Od 01 października 2013 więcej podatników rozliczy VAT w ramach

Od 01 października 2013 więcej podatników rozliczy VAT w ramach mechanizmu odwróconego poboru.
Nowelizacja ustawy o VAT wprowadza solidarną odpowiedzialność podatkową nabywców towarów wrażliwych
za podatek niezapłacony przez sprzedawcę. Dotyczy ona jednak wyłącznie towarów określonych w załączniku
nr 13. Nowe przepisy będą obowiązywać od 1 października 2013r.
Zgodnie z art. 17 ust. l pkt. 7 ustawy o VAT podmioty nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do
ustawy są zobowiązane do rozliczenia podatku w ramach mechanizmu odwróconego poboru.
Nowelizacja ustawy o VAT wchodzi w życie 1 października 2013r. Natomiast nowy załącznik nr 11 do ustawy o
VAT będzie obowiązywać od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upływa 14. dzień
od dnia jej ogłoszenia. Zawiera on rozszerzony katalog towarów, których nabycie skutkuje koniecznością
rozliczenia VAT przez nabywcę.
Chodzi tu o towary, od których obserwuje się znaczny wzrost wyłudzeń VAT.
Załącznik rozszerzono również o towary będące odpadami papieru czy tektury oraz grupę towarów będących
surowcami wtórnymi metalowymi, szklanymi, papierowymi i tekturowymi.
Zmiana ta umożliwi objęcie odwrotnym obciążeniem szeroko rozumianych odpadów. Ma to w założeniu
uniemożliwić nieuczciwym podmiotom przenoszenie się na inne grupy towarowe poprzez przeróbkę towaru
(np. zgniecenie puszki czy pocięcie drutu, które to czynności zmieniają zaklasyfikowanie towarów z odpadów do
surowców wtórnych).
W konsekwencji do rozliczania VAT od 01 października 2013 r. powinni przygotować się podatnicy kupujący
następujące towary:




















Żelazostopy.
Granulki i proszek z surówki, surówki zwierciadlistej lub stali.
Wyroby płaskie walcowane na gorąco o szerokości większej lub równej 600 mm ze stali niestopowej.
Wyroby płaskie walcowane na gorąco o szerokości mniejszej niż 600 mm ze stali niestopowej.
Wyroby płaskie walcowane na gorąco o szerokości większej lub równej 600 mm z pozostałej stali
stopowej (z wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej elektrotechnicznej).
Wyroby płaskie walcowane na gorąco o szerokości mniejszej niż 600 mm z pozostałej stali stopowej (z
wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej elektrotechnicznej).
Wyroby płaskie walcowane na zimno o szerokości większej lub równej 600 mm ze stali niestopowej.
Wyroby płaskie walcowane na zimno o szerokości większej lub równej 600 mm, z pozostałej stali
stopowej, z wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej elektrotechnicznej.
Wyroby płaskie walcowane, o szerokości większej lub równej 600 mm ze stali niestopowej
platerowane, powlekane lub pokrywane.
Wyroby płaskie walcowane o szerokości większej lub równej 600 mm z pozostałej stali stopowej
platerowane, powlekane lub pokrywane.
Pręty walcowane na gorąco w nieregularnie zwijanych kręgach ze stali niestopowej.
Pozostałe pręty ze stali nieobrobione więcej niż kute, na gorąco walcowane, ciągnione lub wyciskane,
włączając te, które po walcowaniu zostały skręcone.
Pręty walcowane na gorąco, w nieregularnie zwijanych kręgach, z pozostałej stali stopowej.
Pozostałe pręty z pozostałej stali stopowej, nieobrobione więcej niż kute, na gorąco walcowane,
ciągnione lub wyciskane, włączając te, które po walcowaniu zostały skręcone.
Kształtowniki otwarte, nieobrobione więcej niż walcowane na gorąco, ciągnione na gorąco lub
wyciskane, ze stali niestopowej.
Kształtowniki otwarte, nieobrobione więcej niż walcowane na gorąco, ciągnione na gorąco lub
wyciskane, z pozostałej stali stopowej.
Pręty ciągnione na zimno oraz kątowniki, kształtowniki i profile ze stali niestopowej.
Pręty ciągnione na zimno oraz kątowniki, kształtowniki i profile z pozostałej stali stopowej.
Wyroby płaskie walcowane na zimno ze stali o szerokości mniejszej niż 600 mm niepokrywane.
Wyroby płaskie walcowane na zimno ze stali o szerokości mniejszej niż 600 mm, platerowane,
powlekane.

















Kształtowniki otwarte, formowane lub profilowane na zimno ze stali niestopowej.
Miedź nierafinowana; anody miedziane do rafinacji elektrolitycznej.
Miedź rafinowana i stopy miedzi, nieobrobione plastycznie; stopy wstępne miedzi.
Proszki i płatki z miedzi i jej stopów.
Płaskowniki, pręty, kształtowniki i walcówka, z miedzi i jej stopów.
Druty z miedzi i jej stopów.
Drut ciągniony na zimno ze stali niestopowej.
Powstałe metale nieżelazne i wyroby z nich; cermetale; popiół i powstałości zawierające metale i
związki metali - wyłącznie odpady i złom metali nieszlachetnych.
Wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające.
Odpady szklane.
Odpady z papieru i tektury.
Pozostałe odpady gumowe.
Odpady z tworzyw sztucznych.
Odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal.
Niebezpieczne odpady zawierające metal.
Odpady i braki ogniw oraz akumulatorów elektrycznych; zużyte ogniwa i baterie galwaniczne oraz
akumulatory elektryczne.
Surowce wtórne:
- metalowe,
- ze szkła,
- z papieru i tektury,
- z tworzyw sztucznych,
- z gumy.
Należy jednak pamiętać, że stosowanie mechanizmu odwrotnego poboru do ww. towarów ma zastosowanie
tylko wtedy, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:



Dostawcą jest podatnik VAT czynny.
Nabywcą jest podatnik VAT.
Dostawa nie jest objęta zwolnieniem przewidzianym dla towarów używanych (art. 43 ust. l pkt.2
ustawy o VAT).
Towary wrażliwe zostały wymienione w dodanym do ustawy o VAT załączniku nr 13.
Są nimi trzy grupy towarów, których objęcie procedurą odwrotnego obciążenia nie zostało dopuszczone na
gruncie Dyrektywy 2006/112/WE . Pierwszą z nich stanowią wyroby stalowe.
Nowela zalicza do nich:










Rury przewodowe w rodzaju stosowanych do rurociągów ropy naftowej lub gazu, bez szwu, ze stali.
Rury okładzinowe, przewody rurowe i rury płuczkowe, w rodzaju stosowanych do wierceń ropy
naftowej lub gazu, bez szwu, ze stali.
Pozostałe rury i przewody rurowe, o okrągłym przekroju poprzecznym, bez szwu, ze stali.
Rury przewodowe w rodzaju stosowanych do rurociągów ropy naftowej lub gazu, spawane, o średnicy
zewnętrznej mniejszej lub równej 406,4 mm ze stali.
Powstałe rury i przewody rurowe, o okrągłym przekroju poprzecznym, spawane, o średnicy
zewnętrznej mniejszej lub równej 406,4 mm ze stali.
Rury i przewody rurowe, o przekroju poprzecznym innym niż okrągły, spawane, o średnicy zewnętrznej
mniejszej lub równej 406,4 mm, ze stali.
Łączniki rur lub przewodów rurowych inne niż odlewane, ze stali.
Pozostałe konstrukcje i ich części; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki itp. z żeliwa, stali lub
aluminium wyłącznie ze stali.
Tkaniny, kraty, siatki i ogrodzenia z drutu z żeliwa, stali lub miedzi; siatka rozciągana z żeliwa, stali lub
miedzi - wyłącznie ze stali.
Drugą grupę towarów wrażliwych stanowią paliwa, a mianowicie:


Benzyny silnikowe, oleje napędowe oraz gazy przeznaczone do napędu silników spalinowych (w
rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym).
Oleje opałowe i, smarowe (w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym).
Z kolei do trzeciej grupy towarów wrażliwych ustawodawca zaliczył złoto nieobrobione plastycznie lub
w postaci półproduktu i proszku.

Nabywca towarów wrażliwych zapłaci VAT za sprzedawcę.
Nowela przewiduje dodanie do ustawy o VAT nowego działu zawierającego przepisy regulujące
odpowiedzialność podatkową nabywcy towarów wrażliwych.
Odpowiedni przepis (art. 117b) zostanie również dodany do Ordynacji podatkowej. Na jego podstawie nabywca
towarów wrażliwych odpowie solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe sprzedawcy. Celem
wprowadzenia tych przepisów jest zwiększenie odpowiedzialności podatników, wynikającej z zawieranych przez
nich transakcji, co jest konieczne w związku z nasilającym się procederem nadużyć podatkowych w obrocie tymi
towarami.
Zauważyć należy, że wprowadzenie tych przepisów jest zgodne z prawem unijnym. Możliwość taką przewiduje,
bowiem art. 205 Dyrektywy 2006/112/WE. Przepis ten stanowi, że w niektórych sytuacjach (wskazanych wart.
193-200 oraz art. 202, 203 i 204 tej dyrektywy) państwa członkowskie mogą postanowić, iż osoba inna niż
zobowiązana do zapłaty VAT będzie solidarnie odpowiedzialna za odprowadzenie podatku należnego.
Przepisy o odpowiedzialności solidarnej będą mieć zastosowanie do podatników (zarówno czynnych, jak i
zwolnionych) oraz podmiotów niezarejestrowanych w takim charakterze, którzy będą nabywać towary
wrażliwe nieobjęte odwróconym obciążeniem. Podmioty te będą odpowiedzialne solidarnie wraz ze
sprzedawcą za jego zaległości podatkowe. Oznacza to, że podstawą objęcia nabywcy odpowiedzialnością
solidarną ma być wyłącznie zaległość podatkowa dostawcy, wynikająca z niewpłaconego przez niego podatku.
Chodzi tu o podatek wynikający zarówno z deklaracji VAT, jak i z decyzji określającej wysokość zobowiązania
podatkowego, (jeżeli organ podatkowy. Organ kontroli
skarbowej określi je w innej wysokości w decyzji na podstawie, której wystawiony zostanie, tytuł wykonawczy).
Odpowiedzialność solidarna tylko po spełnieniu dwóch warunków
Nie zawsze jednak nabywca odpowie za zaległości sprzedawcy. Aby tak się stało spełnione muszą zostać
następujące warunki:


wartość netto nabywanych od jednego podmiotu towarów wrażliwych przekroczyła w danym miesiącu
50.000 zł
w momencie dostawy tych towarów nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby
przypuszczać, że cała kwota podatku (lub jej część), przypadająca na jego zakup, nie zostanie wpłacona
fiskusowi.
Sytuacja taka zajdzie, jeżeli okoliczności towarzyszące dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona
wykonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami.
W szczególności będzie tak, jeśli cena za te towary była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości
rynkowej. Pojęcie wartości rynkowej definiuje art. 2 pkt. 27b ustawy o VAT przepisu o odpowiedzialności
solidarnej nie będzie stosowało się w sytuacji, gdy podatnik wykaże, że ww. okoliczności i warunki nie miały
wpływu na niezapłacenie podatku przez sprzedawcę.
Odpowiedzialność solidarna nabywcy będzie wyłączona także w czterech przypadkach wskazanych w nowo
dodanym art. 105a ust. 34 ustawy o VAT.
Aby uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej, wystarczające będzie wystąpienie tylko jednego z tych
przypadków, a mianowicie:

Zakup paliw będących towarami wrażliwymi odbywa się wyłącznie na stacjach paliw lub stacjach gazu
płynnego, do standardowych zbiorników używanych przez nich pojazdów.




Dostawcą jest podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych
lub dystrybucyjnych.
Jeżeli powstanie zaległości podatkowej nie wiązało się z uczestniczeniem dostawcy towarów
wrażliwych w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.
W przypadku, gdy podatnik wykaże, że szczególne okoliczności towarzyszące dostawie towarów
wrażliwych lub szczególne warunki, na jakich została ona dokonana, były uzasadnione zwykłą praktyką
handlową, a w szczególności przyznanym rabatem.
Jeśli dostawca towarów wrażliwych był wymieniony na dzień dokonania dostawy w wykazie
podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną (wykaz taki będzie prowadził minister finansów), a
wysokość tej kaucji gwarancyjnej odpowiada, co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego,
przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu dla danego podatnika lub wynosi
ona, co najmniej 3.000.000 zł.
Przedsiębiorcy składający kaucje znajdą się w wykazie MF
Jedną z możliwości wyłączenia stosowania przepisów przewidujących solidarną odpowiedzialność nabywcy ma
być złożenie w urzędzie skarbowym przez dostawcę towarów wrażliwych kaucji gwarancyjnej. Przepisy w tym
zakresie wejdą w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia nowelizacji. Kaucja będzie zabezpieczeniem zapłaty
podatku w związku z dostawami tych towarów i nie będzie obowiązkowa.
Minimalna kwota kaucji gwarancyjnej będzie wynosiła 200.000 zł. Jednak nie będzie ona mogła być niższa niż
jedna piąta przewidywanej przez dostawcę towarów wrażliwych wartości sprzedaży tych towarów w danym
miesiącu.
Kaucja będzie składana na określony czas (liczony w miesiącach, nie krócej jednak niż na rok) lub
bezterminowo. Będzie ją można złożyć w jednej formie lub kilku z trzech następujących form:



Depozytu pieniężnego złożonego na rachunek pomocniczy urzędu skarbowego.
Gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej złożonej w urzędzie skarbowym.
Pisemnego nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez Bank lub
spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania (do wysokości składanej
kaucji gwarancyjnej) środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku firmy.
Przedsiębiorcy składający kaucje znajdą się w wykazie MF.
Podmioty handlujące towarami wrażliwymi, które złożą kaucję gwarancyjną, mają być upublicznione w
prowadzonym przez ministra finansów elektronicznym wykazie.
Wskazanie danego podmiotu w tym wykazie będzie o tyle istotne, że warunkiem wyłączenia odpowiedzialności
solidarnej nabywcy będzie złożenie kaucji gwarancyjnej oraz wymienienie go w tym wykazie na dzień dostawy.
Naczelnicy urzędów skarbowych będą usuwali podmioty z wykazu, w sytuacji, gdy złożona kaucja gwarancyjna
nie pokrywa przynajmniej jednej piątej wysokości podatku należnego od dostaw towarów wrażliwych w danym
miesiącu lub gdy kaucja jest niższa niż 200.000 zł.
Nie dotyczy to jednak przypadków, gdy złożona kaucja jest równa lub wyższa niż 3.000.000 zł.