W porę i dobrze zebrać kukurydzę
Transkrypt
W porę i dobrze zebrać kukurydzę
W porę i dobrze zebrać kukurydzę! Generalnie od miesiąca września rozpoczynają się zbiory kukurydzy na kiszonkę. Termin i technologia zbioru w bardzo duŜej mierze decydują o wartości pokarmowej paszy. Dziś jest to szczególnie waŜne z racji balansowania na granicy opłacalności produkcji mleka i innych produktów zwierzęcych. Taka sytuacja jeszcze bardziej skłania do poszukiwania optymalnych rozwiązań poprawiających opłacalność. Z doświadczenia wiemy, Ŝe pomimo wielu pokazów kiszenia i szkoleń dalej hodowcy popełniają wiele błędów przy zbiorze tej cennej paszy energetycznej. To odbija się na zdrowotności , płodności i wydajności krów wysokomlecznych oraz jakości mleka. W naszych warunkach ( duŜego rozdrobnienia, braku firm usługowych ) dość często mali producenci mają duŜy problem ze zbiorem kukurydzy w optymalnym terminie. Są teŜ przyczyny niezaleŜne od hodowcy ( warunki pogodowe, choroba lub inne losowe zdarzenia ). Czasami jednak przyczyna tkwi w nieświadomości lub co gorsza niedbalstwie. Tego nie powinno, gdyŜ wysokie są koszty uprawy kukurydzy, więc naleŜy je maksymalnie wykorzystać uzyskując wysoki plon bardzo wartościowej pod względem nie tylko energetycznej, ale i białkowej paszy. O tym w duŜej mierze decyduje termin i technologia zbioru. Optymalny termin zbioru na kiszonkę. Optymalny to znaczy taki , aby uzyskać wysoki plon suchej masy , a jednocześnie wysoką wartość tzn. strawność i zawartość składników pokarmowych. Wiemy, Ŝe najcenniejsze jest ziarno kukurydzy o pełnej dojrzałości, gdyŜ zawiera najwięcej skrobi nierozkładalnej w Ŝwaczu, która przechodzi do jelita cienkiego i jest źródłem glukozy. Z niej powstaje laktoza – podstawowy składnik mleka Jest to proces bardzo skomplikowany i szczególnie waŜny przy krowach o wysoko - mlecznych. Generalnie powinno się zabiegać o opóźnienie terminu zbioru (dojrzałość woskowa, a nawet do początku pełnej dojrzałości ziarna). Pod warunkiem , Ŝe zostanie ono uszkodzone (rozgniecione, rozdarte).Termin zbioru zaleŜy od wielu czynników , a między innymi od: pogody, odmiany, nawoŜenia , oraz sprzętu jakim będziemy dokonywali zbioru i ubijania. W uprawie dominują mieszańce wywodzące się od dwóch podgatunków: kukurydzy zwyczajnej i końskiego zęba. Podgatunki te róŜnią się między sobą głównie budową ziarniaków. Kukurydza zwyczajna zwana twardą posiada warstwę bielma rogowego – szklistego, które otacza bielmo mączyste. Dzięki temu ziarniaki po wyschnięciu są zaokrąglone i błyszczące. Cała roślina jest o słabszym ulistnieniu i krótszym okresie wegetacji, dlatego daje niŜszy plon zielonej masy. Kukurydza koński ząb ( pastewna )- ziarniaki przypominają wyglądem sieczne zęby konia. Jest to efektem tego, Ŝe w ziarniaku dominuje bielmo mączyste zwane miękkim, które po wyschnięciu kurczy się i tworzą się wgłębienia. Bielmo szkliste natomiast wypełnia tylko boki ziarniaka. Cała roślina charakteryzuje się dłuŜszym okresem wegetacji , bujniejszym ulistnieniem i daje wyŜszy plon zielonej masy. Obecne mieszańce odznaczają się pośrednimi cechami tych wyjściowych podgatunków w typie: - kukurydzy zwyczajnej – typ Flint – pasza wysoko energetyczna z powodu wyŜszego udziału kolb i większym wykorzystaniu skrobi w jelicie cienkim , - końskiego zęba – typ Dent – pasza o mniejszej koncentracji energii ( mała ilość bielma szklistego w ziarniakach, ale wysoki plon zielonej i suchej masy. Bardziej nadaje się do celów przemysłowych , a szczególnie do produkcji bioetanolu. Dziś mamy bardzo szeroką gamę odmian kukurydzy , a wśród nich w typie Stay Green (z ang. pozostają zielone). Odmiany te charakteryzują się tym, Ŝe kolby są juŜ dojrzałe, a łodyga i liście jeszcze zielone. Jest to bardzo korzystne , gdyŜ pozwala na wyprodukowanie wysokowartościowej paszy i dobre jej ubicie. Optymalny termin zbioru tych odmian jest bardziej elastyczny i dłuŜszy ( ok. 2 tygodnie), gdyŜ liście i łodygi nie zasychają tak szybko. NaleŜy o tym wiedzieć, obserwować i nie kierować się tylko wyglądem liści i łodyg, gdyŜ moŜemy przeoczyć ten optymalny termin zbioru. Dlatego teŜ, aby prawidłowo zaplanować termin zbioru musimy wiedzieć wszystko o odmianie, a przede wszystkim grupie wczesności (liczbę FAO) oraz typie ziarna i przeznaczeniu. W Polsce wg. COBORU mieszańce klasyfikuje się: • bardzo wczesne i wczesne – FAO < 190, • średnio wczesne – FAO 210- 240 • średnio późne FAO 250 – 290 • późne FAO 300- 350 • Bardzo późne FAO >350 We wrzeniu trzeba obserwować szczególnie odmiany czesne i średnio wczesne, ale i inne bo od aury i agrotechniki wiele zaleŜy. Zarówno zbyt późny jak i wczesny zbiór kukurydzy na kiszonkę pogarsza efekty produkcyjne i ekonomiczne. Najbardziej uniwersalne w kiszonkarstwie są odmiany średnio wczesne ( FAO 200- 220) pozwalające wyprodukować dobrą kiszonkę o wysokiej wartości energetycznej, pod warunkiem odpowiedniego zbioru i konserwacji. Technologia zbioru. W zaleŜności od przeznaczenia najczęściej u nas stosowana jest metoda kiszenia całych roślin w silosach przejazdowych – optymalna zawartość suchej masy (28- 37% ). Ostatnio wchodzi w modę nowa technologia kiszenia głównie ziarna kukurydzy( 68-74% suchej masy) w rękawach foliowych, Podstawowa zasada prawidłowej technologii zbioru i konserwacji, oprócz terminu zbioru to odpowiednie: - rozdrobnienie, - zachowanie czystości masy zakiszanej, - regulowanie zawartości suchej masy- wysokość ścinania - w miarę potrzeby zastosowanie odpowiednich środków konserwujących. Z pewnością konieczne są na okres letniego skarmiania kiszonek, aby zachować ich stabilność( uniknąć wtórnej fermentacji i samo- zagrzewania). - szybkie oraz dokładne ubicie i przykrycie. Zbiór jest ostatnim i w duŜej mierze decydującym etapem w uprawie kukurydzy na kiszonkę. NaleŜy więc dołoŜyć wszelkich starań, aby go przeprowadzić bez popełnienia jakichkolwiek błędów i zaniedbań, gdyŜ to z pewnością przełoŜy się na dalsze efekty produkcyjne i ekonomiczne w produkcji zwierzęcej. Krystyna Wieczorkiewicz. Na podstawie artykułów z”. Hodowcy bydła „ i obserwacji własnych.