Naukowcy badają białka w szkliwie

DTP0506_03_Marziali
22.06.2006
11:06 Uhr
DENTAL TRIBUNE
Seite 1
Opinie
Polish Edition
3
Naukowcy badają białka w szkliwie
Carl Marziali, USA
Pojedynczy gen koduje białka
współdziałające ze sobą w kształtowaniu szkliwa. Jedno białko powoduje, że szkliwo jest twardsze,
a drugie osłabia je - twierdzi zespół USC-led. Według badaczy z
grupy USC-led, gen niezbędny do
formowania zęba odpowiada za
dwa białka wydające się mieć
przeciwne funkcje.
Wyniki badania zespołu nad
dwoma białkami - sialoproteiną zębiny (dentin sialoprotein, DSP) i
fosfoproteiną zębiny (dentin phosphoprotein, DPP) zostały przyjęte
przez Journal of Biological Chemistry i są dostępne na stronie internetowej czasopisma. Główny autor
- Michael L. Paine ze szkoły dentystycznej USC powiedział, że obydwa białka powstają na skutek ekspresji genu sialofosfoproteiny zębi-
nowej, która odgrywa ważną rolę w
rozwoju zęba, pokrywając szkliwo i
bardziej miękką, znajdującą się
wewnątrz zębinę.
„Mieliśmy możliwość podzielenia tego genu na dwa białka i
przyjrzenia się każdemu z nich z
osobna” - powiedział Paine. Naukowcy przeprowadzili badania na
zwierzętach. DSPlub DPPbyło produkowane w nadmiernej ilości w
okresie rozwoju zęba i powstawania szkliwa. Odkryto, że nadmierna
ekspresja DSP zwiększa twardość
szkliwa i szybkość jego formowania, podczas gdy nadmierna ekspresja DPP powoduje powstawanie
szkliwa z ubytkami i białymi przebarwieniami, bardziej podatnego na
złamania i ścieranie. W prawidłowym zębie DSP jest produkowane
tylko w zębinie i w bardzo cienkiej
warstwie szkliwa łączącej się z zę-
Przełamać ból
„Przełamać ból” to nowa pozycja na dentystycznym rynku wydawniczym. Autor książki, dr James
Boyd, przedstawia działanie systemu NTI (system redukcji napięcia
mięśniowego bazujący na naturalnym odruchu obronnym). Dr Boyd
opisuje własne doświadczenia w
walce z uporczywymi migrenami
spowodowanymi, jak się okazało zaburzeniami czynnościowymi stawu
skroniowo-żuchwowego.
Dzięki uprzejmości wydawcy,
firmy FM Produkty dla Stomatologii
publikujemy fragment książki
„Przełamać ból”.
Zagadka napięciowych
bólów głowy i zwykłych migren
Badania podają, że od 10 do 20%
populacji cierpi na codzienne lub cotygodniowe napięciowe bóle głowy i
migrenę zwykłą. W pewnym momencie środowisko medyczne
stwierdziło, że z jakiegoś powodu
mięśnie sklepienia czaszki przechodzą w stan dysfunkcji, który odczuwany jest jako mocny ucisk wokół
całej głowy, szczególnie skoncentrowany na skroniach. Po jakimś czasie
stwierdzono, że mięśnie sklepienia
czaszki nie biorą udziału we wzmożonej aktywności, jaka może doprowadzić do dysfunkcji tych mięśni
(unoszenie brwi lub poruszanie uszami nie jest czynnością ani męczącą
ani intensywną). Kilka badań wykazało, że mięśnie sklepienia czaszki
nie wykazują wzmożonej aktywności podczas bólu głowy w porównaniu z okresem bezbólowym. Badacze
wysunęli więc wniosek, że powodem
silnych bólów mięśni muszą być zarówno zaburzenia w naczyniach
krwionośnych, jak i zaburzenia przewodnictwa nerwowo- mięśniowego.
Dlatego skoncentrowali się na badaniach aktywności naczyń krwionośnych oraz wspomnianym przewodnictwie nerwowo-mięśniowym.
Ostatnio neurolodzy wyizolowali mięsień skroniowy jako główne
centrum napięciowych bólów głowy
i prawdopodobną przyczynę migre-
ny zwykłej. Choć mięsień skroniowy położony jest na czaszce, to zaliczany jest do mięśni narządu żucia, a
nie do mięśni sklepienia czaszki, ponieważ jego główną funkcją jest unoszenie i cofanie żuchwy. Dlatego
uniwersytety medyczne pozostawiły badania mięśni skroniowych oddziałom stomatologicznym. Szkoły
dentystyczne z kolei pozostawiły badania nad bólami głowy szkołom
medycznym, w rezultacie czego
mięsień skroniowy i co ważniejsze,
unerwiający go nerw trójdzielny,
zostały prawie całkowicie pominięte
jako ewentualna przyczyna lub źródło bólów głowy i migren.
Mięsień skroniowy ma kształt
biną. Ta cienka warstwa szkliwa
także okazuje się być dużo twardsza
niż główny zrąb szkliwa - twierdzi
Paine. Zasugerował on, że DSP
może potencjalnie pełnić funkcję
ochronną w opiece dentystycznej.
Jeżeli białko to mogłoby być dostarczane do całego szkliwa - mówi Paine - wtedy mogłoby działać w podobny sposób jak fluor w wodzie
powodując, że ząb będzie twardszy
i bardziej odporny na próchnicę.
Paine przestrzegł, że tak jak zbyt intensywna fluoryzacja może osłabić
ząb, tak nadmierna ekspresja DSP
także może być szkodliwa. „Może
zdarzyć się sytuacja, że zwiększając
twardość zęba, powoduje się jego
zwiększoną kruchość.” Podczas,
gdy inna proteina-DPP-wydaje się
osłabiać szkliwo, jest ona niezbędna podczas formowania się zęba.
„Wszystkie dane wskazują, że DPP
jest jedną z niewielu protein, która
wydaje się wpływać na bardzo
wczesne stadia mineralizacji” - mówi Paine. Odpowiednia równowaga
pomiędzy DSP i DPP uwydatnia
subtelność decydującego połączenia szkliwno-zębinowego, gdzie
bardziej miękka zębina mocno łączy się z zewnętrzną, twardą jak
porcelana powłoką zębinową. Naukowcy często porównują zębinę
i szkliwo do materaca i szklanej
tacy. Według Paine, z powodu różnicy w podatności, połączenie
szkliwno-zębinowe zapobiega łamliwości szkliwa w trakcie żucia i
miażdżenia pokarmu w całym życiu
osobnika.
Badanie zostało wykonane w
oparciu o pracę współautora Mary
MacDougall - byłego naukowca
USC, który w 1997 roku jako pierwszy wykazał, że DSP i DPP pow-
wachlarza i pokrywa okolicę skroniową, rozciągając się znad ucha do
tylnej granicy oczodołu. Mięsień ten
jest znacznie grubszy niż można by
sądzić. Ocena jego grubości wymaga bardziej precyzyjnego badania,
gdyż spoczywa on w bocznym zagłębieniu czaszki, zwanym dołem
skroniowym. Podczas gdy szeroki,
wachlarzowaty przyczep mięśnia
pokrywa cały bok czaszki, drugi
przyczep zwęża się ku dołowi, przechodzi pod kością jarzmową i przyczepia się do wyrostka dziobiastego
żuchwy. Główną funkcją mięśnia
skroniowego jest ruch unoszenia
żuchwy podczas aktu żucia. Aby zademonstrować jego działanie, wykonaj pewne ćwiczenie. Wsuń drewniany ołówek pomiędzy zęby trzonowe tak daleko jak się da i mocno
zaciskaj zęby. Jeśli oprzesz palce
wzdłuż mięśnia skroniowego, poczujesz, jak wybrzusza się on od środ-
ka na zewnątrz i z powrotem. Mięsień skroniowy uważany jest za jeden z najsilniejszych mięśni człowieka; sprawia on, że człowiek jest
zdolny do rozgryzania kości, miażdżenia twardych orzechów i… do łamania zębów! Badacze nie potrafili
stwierdzić, czy mięsień skroniowy
przechodzi w stan dysfunkcji sam,
powodując przy tym bóle głowy, czy
też dysfunkcja zaopatrujących go
naczyń krwionośnych i nerwów jest
bezpośrednią przyczyną bólu okolic
skroniowych. Jeśli przyczyną
wszystkich bólów głowy i migren
jest mięsień skroniowy, to dlaczego
objawy te są tak bolesne? A może, o
czym przekonamy się później, jest
jeszcze jeden element tej zagadki…
Zasadniczo wyróżnia się dwie teorie. Teoria lekarzy z kręgów ogólnomedycznych (internistów i neurologów) sugeruje zaburzenia w ośrodko-
„Mieliśmy możliwość podzielenia tego genu
na dwa białka i przyjrzeenia się każdemu z
nich z osobna” - powiedział Michael L. Paine, USC Associates assistant professor in
dentistry. (Photo: Phil Channing)
stają w wyniku ekspresji tego samego genu. DT
Badanie zostało wsparte przez
National Institute of Dental and
Craniofacial Research.
wym układzie nerwowym. Przedstawmy to na przykładzie komputera.
Z punktu widzenia medycyny istnieje jakiś problem w oprogramowaniu
(software). W jakiś sposób zaburzone zostały drogi przewodzące informacje do mięśnia skroniowego i z
powrotem. Ta zaburzona informacja
może powodować bóle głowy,
zwykle w okolicy skroniowej. Aby
rozwiązać ten problem, pacjentom
przepisuje się różne lekarstwa. Druga zaś teoria, zaproponowana przez
fizjoterapeutów, ortopedów, dentystów - sugeruje, że problem leży w
komponentach komputera (hardware), czyli że jest to problem natury organicznej, który może być wyeliminowany poprzez fizjoterapię lub zabiegi chirurgiczne.
Książka do nabycie u wydawcy lub
za pośrednictwem redakcji Dental
Tribune. DT
AD