Jan Karpik

Zespół Szkół Mechanicznych Elektrycznych i Elektronicznych
mgr Jan Karpik
Środowisko życia i zdrowie - edukacja ekologiczna
Stan morfologiczny i funkcjonalny organizmu ludzkiego zaleŜy od wielu czynników środowiska zewnętrznego. Dominującą jednak rolę przypisuje się własnej aktywności
ruchowej człowieka. Tymczasem rozwój techniki, permanentna mechanizacja i automatyzacja pracy w coraz większym stopniu ograniczają potrzebę działania, powodując niekorzystne warunki dla budowy i czynności narządu ruchu. Z tego względu profilaktyka ruchem nabiera coraz większego znaczenia nie tylko dla zdrowia fizycznego, ale teŜ i zdrowia psychicznego.
Systematyczna i racjonalna aktywność ruchowa moŜe w sposób istotny zapobiec wielu dolegliwościom, które wiąŜą się z siedzącym trybem Ŝycia. Wpływ ruchu, ćwiczeń fizycznych i sportu na ustrój ludzki moŜe być bardzo róŜnorodny; np. w wieku rozwojowym ruch moŜe działać jako bodziec kształtujący, pobudzający do rozwoju układów
szkieletowego, mięśniowego oraz narządów oddychania i krąŜenia, natomiast w wieku dojrzałym moŜe być środkiem wypoczynku czynnego, utrzymującym sprawność fizyczna i
zdrowie. Systematyczne uprawianie ćwiczeń fizycznych pozwala na utrzymanie sprawności fizycznej do późnej starości, w duŜym stopniu uodparnia organizm na róŜne złamania,
przeciąŜenia, przemęczenia, utrzymuje dłuŜej siły do pracy. Ćwiczenia fizyczne powinny
być dobierana w ten sposób, aby odpowiadały rzeczywistej wydolności danego organizmu.
Bez odpowiedniego przygotowania i wykonywanie z nadmierną gorliwością oraz pragnieniem uzyskania szybkiej poprawy prowadzą często do uszkodzenia lub upośledzenia
funkcji zarówno w obrębie układu kostno-mięśniowego jak i pozostałych układów.
Bardzo waŜną rolę w rozwoju psychomotorycznym jest praca fizyczna. Bodźce
nerwowe i praca to czynniki podtrzymujące Ŝycie. Komórka ludzka nie trzymująca podniet
do aktywności wyrodnieje i ginie. Ponadto, praca rozszerza naczynia krwionośne pracującego narządu i polepsza jego ukrwienie, przez co zapobiega starczemu zwyrodnieniu.
Szczególnie polecana jest praca fizyczna na świeŜym powietrzu gdyŜ zapobiega przedwczesnemu zestarzeniu oraz przywraca równowagę psychofizyczną.
WaŜną rolę w zdrowym stylu Ŝycia odgrywa aktywny wypoczynek. Aktywny wypoczynek moŜna stosować np. w czasie pracy, gdy nie moŜemy zrobić przerwy, lecz moŜna chwilowo zmienić rodzaj pracy na inną. MoŜna teŜ na chwilę zawiesić pracę myśli, rozluźnić mięśnie, zmienić pozycję, itp., albo np. pobudzić do skurczu róŜne grupy mięśniowe
(bez wykonywania widocznych ruchów), oraz zrobić kilka głębokich wdechów przy otwartym oknie. Taka ukryta gimnastyka, połączona z przewietrzeniem płuc i krótkim wypoczynkiem, stosowana co pewien czas doskonale odświeŜa i pozwala utrzymać się w dobrej
formie w ciągu pracy, nie dopuszczając do nadmiernego zmęczenia.
Zasadę zdrowego wypoczynku stosujemy równieŜ w pracy pozazawodowej, a
takŜe w czasie urlopów. Najpełniejszym wypoczynkiem jest głęboki fizjologiczny sen, w
czasie którego komórki mózgowe oczyszczają się z toksycznych produktów zmęczenia.
Aby dobrze radzić sobie z codziennymi kłopotami, lekarze i psycholodzy zalecają bardzo
proste metody:
1. NaleŜy utrzymywać dobre stosunki z innymi ludźmi, nie traktować ich jak gorszych od siebie.
2. Pamiętać o systematycznym relaksie fizycznym i psychicznym.
mgr Jan Karpik - Środowisko Ŝycia i zdrowie - edukacja ekologiczna
2
3.
4.
5.
6.
Unikać wieczorem napięć nerwowych.
Obowiązkowo spacerować.
Unikać rutyny i monotonii, doceniać drobne przyjemności.
Nie wyładowywać złości na innych, nie dusić gniewu w sobie, lecz wyzbywać się napięcia, w trakcie
pracy, spaceru, gimnastyki itp.
7. Być zawsze elastycznym, przygotowanym na niespodzianki, zmiany planów.
8. Zachować dystans w stosunku do pojawiających się problemów, nie wyolbrzymiać ich.
9. Nie odkładać spraw na potem, na początek brać się za sprawy najtrudniejsze.
Najgroźniejszą przyczyną wszystkich chorób cywilizacyjnych jest jednak stres.
Lekarze i psycholodzy zalecają likwidowanie stresu poprzez:
•
•
•
•
zdrowy sen
pobyt na łonie natury (plaŜa, łąka, las, działka)
medytacje
silę woli i optymizm
Do szkodliwych czynników zaliczyć teŜ naleŜy:
•
•
•
•
•
hałas
uŜywki (kawa, papierosy, alkohol, itp.)
niewłaściwe odŜywianie się
napięcia nerwowe i emocjonalne
zjawiska atmosferyczne
Aby Ŝyć długo i szczęśliwie chińscy stulatkowie radzą, aby:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
nie denerwować się
nie przeklinać
być pogodnym
nie przejadać się
wstawać rano, śpiewać i czcić ojca swego
nie przejmować się niczym i Ŝyć wolno
mieć dobre serce dla ludzi
być czułym
kochać i szanować innych
przeŜywać z najbliŜszymi radości i smutki
prowadzić naturalne Ŝycie
być zadowolonym z pracy
uprawiać jogę
Reasumując, coraz więcej ludzi kieruje się ku naturze, bo jeśli jej zaufasz, to
nigdy nie zbłądzisz, zaś Ŝyjąc bardziej zgodnie z jej prawami moŜemy być pewni, Ŝe poprawimy swoje zdrowie bez zbytecznych lęków, napięć, wysiłków, dolegliwości i trapiących
nas chorób. Taka dewiza przyświeca działaniom wielu zwolenników naturalnych metod
samo uzdrawiania. Wielcy lekarze wierzą głęboko, Ŝe to natura leczy, medycy tylko czuwają.
Na zakończenie zacytuję wypowiedzi o zdrowiu dwóch wybitnych filozofów:
"Na to, aby być zdrowym trzeba nauczyć się mądrzej Ŝyć."
Rene Dobos
"Zdrowie oznacza zdrowy umysł i zdrowe ciało
i moŜe być osiągnięte przez takie kierowanie codziennym Ŝyciem,
aby było zgodne z naturalnymi prawami, co zapewni
równowagę między rozmaitymi siłami organizmu i środowiska."
Hipokrates
mgr Jan Karpik
nauczyciel WF ZSMEiE w Toruniu