docJęzyk angielski- szkoła ponadgimnazjalna
download 
Reklamacja Transkrypt
Język angielski- szkoła ponadgimnazjalna
MATERIAŁY POMOCNICZE DO PROGRAMÓW ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH ŚWIAT TO MY WE ARE THE WORLD MATERIAŁY POMOCNICZE DO REALIZACJI PROGRAMU ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW ZDOLNYCH KLAS I-III / IV LICEUM I TECHNIKUM Autorzy: MAGDALENA MAJKA LUCYNA STASIK DARIA BOGACZ NOWY SĄCZ 2013 WSTĘP Obudowa metodyczna do programu zajęć pozaszkolnych z języka angielskiego dla uczniów zdolnych szkół ponadgimnazjalnych zawiera wskazówki dla nauczycieli przygotowujących i monitorujących pracę uczniów w oparciu o metodę projektu. Podstawową formą aktywności uczniów pracujących metodą projektu jest praca w grupach, i dlatego, oprócz rozwijania swoich kompetencji językowych uczniowie nabywają niezwykle cenne umiejętności społeczne, takie jak podejmowanie decyzji, podział zadań, terminowość, rozwiązywanie sporów w sposób demokratyczny, oraz, czasami, akceptowanie porażek. Ponieważ na zakończenie pracy w projektach uczniowie nie otrzymują stopni, tak jak dzieje się to w szkole, dodatkowo sprzyja to skupieniu uwagi na właściwych priorytetach, którymi są rozwiązywanie problemów, zgłębianie nowych dziedzin wiedzy czy odkrywanie przyjemności płynącej z swobodnego posługiwania się językiem angielskim. Materiały proponowane w niniejszym opracowaniu podzielone są na 10 rozdziałów, z których każdy poświęcony jest jednemu modułowi tematycznemu zawartemu w Programie zajęć pozaszkolnych z języka angielskiego dla uczniów zdolnych szkół ponadgimnazjalnych. Każdy rozdział rozpoczyna się wstępem, w którym opisujemy tematykę poruszaną w danym module oraz sugerujemy formy i metody pracy z uczniami. Następnie przedstawione są przykładowe tematy projektów. Każdemu tematowi towarzyszą cele operacyjne i propozycje pytań szczegółowych oraz zadań projektowych do poszczególnych pytań. Do każdego modułu dołączone są materiały autorskie w postaci ćwiczeń gramatyczno-leksykalnych, które mogą być wykorzystane i zmodyfikowane w zależności od potrzeb i dynamiki pracy grupy. Ponadto do pierwszego modułu załączono przykładowy artykuł wraz z tekstem sterującym, który można wykorzystać przystępując do pracy z danym tematem. Autorki zakładają, że nauczyciele prowadzący zajęcia będą posługiwać się w pracy z uczniami samodzielnie wybranymi tekstami i zadaniami dostosowanymi do poziomu i zainteresowań grupy. Każdy moduł kończy się bibliografią obejmującą przykłady stron internetowych związanych z tematyką danego modułu. 2 Zadaniem nauczyciela przystępującego do pracy z uczniami w ramach wybranego modułu jest takie zorganizowanie ich działań aby praca przebiegała sprawnie, a wszyscy członkowie grupy mieli jasno wyznaczone zadania do wykonania. W tym celu każda grupa przed przystąpieniem do pracy powinna wypełnić arkusz planowania (Planning in Groups). Po zakończeniu pracy każda grupa wypełnia kartę ewaluacyjną (Group Self-Evaluation Sheet). Aby uczniowie właściwie podeszli do tego zadania nauczyciel powinien omówić z nimi znaczenie poszczególnych pytań a zwłaszcza wyjaśnić różnicę pomiędzy pytaniem „What have we achieved?” (np. Udało mi się przeczytać 3 artykuły o Madonnie po angielsku. Stworzyliśmy ciekawą prezentację.) a „What have we learned?” (np. Nie robię już błędów w zdaniach z trzecim okresem warunkowym. Dowiedziałem się, jak obchodzi się Ramadan). Wymienione powyżej arkusze planowania i ewaluacji dołączone zostały do wskazówek dla nauczycieli znajdujących się na stronie *. Zasugerowane w obudowie metodycznej projekty i pytania napędzające do każdego modułu są tylko sugestiami i w żaden sposób nie powinny ograniczać inwencji uczniów, którzy mogą zdecydować się na eksplorowanie innych zagadnień związanych z tematem modułu. Jednakże, po wybraniu tematu projektu, w ramach którego chcą pracować, uczniowie powinni podjąć wiążące decyzje co do celów jakie zamierzają osiągnąć, produktu końcowego nad jakim będą pracować, oraz podziału obowiązków. Zadaniem nauczyciela jest ustalenie jasnych reguł, według których wprowadzanie zmian do zaplanowanego już schematu pracy jest możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach, po bezpośredniej lub mailowej konsultacji z nauczycielem (w języku angielskim!). Należy zwrócić szczególną uwagę aby uczniowie nie skoncentrowali się zbytnio na stworzeniu produktu końcowego zaniedbując kluczowe etapy pracy za pomocą metody projektu tzn. badanie, poszukiwanie informacji, próba udzielenia odpowiedzi na pytanie napędzające, współpraca w grupie, w trakcie których uczniowie w sposób naturalny rozwijają swoje sprawności językowe: słuchanie, czytanie, mówienie, i pisanie w języku angielskim. Podstawową trudnością jaka wiąże się z pracą nad programami w niniejszym projekcie jest fakt, że uczniowie znajdują się w środowisku swojego ojczystego języka i niemożliwe jest osiągnięcie efektu tzw. total immersion - całkowitego zanurzenia w języku angielskim. 3 Na każdy wybrany przez uczniów temat istnieje wiele różnorodnych źródeł w języku polskim i naturalną pokusą będzie posiłkowanie się nimi podczas pracy. Rolą nauczyciela jest stanie na straży i nieustanne przypominanie, że podstawowym źródłem informacji powinny być anglojęzyczne strony internetowe, nawet jeśli zdaniem uczniów korzystnie z nich wiąże się z pokonaniem pewnych trudności. Należy za wszelką cenę uniknąć sytuacji w której większość pracy własnej uczniów zostałaby wykonana w języku polskim, po to tylko aby w efekcie tej pracy otrzymać „lepszy” produkt końcowy. Zanim uczniowie rozpoczną pracę w grupach nad wybranymi projektami należy dać im możliwość przećwiczenia struktur gramatycznych i leksykalnych, które w sposób naturalny łączą się z tematyką wybranego modułu. Aby przygotować ten etap pracy nauczyciel może skorzystać z dostępnych powszechnie na rynku podręczników do gramatyki i vocabulary builders. W zamieszczonej poniżej bibliografii ogólnej podajemy przykładowe tytuły polecane przez autorki programu, chociaż nauczyciel może oczywiście zdecydować się na wybór innych pozycji. Autorki polecają również korzystanie z bogatego zasobu materiałów dydaktycznych na stronie onestopenglish. Wybierając ćwiczenia nauczyciel powinien pamiętać o konieczności dobrania ich do poziomu zaawansowania grupy, zwłaszcza w przypadku ćwiczeń leksykalnych, gdyż w zależności od tematyki projektu stopień znajomości słownictwa może się wahać od poziomu pre-intermediate do advanced. Bibliografia: Murphy R., Intermediate English Grammar, Cambridge University Press, 2004 Hewings M., Advanced Grammar in Use, Cambridge University Press, 2005 Redman S., English Vocabulary in Use: Pre-Intermediate and Intermediate, Cambridge University Press, 2006 McCarthy M., O’Dell F., English Vocabulary in Use: Upper Intermediate, Cambridge University Press 4 O’Dell F., McCarthy M., English Collocations in Use Intermediate, Cambridge University Press, 2006 Vince M., Intermediate Language Practice, Macmillan, 2003 Vince M., FC Language Practice, Macmillan, 2009 Vince, M., Advanced Language Practice, Macmillan, 2009 Thomas BJ, Advanced Vocabulary and Idiom, Longman, Pearson Education, 1995 Thomas BJ, Intermediate Vocabulary and Idiom, Longman, Pearson Education, 1995 www.onestopenglish.com 5 Otylia Pulit-Parszewska Metoda projektu w pracy z uczniem zdolnym Metoda projektu pojawiła się w edukacji na początku XX wieku i miała na celu stworzenie uczniowi warunków, w których mógłby samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności. Z perspektywy dzisiejszej szkoły ten sposób nauczania staje się alternatywą do systemu klasowo-lekcyjnego, w którym przeważa, niestety w dużej mierze, bierne nauczanie. Projekt edukacyjny daje możliwość nauczycielowi i uczniowi otwarcia przedmiotów szkolnych, które zbyt często jeszcze powodują, że uczeń zdobywa wiadomości a nie wiedzę. Uczenie się na bazie projektu pozwala uczniowi na zdobywania wiedzy kompleksowej, która sięga do różnych przedmiotów szkolnych i praktycznego jej zastosowania, co niewątpliwie wpływa na motywację uczenia się. Nieocenionym walorem tej metody jest możliwość indywidualizowania zadań, a więc tworzenie warunków nauczania, w których uwzględniamy potrzeby i możliwości wszystkich uczniów – słabszych, przeciętnych i uzdolnionych. Każdy uczeń ma szansę na osiągnięcie sukcesu na swoją miarę. Ważną cechą takiego sposobu uczenia się jest także fakt, że realizacja projektu edukacyjnego pozwala uczniowi na zdobywanie wiedzy i umiejętności przedmiotowych, ale równocześnie pozwala kształcić kompetencje o charakterze ponadprzedmiotowym – pracę w grupie, komunikację interpersonalną, umiejętność samooceny, samodzielność w rozwiązywaniu prblemów, umiejętność planowania, twórcze myślenie. W pracy z grupą uczniów zdolnych metoda projektu daje nieograniczone możliwości wspierania wszechstronnego rozwoju każdego ucznia, tak w zakresie poznawczym jak i osobowościowym. szeroko pojętej się na Ta specyficzna grupa uczniów wymaga indywidualizacji nauczania, a metoda projektu opiera indywidualizacji działań, tak w sferze poznawczej jak i wychowawczej i tworzy możliwości rozwoju różnych sfer osobowości ucznia. W polskim systemie edukacji metoda projektu jest znana i stosowana, ale zakres jej wykorzystania jest stale jeszcze zbyt skromny. Wynika to z różnych uwarunkowań, ale zapewne w dużej mierze związane jest z nakładem pracy, jaki nauczyciel musi wykonać przy jej wykorzystaniu. W praktyce edukacyjnej zwykle bywa tak, że planując wykorzystanie metody projektu, nauczyciel wybiera samodzielnie lub z uczniami temat projektu, stosuje odpowiednie procedury w planowaniu realizacji zadań i grupy, bądź indywidualni 6 uczniowie, przystępują do ich wykonania. Praca uczniów najczęściej sprowadza się do zebrania dużej ilości materiału rzeczowego i zaprezentowania go w wybrany sposób lub do wykonania określonych działań i zaprezentowania ich rezultatów. W projekcie DiAMEnT zapropnowano innowacyjne zastosowanie metody projektu z wykorzystaniem strategii PBL - problem based learning – uczenie się na bazie problemu / uczenie się w oparciu o problem. Jest to strategia edukacyjna, która cechuje się tym, że uczymy się poprzez rozwiązywanie problemu. Takie podejście zakłada, że metoda projektu jest ściśle związana z nauczaniem problemowym. Realizujemy więc z uczniami projekt nie dla uzyskania określonego produktu lecz dla rozwiązania problemu, a poszukiwanie tego rozwiązania pozwoli nabyć uczniom określone umiejętności i poszerzyć wiedzę w danym obszarze działania. Istotnym elementem tak rozumianej metody projektu jest sformułowanie problemu (driving question), pytania napędzającego, które postawi ucznia w roli badacza poszukującego rozwiązania. Zatem temat projektu powinien mieć formę pytania problemowego o szerokim zakresie tak, by można go rozpisać na szereg problemów szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie indywidualnie lub grupowo w oparciu o wcześniej ustalone zasady i plan realizacji zadania. Tak rozumiany projekt edukacyjny jest więc zadaniem problemowym, zwykle realizowanym w dłuższym, ściśle określonym terminie, indywidualnie przez jednego ucznia lub w zespole pod nadzorem nauczyciela. Polega na zaplanowanym, samodzielnym szukaniu rozwiązania problemu, które pozwala poszerzać wiedzę z danego obszaru i zdobywać nowe umiejętności. Może być powiązany z realizacją programu nauczania jednego lub wielu przedmiotów, może też wykraczać poza program. Przy stosowaniu w praktyce szkolnej tak rozumianego projektu edukacyjnego należy przestrzegać określonych zasad wynikających ze strategii PBL i nauczania problemowego: stosowanie projektu edukacyjnego wymaga wcześniejszego zaplanowania przez nauczyciela (już na etapie planowania dydaktycznego); projekt edukacyjny wymaga zastosowania określonej procedury tak w zakresie planowania jak i realizacji; punktem wyjścia w realizacji projektu jest określenie celów zaakceptowanych przez uczniów, a więc wspólnie z nimi sformułowanych; 7 uczeń poprzez zdobywa wiedzę rozumowanie, a nie potrzebną pamięciowe do rozwiązania przyswajanie wiedzy problemu podanej przez nauczyciela – uczeń, analizując postawiony problem, odpowiada sobie na pytanie: co wiem, a czego muszę się nauczyć, aby problem rozwiązać?; głównym celem projektu edukacyjnego jest rozwiązanie problemu, a nie końcowy efekt (prezentacja, sprawozdanie), bo ten stanowi tylko element rozwiązania; w czasie szukania rozwiązania uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności i może w dużej mierze samodzielnie decydować o ich zakresie, bo zagadnienia pojawiają się i są rozwiązywane w miarę zagłębiania się w temat; teoria wprowadzana jest wtedy, gdy jest potrzebna do rozwiązania zadania; temat projektu stanowi problem do rozwiązania (niekoniecznie z jednym rozwiązaniem), sformułowany w formie pytania problemowego (driving question); zakres tematu powinien być szeroki, co umożliwia różne podejście do rozwiązania problemu i można go rozpisać na szereg pytań problemowych szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie w grupach lub indywidualnie; problem powinien odnosić się do rzeczywistości, „rozwiązywać problem świata”, być bliski uczniowi, co wywoła związek emocjonalny, a więc będzie motywować do działania; problem powinien integrować wiedzę z różnych dziedzin. Metoda projektu w ujęciu innowacyjnym zaproponowana w projekcie DiAMEnT skoncentrowana jest na odbiorcy – czyli uczniu. Proces nauczania uzależniony jest od obecności problemu, zadania, które należy rozwiązać. Wiedza jest ukryta w zadaniu, a cele kształcenia są realizowane podczas prac nad jego rozwiązaniem, co stymuluje uczniów do poszukiwania informacji i ich przetwarzania. Zmusza także uczniów do refleksji, krytycznej oceny i wartościowania zdobytej wiedzy pod kątem jej przydatności do rozwiązania problemu. W praktyce szkolnej możemy stosować różne rodzaje projektów edukacyjnych, które dzielimy na kilka kategorii, a kryteriami podziału są: 8 zakres, podział pracy, cel projektu, forma pracy uczniów, struktura projektu. Ze względu na zakres Projekty przedmiotowe/problemowe Tematyka obejmuje zakres jednego przedmiotu/ jednorodnego problemu; celem jest zaznajomienie z nową tematyką lub porządkowanie nabytej wiedzy i umiejętności, albo też rozszerzenie tematyki zajęć o zagadnienia pozaprogramowe; prowadzone przez nauczyciela jednego przedmiotu. Projekty międzyprzedmiotowe Mają integrować wiedzę i umiejętności z różnych przedmiotów; celem jest analiza problemu z różnych punktów widzenia, co zwiększa praktyczny wymiar projektu; prowadzone przez jednego nauczyciela przy współudziale (konsultacjach) z innymi nauczycielami. Ze względu na podział pracy Projekty indywidualne – realizowane przez jednego ucznia Projekty grupowe – realizowane przez grupę uczniów z wyraźnym podziałem zadań. Ze względu na cele projektu Projekty badawcze Polegają na zebraniu i usystematyzowaniu przez uczniów informacji w odniesieniu do wybranego problemu, opracowaniu danych, wyciągnięciu wniosków i prezentacji efektów. Projekty działania lokalnego Podjęcie długoterminowego działania na rzecz klasy, szkoły, środowiska lokalnego. Ze względu na formę pracy uczniów Projekty jednorodne Projekty wykonywane przez uczniów lub zespoły w takim samym czasie, polegające na wykonaniu takiego samego zadania, obejmującego cały zakres tematyki projektu. 9 Projekty zróżnicowane Projekty wykonywane przez zespoły uczniowskie realizujące różne zadania, składające się na całość tematyki projektu, wykonywane jednocześnie lub rozłożone w czasie. Ze względu na strukturę projektu Projekty silnie ustrukturyzowane Projekty, w których nauczyciel podaje temat i określone wymagania, szczególnie dotyczące zakresu projektu i spodziewanych rezultatów. Projekty słabo ustrukturyzowane Projekty, które pozostawiają uczniom swobodę w wyborze tematu i zakresu projektu, określeniu sposobów realizacji oraz efektów i ich prezentacji. Realizacja projektu edukacyjnego przebiega etapami, które muszą być przemyślane i zaplanowane przede wszystkim przez nauczyciela. Konkretne propozycje nauczyciela pozwolą na sprawne przygotowanie całego procesu, który będą realizować uczniowie. I to jest element, który wymaga od nauczyciela określonego nakładu pracy Etapy realizacji metody projektu 1. Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektu. Uczniowie muszą mieć świadomość, na czym polega specyfika tej metody, wskazane jest także przygotowanie uczniów do pracy w grupach. 2. Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu. Ten etap często wymaga pewnego przygotowania teoretycznego. 3. Sformułowanie lub wybór tematu / tematów oraz podział na grupy. Możliwości w tym zakresie są różne - tematy mogą być sformułowane przez nauczyciela, a grupy dokonują wyboru, grupy mogą same ustalać tematy projektów (wskazane jest, aby nauczyciel pomógł w odpowiedni sposób sformułować problem), wszystkie grupy mogą realizować jeden problem określony przez nauczyciela. 4. Przygotowanie do realizacji projektu. Punktem wyjścia jest zaplanowanie zadań szczegółowych dla poszczególnych grup lub uczniów, które wynikają z rozpisania tematu projektu na problemy szczegółowe. Ważne jest, aby nauczyciel miał świadomość, jaką wiedzę i umiejętności będą uczniowie nabywali przy rozwiązywaniu zadań szczegółowych, gdyż to jest zakres merytoryczny planowany przez nauczyciela, 10 który może być poszerzony przez uczniów. Kolejnym elementem przygotowania jest zawarcie kontraktu z uczniami na wykonanie projektu. W przypadku większych projektów, o dużej zawartości merytorycznej, rozłożonych w czasie, konieczne jest opracowanie planu realizacji całego projektu z uwzględnieniem zadań dla poszczególnych grup czy uczniów. 5. Realizacja projektu. To planowa realizacja zadań cząstkowych, która wymaga od uczniów zbierania i opracowywania materiałów, zdobywania nowej wiedzy i umiejętności, badania problemu w całości lub etapami. 6. Prezentacja projektu. Prezentacja może mieć różne formy w zależności od pomysłowości i możliwości uczniów. Mogą to być wytwory działalności uczniów, sprawozdania, prezentacje multimedialne, sprawozdanie z działań i zaprezentowanie efektów. 7. Ocena projektu według przyjętych kryteriów Przedmiotem oceny w metodzie projektu powinien być nie tyle produkt końcowy, choć on także podlega ocenie, co jakość działania uczniów w trakcie rozwiązywania problemu. Zadaniem nauczyciela jest szczegółowe opracowanie kryteriów oceny poszczególnych etapów pracy i rodzajów aktywności uczniów. Ocenie powinno podlegać to, co jest ważne, a nie to, co łatwo ocenić. Uczestnicy projektu muszą od początku wiedzieć, co będzie podlegać ocenie i według jakich kryteriów. Nauczyciel może sporządzić i prowadzić arkusz oceny dla każdej grupy czy ucznia, ale bardzo ważnym elementem procesu oceniania powinna stać się samoocena i wzajemna ocena uczniów, ale ten element wymaga także od nauczyciela opracowania konkretnych propozycji. Ważnym elementem gwarantującym sprawne przeprowadzenie projektu edukacyjnego jest kontrakt zawierany z uczniami. Jest to swoista umowa określająca najistotniejsze elementy przedsięwzięcia oraz zasady obowiązujące nauczyciela i uczniów w czasie jego realizacji. Najczęściej kontrakt zawiera: temat projektu; cele projektu; formy realizacji poszczególnych zadań i całości; zadania do wykonania z określeniem osób odpowiedzialnych i terminów realizacji oraz terminy konsultacji z nauczycielem; 11 źródła informacji, które powinny zostać wykorzystane możliwe sposoby prezentacji projektu (do wyboru przez uczniów); termin prezentacji; kryteria oceny projektu. Takie podmiotowość walory projektu ucznia, edukacyjnego samodzielność jak wykonywania interdyscyplinarność, zadań, odejście od tradycyjnego sposobu oceniania powodują, że metoda ta daje ogromne możliwości indywidualizowania w pracy z uczniami z uwzględnieniem potrzeb i możliwości wszystkich uczniów, także tych uzdolnionych. Uczniowie ci w projekcie edukacyjnym mogą zaspokajać swoje aspiracje, wykazać się większymi umiejętnościami, zgłębiać problem z wykorzystaniem wszystkich swoich możliwości badawczych i prezentować wiedzę i umiejętności zgodnie ze swoimi potrzebami. Projekt edukacyjny zapewni uczniowi zdolnemu: - odmienny sposób pracy; - poznawanie trudniejszego materiału wykraczającego poza program szkolny; - samodzielne, oryginalne opracowanie zagadnienia; - poznanie metod samodzielnego poszerzania i zdobywania wiedzy; - możliwości badawcze - stawiania pytań i hipotez badawczych; - poznanie różnych sposobów prezentowania wyników; - możliwość uczenia innych, co jest najbardziej efektywnym sposobem uczenia się; - myślenie twórcze, da możliwość wykazania się płynnością, giętkością i oryginalnością myślenia; - dobór materiału i źródeł informacji zgodnych z jego potrzebami. Literatura: 1. Brudnik E., Moszyńska A. Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, Kielce 2000 2. Chałas K., Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce, Warszawa 2000 3. Chomicki G., Projekt środowiskowy – najlepsza metoda integracji międzyprzedmiotowej. (w:) Nauczanie blokowe i zintegrowane przedmiotów 12 humanistycznych w zreformowanej szkole, red. T. Jaworski, B. Burda, M. Szymczak, Zielona Góra 2002 4. Interaktywne metody nauczania z przykładami konspektów, Toruń 2001 5. Królikowski J., Projekt edukacyjny, Warszawa 2000 6. Mikina A., Zając B., Jak wdrażać metodę projektów?, Kraków 2001 7. Nowacki T. W., O metodzie projektów, Warszawa 1999 8. Potocka B., Projekty edukacyjne, Kielce 2002 9. Projekt edukacyjny i inne formy uczenia się we współpracy, red. D. Kitowska, Piła 2003 10. Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów, Poznań 2000 11. Stevenson J. A., Metoda projektów w nauczaniu, Lwów 1930 12. Szymański M. S., O metodzie projektów, Warszawa 2000 13. Uczenie metodą projektów, red. B. D. Gołębniak, Warszawa 2002 13 MODUŁY PROJEKTOWE 14 MODUŁ 1 – MODA Wprowadzenie do modułu projektowego Nasze gusta zmieniają się i bardzo szybko to co było na topie wczoraj nie jest już modne dzisiaj. Dla młodzieży moda to coś więcej niż wybór ubrań, gadgetów, kosmetyków czy biżuterii. Moda to raczej sposób na życie, manifestacja poglądów, potwierdzenie przynależności do grupy rówieśniczej. Dlatego dyskusja o modzie to temat z definicji ciekawy dla nastolatków, który da im możliwość wyrażenia własnych opinii i prezentacji poglądów. Opierając się na naturalnym zainteresowaniu uczniów tym tematem w łatwy sposób można sprowokować ich do pracy nad wybranymi tematami projektów. Pracując nad tematami projektów w tym module uczniowie oprócz poszerzania swoich kompetencji językowych mogą zrozumieć związek pomiędzy wyborami jakich dokonują w życiu a modą i nauczyć się jak nie zostać jej niewolnikiem. Poszukując odpowiedzi na pytania napędzające młodzież może zweryfikować swoje poglądy dotyczące celebrytów, których medialny wizerunek jest często sztucznie wykreowany i nie godny naśladowania. Poza dyskusją, która prawdopodobnie rozwinie się w sposób naturalny przy omawianiu tematów w ramach tego modułu, ciekawymi formami wypowiedzi będą: opis skupiający się na wyglądzie zewnętrznym i zawierający możliwie dużo szczegółów dotyczących ubioru, prezentacja zawierająca opis postaci przedstawionych na załączonych fotografiach (np. członków subkultur, znane modelki), tekst do blogu opisujący problemy związane z wyglądem zewnętrznym, doborem odzieży itp., (np. rozważania młodego menadżera, który musi chodzić do pracy w garniturze i w krawacie). 15 Projekt I Temat: Jak poprzez swój wygląd zewnętrzny ludzie wyrażają swoją osobowość, poglądy, przekonania? Cele operacyjne projektu Uczeń: nabiera sprawności językowej w opisywaniu własnego i cudzego wyglądu zewnętrznego i ubioru oraz wyrażania opinii o nim, zwłaszcza przy zastosowaniu I i II okresu warunkowego – w mowie i w piśmie; ćwiczy przedstawianie złożonych argumentów z zastosowaniem zwrotów typowych dla wyrażania opinii i spójników typu because, although, so that, that is why; poszerza swój zakres leksykalny o zaawansowane słownictwo związane z ubiorem i wyglądem zewnętrznym; rozwija umiejętności językowe poprzez kontakt z autentycznymi wypowiedziami ustnymi i pisemnymi na temat wyglądu zewnętrznego i sposobu ubierania się przedstawicieli subkultur oraz znanych osób; rozumie możliwość wyrażania konkretnych treści poprzez styl i sposób ubierania się; akceptuje współistnienie w społeczeństwie różnorodnych stylów ubierania się i wyglądu zewnętrznego. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jaki jest związek pomiędzy cechami naszej osobowości a tym jak się ubieramy? 2. W jaki sposób ludzie mogą wyrażać swoje przekonania społeczne lub polityczne za pomocą elementów ubioru lub wyglądu zewnętrznego? 3. Po czym poznajemy członków różnych subkultur? 4. Dlaczego ludzie decydują się na bolesne lub niebezpieczne formy ozdabiania ciała? (body piercing, tatuaż) 16 5. Dlaczego formy odzieży damskiej i męskiej coraz bardziej się upodabniają do siebie? Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie w wybranej formie (np. prezentacja, artykuł) związku pomiędzy różnymi cechami osobowości a wyborem wizerunku (ubiór, biżuteria, makijaż, kolorystyka) 2. Przedstawienie w formie np. pokazu mody lub wystawy zdjęć związku pomiędzy wyglądem zewnętrznym a wyznawanymi przekonaniami politycznymi, społecznymi, religijnymi, etc. 3. Przedstawienie w formie np. wystawy zdjęć, prezentacji lub artykułu cech wyróżniających wybrane subkultury (punks, goths, emos, etc.) 4. Analiza czynników wpływających na podjęcie decyzji o wykonaniu niebezpiecznej / bolesnej formy zdobienia ciała, z uwzględnieniem tradycji różnych kultur i trendów popularnych współcześnie (np. w formie prezentacji, artykułu ilustrowanego zdjęciami). 5. Analiza czynników odpowiadających za zanikanie różnic pomiędzy stylem mody damskiej i męskiej (np. w formie artykułu, prezentacji) 17 – rozwojem trendu „unisex” Projekt II Temat: Jak sposób ubierania się wpływa na nasze życie? Cele operacyjne projektu Uczeń: nabiera sprawności językowej w opisywaniu własnego i cudzego wyglądu zewnętrznego i ubioru oraz wyrażania opinii o nim, zwłaszcza przy zastosowaniu I i II okresu warunkowego – w mowie i w piśmie; ćwiczy przedstawianie złożonych argumentów z zastosowaniem zwrotów typowych dla wyrażania opinii i spójników typu because, although, so that, that is why; poszerza swój zakres leksykalny o zaawansowane słownictwo związane z ubiorem i wyglądem zewnętrznym; zauważa związek pomiędzy określonym stylem ubierania się a pozycją zawodową lub społeczną; rozumie konsekwencje wynikające z łamania obowiązujących standardów społecznych dotyczących wyglądu zewnętrznego. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jak sposób ubierania się może wpłynąć na naszą pozycję w gronie rówieśników? 2. Dlaczego dyrektorzy dużych firm zwykle chodzą w garniturach i krawatach? 3. W jaki sposób możemy sobie zaszkodzić przez nieodpowiedni ubiór? 4. W jaki sposób elementy odzieży takie jak moherowy beret lub szalik kibica wpływają na to jak postrzegają nas inni? 5. Jakich „tabu ubraniowych” nie zdecydowałbyś się złamać i dlaczego? 18 Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie w formie np. (pamiętnika, blogu) związku pomiędzy stylem ubierania się (np. wybór marki noszonej odzieży, odwaga w tworzeniu własnego stylu, naśladowanie wybranych celebrytów) a budowaniem pozycji w grupie rówieśników. 2. Analiza czynników wpływających na tworzenie pozytywnego wizerunku biznesmena / osoby wpływowej poprzez wygląd zewnętrzny (ubiór, dodatki, zabiegi kosmetyczne). 3. Przedstawienie w formie np. wystawy zdjęć, prezentacji lub blogu związku pomiędzy błędnymi wyborami w zakresie ubioru i ich negatywnymi skutkami dla: zdrowia, urody, pozycji w grupie, możliwości uzyskania pracy lub awansu. 4. Przedstawienie popularnych skojarzeń pomiędzy elementami wyglądu zewnętrznego a przynależnością do różnych grup społecznych / kulturowych / religijnych (w formie np. artykułu do gazetki szkolnej). 5. Zaprezentowanie (np. w formie artykułu, prezentacji) tabu ubraniowych, które zdaniem autorów projektu nie powinny być łamane. 19 Projekt III Temat: Ludzie z pierwszych stron gazet - czyli jak tworzy się medialny wizerunek? Cele operacyjne projektu Uczeń: nabiera sprawności językowej w opisywaniu wyglądu zewnętrznego i ubioru znanych osób oraz wyrażania opinii o nim, zwłaszcza przy zastosowaniu I i II okresu warunkowego – w mowie i w piśmie; ćwiczy przedstawianie złożonych argumentów z zastosowaniem zwrotów typowych dla wyrażania opinii i spójników typu because, although, so that, that is why; poszerza swój zakres leksykalny o zaawansowane słownictwo związane z ubiorem i wyglądem zewnętrznym; dostrzega zależność pomiędzy atrakcyjnym / ekscentrycznym wyglądem a wzrostem popularności; rozumie, że wizerunek celebrytów kreowany na użytek mediów nie jest prawdziwy. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego żony polityków ubierają się inaczej niż gwiazdy rocka? 2. Do czego politykom potrzebni są specjalności od wizerunku? 3. W co ubierają się celebryci aby wzbudzić zainteresowanie mediów? 4. „Wpadki” ubraniowe – jak wpływają na medialny wizerunek znanych osób? Uczniowie wybierają znane osoby i tworzą projekty dotyczące ich medialnego wizerunku. Warunkiem stworzenia interesujących projektów jest to, aby uczniowie wybrali osoby, które wzbudzają ich rzeczywiste zainteresowanie – pozytywne lub negatywne. 20 Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie w wybranej formie (np. prezentacja, artykuł) powodów dla których osoby ze świata polityki kreują swój wizerunek zupełnie inaczej niż gwiazdy show biznesu. 2. Zaprezentowanie na wybranym przykładzie (np. polityka, biznesmena, celebryty) zmian dokonanych w jego wyglądzie zewnętrznym w związku z zatrudnieniem specjalisty od wizerunku. 3. Przedstawienie na wybranych przykładach sposobów w jaki celebryci chcą przyciągnąć uwagę mediów wykorzystując szokujące elementy ubioru (np. prezentacja, strona internetowa). 4. Przedstawienie na wybranych przykładach sytuacji, w których niewłaściwy ubiór znanej osoby spowodował skandal dyplomatyczny / obyczajowy / wywołał krytykę mediów. Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 1 I i II okresu warunkowy Uczniowie w parach otrzymują tabelę prezentującą w jednej kolumnie rodzaj ubioru a w drugiej sytuację towarzyską lub społeczną, np.: long white dress a friend’s wedding red tie political demonstration mini skirt Sunday mass high-heeled shoes trip to the mountains t-shirt and jeans job interview Następnie jeden z uczniów tworzy zdanie w I okresie warunkowym o danym ubiorze i sytuacji, np.: If you wear a white dress to a friend’s wedding other guests will think that you are the bride. If you wear a red tie to a political demonstration everybody will think that you are a communist. 21 Druga osoba w parze odpowiada zdaniem w II okresie warunkowym, np.: If I wore a long, black dress, other guests would think that I’m a widow. If I wore mohair beret, everybody would think that I support “Radio Maryja”. W dalszej części ćwiczenia uczniowie sami układają pary z rodzajem ubioru i związaną z nim sytuacją a następnie różne pary wymieniają się swoimi zestawami i ćwiczą zdania jak w pierwszej części. Na zakończenie nauczyciel prosi każdą parę o podanie 2 – 3 najciekawszych / najśmieszniejszych zdań. Artykuł i tekst sterujący do modułu 1 Clothes Psychology: What Your Clothing Tells Others About Who You Are and Who You Want to Be by www.SixWise.com It's true that you shouldn't judge a book by its cover, but people still do. In the case of human beings, that "cover" is in large part your clothing and others are looking at it to help gauge an impression of who you are. "Before you choose your outfit for the day, think about how you want other people to see you and interpret your personality … Your clothes say far more than you think," says Bridget Allen a senior level fashion industry expert. What do YOUR Clothes Say About You? There are very few instances where your clothing doesn't matter. This may sound shocking, but it's true. That's because, even in instances where you're the only one who knows what you're wearing, those clothes can affect your mood and how you face the day. With that in mind, take a look at some of the common clothing personalities out there, and what they say about the wearer. The Sloppy Dresser: If your clothes are wrinkled, stained, or mismatched, others typically take this to mean that in a figurative sense you are too. Sloppy clothing sends the message that you don't really care … about your appearance, your job, your future or otherwise. A smart business suit exudes confidence and success. (Consider how differently you'd perceive this woman if she were dressed in a sloppy sweat suit.) The Designer Dresser: Every item on your body is brand name, and you're sure to let others know it. People may take this to mean you're successful, choosy 22 and "put together," but they may think you're overly materialistic or a bit insecure (and desperately trying to fit in via your clothing). The Skimpy Dresser: Skimpy dressers always opt for the shortest, tightest, most revealing clothing they can find whether they're going to work, an office party or the beach with their kids. Wearing overly revealing clothing often exudes insecurity, and an attempt to gather attention based solely on your body (perhaps suggesting that's all there is to offer). Many say occasionally wearing that skimpy outfit is fun, flirty, and quite acceptable, but wearing them all the time is likely another matter. The Business Casual Dresser: Business casual, when done correctly (i.e. casual loafers, not flip flops), can be a sign of a confident, wellmeaning individual. The Flashy Dresser: Perhaps it's a fun pair of shoes, a snappy tie or a bright blue handbag. It could be just about any fashion piece, but you've always got to have something to show your wild side. Flashy dressers often show others that they're looking to be set apart from the crowd and have a desire to show their personality and get noticed. The Drab Dresser: Do you always dress in neutrals and plain slacks and shirts, and never dare stray from this uniform? A drab dresser can be an indication that you're trying to blend in with the crowd and don't want a lot of extra attention. The Athletic Dresser: Athletic dressers wear sweats, running shoes and other workout gear 24/7, whether they're heading to the gym or not. While this may show others that you're athletic and care about your body, be careful. Athletic dressers can easily be mistaken for sloppy dressers, particularly when sweats are involved. Looking to impress your new in-laws? An overly sloppy outfit can tell them that you don't care. The Goth Dresser: Lots of black, fishnet stockings and maybe a studded collar are often features of goth dressers. While this look may tell some people that you're exprezssing your personality, many may see you as depressed, angry, insecure (needing to "disguise" yourself) and unapproachable. The Casual Dresser: This is the guy or gal who never puts on anything but jeans and a t-shirt. Fine for a weekend at home, but over time this look can make you appear one-sided or lacking a creative flair or dimension. How to Use Clothing to Your Advantage In reality most people are a combination of clothing styles, wearing casual clothes one day and business garb the next. The key to using clothing to your advantage is to dress so you feel ready to take on the world. In fact, experts have found that dressing in this way has a real impact on your mood and your outlook. Consider what you wear to the gym. 23 "Putting on a flattering outfit motivates people to actually go to the gym or to exercise outdoors in public," says performance coach Larina Kase, PsyD, MBA, president of Performance and Success Coaching LLC in Philadelphia. So what can you do to dress in a way that's beneficial for you, your outlook and your attitude toward the world? Check out these 10 simple tips. 1. 2. 3. 4. Wear clothing that's flattering for your figure. Remember that clothing doesn't need to be expensive to look good. Dress suitably for the occasion (business attire for work is a must). Don't be afraid to show your personality by using color, unique clothing cuts or accessories. 5. Do step outside of your fashion comfort zone sometimes. For instance, if you always dress in jeans and t-shirts, put on a well-tailored suit and see how it makes you feel. 6. Have fun with your clothing. Don't take it too seriously. 7. Only wear clothing that makes you feel good. 8. Get rid of clothes that you associate negative things with (such as the sweatshirt you wore for a month after your divorce, or the sweater you put on when you have a cold). 9. Do get "dressed" daily. It's easy to slip into a pattern of throwing on anything, particularly when you're not planning to go out anywhere special. However, this can set your mood to expect a monotonous, ho-hum day. Try putting on something special even when it's not a "special" day, and take notice of the change in your attitude. 10. Don't worry about keeping up with trends, but do update your clothing regularly (and get rid of items from past decades). Źródło: http://www.sixwise.com/newsletters/07/03/14/clothes-psychology-whatyour-clothing-tells-others-about-who-you-are-and-who-you-want-to-be.htm Ćwiczenia do tekstu Reading comprehension for the text: Clothes Psychology: What Your Clothing Tells Others About Who You Are and Who You Want to Be Read the text carefully and do the following exercises. 1. Ten adjectives in the article are underlined. Divide them in two groups: Adjectives describing clothes Adjectives describing personality 2. Match the twelve adjectives with their definitions. 24 Clothes: ___________ - not attractive to look at ______________ - not ironed, having a lot of folds ______________ - covered with dirty marks ______________ - easily getting people's attention ______________ - showing a lot of your body ______________ - things put together but not suitable for each other Personality: ______________ - only considering one opinion in an argument in a way that is unfair ___________ - difficult to please because you are very exact about what you like ___________ - unfriendly, somebody who often makes other people less likely to speak to them ___________ - behaving calmly because you have no doubts about your ability or knowledge 3. The text describes 9 types of ‘clothing personalities’, fill in the following chart with information about them: Clothing personality Typical clothes 25 Features of character 4. Look at tabloids your teacher has brought to class or check gossip websites on the Internet. Try to find pictures of famous people who represent different ‘clothing personalities’. In a small group prepare a short presentation of 3 – 5 people. 5. Choose three tips that you think you could / should put into practice in your life. Then show your partner what you have chosen and explain why. Ask your partner if he / she thinks these changes would improve your image. Do the same with your partners choices. 6. Think which ‘clothing personality’ you are and write a letter or an e-mail to your teacher about it. Remember you can be a combination of two or more! Literatura do modułu 1 http://www.indobase.com/fashion/men-fashion/apparels/western/informalwear/philosophy-of-colors.html http://fascinationwithjewelry.wordpress.com/2013/04/24/what-colors-stylesay-about-you/ http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A2265842 26 MODUŁ 2 - EKOLOGIA Wprowadzenie do modułu projektowego Ochrona środowiska naturalnego to jedno z najważniejszych wyzwań przed jakim stoi człowiek współczesny. Praca w tym projekcie daje szansę na wzrost świadomości, wykształcenie postaw proekologicznych przy zachowaniu krytycznego spojrzenia na działalność niektórych organizacji ekologicznych. Młodzież licealna często odczuwa potrzebę wspierania działalności organizacji proekologicznych, a jednocześnie buntuje się przeciwko postawom dorosłych, którzy z jednej strony deklarują chęć ochrony środowiska, a z drugiej rzadko podejmują aktywne działania na rzecz poprawy stanu otaczającego nas świata. Zadaniem tego modułu jest wykorzystanie potencjału drzemiącego w młodzieży do pracy nad projektami przedstawiającymi działalność wybranych organizacji, zarówno tych, które popiera jak i tych, z którymi się nie zgadza. Formami pracy odpowiednimi dla tego modułu będą: prezentacja wybranej organizacji ekologicznej zawierająca opis ich celów i metod działania wraz z ich krytyczną oceną, list / e-mail do wybranej organizacji ekologicznej zawierający propozycję współpracy / poparcie lub dezaprobatę jej działań, debata o celach metodach działania wybranych organizacji. 27 Projekt I Temat: Dlaczego na świecie istnieje tak wiele organizacji ekologicznych? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, szczególnie czytanie i pisanie; poznaje zaawansowane wyrażenia opisujące zagrożenia środowiska naturalnego; stosuje określenia modalne w różnych czasach i używa zaawansowanych czasów przyszłych (Future Perfect, Future Continuous); opisuje przyszłość używając swobodnie zwrotów czasowych; jest w stanie dotrzeć do informacji o różnych organizacjach ekologicznych i ocenić krytycznie skuteczność i przydatność ich działań. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Po co ludzie zakładają organizacje ekologiczne? 2. Co trzeba zrobić aby założyć organizację ekologiczną? 3. Skąd różne organizacje ekologiczne biorą fundusze na swoją działalność? 4. Kto zostaje członkiem / działaczem organizacji ekologicznych? 5. Dlaczego powstał i jakie są cele działania Green Peace / World Wildlife Fund/ The Cousteau Society? Wymienione w przykładach organizacje należą do największych i najbardziej znanych, uczniowie mogą jednak zdecydować się na eksplorowanie działalności mało znanych organizacji działających lokalnie w dowolnym miejscu świata. Ważne jest aby łączyło się to ze zgłębieniem rzeczywistego problemu ekologicznego jakim dana organizacja się zajmuje. 28 Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie na wybranych przykładach powodów, dla których powstają różne organizacje ekologiczne (np. w formie artykułu, prezentacji). 2. Zebranie i przedstawienie warunków koniecznych do założenia organizacji ekologicznej (m.in. wymogów formalnych, zasad organizacyjnych, sposobu doboru członków itp.). 3. Analiza źródeł finansowania oraz sposobów pozyskiwania funduszy na przykładzie wybranych organizacji ekologicznych. 4. Przedstawienie charakterystyki członka / działacze organizacji ekologicznej w wybranej formie (reportaż, biografia). 5. Zaprezentowanie początków organizacji oraz celów działania wybranych organizacji ekologicznych (np. w formie prezentacji). 29 Projekt II Temat: Które ze światowych organizacji proekologicznych byłyby w naszym otoczeniu najbardziej potrzebne? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, szczególnie czytanie i pisanie; poznaje zaawansowane wyrażenia opisujące zagrożenia środowiska naturalnego; stosuje określenia zaawansowanych modalne czasów w różnych przyszłych czasach (Future i używa Perfect, Future Continuous); opisuje przyszłość używając swobodnie zwrotów czasowych; potrafi zidentyfikować zagrożenia dla środowiska naturalnego w swoim otoczeniu i zachowaniu; jest w stanie dotrzeć do informacji o różnych organizacjach ekologicznych. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jaka światowa organizacja proekologiczna byłaby w naszym otoczeniu najbardziej potrzebna aby chronić czystość powietrza i wód? 2. Ochrona jakich zwierząt żyjących na naszym terenie mogłaby zainteresować którąś ze światowych organizacji ekologicznych? 3. Która ze światowych organizacji proekologicznych najlepiej pomogłaby w podniesieniu świadomości miejscowości? 30 ekologicznej mieszkańców naszej Po zaprezentowaniu wybranych organizacji i wyjaśnieniu dlaczego byłyby one potrzebne w ich otoczeniu uczniowie powinni przeprowadzić debatę, np. wcielając się w rolę radnych miejskich, którzy mają wybrać tylko jedną organizację z jaką będą współpracować w najbliższym czasie. Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza zapotrzebowania na działanie konkretnej organizacji proekologicznej, która mogłaby przyczynić się do ochrony czystości powietrza / wody w naszym lokalnym środowisku. 2. Zaprezentowanie gatunków zwierząt żyjących na naszym terenie, których istnienie jest zagrożone a ich ochrona mogłaby zainteresować którąś ze światowych organizacji ekologicznych. 3. Przygotowanie listu / e-maila do organizacji proekologicznej opisującego problemy ekologiczne w naszej miejscowości i lekceważący stosunek mieszkańców do podejmowanych prób rozwiązania tych problemów, z prośbą o podjęcie działań które pomogą podnieść świadomość ekologiczną w naszym otoczeniu. 31 Projekt III Temat: Organizacje ekologiczne – bojownicy o słuszną sprawę szczególnie czytanie czy „oszołomy”? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, i pisanie; poznaje zaawansowane wyrażenia opisujące zagrożenia środowiska naturalnego; stosuje określenia zaawansowanych modalne czasów w różnych przyszłych czasach (Future i używa Perfect, Future Continuous); opisuje przyszłość używając swobodnie zwrotów czasowych; jest w stanie dotrzeć do informacji o różnych organizacjach ekologicznych i ocenić krytycznie skuteczność i przydatność ich działań. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu 1. Jakie działania organizacji ekologicznych przynoszą najbardziej wymierne efekty? 2. Dlaczego niektóre organizacje ekologiczne uważają, że jedyną prawidłową dietą jest weganizm? 3. „Nie mógłbym / mogłabym być członkiem …” – które organizacje ekologiczne obrały niewłaściwy cel lub metody walki? 4. „Chciałbym zostać członkiem” … - do jakiej organizacji ekologicznej chciałbyś wstąpić i dlaczego? Ciekawą formą pracy w tego typu projektach wydaje się być e-mail skierowany do danej organizacji wyrażający uznanie lub dezaprobatę dla jej działań, musi on jednak być poparty dogłębnym zbadaniem jej celów i metod działania. 32 Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie działań podejmowanych przez wybrane organizacje ekologiczne, które przyniosły najbardziej wymierne efekty dla poprawy stanu środowiska naturalnego. 2. Przygotowanie argumentów do debaty na temat zalet i wad wynikających z rezygnacji z jedzenia produktów zwierzęcych. 3. Zaprezentowanie organizacji ekologicznych, które stosują niewłaściwe metody działania dla osiągnięcia swoich celów lub źle wybrały cel swoich działań (np. w formie opisu, artykułu). 4. Zaprezentowanie organizacji ekologicznej której cele i metody działania są najbliższe naszym osobistym przekonaniom i potrzebom. 33 Ćwiczenia leksykalno-gramatyczne do modułu 2. Czasy przyszłe (Future Perfect, Future Continuous) i zwroty modalne w czasie przyszłym Uczniowie pracują w grupach 3 – 4 osobowych. Każdy uczeń dostaje kopię tabelki: When? Who? What? Krok 1: Każdy uczeń wypełnia I kolumnę wpisując tam zwroty czasowe opisujące przyszłość np. this time next month, by the end of the next week, by 2020, in three years time etc. Krok 2: Uczniowie wymieniają się tabelkami. Każdy wypełnia teraz drugą kolumnę wpisując tam znane osoby (piosenkarzy, aktorów, polityków, etc) np. Brad Pitt, Silvio Berlusconi, Paris Hilton. Krok 3: Uczniowie ponownie wymieniają się tabelkami. Tym razem w trzeciej kolumnie wpisują co znane osoby mogłyby zrobić aby przyczynić się do poprawy stanu środowiska naturalnego, np.: stop wearing fur coats, become a vegetarian, demonstrate against global warming. Krok 4: Uczniowie po raz ostatni wymieniają się tabelkami. Każdy układa teraz zdania w czasie przyszłym future perfect lub future continuous wybierając po jednym elemencie z każdej kolumny, np. 34 By 2020 Paril Hilton will have stopped wearing fur coats. This time next month Silvio Berlusconi will not be demonstrating against global warming. In three years time Brad Pitt will have become a vegetarian. Po każdej ‘rundzie’ zdań uczniowie w grupach decydują, które zdanie było najlepsze / najbardziej prawdopodobne / najbardziej im się podobało, jego autor dostaje punkt (jest oczywiste, że niektóre zdania będą śmieszne lub nawet bezsensowne). Na końcu ćwiczenia uczniowie informują pozostałe grupy i nauczyciela kto w ich grupie zdobył najwięcej punktów i zacytowanie kilku najlepszych zdań. Literatura do modułu 2: http://www.greenpeace.org/international/ http://www.wwf.org/ http://www.theecologist.org/ 35 MODUŁ 3 – Zakupy Wprowadzenie do modułu projektowego Wyjście na zakupy, odwiedzanie galerii handlowych jest dla wielu młodych ludzi jednym z ulubionych sposobów spędzania wolnego czasu i urosło niemal do rangi nowej tradycji. Dokonywanie zakupów stało się czymś tak powszednim, że często nie dostrzegamy związanych z nimi problemów społecznych, takich jak wyzysk pracowników, wykorzystywanie dzieci do pracy w fabrykach, tworzenie obozów pracy czy przeprowadzanie eksperymentów na zwierzętach. Nasi uczniowie to pokolenie XXI wieku, które szczególnie łatwo nabywa konsumpcyjnego podejścia do życia, dlatego projekty w ramach tego tematu będą miały walor nie tylko poznawczy ale również edukacyjny. Poza wystąpieniem w debacie na tematy związane ze współczesnymi zasadami rządzącymi produkcją i handlem, ciekawą formą wypowiedzi będzie w tym module odezwa nawołująca do zmiany zachowań konsumenckich, np. kupowania lub bojkotowania pewnych produktów. 36 Projekt I Temat: Dlaczego dochodzi do bojkotowania produktów wytwarzanych w niektórych państwach? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija sprawność rozumienia ze słuchu, ćwiczy sprawności mówienia i pisania; poznaje okresy warunkowe mieszane oraz konstrukcje składniowe typu: im...tym, jeden z ...; nabywa sprawności w stosowaniu strony biernej w czasach teraźniejszych, przeszłych i przyszłych; potrafi dotrzeć do wiadomości o wydarzeniach polityczno-gospodarczych, bieżących i przeszłych; dowiaduje się jaki wpływ ma polityka na eksport i import towarów. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego Amnesty International nawołuje do bojkotowania niektórych produktów pochodzących z Chin? 2. Dlaczego 11 kwietnia 2013 ministrowie spraw zagranicznych 11 państw Unii Europejskiej zwrócili się w liście do Catherine Ashton, z propozycjami działań, które umożliwią ich mieszkańcom bojkot produktów wytwarzanych przez osadników Izraelskich na ziemiach palestyńskich? 3. Dlaczego w krajach arabskich bojkotuje się sprzedaż produktów duńskich? 4. Jaki jest związek pomiędzy polityką zagraniczną USA a bojkotem produktów amerykańskich w krajach arabskich? Istnieje mnóstwo innych przykładów na to jak sytuacja polityczna może wpływać na gospodarkę międzynarodową, ważne jest aby uczniowie zrozumieli, 37 że dokonując zakupów określonych towarów świadomie lub nie popierają jakiś rodzaj polityki, z którym niekoniecznie się zgadzają. Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie argumentów którymi kieruje się Amnesty International nawołując do bojkotu produktów wytwarzanych w Chińskiej Republice Ludowej. 2. Przedstawienie argumentów którymi kierowali się mieszkańcy UE oraz ministrowie spraw zagranicznych przystępując do bojkotu produktów wytwarzanych przez osadników Izraelskich na ziemiach palestyńskich (w formie prezentacji lub listu). 3. Przedstawienie powodów które doprowadziły do bojkotu produktów duńskich w krajach arabskich (np. w formie artykułu, prezentacji). 4. Analiza powodów, dla których mieszkańcy krajów arabskich nie kupują produktów wytwarzanych przez firmy amerykańskie (np. w formie artykułu, strony internetowej). 38 Projekt II Temat: Fair trade – jak zachęcać ludzi do kupowania produktów z tym znakiem? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija sprawność rozumienia ze słuchu, mówienia i pisania; poznaje okresy warunkowe mieszane oraz konstrukcje składniowe typu: im...tym, jeden z ...; nabywa sprawności w stosowaniu strony biernej w czasach teraźniejszych, przeszłych i przyszłych; poznaje tło polityczne i sytuację życiową ludzi w krajach, gdzie produkcja jest najtańsza; potrafi dotrzeć do informacji o sposobie wytwarzania produktów, które kupuje on sam lub jego rodzina; potrafi dokonać świadomego wyboru towaru w oparciu o wiedzę o jego jakości, miejscu i sposobie wytworzenia. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Skąd się wziął ruch fair trade? 2. Dlaczego warto propagować zasady fair trade? 3. Jak fair trade może pomóc Etiopii, Ugandzie lub innym krajom trzeciego świata? 4. Jak zorganizować happening promujący fair trade? Idea fair trade jest na tyle interesująca a jednocześnie mało znana w Polsce, że każdy projekt, który będzie prowadził do poszerzenia wiedzy o zasadach uczciwego handlu wzbogaci świadomość społeczną ucznia. 39 Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie powodów które doprowadziły do powstania ruchu fair trade (np. w formie prezentacji, artykułu). 2. Przygotowanie broszury informacyjnej /strony internetowej informującej o zasadach działania ruchu fair trade i zachęcającej do kupowania produktów wyprodukowanych zgodnie z tymi zasadami. 3. Przygotowanie broszury informacyjnej /strony internetowej informującej o tym jak stosowanie zasad propagowanych przez ruch fair trade w krajach rozwiniętych może pomóc krajom trzeciego świata. 4. Zaprezentowanie scenariusza happeningu promującego zasady ruchu fair trade. 40 Projekt III Temat: Produkcja – handel – zysk – czyli jak chęć zysku wpływa na produkcję i handel? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija o sprawność rozumienia ze słuchu, niehumanitarnym traktowaniu pracowników, oglądając programy zatrudnianiu dzieci, wykorzystywaniu zwierząt w laboratoriach kosmetycznych itp.; ćwiczy sprawności mówienia i pisania w trakcie debaty i przygotowywania dekalogu, odezwy lub kampanii informacyjnej; poznaje okresy warunkowe mieszane oraz konstrukcje składniowe typu: im...tym, jeden z ...; nabywa sprawności w stosowaniu strony biernej w czasach teraźniejszych, przeszłych i przyszłych; poznaje tło polityczne i sytuację życiową ludzi w krajach, gdzie produkcja jest najtańsza; potrafi dokonać świadomego wyboru towaru w oparciu o wiedzę o jego jakości, miejscu i sposobie wytworzenia. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego mówi się, że tania produkcja w XXI wieku to nowy rodzaj niewolnictwa? Uczniowie znajdują przykłady krajów i konkretnych dziedzin przemysłu i rolnictwa, w których pensja jest tak niska, a warunki tak ciężkie, że można to uznać za nowy rodzaj niewolnictwa. 2. Dlaczego nasi dziadkowie i rodzice nie odnajdują we współczesnych wyrobach spożywczych smaków jakie pamiętają z dzieciństwa? Uczniowie na przykładzie wybranych produktów żywnościowych badają jak zmienił się sposób ich wytwarzania / produkcji. 41 3. Dlaczego małe sklepiki nie mają szans aby być konkurencyjne cenowo w stosunku do supermarketów? 4. Dlaczego wiele firm przenosi produkcję poza Europę? Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie w wybranej formie argumentów potwierdzających przekonanie, że tania produkcja w dzisiejszych czasach jest nowym rodzajem niewolnictwa (np. prezentacja, artykuł, audycja radiowa). 2. Przedstawienie różnic w sposobach wytwarzania wybranych produktów żywnościowych, które powodują, że te same produkty wytwarzane obecnie i w przeszłości różnią się jakością i smakiem (przepis kulinarny, opis procesu produkcyjnego). 3. Przedstawienie powodów dla których towary sprzedawane w małych sklepikach nie mogą konkurować cenowo z supermarketami (np. w formie prezentacji, artykułu, audycji radiowej). 4. Przygotowanie broszury informacyjnej /strony internetowej informującej o powodach dla których produkcja w krajach azjatyckich jest dużo bardziej opłacalna niż w krajach europejskich. 42 Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 3 Uczniowie pracują w parach lub grupach 3-osobowych. Każda grupa otrzymuje jeden z poniższych zestawów z nazwami różnych produktów. O każdym z nich uczniowie układają po 1 zdaniu zawierającym mieszany okres warunkowy i konstrukcję bierną, zastępując nazwę produktu zaimkiem ‘it’, np. If it hadn’t been discovered centuries ago, some of us would feel very sleepy in the morning. (coffee) If some poor sheep hadn’t been shaved you wouldn’t be wearing your warm pullover. (wool) Następnie każda grupa czyta po jednym zdaniu a pozostali uczniowie zgadują o jaki produkt chodzi. coffee cocoa tea beer sugar chocolate laptop silk perfume rice paper leather soap milk orange cotton watch bulb coal vodka cigarettes W następnej części tego ćwiczenia uczniowie wymieniają się zestawami i układają zdania z konstrukcją the … the (im … tym…) lub one of the … np. the stronger the bulb, the more electicity it uses. lub Silk is one of the most delicate materials in the World. Każdy uczeń musi wymyślić tego typu zdania o co najmniej 5 słowach z listy. Let’s talk about money Uczniowie w parach odpowiadają na poniższe pytania porównując swoje przekonania i doświadczenia a) Have you ever found money? b) Would you give money to a stranger in the street if he asked you for it? c) Do you carry a lot of money on you when you go out? d) Do you pay for things with a credit card? 43 e) How much do you tip waiters? f) Do you keep your money in a wallet or a purse? g) Do you keep a record of the money you spend? h) Have you ever got wrong change in shops? Did you complain? i) Do you think lending money to friends can finish friendship? Literatura do modułu 3: http://www.oxfam.org/en/campaigns/trade http://www.antislavery.org/english/slavery_today/what_is_modern_slaver y.aspx http://www.slowfood.com/ 44 MODUŁ 4 – WOJNA I POKÓJ Wprowadzenie do modułu projektowego Pokolenie nie znające wojny często nie docenia wartości jaką jest życie w pokoju. Wojny toczące się poza granicami naszego kraju dla młodych ludzi stanowią w najlepszym razie obiekt zainteresowania na poziomie kulturowym – poprzez filmy, literaturę lub gry komputerowe oparte na scenariuszach wojennych. Projekty w ramach tego modułu umożliwiają zrozumienie powodów dla których we współczesnym świecie wciąż dochodzi do konfliktów zbrojnych. Uczniowie mają szansę przyjrzenia się sposobom ich rozwiązywania a także uczą się doceniać osiągnięcia osób działających na rzecz pokoju, które zazwyczaj nie należą do grona typowych idoli młodzieżowych i kierują się w życiu zupełnie innymi wartościami. W zależności od wyboru pytania napędzającego możliwe są bardzo różne formy pracy: przygotowanie prezentacji o genezie i przebiegu wybranego konfliktu zbrojnego (może być uzupełniona materiałami audiowizualnymi), przygotowanie i przeprowadzenie fikcyjnych negocjacji pomiędzy stronami wybranego konfliktu wewnętrznego / międzynarodowego, przygotowanie w formie pisemnej lub ustnej biografii jednego z laureatów nagrody Nobla. 45 Projekt I Temat: Zmiany systemowe - dlaczego w niektórych państwach następują pokojowo, a w innych powodują krwawe konflikty? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i mówienia podczas przygotowywania i przedstawiania prezentacji na temat wybranego współczesnego konfliktu militarnego; ćwiczy użycie czasów zaprzeszłych (zwłaszcza rozumienie ich zastosowania w tekstach pisanych); nabiera biegłości w tworzeniu zdań w II i III okresie warunkowym i z grupą modalną typu perfect infinitive w orzeczeniu; poznaje słownictwo związane z opisem działań militarnych i pokojowych akcji zmierzających do rozwiązania sytuacji konfliktowych; poznaje historię wybranych konfliktów na świecie (np. wojna w Wietnamie, wojna w byłej Jugosławii) i ich skutki; potrafi przygotować obiektywną analizę jednego konfliktu – tło historyczne, przyczyny, racje obu stron; poznaje działania przywódców państw i innych polityków w obliczu konfliktów międzynarodowych. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Aksamitna rewolucja – jak Czechom udało się pokojowo zmienić system polityczny? 2. Dlaczego rozpad byłej Jugosławii miał tak krwawy przebieg? 3. Jakie wydarzenia doprowadziły do upadku muru berlińskiego? 4. Dlaczego rozpadł się Związek Radziecki? 5. Dlaczego w 2012 roku w Afryce Północnej doszło do „Arabskiej Wiosny”? 46 Nauczyciel powinien zwrócić uwagę uczniów przystępujących do pracy w tym projekcie na fakt, że ich zadanie polega nie tylko na opisaniu jakiegoś historycznego wydarzenia, przedstawieniu chronologii zdarzeń, ale również na próbie dokładnej analizy powodów dla jakich doszło do tych zmian. Tylko wtedy projekt będzie rzeczywiście innowacyjny. Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza powodów dla których rozpad byłej Czechosłowacji dokonał się w sposób pokojowy (np. w formie pamiętnika uczestnika tych wydarzeń, artykułu, audycji radiowej). 2. Analiza powodów dla których podczas rozpadu byłej Jugosławii doszło do krwawych walk i aktów ludobójstwa (np. w formie pamiętnika uczestnika tych wydarzeń, artykułu, audycji radiowej). 3. Przedstawienie w wybranej formie (np. prezentacja, audycja radiowa) powodów które doprowadziły do upadku muru berlińskiego a w konsekwencji do zjednoczenia Niemiec. 4. Przedstawienie w wybranej formie (np. prezentacja, audycja radiowa) powodów które doprowadziły do rozpadu Związku Radzieckiego. 5. Analiza wydarzeń, które złożyły się na wybuch Arabskiej Wiosny w 2012 r. (np. w formie zbioru relacji korespondenta wojennego, pamiętnika turysty wciągniętego w wir tych wydarzeń). 47 Projekt II Temat: Jak zostać laureatem pokojowej nagrody Nobla? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i mówienia podczas przygotowywania przedstawiania prezentacji na temat wybranego współczesnego konfliktu militarnego; ćwiczy użycie czasów zaprzeszłych (zwłaszcza rozumienie ich zastosowania w tekstach pisanych); nabiera biegłości w tworzeniu zdań w II i III okresie warunkowym i z grupą modalną typu perfect infinitive w orzeczeniu; poznaje słownictwo związane z opisem działań militarnych i pokojowych akcji zmierzających do rozwiązania sytuacji konfliktowych; poznaje historię różnych konfliktów międzynarodowych i prób ich rozwiązywania; poznaje rolę działaczy pokojowych w rozwiązywaniu konfliktów międzynarodowych. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Czy pokojowa nagroda Nobla przyznawana jest tylko osobom, które przyczyniły się do zakończenia konfliktu zbrojnego? 2. Dlaczego zdarza się, że laureaci pokojowej nagrody Nobla nie mogą odebrać jej osobiście? 3. Dlaczego w 1994 roku nagrodę Nobla otrzymali wspólnie Jaser Arafat (Palestyna), Shimon Peres (Izrael) i Icchak Rabin (Izrael)? 4. Dlaczego w 1993 roku Nelson Mandela został laureatem nagrody Nobla? 5. W jakich okolicznościach otrzymała nagrodę Nobla Campaign to Ban Landmines? 48 International Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie czynników, które decydują o przyznaniu pokojowej nagrody Nobla, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków, w których nie jest ona związana z przyczynieniem się do zakończenia konfliktu zbrojnego (np. w formie prezentacji, artykułu, biografii). 2. Przedstawienie w wybranej formie (np. prezentacja, artykuł, biografia) powodów dla których wybrani laureaci nagrody Nobla nie mogli przybyć na ceremonię jej wręczenia. 3. Przedstawienie w wybranej formie (np. prezentacja, artykuł, biografia) powodów dla których Jaser Arafat (Palestyna), Shimon Peres (Izrael) i Icchak Rabin (Izrael) otrzymali wspólnie nagrodę Nobla. 4. Przedstawienie w wybranej formie (np. prezentacja, artykuł, biografia) powodów dla których Nelson Mandela otrzymał nagrodę Nobla 5. Analiza wydarzeń, które złożyły się na przyznanie nagrody Nobla organizacji International Campaign to Ban Landmines (np. w formie prezentacji, artykułu) 49 Projekt III Temat: Wojna sprawiedliwa – kiedy podjęcie działań zbrojnych może być właściwą drogą do rozwiązania konfliktu? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i mówienia podczas przygotowywania i przedstawiania prezentacji na temat wybranego współczesnego konfliktu militarnego; ćwiczy użycie czasów zaprzeszłych (zwłaszcza rozumienie ich zastosowania w tekstach pisanych); nabiera biegłości w tworzeniu zdań w II i III okresie warunkowym i z grupą modalną typu perfect infinitive w orzeczeniu; poznaje słownictwo związane z opisem działań militarnych i pokojowych akcji zmierzających do rozwiązania sytuacji konfliktowych; poznaje historię wybranych konfliktów na świecie (np. wojna w Wietnamie, wojna w byłej Jugosławii) i ich skutki; potrafi przygotować obiektywną analizę jednego konfliktu – tło historyczne, przyczyny, racje obu stron; bada różnorodne metody rozwiązywania konfliktów militarnych. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Wojna obronna – czy zawsze jest sprawiedliwa? 2. W jaki sposób mieszkańcy Tybetu walczą o niepodległość? 3. Dlaczego historycy polscy różnią się w ocenie słuszności decyzji o wybuchu Powstania Warszawskiego? 4. Jak należy ocenić działania zbrojne podjęte przez mieszkańców Palestyny w obronie przed Izraelem? 5. Jak możemy ocenić udział Sił Zbrojnych ONZ (Błękitnych Hełmów) w konfliktach międzynarodowych? 50 Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat: Czy wojna obronna jest zawsze sprawiedliwa? 2. Przedstawienie w wybranej formie metod stosowanych przez mieszkańców Tybetu walczących o odzyskanie niepodległości (np. pamiętnik turysty podróżującego po Tybecie, reportaż). 3. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat słuszności wybuchu Powstania Warszawskiego. 4. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat działań podejmowanych przez Palestyńczyków w obronie przed Izraelem. 5. Próba oceny działalności Sił Zbrojnych ONZ na podstawie analizy wybranych konfliktów międzynarodowych w których interweniowały. 51 Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 4 Zdania w II i III okresie warunkowym i z grupą modalną typu perfect infinitive w orzeczeniu Uczniowie pracują w parach. Nauczyciel prezentuje im następujące pary zdań: Many people died in Srebrenica. The International troops didn’t react. Solidarity movement originated in Poland. Communism in Eastern Europe collapsed. i pyta jaki dostrzegają związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nimi. Przy pomocy nauczyciela uczniowie tworzą zdania: If the International troops had reacted, the murder in Srebrenica wouldn’t have happened. If the Solidary movement hadn’t been orginated in Poland, communism wouldn’t have collapsed. Nauczyciel zapisuje utworzone zdania na tablicy podkreślając konstrukcję trzeciego okresu warunkowego. Następnie każda grupa układa po 10 par zdań związanych z wydarzeniami historycznymi po II wojnie światowej – uczniowie dostają co najmniej 15 minut na wykonanie tego zadania. Kiedy zdania są gotowe pary łączą się w grupy 4 osobowe, w których każda z par odczytuje swoje zdania na głos dla osób z drugiej pary, które muszą na ich podstawie ułożyć logiczne zdanie warunkowe jak w przykładzie. W tym ćwiczeniu ważne jest aby uczniowie tworzyli zdania warunkowe tylko na podstawie usłyszanych, a nie przeczytanych zdań – pary nie mogą sobie pokazywać co napisały! W dalszej części tego samego ćwiczenia uczniowie analizują utworzone wcześniej zdania i starają się skomentować je używając konstrukcji typu perfect infinitive w orzeczeniu, np. International troops must have had orders not to react in Srebrenica. Solidarity movement must have had influence on the collapse of communism! 52 Collocations: War or Peace? WAR or PEACE game head agreement keeping memorial torn maker crime/criminal dividend movement When you have finished, match the words to their definitions below. 1. The explosive part at the front of a missile. 2. Someone who tries to stop other people or countries to stop fighting. 3. Usually refers to soldiers sent to an area where people are fighting to try and stop the violence. 4. A monument put up to remind people of those killed in war. 5. The money saved on weapons and used for other purposes, when a government reduces its military. 6. Something people play using model soldiers, moving them around a table. 7. An adjective used to describe a country or city that is being destroyed by war. 8. A negotiation or treaty that ends a war. There are two words left with no definitions. Can you write a definition for each one? Źródło: www.onestopenglish.com Literatura do modułu 4: http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/ http://archiv.radio.cz/history/history15.html http://www.freetibet.org/ 53 MODUŁ 5 - WYNALAZKI Wprowadzenie do modułu projektowego Czy możemy wyobrazić sobie życie bez elektryczności i Internetu? Co jest ważniejszym wynalazkiem: lodówka czy samochód? Analiza przydatności przedmiotów codziennego użytku, których znaczenie przestaliśmy doceniać traktując je jak stały element naszego życia może doprowadzić do wyciągnięcia ciekawych wniosków. Projekty w ramach tego modułu umożliwiają uczniom zwrócenie uwagi na to, w jak ogromnym stopniu nasze życie kształtowane jest przez często przypadkowe odkrycia. Prawie każdy wynalazek ludzkości wiąże się z ciekawą historią, która może stać się tematem projektu. Młodzież zafascynowana filmami i literaturą science-fiction znajdzie pole do popisu porównując wizje przyszłości ukazane przez ich twórców z realnym postępem techniki. W tym module uczniowie mogą zaprezentować swoje odkrycia poprzez: udział w konkursie na prezentację największego wynalazku w dziejach ludzkości, prezentację multimedialną ukazującą związek pomiędzy pomysłami twórców filmów science-fiction a współczesnym rozwojem technologicznym, pamiętnik opisujący świat, w którym w przeszłości nie pojawiły się pewne wynalazki. 54 Projekt I Temat: Jaki byłby świat, gdyby niektóre wynalazki nigdy się na nim nie pojawiły? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania i mówienia oglądając filmy science-fiction i przygotowując związaną z nimi prezentację multimedialną; ćwiczy użycie mowy zależnej i mieszanych okresów warunkowych w opisie wynalazków, które zmieniły oblicze świata; ogląda w oryginale anglojęzyczne filmy science-fiction; rozumie jaki wpływ na życie jednostek i społeczeństw miały poszczególne wynalazki i dostrzega fakt, że nie wszystkie były wykorzystywane dla dobra ludzkości; potrafi wyobrazić sobie i opisać życie codzienne ludzi przed wynalezieniem rozwiązań stosowanych dziś powszechnie. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Co by było gdyby nie wynaleziono broni palnej? 2. Z jakimi problemami musielibyśmy się borykać gdyby nie wynaleziono antybiotyków? 3. Jak wyglądałby współczesny świat bez tworzyw sztucznych? 4. Jaki wpływ na życie rodzinne i społeczne miało wynalezienie środków antykoncepcyjnych? Ważne jest aby uczniowie nie wybierali do swoich projektów tematów zbyt łatwych czy wręcz banalnych na tym etapie nauczania, np. Jak wyglądałby współczesny świat gdyby nie wynaleziono lodówki / telewizora itp. Rolą nauczyciela jest skierować ich zainteresowanie na bardziej ambitne tematy. 55 Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie alternatywnej wersji historii zakładającej, że nie istnieje na świecie broń palna (np. w formie opowiadania science-fiction, pamiętnika). 2. Przedstawienie alternatywnej wizji świata w którym ludzkość do dzisiaj nie wynalazła antybiotyków (np. w formie opowiadania science-fiction, pamiętnika). 3. Przedstawienie alternatywnej wizji świata na którym nie istnieją tworzywa sztuczne (np. w formie opowiadania science-fiction, pamiętnika). 4. Przedstawienie alternatywnej wizji świata w którym ludzkość do dzisiaj nie stosuje antykoncepcji (np. w formie opowiadania science-fiction, pamiętnika). 56 Projekt II Temat: Jakie współczesne rozwiązania technologiczne przewidzieli twórcy literatury i filmów science-fiction? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania i mówienia oglądając filmy science-fiction i przygotowując związaną z nimi prezentację multimedialną; ćwiczy użycie mowy zależnej i mieszanych okresów warunkowych w opisie wynalazków, które zmieniły oblicze świata; ogląda w oryginale anglojęzyczne filmy science-fiction; rozumie jaki wpływ na życie jednostek i społeczeństw miały poszczególne wynalazki i dostrzega fakt, że nie wszystkie były wykorzystywane dla dobra ludzkości; dostrzega fakt, że rozwiązania, które dziś wydają się być nierealne mogą się urzeczywistnić w przyszłości; dostrzega potęgę ludzkiego umysłu przejawiającą się w niczym nieskrępowanych marzeniach. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Które z wizji Aldousa Huxleya przedstawionych w książce Nowy Wspaniały Świat znalazły potwierdzenie w rzeczywistości? 2. Jakie rozwiązania technologiczne odkryte później w rzeczywistości pokazał George Lucas w Gwiezdnych Wojnach? 3. Które z pomysłów Stanisława Lema okazały się być prorocze? 4. Co to jest hard science-fiction i jakimi aspektami życia w przyszłości się zajmuje? 57 Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza wizji Aldousa Huxleya dotyczących wynalazków technicznych i zjawisk społecznych, które możemy obecnie obserwować w świecie realnym (np. w formie prezentacji). 2. Analiza wybranych wizji Georga Lucasa ukazanych w filmach z serii Star Wars które możemy obecnie obserwować w świecie realnym (np. w formie prezentacji). 3. Analiza wybranych wizji Stanisława Lema ukazanych w jego książkach, które możemy obecnie obserwować w świecie realnym (np. w formie prezentacji) 4. Przedstawienie gatunku literackiego hard science-fiction i analiza wybranych aspektów życia w (np. w formie artykułu, prezentacji). 58 przyszłości którymi się zajmuje Projekt III Temat: Koło, elektryczność, a może mikroprocesor – co jest największym wynalazkiem ludzkości? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania i mówienia oglądając filmy science-fiction i przygotowując związaną z nimi prezentację multimedialną; ćwiczy użycie mowy zależnej i mieszanych okresów warunkowych w opisie wynalazków, które zmieniły oblicze świata; ogląda w oryginale anglojęzyczne filmy science-fiction; rozumie jaki wpływ na życie jednostek i społeczeństw miały poszczególne wynalazki i dostrzega fakt, że nie wszystkie były wykorzystywane dla dobra ludzkości; potrafi wyobrazić sobie i opisać życie codzienne ludzi przed wynalezieniem urządzeń stosowanych dziś powszechnie. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Czy rozwój ludzkości byłby możliwy bez wynalezienia pisma? 2. Jak elektryczność zmieniła losy świata? 3. Jak wynalezienie prochu ukształtowało świat? 4. Jak emancypacja kobiet wpłynęła na rozwój społeczeństw? W tym projekcie uczniowie sami wybierają wynalazki, które ich zdaniem w największym stopniu wpłynęły na losy ludzkości – co ważne nie muszą to być wynalazki techniczne, możemy zaliczyć do tej kategorii także koncepcje społeczne. Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie wpływu jaki miało wynalezienie pisma na rozwój ludzkości (np. w formie prezentacji). 59 2. Zaprezentowanie wpływu jaki miało wynalezienie elektryczności na rozwój ludzkości (np. w formie prezentacji). 3. Zaprezentowanie wpływu jaki miało wynalezienie prochu na historię świata (np. w formie prezentacji). 4. Zaprezentowanie wpływu jaki miała emancypacja kobiet na losy ludzkości (np. w formie prezentacji, pamiętnika sufrażystki). 60 Ćwiczenia leksykalno-gramatyczne do modułu 5 Conversation with a robot Uczniowie pracują w parach. Każdy przygotowuje 10 pytań do swojego osobistego robota, nowej wersję C3PO (patrz: Gwiezdne Wojny). Następnie jedna osoba wciela się w rolę C3PO któremu wyczerpują się baterie i w związku z tym ma kłopoty ze słuchem. Drugi uczeń zadaje pytanie, ale ponieważ robot nie dosłyszy musi je powtórzyć używając mowy zależnej. Uczeń – What’s the weather like outside? C3PO – What did you say? Uczeń – I asked what the weather was like outside. Uczeń – Where will the Imperium strike this time? C3PO – What did you say? Uczeń – I asked where the Imperium would strike this time. Mixed conditionals Uczniowie pracują w grupach. Jeden z uczniów mówi nazwę wynalazku np. telephone Pozostali uczniowie układają zdania w mieszanym okresie warunkowym o tym wynalazku i jego wpływie na nasze życie, np. If Bell hadn’t invented the telephone we wouldn’t be able to communicate any time we want. Następnie inny uczeń wybiera wynalazek a pozostali tworzą o nim zdania. Literatura do modułu 5 http://www.helium.com/knowledge/5223-top-ten-greatest-inventions-ofall-time http://www.everything2000.com/news/life/inventionsofmm.asp http://teacher.scholastic.com/lessonrepro/lessonplans/theme/inventions0 3.htm 61 MODUŁ 6 – JEMY TO CO LUBIMY, CZY LUBIMY TO CO JEMY? Wprowadzenie do modułu projektowego „Tradycja to rzecz święta” i choć rzeczywistość dookoła nas podlega coraz większym zmianom nadal przywiązani jesteśmy do sposobu myślenia według którego „nasze” oznacza „normalne” i dlatego tak trudno nam zaakceptować odmienność. Brak tolerancji tak często wymieniany wśród podstawowych problemów społecznych dzisiejszego świata ma najczęściej źródło w niewiedzy. W naszym społeczeństwie, które jest dość jednolite, wiedza o innych kulturach jest często niewystarczająca i oparta na stereotypach. Projekty w obrębie tego modułu pozwalają uczniom na analizę różnic pomiędzy kulturami i pomagają zrozumieć, że inne nie znaczy gorsze. Wychodząc od tematów kulinarnych uczniowie będą analizować różnice i podobieństwa w sposobie postrzegania świata poprzez członków różnych kultur i wyznań. Autorki proponują następujące formy pracy w ramach tego modułu: pamiętnik smakosza z podróży do dalekich krajów, blog osoby cierpiącej na zaburzenia żywieniowe, menu dla przedstawiciela odmiennej kultury, który ma spędzić jakiś czas w Polsce. 62 Projekt I Temat: Dlaczego pewne produkty żywieniowe są zakazane w różnych kulturach i religiach? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe czytając i słuchając tekstów o zwyczajach żywieniowych w różnych kulturach i religiach; ćwiczy używanie czasów przeszłych, czasowników modalnych w stronie biernej oraz przedimków i określników ilości; poszerza słownictwo związane z różnymi rodzajami pożywienia, nazwami religii, grup kulturowych i regionów geograficznych, oraz poznaje zwroty na określenie zakazów i nakazów; poznaje różnice w sposobie odżywiania się osób należących do różnych kultur, wyznań i narodowości; dostrzega fakt, że ‘inne’ nie oznacza ‘gorsze’, rozumie, że powierzchowne ocenianie różnic międzykulturowych często mija się z prawdą. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Co to jest dieta koszerna? 2. Jakie są źródła wegetarianizmu w Indiach? 3. Jakie potrawy cenione w innych kulturach mogą wywołać nasze obrzydzenie? 4. Dlaczego Muzułmanie nie jedzą wieprzowiny? Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie prezentacji o zasadach diety koszernej. 2. Zaprezentowanie źródeł religijnych i społecznych leżących u podstaw wegetarianizmu w religii hinduistycznej (np. w formie prezentacji, artykułu). 63 3. Przedstawienie wybranych potraw spożywanych w różnych kulturach, które mogą wywołać nasze obrzydzenie (np. w formie prezentacji, pamiętnika z podróży do egzotycznych krajów, relacji bywalca egzotycznych restauracji). 4. Zaprezentowanie źródeł religijnych i społecznych które spowodowały, że spożywanie wieprzowiny jest zakazane przez Islam (np. w formie prezentacji, artykułu). 64 Projekt II Temat: Jakie problemy związane z jedzeniem może mieć małżeństwo osób wychowanych w różnych kulturach? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe czytając i słuchając tekstów o zwyczajach żywieniowych w różnych kulturach i religiach; ćwiczy używanie czasów przeszłych, czasowników modalnych w stronie biernej oraz przedimków i określników ilości; poszerza słownictwo związane z różnymi rodzajami pożywienia, nazwami religii, grup kulturowych i regionów geograficznych, oraz poznaje zwroty na określenie zakazów i nakazów; poznaje różnice w sposobie odżywiania się osób należących do różnych kultur, wyznań i narodowości; dostrzega fakt, że ‘inne’ nie oznacza ‘gorsze’, rozumie, że powierzchowne ocenianie różnic międzykulturowych często mija się z prawdą. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jakie problemy związane z jedzeniem może mieć małżeństwo katolicko–żydowskie? 2. Czy małżeństwo chrześcijańsko-arabskie może wspólnie obchodzić święta? 3. Czego nie zniosłaby hinduska żona w diecie typowego amerykańskiego męża? 4. Jakich dań brakowałoby Polakowi w kuchni japońskiej żony? Kiedy uczniowie będą dyskutować lub prezentować wyniki swojej pracy związanej z tymi tematami nauczyciel musi wykazać się dużą ‘czujnością’ i wrażliwością aby temat ten nie stał się pretekstem do wypowiedzi 65 obrażających inne kultury a wręcz przeciwnie, przyczynił się do większej otwartości uczniów na znajomość różnych tradycji i obyczajów. Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie różnic pomiędzy zasadami żywienia obowiązującymi w judaizmie i katolicyzmie, które mogą uniemożliwiać wspólne przygotowanie i spożywanie posiłków przez małżeństwo katolickożydowskie (w formie prezentacji lub pamiętnika jednego z małżonków). 2. Przedstawienie różnic kulturowych i religijnych pomiędzy świętami obchodzonymi w kręgu kultury chrześcijańskiej i muzułmańskiej, które mogą uniemożliwiać wspólne obchodzenie świąt przez małżeństwo chrześcijańsko – arabskie (w formie prezentacji lub pamiętnika jednego z małżonków). 3. Przedstawienie różnic pomiędzy dietą wyznawcy hinduizmu a dietą typowego Amerykania, które mogą uniemożliwiać wspólne przygotowanie i spożywanie posiłków przez małżeństwo hindusko – amerykańskie (w formie prezentacji lub pamiętnika jednego z małżonków). 4. Przedstawienie różnic pomiędzy kuchnią polską a japońską, które mogłyby być źródłem konfliktów w małżeństwie Polaka i Japonki (w formie prezentacji lub pamiętnika jednego z małżonków). 66 Projekt III Temat: Kiedy jedzenie staje się obsesją - skąd się biorą anoreksja czy bulimia? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe czytając i słuchając tekstów o różnych rodzajach zaburzeń żywieniowych; ćwiczy używanie czasów przeszłych, czasowników modalnych w stronie biernej oraz przedimków i określników ilości; poszerza słownictwo związane z różnymi rodzajami pożywienia; poznaje szerokie spektrum problemów związanych z zaburzeniami żywieniowymi. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Skąd się bierze anoreksja i jakie mogą być jej skutki? 2. Kto najczęściej zapada na bulimię? 3. Jakie są nowoczesne metody leczenia zaburzeń żywieniowych? 4. Dlaczego w społeczeństwach rozwiniętych nadwaga jest powszechnym problemem społecznym? Przykładowe zadania projektowe 1. Przedstawienie złożonego podłoża psycho-społecznego anoreksji oraz jej skutków (np. w formie artykułu do czasopisma dla młodych dziewczyn, blogu lub pamiętnika anorektyczki). 2. Charakterystyka osoby zagrożonej bulimią (ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań psychospołecznych, które mogą prowadzić do rozwoju tej choroby). 67 3. Przedstawienie wybranych metod stosowanych w nowoczesnej terapii zaburzeń żywieniowych (np. w formie prezentacji, blogu lub pamiętnika lekarza lub pacjenta kliniki leczącej zaburzenia żywieniowe). 4. Analiza przyczyn dla których w społeczeństwach rozwiniętych częstą przyczyną chorób i śmierci jest nadwaga (np. w formie prezentacji, artykułu, audycji radiowej). Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 6 Passive or active? Uczniowie czytają tekst o czekoladzie a następnie wstaw czasowniki podane w nawiasach w odpowiedni czas i formę (strony biernej lub czynnej). Chocolate ........is............. (be) a kind of food that ........................ (make) from cocoa beans. It can .....................(eat) or .......................... (drink). The cocoa plants ........................ (first / grow) by the Mayas, Toltecs and Aztecs more that 3,000 years ago. They ......................... (prepare) a drink from the beans and often ........................ (use) the currency instead of money. Columbus first ....................... (take) the beans to Spain in 1502 and Hernan Cortes later ....................... (introduce) the bitter cocoa-drink, too. There, it .......................... (sweeten) and ........................ (flavour) with cinnamon and vanilla and .......................... (serve) hot. This drink ........................... (remain) a Spanish secret for almost a hundred years before it ........................ (introduce) to France. In 1657, a Frenchman .......................... (open) a shop in London selling solid chocolate. Soon, more shops opened in other European capitals. During the 1700s, the English ........................ (improve) chocolate by adding milk. Sweet eating chocolate ........................ (produce) for the first time in 1847 by the English firm Fry and Sons. 68 Czasowniki modalne w stronie biernej Nauczyciel pisze na tablicy nazwy różnych produktów żywnościowych np. eggs milk meat tomato Prosi jednego ucznia o ułożenie zdania o wybranym produkcie z użyciem czasownika modalnego w stronie biernej np. Eggs can’t be eaten by vegans. Kolejny uczeń układa zdanie o tym samym produkcie, np. Eggs should be eaten by children. Dopiero kiedy uczniowie ułożą 3 zdania o danym produkcie nauczyciel skreśla go z tablicy. Ćwiczenie trwa aż wszystkie wyrazy zostaną skreślone. Literatura do modułu 6 www.jewfaq.org/holidayg.htm http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0419_040419_TVfood taboo.html http://www.faqs.org/nutrition/Pre-Sma/Religion-and-DietaryPractices.html 69 MODUŁ 7 – ŚWIAT FILMU Wprowadzenie do modułu projektowego Kino jest integralną częścią współczesnej kultury, dla młodzieży często ważniejszą niż inne jej przejawy. Dostępność filmów nie tylko w salach kinowych, ale również na płytach DVD czy w Internecie sprawia, że młodzi ludzie oglądają znacznie więcej filmów niż starsze pokolenia. Dlatego też projekty związane ze światem filmu będą budzić ich naturalne i żywe zainteresowanie. Moduł ten daje ogromne możliwości wyboru różnorodnych tematów związanych z ulubionymi produkcjami kinowymi i telewizyjnymi młodych ludzi, skłaniając ich jednocześnie do krytycznego spojrzenia na ich poziom artystyczny i intelektualny. Proponowane formy pracy w tym module to: streszczenie fabuły wybranego filmu opatrzone komentarzem na temat jego wartości artystycznej, debata o fenomenie popularności oper mydlanych, krytyczne porównanie treści książki z przekazem adaptacji filmowej, recenzja filmu / serialu, scenariusz jednego odcinka opery mydlanej. 70 Projekt I Temat: Książka a film – co zyskujemy a co tracimy w filmowej adaptacji powieści? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania oglądając filmy anglojęzyczne, czytania podczas zapoznawania się z recenzjami i scenariuszami filmowymi oraz mówienia i pisania wypowiadając się w mowie i w piśmie na temat wybranego filmu; poszerza zasób słownictwa związanego z treścią wybranych filmów; ćwiczy tworzenie zdań w mowie zależnej, zdań przydawkowych ze spójnikami who, which, whose, that, where, why oraz poprawnie używa przysłówków; potrafi streścić fabułę filmu z zachowaniem wagi jego poszczególnych wątków; dostrzega wady i zalety filmowych adaptacji dzieł literackich; umie sformułować i poprzeć argumentami własną opinię krytyczną na temat wybranego filmu. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Która z filmowych adaptacji znanych Ci powieści wywarła na Tobie większe wrażenie niż sama książka? 2. Filmowa adaptacja której książki okazała się dla Ciebie największym rozczarowaniem? 3. Sceny i wątki których zabrakło w filmowej adaptacji The Lord of the Rings. 4. Czy dobrym pomysłem było przeniesienie na ekran powieści Paulo Coelho pt. Weronika postanawia umrzeć? Dlaczego? 5. Dlaczego filmowa adaptacja Lotu nad kukułczym gniazdem jest bardziej znana niż powieść Kena Keseya? 71 Przystępując do pracy nad projektami o adaptacjach filmowych uczniowie muszą dobrze znać zarówno książkę jak i nakręcony na jej podstawie film, przy czym ważne jest aby przynajmniej jedną z tych pozycji poznali w języku angielskim. Aby zapewnić, że uczniowie dotrą do angielskojęzycznej wersji filmu lub książki nauczyciel może np. wymagać aby podczas prezentacji produktu końcowego zamieścili w nim fragment utworu / filmu, którym zdecydowali się zająć. Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie recenzji filmu opartego na wybranej powieści, który wywarł na mnie większe wrażenie niż sama książka. 2. Przygotowanie recenzji filmu opartego na wybranej powieści, który okazał się rozczarowaniem i nie oddał zalet pierwowzoru. 3. Prezentacja istotnych scen i wątków w powieści The Lord of the Rings które nie zostały przedstawione w adaptacji filmowej książki. 4. Analiza mocnych i słabych stron filmu zrealizowanego na podstawie powieści Paulo Coelho Weronika postanawia umrzeć. 5. Analiza filmu Lot nad kukułczym gniazdem wraz z próbą odpowiedzi na pytanie dlaczego film ten niż jego pierwowzór literacki. 72 zyskał większą popularność Projekt II Temat: Komedia, romans, kryminał czy horror – który z gatunków filmowych lubisz najbardziej i dlaczego? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania oglądając filmy anglojęzyczne, czytania podczas zapoznawania się z recenzjami i scenariuszami filmowymi oraz mówienia i pisania wypowiadając się w mowie i w piśmie na temat wybranego filmu; poszerza zasób słownictwa związanego z treścią wybranych filmów; ćwiczy tworzenie zdań w mowie zależnej, zdań przydawkowych ze spójnikami who, which, whose, that, where, why oraz poprawnie używa przysłówków; potrafi streścić fabułę filmu z zachowaniem wagi jego poszczególnych wątków; umie sformułować i poprzeć argumentami własną opinię krytyczną na temat wybranego filmu. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Za co lubimy komedie? 2. Dlaczego mężczyźni nudzą się oglądając romanse? 3. Dlaczego oglądamy horrory chociaż potem nie możemy zasnąć? 4. Po co oglądamy thrillery? Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza przyczyn popularności komedii jako gatunku filmowego w oparciu o wybrane przykłady. 2. Analiza przyczyn dla których mężczyźni uważają, że romanse filmowe są nudne. 73 3. Analiza przyczyn popularności horroru jako gatunku filmowego w oparciu o wybrane przykłady. 4. Analiza przyczyn popularności thrillera jako gatunku filmowego w oparciu o wybrane przykłady. 74 Projekt III Temat: Świat opery mydlanej – rzeczywistość czy bajka dla dorosłych? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność słuchania oglądając filmy anglojęzyczne, czytania podczas zapoznawania się z recenzjami i scenariuszami filmowymi oraz mówienia i pisania wypowiadając się w mowie i w piśmie na temat wybranego filmu; poszerza zasób słownictwa związanego z treścią wybranych filmów; ćwiczy tworzenie zdań w mowie zależnej, zdań przydawkowych ze spójnikami who, which, whose, that, where, when oraz poprawnie używa przysłówków; potrafi streścić fabułę filmu z zachowaniem wagi jego poszczególnych wątków; dostrzega wychowawczą rolę seriali polegającą na edukowaniu społeczeństwa i łamaniu stereotypów; potrafi krytycznie ocenić wartość artystyczną różnych seriali; umie sformułować i poprzeć argumentami własną opinię krytyczną na temat wybranego filmu. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Seriale rodzinne dziś i w przeszłości – jak ukazują zmieniający się obraz współczesnej rodziny? 2. Jakie tematy i wątki pojawiają się najczęściej w serialach telewizyjnych? 3. Jakie problemy społeczne znajdują odbicie w scenariuszach serialowych? 4. Nasz własny serial – piszemy scenariusz do opery mydlanej. Chociaż istnieje wiele popularnych seriali produkcji polskiej, ze względu na rozwijanie kompetencji językowej uczniów konieczne jest, aby zajęli się oni produkcjami amerykańskimi lub brytyjskimi, co w sposób naturalny skłoni 75 ich do obejrzenia ich w oryginale. Oprócz pisania scenariusza do własnej opery mydlanej uczniowie mogą nakręcić w oparciu o niego własny film. Przykładowe zadania projektowe 1. Porównanie obrazu rodziny ukazanego w wybranych serialach sprzed dwudziestu / trzydziestu lat i produkcjach współczesnych (np. w formie scenariusza do dwóch odcinków serialu – jednego rozgrywającego się w przeszłości a drugiego obecnie). 2. Analiza problemów z jakimi najczęściej borykają się wybrani bohaterowie popularnych seriali telewizyjnych (np. w formie artykułu, recenzji satyrycznej). 3. Analiza problemów społecznych ukazywanych najczęściej w wybranych serialach telewizyjnych (np. w formie artykułu, recenzji satyrycznej). 4. Przygotowanie scenariusza / nakręcenie odcinka serialu własnego pomysłu. 76 Ćwiczenia leksykalno gramatyczne do modułu 7 Zdania przydawkowe ze spójnikami who, which, whose, that, where, when Nauczyciel pisze na tablicy dużymi literami spójniki who, which, whose, that, where, when. Następnie zadaje uczniom pytanie związane z popularnym serialem telewizyjnym – produkcji polskiej lub zagranicznej, np. Why is Wilkowyje a famous village in Poland? I prosi o odpowiedź z użyciem jednego z nich, np. Because this is a village where the action of “Ranczo” is set. This village became popular when “Ranczo” was shown on Polish TV. Nauczyciel prosi uczniów aby przygotowali zestaw pytań do quizu o serialach, każde pytanie powinno dotyczyć osoby, miejsca lub rzeczy związanej z jakimś znanym serialem. Uczniowie w grupach przygotowują np. 10 pytań a następnie rozgrywają quiz pomiędzy grupami (np. każda grupa przygotowuje po 2-3 pytania dla każdej z pozostałych grup). Warunkiem otrzymania punktu jest podanie odpowiedzi z użyciem co najmniej jednego wyrazu z tablicy. Np. Who is number 13? It’s a young doctor who was chosen by dr House to be his assisstant. Mowa zależna Struktura ćwiczenia podobna jak poprzednio. Tym razem nauczyciel pisze na tablicy zwroty He told her that ..., She was worried that..., He thought that..., She didn’t know if... He heard that... She asked if ... i zadaje pytanie wymagające odpowiedzi z użyciem następstwa czasów związane z dowolnym serialem, np. Why did Hanka Mostowiak start drinking alcohol? I prosi uczniów o odpowiedź z użyciem któregoś z czasowników z tablicy, np. She thought that her husband had betrayed her. Dalsza część ćwiczenia przebiega podobnie jak w ćwiczeniu poprzednim, z tym, że uczniowie układają dla siebie pytania wymagające odpowiedzi z użyciem mowy zależnej. 77 Np. Why did Patryk (39/5) decide to commit a suicide? Because Marta told him that she had come back to her ex-boyfriend. Literatura do modułu 7: www.gutenberg.org http://www.themovieblog.com/2008/11/the-movie-blogs-top-100-moviesbased-on-books http://www.associatedcontent.com/article/1188175/book_to_film_adaptati ons_the_good_the.html?cat=38 http://www.telegraph.co.uk/culture/books/books-life/6166774/25-bestbook-to-film-adaptations.html 78 MODUŁ 8 – MUZYKA Wprowadzenie do modułu projektowego Młodzież licealna często traktuje słuchanie muzyki jak naturalną czynność życiową. Prawie każdy młody człowiek ma swoją ulubioną grupę lub wykonawcę, o których wie prawie wszystko i których teksty często zna na pamięć. Celem tego modułu jest wykorzystanie tego naturalnego obszaru zainteresowania młodzieży do eksplorowania języka tekstów współczesnych utworów muzycznych, pełnych niespotykanego w procesie normalnej nauki języka słownictwa, slangu, a także wyrażeń nie do końca poprawnych gramatycznie. Młody człowiek musi wyjść poza stanowisko słuchacza i postawić się w pozycji krytyka, autora tekstu lub tłumacza. Formy wypowiedzi najbardziej odpowiednie dla tego modułu to: analiza tekstu muzycznego, tłumaczenie treści utworu muzycznego. 79 Projekt I Temat: Jakie treści przekazują w swoich utworach artyści, których najchętniej słucham? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i pisania zapoznając się z tekstami utworów muzycznych i dokonując ich przekładu; ćwiczy oraz umiejętność słownictwem posługiwania wynikającymi z formami wybranych gramatycznymi tekstów utworów muzycznych; potrafi zrozumieć i zanalizować tekst utworu muzycznego w języku angielskim; umie przetłumaczyć treść utworu muzycznego z języka polskiego na język angielski i z języka angielskiego na języka polski; opisuje uczucia i emocje jakie wzbudza w nim słuchanie ulubionych utworów muzycznych. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jakie treści przekazuje w swoich utworach ……………………..? np. Radio Heads Massive Attack Metallica Pink Floyd Sabaton 2. Które z utworów są mi szczególnie bliskie i dlaczego? 80 Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza treści przekazywanych w utworach wybranego zespołu. 2. Uzasadnienie wyboru utworów. 81 Projekt II Temat: W jaki sposób utwory muzyczne odzwierciedlają zmiany społeczne i historyczne? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i pisania zapoznając się z tekstami utworów muzycznych i dokonując ich przekładu; ćwiczy oraz umiejętność słownictwem posługiwania wynikającymi z formami wybranych gramatycznymi tekstów utworów muzycznych; potrafi zrozumieć i zanalizować tekst utworu muzycznego w języku angielskim; umie przetłumaczyć treść utworu muzycznego z języka polskiego na język angielski; opisuje związek pomiędzy słowami współczesnych tekstów muzycznych a wydarzeniami historyczno-społecznymi. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jakie odniesienia do sytuacji społeczno-politycznej znajdują się w The Wall Pink Floyd lub w musicalu Hair? 2. Jakie wydarzenia historyczne były inspiracją dla Johna Lennona do napisania utworu Sunday, bloody Sunday? 3. Jakie problemy społeczne poruszają teksty w utworach amerykańskich zespołów hip-hopowych? 4. Dlaczego piosenka Mury Jacka Kaczmarskiego była w Polsce ogromnie popularna w latach 80 XX wieku? W tym projekcie uczniowie w mniejszym stopniu skupiają się na tym jakie odczucia budzi w nich dany utwór a bardziej starają się dostrzec i zanalizować związki z obecną lub przeszłą sytuacją społeczno-polityczną. 82 Przykładowe zadania projektowe 1. Analiza sytuacji społeczno-politycznej ukazanej w tekstach utworów z płyty The Wall lub musicalu Hair. 2. Analiza wydarzeń historycznych w Irlandii Północnej leżących u źródeł powstania utworu Sunday, bloody Sunday. 3. Analiza problemów społecznych, które inspirują twórców amerykańskiej muzyki z gatunku hip-hop. 4. Analiza sytuacji społeczno-politycznej w Polsce w latach 80-tych ubiegłego wieku, która spowodowała, że piosenka Jacka Kaczmarskiego Mury stała się hymnem pokolenia. 83 Projekt III Temat: Dlaczego tak trudno jest przetłumaczyć teksty do piosenek? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija umiejętność czytania i pisania zapoznając się z tekstami utworów muzycznych i dokonując ich przekładu; ćwiczy oraz umiejętność słownictwem posługiwania wynikającymi z formami wybranych gramatycznymi tekstów utworów muzycznych; potrafi zrozumieć i zanalizować tekst utworu muzycznego w języku angielskim; umie przetłumaczyć treść utworu muzycznego z język polskiego na język angielski. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Jakie problemy muszę pokonać podczas tłumaczenia wybranego utworu?: 1. Dzień Dobry, Kocham Cię - Strachy na Lachy, 2. Bombonierka - Basi Stempniak-Wilk i Grzegorza Turnaua, 3. Wszystko się może zdarzyć - Anity Lipnickiej. Przykładowe zadania projektowe 1. Dokonanie tłumaczenia wybranego utworu. Po wybraniu piosenki w języku polskim uczniowie podejmują próbę przetłumaczenia tekstu, dołączając komentarz o tym, jakie treści (kulturowe, slangowe i inne) były dla nich szczególnie trudne do przetłumaczenia. Podane powyżej tytuły piosenek są tylko przykładowe a uczniowie wybierają oczywiście dowolne teksty do tłumaczenia. 84 Ćwiczenia leksykalno-gramatyczne do modułu 8 Nauczyciel wybiera słowa piosenki która może być interesująca dla uczniów, drukuje je dużą czcionką a następnie tnie na wąskie paski (im dłuższy tekst tym lepiej). Rozdaje uczniom po kilka pasków (uczniowie mogą je wylosować). Uczniowie uważnie słuchają piosenki ponieważ za każdym razem kiedy słyszą jeden ze ‘swoich’ fragmentów muszą wybiec na środek sali i położyć go na podłodze – powinien w ten sposób powstać cały tekst. Zazwyczaj po pierwszym odtworzeniu utworu niektórzy uczniowie pozostają z paskami w ręce – wtedy cała grupa gromadzi się dookoła tekstu na środku sali i uważnie słucha piosenki jeszcze raz. W tym samym czasie osoby które nie ‘pozbyły się’ swoich pasków próbują wykonać to ponownie. Kiedy wszystkie paski są ułożone w odpowiedniej kolejności nauczyciel zadaje kilka pytań, np. Is the song rather joyful or sad? Why? What kind of situation is described? Można także zwrócić uwagę na wyrazy trudne lub – jeśli tekst je zawiera- wyrażenia z pogranicza niskiego rejestru językowego i slangu. Podczas słuchania piosenki po raz ostatni warto spróbować namówić grupę do zaśpiewania piosenki... Przykładowy tekst do zadania - Wonderful Tonight Eric Clapton It's late in the evening She's wondering what clothes to wear She puts on her make up And brushes her long blond hair And then she asks me Do I look alright And I say yes, you look wonderful tonight We go to a party And everyone turns to see This beautiful lady who’s walking around with me And then she asks me Do you feel alright And I say yes, I feel wonderful tonight I feel wonderful because I see 85 the love light in your eyes And the wonder of it all Is that you just don't realize How much I love you It's time to go home now And I've got an aching head So I give her the car keys She helps me to bed And then I tell her As I turn off the lights I say my darling, you were wonderful tonight Oh my darling, you were wonderful tonight. Po wysłuchaniu piosenki i ułożeniu tekstu z pasków papieru nauczyciel prosi uczniów aby wysłuchali jej jeszcze raz i spróbowali odpowiedzieć na pytania; - What colour dress was she wearing? - Is is it important that her hair is long blond and not short dark? - Why does he feel wonderful at the party? - Why does he have “an aching head” and gives her the car keys? - Did she scream at him the next morning when he woke up with a terrible hangover? Nauczyciel może też poprosić uczniów aby opisali wieczór o którym śpiewa Eric Clapton w Wonderful Tonight w formie opowiadania lub strony z pamiętnika bohaterki. Literatura do modułu 8 http://www.azlyrics.com/ http://www.youtube.com/watch?v=fvPpAPIIZyo http://www.youtube.com/watch?v=7dyl0j3WU6Y http://rap.about.com/od/hiphop101/a/hiphoptimeline.htm 86 MODUŁ 9 – KTO SIĘ BOI SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ Wprowadzenie do modułu projektowego W przeciwieństwie do muzyki, współczesne sztuki plastyczne nie stanowią naturalnego obszaru zainteresowania młodzieży. Prawie każdy młody człowiek słyszał jednak o happeningach, instalacjach czy innych przejawach sztuki współczesnej. Wielość prądów i form a także wysoki poziom abstrakcji w dziełach sztuki współczesnej powodują u młodych ludzi naturalną obawę przed formułowaniem opinii o tej często niezrozumiałej dla nich dziedzinie kultury. W ramach tego modułu uczniowie będą mogli poznać twórczość wybranych artystów współczesnych oraz swobodnie wyrazić własną opinię na temat ich dzieł. W tym module uczniowie mają dużą swobodę w wyborze sposobu prezentacji wyników swojej pracy. Mogą stworzyć własną internetową galerię sztuki z komentarzem autora do każdego wybranego dzieła lub album dzieł polecanych / niepolecanych. Mogą przedstawić relację z happeningu artystycznego w formie reportażu lub filmu dokumentalnego. Mogą też napisać artykuł zawierający krytyczną prezentacje twórczości wybranego artysty. 87 Projekt I Temat: Dlaczego wielu ludzi nie uważa sztuki współczesnej za prawdziwą sztukę? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe ze szczególnym uwzględnieniem czytania i mówienia; doskonali użycie czasów teraźniejszych typu Perfect; poznaje konstrukcję zdań podmiotowych typu What I like most about this picture is..., What he wants to express is…; poszerza zasób słownictwa niezbędny do opisywania dzieł sztuki i komentowania wydarzeń artystycznych; zna przykłady dzieł sztuki współczesnej i podstawowe prądy w sztuce współczesnej; wyraża własne odczucia związane z odbiorem sztuki; potrafi dostrzec przesłanie zawarte przez twórców sztuki współczesnej w ich dziełach i dokonać ich krytycznej analizy. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego sztuka współczesna jest trudniejsza do zrozumienia niż dzieła „starych mistrzów” (Old Masters)? 2. Dlaczego sztuka współczesna często bardziej szokuje niż zachwyca? 3. W jaki sposób happening artystyczny odbiega od tradycyjnego wyobrażenia o sztuce? 4. Instalacje – nowa forma sztuki czy dowód na jej upadek? 5. Co to jest performance i jak jest przyjmowany przez społeczeństwo? 88 Przykładowe zadania projektowe 1. Próba ukazania różnic pomiędzy wybranymi dziełami sztuki współczesnej i „starych mistrzów” (np. w formie prezentacji, wystawy z komentarzem), które sprawiają, że ta pierwsza wydaje się być trudniejsza w odbiorze. 2. Przedstawienie (np. w formie prezentacji, wystawy z komentarzem) wybranych dzieł sztuki współczesnej, które w powszechnym odbiorze szokują raczej niż zachwycają. 3. Zaprezentowanie wybranego happeningu wraz z komentarzem wyjaśniającym dlaczego ten sposób artystycznego wyrazu często nie jest akceptowany przez tradycyjnych odbiorców sztuki (np. film, wystawa zdjęć z komentarzem). 4. Przedstawienie wybranych instalacji wraz z próbą odpowiedzi na pytanie czy jest to nowy rodzaj sztuki czy raczej dowód na jej upadek (np. film, wystawa zdjęć z komentarzem). 5. Zaprezentowanie przykładów sztuki performance wraz z komentarzem wyjaśniającym w jaki sposób jest on odbierany przez społeczeństwo (np. film, wystawa zdjęć z komentarzem, prezentacja). 89 Projekt II Temat: Czym jest sztuka współczesna – przejawem kultury wysokiej czy tylko odzwierciedleniem rzeczywistości? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe ze szczególnym uwzględnieniem czytania i mówienia; doskonali użycie czasów teraźniejszych typu Perfect; poznaje konstrukcję zdań podmiotowych typu What I like most about this picturis..., What he wants to express is…; poszerza zasób słownictwa niezbędny do opisywania dzieł sztuki i komentowania wydarzeń artystycznych; zna przykłady dzieł sztuki współczesnej i podstawowe prądy w sztuce współczesnej; wyraża własne odczucia związane z odbiorem sztuki; potrafi dostrzec przesłanie zawarte przez twórców sztuki współczesnej w ich dziełach i dokonać ich krytycznej analizy. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Czy przedstawianie przedmiotów codziennego użytku jest sztuką? 2. Twórczość Doroty Nieznalskiej – sztuka czy skandal? 3. Dlaczego „The Human Body Exhibition” wzbudza tyle kontrowersji? 4. Tracey Emin – w jaki sposób jej twórczość przekracza wyobrażenia o sztuce? Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat: Czy wystawianie w galeriach sztuki przedmiotów codziennego użytku, takich jak np. rower lub sedes nadaje im rangę sztuki? 90 2. Analiza twórczości Doroty Nieznalskiej wraz z próbą odpowiedzi na pytanie czy jej twórczość jest jeszcze sztuką czy już tylko skandalem (np. w formie prezentacji, filmu lub wystawy z komentarzem). 3. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat: Czy wystawianie zakonserwowanych ciał i narządów ludzkich może być nazywane sztuką? 4. Zaprezentowanie w wybranej formie twórczości Tracey Emin z komentarzem wraz wyjaśniającym, w jaki sposób jest ona odbierana przez społeczeństwo (np. film, wystawa zdjęć z komentarzem, prezentacja). 91 Projekt III Temat: Kim jest współczesny artysta? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe ze szczególnym uwzględnieniem czytania i mówienia; doskonali użycie czasów teraźniejszych typu Perfect; poznaje konstrukcję zdań podmiotowych typu What I like most about this picture..., What he wants to express is…; poszerza zasób słownictwa niezbędny do opisywania dzieł sztuki i komentowania wydarzeń artystycznych; zna przykłady dzieł sztuki współczesnej i podstawowe prądy w sztuce współczesnej; wyraża własne odczucia związane z odbiorem sztuki; potrafi dostrzec przesłanie zawarte przez twórców sztuki współczesnej w ich dziełach i dokonać ich krytycznej analizy. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Czym najczęściej szokują publiczność współcześni artyści? 2. Czy w dzisiejszych czasach każdy może zostać artystą? 3. Grafik komputerowy – artysta czy programista? 4. Jaka jest różnica pomiędzy współczesnym artystą, którego dzieła wystawia się w galeriach a twórcą graffiti? 5. Opowiem wam o niezwykłym człowieku, który nazywa się ……. i jest współczesnym artystą. Uczniowie wybierają dowolnego współczesnego artystę, którego twórczość uważają za interesującą i przygotowują projekt o jego życiu i sztuce (używając czasu present perfect). 92 Przykładowe zadania projektowe 1. Zaprezentowanie na wybranym przykładzie sposobów jakich używają współcześni artyści aby zaskoczyć i zwrócić na siebie uwagę publiczności i mediów (np. w formie prezentacji, wystawy z komentarzem). 2. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat: Czy każdy może zostać artystą? 3. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty na temat: Czy grafik komputerowy to tylko zawód czy forma twórczości artystycznej? 4. Porównanie twórczości wybranych artystów których dzieła są wystawiane w galeriach a street artists malujących murale (np. w formie prezentacji, albumu z komentarzem). 5. Opracowanie biografii wybranego artysty współczesnego ukazującej dlaczego autor uważa jego twórczość za szczególnie interesującą. 93 Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 9 Zdania podmiotowe typu What I like most about this picture is..., What he wants to express is… Nauczyciel przynosi na zajęcia zdjęcia kilku obrazów. Pisze na tablicy kilka wyrażeń podmiotowych typu: What I like about this picture is that… What strikes me in this picture is the fact that… What I don’t like about it is that… Prosi któregoś z uczniów aby ułożył zdanie o jednym z obrazów nie mówiąc, który obraz ma na myśli, np. What strikes me about this picture is that it’s so depressing. Reszta grupy zgaduje, który obraz uczeń miał na myśli. Następnie uczniowie kontynuują ćwiczenie w grupach 4-5 osobowych a nauczyciel monitoruje prawidłowe stosowanie ćwiczonej konstrukcji. My dream bedroom painting Nauczyciel rozdaje uczniom poniższy tekst i prosi aby odpowiedzieli na zadane w nim pytanie w kilku zdaniach. Uczniowie powinni mieć co najmniej 15 minut na zapoznanie się z tekstem i napisanie odpowiedzi. Każdy z uczniów pisze swoją odpowiedź na oddzielnej kartce, które nauczyciel następnie zbiera, miesza i rozdaje ponownie tak aby każdy uczeń dostał nie swoją odpowiedź. Uczniowie czytają opisy swoich kolegów i każdy z nich próbuje zgadnąć kto jest autorem i dlaczego. Ćwiczenie to można oczywiście przeprowadzić w grupie której członkowie znają się dość dobrze nawzajem. Imagine that you can have in your own bedroom any piece of art (painting, sculpture, installation) from any art gallery in the world. For free. You can put it on your wall or next to your bed so that you look at it every day when you wake up and open your eyes. What would it be? An Old Master? A Picasso’s painting? Or maybe you would like to sleep in Tracy Amin’s bed (joking). Write about it – describe the thing of your choice and explain why you would like to have it. Literatura do modułu 9 http://the-artists.org/ http://www.moma.org/ http://www.tate.org.uk/ 94 MODUŁ 10 – DEMOGRAFIA Wprowadzenie do modułu projektowego Zmiany demograficzne należą do najbardziej istotnych problemów współczesnego świata, ponieważ są one nierozerwalnie związane z przyszłością każdego kraju i sytuacją materialną i życiową jego obywateli. Projekty przygotowane przez uczniów w ramach tego modułu pozwolą im zrozumieć, że indywidualne wybory życiowe poszczególnych osób takie jak: wcześniejsze przejście na emeryturę, założenie rodziny, ilość dzieci, emigracja, nie dotyczą tylko ich samych ale znajdują odbicie w sytuacji ekonomicznej państwa. Przygotowanie projektów i przedstawienie ich wymaga od uczniów opanowania umiejętności prezentacji danych liczbowych w formie wykresów i grafów, co będzie dla nich przydatne w przyszłości. Najbardziej odpowiednią formą przedstawienia wyników pracy uczniów w tym module będzie prezentacja wybranego zagadnienia z dziedziny demografii, przy czym nauczyciel musi zwrócić uwagę uczniów, że powinna ona opierać się na konkretnych danych liczbowych zaprezentowanych w interesujący sposób za pomocą grafów lub wykresów. 95 Projekt I Temat: Jakie są przyczyny i skutki starzenia się społeczeństw? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe a zwłaszcza mówienie podczas prezentacji wybranego problemu demograficznego; stosuje formy gerunds and infinitive po czasownikach (np. people prefer not to have, sociologists suggest opening more kindergartens, some groups insist on keeping the right to early retirement); poszerza słownictwo związane z problemami demograficznymi na świecie dostrzega zagrożenia związane z zachodzącymi zmianami demograficznymi; potrafi przewidzieć jakie będą w przyszłości skutki (np. na rynku pracy, dla gospodarki kraju) obecnej sytuacji demograficznej; potrafi zaproponować działania, które pozwolą uniknąć lub zmniejszyć w przyszłości skutki obecnej sytuacji demograficznej; opisuje sytuację demograficzną Polski i innych państw; rozumie, że indywidualne wybory życiowe poszczególnych osób (przejście na emeryturę, rentę, ilość dzieci) składają się na sytuację całego państwa i mają wpływ na innych obywateli. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Co to znaczy, że „społeczeństwo się starzeje”? 2. Dlaczego w krajach rozwiniętych rodzi się mniej dzieci niż w krajach biedniejszych? 3. W których krajach problem starzenia się społeczeństwa jest najbardziej dotkliwy? 4. Które dziedziny życia cierpią z powodu ujemnego przyrostu naturalnego? 96 Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie prezentacji wyjaśniającej zjawisko starzenia się społeczeństw. 2. Analiza przyczyn dla których w krajach rozwiniętych rodzi się mniej dzieci niż w krajach biedniejszych (np. w formie prezentacji, artykułu). 3. Zaprezentowanie sytuacji krajów borykających się z problemem niskiego przyrostu naturalnego (np. w formie prezentacji, artykułu). 4. Przedstawienie wpływu ujemnego przyrostu naturalnym w państwie na trudną sytuacją w różnych dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. 97 Projekt II Temat: Jak różne kraje rozwiązują swoje problemy demograficzne? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe a zwłaszcza mówienie podczas prezentacji wybranego problemu demograficznego; stosuje formy gerunds and infinitive po czasownikach (np. people prefer not to have, sociologists suggest opening more kindergartens, some groups insist on keeping the right to early retirement); poszerza słownictwo związane z problemami demograficznymi na świecie; dostrzega zagrożenia związane z zachodzącymi zmianami demograficznymi; potrafi przewidzieć jakie będą w przyszłości skutki (np. na rynku pracy, dla gospodarki kraju) obecnej sytuacji demograficznej; potrafi zaproponować działania, które pozwolą uniknąć lub zmniejszyć w przyszłości skutki obecnej sytuacji demograficznej; opisuje sytuację demograficzną Polski i innych państw; rozumie, że indywidualne wybory życiowe poszczególnych osób (przejście na emeryturę, rentę, ilość dzieci) składają się na sytuację całego państwa i mają wpływ na innych obywateli. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego „polityka jednego dziecka” wciąż obowiązuje w Chinach? 2. Jakie były powody i jakie są konsekwencje decyzji rządu Niemiec o sprowadzenie „gastarbeiterów” z Turcji? 3. Dlaczego średnia wieku w Rosji jest znacznie niższa niż w krajach EU? 4. Dlaczego dzietność Polek mieszkających w Wielkiej Brytanii jest większa niż w Polsce? 98 5. Dlaczego Francja pozostaje najbardziej dzietnym krajem Europy? Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie prezentacji wyjaśniającej powody wprowadzenia i utrzymywania „polityki jednego dziecka” w Chinach. 2. Przedstawienie powodów i skutków decyzji rządu Niemiec o sprowadzenie „gastarbeiterów” z Turcji (np. w formie prezentacji, scenariusza audycji radiowej, pamiętnika gastarbeitera). 3. Przedstawienie powodów dla których średnia wieku w Rosji utrzymuje się na znacznie niższym poziomie niż w innych krajach europejskich ((np. w formie prezentacji, artykułu ilustrowanego wykresami). 4. Próba wyjaśnienia dlaczego Polki mieszkające w Wielkiej Brytanii rodzą więcej dzieci niż te mieszkające w ojczyźnie (np. w formie prezentacji, wywiadu, listu od Polki mieszkającej w Wielkiej Brytanii). 5. Zaprezentowanie fenomenu Francji gdzie przyrost naturalny utrzymuje się na wysokim poziomie podczas gdy wiele krajów europejskich boryka się z problemami demograficznymi. 99 Projekt III Temat: Emigracja – wybór czy konieczność? Cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane umiejętności językowe a zwłaszcza mówienie podczas prezentacji wybranego problemu demograficznego; stosuje formy gerunds and infinitive po czasownikach (np. people prefer not to have, sociologists suggest opening more kindergartens, some groups insist on keeping the right to early retirement); poszerza słownictwo związane z problemami demograficznymi na świecie; dostrzega zagrożenia związane z zachodzącymi zmianami demograficznymi; potrafi przewidzieć jakie będą w przyszłości skutki (np. na rynku pracy, dla gospodarki kraju) obecnej sytuacji demograficznej; rozumie, że decyzja o emigracji wiąże się z sytuacją całego państwa i ma wpływ na innych obywateli. Przykładowe pytania szczegółowe do tematu projektu: 1. Dlaczego ludzie decydują się opuścić swoją ojczyznę? 2. Czym się różni emigracja polityczna od ekonomicznej? 3. Jakie jest życie emigranta? 4. Brain drain – zdrada ojczyzny czy szansa na rozwój naukowy? Przykładowe zadania projektowe 1. Przygotowanie prezentacji wyjaśniającej różne powody dla których ludzie decydują się na emigrację. 2. Przedstawienie różnic pomiędzy emigrantami którzy opuścili swój kraj z powodów politycznych a tymi którzy zdecydowali się na emigrację w celach zarobkowych. 100 3. Przygotowanie filmu / blogu / korespondencji / reportażu ukazujących codzienne życie emigranta w wybranym kraju. 4. Przygotowanie argumentów i przeprowadzenie debaty o zjawisku emigracji naukowej. Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne do modułu 10 1. Formy gerunds and infinitive po czasownikach Nauczyciel dzieli tablicę na 3 części i wpisuje w nich kolejno: STARTING A FAMILY EMIGRATION RETIREMENT Następnie uczniowie w burzy mózgów podają czasowniki jakie ich zdaniem kojarzą się z tymi zjawiskami, np. get married, have children, feel homesick, have grandchidren, not work anymore. Kiedy w każdej kolumnie znajduje się po około 7 wyrazów i zwrotów nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy. Każda z grup układa zdania o jednym z zagadnień z tablicy wykorzystując zaproponowane czasowniki, z tym że nie mogą one pełnić funkcji orzeczenia w układanych zdaniach ale muszą być użyte w formie gerund lub infinitive po innych czasownikach. Np. Nowadays people prefer not to have more than two children. Na zakończenie każda grupa odczytuje swoje zdania, może rozwinąć się dyskusja o tym, czy pozostali uczniowie zgadzają się z ich treścią. 2. Opisywanie zmian za pomocą grafów 1. Uczniowie wraz z nauczycielem uzupełniają brakujące formy w tabeli VERB NOUN to rise to increase to improve to fall to decrease 101 to recover ADJECTIVE ADVERB slight HOW MUCH CHANGE? slightly very small sharp sudden, large dramatic sudden, very large steady regular 2. Nauczyciel prosi pojedynczych uczniów o utworzenie zdań ze słownictwem z tabeli na opisanie zjawisk przedstawionych na wykresie: 1998 World Clothing Sales 3. Uczniowie w grupach dyskutują o zmianach przedstawionych na wykresach: 1998 World Clothing Sales Percentages 102 Travel Expenses Literatura do modułu 10 http://www.issa.int/aiss/Topics/Demographic-changes http://www.slideshare.net/meerisild/describing-graphs http://worldpopulationreview.com/population-of-russia-2012/ 103 Opisy projektów nagrodzonych i wyróżnionych w konkursach powiatowych na najlepszy projekt edukacyjny Przedstawione poniżej opisy wybranych projektów wyróżnionych i nagrodzonych w konkursach powiatowych wraz z załączonymi prezentacjami osiągnięć uczniów pokazują, jak różne mogą być metody pracy w strategii PBL oraz jak wielką kreatywność uczniów wyzwala realizacja projektów edukacyjnych oparta na samodzielnej pracy uczniów. Niniejszy rozdział prezentuje trzy projekty edukacyjne, które zostały nagrodzone lub wyróżnione w konkursie na najlepszy projekt edukacyjny zrealizowany w Powiatowym Ośrodku Wspierania Uczniów Zdolnych. Projekt 1 zrealizowany w Zespole Szkół nr 2 w Miechowie pod kierunkiem nauczyciela języka angielskiego Pana Krzysztofa Drdzenia. OPIS REALIZACJI PROJEKTU Informacje ogólne 1. Powiat: miechowski 2. Miejsce POWUZ: Zespół Szkół nr 2 w Miechowie 3. Symbol grupy: SPG-JA-GR 1 4. Imię i nazwisko nauczyciela: Krzysztof Drdzeń 5. Grupa realizująca projekt – nazwiska uczniów: Weronika Grzelka, Karolina Wielgus Szczegółowe informacje o zrealizowanym projekcie 1. Moduł: Wynalazki 2. Temat projektu: Jaki byłby świat gdyby niektóre wynalazki nigdy się na nim nie pojawiły? 3. Czas realizacji projektu 15 godzin – 3 spotkania 4. Cele operacyjne projektu 104 Uczniowie: ćwiczą użycie okresów warunkowych wszystkich typów, opisując wynalazki oraz skutki ich powstania i użycia; potrafią wyobrazić sobie i opisać życie ludzi bez istnienia najważniejszych wynalazków; potrafią wyrazić przewidywania odnośnie ich przyszłego wykorzystania; stosują czasy przeszłe i przyszłe, wypowiadając się w formie ustnej i pisemnej o historii i przyszłości niektórych wynalazków; wyciągają wnioski i uzasadniają swoje zdanie, biorąc udział w dyskusji. 5. Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: Jakie wynalazki należy uznać za kluczowe dla współczesnego człowieka? Jak wyglądałyby relacje międzyludzkie bez nowoczesnych technologii? W jaki sposób wynalazki kontrolują nasze życie? Do czego doprowadzi ludzkość rozwój niektórych wynalazków? 6. Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów Zadanie 1: Przygotowanie listy rankingowej pięciu wynalazków znaczących dla ludzkości. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie listę rankingową pięciu kluczowych dla ludzkości wynalazków, z uwzględnieniem ich historii, znaczenia i użyteczności. Wiedza zdobyta przez uczniów: wiadomości dotyczące historii powstania wynalazków; słownictwo dotyczące nowoczesnych technologii; czasy przeszłe i ich zastosowanie w mowie zależnej. Umiejętności zdobyte przez uczniów: posługują się specyficznymi (czasy przeszłe) w mowie i piśmie; 105 konstrukcjami gramatycznymi potrafią wyciągać wnioski na podstawie czytanej w oryginale literatury przedmiotu; tworzą prezentację multimedialną pokazującą kluczowe wynalazki ich znaczenie dla ludzi. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: opis wynalazku; prezentacja wizji świata współczesnego bez wybranych wynalazków w formie prezentacji multimedialnej. Zadanie 2: Przygotowanie symulacji: Świat współczesny bez wynalazków cywilizacyjnych. Instrukcje dla uczniów Przygotujcie w wybranej formie odpowiedź na pytanie: Jak wyglądałby świat współczesny bez wynalazków? Wiedza zdobyta przez uczniów: okresy warunkowe słownictwo umożliwiające prowadzenie dyskusji, zgadzanie i niezgadzanie się oraz argumentowanie. Umiejętności zdobyte przez uczniów: posługują się okresami warunkowymi, ze szczególnym uwzględnieniem okresów warunkowych mieszanych; uzasadniania swoje opinie w czasie dyskusji. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: tekst do prezentacji w postaci opisu dyskusja. 106 Zadanie 3: Przygotowanie symulacji: Świat przyszłości z uwzględnieniem rozwoju technologicznego. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie w wybranej formie wizję pt „Do czego doprowadzi ludzkość rozwój nowoczesnych technologii?” Wiedza zdobyta przez uczniów: znajomość mowy zależnej i czasów przyszłych; znajomość literatury i filmów poświęconych wizji świata w przyszłości. Umiejętności zdobyte przez uczniów: potrafi zaprezentować wizję futurologicznego świata widzianego oczami twórców literatury i filmów science-fiction; ogląda w oryginale filmy science-fiction. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: debata recenzja. 7. Efekty projektu: używając mowy zależnej, okresów warunkowych oraz stosownych czasów gramatycznych, uczniowie potrafią w mowie i piśmie opisywać historię oraz przyszłość ważnych, z ich punktu widzenia, wynalazków; znają i stosują słownictwo z zakresu nauki i techniki; biorą udział w dyskusji, stosując odpowiednie słownictwo, argumentują i bronią swoich opinii; tworzą prezentację multimedialną ukazującą przeszłość i wizję przyszłości wybranych wynalazków uwzględniając własne spostrzeżenia i obserwacje; potrafią pracować w grupie i wspólnie realizować zadania. 8. Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: samoocena; oceny koleżeńskie. 107 Projekt 2 zrealizowany w II LO im. K. K. Baczyńskiego w Chrzanowie pod kierunkiem nauczyciela języka angielskiego Pani Wioletty Piotrowskiej OPIS REALIZACJI PROJEKTU Informacje ogólne 1. Powiat: chrzanowski 2. Miejsce POWUZ: II LO im. K. K. Baczyńskiego w Chrzanowie 3. Symbol grupy: SPG – JA – 2 4. Imię i nazwisko nauczyciela: Wioletta Piotrowska 5. Grupa realizująca projekt – nazwiska uczniów: Ciepichał Paweł, Dziedzic Małgorzata, Kuchta Monika, Nowak Kaja, Obrok Gabriela, Włodarczyk Katarzyna Szczegółowe informacje o zrealizowanym projekcie 1. Moduł: 10 - DEMOGRAFIA 2. Temat projektu: Emigracja – wybór czy konieczność? 3. Czas realizacji projektu : 20 godzin – 4 spotkania 4. Cele operacyjne projektu: Uczeń: poszerza horyzonty myślowe poznając przyczyny emigracji ludzi; stosuje zdania okolicznikowe celu ( …to find a job… because of unemployment); poszerza znajomość spójników wymieniając powody emigracji (first of all, not only… but… too); rozumie, że decyzja o emigracji wiąże się z sytuacją regionu i całego państwa; poznaje formy leksykalne potrzebne do opisywania wykresów i danych liczbowych (np.. a vast majority of, hardly any of…); ćwiczy wymowę i głośne czytanie tekście o przyczynach emigracji; 108 poznaje pojęcia: brain drain i język Ponglish oraz problemy wynikające z jego używania; dostrzega zarówno plusy jak i minusy życia na obczyźnie oraz zagrożenia związane z bezrobociem w regionie i w kraju; rozumie, że poprawne używanie języka ojczystego jest jednym z warunków zachowania czystości języka dla przyszłych pokoleń; potrafi analizować i interpretować wykresy, dane liczbowe; poszerza słownictwo w zakresie słowotwórstwa; tworzy rzeczowniki od czasowników (np.improve –imrovement ); stosuje formy gerund dla wyrażenia podmiotu zdania (Visiting foreign countries…); rozwija myślenie twórcze tworząc artykuły, zwrotki do piosenki oraz robiąc przekład literacki; rozwija umiejętności językowe, często zintegrowane: czytanie ze zrozumieniem (strategie: scanning, określenie głównej myśli tekstu) zapoznając się z tekstami utworów muzycznych i dokonując przekładu literackiego; słuchanie ze zrozumieniem m.in. w wywiadzie z emigrantem; mówienie m.in. podczas prezentacji wykresów i danych liczbowych i w przeprowadzeniu wywiadu; pisanie m.in. artykułów do prezentacji, zwrotek piosenki; umie korzystać z dostępnych programów i stron internetowych do stworzenia prezentacji multimedialnej i okładki; wzmacnia poczucie wartości i wiary we własne możliwości intelektualne; rozwija się jako człowiek, rozwiązując problemy i dokonując wyborów. Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: 1. Dlaczego ludzie decydują się opuścić swoją ojczyznę i osiedlić w innym kraju? 2. Jakie są plusy i minusy życia emigranta? 3. Jakie problemy wiążą się z używaniem języka Ponglish? 4. Co młodzi ludzie sądzą o emigracji? 109 5. Jak można pokazać lokalny patriotyzm oraz tęsknotę za krajem i swoim miastem w tekście piosenki? 6. Jak stworzyć adekwatną do tematu: „Emigracja – wybór czy konieczność?” prezentację multimedialną oraz okładkę pracy konkursowej? 6. Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów Zadanie 1: Znaleźć wszystkie przyczyny emigracji ludzi oraz kraje, w których się osiedlają. Instrukcje dla uczniów: Pytając znajomych ex-emigrantów, przeglądając fora internetowe i artykuły o emigracji dowiedzcie się: a) Jakie są powody emigracji? Na jakie dwie główne grupy dzielą się te czynniki? b) Udaj się do Urzędu miasta Chrzanowa i dowiedz się jak duży jest najczęstszy powód emigracji – bezrobocie - w powiecie chrzanowskim, Małopolsce i w całym kraju? c) Do jakich krajów najczęściej emigrują ludzie? Wiedza zdobyta przez uczniów: a) przedmiotowa: zdania okolicznikowe celu (np. They emigrate to earn some money, …because of ), spójniki potrzebne do pisania rozprawek, artykułów oraz dojrzałych prezentacji ustnych (np. first of all, ,also, not only ….but…. too, finally) formy leksykalne konieczne do omawiania danych liczbowych i wykresów (np. a vast majority of, Hardly any of them, most of) b) międzyprzedmiotowa przyczyny emigracji zewnętrzne i wewnętrzne zmiany demograficzne spowodowane wydarzeniami (II wojna światowa) i czynnikami naturalnymi (susza, głód) 110 historycznymi bezrobocie jako główny czynnik emigracji - dane statystyczne o bezrobociu w Chrzanowie, Małopolsce i całym kraju mapa świata oraz podział na kontynenty i kraje. Umiejętności zdobyte przez uczniów: a) przedmiotowe pisanie artykułu prasowego głośne czytanie analiza wykresów w języku angielskim. b) ponadprzedmiotowe redagowanie artykułu prasowego z nawiązaniem do literatury, cytatów myślenie twórcze płynnie nawiązujące do personalizacji problemu emigracji opisywanie danych statystycznych rejestracja dźwięku. Formy prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: artykuł prasowy głośno odczytany przedstawiona mapa krajów, w których się Polacy osiedlają omówiony wykres bezrobocia w regionie. Zadanie 2: Wyszukać plusy i minusy życia na emigracji Instrukcja dla wszystkich: W tekście, ”Coping with life away from home” odnajdźcie i podkreślcie plusy i minusy pobytu za granicą. Następnie wpiszcie je do tabeli, pamiętając jednak, że od czasowników tworzymy rzeczowniki np. to improve language - improvement of the language. Zapisz tabelkę z wyrażeniami na tablicy. Znajdźcie inne korzyści i wady emigracji (burza mózgów - nauczyciel zapisuje na tablicy). 111 Wiedza zdobyta przez uczniów: a) przedmiotowa: słowotwórstwo (tworzenie rzeczowników od czasowników) formy gerund użyte jako podmiot zdania nowe słownictwo np. brain drain b) międzyprzedmiotowa wyjaśnienie pojęcia brain drain w odniesieniu do młodych, zdolnych ludzi emigrujących za granicę. Umiejętności zdobyte przez uczniów: a) przedmiotowe czytanie ze zrozumieniem- scanning b) ponadprzedmiotowe selekcja informacji, grupowanie. Forma prezentacji przygotowanych materiałów: Tabela z plusami i minusami życia na emigracji w programie PowerPoint. Zadanie 3: Wyjaśnić pojęcie : „język Ponglish” i określić jakie problemy wiążą się z jego używaniem. Instrukcja dla wszystkich uczniów: Za pomocą wyszukiwarki znajdźcie termin Ponglish, a następnie spróbujcie przetłumaczyć te zdania: „Jestem partaczem w banku w city” „Aplikowałem na pracę i czekam na call” Przedyskutujcie jakie problemy wiążą się z używaniem języka Ponglish? Napisz oryginalny artykuł na temat Ponglish. Wiedza zdobyta przez uczniów: a) międzyprzedmiotowa nowe pojęcie: język Ponglish nie można łączyć składni i słownictwa dwóch różnych języków, bo prowadzi to do niezrozumienia lub dwuznaczności wypowiedzi. 112 Umiejętności zdobyte przez ucznia a) przedmiotowe tłumaczenie zdań na czysty język polski i czysty język angielski czytanie ze zrozumieniem - myśl przewodnia pisanie zdań i całego artykułu. b) ponadprzedmiotowe wyrażania swojej opinii w dyskusji samodzielne, oryginalne opracowanie zagadnienia. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: artykuł ”Ponglish – a new language?” w programie PowerPoint. Zadanie 4. Znaleźć byłego emigranta do przeprowadzenia wywiadu oraz przeprowadzić ankietę w swoich szkołach, aby dowiedzieć się, co młodzi ludzie sądzą o emigracji Instrukcje dla uczniów: Ponieważ wiem, że masz kolegę, który spędził kilka lat na emigracji, przeprowadź z nim wywiad. Przeprowadźcie ankietę w dwóch różnych szkołach powiatu : Publicznym Społecznym Liceum Ogólnokształcącym oraz Zespole Szkół Ekonomiczno – Chemicznych w Trzebini pytając o chęć emigracji oraz czy jest to dla nich konieczność czy wybór. Następnie zbierzcie dane i przedstawcie w postaci wykresu kołowego. Wiedza zdobyta przez uczniów: a) przedmiotowa: formułowanie pytań do wywiadu i ankiety: bezpośrednich i pośrednich wyrażenia leksykalne potrzebne do analizy wykresów b) międzyprzedmiotowa opinia rówieśników na temat wyjazdu za granicę. 113 Umiejętności zdobyte przez ucznia a) przedmiotowe rozmowa w języku angielskim (nacisk na komunikację, a nie precyzję gramatyczno - leksykalną) b) ponadprzedmiotowe nagrywanie wywiadu - umiejętności dziennikarskie; selekcja pytań; analiza odpowiedzi; zaprezentowanie wyników badania w formie wykresu kołowego w programie Excel; interpretacja wyników i sformułowanie wniosków; konwertowanie plików. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: wywiad; wykres kołowy. Zadanie 5. Wyrazić tęsknotę za krajem i pokazać lokalny patriotyzm przez pracę twórczą: tłumaczenie i tworzenie tekstu piosenki. Instrukcje dla uczniów ; Znajdź utwór literacki mówiący o tęsknocie za krajem w języku angielskim i przetłumacz go najlepiej jak potrafisz na język polski. Posłuchajcie piosenki ludowej angielskiej ”’The Leaving of Liverpool”, wypełnijcie luki w tekście, a następnie ułóżcie 2 własne zwrotki, ale myśląc o waszym rodzinnym mieście. Wiedza zdobyta przez uczniów: a) przedmiotowa słownictwo z utworów muzycznych: „Caledonia” oraz „The Leaving of Liverpool”. b) międzyprzedmiotowa zrozumienie, że ważniejsze są walory artystyczne niż wierność oryginałowi w tłumaczeniu 114 Umiejętności zdobyte przez uczniów a) przedmiotowe czytanie ze zrozumieniem tekstów piosenek; słuchanie ze zrozumieniem piosenki (wypełnianie luk); dokonanie przekładu piosenki z języka angielskiego na polski. b) ponadprzedmiotowe wyrażanie uczuć patriotyzmu lokalnego; myślenie twórcze w tworzeniu tekstu piosenki pt. „The Leaving of Chrzanów”; śpiewanie własnego tekstu piosenki. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów; przetłumaczona piosenka; nowe zwrotki piosenki. Zadanie 6. Wykonać produkt końcowy- prezentację multimedialną oraz zaprojektować do niej okładkę. Instrukcje dla uczniów Zbierz wszystkie cząstkowe formy prezentacji w jedną całość. Przesyłajcie na mail Małgosi wszystkie cząstkowe formy prezentacji. Korzystając z dostępnych stron internetowych, a przede wszystkim własnej wyobraźni, zaprojektuj okładkę najlepiej oddającą treść prezentacji Wiedza i umiejętności zdobyte przez uczniów: a) międzyprzedmiotowe korzystanie z różnych stron internetowych np. Gogle Grafika (www.deviantart.com, www.colourbox.com, www.stockphotopro.com) znajomość programów graficznych np. Adobe Photoshop selekcja okładek (5 propozycji) współpraca między członkami zespołu integracja umiejętność lepszej organizacji czasu tolerancja. 115 Forma prezentacji całości materiału: prezentacja w programie PowerPoint okładka do niniejszej prezentacji 7. Efekty projektu: Językowe wszystkie oraz sprawności zagadnienia językowe gramatyczne wspomniane i leksykalne w celach zostały pracy ćwiczone i wykorzystane, choć nie przez wszystkich tak samo. Rozwój osobisty Sądzę, że to jest największy, nie do zmierzenia atut pracy metodą PBL, który zaprocentuje w przyszłości wzmocnienie poczucia wartości wiary we własne możliwości, poznanie metod samodzielnego poszerzania i zdobywania wiedzy, rozwój osobisty przez myślenie twórcze, rozwiązywanie problemów i dokonywanie wyborów, zrozumienie z autopsji, że ucząc innych sami się rozwijamy, integracja 6 osób z pięciu różnych szkół średnich powiatu, samodzielne, oryginalne opracowanie zagadnienia i konkretne namacalne wytwory pracy uczniów: dwa artykuły, wykresy, tłumaczenia, piosenka, okładka, cała prezentacja finalna, dokonanie odkrycia, że uczniowie szkół technicznych (z zawodem) częściej chcą zostać w kraju niż uczniowie szkoły ogólnokształcącej (liceum), którzy w większości widzą swoją przyszłość za granicą. Może to oznacza, że należy kształcić więcej rzemieślników , ludzi z zawodem. młodzież pracująca nad projektem naprawdę krzewiła lokalny patriotyzm i dbanie o czystość języka (tekst o Ponglish, wywiad z byłym emigrantem, stworzony tekst piosenki). Dojrzała odpowiedź na pytanie problemowe jest zawarta na ostatniej stronie prezentacji młodzieży: Choć rozumieją problemy związane z ucieczką szczególnie młodych ludzi za granicę są przekonani, że nie możemy nikogo do niczego zmuszać, bo to ich wybór i ich życie. 116 8. Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: W trakcie pracy nad projektem dokonywano oceny słownej: pochwała za świetną pracę, bądź nagana np. za brak solidności padała zarówno ze strony opiekuna jak i członków zespołu. Do oceny efektu finalnego i współpracy nauczyciel opracował arkusz oceny, gdzie każdy z członków grupy oceniał na arkuszu i omawiał ustnie: płynność prezentacji (logiczne i szybkie przejście od jednego elementu do drugiego) - 0-3p. poprawność gramatyczno - ortograficzna 0-3p. różnorodność struktur leksykalnych i gramatycznych 0-3p. użyteczność przekazanej wiedzy, w tym odpowiedź na pytania napędzające 0-3p. zaangażowanie osób w grupie 0-3p. współpracę między członkami zespołu o-3p. Każdy dokonał również samooceny i analizy słabych i mocnych stron projektu. Komentarz: Jest to ciekawy przykład projektu, w którym wykorzystane zostały nie tylko pytania problemowe z programu „We Are the World” ale również postawiono własne pytania (np. o języku Ponglish). Na podstawie przedstawionej, bardzo szczegółowej, dokumentacji widać, że uczniowie byli zaangażowani w realizację różnorodnych zadań. W procesie dochodzenia do rozwiązania problemu i stworzenia produktu końcowego rzeczywiście poszerzyli swoją wiedzę i umiejętności językowe. Widać też bardzo duże i profesjonalne zaangażowanie nauczyciela, który doskonale monitorował proces działania uczniów.. 117 Projekt 3 zrealizowany w I LO w Limanowej pod kierunkiem nauczyciela języka angielskiego Pani Magdaleny Joniec OPIS REALIZACJI PROJEKTU Informacje ogólne 1. Powiat: limanowski 2. Miejsce POWUZ: I Liceum Ogólnokształcące 3. Przedmiot: język angielski 4. Symbol grupy: SPG JA I 5. Imię i nazwisko nauczyciela: Magdalena Joniec 6. Grupa realizująca projekt – nazwiska uczniów: Niedojad Barbara, Czechowska Joanna, Czechowski Andrzej, Biedroń Anna, Mazanek Kamila, Szczepaniak Olga, Antosz-Rekucki Jakub, Rymarczyk Joanna, Kowalczyk Michał. Szczegółowe informacje o zrealizowanym projekcie 1. Moduł: Sztuka 2. Temat projektu: Who is afraid of modern art? How to enliven art? 3. Czas realizacji projektu 10 godzin – 2 spotkania 5. Cele operacyjne projektu: poznaje/ poszerza wiedzę o nurty w sztuce modernistycznej i postmodernistycznej; zna terminy, takie jak mimentyzm, kreacjonizm (mimetism, creationizm); zna przykłady dzieł sztuki modernistycznej i postmodernistycznej, prekursorów tych kierunków; poszerza zasób słownictwa związanego ze sztuką; opisuje i analizuje dzieła, nazywa kierunki technik malarskich, wyraża swoją opinię, w ten sposób zdobywa wiedzę przedmiotową (leksyka) i ponadprzedmiotową (sztuki piękne); potrafi dostrzec przesłanie zawarte przez twórców sztuki współczesnej w ich dziełach i dokonywać krytycznej analizy, wyraża własne odczucia związane ze sztuką; 118 wciela się w rolę artysty, poznaje trudności i problemy związane z tworzeniem dzieła – (hands on approach); tworzy swój autoportret, a następnie jego wersję stylem Picassa, Matissa, Magritte’a, Warhola; tworzy swoje portfolio wraz z notatkami o tych artystach, a ich techniki potrafi zastosować w praktyce, dzięki czemu utrwala nowo zdobyte wiadomości; przygotowuję PPT o jednym z ww. wymienionych artystów i przedstawia kolegom (praca w podgrupach); dzięki temu zdobywa nowe umiejętności ponadprzedmiotowe; praca w programi Power Point, co wiąże się z obróbką informacji, zdjęć, wstawianie animacji; poszerza swoje umiejętności językowe (analiza tekstu, dobieranie informacji do poszczególnych kategorii, selekcja w doborze informacji, ćwiczy sprawności czytania, słuchania, oraz pisania); słucha wypowiedzi kolegów i robi notatki o przedstawianych artystach; potrafi stworzyć ożywiony obraz oraz współczesną wersję znanych dzieł sztuki; potrafi oprowadzić po galerii wybranych/ omawianych dzieł; wciela się w rolę modela, reżysera, scenarzysty, charakteryzatora i producenta ‘żywego obrazu’ i jego współczesnej wersji kreacjonistycznej; zdobywa umiejętności ponadprzedmiotowe - ma pomysł na końcowy efekt, musi więc rozplanować i zrealizować poszczególne etapy prowadzące do realizacji końcowego efektu (zdjęcia, filmu, czy sekwencji zdjęć); tworzy listę rekwizytów potrzebnych do wyreżyserowania dzieł, kompletuje tę listę pożyczając rekwizyty od kolegów, ale też negocjuje wypożyczenie strojów z Teatrem Ludowym w Krakowie; pracuje z programem do obróbki zdjęć, Photo Shop, Windows Live Movie Maker, Power Point; rozbudza kreatywność i wrażliwość artystyczną; rozbudza samoświadomość poprzez analizowanie dzieł malarskich; 119 kreuje współczesny model człowieka świadomego, wszechstronnego, potrafiącego odnaleźć się w każdej sytuacji i posiadającego szeroką wiedzę o ogólną; ćwiczy konstrukcje trybów warunkowych i poznaje konstrukcje trybów mieszanych; poznaje konstrukcje inwersji po wyrażeniach takich jak Not only, Seldom, Not unless, Were I, Should he; przygotowuje końcową prezentację konkursową, scala poszczególne fragmenty przygotowane w podgrupach, segreguje i ‘obrabia’ dokument w jednolity ciągły projekt, dba o estetykę całości, robi korektę językową, opracowuje wstęp i zakończenie korzystając z wcześniejszych projektów, dba o szczegóły. 6. Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: 1. Czy sztuka ma granice, poza którymi przestaje być sztuką? 2. Jak przebiegała droga Picassa od mimetyzmu do kreacjonizmu? 3. Jaką rolę odegrał Matisse w sztuce modernistycznej? 4. Jaką rolę w sztuce odegrał Rene Magritte? 5. Jakim artystą był Amadeo Modigliani, a jakim Andy Warhol? 6. Jakim ja jestem artystą? 7. W jaki sposób ‘oswoić’ i ożywić sztukę? 120 7. Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów 1. Omówienie wybranych dzieł sztuki – określenie cech. Instrukcja /pytania dla ucznia Ilość uczniów Wiedza i umiejętności realizujących zdobyte zadanie Uczeń: Forma prezentacji Przeanalizuj następujące dzieła Wszyscy, (i) Poznaje znane przykłady Ustny opis (załącznik X; źródło; sztuki nowoczesnej, i wyrażenie Macmillan Polska 2010, ulicznej, pop art, wyraża opinii, Matura Masters Intermiediate, opinie. udział Photocopiable material) i (ii) Opisuje dzieła, w dyskusji zdecyduj, które są wg ciebie dokonuje krytycznej analizy na temat najlepsze, najbardziej (iii) Potrafi dostrzec sztuki sugestywne najwartościowsze, przesłanie zawarte przez nowoczesne które są dla ciebie dziełem twórców sztuki j. sztuki. współczesnej w ich Swoimi spostrzeżeniami dziełach podziel się z sąsiadem. (iv) Ćwiczy struktury; Not w parach, only...,but..., Które dzieło/dzieła są dla Wszyscy (i) Poszerza swoje Plakat ciebie sztuką? w otwartej słownictwo, wspólnie z zbiorczy| dyskusji nauczycielem nazywając z style przedstawionych prac. definicjami (ii) Formułuje definicje sztuki. ‘modern art’ i ‘contemporary art’. Gdzie przebiega granica, Otwarta (i) Wyraża opinię za którą sztuka przestaje być dyskusja (ii) Poznaje pojęcia takie sztuką? jak hooliganism, vandalism, vulgar, public property, trespass, squatter, i powiedzenia np. ‘It’s a 121 matter of taste’ lub ‘One man’s meat is...’ Ćwiczy tryby warunkowe mieszane (3-2) itp. Zobacz fragmenty filmu i Wszyscy (i) Ćwiczy sprawności Notatki posłuchaj mecenasów sztuki rozumienia ze słuchu uczniów, oprowadzających widzów po (ii) Poszerza słownictwo lista dzieł słynnym Nowojorskim związane ze sztuką, i malarzy Muzeum Sztuki Nowoczesnej umiejętności przedmiotowe MoMA. Źródło: In Our Time: i ponadprzedmiotowe The Museum of Modern Art (iii) Uczestniczy w http://www.youtube.com/watc wirtualnej wycieczce po h?v=0oly6d0zlZM Mo MA w towarzystwie pasjonatów Wynotuj nazwiska artystów i i mecenasów sztuki, ćwiczy prace, które zwróciły Twoją umiejętności rozumienia ze uwagę słuchu (iv) Dokonuje subiektywnego wyboru dzieł, które zwróciły jego/jej uwagę, ćwiczy umiejętności mówienia, argumentowania Porównaj swoją listę z Wszyscy, (i) Negocjuje i porównuje Ranking zestawieniem pozostałych dyskusja swoją listę z wyborami malarzy uczniów, wspólnie spróbujcie otwarta kolegów, ćwiczy artystów; stworzyć listę/ranking sprawności mówienia Picasso, twórców modernistycznych (ii) Dokonuje wyborów, Matisse, ćwiczy sprawności Magritte, mówienia, używa języka Modigliani potrzebnego do i Warhol. uzasadniania i opisywania dzieł sztuki 122 2. Omówienie drogi Picassa od mimetyzmu do kreacjonizmu? /grupa/ Przeanalizuj dzieła i życiorys 2 (i) poznaje życie i Prezentacja Picassa i przygotuj prezentację twórczość artysty, PPT, dla multimedialną na temat życia i rozbudowuje wiedzę pozostałych twórczości artysty. wykraczając poza program uczestników nauczania języka w liceum projektu (ii) selekcjonuje najważniejsze informacje z jego życia i twórczości (iii) pracuje z programem Power Point, stosuje i rozbudowuje umiejętności TI (iv) poznaje i nazywa style używane przez Picassa; mimetism, creatonism, abstractionism, precisionism, impresionism, cubism, futurism, itp 3. Określenie roli Matisse w sztuce modernistycznej? /grupa/ Przeanalizuj dzieła i życiorys 2 (i) poznaje życie i Prezentacja Matissa i przygotuj prezentację twórczość artysty, PPT, dla multimedialną na temat życia i rozbudowuje wiedzę pozostałych twórczości artysty. wykraczając poza program uczestników nauczania języka w liceum projektu (ii) selekcjonuje najważniejsze informacje z jego życia i twórczości 123 (iii) pracuje z programem Power Point, rozwija umiejętności IT (iv) Poznaje i nazywa style używane przez Matissa; creatonism, fauvism pointillism, printmaking itp 4. Omówienie roli Rene Magritte w sztuce? /grupa/ Przeanalizuj dzieła i życiorys 2 (i) poznaje życie i Prezentacja Magritta i przygotuj twórczość artysty, PPT, dla prezentację multimedialną na rozbudowuje wiedzę pozostałych temat życia i twórczości wykraczając poza program uczestników artysty. nauczania języka w liceum projektu (ii) selekcjonuje najważniejsze informacje z jego życia i twórczości (iii) pracuje z programem Power Point (iv) Poznaje i nazywa style i techniki używane przez Magritta; surrealism, precisionism, creatonism, ‘out-of-place’, ‘out-ofproportion’ ‘thoughtprovoking’ 5. Porównanie twórczości Amadeo Modiglianiego i Andy Warhola? Przeanalizuj dzieła i życiorysy 3 (i) poznaje życie i Prezentacja Modiglianiego, i Warhola, twórczość artysty, PPT, dla przygotuj prezentację rozbudowuje wiedzę pozostałych multimedialną na temat życia i wykraczając poza program uczestników twórczości artystów. Porównaj nauczania języka w liceum projektu techniki, sposób prezentowania (ii) selekcjonuje rzeczywistości. najważniejsze informacje z 124 ich życia i twórczości (iii) pracuje z programem Power Point (iv) Poznaje i nazywa style i techniki używane przez Modiglianiego; expressionism, symbolism, fauvism cubism, mask-like faces, prolongation of form, nudes, external lines. Poznaje style i techniki stosowane przez Warhola; pop art, duplicating, consumer art, productmoney-fame, silk screening, ink drawing, 6. Zaprezentowanie własnych umiejętności artystycznych Namaluj swój własny portret Wszyscy, (i) potrafi mniej lub bardziej Autoportret mimetyczny indywidual dokładnie stworzyć swój wykonany nie autoportret pastelami (ii) pracuje pastelami (iii) rozpoczyna pracę nad swoim portfolio ‘Grupa Picassa’ – proszę 2 osoby (i) ćwiczenie sprawności Karta przedstawić grupie swoją prezentują, mówienia i słuchania, biograficzn pracę badawczą. reszta robienia notatek a Picassa Pozostałych, proszę o słucha (ii) ćwiczenie umiejętności aktywne słuchanie i i ogląda prezentowania, rozwija uzupełnienie formularza umiejętności przedmiotowe; ‘ARTIST BIOGRAPHY mówienie, pisanie, słuchanie SHEET’ (Załącznik XX) (iii) poszerzanie wiedzy na temat sztuki Picassa – 125 technik, stylu, dzieł. Rozwija swoją wszechstronność, renesansowość (iv) rozbudzanie świadomości i wrażliwości artystycznej Patrząc na swój autoportret, wszyscy (i) Potrafi w praktyce Autoportret namaluj go jeszcze raz, ale zastosować omawiane przez stylem stosując techniki typowe dla kolegów style i techniki Picassa Picassa Picassa, przez co utrwala swoją wiedzę na temat jego twórczości, tzw. hands on approach czyli nauka przez aktywne działanie Grupa Matisse’a – proszę 2 osoby (i) ćwiczenie sprawności Karta przedstawić swoją pracę, a prezentują, mówienia i słuchania, biograficzn pozostałych proszę reszta robienia notatek a Matisse’a wysłuchanie kolejnej słucha, (ii) ćwiczenie umiejętności prezentacji i uzupełnienie ogląda prezentowania, mówienia, karty biograficznej Matisse’a i notuje słuchania i pisania (iii) poszerzanie wiedzy na temat sztuki Matisse’a – technik, stylu, dzieł. Rozwija swoją wszechstronność, renesansowość (iv) rozbudzanie świadomości i wrażliwości artystycznej Patrząc na swój autoportret, wszyscy (i) Potrafi w praktyce namaluj go jeszcze raz, ale zastosować omawiane przez Autoportret stosując techniki stosowane kolegów style i techniki stylem przez Matisse’a Picassa, przez co utrwali Matisse’a 126 swoją wiedzę na temat jego twórczości, tzw. hands on approach czyli nauka przez aktywne działanie Grupa Magritte’a – proszę 2 osoby (i) ćwiczenie sprawności Karta przedstawić swoją pracę, a prezentują, mówienia i słuchania, biograficzn pozostałych proszę o reszta robienia notatek a wysłuchanie kolejnej słucha, (ii) ćwiczenie umiejętności Magritte’a prezentacji i uzupełnienie ogląda i prezentowania karty biograficznej notuje (iii) poszerzanie wiedzy na temat sztuki Magritte’a – Magritte’a technik, stylu, dzieł (iv) rozbudzanie świadomości i wrażliwości artystycznej Patrząc na swój autoportret, Wszyscy (i) Potrafi w praktyce Autoportret namaluj go jeszcze raz, ale zastosować omawiane przez stylem stosując techniki stosowane kolegów style i techniki Magritte’a przez Magritte’a Magritte’a, przez co utrwali swoją wiedzę na temat jego twórczości, tzw. hands on approach czyli nauka przez aktywne działanie Grupa Modiglianiego – 2 osoby (i) ćwiczenie sprawności Karta proszę przedstawić swoją prezentują, mówienia i słuchania, biograficzn pracę, a pozostałych proszę o reszta robienia notatek a wysłuchanie kolejnej słucha, (ii) ćwiczenie umiejętności Modigliani prezentacji i uzupełnienie ogląda i prezentowania ego karty biograficznej notuje (iii) poszerzanie wiedzy na Modiglianiego temat sztuki Modiglianiego – technik, stylu, dzieł (iv) rozbudzanie 127 świadomości i wrażliwości artystycznej Patrząc na swój autoportret, Wszyscy (i) Potrafi w praktyce Autoportret namaluj go jeszcze raz, ale zastosować omawiane przez stylem stosując techniki stosowane kolegów style i techniki Modigliani przez Modiglianiego Modiglianiego, przez co ego utrwali swoją wiedzę na temat jego twórczości, tzw. hands on approach czyli nauka przez aktywne działanie Grupa Warhola – proszę 2 osoby (i) ćwiczenie sprawności Karta przedstawić swoją pracę, a prezentują, mówienia i słuchania, biograficzn pozostałych proszę o reszta robienia notatek a Warhola wysłuchanie kolejnej słucha, (ii) ćwiczenie umiejętności prezentacji i uzupełnienie ogląda i prezentowania, mówienia, karty biograficznej Warhola notuje słuchania, pisania (iii) poszerzanie wiedzy na temat sztuki Warhola – technik, stylu, dzieł. Rozwija swoją wszechstronność, renesansowość (iv) rozbudzanie świadomości i wrażliwości artystycznej Patrząc na swój autoportret, wszyscy (i) Potrafi w praktyce Autoportret namaluj go jeszcze raz, ale zastosować omawiane przez stylem stosując techniki stosowane kolegów style i techniki Warhola przez Warhola Warhola, przez co utrwali swoją wiedzę na temat jego twórczości, tzw. hands on approach czyli nauka przez 128 aktywne działanie A teraz bardzo proszę Wszyscy (i) Potrafi stworzyć portfolio Portfolio wszystkich o uzupełnienie swoich dzieł sztuki, ostatniej karty biograficznej - przygotować stronę swojej własnej - określając tytułową, notatkę jaka technika, czy styl jest autobiograficzną wam najbliższa. (ii) Potrafi podsumować Następnie proszę o efekty swojej pracy, powpinanie wszystkiego do (iii) Zna style i techniki teczek zgodnie z kolejnością stosowane przez powstawania dzieł, omawianych artystów poprzedzając każde dzieło (iv) rozbudza swoją notką artysty, którego wrażliwość artystyczną, technika została kreatywność wykorzystana przy tworzeniu (v) ocenia efekty swojej obrazu. pracy i pracy kolegów 7. „Oswajanie” i ożywianie sztuki. Pomyśl, w jaki sposób Wszyscy, (i) ćwiczy sprawności Arkusz można przybliżyć sztukę otwarta mówienia, notowania, papieru | twoim kolegom i dyskusja planowania z listą (ii) myśli kreatywnie, bez słynnych ograniczeń, jak artysta sztuki dzieł sztuki modernistycznej i (iii) wie, że sztuka wzbogaca przydziałe i ma poczucie większej m prac tzw. samo-świadomości kontrakt koleżankom? (iv) szuka sposobu na uwrażliwienie ogłuszonego nadmiarem kiepskich obrazów młodego pokolenia (v) konstruktywnie krytykuje, ulepsza pomysły 129 kolegów, ocenia możliwość ich realizacji (vi)uzgadnia ostateczny plan i dzieli się obowiązkami Opracuj swoje wybrane Praca w (i) dokonuje wyboru, Galeria dzieło/dzieła sztuki w wersji grupach, odrzuca słabsze projekty żywych ożywionej i w wersji (ii) ocenia realność obrazów współczesnej przyjętego planu i ich (iii) rozdziela obowiązki współczesn wewnątrz podgrupy ej wersji w (iv) ustala scenerię, robi listę wersji rekwizytów, kostiumów, fotograficz ilość potrzebnych modeli, nej (v) potrafi przekonać swoich kolegów ze szkoły (spoza grupy) do pomocy w realizacji przedsięwzięcia (vi) organizuje wypożyczenie strojów z Teatru Ludowego w Krakowie, negocjując koszty, ilość i style strojów (vi) patrząc na wybrane dzieło sztuki potrafi określić styl stroju/ epokę. Rozwija umiejętności ponadprzedmiotowe (vii) pracuje z modelami, dba o szczegóły (na miarę możliwości kostiumowych i zdobytych rekwizytów) (viii) obrabia niektóre obrazy, czy zdjęcia w 130 programie photo-shop, czy Windows Live Movie Maker (ix) przygotowuje opis i analizę swojego dzieła, oraz jego współczesnej wersji, omawia dlaczego wybrał ten sposób, a nie inny i dlaczego użył tych rekwizytów. (x) wciela się w rolę kustosza i oprowadza po ‘swojej’ galerii. Ćwiczy sprawności językowe, ale też wchodzi w swoją rolę. 8. Efekty projektu Najważniejszym efektem projektu jest zaangażowanie młodzieży w zabawę ze sztuką, rozbudzenie ich kreatywności i samoświadomości. W myśl słów Pabla Picassa „sztuka jest kłamstwem, które pomaga nam odkrywać prawdę”. Przegląd dzieł tych artystów to jak podróż w głąb człowieka, jego wartości, podświadomość. Kiedy uczniowie zobaczyli dzieło ‘Świnia’ czeskiego artysty Jana Kadleca, znajdujące się w Pradze, które przedstawia świnię skaczącą z trampoliny, ich pierwszą reakcją był śmiech. Jednak, po namyśle Kuba świetnie zauważył, że może ta świnia po prostu symbolizuje dzisiejszego człowieka, który jest ubierany, wkładany w sytuacje i rzeczy, do których nie jest stworzony. Bezmyślny, stymulowany, bezrefleksyjny, poddaje się bezkrytycznie światu... Kreatywność mojej grupy jest ogromna, zapał też, pomimo, że większość to zapracowani maturzyści. Zorganizowanie kostiumów i ściągnięcie ich z Krakowa, wybranie scenerii, zachęcenie swoich kolegów by zechcieli być ich modelami i poddali się ich wizji, wymagało niebagatelnego wysiłku. Dzięki temu jednak, nauczyli się być reżyserami, producentami i autorami dzieł. Niewątpliwie najcenniejszym efektem całego projektu jest aspekt językowy, trudna terminologia, słownictwo specjalistyczne, zwroty niezbędne 131 do wyrażania swoich opinii, przemyśleń, opisu ilustracji, dzieł, psychologiczne pomagające wcielić się w rolę znawców sztuki. Umiejętności językowe pojawiają się niemal na każdym etapie realizacji projektu. młodzież ćwiczyła słuchanie (film o MoMa, prezentacje kolegów), mówienie (prezentowanie swoich prac, omawianie ich, udział w dyskusjach), pisanie (karty biograficzne, notatki), tworzenie prezentacji, gdzie również ćwiczyli sprawność czytania. Tryby warunkowe, strona bierna, czy zwroty wprowadzające inwersje w zdaniu również zostały przećwiczone, choć mało ich pojawia się w samej prezentacji. Wymiernym efektem pracy grupy jest portfolio z ich własnymi rysunkami i kartami biograficznymi poznanych artystów. To kreatywna i trochę kręta wyprawa w odkrywaniu własnych talentów, pasji i zamiłowań. To również prezentacje multimedialne o malarzach artystach (Picasso, Warhol, Matisse, Magritte, Modigliani), zdobyta wiedza, ugruntowana pracą praktyczną. Efektem ich pracy są też ożywione obrazy i ich wersja post-modernistyczna, wraz z prezentacją słowną. To kolejna okazja do tworzenia, ale obwarowana scenariuszem, modelem, scenerią. To umiejętność rozplanowania pracy, trochę retrospektywnie, zaczynając od wizji-efektu końcowego, jaki chcą osiągnąć i idąc w tył planując poszczególne etapy jego realizacji. Planowana jest wystawa tych prac, lub prezentacji multimedialnej w trakcie dni języków obcych w naszej szkole. Cały projekt opiera się na rozwijaniu umiejętności językowych uczniów, ale przy jednoczesnym rozwijaniu wiedzy ponadprzedmiotowej i międzyprzedmiotowej. Uczniowie wychodzą poza ściany klasy i poza granice przedmiotu. Sztuka, trochę zaniedbywania albo też nienawidzona przez młodzież, nagle nabiera barw i staje się dobrą zabawą, edukacyjną zabawą. Muszą być wszechstronni, renesansowi, muszą kreować, analizować, realizować i sprzątać. Muszą potem, obrabiać i scalać, wykorzystując umiejętności z wielu dziedzin. Praca nad prezentacją, żmudna, ale wciąż twórcza, ukazuje ich poczucie humoru, ale też kreatywność. Film, recytacja wiersza ... sztuka żyje. Myślą kreatywnie i konstruktywnie, czerpią wiedzę z różnych źródeł i potrafią przeprowadzić sprawną selekcję danych. Pracują w zespole, przyjmują na siebie odpowiedzialność za powodzenie całego projektu, są zaangażowani i twórczy, rozwijają swoje zainteresowania. 132 Największym efektem pracy młodzieży podsumowującym cały ten projekt jest prezentacja konkursowa, gdzie cząstkowe ‘analizy badawcze’ zostały umiejętnie scalone i obudowane elementami z innych projektów. Młodzież jest pomysłodawcą, autorem prezentacji, i jej wykonawcą . Zastosowanie umiejętności technologii informacyjnej, formatowanie zdjęć, praca z Photo Shopem czy innymi programami służącymi obróbce zdjęć, pokazują, że świetnie potrafią scalić kilka mniejszych projektów w jeden cały, czuwając nad estetyką, szczegółami i całą formą prezentacji; wstępem, rozwinięciem i zakończeniem. Forma projektu jest zgodna z zainteresowaniami i talentami artystycznymi uczniów. Elementem wyjściowym jest omawiany w ubiegłym roku wiersz Roberta Frosta ‘The road not taken’ (Droga niewybrana), który fantastycznie został przetłumaczony przez uczniów na język polski. A co jeśli artysta wybrałby inną drogę? A co jeśli ... 9. Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: W trakcie realizacji projektu zastosowano różne formy oceny pracy ucznia. Pod uwagę brane były następujące kryteria: stosunek do pracy oraz rzetelne i terminowe wywiązywanie się z zaplanowanych prac, samodzielność, kreatywność, współpraca w zespole i umiejętność rozwiązywania pojawiających się problemów, umiejętność pójścia na kompromis, czy konstruktywnego krytykowania, oryginalność, innowacyjność sposobu rozwiązania postawionego problemu, umiejętność doboru i selekcji informacji, wykorzystanie różnorodnych źródeł informacji, sposób prezentacji i adekwatność treści projektu do sformułowanego tematu i ustalonych celów, w trakcie prezentacji; entuzjazm, kontakt wzrokowy, modulacja głosu, znajomość tematu, oryginalność prezentacji, pomoce wizualne. 133 Komentarz W przedstawionym powyżej projekcie widać wyraźnie, że realizowany przez uczniów projekt był zgodny z ich zainteresowaniami i uzdolnieniami, co pozwoliło na bardzo głębokie zaangażowanie się w wykonywanie zadań szczegółowych. Z całego projektu przebija świeżość i entuzjazm młodych ludzi, którzy rzeczywiście bawią się odkrywaniem świata sztuki. 134 Ćwiczenia i gry edukacyjne do wykorzystania w różnych modułach 1. Poems about us Nauczyciel rozdaje uczniom kartki z matrycą do stworzenia wiersza o sobie samym. __________________________________ (Name or nickname) __________________________________ (3 adjectives that describe you) Who likes ___________________________________ Who hates ___________________________________ Who wants to ___________________________________ Who is afraid of ___________________________________ Who will never ___________________________________ Uczniowie “piszą” wiersze (wypełniając gotowy wzór prawdziwymi informacjami), np. Jane, Sociable, smart and funny, Who likes partying with her friends and going to concerts, Who hates lonely weekends, broccoli and Maths, Who wants to become independents as soon as possible … Who is afraid of mice and spiders, Who will never eat a snail! Następnie wszystkie wiersze przyklejamy do ścian w klasie za pomocą blu-tack, wszyscy uczniowie czytają wiersze i starają się znaleźć swoich soul-mates pośród ich autorów. 2. Gossip circle Nauczyciel prosi uczniów aby usiedli w kręgu – konieczna jest parzysta ilość uczniów więc w zależności od potrzeby nauczyciel bierze lub nie udział w zabawie. Każdy z uczniów wymyśla jedno prawdziwe zdanie o sobie i mówi je na ucho koledze/koleżance siedzącej obok i wysłuchuje jego/jej zdania. Następnie uczniowie odwracają się do kolegi/koleżanki po swojej drugiej stronie i powtarzają usłyszane zdanie zmieniając w nim jakiś szczegół. W kolejnym 135 kroku uczniowie przekazują nowo-usłyszaną informację w drugą stronę. W ten sposób informacje o poszczególnych osobach wędrują z ust, przy czym za każdym razem osoba „podająca dalej” zmienia coś w poprzednio usłyszanym zdaniu. Zabawa kończy się gdy wypowiedziane przez każdego uczestnika zdanie „wraca” do niego z drugiej strony ale zupełnie zmienione: np. Rozpoczynam zabawę od zdania: Last weekend I went to a pizza restaurant with my friends. Po przewędrowaniu całego kręgu mogę usłyszeć: Last year your grandmother baked a chocolate cake for your birthday. Podsumowaniem zabawy jest porównanie początkowych i końcowych zdań przez każdego uczestnika. 3. What do we have in common? Uczniowie wyobrażają sobie, że jadą pociągiem i siedzą w jednym przedziale. Pozornie nie mają ze sobą nic wspólnego ale kiedy zaczynają rozmowę okazujecie że łączy je wiele rzeczy. Nauczyciel mówi im, że nie mogą „wysiąść” z pociągu, dopóki nie odkryją co najmniej 10 wspólnych dla siebie faktów, ważne jest aby uczniowie mówili prawdziwe zdania o sobie. Np. jedna osoba mówi: I have an aunt whose name is Zofia. Być może jej partner ma również w rodzinie osobę o tym imieniu. Mogą więc stwierdzić: We both have a family member whose name is Zofia. 4. Categories Nauczyciel zadaje pytania na które każdy z uczniów musi udzielić innej odpowiedzi, np. - What is long and thin? - What can you sit on? - What is inedible? - What do people do when they are in a hurry? - What do you never do in the morning? - What do people often lose? Uczniowie odpowiadają w dowolnej kolejności a rolą nauczyciela jest dopilnowanie aby żadna odpowiedź się nie powtórzyła. Ponieważ ostatni 136 uczniowie zwykle mają największe trudności ze znalezieniem odpowiedzi gra wywołuje dużo emocji gdyż wszyscy starają się odpowiedzieć jak najszybciej. 5. My kingdom Nauczyciel dzieli grupę na kilka zespołów. Każdy z nich ma opracować zasady obowiązujące w ich państwie w wybranych dziedzinach życia np. education, family life, business, natural environment, health service etc. Uczniowie przygotowują „kodeks” praw obowiązujących w ich państwach używając czasowników modalnych i wyrażeń typu It’s forbidden, … will be prosecuted, it’s allowed / it’s not allowed. Następnie każda grupa prezentuje przygotowane zasady. Na zakończenie uczniowie uczestniczą w dyskusji o tym w którym z fikcyjnych krajów chcieli / nie chcieliby mieszkać i dlaczego. 6. „For and against” speeches Nauczyciel dzieli uczniów na pary, każda para otrzymuje nietypowe zdanie, np. Mini skirts should be forbidden. Singing in the bathroom is dangerous for your health. Pink is an awful colour. Zadaniem uczniów jest przygotowanie krótkiej wypowiedzi zawierającej argumenty za (jedna osoba) i przeciw (druga osoba). Każda wypowiedź musi zawierać co najmniej trzy argumenty. Następnie obydwie osoby z każdej pary wychodzą na środek i prezentują swoje wypowiedzi a grupa decyduje, która jest bardziej przekonywująca. 7. Call my lie! Uczniowie pracują w grupach 4 – 5 osobowych. Każdy z nich przygotowuje 3 zdania o sobie na temat zadany przez nauczyciela (np. Say three things about your eating habbits / family / last holiday / hobbies etc.) 2 zdania przygotowane przez uczniów są prawdziwe a jedno fałszywe. Każdy z uczniów wypowiada swoje zdanie a członkowie grupy zgadują które z nich było nieprawdziwe. Na koniec uczniowie i „detektywa” w grupie. 137 wybierają najlepszego „kłamcę” BANK POMYSŁÓW Uzdolnienia idą w parze z kreatywnością i zdolnością nieschematycznego, twórczego myślenia, niemniej jednak warto podczas zajęć zadbać o to aby wykorzystać każdą chwilę na doskonalenie takich zdolności i umiejętności, aby uczniowie jeszcze pełniej potrafili wykorzystać swój twórczy potencjał. ĆWICZENIA NA ROZGRZEWKĘ 1. Moje imię i ja (moje trzy cechy) To ćwiczenie dobre jest na pierwsze zajęcia, kiedy nauczyciel i uczniowie - członkowie grupy jeszcze nie znają się nawzajem. Siadamy w kółko i każdy przedstawia się podając swoje trzy cechy w taki sposób, by zaczynały się od tej samej litery co imię. Można to ćwiczenie przeprowadzić po angielsku (wersja dla bardziej zaawansowanych językowo) albo po polsku – gdyż chodzi tu przede wszystkim o twórcze podejście do tematu i wyszukanie wyrazów (nie muszą to być jedynie przymiotniki), które trafnie określają osobę mówiącą i jednocześnie zaczynają się od tej samej litery, co imię. Można uczniów poprosić o uzasadnienie, dlaczego akurat taki a nie inny wyraz wybrali. Można też utrudnić to ćwiczenie, wprowadzając zasadę, że kolejni uczniowie nie mogą użyć już wcześniej wykorzystanych wyrazów po raz drugi. 2. Pies Pana Piotra Jeden z uczniów mówi w myślach alfabet, inny mu przerywa, mówiąc Stop! Od litery alfabetu, na której zatrzymał się uczeń muszą się zaczynać wszystkie przymiotniki, jakie uczniowie, po kolei, będą dodawać na końcu zdania rozpoczynającego się od „Pies pana Piotra jest….” („Doctor Douglas’s dog is…”). Przymiotniki, które już zostały użyte nie mogą zostać powtórzone przez kolejne osoby, należy zachęcać uczniów, aby twórczo podeszli do zadania i wyszukiwali interesujące i niebanalne określenia (przymiotniki lub inne wyrazy – jeśli połączenie będzie ciekawe, można także zaakceptować inne części mowy), gdyż chodzi o pobudzenie wyobraźni i uruchomienie licznych pól semantycznych, nawet odległych znaczeniowo od tytułowego psa. To ćwiczenie jest dobrym zadaniem i odprężającym. 138 na rozgrzewkę – relaksującym Jeśli literą alfabetu na której zatrzymano odliczanie będzie, np. litera P, to kolejne pomysły mogą być następujące: Doctor Douglas’s dog is pretty. Doctor Douglas’s dog is pathetic. Doctor Douglas’s dog is plain. Doctor Douglas’s dog is powerful. 3. Kot ministra To ćwiczenie podobne jest do poprzedniego. Zakładamy w nim jednak, że każda następna osoba, będzie dodawać cechę zaczynającą się od kolejnej litery alfabetu, a prócz tego doda imię kota, także rozpoczynające się od tej samej litery, co jego cecha. Zatem, powtarzane i modyfikowane przez uczniów zdanie może wyglądać tak: The minister’s cat is an active cat and his name is Andy. The minister’s cat is a brave cat and his name is Bob. The minister’s cat is a creepy cat and her* name is Camilla. (*możliwe są tego typu zmiany w strukturze zdania) The minister’s cat is a dreadful cat and his name is Denis. The minister’s cat is an elegant cat and his name is Ernest. The minister’s cat is a fat cat and his name is Felix. 4. Geometria wokół nas To ćwiczenie ma za zadanie uruchomić wyobraźnię uczniów i zdolność patrzenia na rzeczy pod nowym, innym kątem. Każdemu uczniowi rozdajemy obrazek z trzema figurami geometrycznymi (np. kółkiem, sześciokątem i trójkątem) w różnych kolorach. Należy opisać te figury w sposób nieoczywisty, czyli np. koło zostanie opisane jako piłka koszykowa albo nawet słońce, trójkąt jako znak drogowy, czy instrument muzyczny itp. Cały czas chodzi o to, aby zmienić sposób, w jaki postrzegamy świat wokół nas. 139 5. Przyciąganie przeciwieństw Wypisujemy przypadkową listę słów (np. ugly, night, down) i prosimy uczniów żeby zapisali pierwsze słowa o przeciwnym znaczeniu jakie przyjdą im do głowy. Do każdego z podanych słów uczniowie muszą dopisać minimum 3-4 przeciwieństwa. Np. dla słowa night przeciwieństwami mogą być day, shine, awake, bright. ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE WYOBRAŹNIĘ 6. Drugie życie przedmiotów Przy pomocy tego ćwiczenia dodajemy szczyptę twórczego myślenia do codzienności. Nauczyciel zbiera (albo prosi uczniów o pozbieranie i przyniesienie na zajęcia) 5 różnych przedmiotów (np. kubek, torba, butelkę, coś z biżuterii, spinacz, itp.) a następnie prosi uczniów, aby wymyślili inne niż powszechnie znane zastosowania dla tych przedmiotów. Chodzi o to, by te zastosowania były jak najbardziej twórcze. Na przykład: kubka można użyć pułapki na pająki a spinacz jako awangardowy kolczyk. 7. Obraz zbiorowy Uczniowie pracują w grupach czteroosobowych. Każda grupa otrzymuje kartkę i kredki. Pierwsza osoba w grupie rysuje coś na kartce i podaje kolejnej, ta dorysowuje kolejny element i podaje dalej. Aby nieco utrudnić zadanie można ustalić limit czasu rysowania dla każdej osoby, np. na 5 sekund. Kiedy każdy z członków grupy narysował już swój element obrazka prosimy grupę, żeby przy pomocy trzech słów opisała swoje dzieło. 8. Zdrowe związki między słowami To ćwiczenie doskonale pobudza wyobraźnię. Nauczyciel podaje uczniom dowolne słowo – na przykład white i prosi, aby dobrali do niego inne słowa, które stworzą z nim dobrze znane albo po prostu logiczne i udane związki frazeologiczne. Na przykład: white shirt, white teeth, white snow, itd. 140 9. Tysiąc odpowiedzi To ćwiczenie polega na zadawaniu pytań, które zmuszają uczniów do myślenia. Każdy z uczniów wymyśla jak najdziwniejsze pytanie a następnie pozostali członkowie grupy muszą na nie odpowiadać, przy czym odpowiedzi nie mogą się powtarzać. Należy przede wszystkim zadawać pytania, które będą uruchamiały wyobraźnię i myślenie abstrakcyjne, na przykład: What comes to your mind when you think of green? Why don’t you keep an elephant at home? What is never black? Nauczyciel nie tylko pozwala ale wręcz wymaga od uczniów najdziwniejszych odpowiedzi, które będą świadczyć o tym, że uruchomili swoją wyobraźnię. 10. Co by było gdyby? Zadaniem dla uczniów jest dokończenie rozpoczętego zdania warunkowego jak w następującym przykładzie: If you were an animal, what animal would you be? Student 1: If I were an animal I’d be a cat because I like sleeping. Student 2 If I were an animal I’d be a eagle because I’d like to be able to fly. Student 3: If I were an animal I’d be a cat because I always go my own ways. Oczywiście nauczyciel może dowolnie zmieniać zdanie rozpoczynające ćwiczenie tak aby nie znudzić grupy. ĆWICZENIA KOMUNIKACYJNE 11. Dłoń, która mówi Uczniowie odrysowują na kartce papieru kontury swojej dłoni i wycinają ją a następnie na każdym palcu piszą słowo lub wyrażenie zgodnie z poleceniami nauczyciela. Nauczyciel może uczniów poprosić o napisanie na palcach na przykład: tytułu ulubionej książki, imię osoby do której mają największe zaufanie, ulubiony kolor, nazwisko osoby znanej z telewizji, 141 którą najbardziej lubią/poważają, zawodu jaki chcieliby wykonywać w przyszłości, itp. Kolejnym etapem tego ćwiczenia jest rozmowa w parach. Każdy z uczniów patrząc po kolei na palce swojej papierowej dłoni odczytuje hasła i rozwija je opowiadając i uzasadniając dlaczego akurat tę osobę, tytuł czy imię wybrał. 12. Wszystkie osoby lata Dzielimy uczniów na grupy według kryterium pory roku w której się urodzili. Każda grupa rysuje plakat z dużym kwiatem (projekt dowolny, pomysłowość i oryginalność mile widziana), którego środek jest wspólny, a każdy płatek należy do jednego z członków grupy. Każdy uczeń w „swoim” płatku rysuje to, co najbardziej lubi. W środku członkowie grupy rysują to, co lubią wszyscy. Po zakończeniu rysowania przechodzimy do prezentacji kwiatów. Można ją przeprowadzić na dwa sposoby: albo członkowie grupy opowiadają o swoich upodobaniach, albo – jeśli grupa już trochę się zna – pozostałe grupy próbują odgadnąć który płatek do kogo należy. 13. Wada staje się zaletą Każdy z uczniów anonimowo wypisuje na kartce trzy swoje wady, które uważa za najgorsze. Następnie wrzucamy wszystkie kartki do jednego pojemnika, mieszamy i uczniowie losują po jednej kartce – pilnując jednak, żeby nie wylosować własnej. Kolejnym etapem tego ćwiczenia jest zastanowienie się jak można przekształcić każdą z wypisanych na wylosowanej kartce wad w zalety. Można tego dokonać albo uwypuklając warunki i okoliczności, w których opisane wady zaczynają działać na czyjąś korzyść, albo poprzez stopniową zmianę nasilenia wad tak, aby stały się zaletami. Ważnym celem tego ćwiczenia jest budowanie pozytywnego klimatu w grupie, zatem trzeba dopilnować aby transformacja wad w zalety była jak najpełniejsza i najgłębsza. 142 14. Powiedz mi co widzisz Ochotnik podchodzi do tablicy albo flipchartu. Nauczyciel przymocowuje mu na plecach obrazek (fotografię wyciętą z czasopisma, grafikę, rysunek) a pozostali uczniowie w grupie opisują po angielsku obrazek w taki sposób, żeby ochotnik jak najwierniej odwzorował go na tablicy. Kiedy grupa uzna, że zadanie jest zakończone, nauczyciel zdejmuje obrazek z pleców ochotnika i pokazuje mu dla porównania. TWÓRCZE ĆWICZENIA JĘZYKOWE 15. Od słowa do zdania Wybieramy krótki wyraz (np. dye, what) i polecamy uczniom pracującym w grupach ułożenie krótkich zdań, w których każdy kolejny wyraz będzie się zaczynał od kolejnych liter słowa. Jeśli słowem jest DYE, to zdanie ułożone przez uczniów może brzmieć: Did you eat? jeśli natomiast byłoby to WHAT, to uczniowie mogą ułożyć zdanie: Who has a torch? 16. Ukryte kolory W tym ćwiczeniu chodzi o to, aby zmienić utarty sposób postrzegania, oderwać się od stałych nawyków i spojrzeć na zdania i ciągi liter w wyrazach w inny sposób. Zadaniem uczniów jest odnalezienie w każdym zdaniu jednego ukrytego koloru. Zadanie to będzie łatwiejsze do wykonania, jeśli nie będziemy zwracać uwagi na przerwy pomiędzy wyrazami i znaki przestankowe. Dla tych, którzy nie potrafią się oderwać od swoich nawyków związanych z czytaniem, to zadanie może być trudne. Przykład: 1. Newspaper editors decided to go on strike. (Red) 2. The cab lacked proper brakes to stop at the intersection. (Black) 143 Zadanie: 1. A big, old, hungry dog appeared at our door every morning. 2. The cop persuaded him not to create a disturbance. 3. The Brazilian student Paulo lives around the corner from us. 4. You shouldn't let an upstart like him bother you. 5. He let out a big yell, owing to the injuries he received when he fell. 6. La Jolla venders decided to cut their prices in half. 7. Long rayon fabrics were loaded on the truck. 8. The Austrian physicist Wolfgang Pauli lacked the requisite documents to enter the U.S. 9. You shouldn't sell this fossil very cheaply because it is a rare specimen. 10. The new law hit everybody's pocketbook pretty hard. Rozwiązania: 1. Newspaper editors decided to go on strike. (Red) 2. The cab lacked proper brakes to stop at the intersection. (Black) Zadanie: 1. A big, old, hungry dog appeared at our door every morning. 2. The cop persuaded him not to create a disturbance. 3. The Brazilian student Paulo lives around the corner from us. 4. You shouldn't let an upstart like him bother you. 5. He let out a big yell,owing to the injuries he received when he fell. 6. La Jolla venders decided to cut their prices in half. 7. Long rayon fabrics were loaded on the truck. 8. The Austrian physicist Wolfgang Pauli lacked the requisite documents to enter the U.S. 9. You shouldn't sell this fossil very cheaply because it is a rare specimen. 10. The new law hit everybody's pocketbook pretty hard. 17. Najkrótszy łańcuch Nauczyciel podaje dwa przypadkowe hasła (np. Shakespeare i paper clip) a uczniowie szukają takiego łańcucha kolejnych skojarzeń, aby od angielskiego dramatopisarza dojść poprzez kolejne asocjacje do zwykłego spinacza 144 biurowego. Może to być np. Shakespeare – „Hamlet” – play – literature – writing – paper – stationery shop – office – paper clip. Ale można także utworzyć krótszy łańcuch, który także logicznie pokaże związki skojarzeniowe: Shakespeare – literature – paper – paper clip. 18. Trigramy / tribondy Ćwiczenie polega na znalezieniu słowa, które kojarzy się z trzema innymi, pozornie odległymi od siebie wyrazami. Podajemy uczniom kilka zestawów składających się z trzech słów i prosimy o znalezienie czwartego, które będzie wspólnym skojarzeniem dla nich. Na przykład: 1. car – tree – elephant trunk 2. days – continents – seas seven 3. eyes – eggs – laundry whites 4. 5. bagels – buttons – blue holes ring whales 6. onion – olympic – wedding 7. lennon – wayne – kennedy john board black – darts – skate Kiedy uczniowie przećwiczą skojarzenia, możemy poprosić, by w grupach przygotowali podobne ćwiczenie dla innych grup. Opracowano na podstawie pomysłów własnych, oraz: E.Nęcka , Trening twórczości, Gdańsk, 2005 R. Fisher, Games for Thinking, Oxford, 2005 A.Bubrowiecki, Sekrety kreatywnego myślenia, Gliwice, 2008 http://www.buzzle.com/articles/creative-thinking-activities-andexercises.html 145 Siedem kroków w PBL – wskazówki dla nauczycieli przystępujących do realizacji projektu 1. Wybór modułu projektowego Pierwszym krokiem nauczyciela jest wybranie jednego z dziesięciu proponowanych modułów tematycznych np. Moduł 1 – Moda. Nauczyciel może na tym etapie uwzględnić preferencje grupy, z którą będzie pracować, z drugiej jednak strony chcemy podkreślić, że każdy z proponowanych modułów może być wykorzystany w ciekawy sposób z dowolną grupą młodzieży tak by wzbudzić pozytywne emocje i zainteresowanie uczniów. Przed rozpoczęciem pracy z uczniami nauczyciel powinien zapoznać się z proponowanymi przez autorki w „Programie zajęć pozaszkolnych z języka angielskiego” celami operacyjnymi, kluczowymi pojęciami, propozycją materiału nauczania (z zakresu gramatyki i słownictwa oraz form wypowiedzi), zakładanymi osiągnięciami uczniów oraz proponowanymi tematami projektów. Należy jednak podkreślić, że sugestie te są jedynie przykładowe, a nauczyciel może je poszerzyć o własne pomysły, lub wybrać tylko niektóre z nich. Na tym etapie pomocne w pracy nauczyciela mogą być arkusze planowania (np. Planning the Project-teacher – załączone poniżej), które pomogą w zaplanowaniu wszystkich obszarów pracy w ramach jednego projektu. 2. Wybór tematu projektu Po przedstawieniu uczniom zakresu tematycznego, którym będą się zajmować, nauczyciel przystępuje do pracy z uczniami nad zawężeniem go do konkretnego tematu projektu. W tym celu może wykorzystać: tekst sterujący, film, listening, które to formy następnie wywołają dyskusję. W naturalny sposób na tym etapie powinny pojawić się również ćwiczenia wprowadzające materiał nauczania (gramatyczny i leksykalny) wybrany w poprzednim etapie. Zakończeniem tej części pracy powinno być sformułowanie tematu lub tematów projektów nad którymi uczniowie będą pracować. Na przykład, po przeczytaniu tekstu sterującego do modułu I (Clothes Psychology: What Your Clothing Tells Others About Who You Are and Who You Want to Be) 146 uczniowie mogą zdecydować, że chcą pracować nad problemem związku pomiędzy wyglądem zewnętrznym a osobowością i wyznawanymi poglądami. Ten problem przedstawiony jest w temacie do pierwszego projektu w module Moda: Jak poprzez swój wygląd zewnętrzny ludzie wyrażają swoją osobowość, poglądy, przekonania? 3. Sformułowanie pytań szczegółowych Nauczyciel już wie jaki będzie temat / tematy projektów nad którymi chcą pracować uczniowie, musi teraz skłonić ich do sprecyzowania szczegółowych pytań do tematu projektu, na podstawie których będą mogli zaplanować konkretne zadania do wykonania. Na tym etapie pracy uczniowie powinni dobrać się w grupy / pary, które będą pracować nad rozwiązaniem danego problemu wyrażonego w pytaniu szczegółowym. Na przykład, uczniowie, którzy wybrali opisany w poprzednim punkcie temat projektu mogą sformułować dla siebie następujące pytania szczegółowe: 1. Jaki jest związek pomiędzy cechami naszej osobowości a tym jak się ubieramy? 2. W jaki sposób ludzie mogą wyrażać swoje przekonania społeczne / polityczne za pomocą elementów ubioru lub wyglądu zewnętrznego? 3. Po czym poznajemy członków subkultur: Goths i Emo? 4. Dlaczego ludzie decydują się na bolesne lub niebezpieczne formy ozdabiania ciała? 5. Dlaczego formy odzieży damskiej i męskiej upodabniają się do siebie? Na tym etapie pracy niezwykle ważne jest, aby nauczyciel nie dopuścił do sytuacji, w której uczniowie formułują swoje pytanie szczegółowe w nieprawidłowy (= nieproblemowy) sposób. Na przykład niedopuszczalna jest forma: Zrobimy projekt o tatuażach gdyż nie zawiera ona w sobie elementu problemowego. W tym przypadku należy skłonić uczniów do przeformułowania ich pomysłu w taki sposób aby stanowił wyraźny problem do rozwiązania, np. Dlaczego ludzie decydują się na bolesne lub niebezpieczne formy ozdabiania ciała? 147 4. Zdefiniowanie zadań projektowych Następnym etapem pracy powinno być zdefiniowanie zadań jakie uczniowie będą wykonywać aby rozwiązać problem sformułowany w pytaniu szczegółowym. Poniżej przedstawione są przykładowe zadania projektowe do każdego z przedstawionych w poprzednim punkcie przykładowych pytań szczegółowych. 6. Zaprezentowanie w formie, artykułu związku pomiędzy różnymi cechami osobowości a wyborem wizerunku (ubiór, biżuteria, makijaż, kolorystyka) 7. Przedstawienie w formie pokazu mody z komentarzem związku pomiędzy wyglądem zewnętrznym a wyznawanymi przekonaniami politycznymi, społecznymi, religijnymi, etc. 8. Przedstawienie w formie wystawy zdjęć z opisem cech wyróżniających Goths i Emo. 9. Analiza czynników wpływających na podjęcie decyzji o wykonaniu tatuażu z uwzględnieniem tradycji różnych kultur i trendów popularnych współcześnie w formie artykułu ilustrowanego zdjęciami. 10. Analiza czynników odpowiadających za zanikanie różnic pomiędzy stylem mody damskiej i męskiej – rozwojem trendu „unisex” w formie prezentacji PowerPoint. 6. Planowanie kolejnych etapów pracy Na tym etapie pracy rolą nauczyciela jest już tylko monitorowanie i koordynowanie sposobu w jaki poszczególne grupy uczniów zaplanują kolejne kroki prowadzące do rozwiązania wybranego problemu i przedstawienia produktu końcowego. Warto zachęcić uczniów do skorzystania z arkusza planowania (np. załączony poniżej Planning in groups), który pomoże w zorganizowaniu pracy w taki sposób aby wszyscy członkowie grupy znali swoje zadania, terminy ich wykonania i czuli się odpowiedzialni za całość projektu. 148 7. Prezentacja wyników pracy. W metodzie PBL uczniowie realizują projekt edukacyjny nie dla uzyskania określonego produktu, ale dla rozwiązania problemu, które prowadzi do zdobycia nowej wiedzy i rozwijania umiejętności planowania i pracy w grupie. Mimo to, oczywistym zwieńczeniem procesu rozwiązywania problemu musi być prezentacja osiągniętych wyników w wybranej przez uczniów formie. Ten etap jest ważny przede wszystkim dla uczniów gdyż daje im poczucie dobrze wykonanego zadania, może być źródłem satysfakcji, dumy z osiągniętego sukcesu i uznania nauczyciela i rówieśników, oraz motywacji do dalszej pracy. 8. Ewaluacja Proces ewaluacji powinien przebiegać dwutorowo: nauczyciel, który jest koordynatorem prac i doradcą będzie oceniał uczniów na podstawie obserwacji ich działań i ich efektu w postaci produktu końcowego. Może do tego wykorzystać załączony poniżej przykładowy arkusz Evaluation of Individual Student lub opracować własne metody ewaluacji. Oceniając pracę uczniów nauczyciel bierze pod uwagę zarówno czynniki językowe jak i pozajęzykowe. Oprócz – co oczywiste przy projektach językowych - poprawności gramatycznej i leksykalnej wypowiedzi oraz stopnia zaawansowania używanego języka, nauczyciel będzie także oceniał stopień zaangażowania w projekt, umiejętność współpracy z grupą (dobra komunikacja pomiędzy członkami grupy, rozwiązywanie konfliktów, przyjmowanie konstruktywnej krytyki) i organizacji pracy (rozdzielanie zadań, wyznaczanie i dotrzymywanie terminów, dokładność, dbałość o szczegóły), twórcze myślenie, umiejętność analizowania i łączenia faktów, zdolność dostrzegania powiązań pomiędzy różnymi elementami, inicjatywę. Równolegle, uczniowie dokonują samooceny działań własnych i całej grupy. Samoocena uczniów powinna skupić się na porównaniu zaplanowanych działań z ich faktycznym wykonaniem i refleksją nad tym, co udało się zrobić, napotkanymi trudnościami (zarówno w obszarze językowym, tematycznymi jak i pracy w grupie). Załączone tabele do samooceny (Weekly evaluation, oraz Group Self-Evaluation Sheet) należy potraktować jak propozycje od autorów – można je dowolnie zmieniać i uzupełniać. 149 Spis treści Wstęp ……………………………………………………………………… 2 Metoda projektu …………………………………………………………… 6 MODUŁY PROJEKTOWE ………………………………………………… 14 I. Moda (Mój wizerunek) ............................................................................ 15 II. Ekologia (Ratujmy świat) ....................................................................... 27 III. Zakupy (Pieniądze rządzą światem) .................................................... 36 IV. Bezpieczeństwo międzynarodowe (Wojna i pokój) ........................... 45 V. Technika (Wynalazki zmieniają oblicze świata) .................................. 54 VI. Tradycja (Jemy to co lubimy czy lubimy to co jemy?) ......................... 62 VII. Film (Świat filmu) ................................................................................ 70 VIII. Muzyka (Nie ma życia bez muzyki) .................................................. 79 IX. Sztuka (Kto się boi sztuki współczesnej?) .......................................... 87 X. Demografia (Wiecznie młodzi?) .......................................................... 95 Opis projektów nagrodzonych w konkursach powiatowych………….. 104 Ćwiczenia i gry do wykorzystania w różnych modułach……………….. 135 Bank pomysłów…………………………………………………………….. 138 Siedem kroków w PBL – wskazówki dla nauczycieli………………….. 146 Arkusze planowania i ewaluacji………………………………………….. 151 150
