POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA
w Kielcach
WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN
KATEDRA PRZEMYSŁOWYCH SYSTEMÓW LASEROWYCH
LABORATORIUM FIZYKI
Dodatek do ćwiczeń laboratoryjnych
Temat: Instrukcja obsługi suwmiarki
Opracował:
mgr inż. Rafał Banak
KIELCE 2012
1. Budowa i charakterystyka suwmiarki
Suwmiarka jest jednym z podstawowych warsztatowych narzędzi pomiarowych służącym
do szybkiego pomiaru wytwarzanych elementów. Zakresy pomiarowe suwmiarek obejmują
przedział od 150 mm (standardowo) do nawet 3000 mm.
Budowę suwmiarki analogowej przedstawiono na rysunku 1.
Rysunek 1 Budowa suwmiarki analogowej
Zasadniczymi częściami konstrukcyjnymi suwmiarek są: prowadnica i przesuwny suwak
(stąd nazwa suwmiarka), powierzchnie pomiarowe (szczęki, wysuwka głębokościomierza)
oraz urządzenie odczytowe. W zależności rodzaju urządzenia odczytowego rozróżnia się:
•
•
•
suwmiarki analogowe z podziałką kreskową na prowadnicy i noniuszem na
suwaku
suwmiarki czujnikowe z listwą zębatą na prowadnicy i czujnikiem zegarowym
suwmiarki cyfrowe z naklejonym na prowadnicy liniałem pojemnościowym
i elektronicznym wskaźnikiem cyfrowym.
Suwmiarki w zależności od kształtu powierzchni pomiarowych używane są do pomiaru
wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych (wysokość , głębokość, rozstaw itp.)
Produkuje się także suwmiarki: specjalne, np. do kanałków wewnętrznych i zewnętrznych
oraz do pomiaru grubości zębów kół zębatych tzw. suwmiarki modułowe.
Suwmiarką z noniuszem można dokonywać pomiarów z rozdzielczością do 0,1 mm
(noniusz 9 lub 19 mm), 0,05 mm (noniusz 19 lub 39 mm), 0,02 mm (noniusz 49 mm).
W sprzedaży można także spotkać suwmiarki z czytnikiem elektronicznym lub zegarowym
o dokładności odczytu nawet 0,01 mm. Jednakże podawana przez producentów niepewność
pomiaru suwmiarkami jest większa niż rozdzielczość i silnie zależy od rodzaju pomiaru,
urządzenia odczytowego, a także długości mierzonego wymiaru.
2
2. Metodyka pomiaru
Pomiaru dokonuje się poprzez dosunięcie szczęki przesuwnej do krawędzi badanego
przedmiotu. W celu odczytu pomiaru należy wykorzystać obydwie podziałki.
Do odczytania pełnych milimetrów służy podziałka prowadnicy. Liczy się nacięcia na
podziałce prowadnicy minięte przez „0” na noniuszu. Na rysunku 2 przedstawiono
przykładowy pomiar szerokości x = 10.5 mm.
Rysunek 2 Przykładowy pomiar suwmiarką analogową
Każde minięte nacięcie na podziałce prowadnicy „rozpoczyna” kolejny milimetr. Części
dziesiąte milimetra odczytywane są za pomocą noniusza. Należy sprawdzić, w którym
miejscu nacięcie noniusza pokrywa się z nacięciem podziałki prowadnicy (patrzy rysunek 2).
Należy zwrócić uwagę na miarę dokładności używanej suwmiarki! Niedopuszczalne jest
„uzyskiwanie” wyników z dokładnością do 0.1 czy 0.01 mm w przypadku, gdy miara
dokładności suwmiarki wynosi np. 0.2 mm.
3