Twój głos w sprawie strategii Europa 2020

KONSULTACJE EUROPEJSKICH MIAST I REGIONÓW
„Twój głos w sprawie strategii Europa 2020”
(w następstwie konsultacji KR-u dla europejskich regionów i miast
w sprawie nowej strategii zrównoważonego wzrostu)
W dniu 3 marca 2010 r. Komisja Europejska przedstawiła strategię Europa 2020 – strategię
inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu, która ma być
następczynią strategii lizbońskiej (patrz opis w załączniku 2).
Teraz Rada Europejska ma potwierdzić ogólny kierunek tej strategii oraz najważniejsze cele unijne,
jak również ostatecznie ją zatwierdzić.
Niemniej jednak niektóre ważne kwestie w strategii, dotyczące władz lokalnych i regionalnych
pozostają otwarte. Są to potrzeba zróżnicowanych celów na poziomie terytorialnym, potrzeba
posiadania wskaźników sięgających poza PKB, rzeczywista rola władz lokalnych i regionalnych
w tworzeniu i realizacji nowej strategii, powiązania między strategią Europa 2020 a polityką
spójności i budżetem UE oraz potrzeba informowania o nowej strategii wszystkich obywateli UE
(patrz notatka informacyjna w załączniku 1).
Ważne jest, aby kwestie te zostały dokładnie przeanalizowane przed ostatecznym przyjęciem strategii
Europa 2020 przez Radę Europejską w czerwcu.
Przekaż swoja opinię przywódcom krajowym i europejskim, którzy spotkają się na
czerwcowym szczycie Rady Europejskiej: twój udział się liczy!
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie: http://portal.cor.europa.eu/europe2020/
Uwagi i opinie można przesyłać w wybranym języku urzędowym UE. Zostaną one
opublikowane na wyżej wymienionej stronie internetowej w języku oryginalnym oraz w języku
angielskim (dane kontaktowe respondenta nie zostaną opublikowane).
Wypełniając kwestionariusz prosimy w miarę możliwości korzystać z okienek przeznaczonych
na odpowiedzi w tym samym pliku. Prosimy przesyłać odpowiedzi w formacie Word (doc)
na adres: [email protected]
do poniedziałku 12 kwietnia 2010 r.
.../...
PL
-2-
Imię i nazwisko wysyłającego
1
Dane kontaktowe (adres, nr tel., e-mail)
Reprezentowana instytucja:
Urząd Marszałkowski w Łodzi
Państwo
Polska
1. Cele strategii Europa 2020
Komisja przełożyła trzy priorytety strategii Europa 2020 (inteligentny, zrównoważony
i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost) na pięć celów UE realizowanych na poziomie
europejskim:
1. 75% ludności w wieku 20-64 lat powinno mieć zatrudnienie.
2. 3% unijnego PKB należy inwestować w badania i rozwój.
3. Należy osiągnąć cele 20/20/20 w zakresie klimatu i energii (włącznie z ograniczeniem
emisji dwutlenku węgla nawet o 30%, jeśli pozwolą na to warunki).
4. Liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10%, a co
najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie.
5. Liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln.
Aby zapewnić, że każde państwo członkowskie dostosuje strategię Europa 2020 do swoich
potrzeb, z uwzględnieniem specyficznej sytuacji krajowej oraz różnych pozycji startowych,
Komisja Europejska wzywa je, by do czasu czerwcowego szczytu Rady Europejskiej
przełożyły cele strategii na cele krajowe.
1.1 Czy zachowano odpowiednią równowagę między trzema wymiarami strategii:
gospodarczym, społecznym i ekologicznym? Jeżeli nie, proszę wyjaśnić na czym to
polega.
Tak, równowaga została zachowana.
1.2 Czy liczba celów jest wystarczająca i czy są one odpowiednio sformułowane?
Liczba celów i sposób ich sformułowania są prawidłowe.
1
Zastrzeżenie prywatności: dalsze opracowanie kwestionariusza wymaga założenia odpowiedniej dokumentacji i przetworzenia
danych osobowych respondenta (imię i nazwisko, dane kontaktowe itp.). Gdyby potrzebowali Państwo dodatkowych informacji
lub chcieli skorzystać z praw przysługujących Państwu na mocy rozporządzenia (WE) 45/2001 (np. dostęp do danych lub ich
sprostowanie), prosimy o kontakt z administratorem danych osobowych (kierownik Działu Sieci i Pomocniczości) pod adresem
[email protected]. W razie potrzeby mogą się Państwo także zwrócić do inspektora ochrony danych w Komitecie
([email protected]). Zainteresowanym osobom przysługuje prawo do odwołania się w każdej chwili do
Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (www.edps.europa.eu). Państwa dane osobowe nie zostaną opublikowane
w Internecie.
.../...
-31.3 Jakie inne cele należałoby zaproponować w Państwa kraju jako cele krajowe, aby
uwzględnić warunki regionalne i różne pozycje startowe na poziomie lokalnym
i regionalnym?
 wzrost udziału mieszkańców obszarów zurbanizowanych w liczbie ludności
ogółem
 poprawa dostępności komunikacyjnej (wzrost wskaźników takich jak: długość
autostrad i dróg ekspresowych, długość zmodernizowanych linii kolejowych, liczba
pasażerów w regionalnych portach lotniczych, liczba przewozów środkami
transportu publicznego)
 wzrost liczby podmiotów zaliczanych do III sektora (fundacje, stowarzyszenia,
organizacje społeczne)
 poprawa dostępu do usług publicznych i wzrost jakości tych usług (tj. usług
edukacyjnych, zdrowotnych, kulturalnych, związanych z ochroną środowiska)
 zwiększenie dostępu do szerokopasmowego Internetu oraz ilości spraw
załatwianych drogą elektroniczną
2. Wskaźniki związane ze strategią Europa 2020
Komisja ogłosiła, że wyniki realizacji strategii będą analizowane co roku „na podstawie
zbioru wskaźników pokazujących ogólny postęp w realizacji celu inteligentnej,
ekologicznej i sprzyjającej włączeniu społecznemu gospodarki generującej wysoki poziom
zatrudnienia, wydajności i spójności społecznej”. Niemniej jednak we wniosku nie
wskazano żadnych wskaźników.
Wytyczne polityczne strategii gospodarczych opracowano na podstawie mierzalnych
wyników. W chwili obecnej istnieje szeroki konsensus dotyczący potrzeby połączenia PKB
ze wskaźnikami, które skuteczniej mierzą wydajność ekonomiczną i standardy oraz jakość
życia.
2.1 Jakiego rodzaju wskaźników należy użyć do mierzenia postępu w realizacji celów
przyjętych na poziomie europejskim?
Należałoby użyć wskaźników kompleksowo obrazujących sytuację społecznogospodarczą poszczególnych regionów
2.2 Jakiego rodzaju problemy mogą wiązać się z używaniem tego rodzaju wskaźników?
Kwestia na którą należałoby tutaj zwrócić uwagę to konieczność dobrania wskaźników,
które wyliczane byłyby tą samą metodologią dla podobnych okresów czasowych. Jest to
warunek niezbędny do umożliwienia porównywania wartości poszczególnych
wskaźników w każdym z regionów.
3. Europa 2020: rola władz lokalnych i regionalnych
Komisja proponuje, aby:
„wszystkie władze lokalne, regionalne i krajowe” współpracowały na zasadach
.../...
-4partnerstwa, „zacieśniając współpracę z parlamentami oraz partnerami społecznymi
i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, przyczyniając się do opracowania
krajowych programów reform oraz do ich realizacji”.
Jednakże, kiedy przychodzi do praktycznej realizacji tego założenia – szczególnie jeżeli
chodzi o siedem projektów przewodnich, które powinny służyć realizacji najważniejszych
celów strategii Europa 2020 (patrz dołączone informacje) – Komisja proponuje
koordynowanie prac i inicjatyw na poziomie UE i na poziomie krajowym, natomiast milczy
na temat roli poziomu lokalnego i regionalnego.
3.1 Czy w Pana/Pani kraju istnieją mechanizmy instytucjonalne, które mogłyby
w sposób skuteczny pomóc w zaangażowaniu miast i regionów w opracowanie
strategii (określenie celów krajowych i programów reform) oraz w jej realizację?
W jaki sposób miasta i regiony mogą uzyskać gwarancję, że strategia będzie
skuteczniej uwzględniać różnice lokalne i regionalne i będzie lepiej do nich
dostosowana?
Do mechanizmów angażujących miasta i regiony w opracowywanie strategii zaliczyć
można:
 grupy robocze tworzone z inicjatywy Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (np.
grupy robocze, powołane w celu wypracowania szczegółowych rozwiązań
związanych z wdrażaniem Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego),
 grupy robocze tworzone oddolnie (np. konwent Marszałków, który opiniuje projekt
Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego),
 konsultacje społeczne, których przeprowadzenie jest obowiązkiem wynikającym z
aktów prawnych.
3.2 W jaki sposób postrzega Pan/Pani rolę swojej instytucji w realizacji strategii
Europa 2020 (ogólnie i szczegółowo – w opracowywaniu projektów przewodnich)?
Rola Regionu Łódzkiego w realizacji strategii UE 2020 polega na udziale w debatach i
konsultacjach dokumentów dotyczących polityki regionalnej oraz polityki spójności, a w
szczególności na zgłaszaniu uwag do opracowywanych dokumentów strategicznych i
oficjalnych stanowisk rządu polskiego.
4. Europa 2020, finansowanie unijne i polityka spójności
Komitet Regionów podkreśla, że celem polityki spójności jest:
„zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów” (traktat
o Unii Europejskiej, art. 174). Jeżeli priorytetem strategii Europa 2020 ma
rzeczywiście być powiązanie między wzrostem gospodarczym a celami spójności
(gospodarczymi, społecznymi i terytorialnymi), to należy go przełożyć na
wykonalne cele.
W dokumencie Komisji Europejskiej dotyczącym strategii Europa 2020 czytamy:
„(…) polityka spójności i jej fundusze strukturalne są ważne same w sobie, ale
.../...
-5oprócz tego są to również istotne mechanizmy umożliwiające osiągnięcie
inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu
w państwach członkowskich i na poziomie regionalnym”.
Następnie stwierdza się:
„Dyskusja powinna dotyczyć nie tylko wysokości finansowania, ale również
kształtu różnych instrumentów (takich jak fundusze strukturalne, fundusze
dotyczące rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, ramowy program badawczy
oraz program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP)), który
umożliwi osiągnięcie celów strategii Europa 2020 i zapewni maksymalne
oddziaływanie, skuteczność i wartość dodaną UE”,
uznając, że
„Ważne jest również, aby korzyści ze wzrostu gospodarczego rozkładały się równo
w całej Unii, w tym w regionach najbardziej oddalonych, zwiększając w ten sposób
spójność terytorialną”.
4.1 W jaki sposób i na jakich warunkach polityka spójności mogłaby zrealizować
stawiany jej w traktacie główny cel „zmniejszenia dysproporcji” równocześnie
przyczyniając się do realizacji priorytetów strategii Europa 2020 dotyczących
inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu?
Polityka spójności powinna koncentrować się zarówno na problemie zewnętrznej
konkurencyjności regionów, jak również ich wewnętrznej spójności. Spójność wewnętrzna
w ujęciu funkcjonalnym jest zjawiskiem współwystępującym z konkurencyjnością
regionów. Interwencja publiczna może koncentrować się na obydwu celach, gdyż są one
komplementarne. W wymiarze ekonomicznym wspieranie spójności oznaczałoby wówczas
wspieranie rozwoju w oparciu o endogeniczne zasoby, stymulowanie harmonijnego
wzrostu między podmiotami gospodarczymi a ich otoczeniem. W wymiarze społecznym
wspieranie spójności nie musi służyć zagwarantowaniu równomiernego przestrzennie
dostępu do pracy, lecz powinno polegać na eliminacji barier w mobilności pionowej i
poziomej. W wymiarze przestrzennym zaś, nie należy dążyć do zapewnienia równego
dostępu do wszystkich elementów szeroko pojętej infrastruktury, ale odnosić dostarczane
dobra publiczne do potrzeb poszczególnych jednostek przestrzennych. Środki pomocowe
powinny być kierowane tam, gdzie ich oczekiwane wykorzystanie będzie najbardziej
efektywne w kontekście rozwoju całego regionu. Równolegle należy wspierać udział
obszarów o ograniczonym potencjale rozwojowym w pozytywnych zjawiskach
zachodzących w ośrodkach wzrostu poprzez rozwój funkcjonalnych połączeń pomiędzy
tymi dwoma rodzajami obszarów.
4.2 W jaki sposób finansowanie unijne powinno przyczyniać się do osiągnięcia
spójności terytorialnej oraz do inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego
włączeniu społecznemu wzrostu w kontekście a) ogólnej wysokości tego
finansowania; b) jego podziału między różne instrumenty finansowania, takie jak
.../...
-6fundusze strukturalne, fundusze dotyczące rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich,
ramowy program badawczy oraz program ramowy na rzecz konkurencyjności
i innowacji (CIP)?
Istotna jest w tym kontekście koncentracja środków na ograniczonej liczbie priorytetów
zgodnych z dokumentami strategicznymi. Konieczne wydaje się również silniejsze
powiązanie wsparcia finansowego z efektywnością w zakresie osiągania celów. Biorąc pod
uwagę skalę oraz wagę wyzwań stojących przed polityką regionalną oraz jej nacisk na
zagadnienia prorozwojowe można przyjąć, iż najwięcej środków finansowych powinno
zostać przeznaczone na wsparcie konkurencyjności regionów.
Należy rozważyć ograniczenie liczby finansowych instrumentów wsparcia polityki
regionalnej. W tym miejscu warto również wspomnieć rozwiązania zaproponowane przez
komisarza Pawła Sameckiego w Dokumencie kierunkowym dotyczącym przyszłej polityki
spójności, jak np.:
 lepsza integracja pomiędzy funduszami wspólnotowymi w zakresie reguł i
procedur,
 zwiększenie komplementarności pomiędzy rozwojem obszarów wiejskich a
polityką spójności (przesunięcie trzeciej i czwartej osi EFRROW do polityki
spójności)
 połączenie EFRR z Funduszem Spójności.
5. Informowanie o strategii Europa 2020
W 2009 r. respondenci KR-u uczestniczący w konsultacjach na temat przyszłości strategii
lizbońskiej zasugerowali, że strategia ta nie była postrzegana jako istotna dla życia
zwykłych obywateli.
Komisja Europejska uznaje ważna rolę regionów w informowaniu o potrzebie realizacji
strategii Europa 2020 oraz o wysiłku, jakiego Europa i jej państwa członkowskie oczekują
od swoich „obywateli, przedsiębiorstw i reprezentujących ich organizacji” w związku
z przeprowadzeniem niezbędnych reform.
W tym celu zaproponuje „wspólne instrumenty komunikacyjne”, uwzględniające
„okoliczności i tradycje krajowe”.
5.1 Czy uważa Pan/Pani, że o strategii Europa 2020 można informować obywateli UE
lepiej, niż robiono to w przypadku strategii lizbońskiej? W świetle doświadczeń
wyciągniętych z realizacji strategii lizbońskiej – na jakich grupach europejskiego
społeczeństwa i na jakich obszarach Europy powinno się szczególnie skoncentrować
działania komunikacyjne?
Tak. W świetle doświadczeń wyciągniętych ze strategii lizbońskiej działania
komunikacyjne powinno się koncentrować
- na społeczności lokalnej i regionalnej, w tym przede wszystkim na władzy lokalnej i
regionalnej
.../...
-7-
uczniach gimnazjum oraz liceum,
studentach,
przedsiębiorcach.
5.2 Jakie elementy należy włączyć do zbioru narzędzi komunikacyjnych
zaproponowanych przez Komisję? W jaki sposób powinny one uwzględniać
gospodarcze, społeczne, terytorialne i kulturowe zróżnicowanie regionów i krajów
UE?
Jak pokazują badania ewaluacyjne działań informacyjnych i promocyjnych, najlepszymi
narzędziami komunikacji są media: telewizja, radio, prasa oraz Internet. Aby komunikacja
strategii Europa 2020 była skuteczna należałoby zaangażować w proces komunikacji
lokalne i regionalne media.
.../...
-8-
Załącznik I
Europa 2020: informacje
Platforma Monitorowania Strategii Europa 2020 w Komitecie Regionów
1. Plan Komisji Europejskiej Europa 2020 spełnia niektóre najważniejsze wymagania
unijnych miast i regionów
Propozycja przedłożona w komunikacie Komisji Europejskiej pt.: „EUROPA 2020. Europejska
2
strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”
w dużej mierze jest zgodna z pięcioma najważniejszymi kwestiami, o których wspomniał Komitet
Regionów. Stanowi ona konstruktywną odpowiedź na opinię z inicjatywy własnej KR-u, przyjętą na
3
sesji plenarnej w dniach 3–4 grudnia 2009 r. , jak również na niektóre z „Pytań o przyszłość strategii
lizbońskiej”, które powstały w wyniku konsultacji KR-u z europejskimi miastami i regionami
4
w sprawie nowej strategii na rzecz zrównoważonego wzrostu przeprowadzonych na początku 2009 r.
Po odbyciu piątego dialogu terytorialnego w dniu 18 stycznia 2010 r., kwestie te streszczono we
wspólnym piśmie przewodniczącej KR-u i hiszpańskiej prezydencji UE do przewodniczącego Rady
Europejskiej Hermana Van Rompuya.

2
3
4
Po pierwsze, w dokumencie KE uznano, że władze lokalne i regionalne UE muszą być
postrzegane jako stali partnerzy w tworzeniu i realizacji strategii, o co KR zabiegał od
2006 r. W rozdziale poświęconym podziałowi ról w dokumencie KE (5.2) czytamy
(podkreślenia nasze) „Wszystkie władze krajowe, regionalne i lokalne powinny realizować
partnerstwo, ściśle włączając do tego procesu parlamenty, a także partnerów socjalnych oraz
przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, przyczyniających się do opracowania
krajowych programów reform oraz ich wdrażania. Dzięki ustanowieniu stałego dialogu
między różnymi poziomami administracji krajowej, unijne priorytety znajdują się bliżej
obywateli, co zwiększa zaangażowanie konieczne dla pomyślnej realizacji strategii
Europa 2020. Ponadto w dokumencie tym uznano, że „(…) wymiana dobrych praktyk,
ustalanie kryteriów oraz budowanie sieci kontaktów – propagowane przez niektóre państwa
członkowskie – okazały się bardzo skutecznym narzędziem służącym zwiększeniu
zaangażowania oraz zwiększeniu dynamiki działania we wprowadzaniu koniecznych reform.
Jednakże wbrew temu, co twierdzi Komisja, wspomniane sieci kontaktów zostały raczej
utworzone przez różne zainteresowane podmioty, takie jak regiony i miasta lub KR, niż przez
same państwa członkowskie. Ich rola zasługuje na większe uznanie, zaś zakres, w którym
przyczyniają się do realizacji celów, powinien być precyzyjniej określony.
COM(2010) 2020 (3.3.2010).
Przyszłość strategii lizbońskiej po 2010 r. (CdR 25/2009).
www.cor.europa.eu/europe2020.
.../...
-95

Po drugie, jak wspomniano w opinii KR-u , w dokumencie EUROPA 2020 stwierdza się, iż
Komitet Regionów powinien być „bardziej zaangażowany”;

Po trzecie, w dokumencie tym filary społeczny i ekologiczny umieszczono na równi
z gospodarczym, zapobiegając w ten sposób zaniedbaniu aspektu społecznego
i ekologicznego, co większość miast i regionów UE uważała za największą słabość strategii
lizbońskiej. W propozycji Komisji słusznie zauważono również, że cele związane
z priorytetami strategii Europa 2020 – inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego
włączeniu społecznemu wzrostu – należy postrzegać jako „wzajemnie ze sobą powiązane”
i wzajemnie się wzmacniające. Jest to również zgodne z wezwaniem KR-u do „rozwoju
6
konkurencyjności Europy w ramach gospodarki ekologicznej” ;

Po czwarte, dokument uznaje, że strategia powinna w sposób elastyczny dostosowywać
się do różnych pozycji startowych. W rzeczywistości, przyjmując cele na poziomie UE
obejmujące trzy wspomniane priorytety, Komisja przyznaje, że „Każde państwo członkowskie
jest inne, a UE złożona z 27 członków jest dziś dużo bardziej różnorodna niż dziesięć lat
temu”, że „tradycyjne sektory gospodarki i obszary wiejskie” i „gospodarki oparte na
usługach, w których ceni się wysokie kwalifikacje” to zupełnie różne sytuacje. Dlatego też KE
proponuje, aby każde państwo członkowskie przełożyło cele UE na „krajowe cele i metody
realizacji”, tak aby „inwestycje w działalność B+R i innowacje, w edukację oraz
w technologie umożliwiające efektywne korzystanie z zasobów (…) poprawiły spójność
gospodarczą, społeczną i terytorialną”;

Po piąte, w dokumencie KE uznano również, że strategia Europa 2020 musi odpowiedzieć na
potrzebę solidarności między najbogatszymi i najbiedniejszymi regionami UE oraz, że
rezultaty strategii przyczynią się do realizacji celu spójności terytorialnej zawartego
w traktacie lizbońskim, zgodnie z którym: „ważne jest również, aby korzyści ze wzrostu
gospodarczego rozkładały się równo w całej Unii, w tym w regionach najbardziej
oddalonych, zwiększając w ten sposób spójność terytorialną”.
2. Jednakże pozostałym kwestiom, ważnym dla władz lokalnych i regionalnych, nie
poświęcono należytej uwagi
Pozostałym kwestiom podniesionym przez KR nie poświęcono należytej uwagi w strategii
Europa 2020. W szczególności zauważyć trzeba, że:

5
6
Uznając potrzebę silniejszego modelu zarządzania gospodarczego, autorzy propozycji
strategii Europa 2020 pomijają jednak postulat KR-u, aby rządy krajowe państw
członkowskich UE otrzymały „silniejsze zachęty do zobowiązania się do realizacji celów
Przyszłość strategii lizbońskiej po 2010 r. (CdR 25/2009).
Tamże.
.../...
- 10 7
nowej strategii” . Zamiast tego, strategia polega na skuteczności mechanizmów opartych
o dostosowane do sytuacji krajowej zalecenia wydane przez Radę Europejską oraz
następujące po nich ostrzeżenia polityczne, które może wydać Komisja, jeżeli dane państwo
członkowskie po dwóch latach w dalszym ciągu nie podejmie odpowiednich działań.
7
8
9

Jeśli chodzi o rolę władz lokalnych i regionalnych, to wbrew wspomnianym wyżej
pozytywnym stwierdzeniom, w dokumencie nie podkreśla się potrzeby zaangażowania tych
władz w sposób stały i ustrukturyzowany w tworzenie i realizowanie projektów
przewodnich;

Wprawdzie w dokumencie uznaje się, że KR „należy również włączyć do realizacji strategii”,
jednakże brakuje szczegółowego opisu, w jaki sposób Komitet ma być zaangażowany
w tworzenie, realizację i nadzorowanie wdrażania nowej strategii;

w dokumencie wzywa się do dyskusji nad „kształtem różnych instrumentów, takich jak
fundusze strukturalne (…), który umożliwi osiągnięcie celów strategii Europa 2020”.
Stwierdzenie, że „polityka spójności jest ważna sama w sobie” domaga się bardziej
szczegółowego omówienia. KR zawsze podkreślał zagrożenie wiążące się z rosnącym
obecnie rozdźwiękiem gospodarczym między regionami (podczas gdy różnice między
krajami maleją), prowadzącym w konsekwencji do nierównych warunków społecznych, co
podważa skuteczność europejskiego modelu społecznego. Dlatego też, w kontekście debaty
na temat wielkości i uzasadnienia budżetu UE, należy ponownie dokładniej rozważyć
relację między polityką spójności a strategią Europa 2020, uwzględniając rolę, jaką
odgrywa polityka spójności w integracji społecznej.

Autorzy dokumentu pomijają milczeniem wezwanie KR-u do wyjścia poza „stosowanie PKB
8
jako głównego wskaźnika mierzącego wyniki gospodarcze” oraz wynikającej z tego
potrzeby uzupełnienia go nowymi wskaźnikami, lepiej ukazującymi różne zjawiska mające
wpływ na jakość życia i kwestie związane z rozwojem zrównoważonym (gospodarcze,
społeczne i ekologiczne). Rzeczywiście, rośnie świadomość potrzeby połączenia PKB ze
wskaźnikami skuteczniej mierzącymi wydajność gospodarczą i jakość standardów życia
9
obywateli; obecnie toczy się na ten temat światowa debata . W dokumencie czytamy
również, że „Komisja Europejska co roku będzie monitorowała rozwój sytuacji w oparciu
o zestaw wskaźników pokazujących ogólny postęp w tworzeniu inteligentnej, ekologicznej
gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu, o wysokiej stopie zatrudnienia, wydajności
i spójności społecznej”, jednakże jej autorzy nie ujawniają, jakie konkretnie będą to
wskaźniki;
Tamże.
Tamże.
W związku z tym tematem można wymienić wiele badań (np. inicjatywę OECD pt.: „Mierzenie postępu społeczeństw” lub
działalność komisji Stiglitza, Sena i Fitoussiego na rzecz pomiaru wydajności gospodarczej i postępu społecznego) oraz prace
prowadzone przez samą Komisję Europejską (komunikat „Wyjść poza PKB” (COM(2009) 433 wersja ostateczna).
.../...
- 11 -
10
11

Autorzy strategii Europa 2020 piszą, że cele zaproponowane na poziomie UE „są
reprezentatywne, a ich lista nie jest wyczerpująca” i zachęcają państwa członkowskie do
tworzenia swoich własnych wskaźników i celów, jeżeli uznają to za stosowne. Jednakże
strategia Europa 2020 nie wspiera tworzenia dodatkowych wskaźników na poziomie UE,
co jest niezbędne, aby były one wykorzystywane w całej UE dla celów zarządzania
(porównywanie i ustalanie kryteriów; monitorowanie i ocena; realizacja polityk
terytorialnych);

Odnośnie do potrzeby skuteczniejszego informowania obywateli i zainteresowanych stron,
w strategii Europa 2020 zapowiedziano wprowadzenie „wspólnych narzędzi
komunikacyjnych”, jednakże nie podano na ten temat żadnych szczegółów. Skuteczne
informowanie obywateli jest jednym z niezbędnych elementów powodzenia strategii
10
Europa 2020 w terenie. KR w swojej opinii wezwał do „zwiększenia skuteczności strategii
komunikacyjnej (…), aby podnosić świadomość i propagować najważniejsze przesłanie nowej
11
strategii”, natomiast respondenci uczestniczący w konsultacjach KR-u zgłaszali potrzebę
„strategii mającej faktyczny wpływ na życie obywateli”.
Przyszłość strategii lizbońskiej po 2010 r. (CdR 25/2009).
Konsultacje KR-u z europejskimi regionami i miastami w sprawie nowej strategii na rzecz trwałego wzrostu gospodarczego,
www.cor.europa.eu/europe2020.
.../...
- 12 -
Załącznik II
Europa 2020: Komisja przedstawia nową strategię gospodarczą dla Europy
(komunikat prasowy IP/10/225, 3 marca 2010 r.)
Komisja Europejska przedstawiła dziś strategię Europa 2020 zmierzającą do wyjścia z kryzysu
i mającą przygotować europejską gospodarkę na wyzwania następnego dziesięciolecia. Komisja
określiła trzy najważniejsze czynniki wzrostu, których realizację zapewnią konkretne działania
na szczeblu unijnym i krajowym: wzrost inteligentny (zwiększenie roli wiedzy, innowacji,
edukacji i społeczeństwa cyfrowego), zrównoważony (produkcja efektywniej wykorzystująca
zasoby przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności) oraz wzrost sprzyjający włączeniu
społecznemu (zwiększenie aktywności zawodowej, podnoszenie kwalifikacji i walka
z ubóstwem). Batalia na rzecz wzrostu i zatrudnienia wymaga przyjęcia odpowiedzialności na
najwyższym szczeblu UE oraz mobilizacji wszystkich podmiotów w całej Europie. Ustalono pięć
celów, które określają, gdzie UE powinna się znaleźć przed 2020 r., i które posłużą do oceny
postępów w realizacji strategii.
Przewodniczący Barroso oświadczył: „Europa 2020 mówi o tym, co należy zrobić dziś
i w przyszłości, aby ponownie ożywić gospodarkę UE. Kryzys ujawnił fundamentalne słabości
i nierealne tendencje, których nie możemy dłużej ignorować. Europa wykazuje deficyt wzrostu,
zagrażający naszej przyszłości. Musimy zdecydowanie wzmocnić nasze słabe punkty i wykorzystać
liczne atuty. Musimy stworzyć nowy model gospodarczy oparty na wiedzy, niskoemisyjnej
gospodarce i wysokiej stopie zatrudnienia. Jest to walka wymagająca mobilizacji całej Europy”.
W pierwszej kolejności Europa musi wyciągnąć wnioski ze światowego kryzysu gospodarczego
i finansowego. Nasze gospodarki są nierozerwalnie ze sobą powiązane. Żadne państwo członkowskie
nie jest w stanie skutecznie stawić czoła globalnym zagrożeniom w pojedynkę. Działając wspólnie,
jesteśmy silniejsi, zatem udane wyjście z kryzysu uzależnione jest od ścisłej koordynacji polityki
gospodarczej. Niepodjęcie tych działań może doprowadzić do „straconej dekady” nacechowanej
stopniową utratą znaczenia, trwałym zatrzymaniem wzrostu i wysokim bezrobociem.
Dlatego też strategia Europa 2020 na najbliższe dziesięć lat, w której przedstawiono wizję
europejskiej społecznej gospodarki rynkowej, opiera się na trzech współzależnych i wzajemnie
uzupełniających się obszarach priorytetowych: inteligentnym wzroście – oznaczającym rozwój
gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach; trwałym wzroście – czyli wspieraniu gospodarki
niskoemisyjnej, efektywniej korzystającej z zasobów i konkurencyjnej; oraz wzroście sprzyjającym
włączeniu społecznemu, oznaczającym wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim
poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Postępy w realizacji tych trzech priorytetów będą mierzone w odniesieniu do pięciu nadrzędnych
celów UE, które państwa członkowskie przełożą na cele krajowe, uwzględniając swoje pozycje
wyjściowe:
.../...
- 13 




wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20–64 lat powinien wynosić 75%;
na inwestycje w badania i rozwój należy przeznaczać 3% PKB Unii;
należy osiągnąć cele „20/20/20” w zakresie klimatu i energii;
liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10%, a co
najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie;
liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln.
Aby zrealizować powyższe cele Komisja proponuje program Europa 2020, na który składa się kilka
inicjatyw przewodnich. Wdrażanie tych inicjatyw jest wspólnym priorytetem i konieczne będą
działania na wszystkich szczeblach: organizacji działających na poziomie UE, państw członkowskich,
władz lokalnych i regionalnych.







Unia innowacji – wykorzystanie działalności badawczo-rozwojowej i innowacji do
rozwiązywania naszych największych problemów oraz likwidacja przepaści między światem
nauki a rynkiem, tak by wynalazki stawały się produktami. Przykładem tego może być patent
wspólnotowy, dzięki któremu przedsiębiorstwa mogłyby oszczędzić każdego roku
289 mln euro.
Młodzież w drodze – poprawa jakości i atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego na
arenie międzynarodowej poprzez wspieranie mobilności studentów i młodych specjalistów.
Konkretnym tego przejawem powinna być większa dostępność stanowisk w państwach
członkowskich dla kandydatów z całej Europy oraz właściwe uznawanie kwalifikacji
i doświadczenia zawodowego.
Europejska agenda cyfrowa – osiągnięcie trwałych korzyści gospodarczych i społecznych
z jednolitego rynku cyfrowego opartego na bardzo szybkim Internecie. Do 2013 r. wszyscy
mieszkańcy Europy powinni mieć dostęp do szybkiego łącza internetowego.
Europa efektywnie korzystająca z zasobów – wsparcie zmiany w kierunku gospodarki
niskoemisyjnej i efektywniej korzystającej z zasobów. Europa powinna trzymać się celów
wyznaczonych w strategii 2020 w odniesieniu do produkcji energii, efektywności
i konsumpcji. Obniżyłoby to do 2020 roku wartość importu ropy naftowej i gazu
o 60 mld euro.
Polityka przemysłowa na rzecz ekologicznego rozwoju – zwiększanie konkurencyjności
unijnego sektora przemysłu w warunkach pokryzysowych, wsparcie przedsiębiorczości
i rozwój nowych umiejętności. Przyczyni się ona do stworzenia milionów nowych miejsc
pracy.
Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia – stworzenie warunków do
unowocześnienia rynków pracy w celu zwiększenia poziomu zatrudnienia oraz zapewnienie
trwałości naszych modeli społecznych w obliczu odchodzenia na emeryturę pokolenia wyżu
demograficznego; oraz
Europejski program walki z ubóstwem – zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej
i terytorialnej poprzez pomoc osobom biednym i wykluczonym społecznie oraz umożliwienie
im aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym.
.../...
- 14 Z uwagi na jej ambitny zakres, kierowanie strategią Europa 2020 i odpowiedzialność za nią należy
przenieść na nowy poziom. Komisja wzywa głowy państw i rządów do przejęcia odpowiedzialności
za nową strategię i poparcia jej na wiosennym posiedzeniu Rady Europejskiej. Zwiększona zostanie
również rola Parlamentu Europejskiego.
Aby zagwarantować, że podjęte zobowiązania przełożą się na skuteczne działania w terenie,
wzmocniona zostanie rola zarządzania. Komisja będzie monitorowała postępy. W celu zwiększenia
spójności sprawozdania i oceny dotyczące programu Europa 2020 oraz paktu stabilności i wzrostu
będą przygotowywane równocześnie, ale będą to nadal osobne instrumenty. Dzięki temu możliwe
będzie wykorzystanie obu strategii do osiągnięcia podobnych celów reform, choć w dalszym ciągu
pozostaną one dwoma różnymi instrumentami.
_____________
Pełny tekst dokumentu na temat strategii Europa 2020 oraz dalsze informacje można znaleźć na
stronie: http://ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm