Wspomnienie o prof. zw. dr. hab. Januszu Borkowskim

WSPOMNIENIE
Wspomnienie
o prof. zw. dr. hab. Januszu Borkowskim
Wybitny uczony, wielki przyjaciel, wspomnienia o Nim nie można ograniczyć wyłącznie do jednej oficjalnej strony życia – życia
zawodowego. To właśnie bogactwo wszechstronności zapewnia mu trwałe miejsce w pamięci tych, którzy mieli zaszczyt należeć
do przyjaciół, współpracowników i uczniów
Profesora.
Profesor zw. dr hab. Janusz Borkowski, syn nauczycieli – Antoniego Borkowskiego i Marianny
Woźniak – urodził się 7 sierpnia 1934 r. w Łodzi, z którą
pozostał związany przez lata
życia zawodowego i osobistego. W 1941 r. podjął
naukę w szkole podstawowej, w 1948 r. zaś w szkole średniej w Łodzi. Maturę
uzyskał w 1952 r. i w tym roku
też został przyjęty na studia
na Wydziale Prawa Uniwersytetu
Łódzkiego, które ukończył w roku
1956. Z dniem 1 września 1956 r. podjął
pracę na stanowisku asystenta w Katedrze Prawa Administracyjnego. W 1961 r. został starszym asystentem, a po nadaniu mu uchwałą Rady
Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego z 17
stycznia 1964 r. stopnia naukowego doktora nauk
prawnych powołano go na stanowisko adiunkta.
W roku akademickim 1966/67 odbył roczne studia podyplomowe w Centre Europèen
Universitaire w Nance we Francji, zakończone
96
nr 1/2012
Jurysdykcja Podatkowa
– po złożeniu wszystkich egzaminów i przygotowaniu pracy dyplomowej – dyplomem
wyższych studiów europejskich. Na podstawie uchwały Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego z 30
stycznia 1970 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych w zakresie prawa administracyjnego. W 1970 r.
został mianowany na stanowisko
docenta w Katedrze Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, a w 1972 r.
objął kierownictwo zorganizowanego przez siebie
Zakładu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego. Tytuł naukowy
profesora nadzwyczajnego nadano mu w 1976 r.,
natomiast w 1983 r. uzyskał
tytuł profesora zwyczajnego.
Od 1981 r. do 2002 r. kierował
nowo utworzoną Katedrą Postępowania Administracyjnego.
W dorobku naukowym tego wybitnego
uczonego należy wyróżnić trzy obszary.
Po pierwsze, wielki, niekwestionowany
dorobek naukowy. Profesor Janusz Borkowski
należał do grona najwybitniejszych przedstawicieli prawa administracyjnego. Był twórcą
wielu koncepcji instytucji prawnych prawa
administracyjnego, której myśl teoretyczna
stała się podstawą normatywnych rozwiązań.
WSPOMNIENIE
Jego koncepcje wywierały i wywierają wpływ
na rozwój doktryny prawa administracyjnego.
Należał do wąskiego kręgu uczonych, którym
powierzono opracowanie fundamentalnego
dzieła polskiej myśli i doktryny prawa administracyjnego – Systemu prawa administracyjnego.
Twórczość naukowa prof. zw. dr. hab. Janusza
Borkowskiego obejmowała szeroki zakres –
od wypracowania ujęć teoretycznych podstawowych pojęć do badań dogmatycznych.
Twórczość naukowa obejmuje nie tylko szerokie pole badawcze od koncepcji ustrojowych
po koncepcje procesowe, ale też różna jest pod
względem formy: od monografii, podręczników
akademickich, komentarzy, studiów, artykułów,
po glosy i opracowania publicystyczne. W swoim dorobku ma blisko 300 pozycji publikacji
naukowych. Warte podkreślenia jest też zainteresowanie problematyką prawa podatkowego, które znalazło wyraz we współautorstwie
Komentarza Ordynacja podatkowa oraz czynnym
udziale w życiu naukowym przez uczestnictwo
w seminariach organizowanych przez Centrum
Dokumentacji i Studiów Podatkowych.
Drugi obszar dorobku naukowego to udział
w tworzeniu regulacji prawnej. Profesor zw.
dr hab. Janusz Borkowski należał do grona
uczonych, którzy byli twórcami koncepcji
sądownictwa administracyjnego, reaktywowanego w polskim porządku prawnym w 1980 r.
To udział w nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego i opracowaniu ustawy
o Naczelnym Sądzie Administracyjnym dały
podstawy do współczesnego kształtu odpowiadającemu standardom Unii Europejskiej
postępowania administracyjnego. Należał też
do grona uczonych przygotowujących reformę
sądownictwa administracyjnego w 2002 r. Nie
można również zapominać o udziale w pracach
reaktywowania w polskim porządku prawnym
samorządu terytorialnego, przy podkreśle-
niu w tych rozwiązaniach prawnych zasady
dwuinstancyjności, której zagwarantowanie
w systemie zdecentralizowanym samorządu
terytorialnego dało podwaliny instytucji szczególnego organu odwoławczego – Samorządowych Kolegiów Odwoławczych. Był również
wieloletnim członkiem Rady Legislacyjnej (lata
1980–1990).
Trzeci obszar życia naukowego to kształcenie kadry naukowej. Ten dorobek to usamodzielnienie trzech profesorów w Katedrze
Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, dorobek w kształceniu i usamodzielnieniu naukowym pracowników Wydziału Prawa
Uniwersytetu Łódzkiego oraz pracowników
naukowych innych uniwersytetów w Polsce.
Trudno zliczyć liczbę opracowanych recenzji
doktoratów, habilitacji, recenzji w procedurze
nadawania tytułu naukowego. Ceniony, o dużym autorytecie, nauczyciel akademicki wielu pokoleń prawników, aktywny do ostatnich
chwil życia. Ten obszar życia zawodowego
należy uzupełnić o doświadczenie zawodowe
sędziego. Profesor Janusz Borkowski w latach
1990–1993 zajmował stanowisko sędziego SN,
z którego zrezygnował dla wykonywania funkcji sędziego NSA (1993–2000), którą pełnił
do czasu przejścia w stan spoczynku.
Olbrzymi dorobek naukowy, wszechstronny, trwały, był doceniony wielokrotnymi wyróżnieniami i odznaczeniami, w tym Krzyżem
Komandorskim Odrodzenia Polski w roku 2000
oraz Krzyżem Komandorskim Odrodzenia
Polski z Gwiazdą w 2005 r. Tak wielki dorobek naukowy był podstawą budującą autorytet i zaufanie środowiska. Wyraz temu dano,
wybierając prof. zwyczajnego dr. hab. Janusza
Borkowskiego do Komitetu Nauk Prawnych
Polskiej Akademii Nauk, Centralnej Komisji
do Spraw Stopni i Tytułów, Państwowej Komisji Akredytacyjnej.
Jurysdykcja Podatkowa
nr 1/2012
97
WSPOMNIENIE
Ten bogaty dorobek życia zawodowego
był tylko jednym z ważkich, ale niewyłącznych
osiągnięć życiowych. Ważne miejsce w życiu
Profesora zajmowała rodzina. Do ostatnich
chwil życia opiekował się swoją matką. Ten
ścisły związek z rodziną znalazł wyraz w wydaniu wspomnień matki z czasów młodości.
Wspomnienia wydał własnym kosztem, a następnie z wielką radością obdarowywał przyjaciół. Z wielką dumą przeżywał sukcesy syna
Adama oraz pierwsze doświadczenia życiowe
wnuka Roberta. Z dumą podkreślał, że należy
do Klubu Dziadków.
Warte podkreślenia jest to, że Profesor
nie zapominał o zasługach naukowych Kolegów i Przyjaciół. Nie pozostawał bezczynny
w uczczeniu jubileuszów naukowych, znajdując czas zarówno na przygotowanie artykułów
do wielu ksiąg jubileuszowych, jak i uczestnicząc czynnie w samych uroczystościach
jubileuszowych.
Nie izolował się od życia naukowego
„konferencyjnego”, biorąc udział czynnie
w konferencjach naukowych od pierwszych
98
nr 1/2012
Jurysdykcja Podatkowa
organizowanych w latach 50. XX w. do ostatniego Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania
Administracyjnego w Kazimierzu w 2010 r.,
na którym wygłosił referat podstawowy dla
koncepcji współzależności nauk. Życie konferencyjne to nie tylko dyskusja naukowa, ale
też wieczorne spotkania, na których zawsze był
duszą towarzystwa z nieocenionym talentem
snucia opowieści z różnych epok, niekończących się zasobów dowcipów i kawałów oraz
niestrudzonym tancerzem.
Nie można bagatelizować Jego umiejętności „różnych” – od konserwacji obrazów
po naprawę zegarów. Zawsze otwarty na nowe
wyzwania. Do jego zakresu zainteresowań należała fotografia, którą z zamiłowaniem uprawiał.
Fascynowały go także nauki ścisłe, literatura,
historia. Zawsze skory do pomocy w troskach
życia codziennego i zawodowego.
Pozostanie zawsze w naszej pamięci jako
wielki uczony oraz niezawodny i wielki przyjaciel całego środowiska naukowego.
Prof. dr hab. Barbara Adamiak