym.
3. Inicjowanie działań w zakresie pozyskiwania środków PFRON na realizację
zadań w powiecie.
4. Konieczność stworzenia systemu całościowego wsparcia dla osób
niepełnosprawnych i ich rodzin.
5. Celowość utworzenia Ośrodka Rehabilitacyjnego dla potrzeb osób
niepełnosprawnych.
6. Potrzebę utworzenia Warsztatów Terapii Zajęciowej.
7. Potrzebę utworzenia w przedszkolach i szkołach klas integracyjnych
8. Potrzebę utworzenia świetlic terapeutycznych.
9. Konieczność dostosownia szkół dla potrzeb dzieci poruszających się na
wózkach iwalidzkich.
10. Potrzeba likwidacji barier w obiektach użyteczności publicznej
z uwzględnieniem miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych.
11. Potrzebę likwidacji barier transportowych.
12. Celowość upowszechnienia działalności wydawniczej dotyczącej osób
niepełnosprawnych.
Harmonogram rzeczowo -finansowy w ramach prac programu stanowi załącznik Nr
1 do „Programu Integracji Osób Niepełnosprawnych ze Społeczeństwem Powiatu
Pajęczańskiego". Kolejne załączniki obejmujące lata następne będą uchwalone wraz
z budżetem powiatu w kolejnych latach
Załącznik nr 1
Harmonogram rzeczowo-finansowy na rok 2000
Lp.
Temat zadania
Instytytucje
realizujące
1.
Refundacja kosztów
wynagrodzeń i składek ZUS
osób niepełnosprawnych
PCPR
2.
Refundacja kosztów utworzenia
stanowisk pracy dla osób niepeł. lub
przystosowanie istniejących
PCPR
3.
Udzielanie pożyczek dla osób
niepeł. na rozpoczęcie działalności
gospodarczej lub rolniczej
4.
PFRON
63.735.-
Źródła
środki
Starostwa
Uwagi
finansowania
w złotych
Dotacje
Inne
-
-
-
53.124,-
-
-
-
PCPR
23.497.-
-
-
-
Dofinansowanie dla osób niepelnosprawnych do turnusów
rehabilitacyjnych
PCPR
96.877.-
-
-
-
5.
Refundacja kosztów likwidacji
barier architektonicznych i w komunikowaniu się dla osób niepeł.
PCPR
31.569,-
-
-
-
6.
Refundacja części kosztów na
zakup przedmiotów ortopedycznych i
środków pomocniczych
PCPR
40.329,-
-
-
-
7.
Utworzenie Ponadgminnego
Domu Samopomocy
Starostwo
Powiatowe
-
-
100.800,-
-