Lekcja 11 Przyimki

Wloski_Gramatyka_DRUK
23/5/07
15:52
Page 32
(Black plate)
Lekcja 11 Przyimki
4
Przyimki sà niesamodzielnymi i nieodmiennymi cz´Êciami zdania, które wskazujà na
relacje sk∏adniowe mi´dzy poszczególnymi wyrazami. W j´zyku w∏oskim zast´pujà
odmian´ rzeczownika przez przypadki. Podstawowymi przyimkami w j´zyku w∏oskim
sà: di, a, da, in, con, su, per, tra (fra).
Wi´kszoÊç wymienionych wy˝ej przyimków (oprócz fra / tra, con, per) ∏àczy si´ w zdaniach z rodzajnikami okreÊlonymi, tworzàc tzw. formy Êciàgni´te. I tak na przyk∏ad przyimek
a razem z rodzajnikiem il tworzà form´ Êciàgni´tà al, przyimek in z rodzajnikiem la tworzà
form´ nella.
Liczba pojedyncza
a
da
di
in
su
il
al
dal
del
nel
sul
lo
allo
dallo
dello
nello
sullo
l’ *
all’
dall’
dell’
nell’
sull’
Liczba mnoga
la
alla
dalla
della
nella
sulla
i
ai
dai
dei
nei
sui
gli
agli
dagli
degli
negli
sugli
le
alle
dalle
delle
nelle
sulle
* Zarówno rodzaj m´ski, jak i ˝eƒski.
Zastosowanie przyimków
5
Przyimek a s∏u˝y do okreÊlenia:
1. miejsca, kierunku (do, w, na, przy), na przyk∏ad:
Vado a scuola. – Id´ do szko∏y.
a casa (do domu),
al cinema (do kina),
al ristorante (do restauracji),
al bar (do baru),
all’universit∫ (na uniwersytet),
a Parigi (do Pary˝a),
a Capri (na Capri).
Vivo a Varsavia. – Mieszkam w Warszawie.
Lavoro all’universit∫. – Pracuj´ na uniwersytecie.
Sono a scuola. – Jestem w szkole.
Abito all’estero. – Mieszkam za granicà.
Uwaga! U˝ycie to nie dotyczy m.in. nazw kontynentów, paƒstw, regionów, du˝ych wysp.
2. czasu (o, do, na, w), na przyk∏ad:
A che ora vai all’universit∫? – O której godzinie idziesz na uniwersytet?
Martedì mi sveglio alle 6. – We wtorek budz´ si´ o 6.
32
Wloski_Gramatyka_DRUK
23/5/07
15:52
Page 33
CD 2
(Black plate)
W¸OSKI GRAMATYKA
A Natale i genitori passano molto tempo con i bambini. – Podczas Bo˝ego Narodzenia rodzice sp´dzajà du˝o czasu z dzieçmi.
A maggio andiamo in Italia. – W maju jedziemy do W∏och.
3. sposobu, na przyk∏ad:
Vado a casa a piedi. – Id´ do domu na piechot´.
Dobbiamo imparare questa lezione a memoria. – Musimy nauczyç si´ tej lekcji
na pami´ç.
Lui parla sempre a voce bassa. – On zawsze mówi cicho.
4. zast´puje celownik odpowiadajàc na pytanie komu? czemu?, na przyk∏ad:
Compro un regalo a Stefano. – Kupuj´ prezent Stefanowi.
Dico sempre la verit∫ ai miei genitori. – Zawsze mówi´ prawd´ moim rodzicom.
Dobbiamo dare questo libro a Pietro. – Musimy daç t´ ksià˝k´ Piotrkowi.
5. ∏àczy si´ z niektórymi czasownikami, na przyk∏ad:
cominciare a (zaczynaç),
mettersi a (zabraç si´ do czegoÊ),
continuare a (kontynuowaç),
imparare a (uczyç si´),
riuscire a (udaç si´, powieÊç si´),
pensare a (w znaczeniu „myÊleç o”).
Na przyk∏ad:
Domani comincio a studiare. – Jutro zaczynam si´ uczyç.
Adesso mi metto a lavorare. – Teraz zabieram si´ do pracy.
Vogliamo imparare a nuotare. – Chcemy nauczyç si´ p∏ywaç.
6. S∏u˝y do tworzenia niektórych wyra˝eƒ idiomatycznych, na przyk∏ad:
fino a (a˝ do),
davanti a (przed),
vicino a (blisko),
6
a fatica (z trudem),
a piedi (na piechot´).
Przyimek con s∏u˝y do okreÊlenia:
1. zwiàzku lub wspó∏dzia∏ania, na przyk∏ad:
Vado al cinema con te. – Id´ z tobà do kina.
Abito con la mia famiglia. – Mieszkam z mojà rodzinà.
2. sposobu (z, za pomocà, w), na przyk∏ad:
andare con l’autobus 180 (jechaç autobusem linii 180),
andare con la macchina di Diana (jechaç samochodem Diany),
con attenzione (z uwagà),
www.jezykiobce.pl
33