Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne

Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
Nowa regulacja prawna rodzi potrzebę jej uwzględnienia w budżetach tych samorządów, które
w roku 2008 zamierzają nadal prowadzić lub rozpocząć działalność w postaci stołówek
szkolnych.
Stołówki szkolne - jako składnik systemu oświatowego
Stołówki szkolne, jak dowodzą przykłady z praktyki funkcjonowania systemu oświatowego w
Polsce, były niejako „oczywistością" i prawo w niewielkim zakresie wkraczało w ich
funkcjonowanie. Do 2.12.2004 r. jedynym wyrazem regulacji traktującej o stołówkach szkolnych
były przepisy nieobowiązującego już rozporządzenia Rady Ministrów odnośnie pomocy
materialnej dla uczniów. Na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego przyczynkowe
rozporządzenie Rady Ministrów i zapis delegacji do jego wydania zawarty w art. 91 ustawy z
7.9.1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; z późn. zm. - dalej:
„SysOśwU") - utraciły moc obowiązującą. Równocześnie w nowych przepisach art. 90a.-90u.
SysOśwU nie zamieszczono żadnych unormowań dotyczących stołówek szkolnych. Brak
regulacji prawnej stał się podstawą do nie zawsze słusznych twierdzeń, iżby: (1) stołówek
szkolnych bez „wyraźnego" zapisu ustawowego w ogóle nie wolno było samorządom prowadzić
; albo, że (2)
stołówki mogą funkcjonować wyłącznie na podstawie przepisów prawa miejscowego
przewidujących dofinansowania do obiadów, jako świadczenia pomocy materialnej dla uczniów
.
Na skutek ustawy z 7.9.2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz.U. Nr 181, poz. 1292)
z dniem 1.1.2008 r. zaczął działać nowy zapis art. 67a. SysOśwU. Nowa regulacja prawna
rodzi potrzebę jej uwzględnienia w budżetach tych samorządów, które w roku 2008 zamierzają
nadal prowadzić lub rozpocząć działalność w postaci stołówek szkolnych.
Znaczenie przepisu art. 67a.
1 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
W „ust. 1" art. 67a. SysOśwU dopuszczono możliwość zorganizowania w szkole stołówki,
uzasadniając to potrzebą wspierania prawidłowego rozwoju uczniów szkoły. Powyższe
założenie potwierdza dotychczasowe
status quo
stołówek, a zarazem wyklucza identyfikowanie tej instytucji prawnej z instrumentami „pomocy
materialnej dla uczniów". Przepis art. 67a. SysOśwU dotyczy zarówno szkół prowadzonych
przez samorządy, jak i szkół dotowanych z budżetów samorządów, a prowadzonych przez
osoby prawne i osoby fizyczne z art. 80 i art. 90 SysOśwU. Co do zasady, o prowadzeniu przez
szkołę stołówki decyduje dyrektor szkoły, niemniej jego decyzja uzależniona jest w znacznym
stopniu od „organu prowadzącego szkołę". W przypadku samorządów organem prowadzącym
szkołę jest odpowiednio: rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa. Do wyłącznej
właściwości organu prowadzącego szkołę należy
określenie zasad korzystania ze stołówki szkolnej oraz określanie wysokości opłat za
posiłek.
Zasady korzystania ze stołówki
Zasady korzystania ze stołówki prowadzonej przez szkołę mogą przyjąć formę „regulaminu
ogólnego" stosowanego w odniesieniu do ogółu stołówek prowadzonych w szkołach
samorządowych, jak i regulaminu uchwalonego z myślą o stołówce w konkretnej szkole
samorządowej. Zasadniczą materią regulaminu są treści ogólnoorganizacyjne oraz ustalenie
kategorii osób, jako konsumentów, którzy mogą korzystać ze stołówki
. Do kręgu osób mogących odpłatnie korzystać z posiłków w stołówce należą przede wszystkim
„uczniowie szkoły", niemniej treść przepisu ust. 3 art. 67a. SysOśwU nie wyklucza, aby poza
uczniami z posiłków (na zasadach określonych w ww. regulaminie) mogły również korzystać
„inne osoby". Dajmy na to mogą nimi być pracownicy stołówki, pracownicy szkoły (w tym
nauczyciele) oraz osoby nie będące uczniami lub pracownikami danej szkoły. W ostatnim
przypadku nie należy również wykluczać rozwiązań dopuszczających uczniów i pracowników
2 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
tych szkół samorządowych, w których nie utworzono stołówek.
Dopuszczalność prowadzenia działalności komercyjnej bądź wykonywania funkcji
usługowych wobec innych jednostek samorządu
Dopuszczenie innych jeszcze użytkowników stołówki oznaczałoby prowadzenie przez szkołę
działalności „pozastatutowej", jaka wychodziłaby znacznie poza zadania publiczne określane
we wzorcowym statucie szkoły publicznej regulowanym przepisami wykonawczymi do ustawy o
systemie oświaty. Powyższe uwarunkowania prawne wykluczają możliwość prowadzenia przez
stołówkę szkolną komercyjnej działalności gospodarczej, jak również dopuszczalność
funkcjonowania stołówek szkolnych w charakterze „instytucji mieszanej" - dajmy na instytucji
systemu oświatowego i systemu pomocy społecznej. Prowadzona przez szkołę stołówka nie
może więc gotować i wydawać posiłków „po kosztach własnych" na rzecz podopiecznych
gminnego ośrodka pomocy społecznej, czy prowadzonych przez gminę lub powiat domów
pomocy społecznej. Z dopuszczaniem w regulaminie do korzystania ze stołówki przez inne
osoby niż uczniowie, wiąże się również problem ustalenia zasad odpłatności za posiłek - o
czym dalej.
Forma prowadzenia stołówki w szkole samorządowej
W przypadku samorządów o uruchomieniu stołówki szkolnej decyduje dyrektor szkoły. Skoro
szkoła, zgodnie z art. 79 SysOśwU, może działać w formie jednostki budżetowej lub zakładu
3 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
budżetowego, zatem stołówka szkoły będącej jednostką lub zakładem budżetowym
funkcjonować będzie jako „działalność szkoły". Dodatkowo w przypadków szkół - jednostek
budżetowych stołówki mogą działać w formie wyodrębnionego ze szkoły
„gospodarstwa pomocniczego"
(z art. 26-27 FinansePublU). Do utworzenia gospodarstwa pomocniczego dyrektor szkoły musi
uzyskać „zgodę" ze strony organu wykonawczego samorządu (tj. wójta gminy, zarządu powiatu
lub zarządu województwa). Szkolne gospodarstwo pomocnicze, poza prowadzeniem stołówki
szkolnej, może również zajmować się inną działalnością odpłatną szkoły (np. działalnością
poligraficzną, odpłatnymi usługami oświatowymi, a także udostępnianiem pomieszczeń i
sprzętu szkoły na rzecz innych podmiotów).
Stołówki międzyszkolne
Co wymaga podkreślenia, przepis art. 67a. ust. 1 SysOśwU wiąże „stołówkę" z konkretną
szkołą, co wyklucza możliwość dalszego funkcjonowania znanych w dotychczasowej praktyce „
stołówek międzyszkolnych"
w postaci odrębnych od szkół jednostek, bądź zakładów budżetowych
. Z dniem 1 stycznia 2008 r. odpadnie również możliwość funkcjonowania „wspólnych stołówek"
dla kilku szkół, jako stołówki działającej w strukturach „jednostki obsługi
ekonomiczno-administracyjnej szkół" (z art. 5 ust. 9 SysOśwU).
W polu rozważań organu stanowiącego samorządu ustalającego regulamin korzystania ze
stołówki mieści się natomiast dopuszczanie do funkcjonowania sui generis „stołówki
międzyszkolnej", tyle że w strukturach jednostkowej szkoły samorządowej, z jakiej to stołówki,
zgodnie z „regulaminem", mogliby za ponoszoną opłatą korzystać uczniowie tych szkół
samorządowych, w których nie funkcjonują stołówki. W zasadzie przepis art. 67a. SysOśwU nie
spowoduje problemów dla istniejących i nowo tworzonych stołówek szkolnych w „zespołach
szkół" (z art. 62 SysOśwU) - czyli w strukturach zespalających w jeden organizm np. szkołę
4 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
podstawową i gimnazjum. (Dochody z opłat i koszty stołówki będą tutaj odpowiednio
„rozdzielane" między plan finansowy szkoły i plan finansowy gimnazjum, przez co „rozdział
80148" wystąpi w obydwu tych planach - o czym dalej).
Dochody i koszty funkcjonowania stołówki
W szkołach samorządowych, będących jednostkami budżetowymi, wpływy z opłat za
korzystanie z posiłków stołówki szkolnej będą, co do zasady, dochodami budżetu
odprowadzanymi (w ustalonych terminach) na rachunek dochodów budżetu samorządu. W
konsekwencji w wydatkach budżetu planowany będzie ogół kosztów funkcjonowania stołówek
szkolnych, które to koszty (jako limity wydatków) poprzez układ wykonawczy budżetu (z art. 186
FinansePubUst) „rozdzielone" zostaną na poszczególne szkoły (i stołówki), w wyniku czego
powstaną „plany finansowe szkół (jednostek budżetowych)" uwzględniające wydatki na
prowadzone przez nie stołówki.
Klasyfikacja budżetowa dochodów i wydatków
Do planowania i ewidencjonowania dochodów z opłat i wydatków szkoły na prowadzenie
stołówki posłuży (funkcjonujący od 1.1.2008 r.) rozdział 80148 - stołówki szkolne, jaki
występuje w
dziale 801 p/n Oświata i wychowanie.
Układ podziałek klasyfikacyjnych w całym
5 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
dziale 801
skłaniać powinien do wniosku, że
w
rozdziale 80148
należy wyszczególniać całość kosztów działalności stołówki szkolnej.
Obejmą one: (1) koszty tzw. „wsadu (produktów) do kotła", (2) wydatki na płace wraz z
pochodnymi osób zatrudnionych przy przygotowaniu i wydawaniu posiłków, a także (3) koszty
mediów - tj. wody, ścieków, prądu, gazu, odpadów oraz (4) inne wydatki, w tym koszty
sfinansowania zakupu składników majątkowych (w więc także środków trwałych) i wydatki na
sfinansowanie zamawianych na rzecz stołówki usług (np. usług remontowych i innych).
Zestawienie ww. wydatków budżetu z wpływami budżetu z tytułu opłat będzie obrazowało
wysokość ewentualnych „dopłat" do kosztów funkcjonowania stołówek szkolnych ponoszonych
z budżetu samorządu.
Dopłaty do gospodarstwa pomocniczego
W przypadku stołówki funkcjonującej w ramach gospodarstwa pomocniczego przy szkole
samorządowej
(jednostce budżetowej) opłaty
za posiłki będą przychodem gospodarstwa pomocniczego, z jakim bezpośrednio wiązany
będzie ogół kosztów działania stołówki. Na potrzeby dopłat z budżetu do gospodarstwa
pomocniczego konieczne będzie uprzednie podjęcie uchwały określające przedmiot (rodzaj
kosztu) i stawkę jednostkową tej dopłaty - jako parametru dotacji przedmiotowej z budżetu - w
formie uchwały organu stanowiącego samorządu z
art. 174 ust. 4 FinansePublU
. Dopiero na podstawie „uchwały o stawkach jednostkowych", w uchwale budżetowej organ
stanowiący samorządu ustala i zarazem udziela dotację dla konkretnego gospodarstwa
pomocniczego (z art. 174 ust. 3 i art. 184 ust. 1 pkt 11 FinansePublU). Wówczas wydatki
budżetu na ww. dotacje przedmiotowe planowane są pod
rozdziałem 80148.
6 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
Stołówka w zakładzie budżetowym
Należy jednocześnie zaznaczyć, że treść zapisu art. 67a. ust. 1 SysOśwU wyklucza
funkcjonowanie stołówki w formie odrębnego od szkoły zakładu budżetowego (w rozumieniu art.
24-25 FinansePublU). Jeśli szkoła (co jest w praktyce niezwykle rzadkie) funkcjonowałaby w
formie zakładu budżetowego, to wówczas, w odróżnieniu od ogólnych przepisów o zakładach
budżetowych, szkoła (zakład budżetowy) otrzymywałaby z budżetu dotację podmiotową
(na zadania oświatowe) z art. 79 ust. 1a w zw. z art. 5a. ust. 2 SysOśwU
.O
wykorzystaniu dotacji podmiotowej, w tym na dofinansowanie działalności stołówki szkolnej,
decyduje dyrektor szkoły samorządowej będącej zakładem budżetowym.
Prowadzenie przez osoby trzecie usług gastronomicznych na terenie szkoły
Należy w tym miejscu podkreślić, że kompetencje organu prowadzącego szkołę z art. 67a.
SysOśwU nie dotyczą możliwości ingerowania metodami administracyjnymi w
prowadzoną przez „osoby trzecie" na terenie szkoły działalność gospodarczą z zakresu
sprzedaży gotowych środków żywności lub świadczenie usług gastronomicznych
. Chodzi tutaj o działalność komercyjną podmiotów, które na podstawie umowy z dyrektorem
szkoły (w granicach jego kompetencji) uzyskały prawo do świadczenia usług gastronomicznych
w pomieszczeniach szkoły.
7 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
W przypadku samorządów oddanie tym podmiotom pomieszczeń szkoły dokonuje się na
zasadach z ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261,
poz. 2603; z póżn. zm.). Fakt świadczenia przez nie tego rodzaju usług na rzecz osób
przebywających na terenie szkoły nie upoważnia organu stanowiącego samorządu do ich
reglamentowania, zarówno odnośnie zasad ich świadczenia, jak i ustalania wysokości ceny za
nie - w uchwałach z art. 67a. SysOśwU. Powołany przepis dotyczy zatem wyłącznie stołówek
prowadzonych przez szkołę, nie zaś działalności gastronomicznej prowadzonej na terenie
szkoły przez podmioty trzecie. Tym bardziej przeciw próbom rozciągania przepisu art. 67a.
SysOśwU na działalność gastronomiczną prowadzoną w szkole przez osoby trzecie przemawia
brak jakiegokolwiek instrumentu kompensującego takim podmiotom całość kosztów
przygotowania posiłku wydawanego uczniowi, który zgodnie z ustawą, za posiłek w stołówce
szkolnej ponosi jedynie koszty „wsadu do kotła".
Zakup przez szkołę usługi cateringowej
Od tego rodzaju sytuacji należy odróżniać rozwiązanie organizacyjne w zakresie prowadzenia
stołówki szkolnej w formie zakupywania bezpośrednio przez szkołę usługi gastronomicznej
(cateringu) od podmiotu prywatnego, a następnie dalszego odsprzedawania posiłku przez
szkołę uczniom na zasadach i za odpłatnością ustaloną w trybie art. 67a. SysOśwU. Podmiot
komercyjny w cenie usługi sprzedawanej szkole ujmowałby całość swoich kosztów (w tym
koszty mediów i koszty korzystania z pomieszczeń szkoły), natomiast szkoła ze środków
budżetu pokrywałaby cenę usługi. Przy tym założeniu opłaty od uczniów wpływałyby na
rachunek szkoły, nie zaś do podmiotu wydającego posiłki.
Opłaty za posiłek
8 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
Zgodnie z art. 67a. ust. 2 (zdanie 2) SysOśwU, o wysokości opłaty za posiłek w stołówce
szkolnej, czyli stołówce działającej w strukturze szkoły, decyduje organ prowadzący szkołę. W
przypadku samorządów ustalenia tego rodzaju winny przyjąć formę uchwały rady gminy, rady
powiatu i sejmiku województwa. Co wymaga podkreślenia, organ prowadzący szkołę przy
ustalaniu opłaty za posiłek pobieranej od określonej grupy konsumentów nie może ograniczać
się do sformułowania „zasad" (aby dajmy na to cedować kompetencje do ustalania właściwych
opłat na dyrektorów szkół) ale musi w sposób bezpośredni określić kwotę opłaty.
Kiedy wolno dopłacać do ceny posiłku
Nazwanie w ustawie należności za posiłek „opłatą" świadczyć powinno o możliwości
pokrywania z budżetu organu prowadzącego szkołę takich kosztów posiłku, których nie
kompensuje uiszczana opłata. Według ust. 3 art. 67a. SysOśwU opłata ponoszona przez ucznia
nie obejmuje całości kosztów przygotowania posiłku, gdyż nie wlicza się do niej wynagrodzeń
pracowniczych (wraz z pochodnymi) ani kosztów utrzymania stołówki. Stąd ustalona opłata
pobierana od ucznia nie może przekroczyć kosztów tzw. „wsadu (produktów) do kotła" - czyli
może być „równa", albo „niższa". O ile nie należy wykluczać możliwości, żeby organ
prowadzący szkołę, w regulaminie (zasadach) korzystania ze stołówki dopuścił również do
spożywania posiłków przez inne osoby niż uczniowie (tj. przez nauczycieli i innych pracowników
szkoły), o tyle problemowe stanie się rozstrzygnięcie kwestii prawnej:
czy należność za posiłek ponoszona przez osobę nie będącą uczniem jest „ceną" czy „opłatą"?
9 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
Przyjęcie, że pojęcie opłata zastosowane w przepisie art. 67a. ust. 2 SysOśwU dotyczy
wyłącznie należności pobieranej od uczniów, wykluczałoby możliwość decydowania przez
organ prowadzący szkołę o „cenie" za posiłki sprzedawane nauczycielom i innym pracownikom.
Zastosowanie z kolei interpretacji odmiennej oznaczałoby, że organ prowadzący szkołę
decydowałby również o należności, w postaci „opłaty" ponoszonej za posiłek spożywany w
stołówce przez nauczyciela i innego pracownika szkoły. Konsekwencją takiego poglądu byłoby
dopuszczanie do tego, żeby opłata nie odpowiadała „cenie", a co za tym idzie, dopuszczanie
„dopłaty" z budżetu na rzecz stołówki ponoszonej niejako „w zastępstwie" osoby nie będącej
uczniem.
Wydaje się, że rozwiązanie powyższych kwestii interpretacyjnych przyniesie przyszłe
orzecznictwo organów nadzoru nad samorządem i ewentualne orzecznictwo organów
podatkowych, które z „dopłatą" do posiłku wydawanego nauczycielom i pracownikom może
wiązać opodatkowanie pozyskanej w ten sposób korzyści majątkowej. Problem powyższy nie
wystąpi wówczas, gdy w regulaminie korzystania ze stołówki założy się, że uczeń płaci „opłatę",
zaś nauczyciel (i inny pracownik) ponosi pełne koszty posiłku, a zatem płaci „cenę" ustaloną
przez stołówkę.
Zwolnienie z opłaty za posiłek
Do wyłącznej właściwości organu prowadzącego szkołę należy rozstrzyganie o zwolnieniu
ucznia (lub rodzica) z obowiązku uiszczenia opłaty za posiłek lub o częściowym zwolnieniu z tej
opłaty - na podstawie art. 67a. ust. 4 SysOśwU. Przesłankami uzasadniającymi zwolnienie z
opłaty lub z części opłaty jest „szczególnie trudna sytuacja materialna rodziny", albo
„szczególnie uzasadniona sytuacja losowa".
O ile ustalenia dotyczące zasad (regulaminu) korzystania ze stołówki szkolnej i podejmowane
przez organ prowadzący szkołę ustalenia o wysokości opłat za korzystanie z posiłków - mają
charakter regulacji ogólnych, o tyle uznaniowe decyzje z art. 67a. ust. 4 SysOśwU dotyczą już
spraw indywidualnych i konkretnych. Z praktycznego punktu widzenia zasadne wydaje się
10 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
twierdzenie, że ilość tego rodzaju spraw indywidualnych, jakie mogą trafiać do organu
prowadzącego szkołę będzie go skłaniać do poszukiwania rozwiązań prawnych
umożliwiających scedowanie decyzji na dyrektorów szkół. W przypadku szkół prowadzonych
przez podmioty prywatne możliwe wydaje się tutaj zastosowanie cywilnoprawnej konstrukcji
„pełnomocnictwa" (z art. 96 i art. 98-109 Kodeksu cywilnego).
Konstrukcją „pełnomocnictwa" nie można jednak posłużyć się w przypadku szkół
samorządowych, gdzie tego rodzaju decyzje indywidualne zastrzeżone są do wyłącznej
właściwości rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa. Tak rozumianych kompetencji
uchwałodawczych z art. 67a. ust. 4 SysOśwU nie da się scedować na organ wykonawczy
samorządu, ani na dyrektorów poszczególnych szkół. (Pojawią się być może próby obejścia
problemu drogą zapisania „zwolnień" w uchwałach regulujących „zasady korzystania z posiłków
w stołówce" z art. 67a. ust. 2 SysOśwU, aby tą drogą przyjmować „opłatę zerową"). Dlatego do
czasu ewentualnej nowelizacji ww. przepisu, o całkowitym lub częściowym zwolnieniu ucznia
(rodzica) z opłaty za posiłek będzie musiał każdorazowo decydować w odrębnej uchwale organ
stanowiący samorządu, jako organ prowadzący szkołę.
Należy w zakończeniu zaznaczyć, że podobny problem z rozstrzyganiem ww. spraw
indywidualnych będzie miał również minister właściwy do spraw kultury ze względu na
sprawowanie funkcji organu prowadzącego podległe mu państwowe szkoły artystyczne. Być
może zalew ministerstwa tego rodzaju sprawami indywidualnymi, w podobnym stopniu jak
sytuacja w samorządach, przyczyni się do rychłej nowelizacji przepisu art. 67a. ust. 4
SysOśwU.
WNIOSEK
11 / 12
Wydatki budżetu samorządu na stołówki szkolne
Wpisany przez Wojciech Lachiewicz
Na potrzeby uruchomienia stołówek szkolnych lub kontynuacji takiej działalności w szkołach
samorządowych w roku 2008 - należy jednocześnie:
1. Dokonać analizy potrzeb i kosztów z uwzględnieniem możliwych form
organizacyjnych dla wykonywania zadań szkół z art. 67a. ust. 1 SysOśwU
;
2. Podjąć uchwałę (uchwały) w sprawie zasad korzystania ze stołówki szkolnej i
ustalenia wysokości opłat za wydawane posiłki
;
3. Uwzględnić funkcjonowanie stołówek szkolnych w uchwale budżetowej na rok
2008
drogą:
- zaplanowania w rozdziale 80148 dochodów budżetu z opłat i wydatków na pokrycie
całości kosztów stołówek w szkołach będących jednostkami budżetowymi, albo
- ustalenia w uchwale budżetowej kwoty dotacji przedmiotowej udzielanej stołówce
prowadzonej w ramach gospodarstwa pomocniczego przy szkole (jednostce budżetowej) i
zaplanowania na nią środków w wydatkach budżetu w rozdziale 80148; albo
- uwzględnienia kosztów funkcjonowania stołówki szkolnej przy planowaniu kwoty dotacji
podmiotowej dla szkoły prowadzonej w formie zakładu budżetowego (w tym „rozdziale" działu
801, który jest właściwy dla rodzaju i typu szkoły);
- Uwzględnić „wydatki szkół samorządowych z tytułu prowadzenia stołówek" przy
szacowaniu w budżecie na rok 2008 kwoty
dotacji podmiotowych należnych od
samorządu na rzecz szkół publicznych prowadzonych przez osoby prywatne
z art. 80 ust. 3 SysOśwU
i szkół niepublicznych
z art. 90 ust. 3 SysOśwU.
12 / 12