KADZIELNIA

KADZIELNIA
Wzgórze, w południowo-zachodniej części Kielc – stolicy województwa świętokrzyskiego.
Kadzielnia, zbudowana z wapieni górnodewońskich (fran, famen) ma wysokość 295 m n.p.m.
Obecne wyrobisko (wcześniej były tam kamieniołomy) wypełniają wody podziemne tworząc
Jezioro Szmaragdowe. Od 1962 roku znajduje się tu Rezerwat przyrody Kadzielnia. Odkryto tu
kilkadziesiąt niewielkich jaskiń. Przez Kadzielnię przechodzi czerwony szlak miejski prowadzący
przez Kielce.
Nazwa Kadzielnia pochodzi od rosnącego tu jałowca wykorzystywanego do produkcji
kadzideł, lub według innej wersji, od kadzielnika (kościelnego), który dzierżawił ten teren.
Wg legend na Kadzielni znajdowało się miejsce pogańskiego kultu z ołtarzem służącym do
składania ofiar. Trudno o dowody na potwierdzenie tej tezy, wiadomo tylko o fakcie, że jeszcze w
XVI w. wzgórzem opiekował się kościelny kieleckiej kolegiaty, który za zadanie miał m.in.
"odpędzanie" pogańskich mocy.
W XVIII w. rozpoczęto eksploatację tworzących Kadzielnię skał wapiennych. Kamieniołom
stale rozbudowywano; w 1770 z inicjatywy biskupa K. Sołtyka postawiono w nim pierwszy
wapiennik (piec do wypalania wapna). Powstały głębokie wyrobiska na najniższym poziomie
zalewane wodami podskórnymi, które z kolei utworzyły jeziorko noszące nazwę, od
niepowtarzalnej barwy, Szmaragdowego. Zarybione niegdyś pstrągami, wyschło w latach 80. w
wyniku obniżenia się poziomu wód gruntowych. Obecnie trwają prace nad jego odtworzeniem. Już
w I poł. XIX w. Kadzielnia stała się celem podmiejskich wycieczek, opisywanych głównie przez
Adolfa Dygasińskiego i Stefana Żeromskiego. Planowano tu nawet utworzenie parku z ogrodem
botanicznym.
Dopiero w 1931 roku objęto ochroną szczytowy ostaniec skalny, zwany Skałką Geologów.
Eksploatacja kamienia trwała aż do 1962 roku. Utworzono wówczas Rezerwat przyrody
Kadzielnia, obejmujący 0,6 ha dawnego kamieniołomu. W południowej części wzgórza
wybudowano amfiteatr na ponad 5000 miejsc, który przekazano miastu w 1971 roku podczas
obchodów IX wieków Kielc. Mają tu miejsce liczne koncerty i imprezy, m.in. coroczny Harcerski
Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej "Kielce". Charakterystycznym elementem Kadzielni jest
pomnik Bojowników o Narodowe i Społeczne Wyzwolenie dłuta Józefa Sobczyńskiego odsłonięty
w 1979 roku.
W 2010 roku amfiteatr na Kadzielni przeszedł całkowitą przebudowę. Wybudowana została
nowa scena wraz z garderobami i pomieszczeniami technicznymi. Zamontowane zostało
zadaszenie: nad sceną stałe, a nad widownią rozsuwany dach. Wymienione zostały także ławki
dla widzów. Obecnie amfiteatr mieści 5,5 tys osób.