Ojciec jan

2013 – Rok Żołnierzy Wyklętych
1 marca Dzień Żołnierzy Wyklętych
Żołnierze Wyklęci związani z Podkarpaciem cz.1
Franciszek Przysiężniak ps. „Ojciec Jan”
Franciszek Przysiężniak urodził się w 1909 r. w małej miejscowości Krupe kolo
Krasnegostawu w województwie lubelskim. Tam także ukończył szkolę powszechną. Do
gimnazjum uczęszczał w Krasnymstawie oraz w Brodnicy, gdzie zdał maturę w 1931 r.
Podczas służby wojskowej ukończył Wołyńską Szkołę Podchorążych we Włodzimierzu
Wołyńskim, a w 1938 r. rozpoczął praktykę w 16 Pułku Artylerii Lekkiej w Grudziądzu. Po
wyjściu do cywila pracował w Gdyni, jednocześnie działał w Związku Oficerów Rezerwy.
W kwietniu 1939 r. wstąpił ochotniczo do służby wojskowej w Grudziądzu. Podczas
kampanii wrześniowej walczył z Niemcami pod Tomaszowem Lubelskim. 28 września 1939
r. dostał się do niewoli z której zbiegł. Ukrywał się w Ostrowcu pod przybranym nazwiskiem
Jan Chmielewski, rozpoczynając działalność konspiracyjną. Zagrożony aresztowaniem
przeniósł się w rodzinne strony i po nawiązaniu kontaktu z Komendą Narodowej Organizacji
Wojskowej otrzymał stanowisko oficera organizacyjnego przy Komendzie powiatowej w
Krasnymstawie. W 1942 r. został aresztowany przez Niemców, lecz po tygodniu dzięki
pomocy podziemia udało mu się zbiec. Ponieważ nie mógł pozostać w Krasnymstawie został
skierowany przez Komendanta Okręgu Lubelskiego w rejon lasów janowskich z zadaniem
zorganizowania
oddziału
partyzanckiego.
Działając
w
konspiracji
używał
kilku
pseudonimów, z których najbardziej popularnym był „Ojciec Jan”. W lasach janowskich
wziął udział w słynnej bitwie partyzanckiej 14 czerwca 1944 r. na Porytowym Wzgórzu.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej był zmuszony się ukrywać. W kwietniu 1945 r. w
Kuryłówce niedaleko Leżajska została zabita przez funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa
jego 23- letnia żona Janina Przysiężniak ps. Jaga, będąca w szóstym miesiącu ciąży. Stanął
wtedy na czele leśnych oddziałów okręgu „San” 5 lub 7 maja 1945 r. jego oddział stoczył
jedną z największych bitew z oddziałami NKWD pod Kuryłówką. Przeważające liczebnie
i lepiej uzbrojone wojska sowieckie NKWD zostały zmuszone do odwrotu. Straty
partyzantów wyniosły 7 zabitych Rosjan kilkudziesięciu (niektóre źródła podają 57).
Następnie przeniósł się na Pomorze, gdzie od grudnia 1945 r. pełnił funkcję komendanta
Obszaru V pomorskiego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Aresztowany przez Urząd
Bezpieczeństwa w maju 1946 r. został skazany na 4 lata więzienia. Na mocy amnestii został
zwolniony w 1947 r., a pragnąc ustabilizować swoje życie prywatne ożenił się z łączniczką
Armii Krajowej Eugenią z Trójniaków i osiadł w Jarosławiu. Ponownie został aresztowany w
1948 r. i skazany na 8 lat więzienia, choć prokurator żądał kary śmierci. Po zmniejszeniu kary
w 1954 r. powrócił do Jarosławia, gdzie zamieszkał z rodziną. Zmarł w 1975 r., a w 1989 r.
został pośmiertnie awansowany na pułkownika Polskich Sił Zbrojnych. Za męstwo został
odznaczony Orderem „Virtuti Militari” i Krzyżem Armii Krajowej.
Jacek Bazak