instrukcja orkiestr wojskowych - Ministerstwo Obrony Narodowej

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI
Dep.Wych.14/2011
INSTRUKCJA
ORKIESTR WOJSKOWYCH
WARSZAWA 2010
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ 1 - POSTANOWIENIA OGÓLNE ..............................................................3
ROZDZIAŁ 2 - PODZIAŁ KOMPETENCJI NADRZĘDNYCH .......................................3
ROZDZIAŁ 3 – KWALIFIKACJIE ZAWODOWE I OBOWIĄZKI ŻOŁNIERZY
ORKIESTRY ...............................................................................................................4
ROZDZIAŁ 4 – DZIAŁALNOŚĆ BIEŻĄCA ORKIESTR ..............................................8
ROZDZIAŁ 5 – ORGANIZACJA I TOK SŁUŻBY W ORKIESTRZE .......................... 11
2
Rozdział 1
POSTANOWIENIA OGÓLNE
1. Orkiestry wojskowe to wieloosobowe muzyczne zespoły instrumentalne zwane
dalej „orkiestrami”, w skład których wchodzą:
a) oficerowie – kapelmistrzowie (dyrygenci),
b) podoficerowie – muzycy instrumentaliści.
2. Niniejsza instrukcja nie dotyczy Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego
Wojska Polskiego.
3. Strukturę organizacyjną oraz podległość orkiestr określa ich etat.
4. Zasadniczą działalnością orkiestr jest wykonywanie zadań muzycznych w kraju
i za granicą na rzecz:
a) reprezentowania Wojska Polskiego,
b) oprawy muzycznej ceremoniału wojskowego podczas uroczystości
państwowych, wojskowych i patriotyczno-religijnych,
c) edukacji obywatelskiej w zakresie upowszechniania i popularyzacji muzyki
polskiej, nawiązującej do tradycji narodu i oręża polskiego, w tym także
tradycyjnych pieśni i piosenek żołnierskich,
d) promowania obronności i kreowania pozytywnego wizerunku wojska.
5. Orkiestry współdziałają z wojskowymi i cywilnymi instytucjami artystycznymi
(profesjonalnymi i amatorskimi), twórcami kultury muzycznej oraz organizacjami
pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi, którzy podpisali porozumienia
o współpracy z Ministrem Obrony Narodowej lub z uprawnionymi dowódcami
inspirując ich do twórczości i działania na rzecz kultury muzycznej w Siłach
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Orkiestry nie mogą uczestniczyć w przedsięwzięciach na rzecz partii politycznych,
stowarzyszeń, organizacji ani ruchów obywatelskich stawiających sobie cele
polityczne oraz w imprezach, w których mógłby być podważony honor i dobre imię
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdział 2
PODZIAŁ KOMPETENCJI NADRZĘDNYCH
7. Dyrektor komórki organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej właściwej
do spraw wychowania, w zakresie sprawowanego nadzoru nad funkcjonowaniem
orkiestr:
a) przygotowuje i opiniuje projekty dokumentów normatywnych,
b) analizuje, programuje oraz upowszechnia systemowe rozwiązania w zakresie
działalności orkiestr, a także wyznacza główne cele i zadania z obszaru
muzyki wojskowej,
3
c) realizuje zadania kontrolne w stosunku do orkiestr i ich dysponentów
(przełożonych),
d) realizuje zadania związane z nadzorowaniem procesu kształcenia kadr
muzycznych na potrzeby orkiestr,
e) współdziała z równorzędnymi instytucjami w kraju i za granicą w zakresie
wymiany doświadczeń i wspólnego realizowania przedsięwzięć z obszaru
działalności orkiestr,
f) koordynuje udział orkiestr w przedsięwzięciach zagranicznych,
g) koordynuje terminy urlopów wypoczynkowych orkiestr.
8. Dysponenci (przełożeni) orkiestr na szczeblu Rodzaju Sił Zbrojnych (równorzędni)
oraz Dowódca Garnizonu Warszawa:
a) dokonują uzgodnień z dyrektorem komórki wymienionej w pkt 7 w procesie
planowania lub przed podjęciem decyzji dotyczących:
 zadań muzycznych realizowanych przez orkiestry poza granicami kraju,
 urlopów wypoczynkowych,
b) zatwierdzają roczne plany zasadniczych przedsięwzięć działalności orkiestr
(Dowódca Garnizonu Warszawa – plan zasadniczych przedsięwzięć Batalionu
Reprezentacyjnego Wojska Polskiego),
c) dokonują uzgodnień z innymi dysponentami (przełożonymi) orkiestr oraz
wydają rozkazy odpowiednim komórkom organizacyjnym (jednostkom
wojskowym) w zakresie realizacji zadań muzycznych przez orkiestry,
d) podejmują działania promocyjne i rekrutacyjne w celu pozyskiwania kadr
do orkiestr,
e) są właściwymi organami do powoływania komisji egzaminacyjnych
oraz nadawania klas kwalifikacyjnych podoficerom orkiestr, a także dokonują
stosownych ewidencji w tym zakresie,
f) na wniosek kapelmistrzów orkiestr planują środki finansowe w celu
zabezpieczenia prowadzonej przez orkiestry działalności muzycznej,
a w szczególności dokonują zakupu instrumentów i akcesoriów muzycznych,
sprzętu muzycznego, scenicznego (nagłośnienia, światła itp.) i materiałów
nutowych,
g) organizują i przeprowadzają przedsięwzięcia szkoleniowe, warsztatowe,
konkursowe, koncertowe, festiwalowe i inne przedsięwzięcia z udziałem
orkiestr lub ich specjalistów zgodnie z założeniami niniejszej instrukcji,
h) sporządzają roczne sprawozdania z działalności podległych orkiestr zgodnie
z obowiązującym w wojsku systemem sprawozdawczości.
Rozdział 3
KWALIFIKACJE ZAWODOWE I OBOWIĄZKI ŻOŁNIERZY ORKIESTRY
9. Do służby wojskowej w orkiestrze powołuje się osoby według zasad określonych
w Wojsku Polskim. Jako wykształcenie preferowane przyjmuje się:
a) na stanowiskach w korpusie oficerów: posiadanie tytułu magistra sztuki
w zakresie dyrygentury oraz na stanowiskach dla oficerów zaszeregowanych
do stopnia etatowego majora i podpułkownika (komandora podporucznika
i komandora porucznika): ukończenie podyplomowych studiów w zakresie
dyrygentury lub w obszarze menadżerów kultury,
4
b) na stanowiskach w korpusie podoficerów: ukończenie szkoły muzycznej
II stopnia (równorzędnej) w zakresie gry na instrumencie muzycznym
oraz posiadanie tytułu magistra sztuki lub ukończenie studiów podyplomowych
w zakresie gry na instrumencie muzycznym lub w zakresie pedagogiki
instrumentalnej.
10. Decyzje personalne wobec oficerów – kapelmistrzów orkiestr podejmuje
uprawniony organ wojskowy, który może zasięgać opinii merytorycznej dyrektora
komórki organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej wymienionej
w pkt
7. Dyrektor komórki organizacyjnej MON jest odpowiedzialny
za koordynację procesu uzupełniania stanowisk etatowych kapelmistrzów
wszystkich orkiestr w Siłach Zbrojnych RP i Reprezentacyjnym Zespole
Artystycznym Wojska
Polskiego
oraz
dokonuje
oceny kwalifikacji
specjalistycznych w zakresie sztuki muzycznej.
11. Decyzje personalne wobec podoficerów orkiestry podejmuje uprawniony organ
wojskowy na wniosek kapelmistrza. Kapelmistrz zobowiązany jest
do podejmowania działań zmierzających do uzupełniania obsady stanowisk
etatowych z zachowaniem proporcji instrumentalnych właściwych orkiestrze dętej
typu harmonia.
12. Zakres obowiązków na poszczególnych stanowiskach służbowych w orkiestrze
określa się zgodnie z kompetencjami oraz z uwzględnieniem obowiązków
w zakresie specjalistycznym wymienionych w pkt 13 i 16.
13. Do obowiązków oficerów orkiestr w zakresie specjalistycznym należy:
a) dyrygowanie orkiestrą:
 przygotowywanie utworów muzycznych wykonywanych przez orkiestrę
oraz dyrygowanie orkiestrą podczas występów, koncertów i parad,
 udział w szkoleniach, wykładach, warsztatach i konkursach
specjalistycznych organizowanych w ramach wojska,
b) działanie w zakresie twórczości programowo-artystycznej:
 uzupełnianie i wzbogacanie repertuaru orkiestry,
 organizowanie zespołów muzycznych,
 organizowanie
sesji
nagraniowych
audio,
audiowizualnych
oraz fotograficznych,
c) przygotowywanie się do występów służbowych:
 dbałość o własną prezencję i umundurowanie.
14. Do obowiązków podoficerów orkiestr w zakresie specjalistycznym należy:
a) granie na instrumencie muzycznym:
 realizacja partii instrumentalnych orkiestrowego, kameralnego i solowego
utworu muzycznego,
 utrzymanie stałej wysokiej kondycji w grze na instrumencie poprzez
indywidualne systematyczne ćwiczenia,
b) władanie buławą tambourmajora – utrzymanie wysokich umiejętności
na poziomie umożliwiającym wykonywanie obowiązków w tym zakresie,
c) właściwe przygotowywanie się do realizacji zadań muzycznych poprzez:
 dbałość o własną prezencję i umundurowanie,
 należyte przygotowanie i konserwację instrumentu muzycznego,
5
d) realizacja układu choreograficznego musztry paradnej połączona z grą
na instrumencie muzycznym.
15. Do obowiązków specjalistycznych asystenta kapelmistrza – koncertmistrza poza
wymienionymi w pkt 14 należy:
a) dyrygowanie orkiestrą:
 przygotowywanie utworów muzycznych oraz dyrygowanie orkiestrą
podczas występów, koncertów i parad,
b) udział w szkoleniach, wykładach, warsztatach i konkursach specjalistycznych
organizowanych w ramach wojska,
c) wnioskowanie w sprawach uzupełniania i wzbogacania repertuaru orkiestry,
d) organizowanie i prowadzenie zespołów muzyków,
e) organizowanie
sesji
nagraniowych
audio,
audiowizualnych
oraz fotograficznych,
16. Do obowiązków specjalistycznych kierownika sekcji – koncertmistrza
i odpowiednio zastępcy kierownika sekcji – koncertmistrza poza wymienionymi
w pkt 14 należy:
a) kierowanie pracą sekcji:
 organizacja i podział zajęć dla muzyków sekcji,
 podział głosów instrumentalnych w sekcji,
 nadzór przygotowania muzyków sekcji do występów służbowych,
b) przeprowadzanie prób sekcji instrumentalnej – rozwiązywanie problemów
technicznych w utworach muzycznych,
c) przeprowadzanie prób zespołów kameralnych i rozrywkowych,
d) wzbogacanie
i
uzupełnianie
repertuaru
zespołów
kameralnych
i rozrywkowych.
17. Kapelmistrz orkiestry powierza wykonywanie czynności tambourmajora
wykazanych w pkt 18, jednemu spośród podoficerów orkiestry, podczas
wskazanego zadania (występu) lub na określony czas działalności muzycznej
orkiestry. Obowiązki te traktować należy wymiennie z wykazanymi w pkt 14 a
i c.
18. Obowiązki tambourmajora:
a) uzgadnianie szczegółów występu orkiestry z organizatorami uroczystości,
b) prowadzenie orkiestry w marszu i dyrygowanie buławą podczas:
 parad, przeglądów, konkursów, defilad, innych oficjalnych występów
oraz prób orkiestry,
 przeprowadzania prób orkiestry w zakresie określonym przez kapelmistrza,
 prowadzenia pokazów musztry paradnej orkiestry.
19. W celu właściwego funkcjonowania orkiestry, kapelmistrz orkiestry może
powierzyć jej żołnierzom dodatkowe czynności w zakresie:
a) pracy administracyjnej, logistycznej, szkoleniowej, operacyjnej, ochrony,
pełnienia służb, dyscypliny oraz innych wynikających z obowiązujących
przepisów,
b) specjalistycznym, m.in. pełnienie funkcji, których obowiązki wykazane zostały
w pkt 20-23.
6
20. Bibliotekarz:
a) utrzymywanie w należytym porządku materiałów zgromadzonych w bibliotece:
 nut, książek, nośników nagrań audio i audiowizualnych, scenariuszy,
afiszów, programów, materiałów pamiątkowych orkiestry i innych,
 podejmowanie działań w trosce o zabezpieczenie zbiorów przed utratą
lub zniszczeniem,
b) prowadzenie katalogu zbiorów biblioteki muzycznej
 kompozycji i opracowań przyjętych na ewidencję orkiestry przeznaczonych
do działalności orkiestry,
c) pozyskiwanie ofert wydawnictw fachowych w zakresie materiałów nutowych,
d) przygotowywanie, wydawanie oraz przyjmowanie materiałów nutowych
żołnierzom orkiestry,
e) obsługa kserografu i innych urządzeń biurowych służących funkcjonowaniu
orkiestry,
f) przestrzeganie obowiązujących przepisów bhp i ppoż.
21. Elektroakustyk:
a) montaż i obsługa aparatury elektroakustycznej,
b) realizacja akustyczna form zadań muzycznych orkiestry oraz prób
muzycznych zleconych przez kapelmistrza,
c) utrzymanie
w
gotowości
eksploatacyjnej
powierzonych
urządzeń
elektroakustycznych,
d) konserwacja i dokonywanie drobnych napraw sprzętu elektroakustycznego,
e) załadunek i rozładunek sprzętu elektroakustycznego,
f) przedstawianie propozycji zakupów i remontów sprzętu elektroakustycznego
oraz ich realizacja,
g) przestrzeganie obowiązujących przepisów bhp i ppoż.
22. Technik obsługi sceny:
a) montaż i demontaż elementów i urządzeń wyposażenia sceny,
b) realizacja scenograficzna podczas wykonywania zadań muzycznych orkiestry
oraz prób muzycznych zleconych przez kapelmistrza,
c) utrzymanie w gotowości eksploatacyjnej powierzonego sprzętu i urządzeń
technicznych sceny,
d) konserwacja i dokonywanie drobnych napraw sprzętu scenicznego,
e) załadunek i rozładunek sprzętu technicznego i urządzeń sceny,
f) przedstawianie propozycji zakupów i remontów urządzeń sceny
oraz ich realizacja,
g) przestrzeganie obowiązujących przepisów bhp i ppoż.
23. Konferansjer:
a) przygotowanie i opracowanie roli konferansjera zawierające tematykę
i charakter wskazany przez kapelmistrza orkiestry,
b) pamięciowe opanowanie przygotowanego tekstu,
c) udział w realizacji zadań i prób muzycznych orkiestry,
d) współpraca z organizatorami i innymi uczestnikami przedsięwzięć muzycznych
realizowanych przez orkiestrę,
e) wykonywanie zadań ruchu scenicznego z elementami choreograficznymi
czy aktorskimi.
7
24. W zakresie specjalistycznym, w orkiestrze prowadzi się „Ewidencję zadań
muzycznych orkiestry” wraz z załączonymi scenariuszami i programami zadań
(załącznik nr 1). Prowadzenie tej dokumentacji nie zwalnia z obowiązku
prowadzenia dokumentów wynikających z innych przepisów.
Rozdział 4
DZIAŁALNOŚĆ BIEŻĄCA ORKIESTR
25. Działalność bieżącą orkiestr organizuje się zgodnie z obowiązującymi w wojsku
przepisami. Niniejsza instrukcja określa zasady organizacji działalności
zasadniczej orkiestr, o której mowa w pkt 4, będącej częścią składową
działalności bieżącej.
26. Zadanie muzyczne to przedsięwzięcie służbowe, realizowane na podstawie
rozkazu przełożonego orkiestry.
27. Dysponent (przełożony) orkiestry wydaje rozkaz o realizacji zadania muzycznego,
jeżeli jest organizatorem przedsięwzięcia, w którym zaplanowano udział orkiestry
lub na podstawie rozkazu (wytycznych, polecenia) wyższego przełożonego,
a także po rozpatrzeniu wniosku osoby lub instytucji spoza resortu Obrony
Narodowej.
28. Przełożony orkiestry wydający rozkaz, o którym mowa w pkt 27 odpowiada za:
a) zasadność realizacji zadania przez orkiestrę uwzględniając rangę i charakter
przedsięwzięcia, w którym planowany jest udział orkiestry, w tym za zgodność
z zapisami ujętymi w pkt 4 i 6 niniejszej instrukcji,
b) umożliwienie merytorycznego przygotowania się muzyków orkiestry
do wykonania zadania poprzez przeprowadzenie prób muzycznych,
w wymiarze uzgodnionym z realizatorem, którym jest kapelmistrz orkiestry,
c) przyjęcie najbardziej racjonalnych rozwiązań w zakresie logistycznym,
także działając w porozumieniu z innymi dysponentami (przełożonymi) orkiestr
(np. proponowania innej, bliżej stacjonującej orkiestry względem miejsca
realizacji zadania),
d) zabezpieczenie logistyczne (m.in.: transport, zakwaterowanie, wyżywienie,
organizację sceny, estrady lub sali koncertowej, przeprowadzenie prac
scenograficznych, w zakresie reżyserii akustycznej i oświetleniowej),
e) organizację działań promocyjnych, prasowych, medialnych oraz organizację
widowni (m.in.: afiszy, plakatów, folderów, prezentacji multimedialnych,
wydawnictw audio i audiowizualnych, reklam i spotów reklamowych),
f) przestrzeganie obowiązujących przepisów w zakresie bhp i ppoż,
g) przestrzeganie (realizacja) obowiązujących praw autorskich i praw
pokrewnych.
29. W procesie organizacji działalności bieżącej orkiestr, w tym działalności
zasadniczej, w dokumentach planistycznych orkiestry ujmować należy
poszczególne zadania muzyczne z uwzględnieniem czasu przeznaczonego na:
8
a) przeprowadzenie prób muzycznych, których celem jest przygotowanie
muzyków do realizacji zadania – ustalając jednocześnie metodę prób
(w pełnym składzie orkiestry, jej części, sekcji, grupy muzyków lub zajęć
indywidualnych) oraz miejsca prób (sala prób, sale sekcji lub plac ćwiczeń),
b) właściwe przygotowanie umundurowania i instrumentów muzycznych
przed wykonaniem zadania oraz ich konserwacji po zakończeniu,
c) przejazd muzyków i przewóz sprzętu do miejsca wykonywania zadania
i powrót do siedziby orkiestry,
d) realizację zadania.
30. Formami zadań muzycznych, o których mowa w pkt 4 niniejszej instrukcji są:
a) występ – przedsięwzięcie służbowe, realizowane zgodnie z „Ceremoniałem
Wojskowym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”,
b) pokaz musztry paradnej – prezentacja wybranych elementów musztry,
wykonywanych przez całą orkiestrę, połączonych z realizacją dzieła
muzycznego współtworząc jednolitą kompozycję artystyczną; szczegółowe
zasady realizacji musztry paradnej orkiestry reguluje załącznik nr 2 i nr 3
do niniejszej instrukcji,
c) koncert – publiczna prezentacja jednego lub wielu utworów muzycznych
oraz sztuki wykonawczej.
31. Zadanie muzyczne, o którym mowa w pkt 30 a realizowane jest na podstawie
scenariusza uroczystości opracowanego według „Ceremoniału Wojskowego Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”.
32. Zadanie muzyczne, o którym mowa w pkt 30 b i c realizowane jest:
a) na podstawie scenariusza opracowanego przez organizatora przedsięwzięcia
(zwierającego: cel, tytuł, treść, przewidywaną liczbę odbiorców – uczestników,
termin, miejsce, warunki techniczne i ustalenia logistyczne), przyjętego
przez dysponenta (przełożonego) orkiestry,
b) zgodnie z opracowanym przez kapelmistrza orkiestry programem (koncepcją
artystyczną przedsięwzięcia zawierającą wykaz utworów muzycznych
i scenicznych – ich autorów, tytuły i przybliżony czas trwania oraz ogólnych
treści wystąpień konferansjera) zatwierdzonym przez jego przełożonego,
c) z udziałem konferansjera (narratora) przedsięwzięcia.
33. Kapelmistrz orkiestry, w zakresie realizacji zadań muzycznych odpowiada za:
a) opracowywanie rocznych planów zasadniczych przedsięwzięć orkiestry
(nie dotyczy kapelmistrza Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego),
b) opracowywanie programów do zadań muzycznych,
c) jakość i poziom artystyczny dobranych i wykonywanych utworów muzycznych,
d) właściwy, terminowy, zgodny z „Ceremoniałem Wojskowym Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej” lub opracowanym wcześniej scenariuszem oraz
programem (koncepcją gry) przebieg realizacji zadań,
e) organizację i realizację prób muzycznych oraz innych czynności
przygotowawczych,
f) obsadę wykonawców (skład muzyków orkiestry, grupę muzyków
lub pojedynczego muzyka) wyznaczonych do realizacji zadań biorąc
pod uwagę następujące elementy:
 rangę i charakter uroczystości,
9
 niezbędne instrumentarium wykonawcze do opracowań wykonywanego
repertuaru,
 miejsce występu orkiestry oraz planowane elementy musztry,
g) porządek i dyscyplinę muzyków orkiestry podczas realizacji zadań.
34. Szczegółowe zasady zachowania żołnierzy orkiestry podczas wykonywania
zadań wymienionych w pkt 30 a i b, określa załącznik nr 2 do niniejszej instrukcji.
35. Orkiestra występuje w ubiorach jednolitych, zgodnych z obowiązującymi żołnierzy
Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej przepisami w tym zakresie oraz właściwych
wobec okoliczności. Ponadto orkiestra może występować w mundurach
tradycyjnych z jednolitymi dodatkami typu: pasy, torby na nuty, getry itp.
lub w kostiumach nawiązujących do historii oręża polskiego, stosownie
do tematyki przedsięwzięcia.
36. Ubiór orkiestry, grupy muzyków lub pojedynczego muzyka biorących udział
w uroczystościach centralnych oraz występach w ramach wojskowej asysty
honorowej ustalają określone osoby funkcyjne zgodnie z kompetencjami.
Do pozostałych zadań i występów ubiór ustala kapelmistrz orkiestry (w przypadku
Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego – dowódca Batalionu
Reprezentacyjnego Wojska Polskiego).
37. Za przygotowanie orkiestry (grupy muzyków lub pojedynczego muzyka)
do uroczystości pod względem umundurowania i wyposażenia odpowiada
dowódca – kapelmistrz orkiestry. Za należyte utrzymanie i przygotowanie
munduru lub kostiumu odpowiada żołnierz.
38. Przewóz orkiestr (osób i instrumentów muzycznych) odbywa się zgodnie
z obowiązującymi przepisami z zastrzeżeniem użycia transportu ciężarowego
wyłącznie w przypadku konieczności przewozu w terenie o ukształtowaniu
uniemożliwiającym użycie pojazdów osobowych lub busów (np. w warunkach
poligonowych). W przypadku zaistnienia takiej konieczności należy wszystkie
instrumenty muzyczne przewozić w futerałach osobnym samochodem
ciężarowym, przymocowując je w sposób zabezpieczający przesuwaniu
oraz w warunkach chroniących przed działaniem czynników atmosferycznych
wymienionych w pkt 39.
39. Bezpośredni wpływ na realizację zadań przez orkiestry mają warunki
atmosferyczne. Jako złe warunki atmosferyczne uznaje się:
a) opady gradu,
b) obfite opady deszczu,
c) obfite opady śniegu,
d) silne i porywiste wiatry,
e) temperatura powietrza -3oC i niższa,
f) temperatura powietrza 0oC wraz z wiatrem lub wysoką wilgotnością powietrza
(mgła, szadź),
Czynniki te stanowią zagrożenie dla zdrowia muzyków grających na dętych
instrumentach muzycznych oraz wpływają bezpośrednio na dewastacje tych
instrumentów. Udział orkiestr w organizowanych przedsięwzięciach należy
szczególnie w zimie planować z uwzględnieniem prognoz pogody.
10
40. W przypadku zaistnienia wcześniej nieprzewidzianego czynnika atmosferycznego
wymienionego w pkt 39 lub zamarznięcia mechanizmu choćby w jednym
z instrumentów muzycznych, dowódca uroczystości na wniosek kapelmistrza
(podoficera orkiestry wyznaczonego przez kapelmistrza odpowiedzialnego
za realizację zadania) lub kapelmistrz – jeśli jest odpowiedzialny za realizację
przedsięwzięcia, niezwłocznie wydaje rozkaz opuszczenia miejsca gry muzyków
i używanych przez nich instrumentów do ogrzanego i suchego pojazdu
lub pomieszczenia.
41. Oprawę muzyczną w złych warunkach atmosferycznych stanowić mogą jedynie
muzycy grający na werblach lub odtwarzane nagrania utworów muzycznych
orkiestr.
42. Jeżeli w pobliżu miejsca wykonywania zadań lub prób muzycznych odbywają się
obrzędy religijne lub znajduje się kondukt pogrzebowy, w którym orkiestra
nie bierze udziału, prowadzący orkiestrę ma obowiązek przerwać wykonywanie
utworów muzycznych.
43. W tekstach materiałów promocyjnych dotyczących orkiestr, a także
w wypowiedziach konferansjerów lub prezenterów podczas zadań wykonywanych
przez muzyków orkiestr, o których mowa w pkt 30 b i c, niezależnie od nazw
stanowisk służbowych, używać należy tytułów określających pełnione
przez osoby funkcje w realizacji sztuki muzycznej, np.: „kapelmistrz”, „dyrygent”,
„tambourmajor”, „flecistka”, „klarnecista”, bądź: „klarnet”, „saksofon altowy”,
„sakshorn tenorowy”, także „solista” („solistka”), „trio”, „kwintet”, „orkiestra” itp.
Rozdział 5
ORGANIZACJA I TOK SŁUŻBY W ORKIESTRZE
44. Tok służby w orkiestrze ujmuje się w porządku dnia, który ustala właściwy
przełożony.
45. Dla utrzymania porządku wewnętrznego i dyscypliny, ciągłości dowodzenia
i kontroli wykonywanych zadań przez orkiestrę, ochrony pomieszczeń, sprzętu
i innego mienia orkiestry, wyznacza się służbę wewnętrzną na zasadach
określonych w Regulaminie Ogólnym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
46. Podstawą pełnienia służby wewnętrznej w orkiestrze jest rozkaz dzienny
kapelmistrza orkiestry.
47. Do pełnienia służby dyżurnego orkiestry wyznacza się równomiernie wszystkich
podoficerów orkiestry.
48. Oficerów i podoficerów orkiestry nie wyznacza się do służb, ani wykonywania
zadań poza orkiestrą.
11
49. W czasie urlopu wypoczynkowego służby dyżurnego orkiestry nie organizuje się
(nie dotyczy Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego).
50. Podczas podróży służbowych orkiestry i związanym z tym zakwaterowaniem
w kompleksie koszarowym poza macierzystym garnizonem, kapelmistrz orkiestry
może wyznaczyć służbę dyżurną w aktualnym miejscu zakwaterowania.
51. Urlop wypoczynkowy wszystkich żołnierzy orkiestry planuje się i realizuje
w jednym czasie zgodnie z obowiązującymi przepisami (nie dotyczy Orkiestry
Reprezentacyjnej Wojska Polskiego).
52. Dodatkowy urlop wypoczynkowy żołnierzy orkiestry należy planować tak,
aby bieżąca działalność orkiestry oraz poszczególnych sekcji instrumentalnych
ze względu na absencję muzyków nie była utrudniona.
53. Projekt budowy, przebudowy, remontu i innych prac remontowo-budowlanych
zmierzających do zorganizowania lub adaptacji miejsca służby orkiestry
organizuje się na podstawie obowiązujących przepisów budowlanych oraz:
a) potrzeb użytkowych i szkoleniowych orkiestry z uwzględnieniem pomieszczeń
wykazanych w załączniku nr 4,
b) opinii instytucji sprawujących nadzór w aspekcie bezpieczeństwa i higieny
stanowisk pracy,
c) opracowań eksperckich w zakresie akustyki wnętrz.
54. Całość dokumentacji wraz z załączonymi ekspertyzami, o której mowa w pkt 53
przed realizacją projektów wymaga opinii kapelmistrza oraz akceptacji
bezpośredniego przełożonego orkiestry.
55. W okresie zimowym ogrzewanie w rejonie zakwaterowania orkiestry powinno być
zorganizowane tak, aby temperatura we wszystkich pomieszczeniach nie była
niższa niż 20C.
56. Miejsce służby orkiestry wydziela się tak, aby tok szkolenia muzycznego orkiestry
mógł przebiegać bez przeszkód akustycznych zarówno dla orkiestry
jak i innych użytkowników rejonu.
12
2
1
4
FORMA
5
6
7
8
UWAGI
- (1) ewidencję prowadzi się na bieżąco od 1 stycznia do 31 grudnia numerując kolejno poszczególne zadania (formy) wykazane w pkt 31
instrukcji, nawet w ramach tego samego przedsięwzięcia,
- (2) data wykonania zadania,
- (3) nazwa, tytuł, opis przedsięwzięcia, np.: „Obchody święta WP w 16. Dywizji …”, „Dni morza”, „Międzynarodowy Festiwal Orkiestr …” itp.,
- (4) oznaczenie formy zadania, zgodnie z pkt 31 instrukcji: A – występ, B – pokaz musztry paradnej, C – koncert,
- (5) nr i data rozkazu dysponenta orkiestry,
- (6) nazwa instytucji na której terenie ma miejsce przedsięwzięcie lub nazwa miejscowości i bliższe określenie np.: amfiteatr, rynek, ulice miasta
lub nazwa sali koncertowej, teatru, itp.,
- (7) określenie podmiotu wykonawczego oraz liczba wszystkich wykonawców, np.: orkiestra/26; mała asysta/2; zespół estradowy/5, itp.,
- (8) uwagi, np. o realizacji zadania (o warunkach atmosferycznych, transporcie i innych mających wpływ na realizacje zadań).
3
OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA
Objaśnienia do tabeli:
1.
DATA
Lp.
PODMIOT
PODSTAWA MIEJSCE WYKONAWCZY
/ ILOŚĆ OSÓB
w roku .............
/nazwa orkiestry/
realizowanych przez .................................................................
EWIDENCJA ZADAŃ MUZYCZNYCH
do Instrukcji Orkiestr Wojskowych
Załącznik Nr 1
Załącznik Nr 2
do Instrukcji Orkiestr Wojskowych
ZASADY ZACHOWANIA ŻOŁNIERZY ORKIESTRY
PODCZAS WYKONYWANIA ZADAŃ MUZYCZNYCH
1. Podczas występów w szyku marszowym i do pokazu musztry paradnej, ustawienie
muzyków orkiestry do gry, odbywa się na komendę wydaną głosem przez tambourmajora
orkiestry, w postawie zasadniczej: ORKIESTRA! Żołnierze-muzycy zwracają się
frontem do tambourmajora i przyjmują postawę zasadniczą. Następnie tambourmajor
podaje np. „Szóstkami do gry, frontem do mnie – ZBIÓRKA!”. Żołnierze-muzycy
maszerują szybkim krokiem, ustawiają się w odległości trzech kroków przed
tambourmajorem zachowując jednocześnie jednakowe (co najmniej jeden metr),
odległości w rzędach i odstępy w szeregach. Na komendę BACZNOŚĆ żołnierze-muzycy
przyjmują postawę zasadniczą, trzymając instrumenty w następujący sposób:
a) tambourmajor - trzyma buławę w prawej ręce nad okuciem w położeniu pionowym,
górną częścią wspartą o ramię, z ręką lekko zgiętą w łokciu, kciukiem przylegającym
do prawego uda, lewą ręką jak przy postawie zasadniczej,
b) instrumentaliści :
 flet mały – ujęty dłonią prawej ręki w połowie jego długości, w położeniu
poziomym, główką ku przodowi, otworami do góry, ręka swobodnie opuszczona
dotyka prawego uda,
 flet duży – ujęty dłonią prawej ręki blisko końca, w położeniu pionowym, główką
wsparty o ramię,
 obój, klarnet – ujęty dłonią prawej ręki za dźwięcznik, w położeniu pionowym,
ustnikiem wsparty o ramię,
 fagot, saksofon – zawieszony na pasku w lewo skos, prawa ręka podtrzymuje
za uchwyt kciukiem, pozostałe palce spoczywają na klapach instrumentu,
 trąbka lub kornet – ujęty prawą ręką za mechanizm wentylowy, ręka swobodnie
opuszczona wzdłuż tułowia, instrument w położeniu poziomym dotyka uda, ustnik
skierowany ku przodowi,
 róg – ujęty prawą ręką za rurki koło ustnika, kciuk oparty na wsporniku ustnika,
ustnik skierowany ku górze, dźwięcznik zwrócony do tyłu,
 puzon – uchwycony prawą ręką za rurkę łącznikową suwaka, puzon w pozycji
pionowej,
 saxhorn tenorowy i barytonowy – ujęty prawą ręką za rurkę przy ustniku
w położeniu pionowym, zwrócony dźwięcznikiem ku przodowi,
 tuba – zawieszona na pasie na prawym ramieniu, prawa ręka na mechanizmie
wentylowym, lewa ręka podtrzymuje instrument za rurkę naprzeciw wentyli,
 suzafon – przełożony przez lewe ramię, prawa ręka na wentylach,
 werbel – zawieszony na pasie, podtrzymywany lewą ręką za górną obręcz z lewej
strony, palce złączone i wyprostowane,
 bęben duży – zawieszony na ramionach przed sobą, pałki w obydwu rękach
opuszczonych swobodnie,
 talerze – trzymane za skórzane uchwyty w obydwu rękach opuszczonych
swobodnie;
 lira – włożona trzonem w uchwyt na pasie, lewa ręka trzyma za trzon, prawa
z pałeczką opuszczona wzdłuż tułowia.
2. Na komendę SPOCZNIJ żołnierze-muzycy przyjmują postawę swobodną zgodnie
z regulaminem musztry, a trzymanie instrumentów nie ulega zmianie. W czasie dłuższego
wyczekiwania na kolejną czynność kapelmistrz lub prowadzący może zezwolić na zmianę
sposobu trzymania instrumentów. Podczas marszu bez gry, ręka z instrumentem pozostaje
jak w postawie zasadniczej stojąc, natomiast lewa ręka wykonuje ruchy zgodnie
z regulaminem musztry. Komendy orkiestrze podaje się głosem lub znakiem buławy.
3. Przed rozpoczęciem gry w miejscu tambourmajor przenosi buławę z pozycji swobodnej
przed siebie, tak aby kciuk prawej ręki był na wysokości brody – jest to znak – UWAGA!
Z tego punktu rozpoczyna podnoszenie instrumentów na dwa równe tempa:
a) tempo pierwsze: energicznym, półkolistym ruchem buławą powoduje przeniesienie
instrumentów „przed siebie”
 flety mały i duży – przenieść przed siebie na wysokość pasa i ująć oburącz
jak do gry,
 obój, klarnet – przenieść przed siebie, ująć oburącz jak do gry, podpórka klarnetu
powinna znajdować się na wysokości pasa,
 fagot, saksofon – ująć oburącz jak do gry,
 trąbka i kornet – przenieść przed siebie, ująć oburącz jak do gry, trzymając ręce
na wysokości pasa,
 róg – przenieść przed siebie, ująć oburącz jak do gry, środek okrągłej rurki
na wysokości pasa. Palce prawej ręki zwarte, podtrzymują instrument wewnątrz
dźwięcznika,
 puzon – przenieść przed siebie, ująć oburącz jak do gry, prawą ręką trzymać
poprzeczkę suwaka na wysokości pasa,
 saxhorn tenorowy i barytonowy – przenieść przed siebie, ująć oburącz jak do gry,
 talerze – trzymając za uchwyty, podnieść oburącz pionowo na wysokość pasa,
 werbel – unieść i przenieść pałeczki przed siebie na wysokość pasa, ująć jak do
gry trzymając je w pozycji poziomej,
b) tempo drugie: podnosi buławę do góry, wraz z jednoczesnym podniesieniem
instrumentów do ust – „gotowość do gry”.
4. W celu rozpoczęcia gry tambourmajor opuszcza buławę w dół w tempie wykonywanego
utworu.
5. Znak – ,,Przerwać grę”. Następuje równocześnie z opuszczeniem, uprzednio
podniesionej ostrym końcem – buławy, orkiestra przerywa grę. Przerwanie gry może
nastąpić w dowolnym miejscu wykonywanego utworu, na mocnej części taktu. W każdym
z wyżej wymienionych ruchów buławą, należy uwzględnić ruch przygotowawczy (niem.
auftakt).
6. W czasie wykonywania Marsza Powitalnego nie stosuje się przerywania gry ostrym
końcem buławy. W czasie jego wykonywania, kiedy zachodzi konieczność chwilowego
przerwania – nie opuszcza się instrumentów.
7. Po zakończeniu gry, na znak ,,Przerwać grę” cała orkiestra opuszcza instrumenty na dwa
tempa w odwrotnej kolejności jak przy podnoszeniu.
8. Hymny państwowe orkiestra wykonuje w całości.
9. Marsz i zatrzymanie orkiestry podczas gry odbywa się na znak buławy.
10. W czasie defilady obowiązuje tempo 112 – 116 kroków na minutę.
11. Występ kilku połączonych orkiestr, odbywa się według specjalnie opracowanego
scenariusza.
12. Podczas realizacji zadań muzycznych w obiektach sakralnych lub w ramach Mszy
Świętych i Nabożeństw organizowanych poza nimi, orkiestra wojskowa, zajmująca
miejsca siedzące, może występować bez nakrycia głowy, a podczas wykonywania
utworów muzycznych pozostaje w pozycji siedzącej.
Załącznik Nr 3
do Instrukcji Orkiestr Wojskowych
MUSZTRA PARADNA ORKIESTRY
Pokaz musztry paradnej w wykonaniu orkiestry jest publiczną prezentacją utworów
muzycznych z jednoczesnym pokazem musztry wojskowej (łac. monstrare – wskazywać).
Wykonawcą musztry paradnej może być orkiestra (kapelmistrz, tambourmajor
oraz muzycy orkiestry), kilka orkiestr lub orkiestra wraz z innymi podmiotami
wykonawczymi: pododdziałem wojskowym (kompania, pluton), grupą choreograficzną,
szwadronem kawalerii konnej lub innymi elementami współgrającymi w zakresie
artystycznym z orkiestrą.
Podstawą kompozycji musztry paradnej jest scenariusz zawierający opis utworów
muzycznych lub ich fragmentów wraz z przebiegiem układów choreograficznych. Scenariusz
powinien zawierać kilka części tematycznych o niezależnych ramach czasowych, tak aby
umożliwić dowolne zestawianie poszczególnych części ze sobą w celu dostosowania czasu
trwania pokazu do konkretnych potrzeb. Części pokazu powinny stanowić integralne
widowisko.
Dobrana muzyka składać się może z całych form bądź fragmentów wielu gatunków
muzyki: marszów i piosenek wojskowych, muzyki klasycznej, standardów polskich
i światowych, muzyki rozrywkowej, folku, jazzu i innych. Poszczególne fragmenty powinny
być połączone w sposób muzycznie uzasadniony, tak aby maksymalnie ograniczyć przerwy
pomiędzy nimi.
Układ choreograficzny dostosowuje się do frazy muzycznej i charakteru utworu.
Składa się on z szeregu czynności wykonywanych cyklicznie lub jednostkowo, równocześnie
lub w innym określonym indywidualnie porządku. Muszą być jednak ułożone w logiczny
i zrozumiały sposób. Niewskazane są poza ewentualnym utworem koncertowym elementy
statyczne.
Zezwala się na dowolność wprowadzania niekonwencjonalnych elementów
choreograficznych, muzycznych czy aktorskich, wzbogacających charakterystykę pokazu,
np. humor, taniec czy rekwizyty teatralne. Należy jednak mieć na uwadze tematykę pokazu
wobec rangi i miejsca występu.
Musztra paradna orkiestry wymaga od wykonawców bardzo precyzyjnego,
zsynchronizowanego wykonania poszczególnych elementów musztry (wykrok, marsz, zwrot,
równanie, krycie, sposób podniesienia instrumentów do gry oraz ich odłożenie), a także
wykonawstwa muzycznego. Repertuar musztry paradnej wykonywany jest z pamięci
(bez użycia nut).
Załącznik Nr 4
do Instrukcji Orkiestr Wojskowych
WYKAZ POMIESZCZEŃ
NIEZBĘDNYCH DO FUNKCJONOWANIA ORKIESTRY
W ZAKRESIE SPECJALISTYCZNYM
LP.
NAZWA POMIESZCZENIA
ORKIESTRA
REPREZENTACYJNA
WOJSKA POLSKIEGO
ORKIESTRY REPREZENTACYJNE
I
ORKIESTRY WOJSKOWE
KAT. A
KAT. B I C
KAT. D
1
1
1
1
1
-
1
1
1
1
1
1
4.
Kancelaria dowódcy –
kapelmistrza
Kancelaria zastępców
dowódcy – kapelmistrzów
Kancelaria asystentów
kapelmistrza
Kancelaria szefa orkiestry
5.
Sala prób orkiestry
1
1
1
6.
Sala sekcji instrumentalnych
8
4
3
7.
Biblioteka muzyczna
1
1
1
8.
Dyżurny orkiestry
1
1
1
9.
Magazyn instrumentarium
1
1
1
10.
Magazyn mundurowy
1
1
1
11.
Magazyn kwaterunku
1
1
1
1.
2.
3.
Wykaz nie ujmuje pozostałych pomieszczeń, których organizację nakazują inne
przepisy np.: kancelarii obiegu dokumentów, pomieszczeń dla służby dyżurnej,
gospodarczych, sanitarnych itd.