Media a dyskurs polityczny w postkomunistycznej Ukrainie. Studium

Nr wniosku: 153636, nr raportu: 2511. Kierownik (z rap.): mgr Oleksii Polegkyi
Media a dyskurs polityczny w postkomunistycznej Ukrainie. Studium przypadku dyskursu
integracji europejskiej.
Obecne badania koncentruje się na analizie zmian, które nastąpiły w mediach i dyskursie
politycznym w postkomunistycznej Ukrainie. Badanie opierało się na studium przypadku: jak pojęcie
integracji europejskiej i idea Europy konceptualizuje się w ukraińskim publicznym dyskursie.
Z jednej strony, badanie skupia się na analizie idei granic Europy w dyskursie publicznym na
Ukrainie. W ukraińskim kontekście chodzi tu, przede wszystkim, o pytanie o historycznym i
geopolitycznym miejscu Ukrainy w Europie. Drugim aspektem jest analiza pojęcia "Europejskośći” w
dwóch dominujących dyskursach: postkolonialnym i postimperialnym. Różne interpretacje tego
pojęcia związane z trudnościami kształtowania ukraińskiej tożsamości narodowej i przyczynia się do
sprzecznych orientacji geopolitycznych ukrainskiego społeczeństwa. Oni są reprezentowane również
w dwóch dominujących dyskursach – post-kolonialnym i post-imperialnym, którymi posluguję się
"pro-europejski" i "pro-rosyjski” grupy polityczne na Ukrainie.
Podstawą teoretycznej ramy obecnego badania jest założenie, że sens zjawisk społecznych jest
społecznie zbudowany za pośrednictwem dyskursu i języka. To znaczy, że praktyki dyskursywne,
które dominują w procesie kształtowania polityki, również odzwierciedlają dominujące tendencje w
działaniach politycznych. Twierdzić, że polityka to walka o idee i wartości, oznacza, że znaczenie ma
nie tylko fakty i wydarzenia same w sobie, ale jak są one interpretowane w dyskursie publicznym.
Można również argumentować, że dyskurs obejmuje różne obszary interakcji społecznych, w których
tożsamości zbiorowe, jako rzeczywistości społeczne, są produkowane.
W ukraińskim dyskursie publicznym pojęcie integracji europejskiej stało się źródłem „walki
symbolicznej” oraz stanowi ważny punkt odniesienia dla kształtowania się ukraińskiej tożsamości
zbiorowej. Tożsamość narodowa nieuchronnie powiązana z rozgraniczeniem "innego", bo "my" jest
zdefiniowane nie tylko przez odniesienie do wspólnego doświadczenia, wspólnej pamięci i celów, ale
także przez negację z "innym".
W pewnym sensie, różne tożsamości zbiorowe istniejące na Ukrainie
kształtują się w
odniesieniu do Europy jako wartości lub odrzucenia jej. Ukraińscy przeciwnicy integracji europejskiej
budują poczucie swojej tożsamości, w przeciwieństwie do tego, odnosząc do innych centów
symbolicznych, takich jak "Rosyjski świat" (Russkij mir).
Niektóre aspekty integracji europejskiej stają się przedmiotem retoryki wyborczej, która nie
dba o jasność języka i znaczenie podstawowych pojęć. Nie oznacza to jednak, że taka rola tego pojęcia
pobudziła wystarczającą refleksję na ten temat wśród użytkowników języka politycznego. Wręcz
przeciwnie, niektóre pojęcia mogą być świadomie wykorzystywane w niewłaściwy sposób, jeśli takie
wykorzystanie ma znaczenie dla celów politycznych.