Tytuł: Badania penetracyjne
Transkrypt
Tytuł: Badania penetracyjne
Tytuł: Badania wizualne odlewów Opracował: Janusz Czuchryj, Łukasz Rawicki Rok wydania: 2015 Wydawca: Instytut Spawalnictwa Liczba stron: 73 Format: B5 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE..................................................................................................................................5 2. CHARAKTERYSTYKA ODLEWÓW.....................................................................................................6 3. PODZIAŁ I TERMINOLOGIA WAD (NIEZGODNOŚCI) ODLEWÓW WYKRYWANYCH METODĄ WIZUALNĄ.........................................................................................................................................12 4. BADANIE STANU POWIERZCHNI ODLEWÓW.................................................................................24 4.1. Określenia, parametry i klasyfikacja chropowatości powierzchni....................................................24 4.2. Wzorce wzrokowo - dotykowe.....................................................................................................27 4.2.1.Wzorce BNIF Nr 359............................................................................................................27 4.2.2.Wzorce SCRATA ASTMA 802 Shorter set...........................................................................33 4.3. Badanie stanu powierzchni odlewów według wymagań normy PN-EN 1370..............................35 4.3.1.Badanie chropowatości powierzchni odlewów za pomocą wzorców wzrokowo – dotykowych……………………..………………………………………………….36 4.3.2.Badanie chropowatości powierzchni odlewów za pomocą przyrządów dotykowych i bezdotykowych..................................................................................................................38 4.3.3.Badania wizualne nieciągłości powierzchniowych..............................................................38 4.3.4.Dokumentowanie wyników badań.......................................................................................41 5. PRZYKŁADY ĆWICZENIOWE Z BADAŃ WIZUALNYCH ODLEWÓW.............................................41 6. LITERATURA.....................................................................................................................................73 7. WYKAZ NORM WYKORZYSTANYCH..............................................................................................73 Instytut Spawalnictwa materiały szkoleniowe WPROWADZENIE W normie PN-EN ISO 9001 zdefiniowano pojęcie specjalnych procesów produkcyjnych. Zalicza się do nich takie sposoby wytwarzania, których wynik nie może być w pełni sprawdzony przez kontrolę lub badania wyrobu oraz gdzie niedostatki przebiegu procesu wytwarzania mogą się ujawnić dopiero podczas jego eksploatacji. Wynika stąd, że procesy specjalne powinny być zawsze realizowane przez wykwalifikowany personel, natomiast parametry procesów permanentnie nadzorowane i monitorowane. Do specjalnych procesów wytwórczych zaliczono, między innymi, odlewanie (rys.1) [1]. PROCESY SPECJALNE SPAWANIE ODLEWANIE KUCIE Rys.1 Przykłady specjalnych procesów spawalniczych Odstępstwa od prawidłowej technologii odlewania mogą być przyczyną powstawania w wykonywanych wyrobach niezgodności (wad) odlewniczych. Obecność niezgodności w wyrobach powoduje z reguły obniżenie ich trwałości eksploatacyjnej. W wielu przypadkach niezgodności mogą być przyczyną poważnych awarii i dużych strat materialnych. Z tego powodu zarówno ilość jak i wielkość niezgodności w wykonywanych konstrukcjach powinna być możliwie najmniejsza. Do wykrywania oraz określania niezgodności odlewniczych stosuje się różne metody badań nieniszczących. Jednak metodę podstawową, stosowaną obowiązkowo, stanowią badania wizualne. Z tego powodu opracowano niniejszy podręcznik (poradnik), którego zawartość powinna ułatwić czytelnikowi przyswojenie informacji koniecznych do realizacji tych badań. Podręcznik stanowi uzupełnienie opracowania [2] w zakresie oceny jakości odlewów na podstawie badan wizualnych i jest przeznaczony dla operatorów badań wizualnych oraz inspektorów spawalniczych. Jako literatura uzupełniająca może być również wykorzystany podczas szkoleń międzynarodowych lub europejskich inżynierów i technologów spawalników. W opracowaniu podano charakterystykę odlewów i niezgodności w nich występujących, opisano stosowane do określania chropowatości powierzchni odlewów wzorce wzrokowo – dotykowe oraz dotykowe i bezdotykowe przyrządy, określono zasady badania chropowatości za pomocą tych środków. Opisano i podano zasady klasyfikacji niezgodności powierzchniowych odlewów za pomocą wymiarowania i wzorców do odlewów żeliwnych oraz staliwnych. W odrębnych rozdziałach określono sposób dokumentowania uzyskanych wyników badań oraz przykłady ćwiczeniowe z badań wizualnych odlewów. Dostęp do materiałów źródłowych opracowania zapewnia wykaz literatury i wykaz wykorzystanych norm. Strona 2 z 2