przyroda kl. 5 - kryteria oceniania
Transkrypt
przyroda kl. 5 - kryteria oceniania
KRYTERIA OCENIANIA UCZNIÓW W KLASIE V OPRACOWANE NA PODSTAWIE PROGRAMU NAUCZANIA PRZYRODY DKW – 4014-241/99 DOPUSZCZAJĄCĄ Opowiadasz swoje przeżycia z wakacji związane z przyrodą. Określasz swoje słabe i mocne strony. Projektujesz swoje miejsce nauki. Wymieniasz zasady skutecznego uczenia się. Wymieniasz warunki koncentracji. Wymieniasz kierunki główne i pośrednie na widnokręgu oraz ich oznaczenia międzynarodowe. Opisujesz sposoby pomiaru odległości w terenie. Wymieniasz składniki pogody. Przestrzegasz zasad zachowania się w czasie burzy. Wyróżniasz klimatyczne cztery pory roku. Rozpoznajesz symbole stosowane na mapach pogody. Odczytujesz z wykresu najniższe i najwyższe temperatury i opady. Rozróżniasz i nazywasz przyrządy pomiarowe znajdujące się na stacji meteorologicznej. Wymieniasz 5 wynalazków mających istotne znaczenie dla Ciebie samego. Czytasz instrukcję obsługi ze zrozumieniem. Wyjaśniasz zasady bezpiecznego wykonywania doświadczeń („Regulamin młodego przyrodnika”). Podajesz przykłady osadów powstających w naszych domach. Podajesz przykłady mieszanin z najbliższego otoczenia. Wymieniasz nazwiska poznanych odkrywców. Wymieniasz planety Układu Słonecznego. Wymieniasz daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku. WYMAGANE WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ Określasz zasady pracy na lekcjach Ustalasz związki między sytuacjami z wakacji przyrody. a wiadomościami uzyskanymi na lekcjach Rozumiesz potrzebę planowania czasu przyrody. zgodnie z rytmem intelektualnym. Wskazujesz najlepsze pory dnia na naukę. Wykonujesz ćwiczenia integrujące Stosujesz zasady koncentracji w czasie nauki. pracę mózgu. Stosujesz sposoby skutecznego uczenia się Określasz za pomocą testu w praktyce. psychologicznego dominujący rodzaj Określasz kierunki różnych obiektów w stosunku swojej wyobraźni. do innych, na podstawie planów i map. Opisujesz sposoby wyznaczania Wyjaśniasz zmiany długości cienia w ciągu roku. kierunków w terenie. Stosujesz zasady prawidłowego odczytywania Mierzysz krokami odległość w terenie. temperatury powietrza z termometru. Opisujesz Rozpoznajesz i nazywasz przyrządy charakterystyczne cechy pór roku na podstawie do pomiaru składników pogody. tekstu źródłowego i własnych obserwacji. Analizujesz wykresy klimatyczne Wyjaśniasz na podstawie dostępnych źródeł (najwyższe, najniższe wartości pojęcia: meteorologia, mapa pogody, synoptyk, temperatur, opadów). prognoza pogody. Wyjaśniasz znaczenie obserwacji Układasz prognozę pogody na podstawie mapy pogody i jej prognozowania w życiu synoptycznej dla swojego województwa. człowieka. Samodzielnie wykonujesz pomiary niektórych Wyjaśniasz znaczenie stacji składników pogody (temp. powietrza, kierunek meteorologicznych. wiatru, ciśnienie atmosferyczne, wielkość Podajesz przykłady wzorów zachmurzenia, rodzaj opadów). zaczerpniętych z przyrody przez Opisujesz cechy jakimi charakteryzuje się osoba odkrywców. twórcza. Obsługujesz dowolne urządzenie Klasyfikujesz wynalazki wg roku zgodnie z instrukcją. skonstruowania. Określasz podstawowe właściwości Opisujesz elementy zawarte w instrukcji. badanych substancji (stan skupienia i Dokonujesz podziału substancji na proste barwę). i złożone popartego przykładami. Opisujesz sposoby usuwania kamienia Opisujesz sposoby usuwania innych osadów kotłowego z czajnika. spotykanych w naszych domach. Opisujesz zachowanie się niektórych Dokonujesz podziału substancji na mieszaniny substancji w wodzie (sól, cukier, olej, jednorodne i niejednorodne podając ich przykłady piasek, kreda). z najbliższego otoczenia Przyporządkowujesz odkrycia do Wypełniasz prawidłowo „kartkę z życiorysu” nazwisk Odkrywców. korzystając z tekstu źródłowego. Opisujesz skutki ruchu obrotowego Opisujesz skutki ruchu obiegowego Ziemi. (wirowego) Ziemi. Czytasz ze zrozumieniem tekst źródłowy Określasz co to są gwiazdozbiory. i prawidłowo wypełniasz tabelę. Wyjaśniasz pojęcia związane ze wszechświatem (planeta, gwiazda, Słońce, Księżyc). 1 BARDZO DOBRĄ Zapraszasz do zwiedzania ciekawych miejsc. Opisujesz funkcje półkul mózgowych. Stosujesz ćwiczenia integrujące pracę mózgu. Zapamiętujesz ciągi 10 - 15 wyrazów. Orientujesz mapę, plan z użyciem kompasu. Wskazujesz zależności pomiędzy długością cienia a wysokością obiektu. Przyporządkowujesz elementom pogody jednostki pomiaru (0C, hPa, mmHg, mm). Obliczasz amplitudę temperatury powietrza. Sporządzasz prawidłowo wykres temperatury powietrza i opadów oraz analizujesz go. Określasz cel gromadzenia danych meteorologicznych. Analizujesz, co skłoniło ludzi do niektórych odkryć. Oceniasz pozytywny i negatywny wpływ postępu technologicznego (niektórych wynalazków) na życie ludzi. Układasz własną instrukcję do wymyślonego urządzenia, czynności. Wyjaśniasz różnice między substancjami prostymi a złożonymi. Określasz warunki powstawania korozji. Wskazujesz sposoby rozdzielenia składników mieszanin. Przyporządkowujesz daty do poznanych odkryć. Wskazujesz na mapie świata trasy podróży geograficznych K. Kolumba. Opisujesz cechy charakterystyczne 2 – 3 ciał niebieskich. CELUJĄCĄ Wyjaśniasz cel uczenia się. Orientujesz mapę, plan bez użycia kompasu. Określasz odległości „na oko” i szacujesz wysokości. Rozpoznajesz podstawowe rodzaje chmur i określasz jaką pogodę zapowiadają (cirrusy, cumulonimbusy, cumulusy). Wyjaśniasz znaczenie mikroklimatu dla człowieka. Prowadzisz systematyczne obserwacje pogody, zapisując jej wyniki przy pomocy poznanych symboli. Wyjaśniasz znaczenie pojęcia: stacja meteorologiczna. Wykorzystujesz informacje do formułowania wniosków. Wykonujesz samodzielnie doświadczenia zgodnie z podaną instrukcją. Wykonujesz samodzielnie doświadczenia zgodnie z instrukcją i formułujesz prawidłowe wnioski. Uzasadniasz dlaczego ludzie dokonują nowych odkryć. DOPUSZCZAJĄCĄ Wymieniasz kilka podstawowych środków do utrzymania higieny osobistej. Wymieniasz kilka przykładów rozwijania zainteresowań i hobby. Wymieniasz 2 – 3 sytuacje, które są przyczyną Twojego stresu. Wymieniasz nazwy 4 podstawowych zbóż. Wymieniasz kilka rodzajów chleba. Wymieniasz miejsca spożywania posiłków. Wymieniasz osoby i zawody związane z przygotowywaniem posiłków. Wymieniasz 3 zasady prawidłowego zachowania się przy stole. Wymieniasz przyczyny chorób człowieka uwzględniając podział na naturalne i cywilizacyjne. Dostrzegasz różnice między ludźmi. Odczytujesz z mapy Polski województwa o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia. Dokonujesz pomiaru długości i szerokości klasy. Wymieniasz przykłady zwierząt żyjących stadnie i w pojedynkę. Opisujesz uczucia towarzyszące podczas samotnego przebywania w domu. Podajesz cechy położenia Polski na mapie Europy. Wskazujesz na mapie politycznej Polskę i jej sąsiadów. Wyliczasz czynniki, od których zależy poziom życia ludzi. Określasz warunki widzenia przedmiotów. Czytasz ze zrozumieniem polecenia zawarte w kartach pracy. Rozpoznajesz 3 elementy budowy mikroskopu. Wymieniasz zasady wykonywania preparatu świeżego. Odnajdujesz w różnych źródłach informacji hasło “gleba”. Wymieniasz i rozpoznajesz na rysunku (fotografiach) zwierzęta żyjące w glebie. Wymieniasz i rozpoznajesz na rysunku (fotografiach) zwierzęta żyjące w wodzie. Wymieniasz siły ciężkości i wyporu w wodzie. Wymieniasz kilka źródeł informacji porządkujących wiedzę o świecie. Wyjaśniasz pojęci biotopu i biocenozy. Wymieniasz przykłady drapieżników występujących w przyrodzie. Odczytujesz z planu miasta nazwę rzeki lub innego dużego zbiornika wodnego. WYMAGANE DOSTATECZNĄ Czytasz ze zrozumieniem pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety. Wskazujesz 2 – 3 okoliczności potęgujące stres. Rozpoznajesz w oparciu o rysunek i naturalne okazy 4 podstawowe zboża. Prezentujesz na co dzień zachowania świadczące o poszanowaniu chleba. Wymieniasz nazwy naczyń i innych przedmiotów używanych do prawidłowego nakrycia stołu. Określasz 3 – 4 warunki „udanego” posiłku (obiadu, kolacji). Wyjaśniasz na czym polega higiena pracy w szkole (wymieniasz 2 - 3 przykłady). Rozumiesz pojęcie tolerancji. Odczytujesz z mapy Polski z podręcznika nazwy miast o największej gęstości zaludnienia. Ustalasz 2 – 3 więzi łączące Cię z koleżanką, kolegą. Uzupełniasz schemat, podając przykłady więzi łączących ludzi. Wymieniasz państwa graniczące z Polską i ich stolice. Wyjaśniasz wpływ warunków przyrodniczych na życie ludzi. Wiesz, że światło rozchodzi się po liniach prostych. Rozumiesz pojęcie optyki. Wymieniasz zasady posługiwania się mikroskopem. Czytasz ze zrozumieniem polecenia zawarte w karcie pracy. Wymieniasz organizmy żyjące w glebie. Wymieniasz cechy budowy zewnętrznej przystosowujące poznane zwierzęta do życia w glebie. Wymieniasz organizmy żyjące w wodzie. Dokonujesz podziału dowolnych rzeczy, zjawisk, substancji. Podajesz przykłady biotopów i biocenozy. Wymieniasz cechy przystosowujące organizmy do życia w określonym ekosystemie. Wyjaśniasz na czym polega przystosowanie organizmów do drapieżnictwa. Podajesz przykłady pasożytów. Odczytujesz z planu miasta nazwę instytucji państwowych, kulturalnych i usługowych. WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI NA OCENĘ DOBRĄ BARDZO DOBRĄ Określasz przeznaczenie podstawowych Dostrzegasz różnice w dojrzewaniu dziewcząt środków i kosmetyków przeznaczonych do i chłopców. codziennej pielęgnacji. Rozpoznajesz oznaki dojrzałości płciowej. Określasz osoby, instytucje, które mogą Opisujesz objawy zaburzeń psychicznych pomóc Ci w trudnych sytuacjach. spowodowanych długotrwałym sterem Wymieniasz rodzaje produktów Wskazujesz na mapie rejony występowania pokarmowych otrzymywanych ze zbóż. zbóż uprawianych w Polsce. Opisujesz etapy produkcji chleba. Wyjaśniasz religijne, kulturowe i rzeczywiste Opisujesz charakterystyczne elementy znaczenia chleba. świątecznych stołów. Stosujesz zasady prawidłowego nakrywania do Rozpoznajesz sygnały umowne dotyczące stołu na podstawie rysunku. zakończenia posiłku np. w restauracji. Wyjaśniasz znaczenie pojęcia profilaktyki, Opisujesz zagrożenia naturalne i podając przykłady przeciwdziałania chorobom. cywilizacyjne – jakie choroby mogą one Projektujesz rozwiązania zmierzające do wywołać. akceptacji inności. Rozróżniasz przykłady nietolerancji we Obliczasz gęstość zaludnienia w kwadracie o współczesnym świecie. boku 1 m i w klasie. Opisujesz uciążliwości życia w rejonie Sporządzasz diagram słupkowy gęstości dużego zaludnienia. zaludnienia województw. Wyjaśniasz przyczyny dużej gęstości Przedstawiasz graficznie jeden dzień życia na zaludnienia. wyspie pełnej czarów, tajemnic. Określasz zalety życia ludzi w grupie (2 – 3 Opisujesz zachowania ludzi budzące zaufanie. przykłady). Wyjaśniasz pojęcia naród i państwo. Opisujesz właściwe zachowania dziecka Podajesz przykłady mniejszości narodowych i w domu podczas nieobecności rodziców grup etnicznych mieszkających w Polsce. i w czasie drogi do i ze szkoły. Oceniasz walory przyrodnicze swojej Rozpoznajesz na mapie konturowej miejscowości. Europy państwa sąsiadujące z Polską. Opisujesz zjawiska odbicia i załamania światła. Podajesz przykłady państw i narodów. Wykonujesz doświadczenia zgodnie z Porównujesz poziom życia ludzi w różnych instrukcją. rejonach Polski (niziny, góry). Formułujesz prawidłowo wnioski Określasz warunki powstawania cienia. z przeprowadzonych doświadczeń. Przeprowadzasz doświadczenia przy Ustawiasz ostrość obrazu w mikroskopie. niewielkiej pomocy nauczyciela. Wykonujesz prawidłowo rysunek Przygotowujesz mikroskop do pacy mikroskopowy zaobserwowanych komórek. (ustawiasz światło). Wyjaśniasz co to jest gleba. Wykonujesz preparat świeży. Ustalasz cechy wspólne zwierząt żyjących w Określasz warunki niezbędne do glebie. powstawania gleby (czynniki glebotwórcze). Ustalasz cechy wspólne zwierząt żyjących w Opisujesz znaczenie poznanych zwierząt wodzie. glebowych. Opisujesz sposoby przedstawiania informacji w Opisujesz znaczenie poznanych zwierząt różnych źródłach. wodnych. Podajesz przykłady ekosystemów z najbliższej Opisujesz znaczenie siły ciężkości i okolicy. wyporu. Wyjaśniasz pojęcie symbiozy. Określasz zasady podziału podanych Podajesz przykłady organizmów żyjących elementów przyrody. w symbiozie. Podajesz przykłady ekosystemów Opisujesz na czym polega konkurencja między naturalnych i sztucznych. gatunkami. Wyjaśniasz istotę pasożytnictwa. Dostrzegasz wady i zalety życia w dużym Wymieniasz rodzaje zieleni w mieście. mieście. Wymieniasz cechy rozwiązań komunikacyjnych w mieście. 2 CELUJĄCĄ Stosujesz techniki zmniejszające stres. Wyjaśniasz pojęcia: zboża jare i ozime. Wyjaśniasz potoczne powiedzenia związane z chlebem. Rozpoznajesz sztućce stosowane do różnych potraw. Projektujesz szkołę przystosowaną dla uczniów niepełnosprawnych. Uzasadniasz potrzebę bycia tolerancyjnym we współczesnym świecie. Odczytujesz z rocznika statystycznego liczbę ludności świata, Europy i Polski. Przedstawiasz w formie komiksu 2 – 3 zabawy grupowe. Wyjaśniasz pojęcia: mniejszość narodowa, grupa etniczna. Wskazujesz na mapie sąsiadów o powierzchni mniejszej i większej od Polski. Wykonujesz proste przyrządy optyczne (peryskop, kalejdoskop). Wyjaśniasz zjawisko załamania i odbicia światła. Wyjaśniasz korzyści dla człowieka wynikające z symbiozy. Opisujesz Stare Miasto swojego miasta wojewódzkiego (zabytki, legendy, współczesne znaczenie). DOPUSZCZAJĄCĄ Wymieniasz nazwy zwierząt spotykanych w miastach. Opisujesz sposoby rozprzestrzeniania się roślin i zwierząt. Opisujesz budowę zewnętrzną rośliny. Rozpoznajesz na modelu pagórka elementy jego budowy. Przyporządkowujesz barwy na mapie hipsometrycznej poszczególnym formom ukształtowania terenu (niziny, wyżyny, góry). Wymieniasz 2- 3 nazwy pasów ukształtowania powierzchni Polski. Wymieniasz nazwę pasa, w którym mieszkasz. Podajesz przykłady zwierząt i roślin żyjących w Bałtyku. Wymieniasz zasady obowiązujące w parkach narodowych. Wskazujesz na mapie Polski Puszczę Kampinoską. Wymieniasz miejsca występowania mchów Opisujesz położenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. Wymieniasz miejsca występowania paproci. Wskazujesz na mapie Wyżynę Krakowsko – Częstochowską i Ojcowski Park Narodowy. Wskazujesz na mapie Tatry oraz najwyższy szczyt w Polsce. Wskazujesz na mapie TPN. Wymieniasz charakterystyczne rośliny i zwierzęta chronione żyjące w TPN. I wersja Wymieniasz dawne stolice Polski. II wersja Wymieniasz dawne stolice Polski. Podajesz przykłady ruchów wykonywanych w codziennym życiu. Wymieniasz sposoby wprawiania ciał w ruch. WYMAGANE WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ BARDZO DOBRĄ Podajesz przykłady ekosystemów Rozpoznajesz pospolite gatunki drzew Opisujesz znaczenie zieleni w mieście. miejskich. w najbliższej okolicy. Analizujesz samodzielnie tekst źródłowy oraz Opisujesz 3 – 4 cechy budowy Przyporządkowujesz 3 - 4 nazwy zwierząt ustalasz prawidłowe wnioski. ułatwiające rozsiewanie się roślin. do miejsca pochodzenia. Wymieniasz wartości odżywcze roślin. Wymieniasz części jadalne Opisujesz sposoby wykorzystania Wykonujesz w oparciu o rysunek poziomicowy pospolitych roślin uprawnych. poznanych zwierząt przez człowieka. profil pagórka. Wykonujesz rysunek poziomicowy Przyporządkowujesz nazwy roślin Wyjaśniasz na podstawie rysunku wysokość pagórka. uprawnych do ich części jadalnych. względną i bezwzględną. z modelu wykonanego w domu. Rozpoznajesz na rysunku poziomicowym Obliczasz na podstawie mapy poziomicowej Odczytujesz z rysunku wysokość zbocza strome i łagodne. wysokość względną i odczytujesz wysokość bezwzględną. Odczytujesz z mapy hipsometrycznej bezwzględną dowolnej formy terenu. Wskazujesz na mapie fizycznej Polski nazwy ważniejszych krain Podpisujesz na mapie konturowej Polski główne Polski przykładowe pasy geograficznych określając ich formę. pasy ukształtowania powierzchni. ukształtowania Polski. Wskazujesz na mapie przykładowe krainy Odczytujesz z tekstu, z mapy charakterystyczne Rozróżniasz pojęcia flory i fauny. geograficzne. cechy krajobrazu każdego pasa ukształtowania Wskazujesz na mapie Słowiński Park Odróżniasz pojęcie pagórka od wzgórza. powierzchni Polski. Narodowy. Odczytujesz z mapy fizycznej Polski Opisujesz znaczenie Bałtyku dla Polski Wymieniasz rośliny i zwierzęta KPN główne miasta i wody poszczególnych (podajesz 5 – 6 przykładów). w oparciu o podręcznik i obejrzany pasów ukształtowania powierzchni Polski. Opisujesz proces tworzenia się i wędrówki film. Wymieniasz kilka cech charakteryzujących wydm. Opisujesz na podstawie rysunku Bałtyk, jako środowiska życia. Obliczasz wysokość względną i bezwzględną budowę zewnętrzną mchu płonnika. Wymieniasz po kilka przykładów roślin wydmy. Rozpoznajesz na mapie konturowej i zwierząt żyjących w Słowińskim PN. Opisujesz położenie KPN na podstawie Polski poznane parki narodowe. Odczytujesz z różnych map tematycznych różnorodnych map tematycznych z atlasu. Opisujesz na podstawie rysunku ważniejsze informacje o KPN Wyjaśniasz pojęcia: bagno i torfowisko. budowę zewnętrzną paproci. (ukształtowanie powierzchni, wysokość Wypełniasz kartę pracy na podstawie tekstu Opisujesz na podstawie mapy bezwzględną, nazwy rzek). źródłowego. położenie Wyżyny Krakowsko – Opisujesz znaczenie mchów i torfu. Obliczasz odległości rzeczywiste na podstawie Częstochowskiej. Określasz wysokość bezwzględną terenu skali mapy. Rozpoznajesz na podstawie na podstawie mapy. Wymieniasz pospolite i chronione gatunki rysunków różne formy krasowe Rozpoznajesz na podstawie rysunku formy paproci ( przynajmniej po 2 nazwy). (powierzchniowe). krasowe spotykane w jaskiniach. Wyszukujesz informacje o warunkach uprawy Wymieniasz i rozpoznajesz skały Obliczasz odległość rzeczywistą w oparciu paproci doniczkowych. budujące Tatry. o skalę mapy. Opisujesz cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko Opisujesz cechy pogody w Tatrach. Wyjaśniasz określenie „Szlak Orlich – Częstochowskiej. Wymieniasz ważniejsze zabytki stolic Gniazd”. Opisujesz świat zwierząt i roślin w Ojcowskim Polski. Odczytujesz z mapy (szczegółowej) Parku Narodowym. Wymieniasz ważniejsze zabytki stolic podstawowe różnice między Tatrami Opisujesz różnice w krajobrazie Tatr Wysokich i Polski. Wysokimi a Zachodnimi. Zachodnich. Wyjaśniasz czym różni się stolica o Uzupełniasz rysunek przedstawiający Wyjaśniasz pojęcia związane z krajobrazem innych miast. piętra roślinne w Tatrach za pomocą wysokogórskim (grań, turnia, żleb, stożek Określasz skutki działania siły. znaków topograficznych. piargowy, siklawa, staw). Korzystasz z internetu, aby uzyskać Obliczasz temperaturę powietrza w górach na informacje. różnych wysokościach n.p.m. Opisujesz położenie stolic w korzystając Porównujesz na podstawie wykresów cechy z mapy fizycznej Polski. klimatu na nizinach i w górach. Wyjaśniasz własnymi słowami pojęcie Opisujesz i rozpoznajesz na fotografiach ruchu. ważniejsze zabytki stolic Polski. Opisujesz i rozpoznajesz na fotografiach ważniejsze zabytki stolic Polski. Obliczasz odległości rzeczywiste między stolicą swojego województwa a stolicami Polski. Opisujesz rodzaje sił działających w przyrodzie 3 CELUJĄCĄ Rozpoznajesz klika gatunków drzew i krzewów ozdobnych. Opisujesz pochodzenie roślin ozdobnych. Opisujesz pochodzenie roślin ozdobnych. Wyznaczasz poziomice na modelu pagórka wykonanego z piasku. Rozpoznajesz na podstawie mapy hipsometrycznej Polski główne krainy geograficzne i umieszczasz ich nazwy we właściwych miejscach na mapie konturowej. Rozpoznajesz na mapie państwa nadbałtyckie. Uzasadniasz dlaczego Słowiński PN został zaliczony przez UNESCO do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery. Określasz cechy charakterystyczne roślin wydmowych. Określasz cechy charakterystyczne mchów. Rozpoznajesz i nazywasz pospolite gatunki mchów (mech torfowiec, płonnik, modraczek siwy). Rozpoznajesz formy polodowcowe na podstawie rysunku. Wyjaśniasz pochodzenie nazw wybranych paproci (długosz królewski, języcznik, orlica, pióropusznik strusi). Wyjaśniasz na czym polegają procesy Krasowe. Opisujesz znaczenie Zakopanego. Opowiadasz ciekawostki dotyczące roślin i zwierząt chronionych w Tatrach. Planujesz połączenia kolejowe i autobusowe ze swojej miejscowości do stolic Polski korzystając z rozkładów jazdy PKP i PKS. Opisujesz fakty historyczne związane ze stolicami Polski – datę założenia, władcę. Formułujesz samodzielnie wnioski wynikające z pokazów nauczycielskich. DOPUSZCZAJĄCĄ Wymieniasz najważniejsze rodzaje transportu i sposoby łączności. Wskazujesz na mapie Wisłę oraz główne miasta nad nią leżące. Rozpoznajesz na rysunku, mapie: rzekę główną, dopływy, źródło, ujście, prawy i lewy brzeg; biegi: górny, środkowy, dolny. Podajesz przykłady zachowań ekologicznych w pobliżu zbiorników wodnych. Wymieniasz elementy budowy zewnętrznej ryby. Opisujesz cechy położenia Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Wymieniasz kilka największych jezior i miast omawianej krainy. Podajesz przykłady skarbów kryjących się w ziemi. Wymieniasz lecznicze zasoby przyrody. Wymieniasz przykłady wypoczynku czynnego i biernego. Podajesz przykłady zastosowania energii elektrycznej. Wymieniasz skutki działalności człowieka mające niekorzystny wpływ na środowisko. Wymieniasz źródła zanieczyszczeń. Wymieniasz źródła zanieczyszczeń naturalnych i sztucznych. Wymieniasz źródła zanieczyszczeń. Wymieniasz 5 form ochrony przyrody. Wymieniasz 3 – 4 puszcze wchodzące w skład Zielonych Płuc Polski i Europy. Wymieniasz kilka obiektów kulturowych wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego. Gromadzisz niezbędny materiał do wykonania postera. WYMAGANE WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ BARDZO DOBRĄ Rozróżniasz znaczenie pojęć: Opisujesz sposoby przekazywania Wskazujesz na mapie najważniejsze drogi komunikacja, transport, łączność. informacji na odległość. w Polsce, porty morskie i lotnicze, połączenia Rozpoznajesz na mapie żeglowne szlaki Opisujesz sposoby regulacji szlaków śródlądowe Polski. wodne. wodnych. Dokonujesz pomiarów długości rzek 3 sposobami Uzupełniasz schemat przedstawiający Wyjaśniasz pojęcia: system rzeczny, (nitka, kroczek, skrawek papieru) i obliczasz ich podział wód na kuli ziemskiej. dorzecze, dział wodny. długość rzeczywistą. Wymieniasz po dwie dowolne cechy Formułujesz prawidłowe wnioski z Odróżniasz mieliznę od łachy i kępy. środowiska lądowego i wodnego. obejrzanych pokazów. Rysujesz linię działu wodnego oddzielającą Opisujesz znaczenie ryb w żywieniu Opisujesz przystosowanie w budowie dorzecze Wisły i Odry. człowieka. zewnętrznej ryb do życia w wodzie. Rozpoznajesz i podpisujesz na mapie konturowej Wskazujesz na mapie fizycznej Polski Opisujesz wędrówki łososia i węgorza. Polski Wisłę i Odrę oraz ich ważniejsze dopływ. Krainę Wielkich Jezior Mazurskich. Opisujesz cechy krajobrazu omawianej Porównujesz cechy środowiska lądowego Wskazujesz na mapie najbardziej krainy. i wodnego. uprzemysłowiony region Polski, Rozpoznajesz na mapie konturowej Odróżniasz cechy organizmów przystosowujące je wymieniasz surowce tam występujące. główne miasta i jeziora KWJM. do życia w danym środowisku. Podajesz nazwy uzdrowisk w Polsce Wymieniasz miejsca występowania Wyjaśniasz pojęcia: tarło i tarlisko. (5 nazw). surowców mineralnych w Polsce (węgiel: Podajesz przykłady ryb podlegających ochronie. Wskazujesz przyczyny decydujące o kamienny, brunatny; sól kamienna; cynk i Określasz kiedy ryby podlegają ochronie. wyborze rodzaju wypoczynku. ołów; rudy miedzi). Określasz typy jezior w Polsce. Wymieniasz 5 – 6 zasad bezpiecznego Wyjaśniasz pojęcia: uzdrowisko, Opisujesz znaczenie Krainy Wielkich Jezior zachowania się w czasie wycieczki sanatorium, cieplice. Mazurskich dla człowieka. autokarowej lub rowerowej. Wymieniasz 5 roślin leczniczych i rodzaje Wskazujesz na mapie miejsca występowania Wymieniasz elementy prostego obwodu schorzeń, które leczą. najważniejszych surowców mineralnych w Polsce. elektrycznego. Opisujesz znaczenie wypoczynku biernego Wyjaśniasz pojęcie meteoropatii. Wymieniasz źródła prądu. i czynnego dla swojego samopoczucia. Opisujesz sposoby wykorzystania zasobów Wymieniasz niekorzystne zmiany Określasz rodzaje energii powstających z przyrody do leczenia człowieka. zachodzące w atmosferze ziemskiej energii elektrycznej. Wskazujesz na mapie miejscowości turystyczne (efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, Przyporządkowujesz poszczególnym własnego regionu. dziura ozonowa). rodzajom energii właściwe urządzenia Opisujesz drogę prądu elektrycznego z kopalni Określasz miejsca występowania (odbiorniki). węgla do odbiorców. porostów w przyrodzie. Opisujesz skutki powstawania dziury Wyjaśniasz dlaczego należy oszczędzać energię Przestrzegasz zasad prawidłowego ozonowej, kwaśnych deszczów i efektu elektryczną. zachowania się podczas wypoczynku w cieplarnianego. Opisujesz sposoby ograniczania skutków środowisku naturalnym. Opisujesz cechy porostów jako roślin powstawania niekorzystnych zmian w atmosferze. Przestrzegasz zasad prawidłowego pionierskich. Rozpoznajesz typy porostów i po ich zachowania się podczas wypoczynku w Wskazujesz sposoby ograniczania ilości występowaniu stopień czystości powietrza. środowisku naturalnym. odpadów w środowisku. Wyjaśniasz pojęcie i przyczyny klęski ekologicznej. Wyjaśniasz potrzebę ochrony przyrody. Wskazujesz sposoby ograniczania ilości Opisujesz skutki zaśmiecania środowiska Wskazujesz na mapie puszcze odpadów w środowisku. w najbliższej okolicy. wchodzące w skład Zielonych Płuc Polski Wskazujesz na mapie wcześniej poznane Analizujesz diagram przedstawiający powierzchnie i Europy. parki narodowe. wybranych form ochrony przyrody. Wymieniasz kilka rezerwatów biosfery. Opisujesz właściwe zachowania na Analizujesz i interpretujesz mapy i diagramy Wskazujesz na mapie poznane obiekty obszarach chronionych. związane z lesistością Polski. chronione. Opisujesz znaczenie lasu. Rozpoznajesz na mapie konturowej Polski Czytasz ze zrozumieniem instrukcję. Wyjaśniasz znaczenie skrótów ONZ i poznane puszcze. UNESCO. Określasz przyczyny utworzenia Listy Światowego Opisujesz kilka niebezpieczeństw Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego. czyhających na zdrowie i życie, Wyjaśniasz pojęcie biosfery. zagrażających przyrodzie. Wykonujesz poster zgodnie z instrukcją. Opisujesz co można zrobić na rzecz ochrony przyrody. 4 CELUJĄCĄ Korzystasz bezbłędnie z rozkładu jazdy PKP i PKS. Opisujesz walory przyrodnicze Wisły. Wyjaśniasz pojęcie dyfuzji. Wyjaśniasz różnice między rybołówstwem, rybactwem a wędkarstwem. Oceniasz zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym wywołane działalnością człowieka. Opisujesz zagrożenia dla środowiska naturalnego wynikające z wyrzucania zużytych baterii. Rozpoznajesz poznane symbole graficzne lokalnych zagrożeń środowiska. Wskazujesz tereny objęte klęską ekologiczna. Przeprowadzasz wywiad na określony temat. Przeprowadzasz wywiad na określony temat. Rozpoznajesz symbole międzynarodowe związane z UNESCO i wyjaśniasz ich znaczenie. Opisujesz działalność organizacji ekologicznych.