Spotkanie jak założyć działalność gospodarczą i „nie zwariować”
Transkrypt
Spotkanie jak założyć działalność gospodarczą i „nie zwariować”
Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Spotkanie jak założyć działalność gospodarczą i „nie zwariować” dr inż. Piotr Bębenek Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska • Konkretny cel: pomysł, identyfikacja potrzeb, zakładanie i prowadzenie działalności • Odpowiedzialność: finanse, rachunkowość i źródła finansowania • Świadomość: prawo • Umiejętności: przygotowanie menedżerskie, marketing, zasady współpracy, wizerunek firmy, sprzedaż • Determinacja: biznes plan Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Poważna przeszkodą w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw jest niedostateczny know-how. Potencjalni przedsiębiorcy często nie decydują się na rozpoczęcie działalności gospodarczej, ponieważ nie posiadają odpowiedniej wiedzy, jak tego dokonać oraz co będzie niezbędne w prowadzeniu firmy Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Struktura podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w woj. opolskim w/g PKD Przemysł; 9% Administracja publiczna, obowiązkowe ubezpieczniea, opieka społeczna, pozostała działalność; 16% Budownictwo; 11% Obsługa nieruchomości i firm; 21% Handel i naprawy; 30% Pośrednictwo finansowe; 4% Transport, gospodarka magazynowa i łączność; 6% Hotele i restauracje; 3% Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Przeciętnie w kraju prawie 10% ludności posiada własna firmę. Zdecydowanie cała większość zakładanych podmiotów należy do sektora MŚP Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Główny cel to: …danie podstawy wiedzy w obszarze przedsiębiorczości, który wydaje się być studnią bez dna. Chcę abyśmy oswoili się z pomysłem, że otwieranie firmy może być krokiem każdego, kto znajdzie w sobie motywację i siłę działania. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Kiedy zdecydujesz się na otwarcie własnej firmy, czeka cię ogromna przygoda i codzienne zapasy z kolejami losu oraz własnymi słabościami. Droga do celu na początku wydaje się zagmatwana, pamiętaj jednak, że… WSZYSTKO JEST TRUDNE, ZANIM STANIE SIĘ ŁATWE Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Kontroluj swoje myśli • 40% naszych zmartwień nigdy się nie urzeczywistnia • 30% dotyczy przeszłości, której nie da się zmienić • 12% to sprawy innych ludzi, które nie powinny nas obchodzić • 10% wywołują choroby prawdziwe czy urojone a naprawdę warto niepokoić się o 8% Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Im wcześniej zaczniesz myśleć jak potoczą się Twoje losy, tym lepszą i bardziej przemyślaną decyzję podejmiesz Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Co wybrać – niezależność czy pewność? Decyzja jest trudna i musisz ją podjąć sam. Spróbujemy podpowiedzieć Ci na co zwrócić uwagę wybierając kierunek rozwoju swojej przyszłości. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Niemal wszyscy zachęcają do zakładania własnej działalności gospodarczej. Jednak niewielu zachęcających wspomina o tym, że tylko 20% ludzi ma predyspozycje do prowadzenia własnej działalności. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Warsztat własnej osobowości Cechy ludzi, którzy odnoszą sukces: wiedzą, czego chcą wierzą, że swój cel osiągną i potrafią sobie ten cel jasno wyobrazić działają energicznie, aby realizować swoje zamierzenia Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Co pomaga w osiąganiu celów? wiara w siebie, akceptacja siebie, szacunek do siebie i innych odpowiedzialność za swoje czyny, uczucia i słowa działania z wizją końca, ustanawianie realnych celów, przewidywanie skutków swoich działań umiejętność głębokiego komunikowania się z ludźmi, pozytywne myślenie, harmonia wewnętrzna wytrwałość, samodyscyplina, asertywność umiejętność radzenia sobie ze stresem Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska „Nigdy nie graj w cudzą grę, graj we własną” 1. Swoje plany zacznij od zamierzeń ogólnych i długofalowych. 2. Odległe cele rozbij na mniejsze cele cząstkowe i określ ich czas realizacji. 3. Im bliższe są Twoje cele, tym bardziej szczegółowo powinieneś je zaplanować. 4. Im precyzyjniejszy plan, tym większa szansa jego realizacji. 5. Realizację zacznij od najbliższych planów. 6. Przeanalizuj, jakie przeszkody mogą pojawić się w trakcie realizacji planów i jak sobie z nimi poradzisz. 7. Zastanów się, jakie korzyści odniesiesz z realizacji planów. Wyobrażaj je sobie często. To dobry sposób na motywowanie siebie. 8. Planuj na piśmie – konkretyzacja i precyzja da Ci możliwość lepszego rozeznania się w planach, pozwoli też lepiej kontrolować Twoje życie. 9. Unikaj odwlekania Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Wartości Co wiesz o sobie ? Co jest dla mnie najważniejsze? Jakimi zasadami kieruję się w życiu? Z czego nie mógłbym/mogłabym zrezygnować, a z czego tak? Umiejętności Jakie umiejętności posiadam? Jak pracuję w zespole? Czy umiem rozwiązywać problemy? Czy komunikuję się efektywnie z moimi znajomymi? Czy mam zdolności przywódcze? Czy jestem twórczy i pomysłowy? Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Zainteresowania Jakie są moje zainteresowania i ulubione zajęcia? Dlaczego mnie pasjonują? Jakie sytuacje i zadania motywują mnie do działania? W jakim środowisku, w jakim towarzystwie czuję się najlepiej? W jakim zawodzie chcę pracować? Co daje mi największą satysfakcję? Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Jakie są moje zalety? W czym jestem najlepszy(a)? Jakie talenty i umiejętności dostrzegają we mnie inni? Jakie są moje słabe strony? Czego najbardziej nie lubię robić? Jakie zajęcia są dla mnie trudne? Za co najczęściej jestem krytykowany/ dlaczego? Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Zanim zdecydujesz Zanim zdecydujesz się zarejestrować działalność gospodarczą, musisz zastanowić się nad kilkoma rzeczami. Co jest najważniejsze ? Konkretne cele. Zastanów się - jaki jest cel przedsięwzięcia, którym będziesz się zajmować. Cel musi być jasno określony i konsekwentnie realizowany. Istotnym jest zaplanowanie realizacji tego celu lub celów. Dobrze było by zaplanować osiągnięcie celu w określonym czasie (np. 2 lata lub 1 miesiąc). Pamiętaj, że tylko duża determinacja pozwoli Ci odnieść sukces. Odpowiedzialność. Musisz zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności jaką na siebie weźmiesz rozpoczynając działalność. Jeśli zatrudnisz pracowników odpowiadasz za nich. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Zanim zdecydujesz Umiejętności. Rozwijaj się poprzez doskonalenie swoich umiejętności. Pamiętaj, konkurencja się szkoli. Zwracaj uwagę na szczegóły, one mogą być bardzo istotne. Determinacja. Daj z siebie wszystko. Dużo ludzi przegapia swoją szansę. Pracuj dwa razy więcej i ciężej. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Dlaczego miałbyś kupić właśnie te usługi, czy produkty? Co Cię do tego skłania? Czy Twój produkt/usługa ma dodatkową przewagę na rynku nad konkurencją? I najważniejsze – Jakie potrzeby klienta zaspokaja Twój produkt/usługa? Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Potrzeby klienta mogą mieć dwojaki charakter: emocjonalny: przyjemność, sentyment do kogoś lub czegoś, lęk, satysfakcja, racjonalny: chęć zaoszczędzenia pieniędzy, potrzeba zwiększenia bezpieczeństwa, chęć poprawy funkcjonowania czegoś, chęć zaoszczędzenia czasu. Jakie potrzeby Twoich klientów mogą decydować o dokonaniu przez nich zakupu? Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Kim są Twoi klienci czyli komu będziesz sprzedawał? Wielu przedsiębiorców, których pyta się o grupę docelową ich produktów lub usług dziwi się nie wiedząc co ma się na myśli. Niestety tego rodzaju wiedza stanowi absolutną podstawę. Wielu z tych przedsiębiorców twierdzi, że ich produkt jest dla wszystkich. Dla wszystkich, czyli dla nikogo. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Jak będziesz sprzedawał i reklamował, to co chcesz sprzedawać? Nawet najlepsza usługa lub najlepszy produkt musi zostać sprzedany klientowi. Zanim jednak to nastąpi klient musi wiedzieć, że może to kupić. A co więcej, powinien uzmysłowić sobie, że jest mu to potrzebne. Nikt nie kupuje bez przyczyny. Nawet osoba, która kupuje wszystko, co jej wpadnie w ręce ma swoje motywy, nawet jeżeli powodem jest zaspokojenie potrzeby robienia zakupów. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Ustalam pomysł na biznes wprowadzam całkowicie nowy produkt, którego jeszcze nikt nie produkował lub usługę, której jeszcze nikt nie wykonywał, zrobię coś lepiej, ulepszę istniejący produkt, lepiej wykonam dotychczas świadczone usługi, wykorzystam lukę na rynku - ilościową, jakościową, asortymentową, skopiuję pomysł, który sprawdził się na innym terenie, w innym środowisku. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Ryzyko w działalności na własny rachunek Tworząc nową firmę zakładamy jej sukces — inaczej nie miałoby to sensu. Musimy jednak przewidzieć, że nie wszystko musi się udać. Należy zatem ocenić poziom ryzyka i przygotować plany alternatywne Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Wybór lokalizacji wybierać miejsce przy dużym natężeniu ruchu ludności, przy traktach pieszych lub zmotoryzowanych, na lokalizację firmy wybierać miejsca koncentracji ludności, w sąsiedztwie podobnych branżowo firm współpracujących lub konkurencyjnych, w miejscach masowo odwiedzanych przez ludzi, unikać osamotnienia w lokalizacji, wybierać na siedzibę firmy lub jej placówki miejsca gospodarcze z łatwym dojazdem i pełną infrastrukturą techniczną Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Podstawowe zagrożenia dla nowych firm ograniczony popyt na danym obszarze, gąszcz przepisów, utrudnienia biurokratyczne, wysoki koszt kredytu, silna, zorganizowana konkurencja, brak rezerw kapitałowych, trudności w uzyskaniu kredytu, niesolidni lub niewypłacalni odbiorcy. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Plusy i minusy pracy na własny rachunek PLUSY − sam jesteś dla siebie szefem − czerpiesz satysfakcję z pracy − zarabiasz pieniądze − masz satysfakcję z własnych dokonań − uzyskujesz niezależność z własnych pomysłów − masz elastyczny czas pracy − samorealizujesz się − twoje wynagrodzenie zależy od własnego wkładu pracy − masz możliwość sprawdzenia się − poszerzasz własne doświadczenie i wiedzę − masz duże możliwości kontaktu z ludźmi − możesz zatrudniać własną rodzinę MINUSY − brak gwarantowanego dochodu − ryzyko finansowe − strach przed niepowodzeniem − stresy, napięcie − mniej czasu dla rodziny i na prywatne życie − nielimitowany czas pracy − niegwarantowany urlop − możliwość izolacji od otoczenia − konieczność realizacji nie zawsze przyjemnych spraw − bezpośrednie uzależnienie standardu życia od kondycji firmy − odpowiedzialność za innych − zazdrość innych w sukcesie a ironia w niepowodzeniu Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska 8 przyczyn dlaczego upadają firmy: • Źle wybrana lokalizacja, • Utrata płynności – wydanie zbyt dużych środków własnych. Niewłaściwe obliczenie kosztów uruchomienia firmy i spodziewanych dochodów, • Brak funduszy – brak umiejętności pozyskiwania funduszy na otwarcie i rozwój naszej firmy, • Brak doświadczenia i fachowej wiedzy. Niechęć do uczenia się przez całe życie – rozwijanie wiedzy i umiejętności, Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska 8 przyczyn dlaczego upadają firmy cd.: • Brak dyscypliny finansowej, • Zbyt duże inwestycje w wyposażenie, • Zła gospodarka zapasami – niedobór lub nadmiar towarów na magazynie i straty z tego płynące, • Nadwyrężenie relacji: życie prywatne a zawodowe. Niewłaściwe planowanie czasu pracy. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Źródłem informacji o biznesie jest: ANALIZY RYNKU jakie potrzeby ludzi nie są zaspokojone ULOTKI, BROSZURY, PORADNIKI REKLAMA WIZUALNA, plakaty, bilboardy, tablice TY sam odpowiedz co chciałbyś zmienić POMYSŁ PISMA SPECJALISTYCZNE I ZAWODOWE ISTNIEJĄCE FIRMY obserwacja, wizyty, informacje prasowe, współpraca MEDIA, INTERNET ogłoszenia, artykuły, opracowania, analizy IMPREZY HANDLOWE targi, giełdy, jarmarki Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska STARE PRZYSŁOWIE CHIŃSKIE MÓWI: „COKOLWIEK WYBIERZESZ I TAK BĘDZIESZ ŻAŁOWAŁ” Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Formy prowadzenia działalności gospodarczej Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej. osoba fizyczna - prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą - w formie spółki cywilnej inne jednostki organizacyjne 1) spółdzielnie (w tym socjalne) 2) grupy producentów rolnych Spółki prawa handlowego spółki osobowe - jawna, - partnerska spółki mieszane - komandytowa - komandytowo-akcyjna spółki kapitałowe - z ograniczoną odpowiedzialnością - akcyjna Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska OSOBA FIZYCZNA Indywidualna działalność gospodarcza czyli prowadzisz własny interes samodzielnie. Nie tworzysz zatem żadnej zorganizowanej struktury. Jesteś całkowicie samodzielny i samorządny Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska • Zalety – Prosty podział praw i obowiązków Nikt tobą nie zarządza, nikt nie narzuca ci czasu pracy, wszystkie decyzje podejmujesz sam. – Elastyczne zarządzanie Prosto i tanio można rozpocząć działalność – Proste zasady księgowości – W przypadku działalności indywidualnej dominuje nieskomplikowana podatkowa księga przychodów i rozchodów • Wady – Pełna odpowiedzialność majątkiem przedsiębiorcy za zobowiązania firmy Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Spółka cywilna – jeśli nie zamierzasz działać samodzielnie, ale z kimś, najprostszym rozwiązaniem jest założenie spółki cywilnej w oparciu o Kodeks cywilny Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Zalety • Łatwo założyć i łatwo prowadzić W prosty sposób można zrealizować coś razem z innymi Często spółkę cywilną zakładają przyjaciele lub rodzeństwo, czyli osoby które mają do siebie duże zaufanie i dobrze czują się ze sobą. • Wszyscy pracują po równo W spółce cywilnej każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzić jej sprawy. Czyli za spółkę odpowiadają wszyscy równo. • Niskie koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności, proste zasady księgowości, Wady • Pełna i solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki czyli jeden za wszystkich, wszyscy za jednego • Niemożność działania w większym rozmiarze, prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska •Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – spółka kapitałowa. Ma zastosowanie do prowadzenia przedsiębiorstwa o dużym rozmiarze. W tej spółce żaden ze wspólników nie ponosi odpowiedzialności osobistej. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Zalety • Ograniczona odpowiedzialność wspólników • Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają za zobowiązania spółki do wartości ich udziałów. • Spółka posiada osobowość prawną. • Możliwość zaangażowania znacznego kapitału i prowadzenia przedsiębiorstw o dużych rozmiarach. Wady • Koszty założenia spółki: akt notarialny, wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym • Duża odpowiedzialność zarządu. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ale odpowiedzialność członków zarządu może być duża. • Wymóg prowadzenia pełnej księgowości i badania sprawozdań • Niemożność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, podwójne opodatkowanie dochodów - spółka jako osoba prawna rozlicza się CIT-em Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Możliwości wyboru formy opodatkowania Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Karta podatkowa Karta podatkowa jest adresowana do podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą o stosunkowo niewielkich rozmiarach. Może to być forma korzystna dla tych, którym zależy na tym, aby ich rozliczenie było jak najprostsze i spodziewają się jednocześnie, że koszty związane z działalnością będą stosunkowo niewielkie. Jednak formy te mają również swoje ujemne strony. W przypadku karty podatkowej podatek trzeba płacić również wtedy, gdy działalność nie przyniesie żadnych przychodów w danym miesiącu. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych płaci się od przychodu - podatnik nie może odliczyć kosztów uzyskania przychodu. Zatem ta forma opodatkowania jest korzystna dla osób, które ponoszą stosunkowo niewysokie koszty prowadzonej działalności. Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych są zwolnieni z obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Skala podatkowa ( zasady ogólne) – książka przychodów i rozchodów Przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych (według skali podatkowej lub podatkiem liniowym) jest obowiązany prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, a także ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz karty przychodów pracowników Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Podatek liniowy Podatek liniowy (19%) to forma opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, która pozwala uniknąć progresywnej skali podatkowej. Od 2009 r. obowiązują jednak tylko dwie stawki skali podatkowej (18% i 32%). W tym jedna niższa niż stawka stosowana w podatku liniowym. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Podatek VAT Zwolnienie od podatku od towarów i usług przysługuje podatnikom, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. W przypadku, gdy podatnik przekroczy tą kwotę, zwolnienie to traci moc z chwilą przekroczenia. Podatek VAT muszą opłacać: Dostawcy wyrobów z metali szlachetnych, Dostawcy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, Dostawcy nowych środków transportu, Prawnicy, Przedsiębiorcy świadczący usługi w zakresie doradztwa, Przedsiębiorcy świadczący usługi jubilerskie, Przedsiębiorcy niemający siedziby lub miejsca zamieszkania na terenie naszego kraju. Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Kasy fiskalne W 2013 r. powinni stosować kasy fiskalne podatnicy VAT, których obrót przekroczył w 2012 roku 20 tys. zł, a nie są zwolnieni z tego obowiązku. Przy czym w przypadku podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego limit ten określany będzie w proporcji do okresu jej prowadzenia. Wysokość obrotów nie zawsze decyduje o zwolnieniu 1)dokonujący dostawy m.in.: -części do silników , -przyczep i naczep, -sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego 2) świadczący m.in. usługi: -przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami, -gdy dostawa sprzedanych towarów odbywa się w systemie wysyłkowym – ostrzeżenie dla sklepów internetowych (można uniknąć kasy) C yp r ze ch y D an ia Es to F i ni a nl an d Fr ia an cj a G re cj H a is zp an ia H ol an di a Ir l an di a Li Lu tw ks a em bu rg Ło tw a M al ta N ie m cy Po l Po sk a r tu g Sł a lia ow ac ja Sł ow en Sz i a w ec ja W W ie ęg lk a Br ry yt an i W a ło ch y C ia r ia lg st Be Au staw ka podstaw ow a podatku Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Stawki podatku dochodowe go dla firm w krajach Unii Europe jskie j 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% k raj Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Stawki podatku VAT w krajach Unii Europejskiej 30% stawka podstawowa podatku 25% 20% 15% 10% 5% 0% kraj Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Przychód sprzedaż towaru/usługi Koszty uzyskania przychodu Nasz Zysk KAPITAŁ NA INWESTYCJE • bezpośrednie (zakup towaru/usługi) • oszczędności • pośrednie (koszty stałe) • pożyczka • Kredyt Podatek Urząd skarbowy • wsparcie unijne • itp Podstawa * stawka DOCHÓD Przychód - koszty Podstawa opodatkowania Odliczenia od dochodu Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Czy podatki to wszystko ? A co z resztą obowiązków? - składki na ubezpieczenie społeczne (ZUS) - składki na ubezpieczenie zdrowotne (ZUS) - opłaty za korzystanie ze środowiska (emisja zanieczyszczeń, wycinka drzew i krzewów) - opłata produktowa - opłaty za odtwarzanie muzyki - e-podpis (m.in. ZUS) - prawa pracownicze - koncesje i zezwolenia Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Skąd wziąć wiedzę o obowiązkach ciążących na przedsiębiorcy - interpretacje Min. Fin. - orzecznictwo sądowo-administracyjne - internet (www.mf.gov.pl, www.gofin.pl, www.infor.pl itd.) - gazety (np. Gazeta Prawna, Rzeczpospolita) - inne wydawnictwa - biuro rachunkowe Wydział Ekonomii i Zarządzania – Politechnika Opolska Piotr Bębenek 602 173 104 [email protected]