6 OGRÓD NIEPLEWIONY

Historyczne migawki z Kalifornii
FORT ROSS
Z Hopland do Fortu Ross jedzie się krętą i wąską drogą nad
przepaściami. Zła i niebezpieczna droga zniechęca turystów do
odwiedzania tego niezwykłego, pięknie odnowionego fortu
rosyjskiego z lat 1812-41. Jest to zabytek wart obejrzenia. Była
to najdalej na południe wysunięta rosyjska placówka wojskowa
w czasach, kiedy całe wybrzeże Północnej Ameryki od Alaski do
Fortu Ross znajdowało się pod kontrolą caratu. Generał Kishnov
wybrał doskonałe miejsce na założenie fortu nadzorującego
kalifornijską żeglugę przybrzeżną aż do San Francisco.
Zadaniem fortu była opieka nad rosyjskimi traperami i
osadnikami przebywającymi w Kalifornii. Fort posiadał dobrze
uzbrojoną załogę z kilkoma armatami wycelowanymi w stronę
oceanu. Cały teren otoczony jest palisadą, posiada własne
studnie, cerkiew, obszerny dom dla dowódcy, basztę obserwacyjną, budynek dla służby i żołnierzy. Dzięki lekkomyślności
Rosjan to wszystko stało się amerykańskim zabytkiem muzealnym.
W roku 1841 gen. Aleksander Gavrilovich Rotchev, za
namową swojej żony Eleny Gagariny, sprzedał cały fort z otaczającym terenem, bronią, amunicją, armatami, meblami, pełnym
magazynem za pięćdziesiąt tysięcy dolarów amerykańskiemu
awanturnikowi Johnowi Sutterowi. Księżniczka Elena i jej mąż
woleli przebywać w Petersburgu, bawić się w wesołym
towarzystwie, a nie marnować najlepsze lata swojego życia na
tym nudnym pustkowiu. Oboje przekonali cara, że szkoda
pieniędzy na utrzymywanie tej niepotrzebnej nikomu wojskowej
placówki. Jakże się mylili.
Amerykanie umieli robić dobre interesy. Thomas Jefferson
kupił od Napoleona w 1803 roku całą Luizjanę za dziesięć
milionów dolarów. A był to obszar obejmujący nie tylko
dzisiejszą Luizjanę, ale całe dorzecze Missisipi i Missouri, co
powierzchniowo wynosiło więcej niż całe ówczesne Stany
Zjednoczone. W roku 1867 minister spraw zagranicznych
Seward kupił od Rosjan Alaskę za 7.200.000 dolarów.
John Augustus Sutter (1803-1880) nie reprezentował Stanów
Zjednoczonych. Był Niemcem pochodzącym ze szwajcarskiego
Baden. Po bankructwie w swoim kraju, porzucił żonę i dzieci.
Pojechał dorobić się pieniędzy w Stanach. Różnie mu to
wychodziło. W 1839 znalazł się w Kalifornii. Podając się za
pułkownika, którym nie był, przekonał meksykańskiego gubernatora, aby mu darował kawałek ziemi nad rzeką Sacramento.
Zbudowany przez niego Fort Sutter stał się bazą dla amerykańskich traperów i awanturników. To on właśnie odkupił od gen.
1
Rotcheva cały Fort Ross, ażeby pozbyć się konkurencji Rosjan
na tym terenie. Ułatwiło to bardzo rządowi USA zdobycie
Kalifornii. Prezydent James Polk zaproponował rządowi Meksyku kupno Kalifornii i Nowego Meksyku za dwadzieścia
milionów dolarów. Oferta została odrzucona, co wywołało wojnę
między tymi państwami. Wojnę wygrały Stany i za sumę
piętnastu milionów kupiły to wszystko z okładem w 1848 roku.
Do Fortu Sutter przyjechał gen. Fremont. Zdemaskował pułk.
Suttera jako nie posiadającego żadnej rangi, unieważnił
hiszpańską darowiznę i usunął go z fortu. W roku 1850
Republika Kalifornii już jako stan została przyłączona do USA.
Pechowy Sutter sprowadził rodzinę ze Szwajcarii i nadal robił
swoje szalone interesy. Tym razem założył nad rzeką Sacramento
tartak. Interesy układały się dobrze do czasu, kiedy na jego
działce znaleziono złoto. Spowodowało to gold rush i zadeptanie
jego własności przez hordy poszukiwaczy złota. W roku 1852
Sutter z rodziną znalazł się bez środków do życia. Domagał się
zwrotu ziemi od rządu, dorabiał się i znowu wszystko tracił, aż w
końcu zmarł w biedzie w 1880 roku w Waszyngtonie.
Dzisiaj jego rola w rozbudowie potęgi Stanów Zjednoczonych
jest w pełni doceniana. Fort Sutter w Sacramento, stolicy
Kalifornii, jest całkowicie odnowiony i stał się cennym zabytkiem muzealnym podobnie jak i jego Fort Ross.
Wejście do Fortu Ross
2
Baszta w Forcie Ross
Janusz Załęski zwiedza budowle Fortu Ross
3
Fort Ross
4
W głębi cerkiew w Forcie Ross
5