Portret zbiorowy kadr aparatu bezpieczeństwa PRL 1944-1990

"Utrwalacze". Portret zbiorowy kadr aparatu bezpieczeństwa PRL 1944-1990 (OPUS 10).
Celem projektu jest przeprowadzenie badań, a następnie napisanie książki przedstawiającej historię
aparatu bezpieczeństwa (UB i SB) w perspektywie mikrohistorycznej i prozopograficznej. Praca ukazywać
będzie, jak wyglądały i jak zmieniały się na przestrzeni czasu dominujące modele kariery w szeregach
policji politycznej PRL, a także jakie były mechanizmy pozyskiwania kadr. Tym samym, projekt będzie
stanowił ważny głos w debacie – wciąż jeszcze nie rozstrzygniętej – nad kwestią społecznego poparcia dla
reżymu i sposobów egzekwowania przezeń lojalności obywateli. Planowane badania dostarczą nie tylko
brakującej wiedzy na temat historii społecznej PRL i mechanizmów stabilizujących system, ale także
zostaną dostrzeżone i docenione w światowym dyskursie akademickim. Badanie nad trajektoriami
życiowymi funkcjonariuszy SB będzie prowadzone przy użyciu autorskiej metody łączącej podejście
prozopograficzne z metodologią historii mówionej. W toku prac nad książką zostanie stworzona baza
danych prezentującą ścieżki kariery około 500 wybranych oficerów UB i SB. Dane pozyskane zostaną z akt
personalnych funkcjonariuszy, a dobór reprezentatywnej próby będzie uwzględniał takie kategorie, jak
miejsce w hierarchii (elity służby i jej szeregowi funkcjonariusze), miejsce zamieszkania (centra i
prowincja), przynależność generacyjna (wybrane lata rozpoczęcia służby na przestrzeni lat 1944-1989).
Analizy bazy (wyłonienie wzorów korelacji), wsparta pomocniczą kwerendą w materiałach normatywnych
(okólniki i rozporządzenia departamentu kadr MSW, protokoły z posiedzeń kierownictwa resortu) pozwoli
zrekonstruować modele kariery dominujące w aparacie bezpieczeństwa. Wnioski płynące z badań
prozopograficznych zostaną skonfrontowane z treścią wywiadów pogłębionych – zabieg ten wzbogaci
interdyscyplinarny wymiar projektu, nakładając perspektywę jakościową na rezultaty analizy ilościowej.
Powstała praca pokazywać będzie nie tylko mechanizmy awansu, ale postawi także pytania o motywacje
kandydatów do służby, ich życie osobiste, światopogląd.