Zmiana przepisów dotyczących zezwolenia na pracę dla

Zmiana przepisów dotyczących zezwolenia na pracę dla cudzoziemców na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej
W związku z wejściem w życie z dniem 1 maja 2014 roku przepisów ustawy o cudzoziemcach z dnia
12 grudnia 2013 roku (Dz. U. z 2013 roku poz. 1650, dalej: „ustawa o cudzoziemcach”), zmianie uległy
również przepisy innych ustaw, w tym m.in. ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku poz. 674, dalej: „ustawa
o promocji zatrudnienia”), dotyczące zezwolenia na wykonywanie przez cudzoziemców pracy
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 87 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, cudzoziemiec jest
uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jeżeli:
1) posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej,
2) udzielono mu ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej,
3) posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej (do dnia 30 kwietnia 2014 roku
zezwolenie na osiedlenie się),
4) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej
Polskiej,
5) posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych (wprowadzone od dnia 1 maja 2014 roku)
(zgodnie z art. 198 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w
Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, zezwolenia na pobyt stały można
udzielić tylko w razie istnienia poważnych przyczyn uzasadniających jego udzielenie, zwłaszcza ze
względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem
interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen)
6) posiada zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej,
7) korzysta z ochrony czasowej w Rzeczypospolitej Polskiej,
8) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
9) jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii
Europejskiej,
10) jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to
państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi,
11) jest członkiem rodziny cudzoziemca, o którym mowa w pkt. 8-10, lub jest zstępnym małżonka
tego cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego
małżonka lub jest wstępnym tego cudzoziemca lub jego małżonka, pozostającym na utrzymaniu
tego cudzoziemca lub jego małżonka,
12) jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2-3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. nr 144, poz. 1043, ze zm.), tj.:
a) członkiem rodziny niebędącym obywatelem UE zachowującym prawo pobytu w przypadku
śmierci obywatela UE, któremu przysługiwało prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3
miesiące, jeżeli przebywał z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie
krótszy niż rok przed dniem śmierci obywatela UE,
b) członkiem rodziny niebędącym obywatelem UE zachowującym prawo pobytu w przypadku
rozwodu lub unieważnienia małżeństwa z obywatelem UE, któremu przysługiwało prawo
pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące,
c) przebywającym i uczącym się lub studiującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
dzieckiem obywatela UE (któremu przysługiwało prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3
miesiące) oraz rodzicem sprawującym nad nim opiekę, bez względu na posiadane
obywatelstwo – w przypadku śmierci lub wyjazdu obywatela UE,
13) posiada zezwolenie na pobyt czasowy (wprowadzone od dnia 1 maja 2014 roku), o którym mowa
w art. 114 ust. 1 (zezwolenie na pobyt czasowy i pracę), art. 126 (zezwolenie na pobyt czasowy
i pracę dla cudzoziemców pełniących funkcję w zarządzie osoby prawnej podlegającej wpisowi do
rejestru przedsiębiorców, której udziałów lub akcji cudzoziemiec nie posiada), art. 127
(zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich
kwalifikacji) lub art. 142 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach (zezwolenie na pobyt czasowy w celu
prowadzenia działalności gospodarczej dla cudzoziemca, którego celem pobytu jest wykonywanie
pracy poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki
akcyjnej, którą utworzył lub której udziały lub akcje objął lub nabył) – na warunkach określonych
w tym zezwoleniu
14) posiada zezwolenie na pracę oraz przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) na podstawie wizy, z wyjątkiem wizy wydanej w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt. 1,
22 lub 23 ustawy o cudzoziemcach (tj. wydanej w celu: turystycznym, korzystania z ochrony
czasowej, przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub
zobowiązania międzynarodowe), lub
b) na podstawie art. 108 ust. 1 pkt. 2 lub art. 206 ust. 1 pkt. 2 (pobyt cudzoziemca na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym
decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna) ustawy o
cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla,
który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku był
uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
c) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, z wyjątkiem zezwolenia udzielonego w związku
z okolicznością wymagającą krótkotrwałego pobytu cudzoziemca na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej (o której mowa w art. 181 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach), lub
d) na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, lub
e) na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, lub
f) w ramach ruchu bezwizowego.
W myśl art. 88 ustawy o promocji zatrudnienia, zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli
cudzoziemiec:
1) wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem,
którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców
lub będącej spółką kapitałową w organizacji przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12,
3) wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu
zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od
osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym,
4) wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy
zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym
i okazjonalnym (usługa eksportowa),
5) wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej na okres przekraczający 30 dni (zmiana od dnia 1 maja 2014 roku, poprzednio 3 miesiące)
w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt. 2-4 (tzw. zezwolenie typu E).
Przepisy ustawy o promocji zatrudnienia wprowadzają zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia
na pracę dla cudzoziemca, który w myśl art. 87 ust. 2 tej ustawy:
1) posiada w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku
z okolicznościami, o których mowa w art. 144, art. 151 ust. 1 lub 2, art. 158 ust. 2 pkt. 1 lub 2, art.
161 ust. 2, art. 176 lub art. 186 ust. 1 pkt. 3 lub 4 ustawy o cudzoziemcach (tj.: zezwolenie na
pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach; zezwolenie na pobyt czasowy w celu
prowadzenia badań naukowych; zezwolenia udzielone w przypadku rozwodu lub separacji, gdy
przemawia za tym ważny interes albo w przypadku owdowienia cudzoziemca; zezwolenie
na pobyt czasowy udzielone cudzoziemcowi przebywającemu na podstawie zezwolenia na pobyt
czasowy w celu połączenia się z rodziną, gdy przemawia za tym jego ważny interes; zezwolenie na
pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi; zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE
udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej),
2) jest małżonkiem obywatela polskiego lub cudzoziemca, o którym mowa w pkt. 1 i w omówionym
już powyżej art. 87 ust. 1 pkt. 1-6 ustawy o promocji zatrudnienia, posiadającym zezwolenie na
pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone w związku z zawarciem związku
małżeńskiego,
3) jest zstępnym w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu obywatela polskiego lub
cudzoziemca, o którym mowa w poprzedzających pkt. 1 i 2 oraz w omówionym już powyżej art.
87 ust. 1 pkt. 1-6 ustawy o promocji zatrudnienia, posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4) posiada zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone
na podstawie art. 159 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, tj. jeżeli jako członek rodziny cudzoziemca
(który posiada zezwolenie pobyt czasowy), przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
przebywa na tym terytorium w celu połączenia z rodziną,
5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt. 2 lub art. 206
ust. 1 pkt. 2 ustawy o cudzoziemcach (tj. jeżeli cudzoziemiec złożył w terminie wniosek o
udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały w
czasie legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wnioski te nie zawierały braków
formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie), jeżeli bezpośrednio przed
złożeniem wniosku był zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie
poprzedzających pkt. 1-4,
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
6) posiada ważną Kartę Polaka,
7) ubiega się o nadanie statusu uchodźcy lub jest małżonkiem, w imieniu którego został złożony
wniosek o nadanie statusu uchodźcy, pod warunkiem posiadania zaświadczenia wydanego
na podstawie art. 36 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. zaświadczenia wydawanego w przypadku, jeżeli po
upływie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy nie została wydana
decyzja w pierwszej instancji i przyczyna niewydania decyzji w tym terminie nie leży po stronie
wnioskodawcy,
8) jest uprawniony do przebywania i wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego
Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do Unii
Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej, który jest zatrudniony przez pracodawcę mającego
siedzibę na terytorium tego państwa oraz czasowo delegowany przez tego pracodawcę w celu
świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
9) w stosunku do którego umowy międzynarodowe lub odrębne przepisy dopuszczają wykonywanie
pracy bez konieczności posiadania zezwolenia.
Autor:
Tomasz Bernady, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER –
adwokaci i radcowie prawni sp.p.
(www.ghmw.pl)