PLAR 11/2014 - GB Aircraft

KONSTRUKCJE
PS-28 Cruiser
Sprawdzony
Zdjęcia: Roman Peczka
Dzięki wprowadzeniu kategorii CS-LSA
szkoły lotnicze zyskały możliwość eksploatacji
nowych, atrakcyjnych konstrukcji. Jedną
z nich jest czeski PS-28 Cruiser – dwie takie
maszyny z powodzeniem eksploatuje
warszawski ośrodek szkolenia lotniczego
Ventum Air.
KONSTRUKCJE
PS-28 Cruiser
Pierwsi piloci, wyszkoleni od początku na dwóch Cruiserach eksploatowanych przez warszawski ośrodek szkolenia lotniczego Ventum Air, zdobyli już swe licencje
postanowiła sprzedawać go pod
własną marką jako PiperSport. Roz
bieżność koncepcji biznesowych
Czechów i Amerykanów spowodo
wała, że rok później, po sprzedaniu
45 samolotów, umowę rozwiązano,
a Czesi wrócili do sprzedaży mode
lu pod dawną nazwą.
Tymczasem w Europie dokonała
się mała rewolucja
w czerwcu
2011 Europejska Agencja Bezpie
czeństwa Lotniczego EASA opubli
O jakości
konstrukcji
świadczy fakt,
że pod swą
marką
sprzedawała ją
firma Piper
kowała zbliżone do amerykańskich
wymagania CS LSA, co otworzyło
przed SportCruiserem rynki Starego
Kontynentu. Wersja europejska zo
stała nazwana PS 28 Cruiser.
O Cruiserze pisaliśmy już krótko
w PLAR 10/2013 maszynę mieli
śmy okazję sprawdzić w locie pod
czas imprezy w słowackiej Bratysła
wie. Wkrótce samoloty te pojawiły
się również w Polsce
jednym
z użytkowników jest warszawski
Przemyślana konstrukcja bogata jest w cenne drobiazgi, takie jak odsuwana w tył płócienna zasłonka przeciwsłoneczna
fot Michał Set ak
G
dy kilka lat temu w USA
wprowadzano kategorię
LSA, z ogromną zazdrością
podziwialiśmy pojawiające się jak
grzyby po deszczu kolejne konstruk
cje tworzone z myślą o tym segmen
cie rynku. W Europie mieliśmy co
prawda kategorię ultralekką, jed
nak arbitralnie narzucone ograni
czenia drastycznie ograniczały moż
liwości praktycznego wykorzystania
należących do niej samolotów.
Rozsądnie skonstruowane ame
rykańskie przepisy spowodowały
niebywały boom na tamtejszym ryn
ku, co znakomicie wyczuli nasi po
łudniowi sąsiedzi. Czeskie firmy ru
szyły na podbój Ameryki z szere
giem udanych konstrukcji, szybko
zdobywając renomę i pozycje cenio
nych dostawców.
Jednym z czeskich przebojów
eksportowych stał się produkowany
w Kunovicach SportCruiser. Samo
lot zyskał popularność nie tylko
dzięki pięknej sylwetce i znakomi
tym walorom pilotażowym kon
strukcji, którą opracował Jiří Ko
nečný, ale i doskonałej jakości wy
konania w zakładach Czech Aircraft
Works firmie z 80 letnią tradycją,
w których wcześniej powstawały
maszyny takie jak Morava, Zlín 37
i L 29 Delfín czy szybowce Blaník.
SportCruiser był na tyle atrakcyj
ny, że w styczniu 2010, po przepro
wadzeniu szeregu prób, firma Piper
9
KONSTRUKCJE
PS-28 Cruiser
Kabina Cruisera jest przestronna i komfortowa – szersza, niż w Cessnie 172 – bez problemu mieści się w niej dwóch sporych pilotów
Z bliska
Stojący na płycie lotniska War
szawa Babice żółto biały Cruiser
jest po prostu śliczny smukłe linie
płatowca zapowiadają, że dobrze
lata i z wcześniejszych doświadczeń
wiemy, że tak jest. Bliższe spojrzenie
ujawnia nieskazitelną jakość wyko
nania i szereg przemyślanych szcze
gółów konstrukcyjnych. Doskonale
spasowane, wypieszczone maski sil
nika, owiewki, kompozytowe koń
cówki skrzydeł z lampami LED.
W kompozytowej ramie oszklenia
oznaczone zielonym paskiem wgłę
bienie ułatwiające otwarcie utrzy
10
PLAR 11/2014
mywanej gazowymi sprężynami li
muzyny. Wsiada się wygodnie
dzięki solidnym uchwytom w osło
nie tablicy przyrządów i między
oparciami nie trzeba stawać na fo
telach. Z tyłu, nad bagażnikiem,
Jednym
z argumentów
decydujących
o wyborze
Cruisera była
możliwość
serwisowania
samlolotów
na miejscu
wieszak na słuchawki, tam też są
ich gniazda słusznie! Nad głową
nieoceniona podczas upałów, od
suwana płócienna zasłonka znana
ze Zlinów. Inny zlinowski patent to
zabezpieczone przed zahaczeniem
Kran paliwa umieszczono w optymalnym miejscu
fot Michał Set ak
ośrodek szkolenia lotniczego Ven
tum Air, w którym maszyny te wyla
tały już ponad 500 godzin. Wyko
rzystaliśmy okazję, by znów przyj
rzeć się Cruiserowi i zapytać o do
świadczenia.
fot Michał Set ak
Znakomita
widoczność
z kabiny nie tylko
sprzyja podziwiniu
krajobrazów
– ma istotny wpływ
na bezpieczeństwo,
zwłaszcza w lotach
szkolnych
Uchwyt ułatwiający wsiadanie, dźwignia zamka kabiny i gniazda słuchawek między oparciami
przełączniki AZS u dołu tablicy
przyrządów. Nieruchome, welurowe
fotele są wygodne czuję się w nich
o wiele lepiej, niż w przesuwanych
w Cessnach możliwość regulacji
zapewniają pedały, dla osób o ni
skim wzroście producent standar
dowo dostarcza poduszki, teraz uło
żone w bagażniku.
Zamknięcie limuzyny ani trochę
nie ogranicza swobody ruchów,
miejsca w tej pestce jest niemal ty
le, co z przodu w znacznie większym
Cirrusie. Duży wpływ na wygodę ma
imponująca szerokość kabiny (jak
potem sprawdziłem, aż o 16 cm
większa, niż w Cessnie 172; tam jest
40 cali, czyli 102 cm, tu 118 cm,
czyli 46,5 cala) siedzące obok sie
bie osoby słusznych rozmiarów nie
stykają się ramionami, dodatkowo
komfort zwiększają tapicerowane
podłokietniki. W kabinie bez proble
mu mieści się dwumetrowy lotnik.
W powietrze
Silnik, jak to Rotax, odpala od ra
zu. Pstryknięcie AZS em uruchamia
wentylator nadmuchu
mimo
ostrego słońca nawet przy kołowa
niu z małą prędkością zapewnia on
przyjemny, chłodny powiew.
Gaz do przodu, trochę ponad
sto metrów i horyzont ginie pod
maską aby uniknąć zwisu, trzeba
patrzeć po skrzydłach, jak w szy
bowcu przy starcie za windą. Po
chwili jesteśmy nad Zalewem Ze
grzyńskim, Bolesław Kozłowski,
instruktor w Ventum Air, utrzymu
je Cruisera w szyku z Cessną foto.
Widok z kabiny rewelacyjny we
wszystkie strony. Spoglądam na
przyrządy w tym egzemplarzu za
montowano klasyczny, analogowy
zestaw, ale w samolocie do szko
leń to chyba najlepszy wybór.
fot Michał Set ak
Klasyczny zestaw analogowych przyrządów – do szkolenia w sam raz
11
KONSTRUKCJE
PS-28 Cruiser
Czech Sport Aircraft PS-28 Cruiser
(dane producenta)
fot Michał Set ak
Zgrabna sylwetka sugeruje dobre własności lotne – i rzeczywiśie tak jest
Silnik
Rotax 912, 100 KM
Rozpiętość [m]
8,6
Długość [m]
6,6
Wysokość [m]
2,3
Masa własna [kg]
374
Maksymalna masa startowa [kg]
600
Prędkość maksymalna [km/h]
220
Prędkość przelotowa [km/h]
172
Prędkość nieprzekraczalna [km/h]
255
Prędkość przeciągnięcia na klapach [km/h]
55
Prędkość wznoszenia [m/s]
4,2
Przelotowe zużycie paliwa [l/h]
17,5
Zapas paliwa [l/h]
114
Zasięg z 30 min. rezerwą [km]
948
Długotrwałość lotu
5 h 26 min
Cena wersji „Classic”
95 tys EUR
Oprócz bagażnika na 18 kg za fotelami są jeszcze schowki w skrzydłach mieszczące po 10 kg
12
PLAR 11/2014
fot Michał Set ak
Ster wysokości wyposażono w klapkę wyważającą i odciążającą
Robimy rundkę i pora wracać
to chwila, by potrzymać stery. Sa
molot jest bardzo przyjemny w pilo
tażu, dość czuły, ale nie narowisty,
posłusznie chodzi za ręką, w zakrę
tach ewidentnie potrzebuje nogi
ma w sobie coś z szybowca. Przy lą
dowaniu widać małą prędkość przy
ziemienia i krótki dobieg. Te para
metry oraz spolegliwe zachowanie
podczas przeciągnięcia i niewielkie
koszty eksploatacji m.in. dzięki za
stosowaniu oszczędnego Rotaksa
pracującego na benzynie samocho
dowej, czynią z Cruisera świetny sa
molot do szkolenia podstawowego.
Zapytany o czynniki, które zade
cydowały o wyborze PS 28 spośród
innych propozycji oraz doświadcze
nia z pierwszego okresu eksploata
cji, Bolesław Kozłowski odpowiada:
Argumentem, który zadecydował
o wyborze Cruisera była dostępność
serwisu na miejscu w Warszawie
wykonywane są wszystkie okresowe
czynności obsługowe, co w sytuacji,
gdy maszyny są codziennym narzę
dziem pracy, niezbędnym do funk
cjonowania ośrodka szkolenia, ma
kluczowe znaczenie. Warto zazna
czyć, że nie było najmniejszego pro
blemu z przeszkoleniem mechani
ków przez producenta, nie było tak
że kłopotów z naprawami drobnych
usterek w ramach gwarancji, które
zostały wykonane niezwłocznie.
Pod bokiem jest też autoryzowany
serwis popularnych silników Rotax.
Pilotażowo samolot jest bardzo
poprawny, ostrzega przed przecią
gnięciem trzęsie się jak szybowiec
a dodatkowo wyposażony jest
w jest sygnalizator przeciągnięcia.
fot Michał Set ak
Zalety?
Instruktor Ventum Air Bolesław Kozłowski jest zadowolony z inwestycji w Cruisery
Jak widzieliśmy, prędkość wznosze
nia ma fenomenalną, przy dwóch
ciężkich osobach wznosi się jak za
wyciągarką. Ważna jest także bez
pieczna prędkość podejścia
to
efekt wymagań kategorii LSA.
Dużą zaletą jest ergonomia,
zwłaszcza dla instruktora, który spę
Dużą zaletą jest
małe zużycie
benzyny – i to
samochodowej
dza w samolocie wiele godzin ob
szerna kabina, wygodne uchwyty,
elektryczne trymery na drążku, za
słonka kabiny, nawiew wymuszany
elektrycznym wentylatorem, możli
wość regulacji pedałów i wiele in
nych drobiazgów. Kolejny plus to
rewelacyjna widoczność z kabiny,
Reklama
PLAR 11/2014
13
KONSTRUKCJE
PS-28 Cruiser
Wychowankowie Ventum Air wyszkoleni na Cruiserach chętnie do nich wracają, budując nalot do licencji zawodowej
już wyszkolonych do licencji tury
stycznej kilku pilotów, którzy dziś
chętnie wypożyczają te maszyny na
loty treningowe, budując nalot nie
zbędny do uzyskania licencji pilota
zawodowego.
Konstrukcja
Jednosilnikowy, dwumiejscowy
dolnopłat o całkowicie metalowej
konstrukcji półskorupowej z elemen
tami z kompozytu na osnowie włók
na szklanego. Kabina pilotów ogrze
wana i przewietrzana z dodatkowym
wentylatorem elektrycznym, fotele
Światła pozycyjne na diodach LED – jasne, trwałe, oszczędne
Czujnik przeciągnięcia na krawędzi natarcia
Zamocowane na kompozytowych goleniach koła podwozia głównego zaopatrzono w hydrauliczne hamulce różnicowe
brak pałąka wchodzącego w pole
widzenia jak w P2002.
Po stronie bezpieczeństwa trzeba
wymienić zbiorniki paliwa w skrzy
dłach. Co prawda w porównaniu
z AT 3, gdzie zbiornik jest przed ka
biną, tu trzeba co jakiś czas przełą
czać zbiorniki z lewego na prawy
i odwrotnie, ale w międzyczasie zwis
można korygować trymerem lotek.
Pod względem zasięgu samolot
jest zbliżony do AT 3 i P2002, co
zresztą w zastosowaniach szkolnych
nie jest aż tak istotne.
Dotychczasowa eksploatacja po
twierdza słuszność wyboru. W okre
sie eksploatacji dwóch PS 28
w Ventum Air na Cruiserach zostało
14
PLAR 11/2014
w układzie obok siebie, oszklenie
kabiny jednoczęściowe z dodatko
wymi okienkami za osłoną. Skrzydło
o dużym współczynniku siły nośnej
wyposażone w elektrycznie sterowa
ne klapy. Usterzenie klasyczne, na
pędy steru wysokości i lotek popy
chaczowe, napęd steru kierunku lin
kowy. Ster wysokości z klapką wywa
żającą i odciążającą, prawa lotka
z klapką wyważającą. Podwozie sta
łe z samonastawnym kółkiem przed
nim, koła podwozia głównego na
goleniach z kompozytu zbrojonego
włóknem szklanym, wyposażone
Na pierwszym planie praktyczny uchwyt w osłonie tablicy przyrządów, ułatwiający zajmowanie miejsca w kabinie
W bagażniku za fotelami łatwo dostępny nadajnik ratunkowy ELT
Samolot jest
poprawny
pilotażowo,
ma duże
wznoszenie
i małą prędkość
minimalną
w różnicowe hamulce hydrauliczne
sterowane pedałami, pedały steru
kierunku regulowane. Sterownice
zdwojone, na drążkach przyciski ste
rowania elektrycznymi trymerami
steru wysokości i lotek. Silnik Rotax
912, czterosuwowy z zapłonem
iskrowym, czterocylindrowy w ukła
dzie bokser, napędzający przez prze
kładnię trójłopatowe śmigło aero
elastyczne Woodcomp Klassic
170/3/R o średnicy 1712 mm.
Michał Setlak
Reklama
PLAR 11/2014
15